I
Spis treści
5Wprowadzenie
I.Ogólna charakterystyka miasta7
1Środowisko naturalne9
2Z historii Mysłowic12
II.Problematyka społeczna17
1Ludność17
2Rynek pracy i bezrobocie19
3Ochrona Zdrowia23
3.1System ochrony zdrowia w Mysłowicach23
3.2Restrukturyzacja Zakładów Opieki Zdrowotnej26
3.3Wskaźniki demograficzne, epidemiologiczne oraz usługi
zdrowotne27
3.4Profilaktyka i promocja zdrowia29
4Pomoc społeczna30
4.1Organizacja i jednostki systemu pomocy społecznej w
mieście.30
4.2Organizacje pozarządowe działające w obrębie zadań z zakresu
pomocy społecznej36
4.3Kierunki i strategia rozwiązywania problemów
społecznych37
4.4Działania na rzecz osób niepełnosprawnych39
5Edukacja39
5.1Szkoły i Placówki Oświatowe na terenie Mysłowic40
5.2Szkoły niepubliczne49
5.3Promocja uzdolnionej młodzieży50
6Kultura50
6.1Jednostki kultury w Mysłowicach51
6.2Muzyczna wizytówka miasta56
7Kultura fizyczna, rekreacja i turystyka57
7.1Stowarzyszenia Sportowe60
8Bezpieczeństwo62
8.1Policja63
8.2Straż Pożarna66
8.3Straż Miejska71
8.4Sąd rejonowy w Mysłowicach72
8.5Obrona cywilna73
III.Infrastruktura komunalna76
1Infrastruktura komunikacyjna76
1.1Komunikacja drogowa76
1.2Komunikacja zbiorowa81
2Infrastruktura techniczna84
2.1Sieć wodociągowa i kanalizacyjna84
2.2System ciepłowniczy86
2.3System gazowniczy87
2.4System elektroenergetyczny88
3Zasoby mieszkaniowe i budownictwo90
3.1Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Mysłowice
na lata 2003-200792
IV.Gospodarka93
1Podmioty gospodarcze w Mysłowicach93
2Kopalnie99
3Organizacje wspierania biznesu101
V.Zagospodarowanie przestrzenne103
1Struktura urbanistyczna105
2Możliwości rozwoju przestrzennego. Planowanie
przestrzenne.110
2.1Możliwości podejmowania inwestycji na terenie Mysłowic110
3Dokumenty planistyczne112
3.1Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.112
3.2Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego116
3.3Inne dokumenty planistyczne.117
VI.Środowisko naturalne118
VII.Zarządzanie miastem121
1Rada Miasta Mysłowic – organ stanowiący samorządu
terytorialnego121
2Organ wykonawczy - Prezydent Miasta125
3Aparat wykonawczy Prezydenta - Urząd Miasta Mysłowice125
4Jednostki organizacyjne128
5Jednostki pomocnicze Miasta130
6Mienie komunalne132
6.1Stan prawny mienia gminnego.132
6.2Stan prawny mienia powiatowego133
6.3Gospodarowanie mieniem w latach 2002 –2003134
7Budżet Miasta138
8Współpraca zagraniczna144
9Promocja Miasta144
Wprowadzenie
W niniejszym Raporcie o stanie Miasta Mysłowice dokonany został
możliwie pełny przegląd wszystkich sfer funkcjonalnych miasta.
Podstawowymi celami opracowania Raportu było:
· poznanie przebiegu procesów społeczno-gospodarczych w
Mysłowicach,
· stworzenie podstaw informacyjnych dla dalszych etapów prac nad
strategią rozwoju miasta,
· stworzenie podstaw do utworzenia bazy informacyjnej o mieście
jako całości i jego podstawowych sferach: społecznej, gospodarczej,
infrastrukturalnej, ekologicznej, przestrzennej i finansowej,
zawierającej stale aktualizowane i wiarygodne dane
statystyczne.
Raport prezentuje stan istniejący w Mysłowicach na dzień 31
grudnia 2003 roku, z tym, że w niektórych dziedzinach analiza
obejmuje okres do 31 grudnia 2002.
Zakres merytoryczny i głębokość analiz oraz ocen zawartych w
Raporcie uzależnione były od zgromadzonych danych wyjściowych oraz
propozycji władz miasta. Informacje pochodziły z następujących
źródeł:
· Wydziały Urzędu Miasta w Mysłowicach,
· Urząd Statystyczny w Katowicach,
· Przedsiębiorstwa i zakłady komunalne,
· Instytucje funkcjonujące na terenie miasta,
· Podmioty gospodarcze.
Ponadto wykorzystywane były różnorodne dodatkowe źródła
informacji, w tym: strony internetowe poświęcone miastu i
regionowi; Biuletyny Informacji Publicznej; opracowania dotyczące
Miasta Mysłowice, jego infrastruktury, historii; opracowania
dotyczące województwa śląskiego.
Zgromadzony materiał informacyjny dotyczący kształtowania się
przebiegu podstawowych procesów społeczno-gospodarczych w
Mysłowicach jest bogaty i umożliwił dokonanie analizy i oceny stanu
istniejącego w mieście. Brak jest kompleksowego, spójnego systemu
informacji o mieście, jednolitej klasyfikacji gromadzonych danych -
występują różne ujęcia, klasyfikacje i grupowanie danych w
zależności od źródła informacji, co bardzo utrudniało i
jednocześnie przedłużało proces ich zbierania oraz wymagało
dodatkowego uściślenia i weryfikacji. W przyszłości powinien zostać
stworzony zintegrowany system informacji o mieście, który będzie
obejmować poszczególne sfery funkcjonalne miasta- społeczną,
gospodarczą, ekologiczną, przestrzenną, infrastrukturalną i
finansową, wszystkie szczeble kierowania i poziomy decyzyjne oraz
wzajemne relacje miasto - jego otoczenie. System informacji ułatwi
dostęp oraz stworzy możliwość przetwarzania i aktualizowania
niezbędnych danych, potrzebnych władzom miasta do podejmowania
decyzji dotyczących planowania, zarządzania, modyfikowania i
kontroli.
Raport swym zakresem przedmiotowym obejmuje podstawowe
informacje o mieście, uwzględniając dane demograficzne, dotyczące
sfery społecznej i gospodarczej, infrastruktury technicznej,
środowiska przyrodniczego, bezpieczeństwa publicznego, a także
finansów miasta, których analiza i ocena przedstawiona jest w
kolejnych rozdziałach. Raport o stanie Miasta ma charakter
syntetyczny i stanowi punkt wyjścia do prac nad przygotowaniem
strategii rozwoju miasta, w której zostaną zaprezentowane
zarówno problemy uwarunkowań zewnętrznych jak i wewnętrznych, a
także strategiczne kierunki dalszego rozwoju miasta. Należy sądzić,
że dla osób zainteresowanych, a zwłaszcza dla potencjalnych
inwestorów, opracowany Raport może być interesujący nie tylko z
uwagi na zebrane informacje i dane, ale przede wszystkim ze względu
na fakt, iż materiał ten może ułatwić podejmowanie decyzji o
charakterze społecznym i gospodarczym, a także diagnozowanie
sytuacji i ocenę kierunków rozwoju. Dodatkowo na bazie Raportu mogą
zostać opracowane różnorodne dokumenty strategiczne gminy:
Wieloletni Plan Inwestycyjny, czy Wieloletni Plan Finansowy.
I. Ogólna charakterystyka miasta
Mysłowice położone są na terenie województwa śląskiego, w
południowo - wschodniej części Katowickiego Zespołu
Metropolitarnego (KZM). Liczba mieszkańców miasta wynosi 75 545
według stanu na 30 czerwca 2003 roku (źródło GUS).
Mysłowice sąsiadują wyłącznie z gminami miejskimi, są to:
Katowice, Sosnowiec, Jaworzno, Imielin, Lędziny.
Miasto zajmuje powierzchnię 6557 ha. Powierzchnię Mysłowic
tworzą:
· tereny produkcyjno - składowe - około 6 %,
· tereny mieszkaniowo - usługowe - 10,6 %,
· lasy - ok. 28 %,
· użytki rolne - 36 %,
· inne - 19,4 %.
Mysłowice w wyniku reformy administracyjnej państwa od 1
stycznia 1999 r. są miastem na prawach powiatu, wchodzącym w skład
województwa śląskiego. Charakterystyka rzeźby terenu oraz duża
liczba obszarów zielonych stanowi o szczególnej atrakcyjności
miasta dla obecnych jak i przyszłych mieszkańców. Na terenie miasta
istnieje możliwość nabycia atrakcyjnych działek pod budownictwo
mieszkaniowe i przemysłowe. Niewątpliwie jest to element stanowiący
podstawę do zwiększonej aktywności firm zajmujących się
budownictwem mieszkaniowym.
Aspektem szczególnie wartym podkreślenia jest dogodne położenie
Mysłowic w regionie. Stanowi ono znaczący atut dla przyszłych
inwestorów i podnosi atrakcyjność Mysłowic. Zlokalizowanie
przedsięwzięć inwestycyjnych na terenie Mysłowic pozwoli na pełne
wykorzystanie korzyści płynących z tak dogodnej lokalizacji.
Mysłowice są położone 10 minut jazdy samochodem od centrum Katowic,
drogę do Krakowa można pokonać jadąc autostradą A4 w ciągu trzech
kwadransów. W odległości 80 km znajduje się granica polsko-czeska
(Cieszyn), do której prowadzi przechodząca przez miasto droga
krajowa nr 1. Linie kolejowe biegną w kierunku Katowic, Wrocławia,
Krakowa oraz Oświęcimia.
Kolejnym ważnym atutem świadczącym o atrakcyjności miasta jest
niewielka odległość od dwóch międzynarodowych lotnisk: Portu
Lotniczego Katowice-Pyrzowice zlokalizowanego 30 km od miasta,
który obecnie odgrywa ważną rolę w ruchu międzynarodowym, oraz
Portu Lotniczego Kraków Balice, leżącego w odległości 70 km, przy
łączącej Mysłowice z Krakowem autostradzie A4.
W strukturze przestrzennej Mysłowic wyróżnia się dwie części,
linię podziału wyznacza biegnąca z Katowic do Krakowa autostrada
A4:
· część północną - silnie zurbanizowaną i uprzemysłowioną,
· część południową - o rozproszonej zabudowie i
niewykrystalizowanej strukturze funkcjonalno – przestrzennej.
W północnej części Mysłowic znajdują się osiedla:
· Stare Miasto
· Piasek
· Bończyk - Tuwima
· Szopena - Wielka Skotnica
· Centrum (Klachowiec, Rymera, Zachęta)
· Janów Miejski - Ćmok
· Brzęczkowice i Słupna
Ta część Mysłowic jest terenem o uporządkowanej zabudowie z
dominującym udziałem zabudowy wielorodzinnej, uformowanej w
stosunkowo niewielkie osiedla.
Część południową tworzą osiedla:
· Brzezinka
· Morgi
· Larysz - Hajdowizna
· Wesoła - Ławki (Stara Wesoła)
· Krasowy
· Kosztowy
· Dziećkowice ( Pasieczki, Jazd)
Część południowa to przede wszystkim tereny rolnicze i
mieszkaniowe, oraz tereny przemysłowe. W strukturze terenów
mieszkaniowych dominuje nieuporządkowana, ekstensywna zabudowa
jednorodzinna. Osiedla o bardziej uporządkowanej strukturze
przestrzennej to Wesoła, Brzezinka i Kosztowy. Osiedla o
charakterze typowo wiejskim to Dziećkowice, Krasowy i Ławki.
Tereny rolnicze zajmują znaczną część powierzchni ogólnej
miasta. Największe kompleksy rolne występują w Dziećkowicach,
Kosztowach, Krasowach oraz w Wesołej. Problemem jest częste
występowanie krypto - urbanizacji, czyli wykupu terenów rolniczych
z przeznaczeniem na działki budowlane. Tereny przemysłowe występują
w trzech większych skupiskach - Wesołej, Brzezince oraz na
Piasku.
