-
Enlace Qumico e Estructura da Materia
I. Enlace qumico e estrutura da materia (3111101010) 1. Datos
xerais Titulacin: Qumica rea de coecemento: Qumica Fsica
Departamento: Qumica Fsica Curso: 1 Cuadrimestre: 1 Carcter:
troncal Crditos: 4,5 (crditos LRU: 4,5 tericos: 3 prcticos: 1,5)
Profesorado:
2. Descritores do BOE Constitucin da materia. Enlaces e estado
de agregacin. 3. Descritores do BOE A disciplina Enlace qumico e
estrutura da materia pretende introducir ao alumnado na visin
microscpica da materia, proporcionndolle a base necesaria para a
comprensin das disciplinas mis especficas, que se impartirn en
cursos posteriores, e explicando a natureza da materia.
4. Obxectivos
Obxectivos conceptuais Afondar no coecemento de propiedades
qumicas e fsicas da materia.
Analizar os aspectos fundamentais da estrutura atmica e formular
as primeiras
teoras que proporcionaron os modelos para a sa descricin.
Describir a estrutura atmica mediante a teora cuntica, manexando
conceptos
como os nmeros cunticos e orbitais atmicos.
Relacionar a estrutura electrnica dos tomos coa sa clasificacin
na tboa
peridica, as como coas propiedades peridicas.
Coordinadora: Inmaculada Prieto Jimnez Outros: Luis Carballeira
Ocaa
-
Enlace Qumico e Estructura da Materia
Describir o enlace qumico covalente mediante a teora de Lewis,
introducindo
conceptos como resonancia e carga formal.
Analizar a xeometra das molculas empregando a teora de
RPECV.
Explicar a formacin de enlaces qumicos a partir do modelo de
orbitais
hbridos.
Describir o enlace covalente mediante a teora de orbitais
moleculares,
empregando o mtodo C.L.O.A.
Describir as forzas intermoleculares dos compostos en funcin da
sa estrutura
molecular, manexando conceptos como forzas de van der Waals,
electrostticas
e enlace de hidrxeno.
Afondar no coecemento da estrutura de lquidos e as sas
propiedades.
Relacionar as propiedades macroscpicas dos distintos estados de
agregacin
coa visin microscpica da materia.
Competencias e destrezas terico-prcticas
Describir a natureza da materia e as sas propiedades qumicas e
fsicas cunha
linguaxe cientfica apropiada.
Interpretar os diagramas de fase e obter propiedades a partir
destes.
Aplicar a teora de Dalton na resolucin de cuestins e problemas
de
qumica.Interpretar e avaliar os modelos propostos para a
descricin da
estrutura atmica a partir dos datos experimentais obtidos.
Representar e interpretar os orbitais atmicos a partir dos
nmeros cunticos.
Obter a configuracin electrnica dos tomos a partir do seu nmero
atmico.
Relacionar as propiedades peridicas e predicir o comportamento
dos
elementos de acordo coa sa posicin na tboa peridica.
Representar o enlace qumico mediante a teora de Lewis e aplicar
os conceptos
relacionados: regra do octeto, carga formal, resonancia,
polaridade.
Predicir xeometras de molculas sinxelas a partir da teora
RPECV.
Aplicar o modelo de hibridacin de orbitais para explicar o
enlace de molculas
sinxelas.
Recoecer os OAs implicados no enlace qumico, distinguindo os
enlaces de
simetra e .
Construr diagramas de enerxa de OM de molculas diatmicas e
extraer
-
Enlace Qumico e Estructura da Materia
propiedades do enlace e da molcula a partir da sa anlise.
Identificar as forzas intermoleculares en funcin da natureza e
estrutura dos
compostos.
Interpretar e predicir o estado de agregacin e propiedades dos
compostos en
funcin das forzas intermoleculares.
Obxectivos interpersoais
De forma xeral, a travs da realizacin de traballos individuais
ou en equipo,
trtase de:
Potenciar as relacins interpersoais con outros compaeiros/as
para
organizar e planificar as tarefas que deben realizar.
Afrontar discusins crticas sobre temas relacionados coa materia
e
extraer conclusins.
Expoer o traballo de xeito coherente e coordinado de forma oral
e
escrita.
Adquirir ou mellorar as sas habilidades elementais en:
informtica,
coecemento e comprensin dunha segunda lingua, exposicin de
argumentos, e capacidade de crtica e autocrtica ante o
traballo
realizado e a cualificacin obtida.
5. Prerrequisitos
5.1 Formais Non existen prerrequisitos formais. Recomndase ter
cursado Qumica, Fsica e Matemticas en 2 de bacharelato.
5.2 Contidos e competencias mnimas Nomenclatura qumica.
5.3 Plan de traballo e actividades para a consecucin de
prerrequisitos
Realizacin dun documento (PDF e/ou presentacin en PowerPoint)
que recolla os coecementos necesarios neste tema.
-
Enlace Qumico e Estructura da Materia
6. Contidos
1. INTRODUCIN Propiedades qumicas e fsicas da materia. Estados
dun sistema. Diagramas de fase. Compostos e elementos. 2. ESTRUTURA
ATMICA I Natureza elctrica da materia. Radiacin electromagntica.
Efecto fotoelctrico. Espectros atmicos. Teora de Bohr. A dualidade
onda-partcula. Principio de indeterminacin. Descricin cuntica do
tomo de hidrxeno. Orbitais atmicos 3. ESTRUTURA ATMICA II O espn
electrnico. Principio de Pauli. Configuracins electrnicas.
Principio de construcin. Estrutura electrnica e tboa peridica.
Propiedades peridicas. 4. O ENLACE QUMICO Introducin. Representacin
de Lewis da estrutura electrnica. Enlace covalente. Regra do octeto
e excepcins. Resonancia. Polaridade e momento dipolar. Enlace
inico. 5. ORBITAIS ATMICOS E ENLACE QUMICO Teora OM-CLOA. Molcula
de hidrxeno. Orbitais enlazantes e antienlazantes. Molculas
diatmicas. Orbitais e . Xeometra molecular e a sa determinacin.
Hibridacin. Aplicacins: BeH2, H2O, NH3 e CH4. Aplicacins: molculas
poliatmicas con enlaces (etileno, acetileno e benceno). 6. FORZAS
INTERMOLECULARES Introducin. Forzas electrostticas. Orientacin e
inducin. Forzas de dispersin. Enlace de hidrxeno. 7. O ENLACE EN
SLIDOS E LQUIDOS Introducin. Estado slido e lquido. A orde nos
lquidos. Propiedades fsicas. Tensin superficial e viscosidade. 7.
