Top Banner
ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﮥ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﺎوش ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ، ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ: 06 / 07 / 88 ﺳﺎل دوم) ﭘﺎﯾﯿﺰ و زﻣﺴﺘﺎن1389 ( ، ﺷﻤﺎره4 ، ﺻﺺ73 - 53. ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ: 15 / 08 / 90 ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻓﺸﺎي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮ داﻣﻨﻪ ﺷﮑﺎف ﻗﯿﻤﺘﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش ﺳﻬﺎم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﺎدﻻت ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﯽ ﻣﺤﻤﻮد ﯾﺤﯿﯽ زاده ﻓﺮ1 ، ﺷﻬﺎب اﻟﺪﯾﻦ ﺷﻤﺲ2 ، ﻧﺮﮔﺲ ﻓﻼح ﻣﺤﻤﺪي3 1 داﻧﺸﯿﺎر ﮔﺮوه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺎزﻧﺪران2 اﺳﺘﺎدﯾﺎر ﮔﺮوه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺎزﻧﺪران3 ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﭼﮑﯿﺪه در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ اﻓﺸﺎء اﻃﻼﻋﺎت و ﺷﮑﺎف ﻗﯿﻤﺘﯽ در ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﯾﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﺎدﻻت ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ درﺟﮥ اﻓﺸﺎي اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ، ﭼﮏ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﯾﺖ، ارﺗﺒﺎط آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﮑﺎف ﻗﯿﻤﺘﯽ در ﻣﻮرد112 ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺮاي ﺳﺎل1386 ﻣﻮرد ﻣ ﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. روش ﺑﺮرﺳﯽ داده ﻫﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺑﻮده و ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽﻼﻋﺎت و ﺷﮑﺎف ﻗﯿﻤﺘﯽ وﺟﻮد داردّ دار و ﻣﻌﮑﻮس ﺑﯿﻦ اﻓﺸﺎي اﻃ. واژه ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي: ﻼﻋﺎت، ﺷﮑﺎف ﻗﯿﻤﺘـﯽ ﺑـﯿﻦّ اﻓﺸﺎي اﻃ ﭘﯿﺸـﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺧﺮﯾـﺪ و ﻓـﺮوش ﺳـﻬﺎم، ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﺎدﻻت ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﯽ
21

شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

Oct 20, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

06/07/88: تاریخ دریافت مقاله هاي مدیریت بازرگانی، پژوهشی کاوش فصلنامۀ علمی ـ 15/08/90: تاریخ پذیرش مقاله .53-73، صص 4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال

فروش و خرید پیشنهادي قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف

سیستم معادالت همزمانیسهام با استفاده از

3، نرگس فالح محمدي2، شهاب الدین شمس1محمود یحیی زاده فر دانشیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه مازندران1 استادیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه مازندران 2

کارشناسی ارشد مدیریت مالی 3

چکیده

شکاف قیمتی در بازار سرمایه ایران با استفاده در این پژوهش، ارتباط بین افشاء اطالعات و براي تعیین درجۀ افشاي اطالعات . از تحقیق سیستم معادالت همزمانی بررسی شده است

توسط شرکتها، چک لیستی بر اساس استانداردهاي حسابداري تهیه شده و در نهایت، ارتباط . طالعه قرار گرفته استمورد م 1386شرکت براي سال 112آنها با شکاف قیمتی در مورد

روش بررسی داده ها مطالعۀ مقطعی بوده و یافته هاي تحقیق نشان می دهد که ارتباط معنی .دار و معکوس بین افشاي اطّالعات و شکاف قیمتی وجود دارد

، سـهام فـروش و خریـد پیشـنهادهاي افشاي اطّالعات، شکاف قیمتـی بـین :هاي کلیدي واژه

سیستم معادالت همزمانی

Page 2: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

54

مقدمه. 1 "اصل افشاء"در قاموس حسابداري، واژه اي فراگیر است و بعضاً به عنوان "افشاء "

شناخته می شود که تقریباً تمام فرایند گزارشگري مالی را در بر می گیرد و بـر کلّیـۀ اطالعـات توجـه امـروزه بـه مسـأله شـفافیت مـالی و افشـاء . جوانب مالی مؤثّر است

فزاینده اي شده واین موضوع به عنوان مبنایی براي ارزیابی قابلیـت هـاي مـدیریت و تقویت عنصر افشاء در حاکمیت شرکتی منجر به . اعتبار شرکت ها محسوب می گردد

آگاهی بازار از کیفیت سهام شرکتها و به تبع آن افزایش ارزش شرکت، کاهش هزینـه قابل ذکر است این موضوع، هـم . اهش شکاف قیمتی می گرددسرمایه و نهایتاً باعث ک

از جانــب تنظــیم کننــدگان بــازار و هــم از نقطــه نظــر ســرمایه گــذاران حــائز اهمیــت .(Chen et al,2007)است

شرکتها سهام تیفیک از بازار آگاهی به منجر ،شرکتی تحاکمیعنصر افشاء در تقویتو در نهایت، منجر به کـاهش هیسرما نهیهز کاهش ،شرکت ارزش شیافزا آن تبع به و

مدیران . (Hauswald and Marquez, 2007, Chen et al,2007 )گردد می شکاف قیمتی، در ت مالی و افشا اطالعات را بکار می گیرنـد افیشرکتهایی که شیوه هاي ضعیف شفّ

رنـد بی منافع شخصی بهـره مـ ه عنوان وسیله اي براي دستیابی بهالعات باز اطّ واقع، بـراي سـهامداران و در نهایت، کـل گردد که این عمل باعث افزایش هزینه موسسه می

.هستند مسئول هاي ایجاد شده جبران هزینهتر می شود، کارمنـدان داخلـی بیش1زمانی که مشکالت ناشی از تئوري هزینه نمایندگی

از سـرمایه و حقـوق سـهامداران کوچـک ،راحتـی بمانند مدیران اجرایی و یا نـاظران کـه حاکمیـت شـرکتی از این مسأله نشـأت مـی گیـرد استفاده می کنند و این موضوع

Lang and) العــات ضــعیف آمیختــه شــده اســتاطّ يضــعیف بــا روشــهاي افشــا

Lundholm,1993, Healy et al, 1999, Healy et, 2001) al,) .کارهـاي و ساز بهبود و گـذاران سرمایه و مدیران بین اطالعاتی تقارن عدم کاهش به رمنج شرکتی حاکمیت

(Healy et al, 1999).گردد می سرمایه هزینه کاهش آن تبع بهدر بـازار سـرمایه نظیـر اعـالن به اطّالعات مهم دسترسی بسیاري از سرمایه گذاران

سود برآوردي هر سهم از طریق اطالعیه هایی است که از جانب شرکت ها منتشر می 1. Agency cost theory.

