İÇİNDEKİLER

Drama nedir? Dramanın Amacı Dramanın Ana Unsurları Drama ve Eğitim Drama ve Oyun İlişkisi ve Farklılıklar Drama Türleri Dramanın Teknikleri ve Aşamaları

Drama, çağdaş öğretme sistemlerinde son yıllarda sıklıkla kullanılan yeni bir oluşumdur.

Drama bir düşünceyi beden diliyle, hareket ederek, devinimle anlatımdır.

Diğer bir ifadeyle drama; insanın kendini başkalarının yerine koyarak çok

yönlü gelişmesi, bireyin eğitim ve öğretimde aktif rol alması, kendini ifade edebilmesi, araştırma istek ve arzusunun artması, yaratıcı olması, yaşamı çok yönlü algılamasıdır.

• Bir başka ifadeyle; doğal ve anlık olaylardan ortaya çıkan durumları, tiyatro sanatını kullanarak, hayal gücü yardımıyla geliştirme, sahneye çıkmadan ve oyunda rol yapmadan yaşam deneyimini genişletme yoludur.

Drama ‘yaparak-yaşayarak öğrenme’ bakımından en etkili eğitim yöntemlerinden biridir.

Dramanın en önemli amaçlarından biri çocukların ve ergenlerin yaratıcı iletişim ve etkileşimde bulunmalarını sağlamak,

kendilerini ve yaşadığı dünyayı en iyi şekilde algılamalarını ve tanımalarını sağlayacak olanaklar sunmaktır.

Dramadaki bütün etkinliklerde katılanların memnuniyetinden çok hem birey olarak, hem grup olarak gelişmeleri de dramanın amaçları arasındadır. Bu çerçeve içinde dramanın amaçları;

İletişim ve dil yeteneklerini, problem çözme yeteneklerini, yaratıcılığı, kendi kendine kavrama ve sosyal olayları takip edebilme yetisini, grup planlamasını, dinleme alışkanlığı ve empati yeteneğini kazandırmak şeklinde sıralanabilir.

• Drama Lideri• Drama Grubu• Materyaller• Uygun Ortam

Drama Lideri : Grubun yapacağı drama etkinliğini önceden

planlayan lider grup bireylerinin fiziksel ve psikolojik olarak etkinliğe ısınmasını sağlar, grubu yönetir ve yönlendirir.

Drama Grubu : Etkinliğe katılmaya istekli bireylerden oluşur.

Materyaller : Etkinlik yapılırken kullanılan oyuncak, top, yastık vb.

Uygun ortam : Drama etkinliğinin yapılabilmesi için vücut

hareketlerinin rahat ve sağlıklı bir şekilde yapılmasına elverişli, dış dünyanın gürültüsünden yalıtılmış, kapalı ortamlar daha uygun ortamlardır. Drama etkinliği planlanırken etkinliğin yapılacağı ortam dikkate alınmalıdır.

Eğitimde drama bir yaşam felsefesidir. Eğitimde drama bir öğrenme tekniğidir. Öğrenciler,

hayali rol ve dramadaki koşullar ile aktif bir şekilde özdeşim sayesinde ilişkileri, olayları araştırmayı öğrenirler.

Eğitsel drama, çocukların kendi düzeylerinde imgeleri ve düşünceleri keşfederek, irdeleyerek onların doğaçlamaya/dramaya aktif katılımlarını amaçlar.

Ezbere dayalı bir eğitim çocuğun zihinsel gelişimini, araştırmasını, paylaşmayı öğrenmesini engeller. Drama ise, çocuğu geliştiren yetiştiren başlı başına bir eğitim alanıdır.

Dramanın kökeninde oyun kavramı bulunduğuna göre eğitici dramada da kültürel ve evrensel oyunlardan yararlanılır.

Oyundaki etkileşim ile toplumsal yaşantıdaki etkileşimin benzer olması, oyunun eğitimde ve dramada kullanılmasına neden olmuştur. Eğitimde drama, grupla yapılan oyunsu süreçlerdir.

