Ideologia narodowa Jędrzeja Giertycha pdf

Ideologia narodowa a światopogląd katolicki

Jędrzeja Giertycha

dr Wojciech Wierzejski

Konferencja w 110. rocznicę urodzin J. Giertycha.

Sosnowiec, 9 stycznia 2013 r.

Ideologie współcześnie

• Złożone i rozbudowane odpowiedzi na pytania dotyczące samych podstaw życia społecznego.

• Cel: (1)objaśnianie świata i (2)zmobilizowanie ludzi do walki o nadanie mu takiego a nie innego kształtu. (por. J. Szacki, Historia myśli socjologicznej)

• Przykłady: konserwatyzm, liberalizm, socjalizm, nacjonalizm.

Światopogląd wg Bocheńskiego „zespół poglądów na podstawowe zagadnienia świata i życia

ludzkiego wraz z uczuciową postawą zajętą w stosunku do nich przez człowieka”. „O światopoglądzie”, s. 166;

1. nie jest naukowo, racjonalnie uzasadniony, choć nie jest także irracjonalny;

2. zawiera twierdzenie, że jest bezwzględnie prawdziwym światopoglądem i jedynym, który tę cechę posiada;

3. zawiera syntetyczny obraz rzeczywistości; 4. zawiera wartościowania, zwłaszcza moralne; 5. formułuje odpowiedzi na tzw. pytania egzystencjalne,

dotyczące sensu życia, cierpienia, śmierci itp. „Światopogląd a filozofia”, s. 176.

Ideologia wg Bocheńskiego

Ideologia to światopogląd plus dwa dodatkowe elementy:

1. zawiera receptę na poprawę świata

2. zawiera określenie roli pewnej grupy społecznej w historii (np. narodu, klasy)

Światopogląd Jędrzeja Giertycha Integralnie, konsekwentnie katolicki:

1. Oparty na uniwersalizmie katolickim (nie: partykularyzm narodowy).

2. Uznający prymat etyki katolickiej (nie: egoizm narodowy, etyka amoralnej siły).

3. Uwzględniający nadprzyrodzony cel życia człowieka (nie: naród jako dobro najwyższe).

4. Uznający Kościół jako wspólnotę dążącą do zbawienia (nie: instrumentalnie jako tylko instytucja społeczna).

5. Wspierający politycznie interesy Kościoła i katolików po świecie (nie: wąski nacjonalizm).

Światopogląd prawdziwy…

Spełnia drugie kryterium o. Bocheńskiego: zawiera metajęzykowe twierdzenie, że jest bezwzględnie prawdziwym światopoglądem i jedynym, który tę cechę posiada.

Ponieważ jest światopoglądem autentycznie i integralnie katolickim, obejmującym bezdyskusyjnie doktrynę Kościoła katolickiego, który jest Kościołem jedynym prawdziwym.

… i syntetyczny.

Spójny, konsekwentny, integralny:

1. Jedność życia: osobistego, rodzinnego, zawodowego, moralnego, politycznego, duchowego.

2. Bezkompromisowość w sprawach zasadniczych.

3. Poświecenia życia służbie tym ideałom.

4. Rezygnacja z ofert kolidujących z postawą ideowo-moralną.

Przykłady: Rezygnacja z aplikacji adwokackiej (po zwolnieniu z MSZ) i

zdobycia dobrego zawodu - po rozmowie z Dmowskim - na rzecz zawodowej polityki (CV, s. 60-61). Ale po latach wyznawał pogląd: z polityki nie należy żyć.

Odrzucenie propozycji stypendium naukowego zagranicą (kariery naukowej)(CV, s. 69).

Odmowa przysięgi na wierność Królowej Brytyjskiej.

Zadeklarowanie po wojnie szczerej lojalności wobec Bieleckiego mimo konfliktu politycznego (CV, s. 174).

Ujawnienie afery Bergu w 1953 r. (CV, s. 177).

List do Chruszczowa (CV, s. 185) z postulatami polskiego narodu wobec ZSRR.

Potępienie akcji trockistowskiej KOR.

