This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
3. Yazlar 3 nternetteki sitemiz http://ismailhakkialtuntas.com/
da 2012 ylarnda okuyucularmzla paylatm yazlar bu kitapta topladm.
Yazlarda sra gzetilmedi. Deiik konular pe pee yazld. Bu ekilde
okuyan asndan fazla sknt oluturmayaca dnld. Tevfik ve inayet Allah
Teldandr. hramczde smail Hakk ALTUNTA Esenler /stanbul Balang: 05.
12. 2012 Biti :31. 01. 2013
4. Yazlar 5 indekiler RASLLLAH SALLALLH ALEYH VE SELLEMN
SIRTINDAK MHR HAKKINDA ........................... 13 EHABEDDN
SHREVERD Kaddesellh srrahul azz VE KARINCALARIN
DL................................ 21 Shreverdinin Sembolik
Hikyeleri.................................................................................................
22 Karncalarn Dili Hakknda
................................................................................................................
22 Karncalarn
Dili.................................................................................................................................
22 Birinci
Blm.................................................................................................................................
24 kinci
Blm...................................................................................................................................
24 nc
Blm...............................................................................................................................
25 Drdnc
Blm...........................................................................................................................
25 Beinci
Blm................................................................................................................................
26 Altnc
Blm.................................................................................................................................
26 Yedinci Blm
...............................................................................................................................
27 Sekizinci
Blm.............................................................................................................................
28 Dokuzuncu
Blm.........................................................................................................................
29 Onuncu Blm
..............................................................................................................................
30 Onbirinci
Blm............................................................................................................................
30 Onikinci
Blm..............................................................................................................................
30 Hikayeler iin Yorumlar
................................................................................................................
30 THE CORPORATON-irket (2003)
........................................................................................................
32 Doumun lm: irket The Corporation/ Serdar
AKBIYIK......................................................... 38
BEDZZAMAN SAD NURS kaddesellh srrahul azizin K
MEKTUBU.......................................... 41 (26. MEKTUP
326)..................................................................................................................................
42 KETENCZDE MEHMED RT EFEND KADDESELLH SIRRAHUL AZZ
(1834-1916).................. 44 A
HAYATI.......................................................................................................................................
44 LM TARH VE KNC KEZ
DEFNEDL........................................................................................
44
B-KL...........................................................................................................................................
45 C S
ANATI......................................................................................................................................
46 1-
airlii....................................................................................................................................
46 2- Hattatl
...............................................................................................................................
46 3-
Kitabecilii.............................................................................................................................
46 4- Tarih Drmedeki
Becerisi..................................................................................................
47 5-
Eserleri...................................................................................................................................
48
5. 6 Yazlar HAKKINDAK
RVAYETLER.................................................................................................................
53
DVANINDAN.....................................................................................................................................
56 Nat erif ve Hk-py- sadet- peygamberiyyeye gnderilen arz- hl
suretidir : ..................... 56 Medine-i Mnevverede manzar-
saadet olan makamd mbrekden kubbe-i sadet grndkde zuhr eden nat-
erif
:.............................................................................................
59 Gazel
..................................................................................................................................
59 Gazel
..................................................................................................................................
60 m Ben
Sana..................................................................................................................
60 Gz Mesrif
Destan............................................................................................................
61
Bana...............................................................................................................................................
63
Gnl.............................................................................................................................................
63 Grr
.............................................................................................................................................
63 BTNE BAKARKEN KRLN GDERLMES
...................................................................................
65 Algda
Seicilik...............................................................................................................................
65 DEME URAYAN FARELER
.............................................................................................................
68 PROPAGANDA VE YANILTILAN HALK
...................................................................................................
69 SLAMI KULLANMAK!
.......................................................................................................................
70 BANU AVAR : ZHNSEL SOYKIRIM
ZERNE....................................................................................
70 ESK CUMHURYET SAVCISI GLTEKN AVCI : ldrme teknolojileri ve
Kozinolu............................ 71 ARATIRMA DOSYASI : Fahri
Korutrkn arivinden PKKnn kurulu
emas.................................. 73 OSCAR WLDE ANLATIMIYLA
HZ. S ALEYHSSELM
.........................................................................
76 ANDRE GIDE'N ANILARI VE DNCELER LE OSCAR WLDE
............................................................ 85
DORAN GRAY'N PORTRES - "SATILMI BR RUHUN
HKYES"........................................................ 91
DORAN GRAY
(2009)............................................................................................................................
92 YALIN KK YAZILARINDAN
............................................................................................................
94
AFORZMALARDAN.........................................................................................................................
94 Dier
Yazlardan................................................................................................................................
95 TARHTE H BR ZAMAN BR BZANS DEVLET OLMADI
............................................................. 95
KARAKTERSZ KARAKTERLER
........................................................................................................
95 STANBUL NASIL YIKILMALI
..........................................................................................................
95 TRKYEDE EVR VAR
MI?..........................................................................................................
95 TRKYEDE EVR VAR MI?
.................................................................................................................
96 KARAKTERSZ
KARAKTERLER..............................................................................................................
101 Ahlak nasl silinir? Ahlak nasl
yazlr?........................................................................................
101
6. Yazlar 7
Sartre...........................................................................................................................................
101
Nietzsche.....................................................................................................................................
101
Kundera.......................................................................................................................................
102 TARHTE H BR ZAMAN BR BZANS DEVLET OLMADI
...................................................................
104 STANBUL NASIL YIKILMALI
................................................................................................................
106 ROMANZO D UNA STRAGE/ BR KATLAM ROMANI
(2012).............................................................
109 GZL RGTLER KAVGADAN
BESLENYOR.....................................................................................
109 "BR ZAMANLAR BR SMET ZEL VARDI..."
TARTIMASI.................................................................
113 BR ZAMANLAR BR SMET ZEL VARDI... / SMET
ZEL...............................................................
113 'BEN ANLAMADILAR' / HABER: MER AKKAL
............................................................................
114 SLAM KESMN NCEL: IKAR / RPORTAJ: AHMET
TULGAR.............................................. 115 'SMET ZEL
ASLINDA H DEMED' / HABER: BELMA
AKURA.............................................. 117 SLAM
MEDYADA TENEZZLEN YAZDIM BENM ONLARA TEK KURU BORCUM YOK / RPORTAJ:
NURYE AKMAN
..............................................................................................................................
118 VAKURUM, ASLA KBRL DELM! / RPORTAJ: NURYE
AKMAN.............................................. 122 ERKEKLER KZ
OLMADII SRECE BEN KADINLARA 'NEK' DYORUM / RPORTAJ: NURYE
AKMAN............................................................................................................................................
127 YAPTIIM BTN LERE BAKINCA 'BUNU ANCAK BR DH BAARABLR' DYORUM /
RPORTAJ: NURYE
AKMAN...........................................................................................................
133 "ILGININ BR"
KONUTUKA.......................................................................................................
137 ARI FLMNDE SEYRETMEDKLERNZ
.........................................................................................
140 Hkm Allahndr
.......................................................................................................................
140 ABDL TARH TARPLEY 'TRKLER KAYBEDECEK!'
DED..................................................................
143 oke eden analiz
.............................................................................................................................
143 ANA TEMASI SLM KLTRDEN AIRILMI OLAN YEL YOL
FLM............................................ 145 TEVECCH:
......................................................................................................................................
145 The Green Mile-Yeil Yol
(1999).....................................................................................................
146 ALTAY NALTAY'IN YAZI VE
EVRLER.............................................................................................
148 AIK KOMPLO: H. G. WELLS VE DNYA MPARATORLUU
.............................................................. 149
Kesintisiz Bir
Sreklilik....................................................................................................................
150 TANRI, Y VE KT: KURTULU NEREDE?
.........................................................................................
152 EYTAN
RESMLER..............................................................................................................................
155 i Kim Organize
Etti?......................................................................................................................
155 KREDOKRAS'YE KARI
DEMOKRAS...................................................................................................
159 AI OLMAK YA DA
OLMAMAK........................................................................................................
159
7. 8 Yazlar EGEMENLK KAYITSIZ ARTSIZ MLLETN MDR?
..........................................................................
160
DEMOKRAS-KREDOKRAS..............................................................................................................
160 BAKALARININ PROJELER YA DA KEND
PROJELERMZ...............................................................
161 MLLETE
GVENMEK.......................................................................................................................
161 Tercih bizimdir.
...............................................................................................................................
162 HLAFET, SLAM DEVLET VE
SONRASI................................................................................................
164
GR................................................................................................................................................
164 BYK
DEM..............................................................................................................................
164 HLAFET
...........................................................................................................................................
165 SLAM
DEVLET................................................................................................................................
168 SYAS
DN?......................................................................................................................................
172 SLAM
BRL..................................................................................................................................
172
SONU.............................................................................................................................................
173 DNYA SYASETNE YN VERENLER - BERNARD LEWIS
....................................................................
175 Kriz Hilali
.........................................................................................................................................
176 Uygarlklar atmas
......................................................................................................................
176 "Lbnanlama"
...............................................................................................................................
177 Siyonist Balant
.............................................................................................................................
177 DNYA POLTKASINA YN VERENLER: HENRY
KISSINGER...............................................................
180 DOU, BATI VE LAH ADALET
............................................................................................................
185 EY EHR, EHR!
.............................................................................................................................
185 "RAKKAS, BU HALET SENN OYUNUNDA
MIDIR?".........................................................................
186 DOU-BATI
ARASINDA...................................................................................................................
187 DNE KARI
DN...................................................................................................................................
190 BR BUNALIM AINDA MLLETLEME: NASYONALZM - PATROTZM
........................................... 193 TRK MLLETN
LGLENDREN ESKMEM K HKYE
....................................................................
197 in
masal........................................................................................................................................
197 Kzlderili
Masal..............................................................................................................................
197 FLGHT-Uu (2012)- YALANIN TUTSAK EDEMED NSAN:
MMN.............................................. 199 FLGHT-Uu
(2012).............................................................................................................................
201 SANA NEY NFAK EDECEKLERN
SORARLAR.....................................................................................
203 EK SZ
.............................................................................................................................................
212 FACEBOOKUN PSKOLOJK
ETKLER.................................................................................................
214 - Narsizm (kendini
beenmilik).............................................................................................
214
8. Yazlar 9 VE YAPILAN DER ARATIRMALAR
-.............................................................................................
214 ALLAH TELNIN SEVMED
NSANLAR..........................................................................................
216 1 Allah Tel, Kfirleri
Sevmez.......................................................................................................
216 2 Allah Tel, Zalimleri
Sevmez......................................................................................................
216 3 Allah Tel, Hainleri Sevmez
.......................................................................................................
216 4 Allah Tel, Haddi Aanlar sevmez
............................................................................................
217 5 Allah Tel, Msrifleri
Sevmez....................................................................................................
217 6 Allah Tel, Mstekbirleri (kibir sahibi, byklenenleri) Sevmez
............................................. 218 7 Allah Tel,
Kendini Beenen ve vnen Kimseleri Sevmez
..................................................... 218 8 Allah
Tel, maranlar Sevmez
.................................................................................................
218 9 Allah Tel, Fesad ve Mfsitleri
Sevmez....................................................................................
219 10 Allah Tel, ok Gnah leyenleri (Esm) Sevmez
...................................................................
219 11 Allah Tel, Kt Szlerin Aka Sylenmesini
Sevmez..........................................................
219 12 Allah Tel, Nankrleri
Sevmez.................................................................................................