Page 3: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

55

اگر در بین سرمایه گذاران فعال در بازار هاي سرمایه، افرادي باشند که از نظر .شوداطّالعاتی نسبت به دیگران در موقعیت بهتـري باشـند، آنـان مـی تواننـد بـر عرضـه و

ضاي بازار تأثیر گذاشته ومنجر به بروز شکاف قیمتی شـوند کـه دلیـل اصـلی آن تقا .وجود عدم تقارن اطالعاتی در بازار سرمایه می باشد پیشـنهادي قیمتـی دامنۀ شـکاف در این تحقیق جهت بررسی تأثیر افشاي اطالعات بر

سـپس . دابتدا، بیان موضوع و ادبیات تحقیق شرح داده می شون سهام، فروش و خریدفرضیه هاي تحقیق بیان می گردند و آنگاه، مدل تحقیق و متغیر هـاي آن معرفـی مـی

.سرانجام، یافته ها، نتیجه گیري و پیشنهادها ارائه می شوند. گردند بیان موضوع. 2

-زیـرا سـرمایه نقش عامل نقدشوندگی در ارزشگذاري دارایی ها حائز اهمیت اسـت، گذاران به این موضوع توجه دارند که اگر بخواهنـد دارایـی هـاي خـود را بـه فـروش

هر قدر قابلیت نقدشوندگی یک .رسانند، آیا بازار مناسبی براي آنها وجود دارد یا خیرسهم کمتر باشد،آن سهم براي سرمایه گـذاران جـذابیت کمتـري خواهـد داشـت، مگـر

بـاال و قدشـوندگی ن ). (Kiel et al,2007ایـد دارنـدة آن گـردد اینکه بـازده بیشـتري ع به است، پایین هزینه داراي بهادار اوراق از باالیی حجم با سریع ۀمعامل انجام توانایی

چنـدانی تغییـر خریـد، تـا سـفارش میـان زمـانی فاصله در دارایی قیمت که معنی این

از طرف دیگر، موضوع عدم تقارن اطالعاتی داراي اهمیـت .(Liu, 2005) باشد نداشتهزیادي است؛ زیرا بازار هاي اوراق بهادار دسـتخوش تهدیـد هـاي ناشـی از نامتقـارن . بودن اطالعات قرار می گیرند و این به دلیـل وجـود اطالعـات درون سـازمانی اسـت

عموم منعکس نماید، حتی اگر قیمت به طور کامل، تمام اطالعات موجود در بازار را به باز هم ایـن احتمـال وجـود دارد کـه افـراد درون سـازمان نسـبت بـه افـراد خـارج از

افشاي اطّالعـات در یـک بـازار سـرمایه کـارا . سازمان داراي اطالعات بیشتري باشندشرکت ها اطالعات را از طریق گزارشات مـالی تنظیمـی نظیـر صـورت . مهم می باشد

. حلیـل و بحـث مـدیریتی و سـایر اطالعـات ارائـه مـی کننـد هاي مالی، یادداشت هـا، ت تحقیقات نشان داده است که بین شکاف قیمتی خرید و فروش سهام و سیاست افشاي

Page 4: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

56

ــود دارد ــانی وج ــرکت همزم ــک ش Wallace and Naser, 1995, Lang and)ی

Lundholm,1999, Lang and Lundholm,1999 ) (. ر می رود عدم تقارن اطالعاتی در بازار سرمایه به بر اثر افشاي اطالعات مالی، انتظا

. حداقل رسیده و باعث ایجاد شفافیت اطالعاتی و آگاهی بیشتر سرمایه گذاران گردداز سوي مدیران، نقدینگی بازار سرمایۀ سیاست افشاءاعمال هنگامبه عبارت دیگر،

قیمت ،نقدینگی دهندگانارائه که زمانی ،در واقع .شرکت مورد توجه قرار می گیردیک شرکت یک منبع يافشا سیاست ،را بیان می کنند ۀدرخواستی و پیشنهادي سرمای

هاي هزینه کاهش ،بنابراین .حساب می آیده مهم براي میزان عدم تقارن اطالعات ب نظارتی وکارهاي ساز تقویت و رشد به که است هایی فعالیت بهبود گرو در معامالتابزاري براي مدیریت جهت ن، افشاء و گزارشگري مالی به طوربالقوه،همچنی .بینجامد

از سوي دیگري . برقراري ارتباط بین عملکرد و حاکمیت شرکتی محسوب می شودعدم تقارن اطالعاتی بین سرمایه گذاران موجب اعمال محافظه کاري بیشتري در

یزه و توان مدیران را محافظه کاري، به نوبۀ خود، انگ. گزارشگري مالی نیز می شوددر دستکاري اطالعات حسابداري، تقلیل و بدین ترتیب هزینه هاي نمایندگی ناشی از

هگذشت تحقیقات .)1387رضازاده و آزاد، (عدم تقارن اطالعاتی را کاهش می دهد (Hauswald and Marquez,2007, Barbedo et al,2007, Heflin et al,2005)، با

و عنصر شفافیت بین ي رابطه بررسی به مختلف معیارهاي و ها شاخص از استفادهداراي ي شرکتها که دهد می نشان این تحقیقات نتایج. نده اپرداخت بازاری شوندگ نقد

برخوردارند سهام باالتر تیفیک کمتر، از یمتیق شکافو بهتر افشاي وکارهاي ساز

(Brown and Hillegeist,2006).

: است مهم زیر سئوال دو پاسخ گویی به صدددر حاضر تحقیقاز شکاف قیمتـی کمتـري بـین پیشـنهادي ، یی با افشاي باالترآیا سهام شرکتها -1

؟قیمت خرید و فروش سهام دارند یاخیر آیا رابطه همزمان بین افشاي اطّالعات و شکاف قیمتی وجود دارد؟-2

Page 5: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

57

ادبیات تحقیق -3 نظري مبانی - 3-1

ارائۀ اطّالعات به : ، افشاي اطّالعات بدین گونه تعریف می شود51شماره در استاندارد روش ها یا مجراهایی غیر از شناسایی یا ثبت رویدادها در صورتهاي مالی که با شناسایی در صورتهاي مالی متفاوت باشد و این همان جنبه از افشاي اطّالعات است

.(Wolk,2001)که بسیار مورد توجه قرار می گیردافشاء در حسابداري داراي .افشاء در حالت کلّی، به معناي انعکاس اطّالعات است

هدف . مفهوم گسترده اي است و تقریباً، شامل تمامی فرایند گزارشگري مالی می شودافشاء . از افشاء فراهم آوردن امکانات تصمیم گیري براي استفاده کنندگان است

اطالعات و مسائل .یط خارج ارتباط می دهدفرایندي است که یک مؤسسه را با مح. تشویقی، مانعی در تخصیص کارا منابع در اقتصاد بازار سرمایه می شود

افشاسازي و نیز مؤسساتی که جهت سهولت افشاي معتبر و موثّق بین مدیران و .سرمایه گذاران ایجاد شده نقش مهمی در تقلیل این مشکالت، ایفا می کند

اي هر نوع اقتصادي، تخصیص بهینۀ پس اندازها براي فرصت هاي چالش انتقادي بر - معموالً، کارآفرینان و شرکت هاي زیادي وجود دارند که مایل. سرمایه گذاري است

اند پس اندازهاي خانوار را که به طور وسیع جهت محقق کردن ایده هاي کسب و ز کنندگان و هم در شرایطی که هم پس اندا .کاري خود فعال هستند جذب نمایند

کارآفرینان تمایل دارند که با یکدیگر در کسب و کار همکاري داشته باشند، هماهنگی پس اندازها با فرصت هاي سرمایه گذاري کسب و کار حداقل به دو دلیل پیچیده

اول اینکه کارآفرینان به طور معمول، در مقایسه با پس اندازکنندگان، درباره ي : استرمایه گذاري اطالعات بهتري دارند و عموماً، دربارة ارزش آن ارزش فرصت هاي س

اما پس انداز کنندگان زمانی که با ریسک کسب و کار مواجه می شوند، . غلو می کننددوم، زمانی که پس اندازکنندگان در کسب و . با یک مشکل اطالعاتی روبرو می شوند