Ideologia służby Bogu i Ojczyźnie. • Przedmiotem troski (obozu narodowego) nie jest

interes tej czy innej klasy społecznej, nie jest także zaspokojenie potrzeba poszczególnej jednostki, nie są wreszcie cele międzynarodowe, ale jest dobro narodu.

• Ale dobro narodu nie jest dobrem najwyższym. Dobrem najwyższym jest Bóg. Dobro narodu, tak samo, jak dobro poszczególnej rodziny, podporządkowane być musi prawu moralnemu. Ideologia obozu narodowego to jest ideologia Boga i Ojczyzny. (Polski Obóz Narodowy, s. 25)

Obóz Narodowy jako: • Nawrót do dawniejszych polskich tradycji

(Chrobrego, Łokietka, św. Jadwigi, kard. Hozjusza, Piotra Skargi, Pawła Włodkowica, kard. Oleśnickiego; ale przecie: „odrodzeniu stanisławowskiemu” i powstaniom XIX wieku)

• Reakcja i akt odruchowego oporu przeciwko prądom ekonomicznego liberalizmu, katolickiego modernizmu i socjalizmu.

(Polski Obóz Narodowy s. 25-26)

Przed wojną My, Młode Pokolenie (1929)

O program polityki kresowej (1932)

Po wyborach w Łodzi (1936)

Tragizm losów Polski (1936)

Hiszpania bohaterska (1937)

O wyjście z kryzysu (1938)

Sprawa litewska (1938)

List otwarty do społeczeństwa polskiego w sprawie polityki polskiej (1938)

Na szlakach dziejowych Romana Dmowskiego (pod pseud. A. Wiernego) (1939)

Po wojnie. O przyszłość Ziem Wschodnich Rzeczypospolitej

(1946)

Polityka polska w dziejach Europy (1947)

Nacjonalizm chrześcijański (1948)

Polityka Olszowskiego (1953)

Stronnictwo Narod. a kryzys dziejowy z 1938 r. (1955)

Wrześniowcy (1957)

Europa w niewoli (1959)

W obliczu zamachu na Kościół (1963)

Po wojnie II. U źródeł katastrofy dziejowej Polski: J. A.

Komensky (1964) Kulisy powstania styczniowego (1965) Rola dziejowa Dmowskiego (1968) Curriculum Vitae (1974) Polski Obóz Narodowy (1977) (1978) Józef Piłsudski 1914–19 (1979–1982) In Defence of My Country (1981). Rozważania o Bitwie Warszawskiej 1920

roku (1984) O Piłsudskim (1987)

Małżeństwo z ogłoszenia „…nie ożenię się z Angielką – nawet katoliczką – bo nie

wierzę, by można było z osobą obcej narodowości założyć rodzinę prawdziwie polską. A ja nie zniósłbym tego, gdyby moje dzieci nie wyrosły na zupełnych Polaków” (s. 19)

„- To jest bardzo głupi człowiek… Wychowuje swego synka na Anglika i powiada, ze chce, by jego synek należał do wielkiego narodu. On dozna ciężkiego rozczarowania. Ten synek jeszcze się go kiedyś wyrzeknie. Bo będzie się wstydził ojca Polaka”. (s. 79)

„Tylko jedno jest ważne: nie zepsuj się. Bądź porządnym człowiekiem. Wierz w Boga, bądź dobrym katolikiem i bądź uczciwy. Nikogo nie krzywdź. Nawet muchy. I spełniaj przykazania Boże. No i pozostań wierny ojczyźnie, nigdy nie zapomnij, że jesteś Polakiem”. (s. 83)

Nadchodzi wielki nawrót

• Świat zaczyna się zmieniać.

• Narodzą się wszędzie siły, które przeciwstawią się anarchii, doktrynie Marksa, panowaniu pieniądza, demoralizacji, używaniu życia, gwałtom i bezprawiu.

• Świat dzisiejszy jest chory. Toczą go bakterie rozkładu. Ale świadomość tej choroby się szerzy. Zdrowe siły odrodzą się spontanicznie.

• Nastąpi to szybciej, niż niektórzy myślą.