Plan de traballo
Planificacin da ensinanza
TEMA N de semanas adicadas
1 1
2 2
3 2
4 3
5 3
6 1
7 1
-
Enlace Qumico e Estructura da Materia
Probas escritas
Volume de traballo do alumno:
Horas / Curso ASISTENCIA A CLASES TEORICAS 13 ASISTENCIA A
CLASES DE SEMINARIO 15 PREPARACIN DE CLASES TEORCAS 20 PREPARACIN
DE CLASES DE SEMINARIO 24 REALIZACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 4
PREPARACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 16 ASISTENCIA A TITORAS
OBRIGATORIAS 6 ASISTENCIA/ PREPARACIN OTRAS ACTIVIDADES 12 VOLUME
TOTAL DE TRABALLO 110 h (4,5 ECTS)
8. Bibliografa e materiais Bibliografa bsica
Qumica. R. Chang. Ed. McGraw-Hill, 1999. Qumica General, 8 ed.
R. A. Petrucci, W. S. Harwood e F.G. Herring. Ed.
Prentice Hall, 2003. Qumica General, 5 ed. K.W. Whitten, R.E.
Davis e M.L. Peck. Ed.
McGraw-Hill, 1998.
Bibliografa complementaria Chemical Bonding. M. J. Winter.
Oxford: Oxford University Press, 1994. Qumica General Superior.
W.L. Masterton, E.J. Slowinski e C.L. Stanitski.
Ed. McGraw-Hill Interamericana, 1987. Qumica General. T.L.
Brown, H.E. Lemay e B.E. Bursten. Ed. Prentice Hall,
1998. Qumica General. P.W. Atkins. Ed. Omega, 1992.
Recursos didcticos:
Para desenvolver a docencia da materia requrense aqueles medios
materiais dispoibles habitualmente nas aulas, tales como un
ordenador, un cann e un retroproxector.
9. Metodoloxa
Proba N Temas que incle
1 Tema 1, 2, 3
2 Temas 4 y 5
FINAL Toda a materia
-
Enlace Qumico e Estructura da Materia
Clases tericas: nestas clases presentaranse os aspectos xerais
do programa de forma estruturada, facendo especial nfase nos
fundamentos e aspectos mis importantes ou de difcil comprensin para
o alumnado. Para isto o profesor/a facilitar cada semana, a travs
de fotocopias e da plataforma Tem@, o material necesario para o
traballo que se realizar a semana seguinte. Recomndase ao alumno/a
que traballe previamente o material entregado polo profesor/a e
consulte a bibliografa recomendada para completar a informacin, co
fin de seguir as explicacins dos contidos do programa con maior
aproveitamento.
Estas clases tamn se dedicarn a resolver cuestins e aclarar
dbidas sobre estes contidos, expoer posibles aplicacins e dar
outras referencias bibliogrficas e indicacins acerca de calquera
outro material necesario para ese captulo. Para finalizar nestas
clases proporanse cuestins e/ou exercicios relacionados co tema,
cuxa resolucin ter o seu reflexo na cualificacin final do alumno/a.
Clases prcticas de encerado: o profesor/a facilitar, mediante
fotocopias e a plataforma Tem@, os boletns de exercicios que
incluirn cuestins e problemas de distinta complexidade. Cada semana
dedicarase unha hora resolucin, por parte do alumnado, dalgns
exercicios propostos na clase terica. Estes exercicios podern
entregarse ao profesor/a cando finalice a clase. As mesmo, tamn se
pedir a entrega de determinados exercicios que o alumno/a resolver
pola sa conta e para os que se poder requirir algunha explicacin
nas titoras. Por ltimo, os problemas de maior complexidade que se
propoan pdense resolver e presentar de forma voluntaria polo
alumno/a que estea interesado. Titoras: programaranse unha serie de
reunins en grupo para aclarar cantas dbidas de interese xeral se
susciten ao longo do curso e orientar en relacin coas actividades
propostas en clase. Esta actividade estar relacionada ademais coa
entrega de tarefas con datas lmite as como controlar de forma
efectiva o nivel e a calidade do traballo realizado por cada
alumno/a. Isto significa unha programacin dunhas 7 horas
presenciais en varias citas ao longo do curso.
As mesmo, queda ademais dispoible o horario de titora para
atender cuestins particulares de cada alumno/a ou do grupo en
relacin coa materia e calquera das sas actividades.
Emprego da plataforma Tem@: neste soporte porase a disposicin do
alumnado toda a informacin necesaria relativa materia: material
terico para o seguimento da materia, boletns de cuestins e
exercicios, exames resoltos, horarios de exames e titoras, etc.
-
Enlace Qumico e Estructura da Materia
10. Sistema de avaliacin Criterios de avaliacin
Participacin nas actividades docentes da materia: seminarios e
titoras. Obxectivos, competencias e destrezas terico-prcticas
acadadas. Traballo realizado ao longo do curso na resolucin e
exposicin de exercicios,
realizacin e exposicin oral dun traballo voluntario. Sistema de
avaliacin Avaliacin na convocatoria de xuo 1) Probas escritas:
- Das probas curtas non eliminatorias de aproximadamente unha
hora de duracin: mximo 2 puntos. - Unha proba final de das horas de
duracin: mximo 4.5 puntos.
2) Realizacin e presentacin de problemas resoltos en seminarios
e/ou titoras: ata un mximo de 2.5 puntos. 3) Resolucin e entrega
doutros traballos: ata 1 punto
Avaliacin na convocatoria de setembro
1) Proba escrita: mximo 4.5 puntos Os alumnos/as farn unha proba
escrita na que podern acadar a mesma puntuacin que a establecida
para a convocatoria de xuo.
2) Traballo realizado polos alumnos/as: mximo 2.5 puntos Unha
vez rematado o proceso de avaliacin de xuo, o profesor propor aos
alumnos/as que non superasen a materia, a realizacin de boletns de
exercicios que lle permitirn acadalas competencias das que sern
avaliados na convocatoria de setembro. Este traballo ter que ser
entregado antes do exame oficial de setembro. 3) Puntuacin acadada
polos alumnos/as durante o curso: mximo 3 puntos Conservarase a
puntuacin acadada polos alumnos/as durante o curso nas probas
parciais non eliminatorias (mximo 2 puntos) e na resolucin e
entrega doutros traballos (1 punto).