220 13- Allah Tel, fuhu (her trl irkin sz, fiil ve davranlar ve
fuhu sahiplerini)Sevmez. ..... 220 YAHUDLERE AT BR TALMUDU SLMA AT
BR YORUMMU GB SUNANLARA YAZIKLAR OLSUN.
.............................................................................................................................................................
221 YAHUD
TALMUDU..........................................................................................................................
221 GOOGLE VE CIA HANG FRMAYA MLYONLARCA DOLAR YATIRIR?= Recorded
Future .................. 225 Recorded Future
.............................................................................................................................
225 Olaanst durum
eksiklii............................................................................................................
226 WKLEAKS, CIA VE RECORDED FUTURE. .
........................................................................................
226 Nasrallah, Peres, Scud. .
...............................................................................................................
227 NOSTRADAMUS'TAN GNMZE. .
.............................................................................................
228 SEL BR GELD M TARH FALAN DNLEMEZ!
......................................................................................
230 AVRUPA'DAN K
RNEK..................................................................................................................
230 DEFTERDARLIK
BNASI.....................................................................................................................
231 INCEPTON-Balang
(2010)...............................................................................................................
232 zet &
detaylar...............................................................................................................................
232 FLMN DNDRDKLER
..........................................................................................................
232 THE USUAL SUSPECTS Olaan pheliler (1995)
...............................................................................
236 KAYSER SOZE
KMDR?....................................................................................................................
236 AKLIN EGEMENLNDEN ZGRLE AILAN DNYADA RUHN ZGRLK
......................... 238 MLK
KMNDR?................................................................................................................................
242
9. 10 Yazlar MEDNE'Y YENDEN
KURMAK............................................................................................................
243 MEDENYET TES TOPLUM
...............................................................................................................
246 KLTR VE TEKNOLOJ
.......................................................................................................................
249 SLM DEVLET
GERE.....................................................................................................................
261 SLM LEMNDEK ORYANTASYON (ynlendirme) YANLILARI
..................................................... 262 KUTSAL,
METAFZK VE
TOPLUM........................................................................................................
266 SUFZM VE ULEM DENGES
..............................................................................................................
270 BATIL DNLERDEN DEVRDMZ SLM TEBLN SYAS NETCELERNN ETKLEYEN
MEHDLK FKR
....................................................................................................................................................
278 BYK SERMAYE GZN TOPRAA DKT
.....................................................................................
280 TEK YARATMANIN MUTLULUU MU? *EROL
MANSALI+............................................................
283 STE ERMDE ESARET-OKUL ST
PROJES.....................................................................................
285 ST BOZUK
IKTI..............................................................................................................................
289 SEVGNN SABTL MERTEBESNDE ALLAH TELNIN EL-VEDD (EL-VEDD) LAH SM
.............. 295 "ALLAH'TAN BAKA LH YOKTUR VE MUHAMMED ALLAH
TELNIN RASLDR' CMLESNN
BLNMES............................................................................................................................................
298 ALLAH TELNIN GEN RAHMETNE GVENMENN TEHLKEL
YNLER....................................... 305 ALLAH TELNIN
VASITASIYLA ZENGN OLAN ONA MUHTATIR
.................................................. 307 HAYAL
MERTEBES VE
ETKLER..........................................................................................................
309 NSANLARA T VEREN BEN TANIMAMITIR, ONLARA HATIRLATAN BEN
TANIMITIR............ 312 NN NAFLE BADET
YAPMALIYIZ?...................................................................................................
317 SAHH RYALARI BLMEK HAKKINDA
..................................................................................................
319 ALLAH TELNIN MEKR (ALDATMASI)
SIRRI...................................................................................
323 MUSTAFA KEMALE VZE VEREN NGLZ SUBAYLA RPORTAJ YAPAN GAZETEC
NEZH UZEL: ...... 327 EYHN DUDAI KIPIRDAYINCA VAL KIZDI
...................................................................................
327 MEVLEVLKN BOALTILDI, OV ARACI YAPILDI
.........................................................................
328 RESM TARHE HINCIM
ARTTI.........................................................................................................
329 JOHN GODOLPHN BENNETTN (TANIK- BR ARAYIIN HKYES) SML ESERNDEN
ALINTILAR.. 331 Trke Dili
Hakknda.......................................................................................................................
331 Danak Zutyunun
Suikastleri.........................................................................................................
331 Rahiplerin Gerek
Yz...................................................................................................................
333 Trkler Ekmei ok
Sever...............................................................................................................
334 Kemale erme
nitelii.......................................................................................................................
334 nsann Dnm"
......................................................................................................................
334 Allah Telnn ilk
stei..................................................................................................................
335
10. Yazlar 11 ocuk
Eitimi...................................................................................................................................
335 erif Ali Haydar- Lawrence
.............................................................................................................
336 Bakma
Hakknda.............................................................................................................................
336 Hasan Lutfi uutun Tesiri- Dramatik Kinat
................................................................................
336 Reenkarnasyon Avrupada Yanl
anlald....................................................................................
339 TASAVVUFULARIN KAYGAN ZEMNNDE
YRMEK.......................................................................
340 ALE VE TOPLUM DMANIMIZ TV DZLER
.......................................................................................
346 KEVN HAKKINDA KONUMALIYIZ (We Need to Talk About Kevin)
.................................................... 347 BLG
KURAMININ TEMEL KAVRAMLARI DORULUK VE
GEREKLK................................................ 350 AMERCAN
HSTORY X *Gemiin Glgesinde
(1998)+.......................................................................
354 BOWLNG FOR COLUMBNE/ Benim Cici Silahm (2002) Film-Belgesel
............................................ 367 HZ. MEVLNA
CELLEDDN RUM KADDESELLH SIRRAHUL AZZN MESNEV 1.CLTTEK SANSRLENEN
HKAYES
....................................................................................................................
371 MESNEVDE GEEN HKYEDEK VEZR, AZZ PAVLUS
MUDUR?........................................................ 371
SANSRLENEN HZ. MEVLNA kaddesellh srrahul
azz................................................................
385 HZ. MEVLANA GELNCE BABASI AYAI KALKTI
MI?.............................................................................
386 EYH AL SEMERKAND Kaddesellh Srrahul
Azz..........................................................................
389
FOSFATDLKOLN................................................................................................................................
436 Teraptik Kullanm Karacier
Bozukluklar....................................................................................
437 Toksisite
..........................................................................................................................................
440 Fosfatidilkolin Teknik
Versiyonu.................................................................................................
440 Giri
.................................................................................................................................................
440 Farmakokinetik ve Metabolizma
...................................................................................................
440 Etki
Mekanizmalar.........................................................................................................................
441 Klinik
Endikasyonlar........................................................................................................................
441 Toksisite ve Yan
Etkiler...................................................................................................................
443
Doz...................................................................................................................................................
443
Referanslar......................................................................................................................................
443 LESTN [Yumurta Ya-Soya
Ya+........................................................................................................
445 Biyolojide lesitin
.............................................................................................................................
445 Gda katk maddesi olarak
lesitin...................................................................................................
445 Tpta lesitin
.....................................................................................................................................
445 WKREBELS: THE DOCUMENTARY (2010)
Film..................................................................................
446 FORKS OVER KNVES (2011)
FLM.......................................................................................................
463
11. 12 Yazlar Hayvansal Protein
Kaynaklar.........................................................................................................
465 ngilizlerin Hintlilere Uyguladklar nek
Hilesi...........................................................................
465 srailin Beslenmedeki (Tahldan Ete)
Deiimi.............................................................................
469 OCUUMU AILATMALI
MIYIM?.......................................................................................................
471 GIDA
TERR......................................................................................................................................
475 TEMZ GIDA NE DEMEK-Kemal
ZER...................................................................................................
477 OCUUMU AILATMALI MIYIM?
.................................................................................................
480 Alamann Uzun Dnemdeki Etkileri
..............................................................................................
482 ECEKLERDEK TEHLKEL
SIR..............................................................................................................
484
12. Yazlar 13 RASLLLAH SALLALLH ALEYH VE SELLEMN SIRTINDAK MHR
HAKKINDA Htem-i Nbvvet Hakkndadr Celaleddin es-Suyuti , Raslullh
sallallh aleyhi ve sellemin Mucizeleri ve Byk zelliklerinden
bahsederken buyurdular ki; 1 Buhari ve Mslim, Sib bin Zeyd'den
rivayet ederler. O yle demitir: "Ben, Raslullh sallallh aleyhi ve
sellem Efendimiz'in tam arkasna dikilip O'nun iki omzu arasndaki
Nbvvet Mhr denilen ksma dikkatle baktm; grdm, keklik yumurtas
byklnde idi." Mslim ve Beyhak'nin Cbir bin Semura'dan rivayeti ise
yledir: "Ben Reslllh Efendimiz'in iki omzu arasndaki nbvvet mhrn,
tpk bir gvercin yumurtas eklinde grdm. Rengi de, kendi cesedinin
rengine yaknd." mm Tirmiz ise bunu: "Gvercin yumurtas byklnde ve
krmzmtrak bir bez idi" ifadesiyle vermitir." 2 Mslim, Abdullah bin
Cercls'in yle dediini rivayet eder: "Ben, Raslullh sallallh aleyhi
ve sellemin iki omzu arasndaki nbvvet mhrne baktm zaman onu; sol
omuz kemiinin knts yannda ve zerinde siyahms benler bulunan bir
yumru hlinde grdm." mam Ahmed ve Beyhak de Kurre'nin yle dediini
nakleder: "Ben dedim ki: "Ey Allah'n Resul, omzunuzdaki mhr bana
gsterir misiniz?" Peygamberimiz buyurdu ki: "Elini uzat!" Elimi
uzattm baktm, omuzu ucunda, yumurta byklnde bir eydi." Yine mam
Ahmed, Beyhak ve bn-i Sa'd, eitli tarikler ile Eb Ramse'den yle
rivayet ederler: "Ben babamla birlikte Raslullh sallallh aleyhi ve
selleme gitmitim. O'nun iki omzu arasndaki mhre baktmda onu,
(gvercin yumurtas byklnde) bir ur eklinde grdm." mam- Buhr'nin
Tarih'inde, Beyhakinin Snen'inde Eb Sad'den rivayetlerine gre, o
yle demitir: "Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin iki omuzlar
arasndaki mhr, bir et knts idi" Tirmizi de: "Arkasnda, yumru hlinde
bir et paras idi" eklinde rivayet eder. Yukarda geen bir bahiste
grld vehile ve Beyhak'nin rivayeti ile Selmn- Fris de bu hususta
unlar sylemektedir: "Ben Raslullh sallallh aleyhi ve selleme
gittiim zaman, ridsn omuzundan biraz sarktp: "Ey Selmn, sana
sylenen mhr grmek istersen bak!" buyurdular. Baktmda, iki omuzu
arasnda, gvercin yumurtas byklndeki mhr grdm." 1 Peygamberimizin
Mucizeleri ve Byk zellikleri, Uysal Kitabevi: nc blm 2 mam, ayn
zamanda: "Bu hadis, hasendir, sahihtir" demitir. Baknz, hadis no"
3644
13. 14 Yazlar Ahmed, Tirmiz ve sahihtir kaydiyle Hkim, Eb Ya'l
ve Tabern Ulba bin Ahmed'den o da Eb Zeyd'den yle rivayet ederler:
"Reslllh Efendimiz bana dediler ki: "Ey Eb Zeyd, bana yakla ve
elinle arkam meshet!" Yaklatm ve elimle arkasn meshedip parmaklarm
mhr zerine koydum." -Yanndakiler Eb Zeyd'e: "Mhr nedir?" diye
sordular. O da: "Omuzundaki toplu olarak bitmi olan kllardr" cevabn
verdi." Taberan ile bn-i Askr ise Eb Zeyd bin Ahtab'dan yle rivayet
ediyor: "Ben Peygamber Efendimizin iki omzu arasndaki mhr; kan alma
iesinin vurulduu yer kadar byklkte, bir et knts olduunu grdm." bn-i
Askr ve Trih-i Nisabur adl eserinde Hkim, bn-i mer'den yle rivayet
ederler: Htem-i Nbvvet, Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin
arkasnda fndk byklnde bir et paras olup zerinde "Muhammedn Reslllh"
yazsn andrr bir ekil vard." Eb Nuaym ise, Selman'dan yle rivayet
etmektedir: "Bu nbvvet mhrnn btnnda: "Allah birdir, O'nun orta
yoktur, Muhammed ise Allah'n Resuldr! " diye yazl idi. Zahirinde
ise "Nereye isterse oraya tevecch et! Bil ki sen, mansr ve
muzaffersin!" diye yazldr3 Taberni ve Eb Nuaym El-Ma'rife adl
eserinde Abbd bin mer'den yle rivayet ederler: "O'nun iki omzu
arasndaki nbvvet mhr, kk bir olan diz kapandaki mhr gibiydi ve
Reslllh bu mhrn grlmesinden pek holanmazd." bn Eb Hayseme tarihe
dir yazd eserinde, Hz. Aie radiyallh anhadan naklen der ki: "Nbvvet
mhr, siyah bir ben idi, biraz sary andryordu... Benin etrafnda, at
yelesi gibi sk kllar vard..." Aklama: Alimlerimiz dediler ki;
Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin iki omuzu arasnda bulunduu
rivayet edilen nbvvet mhr hakkndaki szler; birbiriyle farkl
bulunmaktadr. Fakat aslnda bu, mhim bir ihtilaf saylmamaldr. Zira
bu rvlerden her biri, bir benzetme yoluyla rivayet etmekte ve
rivayetleri arasnda nemli bir fark bulunmaktadr. Rvlerden biri:
"Bir keklik yumurtas byklnde idi" derken biri: "Gvercin yumurtas
kadard" demekte; bir dieri de: "Bir kei yavrusunun dizindeki mhr
kadard" demektedir. Biri: "Bir et yumrusu idi" derken, biri: "Bir
et knts idi" demekte; biri "Siyah bir bendi" derken bir dieri:
"ienin kan almak iin vurulduu yerde brakt iz gibiydi." demektedir.
