-
DISPUTATIOIN AUGUR AL IS
PH YS ICO ASTRONOMI CA
DE COELOQuarru.
Divinå adipirante gradaEx confeniu & ApprobadoneAmpiiilimae
facukatis philoiophicse,in Acade-
miaRegia Suecorumad falamceleberrima
SUB PRiESID I O
M. IOHANNIS L. STA-LE NI, ibidem Graec
-
κ ΡΑ ΙοΕ ΓοΕ 3pS JoC Jpt ?οΕ So? ^OC ^ »P >>£ JM» ϊα
'■«>>3
Jlluftrißimo Heroi,Magnificen-tißimoq; Domino,
Dil. GABRIELIG U STAVI 0ycn(itcrna/
L.B. de fömttßo/Domino deOiref
-
Jlluftrißime HerosDomine Gratioilsiimo.
IgAventiffima Magnificentiae fuag aura,Ifrjj qua"patri raco pic
mortuomihiφ ipfi affla-
vit,inde apueris dum pater inter vivoseiledefijt meq; Deo &
iiiuft. fuae proteäioniac favori commiht, facit ut
coniidcntiusiiiam Jlluft. vcrersdum neintempeftivc in¬
ter piurimasgraviffimasq; occupationcsj quibusin
Rcip.adminiilratioae praepeditur» epiiloliea hae compellatio-ne
&; philofophicae diiputationis infcriptione interpel-lem_s.
Procui tarnen efto omnis temeritatis affeitus > utiperem fatis
dignas eile hujusmodi aeademicas diilerta-tiones qusc å iua
illuilr. Jegantur,* vel fi eflent, mihi ta¬rnen polliccar hoc thema
ita claboratum confc&umq,·eiTe>ut novam hoc nomine gratiam
apud JHufhS. aucu-pari vel fuperiorem demereri confidam_». Sed
folumperclemens& gratiofus S. Jlluft. favor quo omneslite-ratos
compledi meq; tucri confuevit, animum erigit>tumpietatis ac
obiervantiae iludium quo JHüft. S. iubditusfum compellit, ut
gratiofifs. Domino å quo plurimaad-eptus bona , caetera humilimé
exptdlo non ad ingenij o-iientationem ? ied ut aiiqua faltem meorum
fludiorumratio conilet, has thefes debita fubje&ione
cxhibeam^-
Ara»
-
Ambigebapaucos ante annos, dum paulo ve^etior cccpi
ίαfludijsefle, quibus metotum confecrare,animusin diver-fa ,
diverfis non fufficiens. ut fervor eil juvenilis, propen-debat;
turn Reverendus admodum Dn_. D. Johannes3Bothvidi Epiicopus
Diceceiios Lincopenlls Vigilantiffi-mus, nunc pia? apud Deum
recordationis 5 at dum vixitfautor meusbenigniilimus &
ccrtiiTimus, utalios ad aliailudia deilinavit) ita mihifuafor
authorejj extitit, utprae-Cceteris humanitatis (ludijs (nullis
rejeäis) iacris Mathe-feosmc dederem, addita fpe promotionis, Γι
quando pro-vc&iorin ijsdem ficrem , fore ut opera mca
utivelleo.Hic quid facercm_»? ejus fuadere , imperare
credidi:continuo pro virili propofitis ftudijs incumbo, atq;
ideorudiminerva quasdam de Coelo Theies confcripfi, magisquidem hac
vice Phyficc quam Aflronomicé , ut uberioreifetin diiputando
argumentorum feges,in Aftronomia& caeteris deinceps
perrc&urus, fl Deus mihi vitam & in-columitatem
conceiferjt,Mseccnates, quorum lummum& maximum Jlluft. S. forc
confido , gratiam & favoremmeis ftudijs non denegarino.