1 Środowisko naturalne
Mysłowice leżą w obrębie Wyżyny Śląskiej. Zachodnia i
północno-zachodnia część miasta znajduje się w obrębie Płaskowyżu
Bytomsko-Katowickiego, wschodnia część należy do Kotliny
Mysłowickiej, południowa i zachodnia do Zrębowych Pagórków
Imielińskich i Lędzińskich oraz zachodniego odcinka Doliny
Wisły.
Tereny te należą do obszarów płaskich, przy czym 25% miasta to
tereny zupełnie płaskie o nachyleniu nie przekraczającym 1%, na 40%
obszaru spadki zawierają się w przedziale od 1% do 3%. Tereny o
nachyleniu przekraczającym 8% zajmują jedynie 3% powierzchni
miasta. Maksymalne nachylenie wynosi 30%.
Mysłowice są położone w części Wyżyny Śląskiej bogatej w różnego
rodzaju zasoby naturalne. Obszar ten zbudowany jest z łupków i
piaskowców karbońskich. W północnej i środkowej części miasta
warstwy węglonośne wychodzą na powierzchnię lub przykryte są cienką
warstwą tworów czwartorzędowych.
Na terenie miasta występują udokumentowane złoża węgla
kamiennego, dolomitów, wapieni, surowców ilastych. Zasoby węgla
kamiennego są podzielone na obszary górnicze kilku kopalń, które
stanowią niemal 2/3 obszaru miasta. Eksploatacja złóż jest
planowana w nadchodzących latach przez pięć kopalń: Mysłowice,
Wesoła, Ziemowit, Wieczorek i Staszic.
Złoża dolomitów w Mysłowicach położone są na granicy z Imielinem
(złoża Imielin Pólnoc i Imielin Rek). Na terenie miasta punkty
występowania i eksploatacji wapieni zlokalizowane są przede
wszystkim w Dziećkowicach oraz punktowo na osiedlu Krasowy. Z kolei
na osiedlach Wesoła-Ławki, Larysz - Hajdowizna i Janów Miejski-Ćmok
eksploatowane są złoża surowców ilastych.
W Mysłowicach występują różne rodzaje gleb charakterystycznych
dla terenów równinnych, wyżynnych oraz dolin rzecznych: gleby
bielicowe, mady (przeważnie typu brunatnego i czarnych ziem).
W Mysłowicach znajduje się 2961 ha gruntów chronionych na mocy
ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, tzn. gruntów klasy III
o zwartych kompleksach powyżej 0,5 ha i więcej, gruntów klasy IV o
powierzchni powyżej 1 ha, gruntów o glebach pochodzenia
organicznego oraz wszystkich klas gruntów leśnych. Są one głównie
skupione na terenie osiedli: Dziećkowice, Brzezinka,
Larysz-Hajdowizna, Morgi, Krasowy, Kosztowy i Wesoła-Ławki.
Największą część stanowią grunty leśne - około 57%, następnie
grunty orne - około 30,5% dalej łąki około - 8,5% oraz ziemie
pochodzenia organicznego - 3%, pastwiska - 1%.
Tereny Mysłowic cechuje interesująca przyroda nieożywiona
związana z wilgotnymi wodnymi środowiskami dolin rzecznych, stawów
i oczek wodnych, charakterystyczna dla powierzchni w tym regionie
jest silna degradacja ziemi w wyniku osiadań górniczych, wyrobisk
powierzchniowych i składowisk. Gleba pozostaje powierzchniowo
zanieczyszczona, dlatego podejmowane są działania mające na celu
ochronę środowiska. Znaczna część gruntów należących do wyższych
klas bonitacyjnych podlega skutkom eksploatacji górniczej oraz jest
skażona metalami ciężkimi, wielopierścieniowymi węglowodorami
aromatycznymi i zakwaszona.
W województwie śląskim Mysłowice wyróżniają się szczególnie
występowaniem zwartych obszarów leśnych o dużej powierzchni. Jest
to zdecydowanie element wyróżniający to miasto spośród innych na
Śląsku. Niewątpliwie jest to cecha, która w połączeniu z
lokalizacją stanowi o dużej atrakcyjności miasta.
W strukturze środowiska przyrodniczego Mysłowic dominują dwa
rodzaje użytków: lasy oraz pola uprawne. Na terenie Mysłowic lasy i
grunty leśne zajmują powierzchnię 1854 ha - około 28% powierzchni
miasta. Do elementów struktury przyrodniczej o znaczeniu
regionalnym należą kompleksy leśne centralnej, południowej i
zachodniej części miasta oraz pasma dolin Przemszy, Boliny, Boliny
Południowej i Rowu Kosztowskiego. Zieleń nieurządzona i nieużytki
stanowią zazwyczaj zbiorowiska porastające naturalne nieużytki oraz
tereny zdegradowane i zdewastowane w wyniku działalności człowieka,
zajmują one obszar ok. 652 ha.
Przyroda odgrywa w mieście ważną rolę mimo iż na jego terenie
nie ma obszarów chronionych z mocy ustawy o ochronie przyrody,
jednak ochronie podlegają pojedyncze okazy drzew pomnikowych (dąb
szypułkowy i lipa drobnolistna w Dziećkowicach). Cały czas trwają
działania mające na celu nadanie kolejnym drzewom statusu pomnika
przyrody (4 buki zwyczajne, 3 wiązy szypułkowe, 3 dęby szypułkowe,
2 lipy drobnolistne oraz klon zwyczajny). Postulowane jest także
objęcie ochroną terenów Szabelni wraz z terenami leżącymi w
Katowicach i Sosnowcu jako zespołu przyrodniczo-krajobrazowego
zwanego „Parkiem Sąsiedzkim”.
Na obszarze miasta znajdują się tereny zasługujące na ochronę ze
względu na walory krajobrazowe, kulturowe, historyczne i naukowo -
poznawcze np.:
· Wzgórze Wygonie-Kępa,
· Kamieniołom Krasowy,
· Zrębowe Pagóry Imielińskie,
· Kamieniołom wapienia w Dziećkowicach,
· Wzgórze nad Pasieczkami,
· Szybiki kopalni Dar Karola,
· Staw Hubertus IV,
· Dolina Boliny.
Wody powierzchniowe w Mysłowicach znajdują się w dorzeczu
Przemszy, która jest dopływem Wisły, jedynie południowo-zachodnia
część miasta jest odwadniana przez potok Przyrwa, należący do
dorzecza Gostyni (dopływ Wisły).
Przez miasto przepływają rzeki:
· Czarna Przemsza,
· Przemsza,
· Brynica,
· Rawa,
· Bolina,
· Rów Kosztowski,
· Przyrwa.
Poza siecią rzeczną występuje kilka sztucznych zbiorników
wodnych w wyrobiskach popiaskowych i zapadliskach górniczych (w
północnej części miasta na granicy z Sosnowcem i Katowicami) oraz
małe zbiorniki wodne związane z lokalnymi obniżeniami terenu i
podmokłymi łąkami.
Dla miasta i regionu olbrzymie znaczenie mają wody podziemne
zlokalizowane pod powierzchnią Mysłowic: zbiornik typu szczelinowo
- porowego zalęgający w piaskowcu i zlepieńcach górnokarbońskich (
żytkowy poziom wód podziemnych Mikołów–Sosnowiec), zbiornik typu
szczelinowo - porowego występujący w zlepieńcach górnokarbońskich
(Główny Zbiornik Wód Podziemnych Tychy - Siersza), zbiornik typu
szczelinowo - krasowego zalęgający w wapieniach i dolomitach
(Główny Zbiornik Wód Podziemnych Chrzanów). Stanowią one rezerwuary
wody pitnej i jako takie są objęte szczególną ochroną. Na całym
obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Chrzanów (GZWP
Chrzanów) występuje wysoka jakość wody, co stanowi podstawę do
wyznaczenia w południowo - wschodniej części Mysłowic strefy
najwyższej ochrony. Dlatego właśnie ochrona GZWP Chrzanów stanowi
jedno z podstawowych uwarunkowań zagospodarowania tego terenu.
Pozostałe rejony występowania zbiorników wód podziemnych zaliczono
do obszarów zwykłej ochrony.
Pod względem klimatycznym Mysłowice charakteryzują się cechami
dzielnicy klimatycznej częstochowsko - kieleckiej, zmienionej
oddziaływaniem wielkich miast:
· średnia roczna temperatura powietrza: 7,50C - 80C
· średnie roczne sumy opadów atmosferycznych: 700 - 800 mm, w
półroczu letnim 400 - 500 mm,
· średnia roczna liczba dni z mgłą w roku: 40-60 dni ,
· średni czas zalegania pokrywy śnieżnej: 75 dni w roku,
· przeważające wiatry: południowo-zachodnie (26%),
północno-zachodnie (15,3%) i południowo-wschodnie (13,9%); cisze
stanowią 14,5% czasu rocznego,
· czas trwania okresu wegetacyjnego: 210 - 220 dni.
2 Z historii Mysłowic
Nie zachowały się żadne dokumenty i świadectwa, które mówią o
początkach istnienia Mysłowic. Najważniejszym źródłem mówiącym o
średniowiecznych dziejach miasta jest zapis z 15 VII 1360r. W
dokumencie Mikołaja I, księcia opawsko - raciborskiego pojawiają
się Mysłowice jako miasto posiadające przywileje prawa
magdeburskiego. Jednak już wcześniej odnaleźć można sygnały mówiące
o osadnictwie na terenie dzisiejszych Mysłowic, a także istotne
wzmianki z okresu panowania książąt dynastii Piastów Śląskich.
Przekaz źródłowy z 1308 roku wymienia plebana imieniem Hunold,
który wraz z Wacławem z Grójca występował jako świadek w
kanonicznym procesie przeciw zwierzchnikowi, biskupowi krakowskiemu
Janowi Muskacie. Kolejnym źródłem jest pierwszy rejestr
Świętopietrza pochodzący z 1326 roku, odnotowany w nim został
Mateusz, proboszcz z Mysłowic. (źródło: A. Sulik, Historia Mysłowic
do 1922 roku, Mysłowice 2000)
Przez wieki wielokrotnie zmieniali się właściciele Miasta,
których posiadłości oprócz samych Mysłowic stanowiły także wsie:
Brynów, Załęże, Bogucice, Szopienice, Roździeń, Dziećkowice,
Brzezinka i Brzęczkowice. Wśród nich pojawiają się takie nazwiska
jak: Turzonowie, Salamonowie, Kamieńscy, Lipscy, czy wreszcie
najbardziej znani, władający miastem ponad 200 lat - Mieroszewscy.
Mieroszewscy, aby uniknąć rozdrobnienia majątku poprzez
dziedziczenie go przez kolejnych spadkobierców, utworzyli w
Mysłowicach ordynację. Przetrwała ona 161 lat, od 1678 do 1839
roku, gdy sprzedano miasto przemysłowcom Wincklerom. W tym okresie
miasto zawdzięcza swój największy rozwój Janowi Mieroszewskiemu,
który władał tymi ziemiami w latach 1694 – 1755, inny członek rodu
- Felicjan Mieroszewski, założył pierwszą w Mysłowicach kopalnię
węgla kamiennego.
Miasto w ciągu swych dziejów zmieniało również wielokrotnie
przynależność państwową. W czasach, z których pochodzi najstarszy
dokument o mieście (1360 roku), było we władaniu Czech. Później
przeszło pod władzę Habsburgów, którzy panowali tu do lat 40-ych
XVIII wieku. W trakcie wojen śląskich pomiędzy Habsburgami i
Prusami w latach: 1740 - 1764 miasto przechodziło wielokrotnie z
rąk do rąk. Dopiero po podpisaniu w 1764 r. w Hubertusburgu pokoju
pomiędzy Austrią i Prusami, Mysłowice wraz z całym Górnym i Dolnym
Śląskiem, oprócz Księstwa Cieszyńskiego i Karniowskiego, stały się
ostatecznie częścią Prus.