Yni, bunlarn hepsi birbirine yakn eylerdir. Ve gerekten o, bir et
parasndan ibaret idi. te, limlerimiz byle izah etmektedirler.
Bunlar arasndan mam- Kurtub ise yle demektedir: "Sabit ve sahih
olan hadisler dellet eder ki, Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin
iki omuzu arasndaki mhr; sol omuz yannda krmzmtrak renkte ve knt
halinde bir ey idi. Klp azald zaman gvercin yumurtas eklinde
oluyor, byyp itii zaman da yumruk kadar oluyordu... (Raslullh
sallallh aleyhi ve sellemin vefat zamannda ise, ikinlik
kaybolmutu...) Sheyl de demitir ki: "Nbvvet mhr, sol omuz kemiinin
knts yannda idi. nk Raslullh sallallh aleyhi ve sellem eytann
vesvesesinden masum bulunuyordu. Mhrn 3 (Mevahib ve erhi Zerkani,
1156).
14. Yazlar 15 bulunduu yer de; kalbin karsnda olup eytann
vesvese vermesine engeldi..." Alimler, "Raslullh sallallh aleyhi ve
sellemin iki omuzu arasndaki mhrn doutan m, yoksa doduktan sonra m
vurulduu zerinde ihtilaf ettiler. kinci kk tercih edenler, yukarda
geen ve O'nun st emmesi ile ilgili bulunan eddd bin Evs hadisini,
delil tutarlar. Az nce iaret ettiimiz gibi, bu mhr, Reslllh'm
vefatndan sonra da kaybolmutu... Bunu, ayrca O'nun vefat blmnde
anlatacaz... Bu konuda, Hkim'in Mstedrek'inde, Vehb bin Mnebbih'ten
u rivayeti vardr: "Cenb- Hakk'n gnderdii btn peygamberlerin sa
elleri iinde bir peygamberlik nian vard. Ancak, bizim peygamberimiz
mstesna. Zira O'nun peygamberlik nian, iki omuzu arasnda idi4 bn-i
Sa'd ve bn-i Askir Ms bin Ykb el-Zeme tarikiyle Guseyme'nin zadls
Sehl'den rivayet ederler, Sehl, Murays kabilesine mensub bir nasrn
idi ve amcas evinde byyen bir yetimdi... O demitir ki: "Bir gn ben,
ncili elinden aklm ve okumaya baladm... Derken birbirine yapk iki
yaprak vard. Onlar ayrarak okumaya baladm ve orada Muhammed
sallallh aleyhi ve sellemin sfatlarn grdm. O'nun boyundan,
renginden, oturu eklinden, iki omuzu arasndaki mhrden, sadaka kabul
etmemesinden, hilim ve tevzuundan haberler vard... Orada,
kendisinin smil aleyhisselmn soyundan olduu ve isminin Ahmed olduu
da yazl idi... Ben, bu ksmlar okumakla idim ki, bu srada amcam
geldi ve bana: "Niin o yapk olan ksm ap okuyorsun? Sen kim
oluyorsun ki bunlar okuyasn?" diye iddetle kt ve beni dvd... Ben
dedim ki: "Ey amcacm, bak bu ksmlarda Ahmed adndaki peygamberle
ilgili haberler var!" Amcam bana, yine fkeyle: "O peygamber henz
gelmedi!" diye bard..."5 4 Hafz, Allme e-m bu rivayet hakknda
tevakkuf gsterip; "Ben, bu rivayetin sahih olabileceini
zannetmiyorum! Ltfen senedine nazar klnsn... Bu rivayet Vkid
tankndan gelmektedir. Vkid ise metruktr Hatt hads ilmi limlerinden
bir topluluk; onun yalanc olduunu sylemilerdir" demektedir. (Baknz,
erhu'z- Zerkn Alel-Mevhib'l-Le-dnniye, 1/156). Celaleddin
es-Suyuti, Peygamberimizin Mucizeleri ve Byk zellikleri, Uysal
Kitabevi: 1/115-117. 5 Celaleddin es-Suyuti, Peygamberimizin
Mucizeleri ve Byk zellikleri, Uysal Kitabevi: 1/26-40. Yukarda ad
geen kaynaklarn bu tespitine gre, Selmn- Fris hazretleri, Raslullh
sallallh aleyhi ve sellem Kub'dan ayrldktan sonra mslmanl kabul
etmi oluyor... Selmn'a gelince: O dima slm'a hizmet etmi, hakkn hak
olarak bilinip yaanmasna, btln btl olarak bilinip ondan kalmasna
yardmc olmu; Ebd-Derd gibi bir sahbye yazd mektubunda bile: "Bak
kardeim, eer sen gerekten hekim isen dikkatli ve ak konu; zira
senin szn (vehim ve vesveselere) if olacaktr..." diye yazmtr
(Ktl-Kulb, 1/147). Ashb- Kiram arasndaki lakab ise hep
"Selmanl-Hayr" olmutur. (sd'l-Gbe, 2/328). Gerekten ashabn en byk
ve en hayrllarndan olan Selmn- Fris hazretleri, hayr ok sever ve ok
sadaka verirdi. Hazneden kendisine tahsis edilen yllk maann tammn
sadaka olarak fakirlere datr, kendisi ise, el emei ile kazandndan
geinirdi. (Hurma liflerinden hasr rp satard). "Nesebin nedir, kimin
olusun?" diye soranlara, "Ben, slm olu Selmn'm" diye karlk veren ve
gerekten de "Mslmanln ocuu" olan bu byk sahb; Raslullh sallallh
aleyhi ve sellemn mjdeledii "Cennetin itiyakla kendilerini bekledii
bahtiyardan..." da biri olmak erefine m az har bulunuyordu... Bu
bahtiyar: Hz. Ali, Ammr ve Selmn idiler... (bn'l-Kayyim, El-Fevid,
38-Beyrut, 1393). ok abid ve zhid olan bu mbarek zt hakknda Hz. Ali
kerremallh veche demitir ki: "O, ncekilerin de, sonrakilerin de
ilmine vris olmutur. O, dibi bulunamaz bir deniz idi..." Ayn
zamanda, Ehl-i Beytin bir yesi de saylan Selmn- Frisi hazretleri-,
uzun mrl olmakla tannr ise de en sahih kavle gre seksen sene yaam
olup hicretin 35-36 yllarnda Hakka yrmtr. (erh'l-Mevhib l-Zerkn,
3/309). Ve ondan bize, bir byk nasihat: "Ey mslmanlar, ilmi
ilerletiniz, ldrmeyiniz!
15. 16 Yazlar Nihayet yine bir pazar gn halkn huzuruna geldik.
O ayn ekilde bir konuma yapt ve dedi ki: "...Biliniz ki ben artk
iyice ihtiyarladm, lmm yakndr. Ben yllardr Kuds'e gitmek hasretiyle
yanmaktaym ve mutlaka gitmeliyim." Byle dedi ve yola kt. Ben de
kendisinden ayrlamayacam syleyerek onunla birlikte ktm. Nihayet
Beyt-i Makdis'e geldik. O, mescid'e girip ibdet etmee balad. O bana
demiti ki: "Ey Selmn, Allah yaknda bir peygamber gnderecek, ad
Ahmed olacak, Mekke'den kacak... O, hediyeyi kabul edecek, sadakay
kabul etmeyecek... ki omuzunun biraz sol tarafnda mhr bulunacak,
ite u iinde bulunduumuz zaman, onun gelmesinin yaklat zamandr...
