IGNOTUS - external.dandelon.com

IGNOTUS

(1870—1925)

(Z OSOBISTYCH WSPOMNIEŃ)

Kto swoją wiedząnie dzieli się z wszystkimi,Jest wrogiem ludzkości.

SCHOPENHAUER

Redakcja naukowaALDONA PODOLSKA-MEDUCKA

OFICYNA WYDAWNICZA „MÓWIĄ WIEKI"Warszawa 2008

Od Wydawcy 5Słowo wstępne 9

I. Narodziny giganta. Walka o kolej 11II. Działalność kredytowa Kronenberga 27

III. Bank Handlowy w Warszawie 43IV. Szkolnictwo ekonomiczne i giełda. Następcy 55V. Współpracownicy Kronenberga 69

VI. Konkurencja bankowa 83VII. Natansonowie, Jerzy Meyer 97

VIII. Jan Gotlib Bloch 107IX. Warszawskie Towarzystwo Wzajemnego Kredytu.

Wieniawscy 121X. Stanisław Rotwand, Hipolit Wawelberg, Brunowie . . 129

XI. Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, TowarzystwoKredytowe Miasta Warszawy.Pierwsze lata niepodległości 147

PRZYPISY 158Posłowie 211Nota o Autorze 229Spis ilustracji 238Indeks osobowy 239

Spi/Q b

s. 11 - Leopold Kronenberg, portret Capaltiego (ok. 1852)

s. 27 - gmach Banku Polskiego w Warszawie, wzniesiony w latach1825 - 1828 przy placu Bankowym wg projektu Antoniego Corazziego(ukończony przez Jana Jakuba Gaya) (przed 1914 rokiem)

s. 43 - gmach Banku Handlowego w Warszawie, wzniesiony w 1873roku przy ulicy F. Berga (R. Traugutta) wg projektu Leandro Marco-niego (przed 1914 rokiem)

s. 55 - Leopold Julian, Stanisław Leopold i Władysław EdwardKronenbergowie (ok. 1870)

s. 69 - Juliusz Wertheim

s. 83 - gmach Banku Dyskontowego Warszawskiego, wzniesionyw latach 1896 - 1897 przy ul. P. Kotzebue (A. Fredry), wg projektuKazimierza Loewego (przed 1914 rokiem)

s. 97 - Jerzy Meyer

s. 107 - Jan Gotlib Bloch

s. 121 - plac Warecki (pl. Powstańców Warszawy) w Warszawie,w środku (z ciemną elewacją) - gmach I Warszawskiego TowarzystwaWzajemnego Kredytu, wzniesiony w latach 1912 - 1914 przy ulicyMoniuszki wg projektu Karola Jankowskiego i Franciszka Lilpopa(przed 1914 rokiem)

s. 129 - Hipolit Wawelberg

s. 147 - list zastawny Towarzystwa Kredytowego Miasta Warszawyz 1925 roku z podpisami m. in. Leopolda Juliana Kronenberga -Prezesa Komitetu Nadzorczego oraz Aleksandra Czajewicża - PrezesaDyrekcji

Na okładce:- banknot rosyjski z 1909 roku o nominale 25 rubli- Adolf Peretz

-238-

Aleksander II Romanów, cesarz rosyjski32, 33, 169Aleksander III Romanów, cesarz ro-syjski 115, 171,202Amper K., przedsiębiorca 196Apuchtin Aleksandr, kurator rosyjskiWarszawskiego Okręgu Naukowego102, 194Arndt August Wilhelm, bankier 159Arnstein Natan von, bankier austriacki21Askenazy Szymon, historyk 15, 160

BBamberger Ludwig, bankier niemiecki,założyciel Deutsche Bank 178Baranowski Ignacy, lekarz, działaczspołeczny 133, 202Bardzki Artur, prawnik 151, 206Bartoszewicz Kazimierz, dziennikarz60, 181Batolin 176Bereksohn 90Berg Aleksander, bratanek FiodoraBerga 46, 47, 52Berg Fiodor, generał rosyjski, ostatninamiestnik cesarski w KrólestwiePolskim 22, 40, 165,214Bergsohn Józef, bankier 90, 102, 188Berson Ludwika zob. WawelbergLudwika z BersónówBiliński Leon, polityk, ekonomista 95,192Biliński Marian 95Bismarck Otto von, prusko-niemieckimąż stanu 183