Alumnos/as repetidores Os alumnos/as repetidores que decidan
acollerse ao plan piloto sern avaliados
do mesmo xeito que os de primeira matrcula, tendo en conta os
criterios xa establecidos para este plan.
Os alumnos/as repetidores que non se acollan ao plan piloto sern
avaliados mediante un exame final (valorado sobre 10 puntos)
diferente ao deseado para os que sigan o plan piloto, anda que
ambos exames sern realizados o mesmo da.
-
Fsica
II. Fsica (3111101020) 1. Datos xerais Titulacin: Qumica rea de
coecemento: Fsica Aplicada Departamento: Fsica Aplicada Curso: 1
(2008-2009) Cuadrimestre: 1 e 2 Carcter: troncal Crditos: 9 tericos
+ 3 prcticos. Profesorado: Coordinadora: M Teresa Prez Iglesias
Outros: Marta Mato Corzon
Angela Mosquera 2. Descritores do BOE Concepto de Campo:
aplicacin a campos gravitatorio y elctrico Principios de Mecnica
Clsica Principios de Termodinmica Principios de Electromagnetismo
Principios de Ondas Principios de ptica 3. Contexto da materia A
Fsica, como disciplina cientfica, ocpase, en xeral, da descricin
dos compoentes da materia e mis das sas interaccins mutuas,
desenvolvendo teoras que, de xeito formal e consistente, acaden un
acordo co coecemento emprico da realidade. Dende unha definicin tan
ampla, pdense adoptar distintas perspectivas ou niveis de
aplicacin, dende os fenmenos microscpicos (a escala atmica) aos
macroscpicos, que dan lugar s sas distintas ramas. A Fsica, deste
modo, base ou precursora de incontables aplicacins cientficas e
tecnolxicas e, en particular para o estudante de Qumica,
indispensable como base e ferramenta para comprender posteriores
desenvolvementos e teoras que se tratarn especificamente noutras
materias do plan de estudos da titulacin.
-
Fsica
4. Obxectivos
4.1 Obxectivos xerais - Coecer a descricin e o marco de validez
da mecnica clsica aplicada a sistemas de partculas, slidos e medios
deformables. - Comprender o concepto de sistema termodinmico e a sa
descricin utilizando as variables e os potenciais correspondentes.
Coecer os postulados e principios en que se basea a termodinmica. -
Comprender a descricin formal unificada de fenmenos
electromagnticos no baleiro, aplicando a teora de campos
vectoriais.
4.2 Competencias e destrezas terico-prcticas Competencias
tericas: Saber calcular, a partir do estado inicial dun sistema
mecnico, os valores das sas
distintas magnitudes dinmicas (enerxa, momentos lineal e
angular). Saber calcular, dado o conxunto de forzas que actan sobre
un sistema mecnico, a
sa evolucin temporal, obtendo as traxectorias correspondentes e
a variacin temporal das sas propiedades fsicas.
Percibir a importancia dos teoremas de conservacin e aplicar
alguns deles. Saber determinar as variables de estado dun sistema
termodinmico e a sa relacin
mutua a travs da ecuacin de estado do gas ideal. Saber
determinar o traballo realizado por un sistema termodinmico e a
calor
intercambiada co seu contorno, as como as sas variacins de
enerxa interna, entalpa e entropa en procesos cuasiestticos.
Poder distinguir entre procesos reversibles e irreversibles a
partir do comportamento da variacin da entropa.
Determinar el campo elctrico producido por una distribucin de
partculas cargadas tanto discreta como continua y en el caso de
poseer alta simetra.
Entender la utilidad del potencial electrosttico. Explicar las
propiedades electrostticsas deun conductor. Describir
cualitativamente, desde el punto de vista atmico, el efecto de un
campo
elctrico sobre un dielctrico. Calcular las caractersitcas y tipo
de trayectoria de partculas cargadas en un campo
elctrico o magntico. Distinguir los distintos comportamientos de
los materiales en un campo magntico. Explicar la diferencia entre
campos elctricos conservativos y no conservativos Explicar de forma
cualitativa aspectos bsicos de la interaccin de la radiacin
electromagtica con la materia. Determinar el lmite de resolucin de
una red de difraccin. Competencias prcticas: Saber determinar o
erro ou incerteza experimental nunha medida directa. Estimar a
incerteza dun valor derivado calculado a partir de medidas
directas
aplicando a teora de propagacin de erros, e expresar o resultado
de magnitude e erro co nmero axeitado de cifras significativas.
Calcular a regresin lineal dun conxunto de puntos experimentais
utilizando o
-
Fsica
mtodo dos mnimos cadrados. Representar graficamente de forma
axeitada un conxunto de datos experimentais. Saber expresar
adecuadamente as unidades de calquera magnitude fsica,
realizando,
se preciso, unha anlise dimensional das expresins utilizadas.
Saber manexar con soltura e propiedade os distintos dispositivos
empregados en
cada prctica para adquirir o conxunto de datos
experimentais.
4.3 Obxectivos interpersoais Ser capaz de organizar o traballo
en grupo para a elaboracin dunha memoria
descritiva sobre as prcticas realizadas. Saber utilizar as
fontes bibliogrficas para adquirir informacin sobre un tema,
organizala de forma coherente, e expoela aos demais estudantes
de xeito que comprendan os contidos bsicos.
5. Prerrequisitos
5.1 Formais Non existen prerrequisitos formais. Recomndase ter
cursado Fsica e Matemticas en 2 de bacharelato.
5.2 Contidos e competencias mnimas Suponse que o estudante pose
o nivel de matemticas correspondente ao segundo curso de
Bacharelato. De estas competencias destacanse: -Alxebra vectorial.
-Clculo matricial. -Operacins alxbricas e polinmicas.
-Representacin grfica de funcins elementais, tales como polinmicas,
trigonomtricas, logartmicas e exponenciais. -Clculo diferencial e
integral de funcins elementais dunha variable.
5.3 Plan de traballo e actividades para a consecucin de
prerrequisitos Se o estudante precisa completar a sa formacin
relativa aos prerrequisitos, deber consultar os programas oficiais
da materia de segundo curso de bacharelato citada, e asesorarse nas
titoras individualizadas de Matemticas.