Quocirca JlludriilimoHeros, 3dS. Magnificentiam tanquam facram
anchoraniconfugio, humilimé contcndcns, ut me fub patrociniofuo
receptum commendatumq; habeat, mihiq; iludio-rum telam pertexenti,
Magnihcentix & favorisfui auraafpirare dignetur , ut dulciilimo
tandem eorum fru&uperfruar. Peus Opt. Max. S. Jllufl. cum tota
illuftrifs.fuafamilia ialvam& fofpitem mihi & ommbus
bonisin an-nos plurimos confervet,inq; piorum refurré&ionc
xtcr-na feiicitatc & gloria coroneu·
-
In nomineS.S.Trinitatis,PR JE FAT IO*
"Tßnobismifertsmortafib9} caleßium corporumnatura, itußt
abfc&niita·, ut ipfe quo% fummwtPhilofophws Ariftot. fola
conditionumfubluna-rium negatione , cam dedarare ρ9t is fuerit
j~Attamen ea d7fy;#*praeltantia atcp nobilitas»ut vel rudis ξβ
imperfeda ipßus cognitio expe*
lihiliorßt ■> quam exquißta ζβ perfedλ rerum aliarum
ignobilto-rßtm ·> ut idetru. De hac i.git.ür niti debemue ea
cognoicere, ijs^ejTe contenti, ad qune Humana ratio pervenire ρo te
it; Un-A- moti hoc corpus βilo' perfequendumfufkepimu* >
citiorifyjuofl¬eri poβt iVsmltepercunamas ,ßt tdeθ de cdo.
T Η Ε SI S ΪcPrüpoßtam nobis dum habemus nobUifßnräm de cdo
natu-
ram , vifa e&ipßu* eXpUcatio commode fleripofje } per ejtus
Deή«nitionem (tve difcriptionem cum Nominalem tum Realem»nee non
ejwdem A fFefåioncs"5?
Π.
Nominales in tribus conßßit-,ßilicet} Etymologia, Ho«monymia, ξβ
Synonymik. III.
Etymologiå */y dueuntd celando feu Occultando quodomnia tegat;
Aiij d cadandofeu fculp.endo, eo quod ßeüis quaßcdatum ξβ ornatum
ßt; Alij^hn χ koiPQ d concavitate„ unde ξβwteres latini
coilumferipfrrca* Aß 4, ßhtod
-
IV.6>uodadHujtu rel Homonymiam att/net; obfervandum
quod var/é få apud iheologos tå Philofophosaccipitur.V.
Apud Theologos. i. ProipfoDeoM*//^/,!/. Van,4»2/. /. Macab.jy
19. Luc. is\U. 2. Pro caditibus& bea-tis mentibus.^
-
tenuiflimumi puriiTimum» in hociinivctfo ampliilimurofphaericum,
elementarem mundum proximé ambiensAilrorum domiciliumu.
XI.Genese hoc definitients (corpus naturale) adduclo exj.
Ith. Arift.cap.i./.j. facile indicaturc&lum
materia^formaconflarcj»' Xil.
Imitantes ergo Scalig. excrc.io.fr. contra Cardanum qua.-rimus
ι. Eilne in carlo materia 2.fiefi, Ellne cadem cumhaenoilrati
quibua declaratürjutarna* pr*cipuas dijficultateshanc rem
concernentes cxplicatas effe.
XIII.Primam quodattmetydicimus cmninb ccell materiam daris
nam ut fupra diblum eß-> carlum eil corpus naturale,
corpusautem naturale facere fiae materia ut verb is Scalig,
cχercit3s9.fi n.utamur , efl jacere inlomniura fine fomnoW
uteiusdem panem fine farina. Fberiui idem pro ηofira hac
fen-tentidconfirmanda differit, V bi quantitas eil& figura»
nccileeil matriam fubie&am eile , eamq; foiam fubfiitere ne«nio
dicet exerc. 6i.fi. S. quapropter cum c&lumfit quantum*certa
figur*, matertam rpfiinefe omninofiatendum.
XIV.Yra defiruilione autem huiite fenfentiλ , wonnuü'ifunt
inventi, inter quos Jambilicus , Avenroes, huncfequutws
Du¬randus,^Äö^w[ententiamipotiumfilentio involvenoam quam inca
calamum ξ£ cartam frufira confummendam arbitramur.