Blanc Piotr, bankier 16, 159, 161Bloch Emilia z Kronenbergów, żonaJana Gotliba Blocha 110, 195Bloch Henryk Jan, ziemianin 120, 199Bloch Izabella z Wodzińskich, żonaHenryka Jana Blocha 199Bloch Jan Gotlib, finansista, przemy-słowiec 7, 15, 16, 22, 23, 24-26, 33, 37,38, 40, 46, 47, 58, 60, 63, 88, 104, 109-119, 120, 123, 124, 140, 160, 167, 195,199,222,225Bloch Maria zob. Jellinek Maria z Blo-chówBlochowie 110, 120Bniński Ignacy, ziemianin, działacz spo-łeczny i gospodarczy 89, 187, 188Bogusławski Władysław, krytykteatralny, literacki i muzyczny, reżyser62, 164Branicki Aleksander, ziemianin, podróż-nik, kolekcjoner 30, 168Branicki Władysław Michał, ziemianin,mecenas nauki i sztuki 30, 168Braunschweig Rudolf, senator rosyjski40, 174Breslauer Chrystian (Krystian), malarz67, 184Brun Krzysztof, kupiec 180, 205Brun Stanisław Gustaw, działacz gospo-darczy i polityczny 106, 142-145, 205Brun Stanisław Henryk, kupiec 57, 58,142, 180Brzeziński Andrzej Bonifacy, prawnik131,201Brzoza Henryk 140Burbonowie, franc. Bourbon, hiszp.Borbón, dynastia francuska 162

-239-

cCarnegie Andrew, przemysłowiecamerykański, filantrop 18, 161Castrioto Scanderbeg Elżbieta zob.Halpert Elżbieta z Castrioto SkanderbegChełmicki Zygmunt, ksiądz 233Chlapowski Tadeusz, ziemianin, dzia-łacz gospodarczy i katolicki 89, 187,188Chorąży Bolesław, inżynier 93, 189Chrzanowski Zygmunt, ziemianin, poli-tyk 42, 151-152, 176Cieszkowski Hipolit, inżynier 119, 198Clausewitz Karl von, generał pruski,pisarz, teoretyk wojskowości 117, 198Condojannaky (Kondojanaki) I. Je., ban-kier rosyjski 36, 171Cocąuerill John, przemysłowiec bel-gijski 190Cocąuerillowie, rodzina przemysłow-ców belgijskich 93, 190Cwietkowski Jerzy 135Czajewicz Aleksander, matematyk 151,206Czarniecki Stefan, hetman polny koron-ny, wódz 200

DDaumont Leon, pisarz francuski, filozof116, 197Dawid Copperfield, tytułowy bohaterjednej z najpopularniejszych powieściCharlesa Dickensa 200Deike Karol, bankier 51, 73, 75-77, 78,80, 179Dekert Jan, prezydent Starej Warszawy16, 160Delbruck Adelbert, bankier niemiecki,założyciel Deutsche Bank 178Derwiz Pawieł Grigoriewicz von, poli-tyk rosyjski, działacz gospodarczy 23,165, 166-167Devilder 208Dickens Charles, powieściopisarz an-

gielski 126, 200Diettrich (Ditrich) Karol August, prze-mysłowiec niemiecki 162, 203Doleżal Franciszek 30, 35, 45, 160Drucker Alfred 65Drucki-Lubecki Franciszek Ksawery,książę, polityk, działacz gospodarczy63,94, 166, 182,214Dziekoński Józef Pius, architekt 199Dziewulska Antonina Aleksandra Ma-ria z Natansonów, żona Stefana Dzie-wulskiego 100, 193Dziewulski Stefan, ekonomista, prawnik100, 193

Ehrenberg Christian Gottfried, przyrod-nik niemiecki, lekarz 235Englich Józef, działacz gospodarczy,minister skarbu 154, 208Ephrussi (Jefrussi) MichaiłJoachimowicz, bankier rosyjski 35, 171Epstein Adam 85, 170, 221Epstein Herman, bankier,przemysłowiec 7, 15, 19, 20, 30, 47, 85,159-160, 186,221Epstein Jakub, kupiec 85, 186, 220Epstein Jan, bankier, przemysłowiec 85,186,221Epstein Józef, bankier 14, 15, 85, 158,221Epstein Leon, bankier 48, 87, 178, 187Epstein Leonida z Lambertów, żonaMieczysława Epsteina 20, 86, 162Epstein Mieczysław, bankier 15, 20, 33,58, 85-87, 90, 160, 162, 187, 221, 225Epsteinowie 15, 20, 85, 88, 186, 220,230Eskeles Bernhard von, bankier austria-cki, finansista 21Evans Alfred Smith, przemysłowiec an-gielski 163Evans Andrzej Birch, przemysłowiecangielski 163

-240-

Evans Douglas, przemysłowiec angiel-ski 163Evans Tomasz Moore, przemysłowiecangielski 163Evansowie, rodzina przemysłowców an-gielskich 163-164