Oyun; belli bir amaca yönelik olan ya da olmayan, kurallı ya da kuralsız isteğe bağlı gerçekleştirilebilen duygusal ve sosyal gelişiminin temeli olan en etkin öğrenme sürecidir.

Drama ile oyun iç içedir. Drama oyunun pek çok özelliğini barındırır. Oyun, çocuk için

yemek, içmek kadar önemlidir.Drama süreci içinde çeşitli oyunlar da yer alabilir. Çocuk, oyunda

ben, sen ve biz kavramlarını öğrenir. Paylaşma, yardımlaşma, yenme ve yenilmeyi yaşayarak öğrenir. Oyun kız erkek çocuklar arasındaki ayrımın, çekişmenin

azalmasını sağlayabilir. Güven duyma, karar verme, iletişim kurma drama ile oyun arasındaki ortak noktalardır.

Dramada belli eğitsel, sanatsal v.b. hedef ve amaçlar vardır ve bunlar lider ya da öğretmen tarafından belirlenir.

Oyunda çoğunlukla belli bir amaç olmayabilir. Drama bir grup yaşantısıdır. Oyun tek başına da oynanabilir. Dramada çok kesin kurallar yoktur. Kurallar esnektir.

Katılımcıların kendilerinden bir şeyler katmalarına izin verilir. Ödül veya yanlış yapma söz konusu değildir.

Oyunlarda en basitten karmaşığa kadar birtakım kurallar vardır. Kurallara uymayanlar oyun dışında bırakılabilir.

Dramanın bir başlangıç ve sonuç bölümü olmayabilir. O

anda yaratılır. Ortaya çıkan ürün ilk kez oluşur.

Oyunda bir başlangıç ve sonuç vardır. Çoğunlukla bir başarı söz konusudur.

Dramada doğru – yanlış, güzel – çirkin v.b. yoktur. Sonuç değil, süreç önemlidir.

Oyunlarda çoğunlukla sonuç önemlidir.

Drama da bir lider (öğretmen) vardır. Grubun kendini keşfetmesine, geliştirmesine, kendini ortaya koymasına rehberlik eder.

Oyunda yönlendirici yoktur. Bu görevi daha çok oyunculardan biri üstlenir.

Drama da estetik kaygı belirgindir. Bunun için sürecin içinde ve sonunda estetik biçimlere ulaşılabilir.

Oyunda estetik kaygıdan çok, rahatlama, enerji boşalımı gibi öğeler yer alır.

Drama sürecinde gözden geçirme ve tartışma yer alır.

Oyunda ise bu öğeler yer almaz.

Psikodrama Psikodrama kişilik, kişiler arası ilişki, çatışma ve duygu

sorunlarının özel dramatik yöntemlerle keşfedildiği bir grup yöntemidir.

Psikodramanın amacı; insanların söz düşünce ve davranışlarında tutarlı

olmalarına yardımcı olmak, Kendimize ve başkalarına karşı açık ve tutarlı olmayı

kolaylaştırmaktır.

Eğitici Drama  

Pedagojik drama olarak da adlandırılır. Çocuğun hemen her konuda eğitiminde kullanılan bir tekniktir. Bu nedenle diğer iki drama türünü de belirli oranlarda içine alır.

Eğitici drama, çocuğun psikolojik yapı ve psikolojik yaşantılar konusunda bilinçlenmesini de, özel bir yetenek olarak yaratıcılığı kazanmasını da amaçlar.

Eğitici drama ile yaratıcı drama arasındaki en önemli fark, eğitici dramanın amacının oyun yaratmak olmaması ve çocukların konuya eğitim amaçlı olarak katılmalarıdır.  

Yaratıcı Drama

• Çocukların yaratıcılık özelliğini geliştirmek ve oyun yoluyla düş güçlerini harekete geçirmek için çocuklarla yapılan drama etkinliklerine denir.