XV.-Sic prima breviterexpofita adfecundam dicimtn. Ma¬
teriam iliam cceli noη eile diverfa* cfifentia? å materia
in-feriorum fed eandem effe materiam primam in toto unvverfoyξ$
cmnibu* eius partibus, adeocp c,elum tlementa, ξ$ reliqua Cor¬pora
natura!Li habere eandem materiam generaler») fciiicel
prim-
-
primam, licet nen e/indem fubfiåutia Rectalem ob
diverfitaternjermarum, omnia enim corpora naturatia differunt A fe
invi*cemperfuos aBut formas fpecificas, ut bene
Scalig.exrec.6i.fl.hane rem ßc concludit , Materia una ab aiia
diveria non cftnifi per advenictem formam qua fit hoc aliqui^,
Materiaenim quaten9 materia nullU aBurn includit^nihilejp
determinatusobtinet, fed omnem determinationem ac fpeeificationem a
formaaeeipit XVI.
Acontraria ßat parte ^Thomas ι. p.a. 66. art. Ζ. C.apreo-lu4 q
I. art. ζ. Hervews infuo tratlatu de natura cxli ξβ Avenroesquos
feite refutat Scalig. exeer. 6i.fi. S. cum eo
Trifwegiftus>Empedocles , Avicennd Hb. J. c. 3. Bonaventura Hb.
z.d. 12 q. 1.JEgid. Korn. /, /. de calo c. 3. q. 2. Senertue hb. 1.
cap. l. de c eant etiam in profundus laiitare labqrijntis,XIX.
Stattrimun tarnen eam cum pleriuj. recentioribua philofophü
efieiniernam quandam a Creatore indttam informantem naturam *
CUIU4
J
-
tul* bencfi'.tc calu eflx :d quod efl, qua faas eXequ'tur
Operationenfii l'mgüiturg. per havc ab cmnibus ehmru-^orum corporum
con-d tionihjK-s åijtinllamq, habet e(feκtian. a quatuor
ekmentononeijentijSi diciturf nen immeritθ quinta cliemia
pqripcuetico-rum XX.
Hac itaq, poßtione nalle no iure exculdim9 forma tuam
rfji-ßentern intetirgefttiaw* a qua quiäam putavere c cellon faam
ha¬bere motum quod minime reritati confonum rideturA 'ansNullibi S.
S. aferit angclotü ufum efe in mcrendh o) bibus x fe(iin
promovendis ulilitatibushominupj. 2. Effet hic motu* riolentutquta
extrinßce advcniret3
-
XXV.
Principalis
-
xxxr.
RejeBh Poetarum ßgmentis, Theophraflus viamlaBeamcornmißuram
dtverforum altoquin call hemijphariorum eße ar¬bitrato* eB.
Parmenides Exmixtura fpijß ξβ rart colorem la-Beumredundareßaiuit.
Diodorus Ignem eßevoluit denjatu ξβconcreto, natura. Poilldonius
Nej'cio quam caleßis calorü ajper-ginem ejjeßnxerit. Anaxagoras
Terra umbram eßefomniavit.
quidem omnes Jententi*-> eadem facihtate qua
aßruunturtdcjtruuntur etiunLi. XXXII.
Sedpaulo probalior videretur eorumfententia, qui aßeruntGalaxiam
eße denßorem aljs coli partem , nifi unicum obßa-ret hocpiaculum ,
aßerere colum e diverfis cornpaBuw eße par~tibu*. Hac rationt motu*
Arißoteles\ viam Ia&eam in numerummeteororum retulit Sedäuo
obßant^ Duratio iß Situs. Vnde ar¬gumentum taie conßcitur. Nullum
Meteorohperpetuo ξβ irnmu-tabiiiter manets meß in otherea poteBcße
region f. Atß Galaxiaperpetud ißimmutabilitermanetyatß infuper in
atherea eBregio-ne. Ergo. Μ ήor eB certa ex communi Meteororum
natura, quocorpora imperteBe mixta. 8. /■ non imrnutabilia iß
perpetuas.2. Jntra Regionem Mixtorum continebuntur. Minor
duobo*innitiur fulerü. I. confenfu omnium philofophorum quoad
Du-rationsm. 2. Obfervationibu* certißimü Tychonü Brahe quoadßtum
in dttherea regione, XXXI Ii.
Jßuibo*documentis T. Brahit'usadduBu*Tuva la&eamfubßantiam
quandum caleßem e luce primigenia ex qua fyderacondita funt
reliquam eße arbitrato* eB > [cd dijßufam ξβ ex-panfam vid.