Fajans Maksymilian (Maurycy), litograf29,58,77, 168Faleński Felicjan Medard, poeta 133,202Falkenhagen-Zaleski Piotr, publicystaekonomiczny 39, 173Fehleisen K. M., bankier rosyjski,przedsiębiorca kolejowy 36, 171Fenger Jan, bankier 159Findeisen Gustaw Adolf, inżynier, dzia-łacz polityczny i gospodarczy 164Fitzner W., przedsiębiorca 196Fraenkel Samuel Leopold Antoni, finan-sista 14, 15, 16, 17, 30, 35, 37, 47, 61,158, 159, 169, 184Franciszek I, cesarz rzymsko-niemiecki21Frybes Franciszek, bankier 159Frybes Karol, bankier 159Frybes Piotr, bankier 159Fuggerowie, rodzina bankierów i kup-ców niemieckich 63, 182 ,236Fundukley Iwan, polityk rosyjski 23,166Furstenberg Karl (Karol), bankier nie-miecki 101, 194

GGincburg (Ginzburg) Horacy Jewzie-liewicz, hebraista rosyjski 171Gincburg (Ginzburg) Jewzel Gabrie-lowicz, kupiec rosyjski 36, 37, 171Gincburgowie (Ginzburgowie), rodzinabankierów rosyjskich 171Ginsberg (Gincberg) bracia 186-187

Girard Filip de, francuski mechanik, wy-nalazca maszyny do przędzenia lnu 21,164Glezmer Stanisław, przemysłowiec 153,207Godebski Cyprian, rzeźbiarz 119, 198-199Goldfeder Adolf, bankier 62, 182Goldfeder Bronisław, bankier 182Goldfeder Józef, bankier 182Goldfeder Maksymilian (Mendel), ban-kier 80, 182, 186Goldstand Aleksander, bankier 17, 58,87,88, 180Goldstand Jan, bankier 17, 61, 66, 87,88, 184Goldstand Leon, bankier 17, 47, 61, 87,180, 182, 184,222Goldstand Leon Feliks, polityk, dyplo-mata 88, 187Goldstandowie, rodzina bankierska 61,87Gołuchowski Agenor, polityk, namiest-nik Galicji 199Gomulicki Wiktor Teofil, pisarz 194Goschen George Joachim, politykangielski 113, 196Górski Konstanty, ugodowy politykkonserwatywny 38, 52, 173Górski Ludwik, współtwórca programupracy organicznej w Królestwie Polskim23,38,52,165-166Grabowski Ludwik, prawnik 41, 175Grabski Władysław, ekonomista, mini-ster skarbu, premier rządu 139, 204Greger, przedsiębiorca 87, 187Grohman Ludwik, przemysłowiec 188Guibert bracia, przedsiębiorcy francuscy168

HHalpert Elżbieta z Castrioto Skanderbeg,żona Feliksa Jakuba Halperta 48, 178Halpert Feliks Jakub, bankier 48-50, 58,178

-241 -

Halpert Ludwik, bankier 48, 178Halpert Salomon, kupiec 16, 48, 161Hanseman Adolf, bankier niemiecki,finansista 76, 184Hanseman Dawid, polityk pruski 184-185Hantke Bernard Ludwik, przemysłowiec125,-199HartwigC. 154,208Hącia Kazimierz, bankowiec, ministerprzemysłu i handlu 154-155, 208Heine Heinrich, poeta niemiecki 72Herman Juliusz 46, 126Herse Bogusław Władysław, kupiec143, 205Heryng Edward, kupiec 58, 181Hielle Karl, przemysłowiec niemiecki162Hohenlohe-Oehringen Christian Kraftvon, książę niemiecki, właściciel kopalńi hut na Górnym Śląsku 164Horwitz, przedsiębiorca 87, 187Hurko (Romejko-H) Josif, rosyjskigenerał-gubernator warszawski 114,115, 197

IIgnatiew Aleksiej, generał rosyjski 114,197Ignotus zob. Peretz AdolfIlińska Stefania zob. Laska Stefaniaz IlińskichImeretynskij Aleksandr, książę rosyjski,generał-gubernator warszawski 111, 196Istomin Włodzimierz 37

JJachowicz Stanisław Franciszek, bajko-pisarz, nauczyciel 175Janaszowie bracia 182Jantzen Edward 50-51, 59, 75, 77Jantzen William 50Jaques Jos. 89

Jelisiejewicz Grigorij Pietrowicz, kupiecrosyjski 35, 170Jellinek Maksymilian, mąż Marii Bloch119, 199Jellinek Maria z Blochów, żona Maksy-miliana Jellinka 199Józef II, cesarz rzymsko-niemiecki 21Junker Johann Wilhelm, bankier rosyjski36, 171Juszczyk Józef, krawiec 41, 175KKabryt Fryderyk, bankier 159Kaden Henryk, bankowiec, działaczgospodarczy 126, 127, 199Kalergis Maria z Nesselrodów, pianist-ka, protektorka ludzi sztuki i literatury177Kantorowicz, przedsiębiorca 154, 208Kapostas Andrzej, bankier 159Karasiński, przedsiębiorca 184Karłowski Stanisław, ziemianin,działacz gospodarczy 79, 185Kaszewski Kazimierz, krytyk literackii teatralny, tłumacz 62Katarzyna II, cesarzowa rosyjska 205Keller Eduard von, hrabia rosyjski, poli-tyk 171Keller Maria, żona Eduarda von Kellera36, 171Kempner Stanisław Aleksander, ekono-mista 50, 179Kiersznowski 93Kirszrot Józef zob. Prawnicki-KirszrotJózefKiślański Władysław Teodor, inżynier92-94, 189Klejgels Mikołaj Wasyliewicz, generałrosyjski, oberpolicmajster warszawski142,205Kleniewski Franciszek, ziemianin, prze-mysłowiec 177Kleniewski Jan, ziemianin, przemysło-wiec, rolnik 177Kleniewski Władysław, ziemianin 46,177