-
Fsica
6. Contidos I. INTRODUCCIN
Tema 1. DESCRIPCIN DA REALIDADE FSICA Introduccin Magnitudes
fsicas e unidades
Anlise dimensional Clculo de erros nas medidas
II. VECTORES Y CAMPOS
Tema 2. LXEBRA DE VECTORES E TEORA ELEMENTAL DE CAMPOS lxebra de
vectores
libres Sistemas de referencia e compoentes dun vector Momento
dun vector respecto a un punto
Campos escalares e vectoriais Circulacin dun campo vectorial.
Campos conservativos. Potencial
Campos centrais Fluxo dun campo vectorial.
III. MECNICA
Tema 3. CINEMTICA DO PUNTO E DO SLIDO Aproximacin do punto
material Vectores
posicin, velocidade e aceleracin Compoentes tanxencial e normal
da aceleracin Estudio de
algns movementos: rectilneos e planos Slido rxido
Tema 4 PRINCIPIOS DA DINMICA Concepto de forza Leis de Newton
Lei de Newton da
Gravitacin Universal.
Tema 5 DINMICA DA PARTCULA Ecuacins do movemento Momento lial e
angular Forza
central: Conservacin del momento angular Traballo e potencia
Enerxa cintica Conservacin da
enerxa mecnica Forzas non conservativas. Principio de
conservacin da enerxa. Diagramas de
energa.
Tema 6. MOVIMIENTO OSCILATORIO- Movemento armnico simple:
Cinemtica, Dinmica y
Enerxtica.
Tema 7. DINMICA DOS SISTEMAS DE PARTCULAS Forzas internas e
externas Ecuacin do
movemento do centro de masas Traballo das forzas exteriores e
interiores Colisins O slido
rxido: Movemento de rotacin. Momento de inercia.
Tema 8. FLUIDOS Presin y fuerza Ecuacin fundamental da esttica
de fluidos Medida de la
presin Tensin superficial Capilaridade. Lei de Jurin Lei de
Tate
IV. TERMODINMICA
Tema 9. INTRODUCCIN TERMODINMICA: TERMOMETRA Descripcin
macroscpica e
microscpica Equilibrio trmico Principio cero da Termodinmica.
Temperatura Medida da
temperatura. Termmetros Gas perfecto. Escada de temperatura dos
gases perfectos.
Tema 10. CALOR E TRABALLO Equilibrio termodinmico. Ecuacins de
estado. Procesos
cuasiestticos. Traballo termodinmico Concepto de calor
Capacidade calorfica. Calor especfico.
Calor latente.
Tema 11. PRIMEIRO PRINCIPIO DA TERMODINMICA Primeiro Principio
da Termodinmica
Entalpa Enerxa interna, entalpa e calores especficos dos gases
perfectos. Lei de Mayer
Transformacin adiabtica dun gas ideal
Tema 12. SEGUNDO PRINCIPIO DA TERMODINMICA E ENTROPA Introduccin
A
-
Fsica
Segunda Ley: Enunciados de Clausius e Kelvin Ciclo de Carnot.
Teorema de Carnot Escada
termodinmica de temperaturas Desigualdade de Clausius A funcin
Entropa e propiedades
V. ELECTROMAGNETISMO
Tema 13. CAMPO ELECTROSTTICO Carga elctrica. Conductores e
aillantes Lei de Coulomb
Potencial electrosttico Teorema de Gauss Potencial e campo
creado por un dipolo elctrico- Accin
do campo elctrico sobre: dipolos, conductores, dielectricos,
condensadores.
Tema 14. CORRENTE CONTINUA Corrente elctrica. Densidade volmica
de corrente Lei de
Ohm. Conductividade Lei de Joule Forza electromotriz Leis de
Kirchoff .
Tema 15. CAMPO MAGNTICO ESTACIONARIO NO VACO Forzas entre
correntes Lei de Biot
e Savart Forza de Lorentz Fluxo e circulacin magnticas.
Tema 16. INDUCCIN ELECTROMAGNTICA Fenmenos de induccin
electromagntica Leis
de Faraday e de Lenz Induccin mutua e autoinduccin
VI. ONDAS
Tema 17. ONDAS Movimiento ondulatorio Ecuacin de onda Ondas
armnicas Propiedades.
VII. PTICA
Tema 18. PTICA FSICA Natureza da luz. Ondas electromagnticas
Interferencia, experimento de
Young. Difraccin Polarizacin.
-
Fsica
7. Plan de traballo Planificacin da ensinanza: UNIDADE I: 1
semana UNIDADE II: 3 semanas UNIDADE III: 11 semanas UNIDADE IV: 7
semanas UNIDADE V: 5 semanas UNIDADE VI: 2 semana UNIDADE VII: 1
semana
Probas escritas:
Volume de traballo do alumno:
Horas / Curso
ASISTENCIA A CLASES TEORICAS 27 ASISTENCIA A CLASES DE SEMINARIO
30 ASISTENCIA A CLASES PRCTICAS 30 PREPARACIN DE CLASES TEORCAS *
PREPARACIN DE CLASES DE SEMINARIO * PREPARACIN DE CLASES PRCTICAS *
REALIZACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 15 PREPARACIN DE PROBAS DE