ند بر پس انداز هاي آنان کار سرمایه گذاري کرده اند، کارآفرینان تالش می کن . (Healy et al, 2001)مدیریت نمایند و این، موجب ایجاد مسألۀ نمایندگی می شود

1 . SFAC NO.5 – Para. 9

Page 6: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

58

اذعان داشت که در ادبیات مربوط به تئوري زیر ساخت بازار، دامنۀ ) 1972(تینیکهزینۀ : قیمت پیشنهادي خرید و پیشنهادي فروش سهام از سه بخش تشکیل می شود

هزینۀ پردازش . هزینۀ نگهداري موجودي و هزینۀ انتخاب نامطلوبپردازش سفارش، سفارش، مبلغی است که بازار سازان براي آماده بودن جهت انجام سفارش هاي

هزینۀ معامالت باعث می شود که بازارسازان پرتفوي . خرید و فروش هزینه می کنندهزینه . د را پوشش دهندمتنوع نگهداري نمایند تا از این طریق بتوانند هزینه هاي خو

انتخاب نامطلوب نمایانگر یک امر جبرانی براي معامله گران جهت پذیرش ریسک معامله با افرادي است که احتمال دارد اطّالعات مهم و محرمانه اي دراختیار داشته

چنانچه بخش زیادي از بازار را افراد نا آگاه تشکیل دهند، بازارسان، دامنۀ . باشندت پیشنهادي خرید و پیشنهادي فروش سهام را افزایش می دهند تا از این تفاوت قیم

. (Tinic,1972) طریق، ریسک گزینش مغایر را جبران نمایند

، حجم معامالت و 1معیارهاي مختلفی از قبیل شکاف پیشنهادي قیمت خرید و فروش ,Leuz and Verrecchia) نوسان قیمت سهام براي عدم تقارن اطالعات وجود دارد

چنانچه عدم تقارن اطالعات در بازار سرمایه وجود نداشته باشد، به این معنی . (2000است که همه سرمایه گذاران داراي اطالعات یکسان هستند و شکاف پیشنهادي قیمت

رابطۀ مثبتی میان عدم تقارن اطّالعات و تفاوت میان .خرید و فروش برابر صفر استود دارد، زیرا زمانی که عدم تقارن اطّالعات افزایش می یابد، قیمت خرید و فروش وج

شکاف میان قیمت . بر شکاف میان قیمت خرید و فروش نیز افزوده می شودپیشنهادي خرید و پیشنهادي فروش به طور وسیعی، براي اندازه گیري درجۀ کارآیی

.بازار، به کار برده می شوداگر . ر یک مقطع زمانی مشخّص، نشان می دهدحجم معامله میزان اوراق بهادار را د

عدم تقارن اطالعات کاهش یابد، تمایل به خرید و فروش اوراق بهادار افزایش می یابد و در نتیجه، حجم معامالت نیز افزایش خواهد یافت؛ به عبارت دیگر، میان این دو

یار مذکور، در میان سه مع (Hyungwook et al, 2010)معیار، رابطه منفی وجود داردشکاف میان قیمت پیشنهادي خرید و فروش یک معیار رایج و مناسب براي عدم

. (Leuz and Verrecchia,2000)تقارن اطالعات به شمار می آید

.]31[فروش و قیمت پیشنهادي خرید اوراق بهادار می باشدبه معنی اختالف بین قیمت پیشنهادي - ١

Page 7: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

59

حسابداري محافظه کارانه می تواند عدم تقارن اطالعاتی بین سرمایه گذاران را از : طریق دو مکانیزم از بین ببرد

افظه کارانه می تواند بهترین گزارش ممکن از اطالعات قطعی به حسابداري مح-الفغیر از قیمت سهام را درباره عملکرد جاري شرکت ها براي سرمایه گذاران ارائه

از طرف، دیگر مدیران معموال مایل به ارائۀ گزارش زیان نیستند و وجود . نمایدشناسایی زیان ها می تواند استاندارد هایی مبنی بر الزام به تأیید پذیري کمتر جهت

.موجب شود تا اطالعاتی را که مدیران تمایلی به افشاي آن ندارند، افشاء شوداطالعات قطعی معیاري را فراهم می کند که با استفاده از آن، می توان از منابع -ب

غیرقطعی هم اطالعات معتبري را در بارة سود هاي تأیید ناپذیر دریافت نمود

(Lafound, 2008). پیشنهادينظیر شکاف میان قیمت -معیارهایی که بر پایۀ زیرساخت بازار قرار دارند

. (Clarke, 2000) نسبت به سایر معیارها از اولویت برخوردارند - خرید و فروش. یکی از عوامل درونی که بر ساختار مالی شرکت تأثیر می گذارد، اندازة شرکت اسـت

عات بیشتري را افشاء کنند، چراکه انجام این کار در شرکتهاي بزرگتر ممکن است اطالشـرکتهاي . زمینه مسائل اختصاصـی و غیـر اختصاصـی هزینـه کمتـري در بـر دارد

بزرگتر، براي افشاء اطالعات داراي انگیزه بیشتري بوده و دسترسی آسـان تـري بـه ر مـی گیرنـد منابع مالی خارجی دارند؛ بنابراین، کمتر تحت تأثیر مغایرت اطالعاتی قرا

) (Laidroo, 2009که این موضوع توسط تئوري نمایندگی تأیید می شود

، عقیده دارند که اندازه شرکت اعـم از جمـع دارایـی هـا، جمـع )2003(1کیل و نیکلسونفروش و ارزش بازار حقـوق صـاحبان سـهام و ارزش شـرکت ارتبـاط مسـتقیمی بـا

کرده است که بازده سهام شـرکتهاي بسیاري از تحقیقات تجربی، ثابت. یکدیگر دارندهر قدر شرکتی کوچک تر باشد، . کوچک از بازده سهام شرکتهاي بزرگ، بیشتر است

میزان نقدشوندگی سهام آن شرکت کمتر و بازده مورد انتظـار سـرمایه گـذار بیشـتر عـدم تحقیقات قبلی نشـان مـی دهـد کـه بـین .(Kiel and Nicholson, 2003 )می گردد

سـطح عـدم تقـارن اطالعـاتی . وجود دارد رابطه منفیعاتی و اندازة شرکت تقارن اطال

1. Kiel & Nicholson

Page 8: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

60

ــت ــک اس ــاي کوچ ــرکت ه ــر ازش ــایین ت ــاالً، پ ــزرگ، احتم ــاي ب ــرکت ه ــراي ش ب(Chiang,1998) .