-242-

Klug Jan, bankier 159Kłobukowski Aleksander, ziemianin,rzecznifepracy organicznej 125, 149,199Koczubej 37Kohan, przedsiębiorca rosyjski 87, 187Kohen Bernard, mąż Matyldy Rosen119, 198Kohen Matylda z Rosenów, żona Ber-narda Kohena (później - Ignacego Na-tansona i Cypriana Godebskiego) 119,198Koniar Maurycy (Moritz Coniar, pier-wotnie Moryc Kon, Mojżesz Kohn),bankier 16, 20, 48, 161, 164Konitz Leon, lekarz 181Konitz Samuel, bankier, przedsiębiorca181Konitzowie (Konicowie) 59, 181Kopernik Mikołaj, astronom 199Korff, rosyjski generał-gubernator war-szawski 137Korzon Tadeusz, historyk 62Kossuth Stefan Ludwik, inżynier tech-nolog 18, 160, 162Kotzebue Pawieł, rosyjski generał-gubernator warszawski 214Kowalski Tadeusz (Wierusz-K.), rolnik,działacz gospodarczy 149, 206Koźmiński Karol 126Krajewski Henryk Eugeniusz, prawnik40, 173-174Krasińscy 166Krasiński Ludwik, ziemianin, przemy-słowiec 23, 46, 52, 93, 166Kraszewski, inżynier 93Kraszewski Józef Ignacy, pisarz 60, 181Kronenberg Aleksander 46Kronenberg Elżbieta z Półtorackich,żona Stanisława Leopolda Kronenberga64,183Kronenberg Emilia zob. Bloch Emiliaz KronenbergówKronenberg Henryk Andrzej, lekarz184, 195Kronenberg Leopold, działacz gospo-

darczy, finansista 6, 7, 8, 14-26, 29-40,45-53, 57-63, 64, 65, 66, 67, 71, 72, 73,75, 77, 80, 81, 86, 88, 89, 90, 99, 100,101, 102, 104, 109, 110, 111, 112, 119,120, 123, 140, 142, 150, 151, 158-159,160, 161, 164, 166, 167, 172, 173, 179,180, 181, 184, 194, 195, 206, 219, 220,221,224,225Kronenberg Leopold Julian, finansista65-68, 128, 184Kronenberg Ludwik, agent bankowyi giełdowy 18, 161, 173Kronenberg Maria Helena zob. Loe-wenstein Maria Helena z KronenbergówKronenberg Maria Róża zob. ZamoyskaMaria Róża z KronenbergówKronenberg Róża Maria Karolina zob.Orsetti Róża Maria Karolina z Kronen-bergówKronenberg Samuel Eleazar (Lejzor Hir-szowicz), kupiec, bankier 18, 161Kronenberg Stanisław Salomon, doktormedycyny 18, 161Kronenberg Stanisław Leopold, bankier,działacz gospodarczy 25, 26, 53, 60,63-64,73, 182Kronenberg Stanisław Ludwik, bankier,przemysłowiec 37, 46, 47, 48, 51, 66-67, 173, 177Kronenberg Tekla (Tauba) z Lewy'ch,żona Samuela Eleazara Kronenberga18, 161Kronenberg Władysław Edward, finan-sista 64-65, 67, 183Kronenbergowie 15, 30, 52, 230Kruppowie, rodzina przemysłowcówniemieckich 179, 236Kruze Aleksander, urzędnik rosyjski,polityk 33, 169Krysiński Ksawery zob. Krysiński LeonKrysiński Leon, prawnik 131, 201Krzyżanowski Adam, ekonomista 237Kuna Henryk, rzeźbiarz 233Kurtz Adolf, ziemianin, przedstawicielpracy organicznej w Królestwie Polskim33, 169

-243-

Lambert Leonida zob. Epstein Leonidaz LambertówLampę Edward Oskarowicz, bankier ro-syjski 36, 172Lampę Oskar Jegorowicz, bankier ro-syjski 36, 172Lampę Wiktor, bankier rosyjski 36, 172Landau Wilhelm 222Lande Michał, kupiec 58, 181Laska Stefania z Ilińskich, żona Alek-sandra Karola Laskiego 17Laski Aleksander Karol, bankier 15, 16,17,24,35,48,61, 159Laski Władysław Karol, bankier, prze-mysłowiec 33, 169Laśkiewicz Wincenty, bankier 159Lelowski Antoni, technik 57, 180Lenwal93, 184, 190Lesznowski Antoni, dziennikarz 59, 181Lesznowski Stanisław, dziennikarz 64,183