AVALIACIN * ASISTENCIA A TITORAS OBRIGATORIAS 13 ASISTENCIA/
PREPARACIN OTRAS ACTIVIDADES * VOLUME TOTAL DE TRABALLO *
* Se informar en clase
Proba N Temas que incle
I Temas 1-2
II Temas 3-6
III Temas 7-8
IV Temas 9-12
V Temas 13-18
VI Temas 1-18
-
Fsica
Bibliografa Bibliografa bsica: Tipler, P.A., Mosca G. : Fsica
para la ciencia y la tecnologa (2 volumes). Revert,
Barcelona, 2005. Gettys, E.; Kller, F.J. e Skove, M.J.: Fsica
Clsica y Moderna. McGraw-Hill,
Madrid, 1991. Serway, R.A.: Fsica (2 volumes). McGraw-Hill,
1996. Bibliografa adicional: Alonso, M. e Finn, E.J.: Fsica
(volumes 1 e 2). Addison-Wesley Iberoamericana,
1976. Crawford, F.S.: Ondas. Berkeley Physics Course (volume 3).
Revert, Barcelona,
1988. Davis, H.F. e Zinder, A.D.: Anlisis vectorial.
McGraw-Hill, 1992. Giambernardino, V.: Teora de errores. Revert,
1981. Jos M de Juana: Fsica General (2 tomos). Alhambra. 2003.
Marsden, J.E. e Tromba, J.A.: Clculo vectorial. Addison-Wesley
Iberoamericana,
1991. Zemansky, M.W. e Dittman, R.H.: Calor y Termodinmica.
McGraw-Hill, Mxico,
1990. 8. Metodoloxa Na plataforma Tema porase a disposicin do
alumnado distinta informacin como: horarios, titoras programadas e
voluntarias, boletns de exercicios, resumos das prcticas de
laboratorio, diferente material terico e prctico, etc. Os primeiros
meses de curso este material tamn estar a disposicin do alumnado no
servicio de reprografa da facultade. Esa informacin e o material
docente empregado pola coordiandora da materia vir en ingls. Clases
tericas: a) Analizaranse os obxectivos especficos que se perseguen
en cada tema, indicando a sa necesidade e as sas posibles
aplicacins. b) Mostrarase o xeito de acadar os obxectivos
indicndolles aos estudantes o material necesario e propondolles
distintas referencias bibliogrficas. Farase fincap naqueles
aspectos que resulten mis problemticos e dificultosos e
resolveranse distintos exemplos. c) Programaranse diversas tarefas
para realizar polo alumnado. Seminarios:
a) Resolveranse exercicios e problemas que estarn previamente a
disposicin na pxina web mencionada ou no servizo de reprografa.
b) Aclararanse dbidas e conceptos de difcil comprensin.
Titoras:
a) Revisin da comprensin dos conceptos e consecucin dos
obxectivos. b) Aclaracin das dbidas introducidas polo alumnado.
-
Fsica
c) Entrega das tarefas propostas nas clases tericas. Titoras
voluntarias:
Aclaracin de dbidas introducidas polo alumnado a nivel
individual.
Prcticas de laboratorio: a) As prcticas faranse en grupos de
tres alumnos/as como mximo. b) Darase a coecer ao alumno/a con
suficiente antelacin a prctica que debe
realizar en cada sesin de laboratorio, para que tea unha idea
clara dos obxectivos que hai que conseguir e mais os medios de que
dispn.
9. Sistema de avaliacin Sistemas na convocaoria de xuo:
a) Dous probas escritas no primer cuadrimestre e tres no segundo
cuadrimestre. Estas probas sern liberatorias da materia ata a
convocatoria de xuo.
b) Realizarase un exame final para recuperar a materia que non
fose liberada ou para subir a cualificacin.
c) Prcticas de laboratorio. d) Realizacin e presentacin de
problemas, traballos, etc.
Criterios na convocaoria de xuo: i) Probas escritas (apartados
a) e b)) contarn o 45% da nota final. ii) Apartado c) representa un
25% da nota final. iii) Apartado d) representa un 30% da nota
final. O sistema de avaliacin na convocatoria de setembro: a-s)
Unha proba escrita para recuperar a materia que non fose liberada.
b-s) Se manter a nota de xuo correspondente s prcticas de
laboratorio. Se o alumno as ten suspensas ter que superar unha
proba que constar dunha parte prctica e outra terica. c-s) Se
rescatar a nota correspondente ao apartado d) (xuo). Se o alumno
non ten superada esta parte da evaluacin, ter que realizar e
superar as tarefas que se lle propoan nunha entrevista persoal que
se lle realizar unha vez coecidos os resultados da evaluacin, no
mesmo mes de xuo. Criterios de avaliacin na convocatoria de
setembro: sern os mesmos que na convocatoria de xuo.
-
Matemticas
III. Matemticas (3111101030) Curso 2008-09 1. Datos xerais
Titulacin: Qumica rea de coecemento: Matemticas Departamento:
Matemticas Curso: 1 Cuadrimestre: 1 e 2 Carcter: troncal Crditos:
12 Profesorado: Coordinadores: Carmen Vzquez Pampn
Miguel ngel Mirs Calvo Outros: Manuel Besada Moris
Javier Garca Cutrn Carmen Quinteiro Sandomingo
2. Descritores de BOE Espazos vectoriais. Transformacins
lineais. Teora de matrices. Ecuacins diferenciais. Clculos
diferenciais e integrais aplicados. Funcins de varias variables.
Diferenciacin parcial e integracin mltiple. Introducin teora e
aplicacins da estatstica. Introducin ao clculo numrico e
programacin. Anlise estatstica e simulacin de modelos mediante
ordenadores. 3. Contexto da materia Esta materia pretende dotar o
estudante dunha serie de competencias tericas (capacidade para
comprender e utilizar a linguaxe matemtica e para asimilar novos
conceptos), prcticas (adquirir habilidades de clculo e propoer
modelos matemticos sinxelos) e instrumentais (adestrarse no uso de
aplicacins informticas para experimentar en matemticas e resolver
problemas).
4. Obxectivos
4.1 Obxectivos conceptuais - Entender os conceptos bsicos da
lxebra lineal (dependencia lineal, combinacin lineal, base,
subespazo, autovalor e autovector). - Entender a diagonalizacin de
formas cuadrticas e a sa utilidade.
-
Matemticas
- Comprender o concepto de solucin dun sistema de ecuacins. -
Comprender as definicins dos lmites de funcins. - Comprender os
conceptos bsicos das funcins de varias variables (curva de nivel
dunha funcin escalar, grafo e funcins coordenadas). - Coecer as
interpretacins das propiedades das funcins continuas. - Comprender
o concepto de funcin definida implicitamente e coecer resultados de
existencia de funcins implcitas. - Comprender o concepto e
interpretacin das derivadas parciais. - Comprender o concepto de
extremos de funcins escalares. - Comprender a descricin de recintos
sinxelos no plano e no espazo. - Coecer e comprender o
funcionamento das sentenzas propias de Matlab para o tratamento
estatstico de datos e para o axuste de datos a funcins. - Saber da
existencia e utilidade de paquetes informticos de clculo
simblico.