Bana gelince, sanmyorum ki ben ona yetieyim! Zira iyice
ihtiyarladm. Eer sen ona yetiecek olursan, ona inan ve tab ol!" Ben
kendisine dedim ki: "Efendim, eer o peygamber, bana sizden rendiim
ve imdi zerinde bulunduum dinimi terketmemi emrederse, yine ona tab
olaym m?" Cevabnda: "Evet, benden rendiin dnin terkedilmesini
istese dah, ona uy!" dedi... Sonra Beyt'l-Makdis'ten kt. Onun kaps
nnde bir adam oturuyordu. Onun elinden tutarak: "Kum bismillah
Allah'n adyla kalk!" dedi ve o ktrm ayaa kaldrd. O da bir eyi yokmu
gibi kalkt... Sonra stad, kimseye bakmadan ekip gitti. Ben de hemen
arkasndan koturmak istedim, fakat oradaki adam bana: 'Yardm et de
eyam srtma alaym, ben de yoluma gideyim" dedi. Ben de kendisine
yardm ettim. Sonra stadn peinden kotum... Fakat bir trl kendisine
yetiemedim. Kime rastlasam onu soruyordum. Aldm cevaplarda hep
"leride, ileride!" oluyordu... (Ahmed b. Hanbel, V, 442-443 ve
Beyhakinin dier tarkten rivayetlerinde byle tasrh edilmitir.) Yine
Eb Nuaym'n Eb Seleme bin Abdurrahman'dan nakline gre, Hz. Selmn
radiyallh anhn nceki stadlarndan birinin kendisine yle dedii
anlatlmaktadr: - "...Ey delikanl, Meryem olu sa'nn kim olduunu
biliyor musun?" Ben: - "Hayr, bunu iitmedim" dedim. O dedi ki: -
"s, Allah'n Resuldr. Kim sa'nn ve ondan sonra gelecek olan Ahmed
adndaki zatn peygamberliine inanrsa, Allah o kimseyi dnyann gamndan
hiretin ferahlna ve nimetine eritirir..." Ben bu stadn ok iyi bir
insan olduuna ahit olmutum. Onun bana ilk rettii ey u idi:
"Allah'tan baka ilh yoktur, Meryem olu sa Allah'n resuldr. Ondan
sonra gelecek olan Muhammed de Allah'n resuldr. ldkten sonra
dirilmek de haktr." O bana, namaz klmay da retmiti ve demiti ki:
"Namaz klacan zaman kbleye dn! Ate sana rperti verse dahi ona
iltifat etme. Sen farz olan namaz klarken, anan veya baban sana
arsa bile, namazn kesme! Ancak bir peygamber arrsa kesersin. nk
Allah'n Resul, ancak Allah'n vahyi ile seni arr, kendiliinden
deil... Eer sen, Tihama dalarndan (Mekke'den) kacak olan Muhammed
bin Abdullah'n zamanna yetiecek olursan, muhakkak ona imn et ve
kendisine benim selmm syle." Ben de kendisine dedim ki: - "Efendim
bana Muhammed'in sfatn anlatr msn?" O dedi ki: - "O, lemlere rahmet
olarak gnderildiinden kendisine "Nebiyy'r-Rahme" yni Biliniz ki,
nsanlar kendileri lmeden nce sahibi bulunduklar bilgileri yeni
nesillere aktardklar mddete, hayr ve hidyet zere bulunurlar... Aksi
takdirde hepsi hayr ve hidyetten uzaklap helak olurlar..."
(Snen'd-Darim, 79-lst. 1401)
16. Yazlar 17 rahmet peygamberi denilecektir, babasnn ad
Abdullah olacaktr... Tihama dalarndan kacaktr... Son derece mtevaz
olup deveye, merkebe, ata ve katra da binecek; hr olanla kle olan
yannda eit olacaktr... Rahmet, O'nun hem kalbinde hem de uzuvlarnda
dopdolu olacaktr... ki omuzu arasnda gvercin yumurtas byklnde bir
mhr bulunacaktr. Bunun zahirinde: "Her nereye tevecch etsen,
Allah'n yardm seninle olacaktr" mealinde bir yaz; btnnda ise:
"Allah birdir, O'nun hibir orta yoktur! Muhammed de O'nun resuldr!"
diye yazlm olacak... O, hediye olandan yiyecek, sadaka olandan
yemeyecek... Ne bir muhide, ne de bir mslmana, asla zulm
etmiyecek..." (Nbvvet mhrnn, zahirdeki ve btndaki yazlarndan sz
eden bu rivayet, mnker saylmtr.) 6 Hafz Eb Zekeriyy Yahya bin Aiz,
Reslllh'n doumuyla ilgili olarak yazd "Mevlid" kitabnda, bn-i
Abbs'n yle dediini-kaydeder: "Amine, doum yapt gne dir konuur ve
yle derdi: "Ben byk bir hayranlk iinde iken, anszn kii geldi; sanki
gne onlarn yznden domutu... Birinin elinde gm bir ibrik vard, iinde
misk gibi bir koku bulunmakta idi. kincinin elinde drt keli ve yeil
zmrtten bir tepsi vard ve her kesinde beyaz inciler bulunmakta idi.
Biri anszn yle diyordu: "te dny! Btn denizleri ve karas, dousu ve
bats ile! Ey Allah resul, ne tarafn almak istiyorsan al." Ben bu
sra, Rasulullah'n hangi tarafm tutacan grmek iin baktm ve grdm ki
O, tepsinin ortasndan kavrayp ald. Biri yle, nida etti: "Hi phesiz
Muhammed Kabe'yi ve onun iaret ettii mnay almtr! Smsk Tevhd'e
tutunmutur. phesiz Allah Kabe'yi O'na kble olarak vermi ve O'na
mbarek bir makam klmtr!,.." O gelen gne yzl zatlardan ncsnn elinde
ise, iyice durulmu beyaz bir ipek vard. Onu at ve iinden bir mhr
kard. Mhr, grenleri hayretler iinde brakacak gzellik ve parlaklkta
idi. Sonra o zt, bana doru yaklat ve elindeki mhr, elinde tepsi
tutmakta olan zta verdi. Bu srada elinde gm ibrik tutmakta olan zt
ibrii dkerek mhr yedi defa ykadlar. Sonra Raslullh sallallh aleyhi
ve sellemin iki omuzu arasn mhrlediler. Tekrar mhr beyaz ipek
parasna iyice sardlar. Sonra Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin
omuzun u mhrleyen zt, O'nu kanatlan arasnaa alarak bir mddet
tuttu... Sonra O'nun kulana birey syledi, fakat ben ne sylediini
anlayamadm... Sonra O'na hitaben dedi ki: "Sana mjdeler olsun y
Muhammed! Senden nceki peygamberlere verilmi bulunan btn ilimler de
sana verilmitir! Peygamberler iinde ilmi en ok olan, ecaat ve
kahramanlkta da en ileri bulunan sensin! lh nusretin ve zaferlerin
anahtar seninledir! Senin adn duyan her bir asker veya kumandann,
mutlaka kalbine bir korku ve sayg dolacaktr. Senden korkacaktr, ey
Allah'n halfesi!.... (Hadis bilginlerinden ibn Dhye bu rivayet
hakknda et-Tenvir adl kitabnda: "Bu garib bir rivayettir" demitir.
Suyt.) 7 6 I. Blm 7 Hads limleri stlahnda Garb rivayetten maksat;
Bir ahsn, sevkettii rivayetinde teferrd etmesi, yni yalnz kalmasdr
ki, byle olan rivayetin, dier rivayetlerde benzerine rastlanmad
yahut dier rivayetler ona muhalif olduu iin, o bu ad almtr. Garb
haberlerin, sahh, hasen ve zaf gibi nevileri bulunmakla beraber
pekou zayf olduundan, ihtiyatl davranmak yerinde olur. Nitekim
balca hads mamlarnn tavsiyeleri; hu merkezde olmutur. (Baknz: Tecrd
Tercemesi, 1/111. Nuhbet'l-Fiker, 13. Ulm'l-Hads, 93, Kemleddin Ta,
Badad, 1391).
17. 18 Yazlar Kaynak: Celaleddin es-Suyuti, Peygamberimizin
Mucizeleri ve Byk zellikleri, Uysal Kitabevi: 1/248-250.
***************** Muhammed Hamidullah, slm Peygamberi isimli
eserindeki aklamalarnda yle sylemektedir. lk asrn mslman
tarihilerine gre, Muhammed sallallh aleyhi ve sellemin srtnda,
biyografisinde mteaddit defalar bahsedilen bir eit ur (veya ben)
vard. (bn Him, s. 141) Selmn Farisi radiyallh anhn ve Herakliusun
elisinin bunu arayp sormas (lbn Hanbel, IV, 7475) Yine bir Arap
tabip bununla alkadar olmutu (bn Sad, l/II, s. 1323) Raslllah
sallallh aleyhi ve sellemin Hakka yrynden sonra, kendisini son defa
ykayanlar, bu uru bulamadlar. Bunun Rislet Mhr olduuna inanlmtr;
lmyle nbvvet son bulduundan bu mhr geri alnmtr. (Prof. Dr. Muhammed
Hamidullah, slm Peygamberi, st, 2003, c. II, s. 1102)
***************** Kettani, Hz.Peygamberin Ynetimi,
Et-teratibul-idariyye, z Yaynclk: 2/211-219. bn Eb Usaybia
Tabaktu'I-etibb'da bir bb bal aarak yle der: "slm'n zuhurunun ilk
zamanlarndaki Arap ve dier tabiplerin taba-katna dair yedinci bb."8
Burada Haris b. Kelede,9 olu Nadrb. Haris 10 ve bn Eb Rimse
et-Temm'nin biyografilerini verir ve bu sonuncusu ile ilgili olarak
yle der: Resulullah (sav) zamannda tabipti, cerrahlk yapyordu.
Nuaym, bn Eb Uyeyne'den, o bn Ebcer'den, o Ziyd'dan, o Lakt'ten, o
da bn Eb Rimse'den yle dediini rivayet eder: Hz. Raslullh sallallh
aleyhi ve selleme geldim, iki omuzu arasnda mhr grdm. "Ben tabibim,
brak onu tedavi edeyim" dedim, yle buyurdu: "Sen mahir ve latif bir
kimsesin, tabip ise Allah'tr," Sleyman b. Hassan yle dedi: Raslullh
sallallh aleyhi ve sellem onun el maharet ve hafifliine sahip (iyi
bir cerrah) olduunu fakat ilimde stn olmadn bilmi olup bu da onun
"tabip Allah'tr" sznden anlalmaktadr.11 *******************
Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin srtnda bulunan mhr- erif
hakknda geni bir inceleme yapm olan Yrd. Do. Dr. Erdin AHATLI
aklayc bilgiler sunmutur. zet olarak; Hz. Raslullh sallallh aleyhi
ve sellemin iki krek kemii arasnda bulunan ve herhangi bir
insandaki normal bir benden daha byke olan "ben", ilgili
kaynaklarda genellikle Onun nbvvet almetlerinden birisi olarak
deerlendirilmi ve "nbvvet/ peygamberlik mhr" anlamna gelen
"htemn-nbvve" diye isimlendirilmitir. Bu nedenle nbvvet mhr, Hz.
Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin nbvvetini konu alan ilim
dallarndan emil, delil ve hasis tr eserlerin mutlaka yer verdikleri
temel konulardan birisi olmutur. Kaynaklarda gvercin veya keklik
yumurtas/gerdek adrnn dmesi, yumruk halinde veya insan bedeninde
kan siile ve daha baka eylere benzetilerek yaplan bu tasvirlerin
ortak noktas, Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin srtnda iki krek
kemii arasnda, sol krek 8 Uynul-enb, s. 161. Usaybia kelimesi
metinde Udaybia eklinde gemitir. 9 age, 161-167. 10 age, 167-170.
11 age, 170-171. Metindeki hata ve dkler aslndan dzeltilerek tercme
edilmitir.