یکی از مهمترین نماگرهاي رونق و رکود و همچنین نقدشوندگی در بازار سهام حجـم ت در این شـاخص، کـه عمـدتاً متـأثر از از این رو، تغییرا. معامالت روزانۀ سهام است

عوامل کالن اقتصادي نظیر سیاستهاي پولی و مـالی و تـورم هسـتند، همـواره مـورد کــه کــرده انـد عنــوان) 1998( ،1بــارکلی و کنـدل و مــارکس . توجـه محققــین اســت

منظـور از . اسـت سـهام معامالت دفعات معامالت وتعداد حجم تأثیر تحت نقدشوندگیمتوسط ارزش ریالی معـامالت انجـام شـده روي یـک سـهم در دورة حجم معامالت،

).1385احمد پور و رسائیان، (زمانی تحت پوشش تحقیق استاز بین عوامل موثر بـر نقدشـوندگی سـهام، ارزش بـازار شـرکت مهمتـرین عامـل در

ر، همچنـین بیـانگر عمـق بـازار سـهام یـک . نقدشوندگی سهام تلقی می شود این متغیـارزش بازار شـرکت در هـر مقطـع زمـانی، برابـر اسـت بـا حاصـل . هستشرکت نیز

با توجه به شـرایط .ضرب کل سهام منتشر شدة شرکت در قیمت معامله در آن مقطعتورمی و تاریخی بودن ارقام داراییها، ارزش بازار سهام در پایان دوره نیز به عنـوان

.)1387سارنچ، اسالمی و (مبناي تعیین ارزش شرکت، به کار می رود ثـروت نمایانگر درصد افـزایش در واقع، معیار عملکرد سرمایه گذاري است که ،بازده

بازده ست از ا به بیان دیگر، بازده یا پاداش سرمایه گذاري عبارت. استسرمایه گذار ایـن ۀمجموعـ . ناشی از سود سهام به عالوة بازده ناشی از منفعت یا ضـرر سـرمایه

:زیر است مزایا شامل مواردافزایش قیمت سهام در آخر سال مالی نسبت به ابتداي سال مالی مورد محاسبه -الف

؛»تفاوت نرخ اول و آخر سال مالی سهام شرکت«مجمع عمومی صاحبان سهام که بعد از ۀبسود نقدي ناخالص هر سهم طبق مصو -ب

.کسر مالیات پرداخت می شود ؛سهام که قابل تبدیل به ارزش ریالی استم خرید مزایاي ناشی از حق تقد -ج .مزایاي ناشی از سود سهمی یا سهام جایزه -د

1 . Barkli, candel, marks.

Page 9: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

61

لـین قیمـت به سهم تعلـق مـی گیـرد بـه نسـبت او ،این مزایا که در طول سال ۀمجموعمی تواند مورد محاسبه قرار گیرد و نـرخ بـازده ،سهام یا به نسبت آخرین قیمت سهم

.کل سهم محاسبه گرددسود نقدي هر + مزایاي حق تقدم+ مزایاي سهام جایزه/ ( دوره سهام قیمت اول

بازده= )قیمت پایان دوره -قیمت اول دوره+ سهم

پژوهش پیشینه -3-2

متـأثر از تفـاوت اطالعـاتی و انگیـزه هـاي متنـاقض بـین 1مشکل عدم تقارن اطالعـاتی به طور بالقوه، می تواند منجـر بـه این موضوع . کارآفرینان و پس انداز کنندگان است تقـارن عدم تئوري اساس بر. (Akerlof, 1970) اختالل در عملکرد بازار سرمایه شود

از شیبـ ی اطالعـات شـرکت، ی واقعـ ارزش و یآت انداز چشم ةدربار رانیمد اطالعاتی، .دارند اریاخت دری سازمان برون گذاران هیسرما

در باشـند، داشـته کمتـري اطالعـات شرکت، واقعی ارزش ةدربار گذاران سرمایه اگر ایـن . نکننـد گـذاري قیمـت ،مطلوب نحو به را شرکت سهام است ممکن ،طییشرا چنین

بازارهاي اکثر اینکه به توجه با. است سرمایه بازارهاي ییآکار عدم از ناشی موضوع بـا ،شـود مـی وسـتد داد ،بـورس در سهامشـان کـه شرکتهایی ،نیستند آکار ،سرمایه

و قـوانین تصـویب بـا دولتهـا و هسـتند مواجـه جهـان سراسر در نمایندگی مشکالت کـار این در آوري شگفت سرعت با عملکرد کردنبهتر براي ،شرکتی تحاکمی راتمقرّ

2بـراین اسـاس، هیلـی و همکـاران (Jensen and Mecking,1976) کننـد مـی دخالـت به بررسی افشاي به موقع اطّالعات بـه عنـوان مکانیسـم بسـیار مـؤثر بـراي ) 1999(

در واقع این مطلب، موید این موضوع است که اعمال . تضمین عملکرد مدیران پرداختند سیاست افشاي اطالعات باعث ایجاد روند بهتـري در اداره کـردن شـرکت مـی شـود

(Lang and Lundholm,1999) . معتقد است که کیفیـت سیاسـت افشـاء بـه عنـوان یکـی از منـابع و یـا ) 2002( 3میتون

نماینده اي براي حاکمیت شـرکتی مـی باشـد و کیفیـت افشـاء اطالعـات را بـه عنـوان 1 . information asymmetry 2 .Heally et al 3 .Mitton

Page 10: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

62

ابزاري براي بررسی تأثیر فعالیتهاي حاکمیـت شـرکتی بـر عملکـرد سـهام مـی دانـد

(Mitton, 2002). نچه اطالعـات در اختیـار تمـامی فعـاالن بـازار باور دارند که چنا) 1994(کیم و ورچیا

آنهـا همچنـین . قرار گیرد، اعالمیه هاي سود، عدم تقارن اطالعاتی را کاهش خواهد داددریافتند در صورتی که برخی از معامله گران قادر به پردازش بهتر اطالعـات باشـند،

,Kim and Verrcchia)ممکن است عـدم تقـارن اطالعـاتی در سـطح بـاال بـاقی بمانـد

1994) . ی رابطـه معنـی عدم تقارن اطالعاتو اهرم مالی ک، انتظار می رود که بینتئوری از نظرافزایش بدهی سبب می شـود کـه مـدیران مـالی شـرکت هـا . دوجود داشته باش داري

تصمیمات بهتري را در سرمایه گذاري اتّخاذ کنند و در نتیجـه، عـدم تقـارن اطالعـاتی . (Laura and Rodolfo,2006)ایه گذاران کاهش می یابد میان مدیران و سرم

در مورد تأثیر کیفیت افشـاء بـر عـدم تقـارن اطالعـات، اعـالم ) 2008(1چنگ وهمکارانکردند که کیفیت افشاء مـی توانـد بـه عنـوان برنامـه اي کارآمـد، چگـونگی ارتبـاط بـا

افشـاي مـی توانـد بـر به عبارت دیگـر، کیفیـت . سرمایه گذاران را تحت تأثیر قرار دهدموقعیت افشاء شرکت و چگونگی توجه تحلیل گران به شرکت تأثیر بگذارد و منجر بـه جذب سرمایه گذاران نهادي، بهبود درك عمومی، کاهش هزینـۀ سـرمایه و در نهایـت،

نتایج آنها نشان می دهد که شـکاف . گزارش دهی و افزایش استانداردهاي افشاء گرددعـدم . (Chang et al,2008)فی با افشاي اطالعـات در ارتبـاط اسـت قیمتی به صورت من

تقارن اطالعاتی که از طریق شکاف قیمتی بین عرضـه و تقاضـا تعیـین مـی شـود، بـا افزایش کیفیت افشاء، کاهش می یابد و اندازه گیري هـاي آن بـر مبنـاي مـدل بـوش و

.(Chen, 2007) می باشد) 2007( 2میلررا بـا عـدم اطالعـات افشـاء سیاسـت ارتباط بـین کیفیـت )2006( 3ستین و هیلجاوبر

در این تحقیـق، دو مکانیسـم بـالقوه کـه . قرار دادند بررسیمورد تقارن طوالنی مدت انتظار می رفت که باعث کاهش عدم تقارن اطالعات طوالنی مدت شود، مورد ارزیـابی

:نتایج این تحقیق نشان می دهد که. قرار گرفت 1. Chang & Millicent & Watson & Marvin. 2. Bushee & miller. 3. Brown and Hillegeist.