4.2 Competencias e destrezas terico-prcticas - Saber aplicar as
principias propiedades derivadas dos conceptos de lxebra lineal
estudados. - Recoecer sistemas de ecuacins lineais, dominar a
tcnica da sa resolucin e coecer o teorema de Rouch-Frbenious. -
Saber clasificar as formas cuadrticas. - Dominar a mecnica de
clculo de derivadas parciais de calquera orde de funcins definidas
tanto explcita como implicitamente. - Coecer a mecnica necesaria
para atopar os extremos dunha funcin escalar. - Coecer as
primitivas das funcins elementais e entender a mecnica de clculo de
primitivas de funcins sinxelas. - Coecer a mecnica de clculo de
integrais dobres e triplas de funcins sinxelas. - Manexar o Matlab
para axudar resolucin dos exercicios mis complexos, en canto a
clculo se refire.
4.3 Obxectivos interpersoais - Saber transmitir contidos, con
rigorosidade matemtica, tanto de xeito oral como escrito. -
Mellorar a habilidade de razoamento lxico-matemtico. - Traballar en
grupo na resolucin dalgns exercicios propostos. 5.
Prerrequisitos
5.1 Formais Non existen prerrequisitos formais. Recomndase ter
cursado Matemticas en 2 de bacharelato.
5.2 Contidos e competencias mnimas Para que o seguimento da
materia resulte axeitado, presupoemos unhas destrezas e coecementos
matemticos mnimos que o alumnado deber ter adquirido nos cursos de
bacharelato; entre eles destacan: Destreza tanto no clculo
aritmtico coma no alxebrico e manexo da calculadora de peto. Clculo
matricial bsico.
-
Matemticas
Manipulacin e operacins con polinomios e expresins alxbricas en
xeral. Representacin xeomtrica e principais propiedades das funcins
elementais (lineais, cuadrticas, trigonomtricas, logartmicas,
exponenciais, etc.). Concepto e clculo de lmites bsicos. Concepto
de continuidade para funcins dunha variable. Derivacin de funcins
nunha variable. Clculo de primitivas das funcins elementais nunha
variable.
5.3 Plan de traballo e actividades para a consecucin de
prerrequisitos Asesoramento nas titoras sobre o traballo individual
que ser desexable que o estudante leve a cabo para cubrir as
deficiencias mis graves.
6. Contidos
1. ESPAZOS VECTORIAIS Dependencia e independencia lineal.
Subespazos. Bases. Matrices e determinantes. 2 SISTEMAS DE ECUACINS
LINEAIS Forma matricial dun sistema de ecuacins lineais. Teorema de
Rouch-Frbenius. Sistemas de Cramer. Mtodo de Gauss: aplicacins ao
clculo da inversa. 3. DIAGONALIZACIN DE MATRICES Autovalores e
autovectores. Subespazos propios. Diagonalizacin de matrices.
Matrices reais simtricas. 4. FORMAS CUADRTICAS Forma cuadrtica
definida por unha matriz. Matrices asociadas a unha forma
cuadrtica. Signo dunha forma cuadrtica. 5. LMITES E CONTINUIDADE DE
FUNCINS DE VARIAS VARIABLES Campos escalares e campos vectoriais.
Grafo e conxuntos de nivel. Lmite dunha funcin nun punto. Lmites ao
longo de curvas. Funcins continuas. Propiedades das funcins
continuas. 6. DERIVADAS PARCIAIS Introducin. Derivadas parciais.
Derivadas direccionais. Derivadas parciais e continuidade. 7.
FUNCINS DIFERENCIABLES Funcins diferenciables. Relacin coas
derivadas direccionais e coa continuidade.
-
Matemticas
Matriz xacobiana. Funcins continuamente diferenciables. Regra da
cadea. 8. DERIVADAS DE ORDE SUPERIOR Derivadas de orde superior
para funcins de varias variables. Teorema de Schwarz. Matriz
hessiana. 9. FUNCINS DEFINIDAS IMPLICITAMENTE Introducin. Teorema
da funcin implcita. Derivacin de funcins definidas implicitamente.
10. PROBLEMAS DE EXTREMOS ptimos locais e globais. Condicins de
primeira orde para a existencia de extremos sen restricins. Funcins
convexas. Condicins de segunda orde. 11. INTEGRACIN DE FUNCINS
DUNHA VARIABLE REAL Funcins Riemann-integrables. Clculo de
primitivas. Integrais impropias: integrais en intervalos non
acoutados e integracin de funcins non acoutadas. 12. INTEGRACIN DE
FUNCINS DE VARIAS VARIABLES Integracin en rectngulos. Integracin en
recintos xerais. Teorema de Fubini. Cambio de variable. Cambio
lineal. Coordenadas polares. Coordenadas esfricas. Coordenadas
cilndricas. Volume dun slido. 13. INTRODUCIN TEORA E APLICACINS DA
ESTATSTICA Estatstica descritiva: xeneralidades. Tratamento da
informacin e representacins grficas. Medidas de centralizacin e
dispersin. Mnimos cadrados. TEMARIO DE LABORATORIO Nas sesins de
laboratorio, utilizamos o programa de clculo simblico Matlab como
apoio aprendizaxe da materia, anda que tamn asesoramos o estudante
sobre o xeito de descubrir por si mesmo outras prestacins do
programa que puidese precisar para outras materias. Basicamente,
empregamos Matlab para resolver problemas do tipo dos vistos nas
clases prcticas que involucran clculos laboriosos. As, estruturamos
as seis sesins do xeito seguinte: 1.- Introducin ao programa
Matlab. Clculo matricial. Tboas de valores de funcins. 2.-
Resolucin de sistemas. Autovalores e autovectores. 3.-
Representacins grficas de curvas e superficies. 4.- Introducin ao
clculo simblico e aplicacins o clculo diferencial. 5.- Resolucin de
problemas de optimizacin: anlise simblica, grfica e numrica.
-
Matemticas
6.- Integracin de funcins. Axuste de datos a funcins. Clculo
estatstico: tratamento de datos.
