IGANDEKO BERRIA 2017ko martxoaren 5a 51 Elkarrizketa nahi dugu: non ibili, han zabaldu mezu kristaua. Bilerak egiten di- tugu, heziketa, botoak... Antola- kuntza dugu. Espainian, Fran- tzian, Alemanian asko gaude. 60 urterekin, jende gehiena erretiroan pentsatzen ari da, eta zuk Ekuadorrera misioetara joa- tea erabaki zenuen? Talde bat eskatu zuten hemendik Ekuadorrera joateko: han bazela eremu bat misioa behar zuena. Erizainak, laguntzaileak, irakas- leak... halakoak behar zituzten. Guayaquilgo Procura etxean bi pertsona behar zituzten, herrieta- tik jaisten den jendeari zerbitzua emateko: botikak, sendagilea... Bonbilla piztu zitzaidan orduan: zergatik ez nintzen, ba, neu joan- go? Han bost urte egiteko prest nengoela esan nien. Jendeak esa- ten zidan: «Baina nora zoaz? Han sekulako beroa egiten du». Eta nik, Zaragozan [Espainia] bizi izandakoa nintzela erantzun, eta han ere bero handia egiten duela. Ez nekien zertaz ari nintzen [ba- rre]. Hegazkinetik jaitsi nintzene- an, iruditu zitzaidan Guayaquilen mendiak gainera eroriko zitzaiz- kidala. Zomorro tartean egon nin- tzen han bost urtez. Han bete zenuen zure ametseta- ko bat. Normalean jendeak ez du kartzelara joan nahi izaten; zuk zergatik bai? Beti izan dut kartzelarako gogoa. Madrilen hiru urtez bizi nintzen, eta gure etxean bazegoen igande- ro kartzelara joaten zen emaku- me bat. «Josefa, kartzelara era- man behar nauzu», esaten nion beti. Eta hark, eramango nindue- la. Baina ez ninduen inoiz era- man. Garbantzu hori geratu zi- tzaidan barruan. Kartzela zer zen barrutik ezagutu nahi nuen. Nola lortu zenuen? Quitora joan nintzen beste moja batekin, eta, bisitan joan ginene- an, matxinada egin zuten emaku- me presoek. Urik gabe zeuden, eta leihoetatik baldeak botatzen hasi ziren, ura eskatuz. Jende ar- tean, tzast! kartzela barrura sartu ginen. Gora joan ginen, eta han egon ginen jendearekin. Zaindari batek agindu zigun ateratzeko: «Zuek badakizue zer egin du- zuen?», esan zigun; «badakizue zelako arriskua izan duzuen?». Gu pozik, lortu genuelako. Euskal Herrira itzulita, Martute- neko espetxean (Donostia) ja- rraitu zenuen. Zer-nolako lana egin zenuen? Kartzela batzordean sartzeko es- katu nion espetxeko kapilauari. Astean hirutan joaten nintzen. Ile apaindegia jarri nuen espetxea- ren barruan, presoei erakusteko. Dena erreboluzionatu nuen. «Ilea lehortzeko gailu baterako dirua behar dut», esan nion espe- txeko zuzendariari. Eta hark: «Zertarako?». Horrez gain, pre- soentzat mandatugile lanean ari- tu nintzen, eskatzen zizkidaten gauzak eramaten. Baina zuzen- daritzak ez zidan utzi astean hiru- tan joaten jarraitzen, eta behin bakarrik joateko baimena eman zidaten. Ez zidaten esan zergatik. Baina politikariak ere bazeuden preso orduan. Eta iaz utzi zenuen. Zergatik? Igandero joaten nintzen. Mezak arrakasta handia zuen, neska guztiek joan nahi izaten zuten, baina ez mezarengatik, baizik eta mutilekin egoteko. Han maite- mintzen ziren batzuk, eta musu- ka hasten ziren beste batzuk. «Se- gi, segi», esaten nien nik, «ederki egiten duzue». Baina aurrekoan, mezan mikrofonoa hartu eta esan nien: «90 urte bete ditut...». Eta preso guztiak: «Uuuuuuuuu!». Apur bat nekatuta sentitzen nin- tzela esan nien, eta espetxekoa uztea erabaki nuela, jakin behar delako garaiz erretiratzen. Batzuk negarrez zeuden, eta, alaitzeko, mikrofonoa berriz hartu eta irrin- tzia bota nien... Zoragarri atera zi- tzaidan. Zer ikasi zenuen kartzelako ur- teetan? Oso ondo ezagutzen dut kartzele- tako arazoa. Ezagutu ditut gauza larriengatik preso zeudenak, eta baita tontakeriengatik zeudenak ere. Oraindik ere oso lotuta nago kartzelarekin. Hori