Gdy w 1742 roku Miasto weszło w skład państwa pruskiego,
utworzono urząd akcyz i ceł, mieszczanie uzyskali szereg ułatwień w
handlu przygranicznym. Niestety, Mysłowice utraciły charakter
miasta w sensie prawnym. Prawa miejskie przywrócono dopiero 30
marca 1857 roku (zródło: W. Długoborski, Mysłowice. Zarys rozwoju
miasta, Katowice 1977). Ważnym wydarzeniem w historii Miasta było
wybudowanie kolei. Uroczyste otwarcie odbyło się 1 października
1846 roku.
Granicę Miasta najwyraźniej zaznaczała rzeka. Ona też stała się
miejscem historycznie znaczącym, a to za sprawą zbiegu granic
trzech państw, które w XVIII w. dokonały rozbiorów Polski. Miejsce
połączenia się Czarnej i Białej Przemszy do dzisiaj zwane jest
"Trójkątem Trzech Cesarzy".
W dniu wybuchu I Wojny Światowej Mysłowice liczyły 18.800
mieszkańców i obejmowały obszar 8,8 km. W sierpniu 1919 roku
masakra polskich górników z kopalni "Mysłowice" dokonana przez
Niemców była bezpośrednią przyczyną wybuchu I Powstania
Śląskiego.
W 1922 roku po wkroczeniu Wojska Polskiego Mysłowice zostają
włączone do Państwa Polskiego, uroczyste przejęcie władzy przez
Polaków nastąpiło 20 czerwca.
W czasie II Wojny Światowej wojska niemieckie wkroczyły do
Mysłowic. Utworzono tymczasowe więzienie policyjne nad Czarną
Przemszą: „Polizei-Ersatz-Gefängnis”, które znajdowało się przy
ulicy Powstańców 24 (dziś teren Promenady), ponadto powstały liczne
obozy pracy, m.in. przy kopalni "Mysłowice", w dzielnicach:
Brzezinka i Larysz, w których przez cały okres okupacji więziono
ponad 30 tys. osób z całej Polski, a także Europy. 28 stycznia 1945
roku po wkroczeniu do Miasta Armii Czerwonej, Mysłowice uwolniły
się od niemieckiego agresora. Po wojnie tymczasowe więzienie
przekształcono w obóz dla Ślązaków i Niemców, który funkcjonował w
latach 1945-1947.
W 1951 roku Mysłowice stały się siedzibą powiatu. W kolejnych
latach w związku z nowym podziałem administracyjnym przyłączano do
Miasta następne obszary: Janów Miejski, Słupną, Brzęczkowice,
Brzezinkę, Larysz, Morgi, Wesołą, Kosztowy, Krasowy, Dziećkowice;
powierzchnia Miasta wzrosła do 66 km2. W późniejszym okresie
zostały przyłączone Imielin, Chełm Śląski oraz Kopciowice. W 2000
roku Bulla Papieska nadaje miastu patrona św. Jana Chrzciciela,
którego wizerunek widnieje w herbie Mysłowic.
Świadectwem historycznego rozwoju miasta są liczne zabytkowe
zespoły i obiekty architektury sakralnej, przemysłowej, mieszkalnej
i usługowej. Lista miejskich ewidencji dóbr kultury liczy około 500
pozycji, z tego 24 obiekty architektoniczne i układ urbanistyczny
Starego miasta wpisane są do rejestru zabytków. Obiektami tymi
są:
· Zespół budynków szkoły podstawowej nr 4: - budynek starej
szkoły (wraz z budynkiem sanitariatów); - budynek dawnego
przedszkola (obecnie zaplecze szkoły); - otaczający budynki przy
ul. Boliny 10 - Gwarków 1;
· Budynek mieszkalny tzw. "bauverein" przy ul. Mikołowskiej
26,26A,28,30,32,34,36;
· Gmach Urzędu Miejskiego przy ul. Powstańców 1;
· Willa (własność prywatna) przy ul. Powstańców 13;
· Budynek byłej szkoły parafialnej przy ul. Starokościelnej
10;
· Budynek mieszkalny (własność prywatna) przy ul. Stanisława
Wyspiańskiego 3;
· Kościół ewangelicko - augsburski p.w. Apostołów Piotra i Pawła
przy ul. Powstańców 5;
· Kościół parafialny p.w. Św. Krzyża przy ul. Świerczyny 1;
· Kościół filialny p.w. Narodzenia N.M.P przy ul.
Starokościelnej 5;
· Budynek u zbiegu Rynku z ul. Kaczą przy ul. Kaczej 2;
· Stare Miasto - układ urbanistyczny z centralnie położonym
rynkiem;
· Kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana
Jezusa i najbliższe otoczenie wraz z ogrodzeniem przy ulicy
Starokościelnej 1;
· Plebania kościoła parafialnego pod wezwaniem Najświętszego
Serca Pana Jezusa i najbliższe otoczenie wraz z ogrodzeniem przy
ulicy Starokościelnej 3;
· Kaplica rodziny Klaussów usytuowana na tzw. starym cmentarzu
przy ulicy Mikołowskiej;
· Kaplica grobowa księdza Markiefki usytuowana na tzw. starym
cmentarzu przy ulicy Mikołowskiej;
· Budynek Zakładu Świętego Józefa (obecnie Specjalny Ośrodek
Wychowawczy) wraz z otoczeniem przy ulicy Starokościelnej 8;
· Gmach Sądu Grodzkiego (obecnie Sądu Rejonowego) przy ulicy
Krakowskiej 2;
· Zespół Aresztu Śledczego przy ulicy Szymanowskiego 6: (budynek
aresztu i budynek mieszkalny dla radcy sądowego);
· Zespół Szpitala Miejskiego nr 1 im. Karola Boromeusza przy
ulicy Mikołowskiej 1;
· Budynek dawnego Szpitala Brackiego wraz z willą mieszkalną
przy ulicy Świerczyny 1;
· Gmach II Liceum Ogólnokształcącego przy ulicy Mikołowskiej
5;
· Budynek Zespołu Szkół Specjalnych im. Janusza Korczaka;
· Kamienica przy ulicy Grunwaldzkiej 20;
· Kamienica przy Placu Wolności 8;
· Kamienica przy ulicy Krakowskiej 4.
Tabela I‑1 Ewidencja dóbr kultury (obiektów - nieruchomości)
proponowanych do objęcia ochroną prawną poprzez wpis do rejestru
zabytków.
Lp.
Obiekt
Adres
Proponowany zakres ochrony
1
LE im. kardynała A. Hlonda
Plac Wolności 5
W granicach działki geodezyjnej
2
Poczta
Powstańców 11
W granicach działki geodezyjnej
3
Dom mieszkalny (dawna siedziba biura emigracyjnego
Powstańców 23
Obiekt wraz z przewiązką w granicach działki geodezyjnej
4
Kamienica
Plac Mieroszewskich 4 /
ul. Wierzbowa
W granicach ogrodzenia - działki geodezyjnej
5
Kamienica
Plac Mieroszewskich 3
W granicach ogrodzenia - działki geodezyjnej
6
Urząd Skarbowy
A. Mickiewicza 4
Obiekt wraz z przylegającym parkiem od strony ul.
Oświęcimskiej
7
Kamienica
Rynek 2
W granicach działki geodezyjnej
8
Kamienica
Rynek 3
W granicach działki geodezyjnej
9
Kamienica
Rynek 4
W granicach działki geodezyjnej
10
Kamienica
Rynek 16
W granicach działki geodezyjnej
11
Kamienica
Rynek 17
W granicach działki geodezyjnej
12
Kamienica
Rynek 18
W granicach działki geodezyjnej
13
Kamienica
Rynek 19
W granicach działki geodezyjnej
14
Kamienica
Rynek 20
W granicach działki geodezyjnej
15
Kamienica
Rynek 21
W granicach działki geodezyjnej
16
Kamienica
Rynek 22
W granicach działki geodezyjnej
17
Kamienica
Rynek 23
W granicach działki geodezyjnej
18
Kamienica
Rynek 24
W granicach działki geodezyjnej
19
Kamienica
Rynek 26
W granicach działki geodezyjnej
20
Kamienica
Rynek 26 A
W granicach działki geodezyjnej
21
Cmentarz żydowski
Gwarków
W granicach ogrodzenia
22
Kaplica cmentarna
Cmentarz przy ul. Mikołowskiej
Obiekt w obrysie murów
Źródło: UM Mysłowice
Oprócz nieruchomości wykazanych w tabeli, w najbliższej
przyszłości przewiduje się objęcie ochroną 450 zabytkowych obiektów
lub zespołów obiektów w formie wpisu do ewidencji zabytków.
Ponadto, na terenie Mysłowic znajduje się 56 miejsc pamięci
wykazanych w Ewidencji Miejsc Pamięci Województwa Śląskiego.
II. Problematyka społeczna
1 Ludność
W Mieście Mysłowice według stanu na dzień 30 VI 2003 r.
zamieszkiwało 75545 osób, z czego mężczyźni stanowili 48,8%, a
kobiety 51,2% mieszkańców ogółem. Współczynnik feminizacji wynosi
104,9 kobiet i od roku 1998 nieznacznie wzrósł. Jest to wskaźnik
niższy niż w województwie śląskim, który według stanu na 30 VI 2003
wyniósł 106,6 kobiet. Pod względem ilości mieszkańców Mysłowice
należą do jednego z najmniejszych miast na prawach powiatu w
województwie. Liczba ludności Mysłowic jest porównywalna do liczby
mieszkańców Siemianowic Śląskich, a większe są od Świętochłowic,
Piekar Śląskich i Żor.
Przeciętna gęstość zaludnienia dla całego miasta wynosi 1146
osób na 1 km2. Jednakże rozmieszczenie ludności na obszarze miasta
jest bardzo nierównomierne, część północna miasta charakteryzuje
się dużym zurbanizowaniem i prawie dziesięciokrotnie przewyższa
gęstość zaludnienia w części południowej.
Tabela II‑1 Stan ludności w ujęciu liczbowym i procentowym w
latach 1998 - 2002
Rok
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
Ludnośćna 1 km2
W tys.
%
W tys.
%
1998
79 458
40,6
51,0
38,9
49,0
1 204
1999
79 255
40,5
51,0
38,8
49,0
1 201
2000
78 973
40,4
51,2
38,5
48,8
1 197
2001
78 754
40,3
51,2
38,4
48,7
1 193
2002
75 642
38,6
51,2
36,9
48,8
1 146
Źródło: GUS
Tabela II‑2 Podział ludności według grup wiekowych
Grupa wiekowa
1998
1999
2000
2001
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
0 – 2
2 096
2,64
2022
2,55
1 956
2,48
1 912
2,43
3 – 6
3 631
4,57
3360
4,24
3 124
3,96
2 979
3,78
7 – 14
10 621
13,37
10 082
12,72
9 445
11,96
8 831
11,21
15 – 19
7 031
8,85
7 188
9,07
7 377
9,34
7 469
9,48
20 – 29
10 630
13,38
11 072
13,97
11 302
14,31
11 632
14,77
30 – 39
12 380
15,58
11 623
14,67
11 179
14,16
10 740
13,64
40 – 49
13 277
16,71
13 675
17,25
13 762
17,43
13 782
17,50
50 – 59
8 749
11,01
8 906
11,24
9 131
11,56
9 266
11,77
60 – 64
3 489
4,39
3 571
4,51
3 707
4,69
3 884
4,93
Powyżej 65
7 554
9,51
7 756
9,79
7 990
10,12
8 259
10,49
Ogółem
79 458
79 255
78 973
78 754
Źródło: GUS
Tabela II‑3 Dane dotyczące przyrostu naturalnego i salda
migracji w latach 1998-2002
1998
1999
2000
2001
2002
Urodzenia żywe
693
655
589
643
635
Zgony
657
711
675
675
636
Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców - Mysłowice
0,46
- 0,71
- 1,09
- 0,41
0,00
Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców – województwo śląskie
0,10
-0,50
-1,20
-0,80
-1,10
Saldo migracji na 1000 mieszkańców
- 0,16
- 1,53
- 0,11
0,60
-0,20
Źródło: GUS
Analiza danych wskazuje na ciągły spadek liczby ludności,
spowodowany zahamowaniem przyrostu migracyjnego oraz coraz niższą
liczbą urodzeń i zwiększającą się liczbą zgonów. Spadek liczby
urodzeń jest zjawiskiem powszechnym zarówno w skali województwa,
jak i kraju. Prognozy dotyczące liczby ludności nie są korzystne.