7. Plan de traballo Planificacin da ensinanza
TEMA N de semanas adicadas
1 3 semanas
2 3 semana
3 2 semanas
4 1 semana
5 2 semanas
6 2 semanas
7 3 semanas
8 3 semanas
9 2 semanas
10 4 semanas
11 2 semanas
12 3 semanas
13 ltima sesin de laboratorio
Probas escritas
Volume de traballo do alumno:
Horas / Curso ASISTENCIA A CLASES TEORICAS 40 h
Proba N Temas que incle
1 Temas 1 e 2
2 Temas 3 e 4
3 Temas 5, 6 e 7
4 Temas 8 e 9
5 Temas 10 e 11
FINAL Toda a materia
-
Matemticas
ASISTENCIA A CLASES DE SEMINARIO 30 h ASISTENCIA A CLASES
PRCTICAS 15 h PREPARACIN DE CLASES TEORCAS 50 h PREPARACIN DE
CLASES DE SEMINARIO 80 h PREPARACIN DE CLASES PRCTICAS 12 h
REALIZACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 8 h PREPARACIN DE PROBAS DE
AVALIACIN 40 h ASISTENCIA A TITORAS OBRIGATORIAS 15 h ASISTENCIA/
PREPARACIN OTRAS ACTIVIDADES 10 h VOLUME TOTAL DE TRABALLO 300 h
(12 ECTS)
8. Bibliografa Bsica Barbolla R. e Sanz P. lgebra lineal y teora
de matrices. Prentice Hall, 1998. Larson R., Hostetler R. e Edwards
B. Clculo (volumes 1 e 2). McGraw-Hill. 1999. Complementaria
Apostol T. M. Calculus (volumes 1 e 2). Revert, 1979. Barbolla R.,
Cerd E. e Sanz P. Optimizacin. Prentice Hall, 2000. Bartle R.
Principios de Anlisis Matemtico. Limusa, 1980. Besada M., Garca J.,
Mirs M. e Vzquez C. Clculo de varias variables. Prentice Hall,
2001. Bradley, G. e Smith K. Clculo de varias variables (volumes 1
e 2). Prentice Hall, 1998. Burgos J. lgebra lineal. McGraw-Hill,
1993. Cooper, J. M. A MATLAB companion for multivariable calculus.
Academic Press, 2001. Fernndez Via J. e Snchez E. Ejercicios y
complementos de anlisis matemtico. Tecnos, 1987. Jensen G. Using
MATLAB in Calculus. Prenticer Hall, 2000. Sanz, P., Vzquez, F. e
Ortega, P. Problemas de lgebra Lineal. Prentice Hall. 9. Metodoloxa
A nosa proposta metodolxica vn dividida nas seguintes actuacins:
Pxina web: Na plataforma de docencia da Universidade de Vigo, TEMA,
que se pode acceder a travs do enlace http://faitic.uvigo.es,
poeremos a disposicin do alumnado toda a informacin relativa
materia: boletns de exercicios, exames resoltos, horarios de exames
e titoras, material terico e prctico para o seguimento da materia,
sistemas de autoavaliacin baseados na realizacin de cuestionarios,
consulta de notas
-
Matemticas
e cualificacins, etc. Clases tericas: cada semana deixarse na
pxina web un resumo do material necesario para o traballo que se
realizar na seguinte semana. Posteriormente, na clase de teora,
explicaranse aqueles aspectos que resulten mis dificultosos para o
alumnado e analizaranse os obxectivos que se perseguen e o xeito de
acadalos. Propoer exercicios e exemplos, falar das posibles
aplicacins e extensins ou dar outras referencias bibliogrficas ou
indicacins acerca de calquera outro material necesario para ese
captulo sern tarefas para realizar tamn nas clases tericas. Deste
xeito, ser obrigatorio que os estudantes traballen pola sa conta a
materia de cada captulo. O docente dedicar a seguinte clase terica
a aclarar dbidas e conceptos de difcil comprensin. As tarefas
propostas nestas clases debern ser presentadas polos estudantes en
seminarios organizados a tal efecto e tern o seu reflexo na
cualificacin final. Xa que durante o primeiro cuadrimestre a clase
terica ten unha duracin de 40 minutos mis que no segundo
cuadrimestre, aproveitaremos este tempo adicional para outras
actividades. As, por exemplo, nas primeiras semanas, poderemos
comentar aspectos do razoamento lxico e da linguaxe matemtica que
poden supoer un obstculo para o seguimento da materia. Despois,
organizaremos pequenos seminarios onde algns estudantes, de xeito
voluntario, exporn e comentarn pequenos bloques temticos como:
clculo matricial, resolucin de sistemas de ecuacins lineais ou
formas cuadrticas. Clases prcticas de encerado: dedicarmoslle unha
hora semanal resolucin, por parte do alumnado, dos exercicios que
se propoen na clase terica. Nos boletns de exercicios, incluiranse
problemas bsicos e outros dunha maior dificultade. Algns dos
exercicios bsicos feitos na clase debern entregarse resoltos ao
docente. Tamn se pedir s veces que o alumnado entregue exercicios
que resolver pola sa conta e para os que poder ser requirido algn
tipo de explicacin nas clases prcticas. Os problemas avanzados
poden ser resoltos voluntariamente e presentados polo estudante
interesado. Laboratorio de Matlab: unha prctica de laboratorio en
Matemticas consiste basicamente no emprego de programas de clculo
simblico para facilitar a comprensin de conceptos, permitindo ao
docente tratar problemas reais, sen ningunha das limitacins
impostas por ter que facer as contas a man. Dedicaremos a esta
actividade seis sesins de 2,5 horas cada unha; nestas sesins cada
estudante dispor dun ordenador. Traballaremos co programa de clculo
cientfico Matlab, tanto nas aplicacins puramente numricas, como
coas posibilidades simblica e grfica. Nestes laboratorios
resolveranse parte dos exercicios que foron entregados en clase,
para cotexar as solucins destes, e outros de mis dificultade en
canto a clculo se refire. Non se precisa formacin ningunha nin
coecementos informticos previos por parte do alumnado para o
seguimento das sesins. Ags na primeira sesin, na que entre outros
contidos se fai a presentacin do programa Matlab, o resumo da
prctica estar a disposicin do alumnado na pxina web con antelacin
para que poida facerse unha
-
Matemticas
idea do desenvolvemento desta. Se o alumnado precisa utilizar o
programa pola sa conta, este est instalado nalgns dos ordenadores
da sala de libre acceso. Titoras obrigatorias: ser obrigada a
asistencia s titoras que quincenalmente se establecen no horario de
clases. Nestas titoras, establecerase un dilogo entre o pequeno
grupo de estudantes e o titor ou titora que lles sexa asignado;
basicamente os estudantes consultarn as sas dbidas sobre a materia,
e comentaranse tamn as dificultades e incidencias que, tanto a modo
individual como colectivo, poidan xurdir no desenvolvemento do
curso. 10. Sistema de avaliacin
Convocatoria de xuo: O conxunto das probas parciais realizadas
durante todo o curso ter unha
valoracin mxima de 1,5 punto na nota final. Estas probas son
obrigatorias e non eliminatorias de materia para o exame final.