ez dit inork kenduko. Ez diezadala inork ezer esan presoen kontra... Asko ibili zara Euskal Herrian, Espainian eta Ameriketan. Nola eraman duzu euskaltzaletasuna leku guztietara? Beti izan naiz euskaltzalea. Hori odoletan daramat. Nola bestela: baserriko alaba izanda, hogei ur- tean erdaraz tutik ere ez nuen egin. Gasteizera joan nintzenean moja izateko prestatzeko, denek barre egiten zidaten artikuluak alderantziz esaten nituelako. Gra- zia egiten zien. Orain ere Mintzanet egitasmoan parte hartzen duzu, Skypen bi- dez euskaraz mintzapraktika egin nahi duen jendeari lagun- tzen. Hori ere apostolu lana da? Orain ere, ezin gelditu. Laguntza eskatu zuten, eta ni beti prest. Ur- tean behin bazkari handi bat egi- ten dugu. Aurten omenaldia egin didate parte hartzailerik heldue- na izateagatik. 36 bat urteko nes- ka gazte batekin aritu naiz. Gero mutil bat izan nuen, eta, orain, Ermuko [Bizkaia] gizon bat. Gai- xo egon gara biok, eta ez gara el- kartu azken asteotan. Haren deia- ren zain nago. Bizitza osoa Eliza katolikoaren bueltan ibili zara. Zer iruditu zai- zu sexu abusuen afera? Apaiza ez da aingerua. Grina du, gizon bezala. Indarra ez badu izan une batean horri eusteko, guztioi gertatzen zaigu hori. Al- de batetik, gazte horiek trauma handia pasatzen ari dira, eta ez dut onar- tzen egin dietena. Baina, bestetik, gehiegizko pro- paganda izan da. Gotzai- narengandik hasita: me- sede baino kalte handia- goa egin du; diskrezio handiagorekin eraman zezakeen hori. Asko dira, apaiz asko, goikoak ere bai, horretan erori dire- nak; emakumezkoak ere erortzen dira. Botoak di- tugu, baina grina hor da- go. Okerrena, gotzaina. Horrek sobera daki hemen ez da- goela onartua, eta gehienen kon- tra etorri dela. «A, bai? Oraintxe ikusiko duzue!», esan du horrek. Erromara joan, honekin hitz egin... Gotzaina hotsandiz ibili da, eta ederki aprobetxatu du jaun eta jabe jartzeko. Harrokeria hori ezin dut eraman. Gutxi gorabehera, familian 50 bat iloba dituzu, 70 arrailoba —iloben seme-alabak— eta ho- rien 30 haur baino gehiago. Zeuk erabaki zenuen zahar etxe- ra bizitzera joatea. Zergatik, or- dea? Egoitzara bizitzera etortzea izan da adin honetan hartu dudan era- bakirik onena, zalantzarik gabe. Familiek euren martxa daukate. Horrenbeste urtez kanpoan ibili- ta, nola joango naiz ni —izeba za- har bat— inori zama ematera eta traba egitera? Denak maite ditut, eta askotan bisitatzen ditut. Baina neuk neure bizitza egin behar dut. Asko ateratzen naiz hemen- dik, eta hemen ere badut nori la- gundu. Noizbait lagunduko dida- te niri. www.viajeseroski.es www.escaparateviajes.es ASTE SANTUKO OPORRAK DITUZU AMETS? 880€ OPORTO Ibilaldiak eta ikustaldia upategira barne. 390€ Zirkuitua busean BENALMÁDENA 295€ BRETAINIA Mont St. Micheleko ikustaldi gidatua barne. 460€ Zirkuitua busean Prezioa pertsonako birentzako ostatuan. Eskaintza eskatu den datan libre dauden lekuen araberakoa da. Ez zaie beste promozio edo deskontuei eransten. Kontsultatu gainerako baldintzak VIAJES EROSKI, S.A: CIE 618ren edozein agentziatan. Kudeaketa gastuak 8 €. 3/2017/ edizioa. KARIBE Bávaro hondartza Maiatza, 9 egun, 7 gau Dena Barne aukeran. Riu Naiboa 4* hotela. Tasak barne. SALOU 145€ Pazko astea 6 gau Villa Dorada 3* hotelean, mantenu erdian viajes.es ate .escapar www w i.es viajeserosk . www Ez nuen ezkontzeko gogorik, jarraitzaile batzuk izan arren. Nik beste ideia bat neukan: misioetara joatea» «Oso ondo ezagutzen dut kartzeletako arazoa. Oraindik ere oso lotuta nago harekin. Hori ez dit inork kenduko» «Gotzaina hotsandiz ibili da, eta ederki aprobetxatu du jaun eta jabe jartzeko. Harrokeria hori ezin dut eraman» ‘‘