Page 11: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

63

افشاء، انگیزة تجارت سرمایه گـذاران را تغییـر مـی دهـد و منجـر بـه سطح کیفیت -1 تجارت کمتر از طرف سرمایه گذاران مطلع می شود؛

سطح کیفیت افشاي انگیزه هاي جستجو براي اطالعـات خصوصـی را کـاهش مـی -2 .دهد

دو مکانیسم فرض شده، خبـر از رابطـه منفـی میـان افشـاي اطّالعـات و عـدم تقـارن .می دهداطّالعات

بدین ترتیب، این نتایج باعث درك بیشـتر از چگـونگی تأثیرکیفیـت افشـاي سـازي بـر . (Brown and Hillegeist,2006) اطالعات یک شرکت و محیط تجارت می شود

به بررسی معیارهاي نقـد شـوندگی، شـامل دامنـه قیمـت پیشـنهادي ) 2005(1لسموندوي پـس از بررسـی . هـور پرداخـت بازار نوظ 31خرید و فروش و حجم معامالت در

معیارهاي نقد شوندگی در بازارهاي نوظهور سرمایه بـه ایـن نتیجـه دسـت یافـت کـه معیار نقد شوندگی مبتنی بر دامنه قیمت پیشنهادي در نشان دادن اثـرات نقدشـوندگی

همچنین . در بین کشورها بهتر از معیارهاي نقدشوندگی مبتنی بر حجم معامالت استسی اوضاع سیاسی کشور به این نتیجه رسید که باال بودن ریسک سیاسی وي با برر

کشور باعث افزایش هزینه هاي معامله و در نتیجه کاهش نقدشوندگی سهام می گردد

(Lesmond,2005). اخـتالف بـین قیمـت پیشـنهادي و قیمـت در بـه بررسـی )2004(2و همکارانش اگروال

هنگامی که شرایط مالی شـرکت نامسـاعد تـر . ندپرداخت خواستی سرمایه گذاران آگاهمی شود، دادو ستد آگاهانه سهام شرکت افزایش می یابد و سرمایه گذاران بی اطـالع

بازارسازان، در پاسخ بـه افـزایش احتمـال تجـارت علیـه . از این بازار خارج می شوندو فاصـله خریـدار و بنـابراین سرمایه گـذاران مطلـع، شـکاف قیمتـی را افـزایش داده

و در نتیجه احتمال اینکـه معاملـه زیاد می شود فروشنده براي توافق بر سر آن سهامبه این نتیجه رسیدند کـه شـرکتهایی کـه این محققان . گرددمی کمترزودتر تحقق یابد

داراي مشکل مـالی هسـتند بطـور مسـلم اخـتالف بـین قیمـت پیشـنهادي و قیمـت در در دارند و ایـن نتـایج بعـد از کنتـرل عوامـل کلیـدي شـناخته شـده بیشتري یخواست

1. Lesmond 2 . Agrawal et al

Page 12: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

64

می تواند نامساعدبررسی ها نشان می دهد که شرایط مالی .شکاف بدست آمده استچرا کـه بـر اخـتالف بـین قیمـت پیشـنهادي و ،دارایی هاي سهام داران را کاهش دهد

. (Agrawal et al,2004) قیمت درخواستی تأثیر گذار استرابطــه ي بــین عــدم تقــارن اطالعــاتی و محافظــه کــاري در ) 1387(ا زاده و آزادرضــ

آنهـا معتقدنـد کـه عـدم تقـارن اطالعـاتی بـین . گزارش مالی مورد بررسی قرار دادند. سرمایه گذاران موجب اعمال محافظه کاري بیشتري در گزارشگري مـالی مـی شـود

ران موجب تغییر در سطح محافظه همچنین تغییر عدم تقارن اطالعاتی بین سرمایه گذانتایج مذکور بیانگر این موضوع مـی باشـد کـه بـدنبال افـزایش عـدم . کاري می شود

تقارن اطالعاتی بین سرمایه گذاران، تقاضا به اعمال محافظه کاري، در گـزارش گـري مالی افزایش می یابد و بدین ترتیـب، سـود منـدي محافظـه کـاري بـه عنـوان یکـی از

رضـازاده و آزاد، ( فی صـورتهاي مـالی مـورد تأییـد قـرار مـی گیـرد خصوصیات کی1387 .(

فرضیه هاي تحقیق .4

:مستند به ادبیات تحقیق، فرضیه ها بصورت زیر بیان می گردند بین افشاي اطالعاتی و دامنه شکاف قیمتی رابطه معنی دار وجود دارد -الف .بین اهرم مالی و دامنه شکاف قیمتی رابطه معنی دار وجود دارد -ب

روش تحقیق .5

تحقیــق حاضــر از نظــر روش تحقیــق، توصــیفی از نــوع همبســتگی مبتنــی بــر تحلیــل منظـور انجـام تحقیـق، نمونـه آمـاري از شـرکتهاي به . رگرسیون زمانی مقطعی استهمچنـین بـه .انتخـاب شـد 1386در سـال بهادار تهـران پذیرفته شده در بورس اوراق

از سیسـتم ،) (Chen et al , 2007ثیرات متقابـل متغیرهـاي وابسـته و مسـتقل أدلیـل تـ در این نوع روابط، الزم است دو و یا چند متغیر . استفاده شده است یمعادالت همزمان

متغیرهـاي ووابسته را به صورت همزمان توسط تعدادي متغیر مستقل تعیـین نمـود، شـرکتهاي مـورد بررسـی بـر مبنـاي . شـوند وابسته در بیش از یک معادله ظاهر مـی

:شرایط زیر انتخاب شده اند

Page 13: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

65

دا تـا انتهـاي دوره تحقیـق در عضـویت بـورس اوراق شرکتهاي مـورد نظـر از ابتـ -1 . بهادار باشند

شرکتهاي مورد نظر جزو بانکها و واسطه گري مالی، شرکتهاي هلدینگ و لیزینـگ -2 .1نباشند

شرکتهایی که اطالعات مربوط به اخـتالف قیمـت پیشـنهادي خریـد و فـروش و یـا -3 . جامعه حذف می گردد اطالعات الزم براي سایر متغیرها وجود نداشت، از

.در بورس اوراق بهادار معامله شده باشند 1386سهام شرکتها در سال -4 .شرکتها نباید در طی دوره تحقیق توقف فعالیت داشته باشند -5 .باشد کمتر سال در مرتبه 50 از نباید شرکت معامالت دفعات تعداد -6

اطالعـات و . شرکت گردیـد 112بربا اعمال تمام محدودیت هاي فوق، حجم نمونه بالغ داده هاي خام مورد نیاز براي انجام این تحقیق از بانکهاي داده اي تـدبیر پـرداز و ره

. آورد نوین جمع آوري گردیدبراي اندازه گیري عدم تقـارن اطالعـاتی همانطور که قبال اشاره شد در تحقیق حاضر

قیمت پیشـنهادي خریـد و فـروش در بورس اوراق بهادار تهران از معیار اختالف بینبراي محاسبه اختالف بین قیمت پیشـنهادي خریـد و فـروش .سهام استفاده می شود