18. Yazlar 19 kemiine yakn irice bir et parasnn bulunduudur. Bu
almann hedefi, Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin krek kemikleri
arasnda bulunan bu benin hadis kitaplarnda ve ilgili dier eserlerde
nasl tasvir edildiinin dkmn yapmak deildir. Nitekim nbvvet mhr
bahis konusu olduunda verilen bilgilerin neredeyse tamamnn, mezkur
benin ilgili kaynaklarda yaplan tasvirleri etrafnda odaklat mhede
edilmektedir. Bu alnmann asl amac, szkonusu benin hangi zellii
sebebiyle "nbvvet mhr ismini ald ve bunun tarih srete nasl algland
ve anlamlandrld sorularna cevap aramaktr. Bir baka ifadeyle nbvvet
mhr, Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin peygamberliini ne ynyle
kantlayan bir delildir? Bu soruya ilgili rivayetler ve yaplan
deerlendirmeler nda iki tr cevap verilebilir. Birincisi, kadm semav
kitaplarda ileride gelecek son peygamber Hz. Muhammedin tannmasn
salayacak almetlerden birisi olarak, onun fizik sretini resmeden
bilgiler sadedinde iki krek kemii arasnda irice bir benin
bulunduundan bahse dilmesidir. kincisi ise, birinci cevab
dlamamakla birlikte anlan bu benin normal bir insanda bulunandan
ayr ve mucizev bir zellik arz ettiidir. Birinci cevabn tahlilini
almann son ksmna brakarak kincisinden balamak ve konunun boyutlarn
bu merkezde ele almaya almak daha isabetli olacaktr. Meseleye bu
adan bakldnda karmza yine bir soru kmaktadr: Hz. Raslullh sallallh
aleyhi ve sellemin krek kemikleri arasndaki bu benin olaanstlk yn
nedir? Bu ben hangi ayrc vasflaryla peygamber olmayan dier
insanlarda da bulunabilecek benlerden ayrlmaktadr? Konuyla
ilgilenen slm limlerinin ki bu ynyle konu zerinde az durulmutur- bu
soruya verdikleri cevap nbvvet mhrne ykledikleri anlamda kendisini
belli etmektedir. Buna gre, Hz. Raslullh sallallh aleyhi ve
sellemin iki krek kemii arasndaki bu et paras doutan meydana gelmi
tabi bir ben deil, melekler tarafndan onun peygamberliinin delili
olmak zere sonradan, deta bir mhr gibi mhrlenmek suretiyle olumu
mucizev bir bendir. Bu nedenle anlan benin doutan olduunu bildiren
haberler hep zayf kabul edilmi ve itimda yan bulunmamtr. Bu benin
dourtan olmayp sonradan melekler tarafndan gerekletirilen bir
ameliye ile meydana geldii leri srldnde de problem tam olarak zme
kavumamakta ve "ne zaman sorusu gndeme gelmektedir. te burada konu
"akkul sadr" veya "erhus-sadr ismi verilen, Hz. Raslullh sallallh
aleyhi ve sellemin gsnn yarlp kalbinin karlmas ve temizlendikten
sonra tekrar yerine konmas ile ilgili rivyetlerle direkt olarak
irtibatl hale gelmektedir. Ne var ki erhus-sadr olayn anlatan
rivyetler Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin hayatnda bu
hadisenin drt ayr zamanda gerekletiini bildirmektedir. Bunlar;
stannesi Hz. Halmenin yanndayken drt be yalarnda, on ksur yalarnda,
ilk vahiy inmezden nce ve Mrca kmadan nce olmak zere zikredilen
rivyetlerdir. Hz. Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin krek
kemikleri arasna nbvvet mhrnn vurulmasn erhus- sadr
rivayetlerindeki bilgilerle aklamaya alan limler, anlan rivyetlerin
bizzat kendilerinden kaynaklanan farkl malumat dolaysyla konuyu
izah etmeye gayret etmilerdir. yle anlalyor ki, zaman ierisinde bu
bene mucizev baz anlamlar yklenmi ve Hz. Raslullh sallallh aleyhi
ve sellemin nbvvetini ispat eden kamtiar arasnda, bu yn ar basan
bir manada saylmtr. Dolaysyla szkonusu olaanstlk anlaynn bir uzants
olarak, bu benin doutan olmad ve Mat genellikle erhus sadr
rivyederiyle irtbatlandrlarak sonraki bir dnemde melek tarafndan
deta bir mhr eklinde vurulduu kabul edilmitir. Halbuki bu iddiaya
delil olarak getirilen rivyetler tahlil edildiinde, bunlarn hem
sened hem de metin asndan pek ok zaaflarnn bulunduu ve itimda
ayan
19. 20 Yazlar olmadklar grlmektedir. Ayn ekilde bu benin doutan
olduunu gsteren rivayetler de sahih olarak nitelendirilemez. Ancak
konuyla ilgili btn sahih rivyetlerde, bu benin olaanstln gsteren
Hz. Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin azndan bir ifadenin
bulunmamas, mezkur benin doutan gelen tabii bir fizyonomik durum
olduu kanaatini hakl karmaktadr. Nitekim bu konuya dair sahh
rivyetler, sadece nbvvet mhrnn eitli tasvirlerini iermektedir.
Ayrca Eb Rimse et-Temm hadisi de bunun tabi bir ben eklinde
alglandm destekler mahiyettedir. Tm bu anlatlanlarn nda bu almada
varlan sonular hakknda unlar sylenebilir: Hz. Raslullh sallallh
aleyhi ve sellemin iki krek kemii arasnda, grg ahitlerinin alglama
ve anlatma kapasitesine gre deiik ekillerde tasvir ettikleri bir et
paras veya irice bir benin olduu phe gtrmez bir gerektir. Bu ben,
kaynaklarda genellikle nbvvet mhr anlamna gelen "htemn-nbvve" diye
isimlendirilmitir. Bu tabirin ne ifade ettii hususu beraberinde
farkl anlamalar ve anlamlandrmalar tevld etmitir. Selmn- Frisnin
hayat hikyesinden briz bir ekilde ortaya ka zere, nceki kitap
ehlinin Hz. Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin srtndaki bu benden
haberdr olduklar anlalmaktadr. Selmn- Fris radiyallh anhn, Raslullh
sallallh aleyhi ve sellem Medineye hicret eder etmez, hemen onun
yanna gelip mslman olmasndan hareketle, nbvvet mhrne ilikin
bilginin Medine dneminin bandan itibaren yaygnlat sylenebilir. yle
anlalyor ki, zaman ierisinde bu bene mucizev baz anlamlar yklenmi
ve Hz. Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin nbvvetini ispat eden
delilller arasnda, bu yn ar basan bir manada saylmtr. Dolaysyla
szkonusu olaanstlk anlaynn bir uzants olarak, bu benin doutan olmad
ve fakat genellikle erhus sadr rivyetleriyle irtibatlandrlarak
sonraki bir dnemde melek tarafndan deta bir mhr eklinde vurulduu
kabul edilmitir. Hlbuki bu iddiaya delil olarak getirilen rivyetler
tahlil edildiinde, bunlarn hem sened hem de metin asndan pek ok
zaaflarnn bulunduu ve itimda ayan olmadklar grlmektedir. Ayn ekilde
bu benin doutan olduunu gsteren rivayetler de sahih olarak
nitelendirilemez. Ancak konuyla ilgili btn sahih rivyetlerde, bu
benin olaanstln gsteren Hz. Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin
azndan bir ifadenin bulunmamas, mezkur benin doutan gelen tabii bir
fizyonomik durum olduu kanaatini hakl karmaktadr. Nitekim bu konuya
dair sahh rivyetler, sadece nbvvet mhrnn eitli tasvirlerini
iermektedir. Ayrca Eb Rimse et-Temm hadisi de bunun tabi bir ben
eklinde alglandm destekler mahiyettedir. Dier taraftan, Hz.
Raslullh sallallh aleyhi ve sellemin srtndaki bu ben, bir ynyle
onun peygamberliini ispat eden delillerden saylabilir. Bu cihet,
kitap ehlinin sz konusu ben hakknda bilgisinin olmas yndr. Onlara,
ileride gnderilecek son peygamberin fizki suretinden bahsedilirken,
onu tanmaya yarayacak ayrc bir zellik olarak, iki krek kemii
arasnda irice bir benin olaca bildirilmitir. Zira bu tr bir ben
insanlar arasnda ok sk grlmez. Dolaysyla bu benin, Hz. Peygamber
hakknda mmeyyiz bir vasf olduu sylenebilir. Dier bir ifadeyle,
srtnda bu ben bulunmayan birisi, asla gelecei bildirilen son
peygamber deildir. Ancak ok nadir de olsa, sradan herhangi bir
insanda Hz. Raslullh sallallh aleyhi ve sellemde bulunan bu bene
benzer bir ben bulunabilir. Fakat sadece bu ben, o insann
peygamberlii iin yeterli bir delil deildir. Netice itibariyle,
"nbvvet mhr" kavramnn iinin, yukarda uzunca deerlendirilmeye allan
olaanstlk anlayyla izah edilen rivayetlerle deil; nceki kitap
ehline gelecei bildirilen son rasln, fizik sretinde tannmasn
salayacak tabi bir ben eklinde doldurulmasnn daha doru bir yaklam
olaca sylenebilir. *Daha geni bilgi iin bkz: Sakarya niversitesi
lahiyat Fakltesi Hadis Ana Bilim Dal retim yesi, Yrd. Do. Dr. Erdin
AHATLI, NBVVET MHR, (Trih sreteki alglanmas ve anlamlandrlmas)
Sakarya niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi 3/2001+
20. Yazlar 21 EHABEDDN SHREVERD Kaddesellh srrahul azz VE
KARINCALARIN DL eyh Irak, eyh Maktul, eyh ehid ve ehab- Maktul
lkaplaryla tannan Ebul-Ftuh eyh ehabeddin Yahya bin Habe bin Emirek
Shreverdi hicri 549da (m. 1154-1155) rann Zencan vi- layetine bal
Ebher ilesinin Shreverd kynde dnyaya geldi. Shreverdi, ilk eitimini
kendi kynde tamamlad. Daha sonra, felsefeye, zellikle bn-i Sinann
grlerine iddetle kar kacak olan Fahruddin-i Razi ile birlikte, o
dnemde rann ilim mer- kezi konumunda olan Merae ehrine giderek eyh
Mecdddin-i Ceylden hikmet ve fkh usl dersleri ald. Meraede bir
mddet kaldktan sonra ilim tahsilini tamamlamak zere sfahan ehrine
gitti. Orada Zahiruddin Kari namyla mehur bir mantknn yannda bnu
ahlan es-Sevnin Beir adl eserini okudu. Shreverdinin Merae ve
sfahandaki bu iki hocas dnda elbette baka hocalar da olmutur ama
maalesef bunlarn kim olduklar hakknda herhangi bir bilgiye sahip
deiliz. Shreverdi, Merae ve sfahan ehirlerinde felsefe, mantk, fkh,
hadis, tefsir ve edebiyat bata olmak zere, o dnemde medreselerde
okutulan btn dersleri okudu. Eserlerinden onun mate- matik,
astronomi ve ulum- garibe denilen ilimlerden de haberdar olduu
anlalmaktadr. Shreverdi, sfahanda bulunduu dnemde sufilerle tanm,
Beyazid Bestami kaddesellh srrahul azz ve Hallac Mansur gibi
ariflerin etkisinde kalmtr. Byk bir ihtimalle yine bu dnemde, Antik
ran felsefesi veya kendi deyimiyle Husrovan hikmetin temel
esaslaryla tanmtr. Shreverdi, sfahanda ilim tahsilini bitirip
sufilerle tantktan sonra uzun seferlere kt. Anadolu ve Suriyeye
gitti. Uzun bir zaman Diyarbakr, Miyafarkin (Silvan), Hani ve
Mardin ehirlerinde kaldktan sonra Konya ve Sivasa gidip Sultan II.