Barthol. de ßellts num. 260. quod conjirfnat uiteriuSapparentia
novarumβeliarum , qu£ ut plurimum tn ipfa Galaxiavifie font
ξβproinde ex eadem, materiam fuam haußße credun-tur. Apparuit enim
hiatut quidam in Cafliopaia eodem in locotibipriu* conjpeBafuit
novaβeIla Anno 1772. poBquarn dßparurf-Jet. yid. Barth,probl. 6.
Deßellismußtatis num. 272*
B Alla
-
Alia adhuc fupereß de c\ rculo ladeo fententuiyqua vetulßifßmua
läephilofoph&s Dernocritus,yiW conjeBura, ßveßrwiio-ribws
munitus argumenta favijfeperhibetur^quoi nimirum ßt ni¬hilaliud,
quam Luminis quarur/damminutifßmarumßcllarummixtura condenfatio.
Idim etiam recentiores auidam ut Al¬bertus M. Sealig- Cardan. S
Goclenius opinantur. Primu*Autern Gaiila?9 Mathematicus ille
Patavinus adhibitol uboop-ticoper totam Galaxiam minutifßmas ßeäas
diffeminatas ejfe o-culotenus demonßrOvit,ut ηulla
ultcriu*poßeritati relitla ßidu-bitandi occaßo, niß manifeßa
experientht leviβmas conjeBuratvelfcntnia g?figmenta praferre
quiffiam voluerit.
xxxiv.Atfy hane eandem verißimam judicamjps^ qnippe qua /.
Ma-
nifeßas caufas diverfa apparentia oßendit, nimirum
cwfufumjpiendorem minutifßmarum ßeäarum. ι. Ne/f tarnen
fubßantiacall) compoßtionem ex partibus diverfe natura ξβ
dißoßtionü in-fert. ' XXXV.
2. Quautitas; eaq{ ßnita, cum calum ßt verum corpus- er¬go etiam
ut quantum ßgnccefß eß. Narn nullurn datur in na¬tura corpus adu
intinitum. Etuhi ßguraibiterrninu4 etiamJuperficiei ξ$ßnitudo , ut
Ergo totum hoc univerfurn eß finitum*certisf limitibus
circumfcriptum, (tc quof ca.lumfimtum ejje 0-jportet: nißquis
propterea infinitum illud vult, quodejus quanti-tu nequeat ab
ullomortallum ßniri ac determinari.
XXXVI.
3. Figurä calum cB circularU quonlam hac omnium fgu-rarum eß
ampliiOma, capaciilima ξβ perfediilima > ut ele¬ganter Ar
ißoteles Hb- r. de cxlo c. 9. t. 96. afferit calum
maximumseppeilare - confuevtmm in quo Q ξβ reIiqua omnia
continentur»Fe· e cmnes etiam univerft partes rotunda apparent;
Ferra cumaquaglobum conßituit, aßraf ipfa ßharica funt, qua in hoc
mo-ventur > cdlum ergoqüia reliqua corporafub je continet
talißgu-ra 'ndiguit. ΝΗ
-
xxxvn.Ncc cottfentiendum cum ijs qui caIo quadrqtéito
vtlcubi»
tam figuram , magis.fillam ad confiantiam β firmitatem in
httjublknaribu* prodivem ßatuunt; JSlam ji planum i -1
catlum»alt·*ut pars cλ!i nobis altera ejpt vicinior^aftraQ.
qu.tfuprazennhβ nobis propiorafub mijorib9 ffeBarehtur angulis, [ed
qua: ipe-dantur iub majori angulo > etiam majora vidcntUr
quodinopticisfat demonfiratur. Ε. O, fit 0, > vetMia ficäa
diruti fmpra nofirum z,enith conßituta , major appareret quam in
ortu ve!occafu. Hts aute expertentia ad verfa ef!, confequcns ergo
efl caUρar tesfin ipfa revolutioni» dqualiter d c ctro difiarc,
indej, conclu-dimut cdlum non effe planettJed [phäricA ac
circuldrüfigur*, quodctiam Suclides de circuli natura hb. /. Dej.
is- β Rama* lib· 4.deflg. El 17. XXXVin.
4. Tenuitas ac Puritas; caIu verb non e(fe corpus durumcrafiam
aut. tmpervium > [cd corpus infiar derf fluidum ,fubßan-tuf
fubtilijfim.«> tenuiffimaft cui ornnesß;iti infint, ac fkos
mo¬tu* peragant. Nam corpus craflum ac denmm licet fit, joli-dum
effe non poteß. 1. JßhsiaβCollum effetJpi(Jum,cffcnt Utijfi
duλrefraBiones, Una pro; ter vaperes circa terram afeendentes ;
Ai»
caU corpus.XXXIX.