• Yaratıcı drama, oyunlar kurarak çocuğa yaşantılar yoluyla yeni durumlara ve olaylara sağlıklı tepki vermesi ya da uyum sağlaması konusunda yardım etme sürecidir.

• Bu bakımdan yaratıcı drama çocuğun oyunlar yoluyla edindiği yaşama dair deneyimlerin doğru ve yerinde deneyimler olması için kontrol altında, önceden tasarlanmış ve bu konuda deneyimli kişiler tarafından yönlendirilerek yapılan bir etkinlik olmalıdır.

Dramanın öncelikli amacı çocukları eğlendirmek olmasa da, drama etkinliği sırasında çocuk eğlenir ve mutlu olur.

Hayal gücünü geliştirir

Bağımsız düşünebilmeyi sağlar.

İş birliği yapabilme özelliğini geliştirir.

Sosyal ve psikolojik duyarlılık yaratır.

•Dört temel dil becerisini ( konuşma , dinleme, okuma, yazma ) kazandırır, dilin kullanım alanlarını ve kalitesini zenginleştirir.

•Sözel olmayan iletişimin öğrenilmesini sağlar.

•Yaratıcılık ve estetik gelişimini sağlar.

•Etik değerlerinin gelişmesine olanak sağlar.

• Kendine güven duyma ,karar verme becerilerinin gelişmesini sağlar.

Isınma ve Rahatlama : Çeşitli yöntemlerle beş duyuyu kullanma, gözlem yetisinin geliştiği, bedensel ve dokunsal alıştırmaların yapıldığı, tanışma, etkileşim kurma, güven ve uyum özelliklerini katılımcıya kazandıran ve oldukça kesin kurallarla belirlenen, grup liderinin yönlendiriciliğinde yapılan çalışmadır.

Oynama (Pandomim ve rol oynama): Belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun kurma ve geliştirme çalışmalarından oluşur. Yaratıcılık bu aşamada oldukça önemlidir.

Doğaçlama: Saptanan bir tema üzerinden yola çıkılarak, bir hedefe doğru belli aşamalarla yol alınır. Bireyselliğin ve yaratıcılığın ön plana çıktığı çalışmalardır.

Oluşum ve Değerlendirme :Grup etkinliği gerçekleştirdikten sonra kendi kendine değerlendirme yapar. Grup lideri bu aşamada katılımcıları soru sorarak yönlendirir ve onların oyun ve yaşantı esnasında neler hissettiklerini ifade etmelerini sağlar.

Gazete Oyunu: Beş ya da yedişerli gruplar oluşturulur. Her grubun önüne gazete yayılır. Halka şeklinde gazetenin etrafında müzik eşliğinde dans

edilir. Müziğin durmasıyla herkes gazetenin üzerine zıplar. Sonra oyun gazetenin yarısı atılarak devam eder. Her defasında gazete bölünerek oyuna devam edilir.

Eşini Tanıma İkişerli eşler oluşturulur. Eşler önce birbirlerini incelerler. Sırt sırta verip eşlerinin dış görünüşlerini tanımlarlar.

KatılımcılarKatılımcılar; eğitimde drama etkinlikleri yapan öğrenciler, çocuklar ve bireylerdir.

Kendilerinden drama etkinliklerinde beklenen davranışlar aşağıda belirtilmiştir.

1. Duygu ve düşüncelerini hareket yoluyla yansıtmak.

2. Gözlemlerini ve sosyal ilişkilerdeki karşılıklı tepkilerini dile getirmek.

3. Büründüğü role uygun etkili sesler çıkarmak.

4. Yaratıcı düşünce gücüyle karşılaştığı objelere, kavramlara ve çevreye tepkilerini göstermek

5.Kendisinin farkında olmak ve keşfetmek.

6. Başkaları ile benzer ve farklı yönlerini fark etmek.

7. Sorumluluklarını yerine getirmek.

8. Sosyal ve toplumsal bir varlık olduğunu göstermek.

9. Grup çalışmalarında katılımcı olmak.

10. Problem çözme becerisi geliştirmek.

11.Rol almak, doğaçlama yapmak, oyun kurmak ve yazma becerisi geliştirmek.