Według prognozy GUS-u z 2000 roku liczba mieszkańców Mysłowic do
2030 roku systematycznie będzie malała. Tak znaczny ubytek
mieszkańców Mysłowic w najbliższych latach oznacza konieczność
zahamowania tendencji spadkowych, a także dostosowania się do tych
niekorzystnych wskaźników demograficznych przede wszystkim w
dziedzinie oświaty i rynku pracy.
Tabela II‑4 Liczba mieszkańców Mysłowic do 2030 roku, według
prognozy GUS-u z 2000 roku
Rok
2005
2010
2015
2020
2025
2030
Liczba ludności
75 642
74 565
73 241
71 236
68 412
64 805
Źródło: GUS
W analizowanym okresie saldo migracji ogółem w Mysłowicach jest
ujemne.
Tabela II‑5 Ludność według ekonomicznych grup wieku
Grupa ekonomiczna
1998
1999
2000
2001
2002
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
Wiek przedprodukcyjny
20,8
26,2
20,1
25,2
19,1
24,2
18,1
23,0
16,5
22,0
Wiek produkcyjny
49,3
62,1
49,8
62,7
50,0
63,3
50,3
63,9
49,0
64,9
Wiek poprodukcyjny
9,3
11,7
9,6
12,1
10,0
12,5
10,2
13,1
9,8
13,1
Źródło: GUS
Struktura wieku mieszkańców Mysłowic jest korzystna ze względu
na utrzymujący się wysoki udział ludności w wieku produkcyjnym i
najniższy w wieku poprodukcyjnym. Należy jednak wskazać, że odsetek
ludności w wieku poprodukcyjnym rośnie (od 11,7% w roku 1998 do
13,1% w 2002 roku), co świadczy o postępującym procesie starzenia
się ludności miasta. Ponadto odnotowuje się znaczy spadek liczby
osób w wieku przedprodukcyjnym, na co ma wpływ zmniejszanie się
liczby urodzeń. Rozkład według ekonomicznych grup wieku w
Mysłowicach odzwierciedla tendencje panujące w województwie
śląskim. Wśród osób w wieku produkcyjnym podział na płeć jest
prawie równy, z nieznaczną przewagą mężczyzn.
2 Rynek pracy i bezrobocie
Tabela II‑6 Pracujący w latach 1998-2002
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
Ogółem
23 482
21 880
22 928
21 358
w tym (w tys. osób):
Przemysł i budownictwo
13,8
12,6
12,5
11,3
Usługi rynkowe
6,0
5,7
6,7
6,2
Usługi nierynkowe
3,6
3,5
3,7
3,7
Przeciętne wynagrodzenie(zł)
1504
1623
1739
1797
Źródło: GUS
W Mysłowicach 52,9% pracujących jest zatrudnionych w przemyśle i
budownictwie. Taka duża liczba zatrudnionych w tym dziale
gospodarki wynika przede wszystkim z faktu, iż w mieście działają
dwie kopalnie: „Mysłowice” i „Wesoła”. Porównując początek
analizowanego okresu z jego końcem obserwuje się zmianę w
procentowej strukturze pracujących w poszczególnych sektorach
gospodarki. Liczba pracujących w przemyśle i budownictwie znacząco
spadła. Wynika to głównie z restrukturyzacji tego sektora
gospodarki. W dalszym ciągu jednak Mysłowice odznaczają się wyższym
od średniej krajowej i wojewódzkiej udziałem zatrudnionych w
przemyśle i budownictwie w liczbie pracujących ogółem. Wskaźniki te
są charakterystycznego dla województwa śląskiego, bowiem niemal ¼
wszystkich zatrudnionych w Polsce w przemyśle i budownictwie
pracuje na Śląsku.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Mysłowicach wynosiło
1797,41 zł i jest to jedna z najniższych średnich płac wśród miast
na prawach powiatu województwa śląskiego. Jedynie w Żorach średnie
płace są niższe.
Problem bezrobocia dotyka wszystkie miasta województwa
śląskiego, nie ominął także Mysłowic. Od 1998 roku odnotowano
intensywny, utrzymujący się wzrost liczby bezrobotnych mieszkańców,
szczególnie gwałtowny był on w latach 1998 – 2000. Osłabienie tempa
rozwoju gospodarczego i związane z nim działania restrukturyzacyjne
firm ukierunkowane na zmniejszenie kosztów działalności przyniosły
zdecydowane pogorszenie się sytuacji na rynku pracy. Dodatkowo dały
się odczuć skutki przekształceń w przemyśle górniczym i wkroczenie
młodzieży z wyżu demograficznego na rynek pracy.
Stopa bezrobocia (czyli stosunek liczby osób bezrobotnych
zarejestrowanych do liczby mieszkańców aktywnych zawodowo) wynosiła
w grudniu 2003 roku dla miasta Mysłowice 17,1% i była niższa o 2,9%
od średniej stopy bezrobocia w kraju, wynoszącej 20%.
Tabela II‑7 Stopa bezrobocia w latach 1998-2003 dla miasta
Mysłowice, woj. śląskiego i kraju
Lata
Mysłowice
woj. śląskie
Polska
1998
7,7
7,3
10,6
1999
9,8
9,9
13,1
2000
12,7
12,8
15,1
2001
15,0
15,5
17,5
2002
16,4
16,5
18,0
2003
17,1
16,4
20,0
Źródło: PUP Mysłowice
Tabela II‑8 Bezrobotni według wieku oraz płci zarejestrowani w
latach 1998-2003
Grupy wieku
Zarejestrowani bezrobotni
1998
1999
2000
2001
2002
2003
15-24
801
967
1 322
1 587
1 738
1 752
25-34
629
801
945
1 188
1 288
1 364
35-44
744
978
1 125
1 283
1 269
1 258
45-54
355
521
667
856
977
1 073
55 i więcej
39
54
58
90
104
124
Bezrobotni ogółem
2 568
3 321
4 117
5 004
5 376
5 571
Kobiety
1 790
2 132
2 497
2 903
2 998
3 169
Mężczyźni
778
1 189
1 620
2 101
2 378
2 402
Źródło: PUP Mysłowice
Porównując dane dotyczące struktury wiekowej bezrobotnych z
początku i końca analizowanego okresu obserwujemy, iż procentowy
udział w ogólnej liczbie bezrobotnych w wieku 15-24 lat i 25-34
lata pozostał na podobnym poziomie, w grupie 35-44 lata spadł o
6,4% (tutaj spadek jest najbardziej dynamiczny), zaś w grupie
wiekowej 45-54 lata wzrósł o 5,4%.
Rysunek II‑1 Bezrobotni wg płci zarejestrowani w latach
1998-2003
2 568
1790
778
3 321
2132
1189
4 117
2497
1189
5 004
2903
2101
5 376
2998
2378
5571
3169
2402
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Bezrobotni ogółem
Kobiety
Mężczyźni
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Od 1998 roku zmieniła się struktura bezrobotnych w podziale na
płeć. Pozytywnym zjawiskiem jest to, iż zmniejsza się liczba
bezrobotnych kobiet. Na początku omawianego okresu kobiety
stanowiły 69,7% ogółu bezrobotnych, zaś na koniec 2003 roku -
55,8%.
Tabela II‑9 Bezrobotni wg poziomu wykształcenia w latach
1998-2003
Wykształcenie
1998
1999
2000
2001
2002
2003
wyższe
46
66
109
155
198
239
policealne i średnie zawodowe
550
699
942
1 210
1 286
1 377
średnie ogólnokształcące
137
169
213
242
267
290
zasadnicze zawodowe
839
1 183
1 432
1 745
1 854
1 884
podstawowe i niepełne podstawowe
996
1 204
1 421
1 652
1 771
1 781
Źródło: PUP Mysłowice
Struktura wykształcenia ludności Mysłowic nie odpowiada obecnym
wymaganiom rynku pracy. Dotyczy to w szczególności wysokiego
odsetka osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym, podstawowym i
niepełnym podstawowym. Mysłowice nie odbiegają w tym zakresie od
średnich wskaźników ogólnopolskich, a zwiększająca się stale na
rynku pracy liczba osób z wykształceniem maturalnym i wyższym
powoduje coraz większe problemy ze znalezieniem pracy przez osoby o
niskich kwalifikacjach.
Tabela II‑10 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w latach
1998-2003
Czas pozostawania bez pracy w miesiącach
Zarejestrowani bezrobotni
1998
1999
2000
2001
2002
2003
do 1
225
252
285
291
315
314
1-3
569
633
760
797
739
691
3-6
424
735
757
872
878
842
6-12
432
702
861
960
1 033
943
12-24
402
456
792
1 057
1 025
1 128
powyżej 24
516
543
662
1 027
1 386
1 635
Źródło: PUP Mysłowice
W okresie 1998 – 2002 nastąpiło zdecydowane wydłużenie czasu
pozostawania bezrobotnych bez pracy. Na koniec 2003 roku 49%
stanowiły osoby zarejestrowane ponad rok, a w tym prawie 60% ponad
2 lata. Jest to bardzo niepokojące zjawisko, niemniej jednak jego
skala odpowiada tendencjom ogólnokrajowym.
Powiatowy Urząd Pracy prowadzi różne formy zwalczania
bezrobocia, wśród których najbardziej powszechne są szkolenia i
przekwalifikowania bezrobotnych, realizowane poprzez programy rynku
pracy subsydiowane z Funduszu Pracy. Działania podejmowane dla
łagodzenia problemu bezrobocia polegają na: kierowaniu bezrobotnych
do prac interwencyjnych, udzielaniu pożyczek bezrobotnym na
prowadzenie działalności gospodarczej lub rolniczej oraz zakładom
na tworzenie nowych miejsc pracy, szkoleniu bezrobotnych,
aktywizacji absolwentów, poradnictwie zawodowym oraz prowadzeniu
zajęć w klubach pracy. W roku 2003 wydano 1.709.849,88zł na aktywne
formy przeciwdziałania bezrobociu. Najwięcej bezrobotnych
skorzystało ze szkoleń i staży absolwenckich.
Tabela II‑11 Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w 2003
roku
Forma aktywności
Liczba osób
Prace interwencyjne
87
Szkolenia
305
Roboty publiczne
60
Umowy absolwenckie
12
Staże absolwenckie
(196)* 202
Ogółem
(760)* 666
* Osoby uczestniczące w programie (skierowane w roku 2002 i
2003)
Źródło: PUP Mysłowice
Ochrona Zdrowia
2.1 System ochrony zdrowia w Mysłowicach
System ochrony zdrowia w Mysłowicach obejmuje świadczeniodawców
publicznych oraz niepublicznych realizujących usługi zdrowotne w
zakresie:
· lecznictwa zamkniętego
· ambulatoryjnej opieki zdrowotnej
· pomocy doraźnej
a. Lecznictwo zamknięte
Placówki lecznictwa zamkniętego funkcjonujące na terenie
Mysłowic:
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 1 im
Św. Karola Boromeusza Mysłowice ul. Mikołowska 1.