Klarslann oullar Berkyaruk, Melikah ve Sleymana ders verdi. Sonra
tekrar Diyarbakra dnd, oradan da Suriyeye giderek Selahattin
Eyyubinin olu ve Halep ehrinin hkimi Melik Zahirin istei zere, ehid
olaca gne kadar Halepte kald. Shreverdi, bu zaman zarfnda nefsini
terbiye etmeyi esas alarak zamannn ounu itikf ve ibadetle geirmi,
kendisini etin riyazetlere adamtr. Shreverdinin Halep ehrinin
ulemasyla olan lm tartmalar Melik Zahirin kulana gittii zaman,
Shreverdiyi ehrin nde gelen limlerinin katld bir mnazaraya davet
etti. Melik Zahir bu mnazara srasnda Shreverdinin dncelerinden ok
etkilendi ve kendisine, Halepte kalp ders vermesi iin gerekli ortam
hazrlad. Melik Zahirin Shreverdiyi sevip kollamas, her gn
kendisiyle grmesi ve Shreverdinin kimseden korkmadan ak szllkle
bildiklerim anlatmas ehir ulemasnn rahatszlna neden oldu.
Shreverdiyi Melik Zahire ikyet etmekle bir fayda elde
edemeyeceklerini bildiklerinden, altnda mhrlerinin olduu i-
kyetnameyi Selahattin Eyyubiye gnderdiler. Hallarla sava halinde
olan Selahattin Eyyubi, ulemann desteinden mahrum kalmamak iin
oluna Shreverdiyi ldrmesi emrini verdi. Melik Zahir, babasn bu
karardan vazgeirmek istediyse de baarl olamad, sonunda istemeyerek
de olsa babasnn emrini yerine getirdi. Melik Zahir, tahta oturduu
zaman, Shreverdiyi ekemeyip Selahattin Eyyubiye ikyet ederek
ldrlmesine sebep olan limlerden bazlarn ldrd, bazlarnn
21. 22 Yazlar da mallarna el koyup zindana att. Shreverdinin
hangi tarihte ehadet makamna ulatna dair kesin bir bilgiye sahip
deiliz. Bazlar onun hicri 586da, bazlar da 588de ldrldn
sylemilerdir ama 587 (m. 1191) tarihi ilim leminde daha ok kabul
grmtr. Shreverdinin nasl ehid edildii hakknda da kesin bir bilgiye
sahip deiliz. Bazlar onun klla, bazlar boularak, bazlar da a
braklarak ldrldn sylemilerdir. rencisi ehrzuri, Shreverdinin hayatn
kaleme ald yaznn son ksmnda onun u cmlesini nakletmektedir: Her
eyin kayna olan Allaha kavumam iin beni bir evde hapsedin, yiyecek
ve iecek vermeyin. Buradan, Shreverdinin Melik Zahirden, hakknda
verilen lm hkmn bu ekilde uygulamasn talep ettii anlalmaktadr.
Melik Zahirin de bu istei kabul ettii rivayet edilmektedir.
Shreverdinin Sembolik Hikyeleri Shreverdi, byk bir filozof olmasnn
yan sra byk bir edebiyat olduunun da delili olan hikyelerinde,
birok arif ve mutasavvfn yapt gibi, herkesin muhtevasn anlayamayaca
sem- bolik bir dil kullanmtr. Bu eserler, son bin yllk ran
edebiyatnda, edeb zellikleri asndan ei bulunmayan yaptlardr.
Hikyeler her ne kadar farkl mevzular iliyor gibi grnse de aralarnda
derin felsef ve irfan balar vardr. Shreverdinin hikyelerinde kaynak
dikkat eker. Bunlardan ilki, belki de en nemlisi, tabir yerindeyse
Shreverdinin hareket merkezi olan Kurn- Kerimdir. Zira o, tm
hikyelerinde Kurana bavurmu, Kurandan ayetler getirmi, hatta Akn
Hakikati ve Batya Yolculuk risalelerini Kurandaki kssalardan
esinlenerek yazmtr. Onun hikyelerinin dier bir hareket kayna antik
ran hikyeleridir. Zira hikyelerinde ran edebiyatnda nemli bir yere
sahip olan Anka Kuu, Zalolu Rstem gibi sembollerden yararlanmtr. Bu
hikyelerinin dier bir zellii de muhtevasndan ve hedefinden de
anlald gibi irfan olmalardr. Shreverdi hikyelerinde, sembolik bir
dille, salikin irfan riyazetlere nasl balayacan, bu yolda karlaaca
zorluklar ve bu zorluklardan sonra elde edecei irfan lezzetleri
anlatmaya alr. Shreverdinin hikyelerini hangi tarihte kaleme ald
bilinmedii gibi bu hikyelerin yazl sralar da bilinmemektedir. Aada
rnek olarak bir hikyesi sunulmutur. Karncalarn Dili Hakknda Bu
hikye yap bakmndan Shreverdinin dier tm hikyelerinden farkl olup
bir yerine birok sembolik hikye bir arada anlatlmtr. Shreverdi,
hikyeler mecmuas olan Karncalarn Dilini, bir dostunun kendisinden
seyr slk yollarn rnek hikyelerle anlatmasn istemesi zerine yazdn
belirtmitir. Mecmuann ilk hikyesi, karncalarn, yapraklarn zerinde
grdkleri billurlam birka ebnem damlasnn asl hakkndaki tartmalar
zerinedir. kinci hikye, kaplumbaalarn suda yzen renkli bir ku
grmeleri ve asl hakknda tartmalar; nc hikye, Blbln Sleymanla
karlamas; drdnc hikye, Keyhsrevin elindeki dnyay gsteren kadeh;
beinci hikye, bir adamn cinlerin byyle tanmas; altnc hikye,
Yarasalar ile Bukalemun arasndaki husumet; yedinci hikye, Hdhdn
baykularla karlamas; sekizinci hikye, bahesinde ok gzel tavuslar
olan padiah; dokuzuncu hikye, dris aleyhisselmn Ay ile olan
mnazaralar hakkndadr. Onuncu ve on birinci blmlerde nasihatler yer
alr. Nihayet, elindeki feneri gnein nne tutan budala bir ocuun,
annesine Neden gne fenerimin m yok etti? diye sormasyla balayan
irfan hikyeyle mecmua sona erer. Karncalarn Dili Tm varlklarn
tasdikiyle mutlak vcuda layk, varlklarn yegne yaratcs ve her eyin
hakikati olan
22. Yazlar 23 Allaha hamd olsun. nsanolunun serveri Muhammed
Mustafaya ve ehlibeytinin pak ruhlarna da selam olsun. Yanmda hatr
saylr aziz dostlardan biri, benden, seyr slk yollarn kendisine
anlatmam iin rnek hikyeler istedi. Ben de ehli olmayanlardan uzak
tutmas artyla bu isteini kabul ettim. Ka- rncalarn Dili olarak
adlandrdm bu hikyede beni muvaffak klmas iin Allah Teldan tevfik
istedim.
23. 24 Yazlar Birinci Blm Birka alkan karnca, rzk aramak iin
bir le doru gitti. Tesadfen bir sabah vakti, dalda yapraklarn
zerinde billurlam birka ebnem damlas grdler. Biri sordu: Bu nedir?
Dieri, Bu damlalarn asl topraktr dedi. Baka biri, Denizdir diye
itiraz etti. Derken tartmaya baladlar. Aralarnda sz saylr bir
karnca vard, onlara dedi ki: Biraz sabredin, bunun neye meyilli
olduunu grelim. Zira her ey kendi kaynana doru ekim halindedir. Ta
yerden alnp havaya atldnda asl yeri ve kayna toprak olduu iin, her
ey aslna dner kaidesine binaen tekrar topraa iner. Karanla meyleden
eyin asl karanlktr ve nuru arayan her ey de nurdandr. Karncalar
bunlar dinlerken gne etraf stt ve ebnem billur eklinden kp asl olan
gkyzne doru gitti. Bylece karncalar onun topraktan olmadn anladlar.
Nur stne nur! Allah diledii kimseye nurunu iletir. Allah insanlara
byle misaller verir.12 Ve gidi Rabbinedir. 13 Gzel sz ona ykselir
ve salih amel de onu ykseltir.14 kinci Blm Sahilde birka kaplumbaa
yayordu. Bir gn deniz kysnda gezerlerken renkli bir kuun suda yzdn
grdler. Bu ku, bazen suyun altna dalyor, bazen de stne kyordu.
Kaplumbaalardan biri sordu: Acaba bu, suda m yoksa gkyznde mi
yaayan varlklardan biridir? Dieri cevap verdi: Suda yaayan
varlklardan biri deilse suda ne aryor? Baka bir dedi ki: Eer bu,
suda yaayan varlklardan biri ise suyun dnda yaayamaz. Kaplumbaalar
arasnda gngrm bir hekim vard, dedi ki: Dikkatlice onu izleyin. Eer
susuz yaayabiliyorsa suda yaayan varlklardan biri deildir ve suya
da ihtiyac yoktur. Bunun delili, sudan ayrldktan sonra hayatna
devam edemeyen balktr. Aniden bir rzgr esmeye balad ve denizin suyu
dalgaland. Ku uup gkyzne gitti. Kaplumbaalar o hekime dediler ki:
Bize daha fazla bilgi ver. Hekim, Mekkeli Hz. Ebu Talibin, Raslullh
sallallh aleyhi ve sellemin vecd ve korkusu hakkndaki Eer Allah
ondan akl dzeninin elbisesini kaldrrsa, mekn da kendisinden kalkar
szn syledi. Raslullh sallallh aleyhi ve sellem vecd halinde iken
gzlerinin nnden mekn hicabn kaldryorlard. Hasan bin Salihin
muhabbet babnn hillet (dostluk) makam hakknda diyorlar ki: Onun iin
mekn ap grmek aikrd (kolayd). Bykler; akl, mekn, hava ve cisimi
hicaplardan saymlardr. Hseyin bin Mansur, Raslullh sallallh aleyhi
ve sellem hakknda diyor ki: Mekndan gzleri kapalyd. Baka biri diyor
ki: Sufi 12Nur, 24/35 13Necm, 53/42 14 Fatr, 35/10
24. Yazlar 25 iki lemi ve stteki iki lemi grr. Ayrca ekabir,
hicaplar ortadan kalkmadka uhdun mmkn olmad ve uhd mahalline gelen
cevherin hdis ve mahluk olduu konusunda da hemfikirdirler. Btn
kaplumbaalar itiraz edip dediler ki: Meknda olan cevher, nasl mekn
dna kp boyut ve ynden ayrlr? Hekim cevap verdi: Ben de bu yzden bu
uzun hikyeyi anlattm. Kaplumbaalar bararak, Ey Hekim! Seni yanmzdan
kovuyoruz dediler ve hekimin stne toprak atp kendi kabuklarna
girdiler. nc Blm Blbl dnda, btn kular Sleymann derghnda
toplanmlard. Sleyman bir kuu grevlendirip Blbl yanna ard. Sleymann
mesaj Blble ulatnda, Blbl o zamana kadar yuvasndan dar kmamt.