12.Drama çalışmalarını yapabilecek gelişimsel olgunluğa ulaşmak.13.Drama çalışmalarını yapmaya istekli olmak ve yoğunlaşmak.

Katılımcılar için ise dramanın altın kuralları olarak bilinen öneriler şunlardır;

1. Alıştırmalar sırasında gereksiz konuşmayın

2. Mükemmel olmaya çalışmayın.

3. Kendinizi başkalarıyla kıyaslamayın.

4. Dikkatinizi kendi yaptığınıza odaklayın.

5. Pozlardan, kopyacılıktan kaçının.

6. Tüm süreçlere içtenlikle katılın.

7. Yasaklanarak korunan nesne, kelime, davranışların üzerine gidin.

EĞİTİMDE YARATICI DRAMANIN ÖNEMİ

1.Kaslarını hareket ettirirken yeni yöntemleri bulmayı,denemeyi ve bedenini çok yönlü geliştirmeyi sağlar.

2.Çevresindeki canlı ve cansız varlıkları tanıma ve algılamayı öğretir.Hata yapma korkusu olmaksızın yeni davranışlar geliştirmeyi sağlar.Drama sanat formlarına duyarlılık göstermeyi sağlar. Çocukta sanat eğilimlerini başlatır ve sanatı özellikle de tiyatroyu sevmesine katkıda bulunur.

3.Duygunun sağlıklı bir şekilde boşalımından yararlanmayı sağlar

4.Duygunun denetlenmesi ,onun bastırılması anlamına gelmez. Bütün insanlar zaman zaman hissettikleri öfke,korku,kaygı,kıskançlık,dargınlık gibi duygularını bu temaların ifade edildiği oyunlarda rol alarak boşaltabilir ve gerilimden kurtulabilirler.

5.Çocuğun eleştirel düşünme yeteneğinin gelişmesine katkıda bulunur. Böylece çocukta olay, olgu ve kavramları bir mantık süzgecinden geçirme yeteneği oluşur ve kendisine sunulan her şeyi olduğu gibi kabullenmeden araştırıcı olmaya yönelir.

EĞİTİMDE YARATICI DRAMANIN ÖNEMİ

6.Öncelikle öğrencinin kendini tanımasını sağlar

7.Kendinde bulunan özelliklerle başkalarını karşılaştırabilmeyi sağlar.

8.Başkaları ile benzerliklerini keşfetmesini sağlar.

9.Kendinde geliştirmek istediği yanlarıyla ilgilenmesini ,kendini eleştirebilmesini sağlar.

10.Kendini ifade etmede gerek duyduğu kaynaklara ulaşma gerekliliğini fark ettirir.

11.Bilgiye ulaşmaya ve onu kullanmaya istekli duruma gelir.

12.Kendini ifade etmede güven kazanır.

13.Farklı olay ve durumlarla ilgili deneyim kazandırır.

14.Yapılan etkinlerde ele alınan konuların içeriği bakımından çocukta ahlaki, milli ve manevi değerlerin gelişmesi sağlanabilir

A. ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR

1. Aşağıdakilerden hangisi ısınma çalışmalarında yer alır?A) Farklı zeminlerde ve zamanlarda yürümeB) Atölyede ürün hazırlamaC) Yönergesiz ritm tutmaD) Koşma, zıplama, itme

2. Aşağıdakilerden hangisi gazete oyununun aşaması değildir?A) ikişerli grup oluşturulurB) Her grubun önüne gazete yayılırC) Sonra oyun gazetenin yarısı atılarak devam ederD) Her defasında gazete bölünerek oyuna devam edilir.

3. Pandomimin en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?A) Yaratcı dramayı çocuklara tanıtmada en etkili yoldur.B) Müzik pandomimin ayrılmaz parçasıdır.C) Fikirleri sözcükler olmadan canlandırmaktırD) Çocukların en çok hoşlandığı çalışmalardır.