قـرار داده و EXCELسهام شرکتها را در محـیط Askو Bidاي سهام ، ابتدا قیمت هسپس اختالف لحظـه اي سـهام در هـر روز معـامالتی را بـا اسـتفاده از معادلـه زیـر محاسبه نموده و از کل اختالف بین قیمت پیشنهادي خرید و فروش سـهام یـک روز، میانگین گرفته تـا اخـتالف بـین قیمـت پیشـنهادي خریـد و فـروش سـهام همـان روز

Askو یـا Bidو روزهایی که یکـی از قیمـت درضمن در ساعتها.معامالتی بدست آیدسـرانجام بعـد از محاسـبه . موجود نبود آن ساعت یا روز معامالتی حذف شده اسـت

اختالف بین قیمت پیشنهادي خرید و فروش سهام همه روزهاي معامالتی یک شرکت، از آن یک میانگین گرفته تا اختالف بین قیمت پیشنهادي خرید و فروش سـهام سـاالنه

دلیل حذف گروه واسطه گري مالی و شرکتهاي صنعت سرمایه گذاري اینست که بازده این صنعت . 1

تابعی از بازده سایر شرکتها می باشد و منظور نمودن آن در نمونه موجب می شود که بازده دلیل، از شرکتهاي تشکیل دهنده پرتفوي این صنعت، بطور مضاعف در روابط منظور شود به همین

.جامعه مورد بررسی حذف شدند

Page 14: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

66

میـزان افشـاء از همچنـین . راي شرکت مورد نظر در سال مورد بررسی بدسـت آیـد بطریق چک لیستی کـه بـر مبنـاي افشـاي اختیـاري و اسـتانداردهاي الزامـی سـازمان

.حسابرسی تنظیم می شود ، اندازه گیري می گردد مدل تحقیق. 6

: ه شده استجهت آزمون فرضیه هاي تحقیق از مدل و معادالت همزمانی زیر استفاد

)1 ( itiiii

iii

eYiBDtuBLnMvBLnfsizeBLevBLnDolvolBNdtBDisclosureBBBA

8765

43210

یهمزمـان معـادالت سیسـتم تشـکیل بـه سـه و دو هـاي مـدل از اسـتفاده بـا همچنین :شد پرداخته

)2 (iiiii YBDtuBLevBLnDolvolBNdtBDisBBBA 6543210 )3 (iiiii YBDtuBLevBLnDolvolBNdtBBABBDis 6543210

ضریب (0B، )سهام فروش و خرید پیشنهادي قیمت دامنه شکاف( BAکه در آن ،)حجم ریالی معامالت روزانه سهام(iDolvol ،)افشاء اطالعات( Disclosure، )ثابت

iLeverge )1اهرم مالی( ،fSizei)اندازه شرکت( ،iN) تعداد دفعات انجام معامله دربازده (Yield،)2گردش روزانه سهام شرکت(iDtu، )ارزش بازار( iMv، )هر روز

721، )روزانه سهام ........, BBB)ضرایب( ،ite )ضریب خطا(، t, i به ترتیب نمونه ودر این تحقیق از معیار میزان فروش براي تعیین اندازه .دوره مورد بررسی می باشند

.گرددشرکت استفاده می شود که از طریق لگاریتم طبیعی فروش محاسبه میهمچنین از معیار شکاف قیمتی پیشنهادي نسبی به عنوان معیار اندازه گیري عدم

:تقارن اطالعات طبق فرمول زیر استفاده می شود

BA =2/)( BPAP

BPAP

هر اندازه درجه اهرم . اهرم مالی از تقسیم جمع کل بدهی ها به جمع کل دارائی ها بدست می آید - 1

. ]1[مالی بزرگتر باشد، درجه ریسک مالی بیشتر می شود

نسبت گردش سهام بصورت تعداد سهام معامله شده در طول سال تقسیم بر کل سهام منتشره - 2 .شود می گیري میانگین مختلف، روزهاي آمده براي بدست ارقام از. شرکت تعریف شده است

Page 15: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

67

شکاف( spread، )نمونه مورد بررسی( i، )دوره زمانی مورد بررسی( tکه در آن

پیشنهادي قیمت میانگین( AP، )2سهام فروش و پیشنهادي 1خرید پیشنهادي قیمت

tسهام شرکت خرید پیشنهادي قیمت میانگین( BPو ) iدر دوره tشرکت سهام فروش .i (Boone, 1998))در دوره

تحلیل یافته هاي پژوهش. 7

دهـد، که نتایج حاصل از رگرسیون معمولی را نشان می 1-5شماره با توجه به نگارهــد مــی شــود % 99معنــاداري مــدل در ســطح ــین ). p-value=0.000(تأیی آمــاره دورب

هـا مـی دهد،که بیانگر عدم وجود خودهمبسـتگی داده نشان می را 93/1واتسون عدد بـا ایـن حـال . وجود ندارد شکاف قیمتیو افشاي اطالعاتارتباط معناداري بین . باشد

به عنوان متغیر کنترلـی سهام مالت روزانه اارتباط منفی معنادار بین میانگین حجم معاهـرم ،همچنین ارزش بازار سـهام .وجود دارد %99شکاف قیمتی در سطح اطمینان و

ان متغیرهـاي کنترلـی رابطـه مثبـت معنـاداري بـا به عنـو و گردش روزانه سهام مالیبیـانگر ارتبـاط معکـوس معنـی دار در -88/2 آمـاره t و در نهایت دارند شکاف قیمتیبراسـاس . و شکاف قیمتـی سـهام مـی باشـد بین بازده روزانه سهام% 1سطح خطاي

از سیسـتم ،روایـی تحقیـق به منظـور بـاال بـردن تئوري هاي حاضر و پیشینه تحقیق عکـس و بـر افشاي اطالعات بـر شـکاف قیمتـی تأثیر بررسی جهت یمعادالت همزمان

معناداري بین سـازوکار ارتباط منفی 2-5با توجه به نگاره شماره. استفاده شده استکه تائیدي بـر ) p-value=0.08وt=-1/70 ( وجود داردافشاي اطالعات و شکاف قیمتی

همچنانکه مشاهده می گردد، بهبود سـاز . باشد می، )2007(3هاي چن و همکاران یافتهمنجر به استفاده از استانداردها و ضوابط معتبر در تهیه و افشاي اطالعاتکارهاي و

هاي مالی را بـه دنبـال شود، این امر افزایش کیفیت گزارش ها می حسابرسی گزارش

، عبارت است از باالترین قیمتی که یک سرمایه گذار تمایل دارد )Bid price(قیمت پیشنهادي خرید . 1

.ک سهم بپردازدبراي ی

، پایین ترین قیمتی است که یک سرمایه گذار حاضر است سهام )Ask price(قیمت پیشنهادي فروش . 2 .خود را به آن بفروشد

3 .Chen et al

Page 16: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

68

از اطالعات مالی و غیرخواهد داشت که خود منجر به افزایش اعتماد استفاده کنندگان . ثیر مثبتی بـر قیمـت سـهام خواهـد داشـت أمالی و کاهش ریسک اطالعات گردیده و ت

-p(و اهرم مالی وجود داشـته اسـت شکاف قیمتیمثبت معناداري بین همچنین رابطه

value=0.000 , t=3.59 .( هر اندازه درجه اهرم مالی بزرگتر باشد، درجه ریسک مـالیبیشتر می شود، زیرا اگر درجه اهرم مالی زیاد باشد، با کـاهش نسـبتاً انـدك در رقـم