Dostlaryla istiarede bulundu: Bu eli yalan sylemiyor. Sleyman
emretmi, onunla grmemiz gerekiyor. Eer o yuvann dnda ve biz de
ieride olursak onunla grmemiz mmkn olmaz, ayrca o bizim yuvamza da
smaz. Baka bir are yok. lerinden yal olan biri dedi ki: Eer
Kavuacaklar gne kadar15 Hepsi toplanp huzurumuza getirileceklerdir
16 Onlarn dn yalnz Bizedir 17 Gl padiahn yannda gzel koltuklarda18
vaadi hak olursa, elinin syledikleri dorudur. Ve bu meselenin tek
bir zm yolu vardr. Eer o bizim yuvamza smyorsa, biz yuvamz terk
edip onun derghna gideriz. Aksi takdirde, onunla grmemiz mmkn
olmaz. Cneydden tasavvufun ne olduunu sordular. Cneyd kaddesellh
srrahul azz bu beyti okudu: Kalbim zengin olur, nceden zengin olduu
gibi Vardk, nceden olduumuz gibi Drdnc Blm Keyhsrevin elinde dnyay
gsteren bir kadeh vard. Bu kadehle gaybdan ve kinattan istedii
bilgiyi elde edebiliyordu. Klf deriden olan bu kadehin on tane ac
ipi vard. Keyhsrev gaybdan bir haber almak istedii zaman bu kadehi
aa yontan makinann iine koyuyordu. Btn ipleri aldnda kadeh klfndan
kmyordu ama ipleri baland zaman Keyhsrev kendisini aa atlyesinde
buluyordu. Keyhsrev, gne gkyznn orta yerine geldii zaman bu kadehi
karsna koyuyordu ve kadehe byk k nurlar yansd zaman lemin btn ince
ayrntlar grnyordu. Yeryz dmdz edildii zaman. indeki eyleri atp
boald zaman. Ve kendi yaratlna uygun Rabbine boyun edii zaman. 19 O
gn hibir srrnz gizli kalmaz.20 Her nefis ne ne sunduysa ve geriye
ne braktysa bilir. 21 stadmdan dnyay gsteren kadehin vasflarn
iittiimde 15 Tevbe,9/77 16 Yasin, 36/32 17 Gaiye, 88/25 18 Kamer,
54/55 19 nikak, 84/3-4-5 20 Hakka, 69/18 21 nfitar, 82/5
25. 26 Yazlar Dnyay gsteren kadehin kendisi bendim Dnyay
gsteren kadehten arab yd edin O defnedilmi kadeh, bizim kee
elbiselerimizdir u iir Cneydindir. Nur yollan eer balarsa ortaya
kar Gizli zahir olur cemaate haber verir Beinci Blm Bir gn bir
adam, cinlerin byyle tanp kendisine, Seni ne zaman grebilirim diye
sordu. Cin yle cevaplad: Beni grmek istediin zaman, atee buhur otu
at ve evde demir gibi ses karan her eyi dar koyup pencereye bak.
Elini onlara ver ve selam de. Sonra bir dairenin iinde otur. Buhur
otu yannca beni grrsn. Onlar dndakiler iin kt bir misaldir.
Cneydden tasavvufun ne olduunu sordular. Cneyd dedi ki: Onlar ehli
beyttir ve onlarn dndakiler oraya giremezler. Hace Ebu Said Harraz
diyor ki: Btn sfatlarm Melik iin anlatt Meclisten kaybolduum zaman
sfatlarm da kayboldu Ben burda olmadm zaman gaybetimin eceli vard
Fena budur anlayn, ey hissin ocuklar Bu beytin cevabnda demiler ki:
Geldi de anlamadm yanma geliini nsanlarn ben ve hemcinslerim
hakknda syledikleri ey dnda Byklerden biri diyor ki: Halkn Rabbini
mahede etmek iin ballklardan el ekip soyut ol. Ve ben bunlar yapp
artlarn yerine getirdiimde Yeryzn, Rabbinin nuruyla nuran kldm ve
kendim de arasnda hakkla durdum. Ayrca denilmitir ki: lemlerin
Rabbi olan Allaha hamd olsun ve selam zalimlerin vahet nedeni,
eriat olan o anlamann zerine olsun. Altnc Blm Gnn birinde birka
yarasa ile bir bukalemun arasnda husumet olutu ve aralarnda iddetli
bir tartma kt. Yarasalar, ie kk felek yuvarlak olup Yldzlar Reisi
ortaya ktnda kendisini yakalayp istedikleri cezay vermek iin
bukalemunu esir almaya karar verdiler. Kararlatrdklar vakitte
yuvalarndan ktlar ve zavall bukalemunu karanlk yuvalarna ekip
hapsettiler. Sabah olduunda toplanp dndler: Bu bukalemunu nasl bir
cezaya arptralm? Ortak bir kararla bukalemunun lm hkmn verdiler.
Sonra lm fermann nasl uygulayacaklar hakknda meveret ettiler: Hibir
ceza gnee bakmaktan daha kt deildir. Yarasalar kendi hayat artlar
iinde, gnein altnda lmenin en kt ceza olduunu
26. Yazlar 27 dndler. Bukalemunu gnein nne brakmakla tehdit
ettiler. Bukalemun ise Allah Teldan byle bir lm istiyor ve gnein
altnda olmay iddetle arzuluyordu. Hseyin Mansur diyor ki: Bana
itimat edenler, beni ldrn ldrlmemde hayatm var Hayatm lmmdedir Ve
lmm hayatmdadr Yarasalar gne ktnda azap ekerek lmesi iin bukalemunu
yuvasndan karp gnein nne attlar. Bu ceza bukalemun iin yeni bir
hayatt. Allah yolunda ldrlenleri sakn l sanmayn. Hayr onlar Rableri
katnda diridirler, rzklanmaktadrlar. Allahn kendi fazlndan onlara
verdikleriyle sevin iindedirler. 22 Eer yarasalar verdikleri bu
cezann, bukalemun iin ne byk bir ihsan olduunu bilselerdi, kendi
zatlarnda var olan gnei grememe eksikliinden haberdar olup fkeden
lrlerdi. Ebu Sleyman Darni diyor ki: Eer gafiller, ariflerin sahip
olduklar lezzetten haberdar olsalar, hemen o anda orada lrler.
Yedinci Blm Bir gn Hdhd kuu yoldan geerken baykularla karlat.
Dinlenmek iin baykularn yaad yere kondu. Araplarn yannda da mehur
olduu gibi, baykularn gzleri gndzleri krdr ama Hdhd kuunun gzleri
ok iyi grr. Hdhd kuu o gece baykularn yuvasnda kald. Baykular Hdhd
kuuna eitli konularda sorular sordular. Hdhd kuu sabah yola decei
zaman baykular itiraz ettiler: Ey miskin, bu ne biim bir dettir!
Sabahlar yolculua klr m? Hdhd kuu ard: Ne tuhaf szler sylyorsunuz,
yolculuk vakti sabahtr. Baykular ardlar: Deli misin? Sabah karanlnn
nedeni olan gne gkyzndeyken ve her yeri karartmken nasl
grebilirsin? Hdhd kuu itiraz etti: Siz tam aksini sylyorsunuz, tm
klar gnetendir. Btn varlklar gnein nuruyla aydnlanp grnr ve
aydnlatc her ne varsa gnee benzetilir. Baykular Hdhd kuuna
sordular: yleyse neden herkes sabahlar karanlklar iinde kalyor?
Hdhd cevap verdi: Siz, herkesin size benzediini zannediyorsunuz.
Oysa herkes sabahlar grr. Ben u an gryorum. Gne dounca perdeler
kalkt ve bu lemde her ey bana ayan olmaya balad. u an grp derk
edebiliyorum. Baykular bunu duyunca hep birden bardlar: Bu ku
karanlk gnn, aydnlk olduunu sylyor. Sonra gagalar ve peneleri ile
Hdhd kuunun gzlerine saldrdlar. Gn nda grmemeyi hner sayan
baykular, Hdhd kuunu tehdit ettiler: Ey gndzleri gren! Eer
dediklerinden vazgemezsen seni ldrrz. 22 Al-i mran, 3/169-170
27. 28 Yazlar Hdhd kuu kendi kendine dnd: Bunlar gzlerime
saldryorlar. Eer kr numaras yapmazsam hem kr olurum, hem de ldrlrm.
Bu srada Hdhd kuuna, halkn anlad dilde kendileriyle konumas ilham
edildi. Gzlerini yumup dedi ki: imdi ben de sizin mertebeye indim
ve hibir eyi gremiyorum, kr oldum. Bunu duyan baykular Hdhd kuundan
el ektiler. Bylece Hdhd kuu, baykular arasnda lh srr ifa etmenin
kfr olduunu anlad. Eer iddiasnda srar etseydi, lecei gne kadar ile
ekip kr yaamaya mahkm olacakt. Defalarca anlataym dedim Zamanlarn
iinde ne sr varsa Ama kl ve arkadan gelecek darbe korkusundan
Dilimin stnde binlerce ivi var abuk nefes alp veriyor ve yle
diyordu: Muhakkak ki iki tarafmda bulunan ilmi aklayacak olursam
ldrlrm. (Hadis-i erif) Eer hicaplar ortadan kalkarsa yaknimden bir
ey artmaz. (Hz. Ali) Sonra bu ayetleri okudu: -eytan onlar doru
yoldan evirmitir ki- Allah a secde etmesinler diye; -o Allah ki-
gizlileri ortaya karr.23 Hibir ey yoktur ki hzineleri yanmzda
olmasn ama biz onu ancak belirli lde indiririz.24 Sekizinci Blm Bir
padiahn, iinde drt mevsimde meyveler, iekler ve trl nimetler
bulunan, ortasnda byk akarsularn akt ve akarsularn etrafnda ok
renkli kanatlara sahip tavus kular gibi deiik kularn toplanp tt,
ksaca akla gelen her trl nimet ve hayal edilen her gzelliin
bulunduu ok gzel bir ba vard. Bu padiah bir gn, tavus kularndan
birini, kendi bedenindeki ve kanatlarndaki gzellikleri gremeyecek
ekilde deri bir posta koymaya karar verdi. stelik sadece bir delii
ak olan kapal bir kafesin iine konulmasn ve hayatta kalp kuvvetini
elden vermemesi iin nne bir miktar yem braklmasn emretti. Bylece
uzun bir zaman geti. Tavus kuu kendisini, padiah, ba ve dier tavus
kularn unuttu. Kendisine bakt zaman yalnzca deersiz bir deriden
ibaret olduunu ve karanlk bir yuvada yaadn gryordu. Hatta, bu
deriden daha uygun bir beden ve iinde yaad bu karanlk kafesten daha
iyi bir yuvann olmadn kendince kabullenip inand. Eer biri, yaad bu
hayattan daha iyi bir hayatn olduunu ve yaad bu yerden daha gzel
bir yerin olduunu iddia etse, bu szlerini kfrnn ve cehaletinin
gstergesi olarak kabul edecek duruma gelmiti. Ama bazen rzgr
estiinde, aalarn, filizlerin, benefelerin, yasemenlerin, dier iek
ve bitkilerin kokular yaad kafesin deliinden ieri sznca, strap
hissiyle birlikte anlatlamayacak bir lezzet duygusu tm bedenini
kaplyor, neeyle doluyordu. Ama bu evkin neden kaynaklandn
bilmiyordu. Zira her eyi unutmutu. O deriden baka bir giysi, o
kafesten baka bir lem ve o yemlerden baka bir gda tanmyordu. Ancak,
tavus kularnn seslerini, tlerini ve dier kularn namelerini iitince
yine o eski evk ve istei fark ediyor, ama bu seslerin ve latif
rzgrn kaynan hatrlamyordu. zerime esen ar rzgr diyor ki Ben geldim
yanna Resuln Habibinden 23 Neml, 27/25 24 Hicr, 15/21
28. Yazlar 29 Tavus kuu uzun bir mddet bunlarn kayna hakknda
dnd: Acaba bu gzel kokan rzgr nedir? Bu gzel sesler nereden
geliyor? Ey parlayan imek Hangi taraftan parlyorsun Bu soruya cevap
bulamyordu. Eer o karanlk imarete teslim olunursa Ben ve benden
bakalar iin topran katmanlar vardr Sevin ya da darla teslim oldum
Mnad kabirden ona doru sesleniyor Kendisini ve vatann unutmu olmas
onu cahil klmt. Kendileri Allah unutmu, bylece O da onlara kendi
nefislerini unutturmutur.25 Ama ne zaman badan bir rzgr esse veya
ku seslerini iitse, iinde sebebini anlayamad bir zlem duyuyordu.