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 2
im. dr Tadeusza Boczonia Mysłowice ul. Bytomska 41
· "Gościna Serca Św. Teresy Od Dzieciątka Jezus" Zespół Opieki
Hospicyjnej Przy Społecznym Towarzystwie Hospicjum Cordis ul.
Cegielniana 7B (placówka niepubliczna)
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 1 im
Św. Karola Boromeusza
W Szpitalu Nr 1 jest 5 oddziałów lecznictwa zamkniętego:
· położniczo-ginekologiczny;
· dermatologiczny;
· noworodków i wcześniaków;
· anestezjologii;
· wewnętrzny.
Działają też przyszpitalne poradnie specjalistyczne:
· Poradnia Planowania Rodziny;
· Poradnia dla Kobiet;
· Poradnia Kontroli Rozwoju Noworodka;
· Szkoła Rodzenia;
· Poradnia Cytologiczna;
· Poradnia Medycyny Pracy.
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 2 im.
dr Tadeusza Boczonia
W Szpitalu Nr 2 funkcjonuje 7 oddziałów leczenia
zamkniętego:
· wewnętrzny;
· rehabilitacyjny;
· laryngologiczny;
· okulistyczny;
· chirurgii ogólnej;
· chirurgii urazowo – ortopedycznej;
· anestezjologiczny.
Działają tutaj również przyszpitalne poradnie
specjalistyczne:
· rehabilitacyjna;
· alergologiczna;
· laryngologiczna;
· okulistyczna;
· chirurgii ogólnej;
· chirurgii urazowo – ortopedycznej;
· gastroenterologiczna.
Dwa publiczne szpitale prowadzone przez miasto dysponują 322
łóżkami.
Zespół Opieki Hospicyjnej Przy Społecznym Towarzystwie Hospicjum
Cordis
Hospicjum dysponuje 12 łóżkami opieki długoterminowej w
Hospicyjnym Oddziale Stacjonarnym Dla Dorosłych i 3 łóżkami w
Hospicyjnym Oddziale Stacjonarnym Dla Dzieci i Młodocianych.
b. Ambulatoryjna opieka zdrowotna
Ambulatoryjna opieka zdrowotna polega na wykonywaniu usług
zdrowotnych w przychodniach lub ośrodkach zdrowia dla osób, które
nie potrzebują całodobowych lub całodziennych świadczeń medycznych,
przede wszystkim są to:
· ambulatoryjne świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarza
pierwszego kontaktu,
· ambulatoryjne świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarza
specjalistę,
· świadczenia pielęgniarskie.
Tabela II‑12 Zestawienie zakładów opieki zdrowotnej z terenu
Mysłowic świadczących usługi w zakresie podstawowej opieki
zdrowotnej w roku 2004 na podstawie kontraktów z NFZ
Nazwa
Adres
Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego
Świerczyny 1
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "DERRATA"
Kopalniana 5
Zespół Gabinetów Specjalistycznych
Gen. Ziętka 74 c
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Vita-Med"
Orła Białego 29
STOMED s.c. Podstawowa Opieka Zdrowotna i Stomatologia
Tuwima 3a
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ProMed Sp.z o.o.
Powstańców 2
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "SALUS NOVA" Sp z.o.o.
11 listopada 1
N ZOZ Z. Markowski B. Jany Prywatna Praktyka Lekarska Spółka
Partnerska
Długa 85
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – POZ - Danuta Gamża i
partnerzy
Reja 18b
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "PRO-VITA" S.C.
Hlonda 6
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "EUROMED" Sp. z o.o.
Świerczyny 1
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarska
"Czwórka" Sp z o.o.
Wyspiańskiego 19
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Zdrowie" Sp. z o.o.
Różyckiego 2C
Źródło: Śląski Oddział Wojewódzki NFZ
c. Pomoc doraźna
Wojewódzkie Pogotowie Ratunkowe w Katowicach Filia w Mysłowicach
ul. Powstańców 9.
Pogotowie ratunkowe jest jednostką prowadzoną przez województwo,
dysponuje dwoma karetkami typu „W”, które obsługują również rejon
gmin Chełm Śląski i Imielin.
W roku 2002 rejestrowano :
· 589 wyjazdów do wypadków, w tym 83 to wyjazdy do wypadków z
udziałem dzieci,
· 6 307 wyjazdów do zachorowań, w tym 462 to wyjazdy do
zachorowań dzieci,
· 12 392 porady w ambulatorium pomocy doraźnej,
· 1 133 usługi transportowe.
d. Inne zakłady opieki zdrowotnej
Żłobek Miejski w Mysłowicach, ul. Reymonta 11
Żłobek udziela świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim
zakresem działania profilaktyczne i opiekę nad dzieckiem w wieku do
lat 4.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach, Katowice,
ul. Barbary 17
Pełni funkcję powiatowego inspektora sanitarnego łącznie dla
miast Katowice, Siemianowice Śląskie i Mysłowice, sprawując nadzór
nad stanem sanitarno-higienicznym.
Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek
Rehabilitacyjno-Opiekuńczy, ul. Laryska 7
Ośrodek jest przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z
upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim
oraz z różnego rodzaju niepełnosprawnością, które potrzebują
kompleksowej, wielodyscyplinarnej rehabilitacyjno – terapeutyczno –
edukacyjno - rewalidacyjnej pomocy świadczonej w odpowiednich
warunkach i z opieką dostosowaną do stanu podopiecznych.
2.2 Restrukturyzacja Zakładów Opieki Zdrowotnej
Z dniem 1 stycznia 1999 roku na podstawie uchwały nr
XXXIX/328/98 Rady Miejskiej w Mysłowicach z dnia 18 czerwca 1998
roku Zespół Opieki Zdrowotnej w Mysłowicach został przekształcony w
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mysłowicach. Na
podstawie uchwały nr VII/57/99 Rady Miasta Mysłowice z dnia 25
lutego 1999 zakładowi zostały przekazane w nieodpłatne użytkowanie
nieruchomości, wartości niematerialne i prawne oraz ruchomy majątek
komunalny. Z dniem 1 stycznia 2000 roku Samodzielny Publiczny
Zakład Opieki Zdrowotnej w Mysłowicach przekształcony został w trzy
samodzielne podmioty:
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 1 im
Św. Karola Boromeusza Mysłowice ul. Mikołowska 1 (uchwała nr
XIII/161/99 Rady Miasta Mysłowice z dnia 9 września 1999 roku)
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 2
im. dr Tadeusza Boczonia Mysłowice ul. Bytomska 41 (uchwała nr
XIV/169/99 Rady Miasta Mysłowice z dnia 23 września 1999 roku,
uchwała nr XXII/260/2000 Rady Miasta Mysłowice z dnia 8 czerwca
2000 roku)
· Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego
Mysłowice ul. Świerczyny 1 (uchwała nr XIII/162/99 Rady Miasta
Mysłowice z dnia 9 września 1999 roku)
Majątek został przekazany nowoutworzonym podmiotom w nieodpłatne
użytkowanie.
Od marca 2001 roku realizowany jest program restrukturyzacji
Samodzielnego Publicznego Zakładu Lecznictwa Ambulatoryjnego w
Mysłowicach, przyjęty uchwałą nr XXXIV/336/2001 Rady Miasta
Mysłowice z dnia 22 marca 2001r. Główne założenia programu
restrukturyzacji to przejęcie świadczeń zdrowotnych przez
niepubliczne podmioty powstałe w oparciu o pracowników
przekształcanego zakładu. Zamierzonym celem restrukturyzacji jest
poprawa efektywności funkcjonowania lecznictwa ambulatoryjnego.
Drugim etapem przekształceń Samodzielnego Publicznego Zakładu
Lecznictwa Ambulatoryjnego jest przekazanie pozostałej części
świadczeń niepublicznym podmiotom, utworzenie Publicznego Zakładu
Opieki Zdrowotnej Zakład Rehabilitacyjno-Opiekuńczy w Mysłowicach
ul. Laryska 7 i całkowita likwidacja SP ZLA.
Rada Miasta Mysłowice uchwałą Nr XVI/180/2003 z dnia 30
października 2003 roku postawiła SP ZLA w stan likwidacji,
przyjmując termin zakończenia działalności zakładu na dzień 30
czerwca 2004 roku. W ramach przyjętego programu do dnia 1 lipca
2003 roku 15 niepublicznych podmiotów utworzonych przez i w oparciu
o pracowników SP ZLA, przejęło w drodze cesji kontraktu realizację
świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistyki i
stomatologii. Nieruchomości oraz sprzęt użytkowany przez SP ZLA
oddano w dzierżawę niepublicznym podmiotom.
2.3 Wskaźniki demograficzne, epidemiologiczne oraz usługi
zdrowotne
Liczba zgonów mieszkańców Mysłowic utrzymuje się prawie na tym
samym poziomie z niewielką tendencją spadkową i wynosiła 636 zgonów
w roku 2003.
W latach 1999 – 2002 najczęstsze przyczyny zgonów stanowiły
:
· choroby układu krążenia
( w roku 2002 45 % )
· nowotwory
( w roku 2002 25,5 % )
· zewnętrzne przyczyny zgonów
( w roku 2002 9,45 % )
· choroby układu trawiennego
( w roku 2002 5,6 % )
· choroby układu oddechowego
( w roku 2002 4,9 % )
· zaburzenia wydzielania wewnętrznego( w roku 2002 2,2 % )
· inne cechy chorobowe
( w roku 2002 1,9 % )
· pozostałe przyczyny
( w roku 2002 4,8 % )
( według danych Śląskiego Centrum Zdrowia Publicznego )
Podobnie kształtują się wskaźniki charakteryzujące najczęstsze
przyczyny hospitalizacji mieszkańców Mysłowic w latach 1999 –
2002.
Tabela II‑13 Najczęstsze przyczyny hospitalizacji w SPZOZ w
Mysłowicach w latach 1999 – 2002
Schorzenie
Procent ogółu hospitalizowanych w danym roku
1999
2000
2001
2002
Choroby układu krążenia
16,0
17,3
19,7
19,7
Nowotwory
9,0
7,4
7,2
8,0
Choroby układu. trawiennego
9,0
9,9
10,3
9,6
Urazy, zatrucia
8,0
8,4
8,2
7,6
Choroby układu moczowo-płciowego
8,0
8,6
8,6
10,0
Choroby układu oddechowego
7,0
7,6
7,6
8,7
Choroby układu kostno-mięśniowego
7,0
7,3
6,2
7,0
Choroby oka i przydatków
4,0
3,5
3,7
3,8
Zaburzenia wydzielania wewnętrznego
3,0
2,3
2,4
3,4
Choroby skóry
2,0
1,6
1,7
1,8
Inne
18,0
18,9
17,3
16,0
Ciąża, poród połóg
8,0
7,3
7,6
7,1
Źródło : Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego
Liczba hospitalizacji w latach 1999 – 2002, według danych
Śląskiego Centrum Zdrowia Publicznego wynosiła odpowiednio :
Rok 1999 – 14 049 osób
Rok 2000 – 13 956 osób
Rok 2001 – 13 511 osób
Rok 2002 – 14 401 osób
Dostępność do świadczeń zdrowotnych charakteryzują m.in.
wskaźniki informujące o liczbie porad udzielonych pacjentom z
terenu Mysłowic oraz dane o personelu wykonującym świadczenia
zdrowotne.