Lewy (Levy, Lewi) Lesser, bankier 33,170Lewy Tekla (Tauba) zob. KronenbergTekla (Tauba) z Lew'ychLibicki Stanisław, działacz politycznyi społeczny 51, 151, 179,207Lilpop Stanisław, inżynier konstruktor21, 93, 160, 163-164, 169, 170, 184,189,190,191,204Lindley Joseph, inżynier angielski 197Lindley William, inżynier angielski 114,197Lindley William Heerlein, inżynier an-gielski 197Loewenstein Leon Władysław, przedsię-biorca 67, 160, 164, 169, 170, 184, 189,190, 191,204Loewenstein Maria Helena z Kronenber-gów, żona Władysława Leona Loewen-steina 184Loewenstein Seweryn Jakub Henryk,przemysłowiec 190Loyola Ignacy, właśc. Inigo Lopez de

Racalde, hiszpański teolog, założycielzakonu jezuitów 195Lubomirscy 94Lubomirska Maria 95Lubomirski Andrzej, książę, polityk,działacz gospodarczy 95, 192Lubomirski Jan Tadeusz, książę, histo-ryk 40, 41-42, 52, 95, 124, 133, 174,203Lubomirski Kazimierz, książę, działaczpolityczny 95, 192Lubomirski Stanisław, książę, przemy-słowiec, finansista 95, 191, 192Lubomirski Stefan, książę, działacz gos-podarczy 94, 191Lubomirski Zdzisław, książę, działaczspołeczny i polityczny, członek RadyRegencyjnej 88, 94Ludwik XVI Burbon, król francuski 113

Łamański Jewgienij Iwanowicz, finan-sista rosyjski 36, 172Łomonosow Michaił W., przyrodnik ro-syjski, filozof, poeta 201Łubieńscy bracia 161Łubieński Feliks, ziemianin, przemy-słowiec 164 'Łubieński Henryk, ziemianin, przemy-słowiec 161, 195

MMajewski Wincenty, prawnik 41, 131,174Makowiecki Aleksander, działacz spo-łeczny, pionier spółdzielczości 41, 150-151, 175Marconi Henryk, działacz gospodarczy93, 189Marconi Leandro, architekt 193Marconi Władysław, architekt 199Markiewicz Stanisław Nikodem, lekarzhigienista 204

-244-

Robert, przemysłowiec 154, 208Mayzner Naftal 102Meck Karl Otton Georg Fiedorowiczvon, inżynier rosyjski 23, 167Meisner Helena, żona Józefa DawidaMeisnera 233Meisner Józef Dawid, przemysłowiec233Mendelssohn 66, 74Meyer Herman, kupiec 195Meyer Jerzy, kupiec, przemysłowiec105-106, 195Meysner Jan, bankier 159Mianowski Józef, lekarz 62, 77, 79, 102,151, 172, 179, 182, 185, 194, 202, 205,206Mickiewicz Adam, poeta 119, 141, 196,199Mielczarski Romuald, działacz spół-dzielczy 42, 176Miklaszewski Bolesław, chemik 160Mikołaj II Romanów, cesarz rosyjski 94,191, 195,196,203Mikołaj Mikołajewicz Romanów, wielkiksiążę rosyjski 87, 187Mikołaj I Romanów, cesarz rosyjski 161Mirabeau, właśc. Honore Gabriel deRiqueti, działacz francuski, pisarzpolityczny 92, 189Mitte Maurycy, inżynier górnictwa 202Morino Franciszek, bankier 159Muchanow Siergiej, pułkownik rosyj-ski, oberpolicmąjster warszawski, za-rządzający pałacami cesarskimi w Kró-lestwie Polskim 46, 177Muschwitz Herman von, arystokrataśląski 20, 162-163Miihlrad Mojżesz, kupiec, bankier 14,159

NNagórny Antoni, ekonomista 46, 177Napoleon I, Napoleon Bonaparte(Buonaparte), cesarz Francuzów 18, 25,