Padiah, Kuu o kafesten ve deri posttan karn emrini verene kadar
tavus kuu gnlerini bu aknlk iinde geirdi. O bir tek korkun sesten
ibarettir. 26 Kabirlerinden kp Rablerine doru kouyorlar. 27
Kabirlerdeki eyler altst edildii zaman. Gslerdeki srlar hasl olduu
zaman. phesiz Rableri o gn onlardan kesin olarak haberdardr.28
Tavus kuu o kafesten kurtulunca ban ortasnda olduunu fark etti.
Kendi bedenine, ban gllerine, fezasna ve dinlenme yerlerine bakt.
Farkl ku trlerinin seslerini ve tlerini grd, kendi haline zld.
lediim kusurlardan dolay yazklar olsun bana29 Perdeni zerinden
kaldrdk, bugn gzlerin pek keskindir. 30 Can boaza dayand zaman. Siz
o srada bakar durursunuz. Biz ona sizden daha yaknz ama siz
gremezsiniz. 31 Hayr sonra bileceksiniz. Yine hayr, sonra
bileceksiniz.32 Dokuzuncu Blm Hazreti dris aleyhisselm tm yldzlarla
ve gezegenlerle konuuyordu. Aya sordu: Neden nurun bazen azalp
bazen oalyor? Ay dedi ki: Bil ki benim cismim siyah, dz ve cilaldr.
Kendime ait bir m da yoktur. Ama gnein karsna getiimde, maddelerin
aynadaki yansmalar gibi, gnein nuru da benim cismime yansr ve
karsnda kaldm zaman boyunca kendisinden nur alrm. Gnee en yakn
olduum an, nurum hilalden dolunaya kar. dris aleyhisselm tekrar
sordu: Gne ile ne kadar dostluunuz var? Dedi ki: Gne ile karlatm
zaman, kendime baktmda gnei gryorum. Zira herkesin bildii gibi,
gnein misali bende zahirdir. Ve cismimin yzeyi cilal olduundan
gnein yla dol- 25 Har, 59/19 26 Saffat, 37/19 27 Yasin, 36/51 28
Adiyat, 100/9-10-11 29 Zmer, 39/56 30 Kaf, 50/22 31 Vaka,
56/83-84-85 32 Tekasr, 102/3-4
29. 30 Yazlar mutur. Dolaysyla kendime her baktmda gnei
gryorum. Aynay gnein karsna koyduklarnda gne suretinin kendisinde
zahir olduunu grmyor musun? Eer aynann gzleri olsayd ve gnein
karsna geip kendisine baksayd, sadece gnei grrd. Hatta ayna, metal
dahi olmu olsa, Ben gneim (Ene emsn) derdi. nk kendisinde gneten
baka bir ey grmezdi. Ve eer bu durumda Ben Hakkm (Enel Hakk) veya
Benim mertebem ok ycedir derse zr Hakkn nezdinde kabuldr. Onuncu
Blm Bir evde sakin olan, yne sahipse evi de yne sahiptir. Eer ev
bir yne sahip de o evde oturan kii yne sahip deilse, ynn kendisini
nefy etmemiz gerekir. Ben kalpleri krk olanlarn yanndaym. Bu yzden
Allah mekndan ve ynden mnezzeh olup hatalar balayandr. Gayret
edenlerin, gelmeye gayret ettikleri kadar. Evdeki her ey ev
sahibine benzer. Ama hibir zaman ev ve ev sahibi bir deildir. Hibir
ey Ona benzemez; O iitendir, grendir. 33 Onbirinci Blm Hayra mani
olan her ey kt ve doru yola hicap olan her ey kfrdr. Nefsin sahip
olduklarna raz olmak ve slk yolunda onunla uzlamak acizlik, kendine
gvenmek de abesle itigaldir. Eer ama Hakk ise tmyle Hakka ynelmek
ihlastr. Onikinci Blm Bir budalann elinde, gnein nnde tuttuu bir
fener vard. Dedi ki: Anne, gne fenerimin n yok etti. Annesi dedi
ki: Evden ktn zaman, bilhassa gnein karsna getiin zaman hibir ey bk
kalmaz. Fenerin yok olmaz; ne var ki gz daha azametli bir ey grdnde
kk olan gremez olur. Gnein nnden kap eve giden herkes hava aydnlk
dahi olsa hibir ey gremez. Onun zerindeki her ey fanidir. Ancak
Celal ve kram Sahibi Rabbinin zt bakdir.34 O, lktir, Sondur, Aktr,
Gizlidir. O, her eyi hakkyla bilendir. 35 Hikye bitti. Hikayeler
iin Yorumlar Mecmuann ilk hikyesindeki, birka alkan karncann rzk
peinden le doru gitmesinden kast, insann karlat sorunlar ve bu
sorunlar bertaraf etmek iin gsterdii abadr. Yapraklarn zerinde
billurlam birka ebnem damlasnn asln sormalar, insann soru soran
zamirine delalet eder. Yani insan birok sorunu olmasna ramen
hakikatleri aratrmaktan gafil olmaz. ebnem damlasnn asl hakkndaki
farkl grler, insanlarn farkl farkl dncelere sahip olduunu gsterir.
Sz saylr bir karncadan kast, mriddir. ebnem damlasnn aslnn gkyz
olmasndan kast, varlklarn asllarnn ilh olmalardr. kinci hikyede,
asllarndan habersiz olan ve dnyann ilerine dalan insanlar
anlatlmaktadr. Bu hikye, asllarm unutmu insanlarn, yol gsterici
mrid gelip kendilerine hakikati hatrlatmas durumunda da bunu anlayp
kabul etmeyeceklerine delalet eder. nc hikyedeki blblden kast,
insan- kmil; Sleymandan kast, ruhul-azam veya Allah 33 ura, 42/11
34 Rahman, 55/26-27 35 Hadid, 57/3
30. Yazlar 31 Teldr. Blbln Sleymanla grmesinden kast, insan-
kmilin, Hakkn derghna varmasdr. Drdnc hikyede yer alan, Keyhsrevin
dnyay gsteren kadehi, ilah nurlarn yansd kalptir. Deri klftan kast,
insan bedeni; on ipten kast ise, insann zahir ve batn duyulardr.
Beinci hikyedeki, beni grmek istediin zaman, atee buhur otu at ve
evde demir gibi ses karan her eyi dar koy, cmlesiyle, madde ve
cisim lemi anlatlmaktadr. Altnc hikyedeki yarasalar, Hakkn nurundan
kaan insanlar temsil eder. Bukalemundan kast, Hallac Mansur gibi
insanlardr. Gnein nuruyla cezalandrmak ve ldrmekten kast, fena
fillahtr. Yedinci hikyede, herkesin anlama kabiliyetinin farkl
olduu ve herkese anlad dille konuulmas gerektii vurgulanr.
Hikyedeki baykulardan kast, Hakkn nurundan kaanlar; hdhdten kast
ise Shreverdi ve Halla gibi insanlardr. Sekizinci hikyedeki padiah
Allahtr. Tavustan kast, Haktan uzak dm insandr. Badan kast
cennettir. Deri post tan kast dnyadr. Dokuzuncu hikyede, vahdet-i
vcudun hakikati anlatlmtr. Orada Gneten kast Allah Tel ve Aydan
kast, tecelliye ulam saliktir. Kaynak: ehabeddin Shreverdi,
Cebrailin Kanat Sesi hzl: Sedat Baran, 1. Bask: Sufi: ubat 2006,
stanbul
31. 32 Yazlar THE CORPORATON-irket (2003) Ynetmen: Mark Achbar
, Jennifer Abbott lke: Kanada Tr: Belgesel, Tarihi Vizyon Tarihi:
10 Eyll 2003 (Kanada) Sre:145 dakika Dil: ngilizce, spanyolca
Senaryo: Joel Bakan , Joel Bakan , Harold Crooks , Mzik: Leonard J.
Paul Grnt Ynetmeni: Mark Achbar , Rolf Cutts , Jeffrey M. Hoffman ,
Yapmclar:Mark Achbar , Mark Achbar , Joel Bakan , Firma: Big
Picture Media Corporation zet Bundan 150 yl nce irketler, i
yapabilmenin dzenlenmi bir yolu olarak ortaya ktlar. imdi ise
irket, kresel bir g. irket, hukuki anlamda bir kiilik olarak
alglanan bu kurumun felsefesini ve ileyiini arpc roprtajlarla ve
esprili bir bakla mercek altna alan bir belgesel. Dnya Salk rgtnn,
psikologlarn ve psikiyatristlerin kulland standart aralarla bu
kiinin karakterinin temel zelliklerini incelemeye alan belgesel,
olduka rahatsz edici bir sonucu gzler nne seriyor. Bencil, ahlaksz,
duygusuz ve hilekar olan irketlerin ileyi ilkeleri onlarn
anti-sosyal kiiliklere brnmesine neden oluyor. Anlay, sevgi ve
paylam gibi insani zellikleri taklit ederken bile, yoluna kan
sosyal ve hukuki standartlar yerle bir eden irketler, hibir zaman
sululuk duygusunu hissetmiyorlar. Tehis: serbest piyasa
ekonomisinin ilkelerinin kurumsal bir dzenlemesi olarak karmza kan
irketler aslnda bir psikopatta gzlenen tm zelliklere sahipler.
irketin belkemiini, dnyann en byk irketlerinin (shell, pfizer, ibm,
goodyear vb.) yneticileriyle ve nemli dnrlerle (Noam Chomsky, Peter
Drucker, Milton Friedman, Naomi Klein, Mark Kingwell, Vandana Shiva
And Michael Moore) yaplan rprtajlar oluturuyor. bu karma bir de
irket casuslar, gizli bir pazarlamac, akademisyenler, tarihiler ve
aktivistler eklendiinde ve TV reklamlarndan, irket
propagandalarndan ve filmlerden grntler de eklendiinde, irket denen
kurumun byleyici bir portresiyle kar karya kalyoruz. Bugne kadar
katld tm festivallerde izleyici dllerini toplayan irket, belli ki
amzn en vahim hastalna parmak basyor. Belgeselden Bir ksm 150 yl
nce ticari anonim irket greceli olarak nemsiz bir kurumdu. Bugn
tmden egemendir. Kilise gibi baka zaman ve yerlerdeki monari ve
komnist parti gibi anonim irket gnmzn hakim kurumudur. Bu belgesel
modern ticari anonim irketin doas, evrim etkileri ve olas geleceini
inceliyor. nceleri dar bir yasallk verilmiken bugnn irketinin
yaamlarmz stnde bu denli olaanst g ve etkinlik kazanmasna izin
veren nedir?