تحقیـق، ایـن نتیجـه . سود قبل از بهره و مالیات، سود هر سهم ممکن است منفی گرددي شـرکت رابطـه نـه سـهام بـازده روزا متغیر کنترلی . مؤید مطالب مذکور بوده است

سـایر ). p-value=0.001 , t= -3.14(داشـته اسـت شـکاف قیمتـی منفی معنـاداري بـا تعـدیل R2در پایـان، .اند نداشته شکاف قیمتیي معناداري با متغیرهاي کنترلی رابطه

تغییرات شکاف قیمتـی توسـط % 22 می باشد و بیانگر آن است که% 22مدل، این شدهباقی مانـده را متغیرهـاي % 78در این الگو توضیح داده می شود و متغیرهاي موجود

.دیگر توضیح می دهد

)1(نتیجه آزمون شماره : 1-5نگاره شماره

itiiii

iii

eYiBDtuBLnMvBLnfsizeBLevBLnDolvolBNdtBDisclosureBBBA

8765

43210

توضیحی متغیر مقطعی هاي داده آزمون

t P - value آماره ضریب

0/ 11 - 56/1 - 04/0 تعداد دفعات انجام معامله

01/0 - 40/2 - 48/5 معامالت روزانه سهامحجم

000/0 58/3 02/46 اهرم مالی

70/0 - 37/0 - 22/0 اندازه شرکت

009/0 64/2 91/5 ارزش بازار

09/0 69/1 79/4880 گردش روزانه سهام

004/0 - 88/2 - 14/0 بازده روزانه سهام 11/0 - 59/1 - 70/0 افشاي اطالعات

1/ 93 واتسون دوربین آماره F 432/5 آمارهP-value 000/0 R2 22 شده تعدیل. /.

Page 17: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

69

)3( و) 2( شماره هاي مدل آزمون نتیجه: 2-5 شماره نگاره

و پیشنهادات گیري نتیجه. 8

بین رابطه آزمون نمونه از طریق شرکتهاي افشاي اطالعات براي تحقیق میزان این درمورد بررسی همزمانی معادالت سیستم از استفاده با شکاف قیمتی و افشاي اطالعات

افشاي بین معناداري منفی ي رابطه است که حاکی از آناین تحقیق نتایج. قرار گرفتعدم افشاي . دارد وجوداختالف قیمت پیشنهادي خرید و فروش سهام و اطالعات

اطالعات باعث می شود تا مدیران انگیزه هاي الزم را براي هموار سازي سود پیدا ، لیکن سود نموده و از اتخاذ برنامه هاي بلند مدت که باعث بهبود کیفیت می شود

همچنین فعالیتهاي افشاي اطالعات می تواند . جاري را کاهش می دهد، اجتناب نمایندریسک اطالعات نامتقارن موجود در بازار را کاهش داده و در نتیجه تفاوت بین قیمت

همزمان معادالت سیستم نتایج

iiiii YBDtuBLevBLnDolvolBNdtBDisBBBA 6543210

توضیحی متغیر مقطعی هاي داده آزمون

t P - value آماره ضریب

08/0 - 70/1 - 83/0 افشاي اطالعات

45/0 - 75/0 - 02/0 تعداد دفعات معامله

23/0 - 18/1 - 66/1 سهام حجم معامالت روزانه

000/0 59/3 66/43 اهرم مالی

51/0 65/0 15/1330 گردش روزانه سهام

001/0 - 14/3 - 15/0 بازده روزانه سهامR2 88/1 واتسون دوربین آماره %22 شده تعدیل

iiiii YBDtuBLevBLnDolvolBNdtBBABBDis 6543210

توضیحی متغیر مقطعی هاي داده آزمون

t P - value آماره ضریب 08/0 - 70/1 - 03/0 شکاف قیمتی

03/0 - 08/2 - 01/0 تعداد دفعات معامله

01/0 51/2 67/0 سهام حجم معامالت روزانه

24/0 17/1 95/2 اهرم مالی

43/0 - 77/0 -93/310 گردش روزانه سهام

66/0 - 43/0 -004/0 بازده روزانه سهامR2 91/1 واتسون دوربین آماره %10 شده تعدیل

Page 18: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

70

خرید و فروش سهام با کاهش هزینه هاي اطالعات نامتقارن که تأمین کنندگان له اي براي جبران ضررهاي ناشی از فعالیت هاي تجاري نقدینگی از آن بعنوان وسی

بنابراین هرچه افشاء اطالعات در شرکتها . آگاهانه استفاده می کنند را کاهش دهدبیشتر باشد، شکاف قیمت پیشنهادي خرید و فروش و در نتیجه عدم تقارن اطالعات

الی باعث افزایش ضمنا نتایج این تحقیق نشان می دهد افزایش اهرم م. کاهش می یابداز طرف دیگر به نظر می رسد رابطه مثبت معناداري بین . شکاف قیمتی می شود

بطور کلی می توان بیان داشت که افزایش عدم . شکاف قیمتی و بازده وجود داردتقارن اطالعاتی ازطرفی باعث افزایش شکاف قیمتی شده و از طرفی بازده مورد

بران و نتایج این تحقیق با نتایج تحقیقات. ی دهدانتظار سهامداراران را افزایش مباربدو و ( ، )2007چن و همکارانش، (، )2008( 2 ، چنگ و همکاران)2006(1هیلجست

) 2004اگروال و همکاران، ( و ) 2005، 4هفلین و شو و ولد(، ) 2007، 3همکارانشافشاء، ارتباط و تبادل بنابراین مدیران می توانند با اتخاذ تدابیر مناسب . مطابقت دارد

در نهایت بر اساس نتایج تحقیق، به .اطالعاتی خود را با سرمایه گذاران بهبود بخشندسهامداران و فعاالن بازار سرمایه پیشنهاد می شود تا در ارزیابی سهام به اهرم مالی و شکاف قیمتی خرید و فروش توجه نموده و بازده مورد انتظار خود را با

از طرف دیگر تالش بیشتر سیاستگذاران در جهت . ن عوامل تعدیل نمایندتوجه به ایاجبار به شرکتها براي افشاي بیشتر اطالعات مخصوصا اطالعات مر تبط با کیفیت سود می تواند مستقیما بر کاهش ریسک ها و بازده مورد انتظار سهامداران تاثیر

.گذارد

1. Brown & hillegeist. 2. Chang & Millicent. 3. Barbedo & et al. 4. Heflin, shaw, wild.

Page 19: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

71

و مآخذ فهرست منابعمدیریت مالی، بابلسر، انتشارات دانشگاه ). 1387. (احمد و یحیی زاده فر، محموداحمد پور، . 1

.251-281مازندران، چاپ پنجم، صص رابطه بین معیار هاي ریسک و اختالف بین ").1385. (احمد پور، احمد و رسائیان، امیر. 2

، بررسی هاي حسابداري و "خرید و فروش سها م در بورس اوراق بهادار تهران .37-60، صص46حسابرسی، شماره

سه از استفاده باي پرتفو انتخاب ". )1387( .رضایعل سارنچ، و غالمرضا ،یدگلیبی اسالم. 3 بهادار اوراق بورس در ینقدشوندگ وی بازده اریمع انحراف ،یبازده نیانگیم اریمع

- 16 صص، 53 شماره تهران، دانشگاه حسابرسی، و حسابداري هاي بررسی ،"تهران3.