Tabela II‑14 Liczba ludności przypadająca na lekarza, dentystę i
łóżko w szpitalu w Mysłowicach i województwie śląskim
Wyszczególnienie
Rok 2000
Rok 2001
Rok 2002
woj. śląskie
Mysłowice
woj. śląskie
Mysłowice
woj. śląskie
Mysłowice
Lekarze
409
581
368
539
357
518
Stomatolodzy
3 111
3 949
2 735
2 917
2 277
2 909
1 łóżko w szpitalach ogólnych
167
245
170
245
169
235
Źródło : Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego
Tabela II‑15 Liczba porad udzielonych w ramach ambulatoryjnej
opieki zdrowotnej na 1 mieszkańca Mysłowic i woj. śląskiego
1999
2000
2001
POZ
specjalistyka
POZ
specjalistyka
POZ
specjalistyka
Mysłowice
3,5
1,8
3,4
2,1
3,9
2,1
woj. śląskie
3,5
1,9
3,5
2,3
3,3
2,4
Źródło : Śląski Oddział Wojewódzki NFZ
2.4 Profilaktyka i promocja zdrowia
Rada Miasta Mysłowice uchwałą Nr XXVII/294/2000 z dnia
12.10.2000 roku przyjęła Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia w
Mysłowicach na lata 2001 – 2005.
Celem Programu jest poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców
Mysłowic i wzrost świadomości zdrowotnej społeczności lokalnej. W
ramach podejmowanych działań realizowane są programy promocji
zdrowia ukierunkowane na :
· przeciwdziałanie alkoholizmowi oraz zapobieganie patologiom
związanym z uzależnieniem od alkoholu (w ramach Miejskiego Programu
Profilaktyki i rozwiązywania Problemów Alkoholowych),
· profilaktykę chorób cywilizacyjnych, w tym m.in. nowotworów,
chorób układu krążenia, wad postawy,
· profilaktykę próchnicy zębów,
· szczepienia profilaktyczne nie objęte kalendarzem szczepień
obowiązkowych, w tym WZW typ B dla młodzieży,
· propagowanie zdrowego stylu życia,
· działalność z zakresu promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej
prowadzona jest w oparciu o jednostki publiczne, w tym Stację
Sanitarno-Epidemiologiczną oraz organizacje pozarządowe i
niepublicznych świadczeniodawców usług zdrowotnych.
Z tytułu wprowadzenia Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia w
Mysłowicach na lata 2001 – 2005 zostały przyznane środki finansowe
na realizację zadań wynikających z przyjętego programu.
Tabela II‑16 Środki finansowe na realizację zadań Programu
Profilaktyki i Promocji Zdrowia w Mysłowicach w latach 2001 -
2003
Rok
Kwota
2001
753 616,00 zł
2002
616 842,04 zł
2003
518 183,22 zł
Źródło: UM Mysłowice
Z innych działań profilaktycznych, duże znaczenie ma Miejski
Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. O
szczególnej wadze tego programu świadczy nałożony na Radę Miasta,
wynikający z ustawy wymóg corocznego potwierdzania odpowiednimi
uchwałami programu na rok bieżący.
· 16 listopada 2000r. uchwalono program na 2001 rok (uchwała nr
XXIX/300/2000)
· 18 października 2001r. uchwalono program na 2002 rok (uchwałą
nr XXXIX402/2001)
· 27 grudnia 2002r. uchwalono program na 2003 rok (uchwała nr
IV/21/2002)
Podstawowymi zadaniami wynikającymi z Miejskiego Programu
Profilaktyki i rozwiązywania Problemów Alkoholowych są:
· kontynuowanie działań promujących zdrowie i zdrowy styl życia
szczególnie wśród dzieci i młodzieży,
· rozpoznawanie problemów powodujących uzależnienia,
· podejmowanie działań składających się na wczesną
profilaktykę,
· udzielanie pomocy psychologicznej, terapeutycznej i
wychowawczej dla dzieci z rodzin zagrożonych alkoholizmem i
wsparcie dla ich rodziców,
· wspomaganie działalności instytucji i stowarzyszeń, służącej
rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
3 Pomoc społeczna
3.1 Organizacja i jednostki systemu pomocy społecznej w
mieście.
Jednostki organizacyjne pomocy społecznej realizują politykę
socjalną państwa związaną z niesieniem pomocy osobom i rodzinom,
które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, jednakże bardzo
często nie są w stanie samodzielnie jej rozwiązać. Współpracują w
tym zakresie z organizacjami społecznymi, związkami wyznaniowymi,
stowarzyszeniami o charakterze charytatywnym, fundacjami oraz
osobami fizycznymi.
Podstawowe ogniwa systemu pomocy społecznej w mieście stanowią
następujące jednostki :
· Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, ul. Świerczyny 1
· Dom Pomocy Społecznej, ul. Reja 54
· Dom Dziecka, ul. Żeromskiego 2
· Świetlica Profilaktyczno-Wychowawcza ul. Gwarków 24
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
MOPS jest podstawową jednostką organizacyjną systemu pomocy
społecznej w Mieście. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w
Mysłowicach został powołany Uchwałą Nr XII/50/90 Miejskiej Rady
Narodowej w Mysłowicach z dnia 01.03.1990 w sprawie utworzenia
Miejskiego Zespołu Pomocy Społecznej w Mysłowicach.
Realizuje zadania określone w ustawie o pomocy społecznej oraz
wynikające z innych aktów prawnych, spełnia funkcję powiatowego
centrum pomocy rodzinie.
Do podstawowych zadań Ośrodka należy:
· udzielanie zasiłków o charakterze stałym i okresowym, zasiłków
rodzinnych i pielęgnacyjnych, pomoc dla kombatantów,
specjalistyczne usługi opiekuńcze przysługujące na podstawie
przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,
· pomoc dla dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i osób
opuszczających niektóre placówki opiekuńcze,
· udzielanie zasiłków pieniężnych dla repatriantów,
· pokrywanie kosztów podstawowej opieki zdrowotnej dla
bezdomnych,
· zasiłki celowe, świadczenie usług opiekuńczych,
· dożywianie uczniów szkół podstawowych,
· praca socjalna skierowana na pomoc osobom i rodzinom w
odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie,
· podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków
niepełnosprawności.
Strukturę organizacyjną MOPS tworzą:
· Punkt terenowy MOPS ul. Strażacka 9
· Punkt terenowy MOPS ul. Gwarków 24
· Punkt terenowy MOPS ul. Długa 85
· Punkt terenowy MOPS ul. Brzezińska 21
· Punkt terenowy MOPS ul. Kosztowska 55
· Punkt terenowy MOPS ul. Pocztowa 14
· Ośrodek Interwencji Kryzysowej ul. Gwarków 24
· Dom Dziennego Pobytu „Złota Jesień” ul. Świerczyny 1
· Ośrodek Wsparcia - Tymczasowe Schronienie ul. Strażacka 9
· Mieszkanie Wspólnotowe ul. Bytomska 6/1
· Pogotowie Rodzinne ul. Gwarków 24
· Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul.
Brzezińska 21
Ośrodek Interwencji Kryzysowej
Najważniejszym zadaniem Ośrodka jest powstrzymanie przemocy
domowej i interweniowanie na rzecz jej ofiar. Ośrodek daje
możliwość udzielenia schronienia kobietom z dziećmi z rodzin
będących w sytuacji kryzysowej, udziela wsparcia i pomocy
społecznej, pedagogicznej, psychologicznej i prawnej. Przy Ośrodku
znajduje się Hostel, którego zadaniem jest udzielanie tymczasowego
schronienia ofiarom przemocy w rodzinie i zapewnienie im
całodobowego pobytu.
Dom Dziennego Pobytu
Placówka przeznaczona przede wszystkim dla osób starszych i
samotnych mających problemy z samodzielnym prowadzeniem
gospodarstwa domowego. Zapewnia całodzienne wyżywienie, prowadzi
terapię zajęciową, organizuje wycieczki. Dom Dziennego Pobytu
realizuje również inne formy wsparcia m.in. wydawanie posiłków dla
osób obłożnie chorych i niepełnosprawnych. Dysponuje 45
miejscami.
Ośrodek Wsparcia - Tymczasowe Schronienie
Udziela pomocy bezdomnym mężczyznom poprzez zapewnienie im
tymczasowych miejsc noclegowych.
W ramach Tymczasowego Schronienia funkcjonuje Noclegownia i
Ogrzewalnia. Noclegownia jest czasowym schronieniem dla bezdomnych
mężczyzn, lokalnym ośrodkiem wsparcia, ma swoją siedzibę przy ul.
Strażackiej 9. Zapewnia udzielanie doraźnej lub okresowej pomocy
bezdomnym mężczyznom przebywającym na terenie miasta. Ogrzewalnia
mieszcząca się przy Noclegowni jest pomieszczeniem dla bezdomnych,
którzy nie mogą być przyjęci do Noclegowni głównie z powodu
nie stosowania się do jej regulaminu, a nie mają innej możliwości
schronienia się przed zimnem w nocy. Ogrzewalnia otwarta jest od 1
listopada do 31 marca.
MOPS udziela także pomocy bezdomnym kobietom poprzez zapewnienie
im możliwości tymczasowego pobytu. Zadanie to realizowane jest w
budynku przy ul. Krakowskiej 14 (3 pokoje dla bezdomnych kobiet) i
budynku przy ul. Katowickiej 53, (6 pokoi dla bezdomnych kobiet z
dziećmi).
Mieszkanie Wspólnotowe
Mieszkanie Wspólnotowe przeznaczone jest dla bezdomnych kobiet i
kobiet z dziećmi. Zapewnia całodobowy pobyt oraz wsparcie i pomoc w
prawidłowym funkcjonowaniu w środowisku rodzinnym i społecznym.
Bezdomne kobiety maja prawo przebywać w nim 6 miesięcy, a w
szczególnie uzasadnionych przypadkach do 12 miesięcy. Ze względu na
duże zapotrzebowanie na tego typu usługi MOPS organizuje kolejne
mieszkania dla bezdomnych.
Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności
Zadania Zespołu to:
· orzekanie o niepełnosprawności oraz jej stopniu,
· wydawanie legitymacji osobom niepełnosprawnym,
· współdziałanie z organami administracji rządowej i jednostkami
samorządu terytorialnego w sprawach pomocy społecznej i
rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Samorząd miasta Mysłowice podejmuje różnego rodzaju starania
zmierzające do ułatwienia dostępu do usług świadczonych przez
Zespół, jednakże jednym z podstawowych problemów Miejskiego Zespołu
ds. Orzekania o Niepełnosprawności jest niska dotacja celowa na
jego funkcjonowanie. W roku 2002 wydano 1170 orzeczeń.
Pogotowie Rodzinne
Do Pogotowia Rodzinnego kierowane są dzieci doprowadzone przez
Policję bądź Kuratora Sądowego na pobyt okresowy, do czasu
unormowania się sytuacji życiowej dziecka, jednak nie dłużej niż na
12 miesięcy. W sytuacjach szczególnych okres 12 miesięcy może
zostać wydłużony, jednak nie więcej niż o kolejne 3 miesiące.
Pracownicy pogotowia zobowiązani są do powiadomienia Sądu
Opiekuńczego i MOPS o przyjęciu dziecka. W tym samym okresie w
Pogotowiu nie może przebywać więcej niż troje dzieci. Zastrzeżenie
to nie dotyczy rodzeństwa.
W roku 2002 z Pogotowia Rodzinnego skorzystało pięcioro
dzieci.
Struktura i liczba świadczeń udzielonych przez Miejski Ośrodek
Pomocy Społecznej
W roku 2003 z różnych form świadczeń udzielonych przez MOPS
bezpośrednio lub pośrednio skorzystały 10 072 osoby, czyli co 8
osoba w mieście objęta jest pośrednio lub bezpośrednio pomocą
społeczną. Niepokojącym zjawiskiem jest stale wzrastająca liczba
osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.
Szczegółowe informacje dotyczące struktury i liczby świadczeń
przedstawiają poniższe tabele.