Hujus autem negotij obfervatores , rerum Aßronomicarumβ
opticarum cultores, tantum unam fcnfibilem admittunt, quade revid.
f^itell. Ι.ιο,ρ /. 1.3. perff. com. 2. Nec effe calum fptf-fum
evidenter demonßrat, cometarum β inußtatarum βelf*-rum motu*
(quorum nomen nobis nunc cura non fit) qui ab ejua»bfervatoribua
aliquando in call regione inträ planetas ; ahquan-do inter fiellas
fixas efi deprehenfu* , ut illa in peBore Cygni, an¬no
falutiferoChrißi 1600: In Cajfiopea If7l. Hfce quifidem adhi-bere
noluerit, totum lib. 2. Progymnafm. Tychonis Braheéimirabiliβ
inconjtinti motu cometA, quiapparuit lS7i- legat.
Bi 3. tioe
tcraproptcrfpißum
-
j. Hoc Pianctafum mottis ratißcJt-, funt entm qnictama'iji terr#
vicintores (ute doftrina parallaxium vtdere eß) quodßne
penetratione corporum (β c&lum craffum ac denfum eßetjßeri baud
pottrit. Hxc cum itaßnt, c&lum eße corpus te-mrißimum,
purißimum ac fubtihßmum ( incp eoßellas vi ac fa-cultate α Creatore
opt Max. inditamoveri ; qui etiam voluit αςjufßt, ut motufuo,
Eempora , diesH annos defcriberent> idemetia./t bas effcicntia
vires indidit) quts eß qui non aßirmabit. /
XL./. Perfpicuitas; Comitem få Effeldum tenuitatis acfubti-
litatis, nullo nonjure fubjequi poße Perfpicuitatem opinamurtcum
calum lenue acfubtile eße canßat, indeq fua quaßfjonte i
n-viiibiiitatem emanare baud iniqué cenfemirs. jumme enim fub¬tile
ξβperjffcuum, vtßbtles (pecres refundere nequit»fed aliarumverum
fpecies vißbiles ut ad vißum noßrumpertingant admittitadeofy
ineptum eHadradiaxdum, aut emittendum ipecies vtlra¬dios vtßvos
> 6)uQniam \ Radius å denli corporis fuperfi-cie» verius parté
undé venit repellitur; utdocent Mathemat.Cdum ergo cu neceßtrio
requißto ad radiandum deßituatur , nonpoßumtut non affenfum
pr&bere ijs qui ajjerunt illud, omninb in-vijibile eße.
XLl.
Reflat f. de Motu pauca dicere_?. Z7"etußifßmi Aßro-nomi certis
obfervatiombui juffulti duplicem inprimismotumin c&lo
deprehenderunt. XL ϊ I.
Unum, quo non modo 0 fed reliqua emnia aßraferunturyab ortu in
occajum , ut vicißim pofl 24. horas peragrato integroorbe, ad
horizontem ortivum redeant: quem motum primumg? quotidianum^-m-o.
XLlIf
Alterum verb, quo,ßnguU ftellac erratic# WPlanet#,intcrca
temporis dum quotidiano motu moventur, in contraria*partes
nitun!ur,ut ßatis temporibu*^ fcilicet30. annis fere % an-nis 12.
d* biennio. Q 2 tå $ßngulis annis, ver° un0 wenje. ycl
2S
-
2$ diebus amlitum fuum ccrfic tat. H/mc autcw propriumhlanetarum
mc nonß.fix. motu ra, fecundum appella/unt,
XLIV.Dt modo quo mo'us fiat,difcordes invenimua philofophcrü
fententias.. Ali) enim fiatuuntfitllas moieti pey jt
βpropr'tafua natura. A ij νerοmotu orbium. lAuitiplicarunt igitur
or~bespro diverfitate motuü, fednec omnes horu in terJe
confentien-tesfitere. XLV.