61, 163, 183Napoleon III, Charles Louis NapoleonBonaparte, prezydent Francji, cesarzFrancuzów 183Natanson Adam, bankier 100, 193, 222Natanson Antonina Aleksandra Mariazob. Dziewulska Antonina AleksandraMaria z NatansonówNatanson (Szeliga-N.) Edward, przemy-słowiec 100-102, 194Natanson Henryk, księgarz, przemy-słowiec 46, 47, 58, 100, 103, 112, 177Natanson Ignacy, finansista 99, 119,193, 198Natanson Jakub, chemik, finansista 37,38, 46, 47, 52, 99-100, 164, 172, 193,203, 222Natanson Jan 221Natanson Józef Eryk, przyrodnik, finan-sista 102-103, 104, 194Natanson Kazimierz Eryk, finansista103-105, 194Natanson Leon 222Natanson Ludwik, lekarz higienista 99,100, 194Natanson Seelig (Zeelig, Samuel),kupiec, przemysłowiec 99, 103, 172,177, 192, 193, 194Natanson Stanisław Eryk, przemysło-wiec 194Natansonowie 59, 61, 99, 100, 103, 144Necker Jacąues, polityk francuski,finansista 113, 196Nelken Żaneta zob. Peretz Żaneta z Nel-kenówNelkenbaum Henryk 67Neruda Amelia (Maria), pianistka czes-ka 59, 181Neruda Wilma (Wilhelmina), skrzypacz-ka czeska 59, 181Nesselrode Maria zob. Kalergis Mariaz NesselrodówNobel Alfred Bernhard, chemik szwedz-ki, przemysłowiec 116, 198Nowodworski Franciszek, adwokat 207

-245-

oOlivier Twist, tytułowy bohater powieś-ci Charlesa Dickensa 200Olszewski Antoni, inżynier, działaczgospodarczy 153, 207Ondryczek siostry zob. Neruda Wilma(Wilhelmina) i Amelia (Maria)Orgelbrand Stanisław, wydawca 115,197Orsetti Aleksander, mąż Róży MariiKaroliny Kronenberg 63, 182Orsetti Róża Maria Karolina z Kronen-bergów, żona Aleksandra Orsetti 63, 182Orthwein, przedsiębiorca 184Orzeszkowa Eliza (Elżbieta), pisarka141,205Ossolińscy 192Ossoliński Maksymilian, dworzaninkrólewski, podskarbi nadworny, posełsejmowy 199Ostrowscy 94Ostrowski Antoni Jan, działacz gospo-darczy, generał 191Ostrowski Stanisław 64

Paderewski Ignacy Jan, pianista,kompozytor, premier, minister sprawzagranicznych 237Paganini Niccoló, skrzypek włoski,kompozytor 200Pasek Jan Chryzostom, pamiętnikarz126,200Paskiewicz Iwan, feldmarszałekrosyjski, namiestnik KrólestwaPolskiego 85, 186Passy Frederic, polityk francuski,działacz pacyfistyczny 116, 197Pauli Teodor, urzędnik rosyjski 51, 179Peabody George, filantrop angielsko-amerykański, bankier 141, 205Pereire bracia 7, 19,20Pereire Izaak, bankier 19, 162Pereire Jacob (Emil), bankier 19, 162

Peretz Adolf (pseud. Ignotus) 5, 7, 222,229-237Peretz Leopold, brat Adolfa Peretza 230Peretz Szymon, ojciec Adolfa Peretza229, 233Peretz Żaneta z Nelkenów, matka Adol-fa Peretza 229, 233Pędkowski, urzędnik 40, 173Piłsudski Józef, Marszałek Polski, Na-czelnik Państwa 204Plater (Broel-P.) Stanisław, ziemianin,działacz społeczny 89, 187, 188Platon, filozof grecki 9, 158Podolska-Meducka Aldona 5, 202Poi Wincenty, poeta 199Poleżajew Aleksandr Wasyliewicz, inży-nier rosyjski, generał-major 35, 170Poljakow Samuel Salomonowicz, ban-kier rosyjski, przedsiębiorca kolejowy23, 167

Pomerancew, przemysłowiec rosyjski165Popiel Wincenty Teofil (Chościak-P.),arcybiskup metropolita warszawski 136,203Popławski August, ziemianin, literat150,206Portner Samuel, kupiec, bankier 14, 159Potoccy 30, 94Potocki Antoni Protazy (Prot), bankier191Potocki Franciszek 237Potocki Piotr 94Potocki Tomasz, ziemianin, ekonomista,publicysta 30, 168Poznańscy 90Poznański Herman (Chaim), finansista,przemysłowiec 90-92, 188, 232Poznański Izrael Kalmanowicz, przemy-słowiec 189Poznański Józef 90Półtoracka Elżbieta zob. KronenbergElżbieta z PółtorackichPrawnicki-Kirszrot Józef, prawnik, eko-nomista 41, 175,232

-246-

Prus Bolesław, właśc. Aleksander Gło-wacki, pisarz 6, 64, 141, 183, 194, 234,237Pruszak Tomasz, ziemianin 99Przeździecki Ksawery 30Puzyriewski Aleksandr, generał rosyjski,historyk wojskowości 117, 198