Tabela II‑17 Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach
2000 – 2003
Rodzaj świadczenia
2000
2001
2002
2003
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań
własnych
2 285
2 409
2 964
3 028
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych
1 670
712
1 345
1 407
Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych
1 865
2 196
2 638
2 608
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Tabela II‑18 Liczba osób w rodzinach objętych pomocą społeczną w
latach 2000-2003
Rodzaj świadczenia
2000
2001
2002
2003
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań
własnych
7 829
7 502
9 221
9 360
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych
5 431
2 171
4 279
4 349
Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych
6 357
6 869
8 086
8 514
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Tabela II‑19 Liczba rodzin objętych pomocą społeczną według typu
rodziny w latach 2000-2003
Rodzaj rodziny
2000
2001
2002
2003
Rodziny z dziećmi
1 707
1 635
1 643
1 711
Rodziny niepełne
455
341
566
482
Rodziny emerytów i rencistów
507
763
689
430
Ogółem
2 579
2 866
3 160
3 282
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Tabela II‑20 Liczba rodzin z podziałem na powód przyznania
pomocy społecznej w latach 2000-2003
2000
2001
2002
2003
Ubóstwo
183
185
493
501
Sieroctwo
91
97
3
2
Bezdomność
87
101
102
126
Ochrona macierzyństwa
108
172
129
155
Bezrobocie
1483
1493
2383
1 998
Niepełnosprawność
557
891
973
952
Długotrwała choroba
799
991
743
723
Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
1 771
1 959
1 439
1 144
Alkoholizm
251
251
131
482
Narkomania
2
2
2
500
Trudności w przystosowaniu po opuszczeniu zakładu karnego
26
17
28
245
Klęska żywiołowa
-
-
-
-
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Dom Pomocy Społecznej
Zasady organizacji i funkcjonowania Domu Pomocy Społecznej oraz
szczegółowy zakres działań określa Statut placówki zatwierdzony
Uchwałą nr XXX/316/2000 Rady Miasta z dnia 21 grudnia 2000
roku.
DPS jest samodzielną jednostką organizacyjną o zasięgu
ponadlokalnym, nie posiadającą osobowości prawnej, działającą jako
wyodrębniona jednostka budżetowa Mysłowic.
Placówka jest jednostką całodobową, stałego pobytu, przeznaczoną
dla osób przewlekle psychicznie chorych, dysponuje 50 miejscami.
Aktualnie na przyjęcie do domu oczekują: 23 kobiety i 59 mężczyzn.
W połączeniu z danymi demograficznymi (zwiększająca się liczba osób
w wieku poprodukcyjnym, przedłużanie się długości życia) oznacza to
konieczność podjęcia przez Władze Miasta działań zmierzających do
zwiększenia liczby miejsc w DPS i poszukiwań nowych form pomocy dla
osób starszych i chorych psychicznie. Miasto nie dysponuje domem
pomocy społecznej dla osób starszych.
Dom Dziecka
Dom jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego o
charakterze ponadgminnym. Swoim działaniem obejmuje opieką dzieci w
wieku 1 do 5 lat, a w przypadkach szczególnych dzieci do lat 10.
Dom dysponuje 45 miejscami. W roku 2002 dzieci z terenu Mysłowic
stanowiły zaledwie 9,6% ogółu wychowanków. Tak niski wskaźnik
oznacza w najbliższym czasie konieczność podjęcia decyzji o
przyszłości tej placówki, biorąc pod uwagę zmianę sposobu
finansowania domów dziecka oraz zasad rozliczania się pomiędzy
jednostkami samorządu terytorialnego.
Świetlica Profilaktyczno – Wychowawcza
Świetlica obejmuje opieką dzieci w wieku szkolnym, jako placówka
wsparcia dziennego – świadczy pomoc profilaktyczną dzieciom
wychowującym się w warunkach niekorzystnych dla ich rozwoju.
Celem działania świetlicy jest zapewnienie opieki wychowawczej,
tworzenie warunków do nauki własnej i pomocy w nauce, rozwijanie
zainteresowań i uzdolnień wychowanków, łagodzenie niedostatków
wychowawczych w rodzinie, zapobieganie sieroctwu i niedostosowaniu
społecznemu we współpracy z rodzinami, instytucjami i osobami
działającymi na rzecz dzieci, jak również praca pedagogiczna z ich
rodzicami (opiekunami prawnymi). Placówka dysponuje 40
miejscami.
W roku 2003 w świetlicy wdrożono do realizacji następujące
programy:
· Program Wychowawczy – pełna realizacja tego programu jest
przewidziana na lata 2002 – 2006
· Program Pracy Socjalnej – pełna realizacja programu
przewidziana na lata 2002 – 2006
· Program Terapeutyczny – pełna realizacja programu przewidziana
na lata 2003 – 2006
Przez cały 2003 rok świetlica prowadziła również dożywianie
dzieci, z którego skorzystało ponad 90% jej wychowanków. Koszty
wyżywienia pokrywał MOPS na podstawie wydanej decyzji. Koszt
utrzymania 1 dziecka przez miesiąc w roku 2003 wyniósł 296,00
zł.
3.2 Organizacje pozarządowe działające w obrębie zadań z zakresu
pomocy społecznej
W realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej uczestniczą
również organizacje pozarządowe, które w znaczący sposób
uzupełniają ofertę usług z zakresu pomocy społecznej i wspierają
działania samorządu. Poniżej zaprezentowano klika organizacji
pozarządowych, którym Miasto zleciło realizacje swoich zadań z
zakresu pomocy społecznej.
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Oddział w Mysłowicach, ul.
Robotnicza 6
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci prowadzi Świetlicę
Profilaktyczno-Wychowawczą w Mysłowicach, obejmującą opieką dzieci
w wieku szkolnym. Zapewnia pomoc i opiekę dzienną dzieciom
sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją,
przestępczością lub uzależnieniami. Placówka dysponuje 30
miejscami.
„CARITAS” Archidiecezji Katowickiej, ul. Gen. Ziętka 25
CARITAS prowadzi Świetlicę Profilaktyczno-Wychowawczą w
Mysłowicach, dla dzieci w wieku szkolnym. Zapewnia pomoc i opiekę
dzienną dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym
demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami. Placówka
dysponuje 75 miejscami.
Polski Komitet Pomocy Społecznej, ul. Górnicza 17
Polski Komitet Pomocy Społecznej obejmuje opieką osoby i rodziny
znajdujące się w trudnej sytuacji z powodu ubóstwa, sieroctwa,
bezdomności, wielodzietności, bezrobocia i bezradności życiowej.
Prowadzony jest punkt pomocy osobom potrzebującym. W roku 2002
udzielono pomocy 4008 osobom.
Społeczne Towarzystwo Hospicjum Cordis, ul. Cegielniana 7
Prowadzi kuchnię charytatywną funkcjonującą przez cały rok,
przez wszystkie dni tygodnia w budynku OSP przy ul. 28 Stycznia,
zapewniając ciepły posiłek osobom potrzebującym, które własnym
staraniem nie mogą go sobie zapewnić.
Specjalny Ośrodek Wychowawczy Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia
Św. Karola Boromeusza (Boromeuszki), ul. Starokościelna 8
Ośrodek prowadzony przez SS Boromeuszki, przeznaczony jest dla
dziewcząt i chłopców w wieku 3-20 lat w normie intelektualnej i
umysłowo upośledzonych w stopniu lekkim, zapewniając dzieciom
opiekę całkowitą przez cały rok, dysponuje 75 miejscami. Jest
placówką katolicką, jednak ogólnodostępną dla wszystkich dzieci,
niezależnie od wyznania. Ośrodek otrzymał w 2003 roku na bieżące
utrzymanie kwotę 88 275, 27 zł z budżetu Miasta.
3.3 Kierunki i strategia rozwiązywania problemów społecznych
W roku 2000 uchwałą Nr XXV/279/2000 z dnia 7 września 2000 roku
Rada Miasta Mysłowice przyjęła dokument opracowany przez Miejski
Ośrodek Pomocy Społecznej charakteryzujący główne problemy
społeczne dotykające lokalną społeczność.
Opracowanie definiuje 7 podstawowych problemów społecznych, do
których zalicza się:
· ubóstwo,
· rodziny niewydolne wychowawczo,
· bezdomność,
· bezrobocie,
· niepełnosprawność,
· uzależnienia,
· przestępczość.
Jednocześnie dokument określa priorytety i główne kierunki
działania pozwalające na minimalizowanie skutków problemów
społecznych oraz obszarów ich występowania. Wdrażanie przyjętej
strategii z udziałem różnych partnerów społecznych stanowi szansę
na zwiększenie skuteczności i efektywności dotychczas podejmowanych
działań, lepsze ich skoordynowanie oraz racjonalizację
gospodarowania środkami.
Tabela II‑21 Zadania i ich realizacja w ramach przyjętych
strategicznych kierunków rozwiązywania problemów społecznych
Zadanie
Realizacja
Utworzenie Domu Pomocy Społecznej dla osób starszych
Obecnie z powodów braków finansowych zadanie nie jest
realizowane.
Dostosowanie warunków techniczno - sanitarnych w Domu Pomocy
Społecznej dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi
Zadanie to będzie sukcesywnie realizowane po uzyskaniu środków
finansowych.
Utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy dla Osób z
Zaburzeniami Psychicznymi i Niezaradnych Życiowo
Został opracowany projekt, który będzie realizowany w latach
2004 – 2006.
Pozyskanie lokali z przeznaczeniem na zorganizowanie mieszkań
chronionych
W 2001 roku oddano mieszkania chronione dla samotnych matek
zagrożonych problemem bezdomności i przemocy przy ul. Bytomskiej 6,
trwają prace zmierzające do uruchomienia kolejnych mieszkań.
Utworzenie schroniska dla bezdomnych kobiet
W marcu 2004 roku zostanie oddane mieszkanie chronione dla
kobiet zagrożonych bezdomnością - ul. Towarowa.
Utworzenie sieci świetlic profilaktyczno -wychowawczych w
oparciu o istniejącą bazę szkolną
Utworzono świetlice profilaktyczno - wychowacze przy
szkołach:
Szkoła Podstawowa Nr 2 – 2 grupy
Szkoła Podstawowa Nr 3 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr 6 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr 9 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa nr 10 i Gimnazjum Nr 4 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr13 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr 15 – 2 grupy
Szkoła Podstawowa Nr 16 i Gimnazjum Nr 6 – 1 grupa
Gimnazjum Nr 3 -- 2 grupy
Gimnazjum Nr 5 – 2 grupy
Zespół Szkół Specjalnych - 1 grupa
Prowadzenie lub zlecanie prowadzenia Ośrodka Kształcenia i
Opieki nad Rodzinami Zastępczymi
Działania realizowane dzięki umowie z Ośrodkiem
Opiekuńczo-Adopcyjnym przy Towarzystwie Przyjaciół Dzieci w
Katowicach.
Powiększenie bazy lokalowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
oraz sieci punktów terenowych
Decyzją Prezydenta Miasta Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
otrzymał budynek przy ul. Gwarków 24, gdzie po remoncie ma być
przeniesiona siedziba MOPS. Remont został zaplanowany na rok
2004.
Prowadzenie poradnictwa i terapii dla rodzin mających problemy
wychowawcze
Przedsięwzięcie realizowane jest przy współpracy z Poradnią
Pedagogiczno-Psychologiczną. Klienci poradni mogą korzystać również
z usług konsultantów – pedagoga, psychologa oraz radcy prawnego w
Ośrodku Interwencji Kryzysowej przy Miejskim Ośrodku Pomocy
Społecznej.
Utworzenie placówki realizującej terapię zajęciową dla osób
niepełnosprawnych nie kwalifikujących się do uczestnictwa w
Warsztatach Terapii Zajęciowej
Obecnie zadanie to realizuje Stowarzyszenie „Skarbek”, które
prowadzi sekcję „Terapii przez sztukę”.