(JhAdam ignorantes motum fieHarum fixarum pro-grejfivum ξβ
aquinotdioiüpracejfion?; unu faltem erbefixü ajfi-gnarunt. ΑIß
quib9 mot9 trepidationis non confiabat, duosor-besfixis fufßcere
arbitrati funt. utrumj noverunt > tresorbes conßituerunt, ad
diverfitatem motu* fieüarumfixat um o-fiendendam* Deinceps verb
omnes convenijfe Didentur, in fe'ptentorlibu*■> iotidem planetts
adjudicandü. lindeJaBum efl, ut qui-dam ofto, quidamNo\cm>quidam
decem numerärmt orbes»
XLVi.Videtur h&c fententia Terbium multitudine ξβ reali-
tate niti hac rat oncs. fßj/ot (dherfi) motu*funt, tot etiam
funtmobilia, At m calo diverji apparent motu*. 8. etid in calo
danturdiverfa mobili/Ls. Major eil certa, quia unum corpus,
maximeDet ο c&lefte ξβ fimplex, non poteft naturaliter ferri
Delpotiua di-firahi diverfis ξβ contrarias motibus. Minor
experientia ξβobfervationibus eil manifeila^. /. JQjsoad motum
ilella«rum progreibvum jobfervata autem funt fleäafixen
pauiatimprogredifecundum ordinem ftgnorum» ita quidem ut motu
Juo
-
omnib'M ob^ervttionihict inier fe i tum cum proprijs coßatü,
unumgyaiu >1 ab'oLvji. annls deprtheniit'. z. jQuoadm otum
Πτρΐ-d >; qurl obfervation '*u4 certifßwis oßenfum cfl folem mm
ι ximorecefu iß declinatione ab xquatore feil.βprincip io β
noη eandem omnibws feculü fervafpdiftmtiam fednutare quaβh*c β
iUuc itλ tarnen utdiffrå. inter, maxima β minima dißan-tiam inträ
lic on ineatur. I"itur Μ/tum J repidationis fizri mo¬tu polorum
syodiaciin coluro fo'ßitio"um arbitratifanf> orbemcLnovum
excogitarunt,qui fubjeBum hujunproprium e(pt. 3. Sfuo-admotum
primum'^quotidianum,cujusfubjeHum eßjph.e-ra decima omnes orbes
fecum rapiens. 4. Jfyouddißinclos feptemplanetarum motu*. Ex hü
cmnibirs probat e conati junt divcr ibsHart orbes quin diverii
apparent motas.'
XLVIIHis accedit quod Sacra S. dicit, 1.
Chrißumafcendijßfupra
omnes cMos. z. cMos CMorum Deum capere non pofe. 3. Deumgyrare
cMos in circu'ttu. 4. Paulum raptum elfe in tertium cMuntPfc.
Jßu& omniamultitudinem quandam orbium cMeßium inß-rtuare
videntur. XLVIil. (
Alteriua fententit fauiores ad fcripturt loca rcfpondentt.
familiäre efe Sacrx S. maxime propter lingvam originalem,qut
ßnndari numer o deßituitur-tpluraliter de cMo loqui vim vo~cisautem
interpretes obferyalfe β in plurali etiarn translulifcj.i.
Scripturam fxpe numero accomodare fefe ad captum homtnunttßpe etiam
emphatice lo-jui. Sedad ratione phyftea dicerepoijrmtieam Uborare.
/. Fallacia confequenti#, feu plan inferre conciu-ßonemqudmvaleant
pramβ.t. Non enim β dh>erßfünf motdsβ Mobilia, continub mobilia
illa fuat orbes-λ fed poßunt etia märtrnoi/eri in cMi eXpanfo
proprio β inßto fui motua principio.z· Pctione princi pij fupponunt
etenim cMurn ef den rum β du-rumata ut non pofani in eodem deIIa
moveri, niß *dm>ttatur va¬dium β dim:nßonum penetrat i0. 3.