RRadgowski Antoni, prawnik 131, 201Radkiewicz Konstanty 95Radziszewski Henryk Aleksander, eko-nomista 95, 191, 192Rafałowicz Andrzej (Jędrzej), kupiec16, 160Rafałowicz German Fiodorowicz, ban-kier rosyjski 35, 170Rathenau Emil, przemysłowiec niemie-cki 194Rathenau Walther, polityk niemiecki,przemysłowiec 113, 197Rau Wilhelm Ellis, bankier niemiecki,przemysłowiec 15, 21, 93, 110, 160,163,"l64, 169, 170, 184, 189, 190, 191,204Rawicz Aleksander Jan, bankier 14, 46,47,73,81,88, 159, 173,222Rawicz Józef, bankier 37, 46, 81, 173,222Rawicz Władysław, bankier 81-82, 186Rawiczówna 81Reichman Henryk, bankier 23, 46, 59,i 66Renard Andreas Maria, ziemianin prus-ki, przemysłowiec 20, 162Reutern Michaił, polityk rosyjski, mini-ster skarbu 25, 26, 36, 167Reymont Władysław, pisarz 234Ricardb David, ekonomista angielski113, 196Rohn, przedsiębiorca 51, 179Rosen Matias (Mathias Rożen), bankier16,23,30, 161Rosen Matylda zob. Kohen Matylda

z RosenówRosenblum Dawid (Karol), bankier,przemysłowiec 88-90, 187Rosiński Wacław 160Rothschild James (Jakub) Mayer,bankier niemiecki 162Rothschild Mayer Amschel (Anzelm),bankier niemiecki 162Rothschildowie, niemiecka rodzina ban-kierska pochodzenia żydowskiego 7, 19,20,24,63, 141, 162,236Rothstein Adolf 66Rotwand Andrzej, inżynier,przemysłowiec 140, 204Rotwand Stanisław, finansista, przemy-słowiec 34, 74, 104, 125, 131-140, 141,142, 162, 170, 179,202,225Rubinstein Maksymilian, maklergiełdowy 58, 181Rundstein Maksymilian 232

Saint - Simon Claude Henri de Rouvroyde, historyk francuski, filozof, myślicielspołeczny 19, 162Sawicki Wojciech, bankier 51, 77-79,106, 179Schaaffhausen A., bankier niemiecki29, 168Scheibler Karol Wilhelm,przemysłowiec 89, 90, 162, 187, 188Schopenhauer Artur 5Segebarth Fryderyk, bankier 159Sienkiewicz Henryk, pisarz 141, 194,205, 237Sikorski Antoni 177Simmler Erhard Julian, kupiec 46, 47,58,59, 177Skarzyński Stanisław 150SkibińskiL. 163Skwarcow Aleksander, przedsiębiorcarosyjski 172Skwarcow Jan, kupiec rosyjski 172Skwarcow Mikołaj, przedsiębiorca ro-

-247-

syjski 37, 172Słuszkiewicz Zdzisław 156Smith Adam, ekonomista brytyjski,Szkot 196Sokołowski Felicjan 125Sonneman Leopold, dziennikarz niemie-cki, wydawca, polityk 113, 196Spasowicz Włodzimierz, prawnik, poli-tyk 26, 167Spiess Ludwik Henryk, przemysłowiec,farmaceuta 126, 199Stachiejew 176Stadnicki Michał, ziemianin 41, 174Stanisław August Poniatowski, królpolski 85, 190Starkman Ludwik, bankier 89Staszic Stanisław, pisarz polityczny,polityk, działacz gospodarczy 20, 157,163, 179Steczkowski Jan Kanty, prawnik,ekonomista, premier rządu RadyRegencyjnej, minister skarbu 128, 155-156, 200Stefan Batory, król polski 233Steiner 19Steinkeller Piotr Antoni, przemysłowiec19,20,21,31,71,162Stenger Aleksander 23Stinnes Hugo, przemysłowiecniemiecki, polityk 63, 182Stochelski Maciej, przemysłowiec 164Strasburger Karol, ekonomista,przemysłowiec 24, 25, 75, 160, 167Suttner Berta von, pisarka austriacka,działaczka społeczna 116, 198Suzin 7Szampanier Henryk, bankier 80Szamszyn Aleksander Iwanowicz,bankier rosyjski 36, 53, 172Szaniawski Józef Kalasanty, prawnik46, 177Szewców, przemysłowiec rosyjski 165Szlangbaumowie 6Szulc Karol, bankier 159SzwedeL. 174

Szyfman Arnold, reżyser teatralny 234

Śliwiński Artur, działacz polityczny,premier rządu 57Świeżyński Józef, działacz polityczny,premier rządu Rady Regencyjnej 153,207Świętochowski Aleksander, publicysta,krytyk literacki 64, 183, 194św. Włodzimierz 142, 171, 205