Stopniowe usuwanie barier architektonicznych w zakresie
dostępności do obiektów użyteczności publicznej
Usunięcie barier architektonicznych w budynkach Powiatowego
Urzędu Pracy i Urzędu Miasta. Miejski Zespół ds. Orzekania Stopnia
Niepełnosprawności oraz Sekcja ds. Osób Niepełnosprawnych MOPS
zostały przeniesione do parterowego budynku przy ul. Brzezińskiej
21 - dostępnego dla osób niepełnosprawnych.
Realizowanie programów edukacyjno-wychowawczych w zakresie
profilaktyki przestępczości nieletnich
Zadanie realizowane przez Komendę Miejską Policji, w tym celu
został powołany Zespół ds. nieletnich i patologii, który realizuje
program „Bezpieczne Gimnazjum” . Organizowane są również pogadanki,
prelekcje, akcje doraźne. Tematyka dotyczy zagrożeń oraz sposobu
postępowania w sytuacjach kryzysowych.
Realizowanie programów szkolenia zawodowego w zakresie
przekwalifikowania i ponoszenia kwalifikacji
Obecnie wśród pracowników zatrudnionych w Miejskim Ośrodku
Pomocy Społecznej 36 posiada wykształcenie wyższe, 8 osób
kontynuuje naukę na studiach wyższych, a 4 osoby na studiach
podyplomowych.
Co roku ok. 70 pracowników bierze udział w szkolenia i kursach
podnoszących kwalifikacje zawodowe.
Źródło: UM Mysłowice
3.4 Działania na rzecz osób niepełnosprawnych
Na terenie miasta realizowany jest „Program działań na rzecz
osób niepełnosprawnych w Mysłowicach” na lata 2003 – 2005. Zadaniem
programu jest koordynacja działań, których celem jest m.in.
umożliwienie niepełnosprawnym pełnego uczestnictwa w życiu
społecznym i kulturalnym oraz przeciwdziałanie wykluczaniu
społecznemu. Aby działania na rzecz osób niepełnosprawnych były
skuteczne, koniecznym jest zmobilizowanie do współpracy
organizacji, instytucji oraz osób prywatnych, a także promowanie
pozytywnego wizerunku osób niepełnosprawnych.
Program definiuje główne zadania, które zostały podzielone na
obszary tematyczne:
· działania zmierzające do dostosowania stanu infrastruktury do
potrzeb osób niepełnosprawnych,
· działania zmierzające do ograniczania barier w komunikowaniu
się,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z ochroną
zdrowia,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z
kształceniem i oświatą,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z pomocą
społeczną,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z
rehabilitacją zawodową.
4 Edukacja
Od momentu reaktywowania samorządu terytorialnego w 1990 roku
trwa proces reorganizacji systemu edukacji w Polsce i dostosowania
go do lokalnych potrzeb.
W Mysłowicach działa 19 szkół podstawowych (w tym sportowa i
specjalna), 8 gimnazjów (w tym sportowe i specjalne), 2 licea
ogólnokształcące i 3 zespoły szkół ponadgimnazjalnych. W systemie
szkolnictwa w Mysłowicach funkcjonuje także Zespół Szkół
Specjalnych (szkoła podstawowa, gimnazjum, zasadnicza szkoła
zawodowa). W sieci szkół na teranie miasta jedna ze szkół
podstawowych i jedno gimnazjum tworzą Zespół Szkół Sportowych.
Obsługę finansowo – księgową jednostek oświatowych, za wyjątkiem
Centrum Kształcenia Praktycznego i Zespołu Szkół Specjalnych,
zapewnia Miejski Zespół Obsługi Placówek Oświatowych w
Mysłowicach.
Tabela II‑22 Liczba uczniów i absolwentów mysłowickich szkół w
latach 1998 – 2002
Rok
Szkoły
Podstawowe
Gimnazja
Zespoły Szkół Ponadgimna-zjalnych
Zespół Szkół Specjalnych
Zespół Szkół Sportowych
Licea Ogólno - kształcące
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
1998
9 685
1 496
0
0
1 619
387
226
39
599
67
1 222
298
1999
9 139
1 583
0
0
1 742
418
250
58
580
156
1 266
281
2000
7 478
2 277
1 306
0
1 764
415
244
42
472
150
1 347
277
2001
5 855
1 103
2 512
0
1 760
429
250
54
369
56
1 428
301
2002
5 492
1 044
3 623
1 215
1 424
455
263
77
363
67
979
357
Źródło: Wydział Edukacji UM
* l.u. – liczba uczniów, l.a. – liczba absolwentów
4.1 Szkoły i Placówki Oświatowe na terenie Mysłowic
Przedszkola
W mieście funkcjonują 23 przedszkola. Zabezpieczają potrzeby
mieszkańców Mysłowic w tym zakresie, z roku na rok poprawia się ich
infrastruktura oraz jakość usług, funkcjonują również odziały
integracyjne w placówkach. Rośnie zainteresowanie tego typu
działalnością, obecnie w mieście funkcjonują dwa przedszkola z
oddziałami integracyjnymi: Przedszkole nr 1, które na 5 posiadanych
oddziałów posiada 2 integracyjne, oraz Przedszkole nr 27 na 6
oddziałów 1 integracyjny. Średnia liczba wychowanków w grupie
wynosi 25 dzieci, a w grupach integracyjnych 21 dzieci.
Szkoły Podstawowe
Z dniem 1 września 1999 roku rozpoczęto wprowadzanie reformy
systemu szkolnego.W roku szkolnym 1999/2000 w miejsce
dotychczasowych ośmioletnich szkół podstawowych powstały
sześcioletnie szkoły podstawowe i trzyletnie gimnazja. Przy
tworzeniu nowej sieci szkół podstawowych wzięto pod uwagę przede
wszystkim, wynikający z niżu demograficznego, spadek liczby uczniów
w szkołach. Szkoła podstawowa nr 13 prowadzi nauczanie integracyjne
w oddziałach integracyjnych. Szkoła Podstawowa nr 5 i Szkoła
Podstawowa nr 24 kończą cykl kształcenia z dniem 31 sierpnia
2004.
Tabela II‑23 Lista szkół podstawowych w Mysłowicach
Nazwa Szkoły
Adres
Telefon
Ilość oddziałów
Liczba uczniów
Szkoła Podstawowa Nr 1
ul. Wielka Skotnica 2
41-400 Mysłowice
222 25 46
25
595
Szkoła Podstawowa Nr 2
ul. Piastowska 7
41-400 Mysłowice
222 24 99
16
377
Szkoła Podstawowa Nr 3
ul.1000-lecia PP 6
41-405 Mysłowice
222 25 39
16
361
Szkoła Podstawowa Nr 5
ul. Górnicza 4
41-400 Mysłowice
222 23 52
4
90
Szkoła Podstawowa Nr 6
ul. Gen. Ziętka 116
41-412 Mysłowice
222 26 75
12
244
Szkoła Podstawowa Nr 7
ul. Stadionowa 2
41-400 Mysłowice
222 24 71
6
62
Szkoła Podstawowa Nr 9
ul. Armii Krajowej 30
41-400 Mysłowice
222 54 39
33
858
Szkoła Podstawowa Nr 10
ul. Reja 28
41-404 Mysłowice
222 53 63
13
303
Szkoła Podstawowa Nr 11
ul. Laryska 101
41-404 Mysłowice
222 27 66
6
115
Szkoła Podstawowa Nr 12
ul. Wybickiego 79
41-404 Mysłowice
222 20 57
6
129
Szkoła Podstawowa Nr 13
ul. A.Hlonda 14
41-412 Mysłowice
222 36 23
25
504
Szkoła Podstawowa Nr 14
ul.3-go Maja 19
41-408 Mysłowice
222 32 24
6
86
Szkoła Podstawowa Nr 15
ul. Piastów Śląskich 10
41-408 Mysłowice
222 47 18
20
536
Szkoła Podstawowa Nr 16
ul. Dzióbka 28
41-409 Mysłowice
222 55 74
9
181
Szkoła Podstawowa Nr 17
ul. PCK 209b
41-408 Mysłowice
222 57 48
11
198
Szkoła Podstawowa Nr 18
ul. Długa 92
41-409 Mysłowice
222 23 04
6
99
Szkoła Podstawowa Nr 24
ul. Wielka Skotnica 84a
41-400 Mysłowice
222 23 22
4
82
Szkoła Podstawowa Specjalna
ul. Plac Wolności 3
41-400 Mysłowice
222 20 56
11
108
Szkoła Podstawowa Sportowa
ul. Gwarków 1
41-400 Mysłowice
222 28 05
15
298
Ogółem
244
5 226
Źródło: UM Mysłowice
Gimnazja
Zapoczątkowana w 1999r. reforma systemu oświaty, w tym ustroju
szkolnego, wprowadziła nowy typ szkoły - gimnazjum. Obecnie w
mieście istnieje 8 gimnazjów, 6 samodzielnych oraz Gimnazjum
Sportowe w Zespole Szkół Sportowych i Gimnazjum Specjalne w Zespole
Szkół Specjalnych.
Tabela II‑24 Lista gimnazjów w Mysłowicach
Nazwa szkoły
Adres
Telefon
ilość oddziałów
liczba uczniów
Gimnazjum Nr 1
41-400 Mysłowice ul.Wielka Skotnica 84 a
222 23 22
28
721
Gimnazjum Nr 2
41-400 Mysłowice ul. Górnicza 4
222 59 57
37
920
Gimnazjum Nr 3
41-412 Mysłowice ul. Hlonda 14
223 01 02
24
562
Gimnazjum Nr 4
41-404 Mysłowice ul. Reja 28
223 70 29
12
311
Gimnazjum Nr 5
41-408 Mysłowice ul. Dzierżonia 26
222 32 85
17
451
Gimnazjum Nr 6
41-409 Mysłowice ul. Chromika 3
222 55 74
12
274
Gimnazjum Sportowe
41-400 Mysłowice ul. Gwarków 1
222 28 05
5
94
Gimnazjum Specjalne
41-400 Mysłowice ul. Plac Wolności 3
222 20 56
9
84
Ogółem:
144
3 417
Źródło: UM Mysłowice
Szkoły ponadgimnazjalne
Reforma szkolnictwa ponadgimnazjalnego jest prowadzona w ślad za
realizowaną już wcześniej reformą szkolnictwa podstawowego i
gimnazjalnego. Jej głównym założeniem jest podnoszenie poziomu
wykształcenia społeczeństwa tak, aby wykształcenie średnie z
zaliczonym egzaminem maturalnym zdobywało w najbliższych latach 80%
młodzieży, a pozostałe 20% kończyło szkoły zawodowe. Podkreślić
należy, że prowadzona jest restrukturyzacja szkół w Mysłowicach,
szkolnictwo ponadgimnazjalne jest dostosowywane do potrzeb
mieszkańców, a także potrzeb lokalnego rynku pracy. Należy również
podkreślić fakt umieszczenia w sieci szkół ponadgimnazjalnych
bardzo bogatej oferty kształcenia zawodowego w technikach i
zasadniczych szkołach zawodowych oraz kształcenia ogólnozawodowego
w liceach profilowanych. W Mysłowicach istnieją 2 Licea
Ogólnokształcące, 3 Zespoły Szkół Ponagimnazjalnych oraz Zespół
Szkół Specjalnych, w ramach którego funkcjonuje Zasadnicza Szkoła
Zawodowa Specjalna.
Tabela II‑25 Liczba oddziałów i uczniów w szkołach
ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2003/2004
Lp.
Nazwa szkoły
Liczba oddziałów
Ilość uczniów
Uwagi
1
I Liceum Ogólnokształcące
41-400 MysłowiceMickiewicza 6-8
21 + 6
605 + 170
2
Liceum Ekonomiczne
2
55
Likwidacja placówki
3
II Liceum Ogólnoks