Au'hores ißim fe/ttentiA,*on jolum de com orbes ad demoaßrandos
decem Jiverßs motui in-
-
trojuccre itecefldrh haheni, fed frulid flures, prcpter motu
enimplanetarum in Epicyclü , ot betr ej imdtm Utitudinü cum
Ppicyclidumetro} quoad longifudinematimittcre oportet. Demde
preptercirculos Lcccntricos duo orbes deßerrentes apog. ξβperigsum
inaqualis latitudinisadhibendi funt, »amβ contigut effent
planetα*rum orbeS) Eccentrici motu* impediretur, aufpenetratio
foret di-menftonis. Qua qüidem ratione ad minimum tres
orbesjingulüplanetts* cputbu-idarn in 'uper Epicyclum attrtbuendum
ejje mani-fefie liquet· 4, Orbium realttatcm cum fua denßtate viχ
ad mit"titdoBrina optica, adduBts ccrtiflßmtsprobatiflimorum
aBronomo-rü obfervationibu*, qua fortiter i onvineunt nullam
viftafefe in-ßnuare refraBionem·» qua αΓιοquinporpter radij optici
per diverfamedia tendentiam ebtingere feiet. /. Den β'·.
quedvidetur maxErote evident·, teßatur Tycho
tnJuisprogymnafmatibusfe cbßrvafJe Martern aliquandofole ipfo dept
tfliorem ξβ terra proxtmioremexiftere, quodquidem impoffibile
eßet,β non> nifimotu fuorum or¬bium moverentur. XL*X.
Praterea etiarn ij quiβellos per fe moveri a(ferunt in
qui-busdam difltdere viaentur :ßquidem. I. AiiJ omnesβellos
propriomotu ab ortu in occafum cter't arbitrantur, motu tarnen
instqualirsta ut fingult pUneta tantum deficiant quotidie ob
integro revo-lutione, quantum alioquin dturnomotui in partes
contrarias ipßsattribuitur ·, quo quidem modo efßcitur, ut cum
quotidie aliquidabiniegra revolutione deficiant, defeBus fapius
coäeBus ξβ fibi ad-diifps, integram ρer iodum abfolvijfe appareat.
Sedhac fententiaquamvis plaujibäis videatur, nen firrno tarnen flat
talo. ortmis c-nim motus in corpore ipha?rico fit fuper proprio axe
undeetiam diverßmotus ad diverJos axe* referendt. Planetarum
autemmotu* non axem mundt, fed axem zodtaci reßicit.
L.Sunt etia qui flellisfixumotum denegantyBppaTcntcr aute
faltem moveri tradunt, eb qund orbis terra ab occaju in 01 tum
mo-■
>
-
vealuryβmagno vatt? natur& compendioi qua
quidemaffcrthneliberat fe ea difficultateyqudprobaturβellos
notmoveri liberhquiafervantfemper eandem aißantiam, Planetis vero
motu tribuunt,noη ut priores ab ortu in occafum-, fed contrafiberum
tameη β finemotu orbiurru.>. LI.
In tanto verb fententiarum diffidioyquid ßatuendü omninbfit,
Judicium noftrumfufpenfum volumus^ne proßantiffimü philo-fophis
plusfapere, β coruicü (quoddicifoief) oculos configercveäe
videamur. Interim quia hac dißpu 'atio iiberalis
exerttjgratiafufcéptafit β fi absq, prajuditio dicendu eßetycui
fententiajubfcri-bere-veilemws y ultima? ut maximeprobabili forte
aßipularemuryrationes quibu* ad idpermoti tpfo difputationis
conflitiui refer-vaturi. LIl.
Hultö plurα quidem de ratione motu* corporum cceleßtumdieenda
effent, fiaßronomorum veßigia prejfé hoc tempore calcan-danobis
propofuiffemu* fedn? aßronomicayCum phyßeis nimis mi-feuiffe
videamur > alia qua de aßronomorum hypotheßbu* dici pof-untydlii
tempori acloco relinquimuo. fi) uodreliquum e'fDeo cce¬leflium
corporum conditortgloriofifiwo,motorifyprimoy Sit
Laut·*honosβgloria, inperpetuam Äternitätenu.
Qyfd Candidatum philofophi^ prae-ftanifs. & amicum fuum
optimum.
IGnotos Cceli D A iV l Ε L finnare meatus,Res homini certe plena
Uboris ertt.Qyirtificis quoniam ßatiofa volumtna coeliy
Nubtbuo objechs-, condere cura fuit.Clarum fape quidem nubes
obvelai Olympumt
Sxpapi ingeniumforte fed tfia legtt.Difcutis ingenij
nubemperdoele Dalino»
Utmen* hinc cceos aptiu* aßiciat.iSAACUS LUNDiUf»