رابطه بین عدم تقارن اطالعاتی و محافظه کاري ").1387. (رضازاده، جواد و آزاد، عبداله. 4 .63-80، بررسی هاي حسابداري و حسابرسی،"در گزارشگري مالی

،نقش عوامل نقدشوندگی وریسک عدم )1387(یحیی زاده فر، محمود و خرمدین، جواد . 5 بورس اوراق بهادار تهران، بررسیهاي نقدشوندگی بر مازاد بازده سهام در

110- 118، صص 53، شماره 15حسابداري و حسابرسی، دوره 6. Agrawal, V., Kothare, M., Rao, R. K. S. andWadhwa, P., (2004), "Bid-Ask

Spreads, Informed Investors and Firm’s Financial Condition", Quarterly Review of Economics and Finance, vol. 44, pp. 58–76.

7. Akerlof, G., (1970), "The market for lemons quality uncertainty and the market mechanism", Quarterly Journal of Economics, vol. 90, pp. 629-650.

8. Barbedo, C. H., Camilo- Da- Silva, E, Level, R, (2007), "Probability of information – Based Trading, intraday liquidity and corporate governance in the Brazilian stock Market", pp. 2-19

9. Kiel, Geoffrey C. and Nicholson,Gavin J(2003), Board Composition and Corporate Performance: How the Australian Experience Informs Contrasting Theories of Corporate Governance, Corporate Governance: An International Review, vol. 11,pp. 189-205

10. Botosan, C. A., (1997), "Disclosure level and the cost of equity capital", The Accounting Review, pp. 323-349.

11. Brown, S. and Hillegeist, S. A, (2006), "How Disclosure Quality Affects the Long-run Level of Information Asymmetry", Working Paper. Georgia State University, Atlanta, pp. 2-42.

12. Bushee, B. & Miller, G.( 2007), "Investor relations, firm visibility, and investor following", Available at SSRN, pp. 1-52.

13. Chang, Millicent, D Anna, Gino, Watson, Laion, Wee, Marvin, (2008), "Does disclosure quality via investor relations affect information asymmetry?", Australian journal of Management.

Page 20: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

4، شماره )1389پاییز و زمستان ( دومسال کاوشهاي مدیریت بازرگانی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نشریه

72

14. Chen, W.P, Chung, H, Lee, C, and Liao, W-L, (2007), "Corporate Governance and Equity Liquidity: analysis of S&P Transparency and Disclosure ranking ", Available at SSRN, pp. 644-660.

15. Eng, L.L. and Mak., Y. T, (2003), "corporate governance and Voluntary disclosure, journal of Accounting and public policy, pp. 325-345.

16. Frankel, R., Johnson, M. and Skinner, D.J.(1999), "An Empirical Examination of Conference Calls as a Voluntary Disclosure Medium", Journal of Accounting Research, 37(1), pp. 133-152.

17. Hauswald, R. and Marquez, R., (2007), "Governance Mechanisms and Corporate Disclosure. Working ", Paper. University of Maryland, pp. 1-35.

18. Healy, P. M., Hutton, A. P. and Palepu, K. G. (1999), "Stock Performance and Intermediation Changes Surrounding Sustained Increases in Disclosure",

Contemporary Accounting Research, vol. 16, pp. 485–520. 19. Healy, Paul M., and Krishna G. Palepu, (2001)," Information Asymmetry,

Corporate Disclosure and the Capital Markets: A Review of the Empirical Disclosure Literature", Journal of Accounting & Economics, Vol. 31, Nos. 1-3.

20. Heflin, F. L., Shaw, K. W. and Wild, J. J, (2005), " Disclosure Policy and Market Liquidity: Impact of Depth Quotes and Order Sizes", Contemporary Accounting Research, vol. 22, pp. 829–865.

21. Jensen, Michael c., and W. H. Meckting (1976), "The ory of the firm: Managerial Behavior. Agency Costs and Ownership Structure",. Journal of Financial Economics, pp. 305-360.

22. Laidroo, L, (2009), "Association between Ownership Structure and Public Announcements Disclosures". An International Review, vol. 17(1), pp. 13-34.

23. Lang, M. and Lundholm, R. (1993), "Cross-sectional Determinants of Analyst Ratings of Corporate Disclosures", Journal of Accounting Research, vol. 31, pp. 246–271.

24. Lang, M. and Lundholm, R. (1999), "Corporate Disclosure Policy and Analyst Behavior", Accounting Review, vol. 71, pp. 467-493.

25. Lesmond, D., (2005), "Liquidity of emerging market" Journal of Financial and Economics, vol. 77, pp. 411-452

26. Mitton, T. (2002), "A Cross-firm Analysis of the Impact of Corporate Governance on the East Asian Financial Crisis", Journal of Financial Economics, vol. 64, pp. 215–241.

27. Ryan, H, (1996), "The Use of Financial Ratios as Measures of Determinants of Risk in the Determination of the Bid-Ask Spread", Journal of Financial and Strategic Decisions, summer, pp.33-40.

28.Wallace, R. S. O., & Naser, K, (1995), " Firm-specific determinants of the comprehensiveness of mandatory disclosures in the corporate annual reports of firms listed on the stock exchange of Hong Kong", Journal of Accounting and Public Policy, vol. 14, pp. 311–368.

29. Liu, Weimin (2005), "A liquidity-augmented capital asset pricing model", Journal of financial Economics, Vol. 1,No. 1, pp. 1-41.

30. Wolk, Dodd, Tearny. (2001), "Accounting theory", vol. 2.

Page 21: شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﺘﻤﯿﻗ فﺎﮑﺷ ﻪﻨﻣاد …bar.yazd.ac.ir/article_194_f0b17e7589c77c75b2ff0326b4c0d652.pdf · 1. SFAC NO.5 –Para.

... قیمتی تأثیر افشاي اطالعات بر دامنه شکاف ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــیحیی زاده فر و همکاران ـــــــــــــــ

73

31. Hyungwook Yoon, Hangjung Zo, Andrew P. Ciganek (2010), "Does XBRL adoption reduce information asymmetry?" journal of Business Research, pp. 1-7.

32. Leuz C and Verrecchia Re.(2000),"The economic consequences of increased disclosure, J Account Res ,No. 38, pp.91-124.

33. Clarke J, Shastri K(2000), On information asymmetry metrics, working paper, University of Pittsburgh.

34. Boone JP. (1998), Oil and gas reserve value disclosures and bid-ask spreads, J Account Public policy 1998, No.17, pp. 55-84.

35.Chiang R, Venkatesh PC.(1988),Insider holding and receptionsns of information asymmetry: a note, J finance,43(4), pp. 1041-1048.

36- Laura Frieder and Rodolfo Martell (2006), "On Capital Structure and the Liquidity of a Firm`s Stock", working paper.series 401.

37-Healy, Paul M. and Palepu, Krishna G.(2001), “Information asymmetry, corporate disclosure, and the capital markets: A review of the empirical disclosure literature”, Journal of Accounting and Economics, No. 31, pp. 405-440.

38-Lafound, R., and Watts,R.(2008),” The Information Role of Consevatism”, The Accounting Review(forthcoming). Available at URL: htpp:// www.ssrn.com

39- Tinic, S.(1972)," The economics of liquidity services", Quarterly journal of economics, No. 86, pp. 79-93.

40-Kim, O., Verrcchia, A.(1994)," Market liquidity and volume around earning announcement", journal of Accounting and Economics, Vol. 17, No. 2, pp. 41-67.