TTemler Aleksander Ferdynand, przemy-słowiec, działacz społeczny 41, 174Temler K. A. 174Teniszew Włodzimierz, książę rosyjski,inżynier 231Tepper z Fergusonów Piotr, bankier 159Thackeray William Makepeace, pisarzangielski 126, 200Thiers Louis Adolphe, polityk francuski,historyk, prezydent Francji 19, 162Toeplitz 106Toeplitz Franciszek 47, 177Toeplitz Henryk, kupiec, bankier 46, 47,177, 194Toeplitz Zygmunt, przemysłowiec 106Toeplitzowie 59Tołstoj Iwan Iwanowicz, rosyjski dzia-łacz państwowy i społeczny 134, 202Trepów Fiodor, generał rosyjski, gene-rał-policmajster Królestwa Polskiego22, 23, 165Turkułł Ignacy, polityk, szambelan dwo-ru cesarskiego 18, 161-162Tyzenhaus Antoni, koniuszy litewski,działacz gospodarczy 94, 191

UUruski Seweryn Mateusz, ziemianin,ekonomista 30, 168

-248-

VVoltaire, Wolter, właśc. Francois MarieArouet, pisarz francuski, filozof 19, 162

WWałujew Piotr Aleksandrowicz, politykrosyjski 7, 35, 36, 171Wargunin Iwan Aleksandrowicz, prze-mysłowiec rosyjski 35, 170Warszawski Anton Moisiejewicz, przed-siębiorca rosyjski 187Wawelberg Henryk, bankier 14, 38, 159Wawelberg Herman 61Wawelberg Hipolit, finansista, działaczspołeczny, filantrop 102, 132, 133, 140-142, 162, 170, 179, 191, 202, 205, 221Wawelberg Ludwika z Bersonów, żonaHipolita Wawelberga 141, 205Wawelbergowie 61, 142Wellisch Wilhelm, bankowiec, działaczgospodarczy 111, 119-120, 196Werner Bronisław Fryderyk, handlowiec64,82, 126, 183Wertheim Juliusz Jakub, bankier, prze-mysłowiec 16, 20, 35, 37, 38, 40, 46, 47,48, 50, 58, 71-74, 75, 76, 81, 100, 160,184, 194,222Wertheim Piotr Aleksander Juliusz, ban-kier, przemysłowiec 74, 184Węgierski Tomasz Kajetan, poeta, tłu-macz 126,200Wielki Książę Sachsem Coburg i Gotha190Wielopolski Aleksander Ignacy, ziemia-nin, ugodowy polityk konserwatywny48,86, 171, 178, 182Wielopolski Władysław, ziemianin,działacz gospodarczy 94, 191Wielopolski Zygmunt Andrzej, ziemia-nin, ugodowy polityk konserwatywny48,111,178Wieniawski Antoni, ziemianin, ekono-mista 80, 127-128, 186Wieniawski Henryk, skrzypek, kompo-

zytor 127,200Wieniawski Józef, pianista, kompozytor127,200Wieniawski Julian (pseud. Jordan),literat, działacz społeczno-gospodarczy42,58,80, 124-127, 169, 176Wierieszczagin (Wereszczagin) WasilijW., malarz rosyjski 116, 198Wierzbicki Andrzej, inżynier, działaczgospodarczy 93, 152-154, 190Witos Wincenty, rolnik, działacz poli-tyczny, premier rządu 206Witte Siergiej, polityk rosyjski 110, 115,134, 136, 195,202Wizel Maksymilian, bankier 80Wodzińska Izabella zob. Bloch Izabellaz Wodzi ńskichWodziriski Władysław 47Wohl Henryk, urzędnik bankowy 22,133Wojciechowski Stanisław, działacz poli-tyczny i spółdzielczy, prezydent RP 42,176Wokulski Stanisław 6, 7Wolanowski Jerzy (Majer),przemysłowiec 231, 232Wolff Andrzej Tadeusz, prawnik 131,201Wolff Bolesław Maurycy, księgarznakładca, drukarz 37, 38, 172Wolff Emanuel, bankier, finansista 23,58,59, 166Wolski Adolf 156Wolowski Ludwik, ekonomista 173Wołowski Stanisław, kupiec, bankier 46,47,48,51,73,81, 177Worthington 179Woyzbun Stefan 160Wrotnowski Antoni, prawnik, publicystapolityczny 46, 47, 52, 177Wyszniegradzkij Iwan Aleksiejewicz,polityk rosyjski, naukowiec 115, 197

Zaborowski Ambroży, urzędnik 46, 177

-249-

Załęski Witold, statystyk 13, 158 słowiec, agronom 46, 47, 52, 176, 204Zamoyscy 94 Zamoyski Karol, ziemianin, działaczZamoyska Maria Róża z Kronenbergów, społeczno-gospodarczy 63, 182żona Karola Zamoyskiego (później Zamoyski Tomasz Franciszek, ziemia-- Gustawa Taube) 63, 182 nin, działacz społeczno-gospodarczy 23,Zamoyski Andrzej Artur, ziemianin, 37, 38, 40, 52, 94, 166działacz gospodarczy i polityczny 29, Zieliński, przedsiębiorca 17930, 168 Zieliński Dominik, prawnik 37, 40, 46,Zamoyski Józef, ziemianin, przemy- 51, 59, 80-81, 131, 172-173

-250-