Nas clases prcticas recolleranse algns dos exercicios
realizados, previa indicacin da profesora; o conxunto de todos eles
ter unha valoracin mxima de 2,5 puntos na nota final.
A correcta realizacin dos ejercicios propostos nas sesins de
laboratorio ter unha valoracin mxima de 1 punto na nota final. A
final de curso realizarase unha proba de media hora de duracin para
comprobar o proveito que o alumnado sacou das sesins; esta proba
ter unha valoracin mxima de 1 punto na nota final.
Propornse algns traballos adicionais, complementarios da
materia, que podern ser realizados individualmente ou en pequenos
grupos, e que tern unha valoracin mxima de 1 punto na nota
final.
A final de curso realizarase unha proba con preguntas tipo test,
do estilo das realizadas ao longo do curso, que abarcar toda a
materia e ter unha valoracin mxima de 1,5 puntos na nota final.
Realizarase tamn outra proba, a continuacin da anterior, con
exercicios do estilo dos propostos ao longo do curso, que ter unha
valoracin mxima de 1,5 puntos na nota final. Entndese que estas das
probas conforman o exame final da materia.
Dado que a avaliacin do curso non est supeditada a unha nica
proba final, entndese que todo aquel alumno que se presente a
algunha proba parcial est sendo avaliado da materia , polo tanto, a
sa calificacin na acta NON poder ser en ningn caso a de non
presentado.
Convocatoria de setembro: Por formar parte do curso, esta
convocatoria unha oportunidade de continuar
traballando para os alumnos que precisen mis tempo para alcanzar
os obxectivos pretendidos, por elo que entendemos que a
convocatoria de setembro non debe estar totalmente desligada do
traballo feito polo alumno durante o curso acadmico.
Os estudantes que non superen a materia na convocatoria de xuo
debern realizar un traballo adicional que ser diseado polo
profesorado co fin de que sexan acadadas as competencias nas que se
observen deficiencias. Cada caso ser tratado de xeito individual.
Este traballo servir, a efectos de calificacin, para
-
Matemticas
mellorar a nota das probas parciais e entrega de exercicios
realizadas longo do curso (un mximo de 4 puntos). Conservanse as
notas que alumno acadou por asistencia e exame de laboratorio as
como das actividades adicionais desenvolvidas durante curso (mximo
de 3 puntos). O exame da convocatoria de setembro ser do tipo do
exame final feito en xuo, con unha parte test e outra de
exercicios, e ter a mesma valoracin que aquel (mximo de 3
puntos).
11. Plan de plurilingismo na docencia Os profesores de
Matemticas acllense neste curso acadmico o plan de plurilingismo
promovido pola Facultade. Con este proxecto trtase de crear as
condicins para favorecer a aprendizaxe de competencias lingsticas
en ingls no mbito da ciencia e, en particular, da qumica. No
primeiro curso tentaremos que o estudante se acostume a escoitar,
ler e escribir cuestins cientfico-tcnicas en lingua inglesa. Con
ese obxectivo daremos os seguintes pasos: 1. Traducir a gua docente
ao ingls. 2. Utilizar parte do material para as actividades
docentes en ingls (presentacins, boletns de exercicios, etc.). 3.
Propoer lecturas de divulgacin en ingls. 4. Propoer a redaccin de
traballos curtos escritos en ingls ou traduccins do ingls galego e
casteln. 5. Organizar algunha sesin de divulgacin en ingls:
proxeccin de documentais, conferencias, 6. Impartir algunha clase,
seminario ou titora en ingls.
-
Qumica analtica
IV. Qumica analtica (3111101040) 1. Datos Xerais Titulacin:
Qumica rea de coecemento: Qumica Analtica Departamento: Qumica
Analtica e Alimentaria Curso: 1 Cuadrimestre: 1 e 2 Carcter:
troncal Crditos: 9 Profesorado:
2. Descritores do BOE Disolucins inicas. Reaccins cido-base.
Reaccins de formacin de complexos. Reaccin de precipitacin. Reaccin
redox. Operacins bsicas do mtodo analtico. Anlise cuantitativa,
gravimtrica e volumtrica. 3. Contexto da materia A materia Qumica
Analtica proporcinalle ao alumnado unha visin xeral das reaccins
qumicas en disolucin, tanto no aspecto terico como aplicado, o que
servir de base para a aprendizaxe de materias que se impartirn en
cursos posteriores, particularmente no referente ao deseo e
aplicacin de mtodos analticos mis complexos.
4. Obxectivos
4.1 Obxectivos conceptuais - Comprender as etapas fundamentais
do proceso analtico, resaltando dun xeito
especial o tratamento da mostra. - Coecer as propiedades
analticas mis importantes e os principais erros que afectan
aos resultados experimentais. - Coecer os conceptos de
actividade, coeficiente de actividade e forza inica. - Coecer a
relacin entre a enerxa de Gibbs e a constante de equilibrio.
Coordinadora: Benita Prez Cid Outros: M Jess Graa Gmez
-
Qumica analtica
- Coecer as distintas formas de expresar as constantes de
equilibrio. - Coecer o concepto de forza dun cido ou dunha base en
funcin da constante de
disociacin. - Coecer o comportamento das especies cido-base
(monoprticas, poliprticas e
anfteras) en disolucin, as como os conceptos de disolucin
amortecedora e capacidade amortecedora.
- Coecer as constantes de formacin de complexos (sucesivas,
globais e condicionais), as como os conceptos de enmascaramento e
desenmascaramento.
- Coecer os conceptos de precipitacin, solubilidade e constante
de solubilidade, as como os principais factores que afectan
solubilidade dos precipitados.
- Coecer os conceptos bsicos de introducin electroqumica: clulas
electroqumicas e electrodos de referencia.
- Coecer e comprender a influencia de reaccins cido-base, de
formacin de complexos e precipitacin sobre as reaccins redox.
- Coecer os aspectos prcticos do equilibrio qumico en anlise
cuantitativa clsica e as aplicacins mis inmediatas no estudo de
mostras reais.
- Coecer os mtodos gravimtricos de anlise e as sas principais
etapas. - Coecer a utilidade das curvas de valoracin, as como os
sistemas indicadores do
punto final en volumetras cido-base, de formacin de complexos,
precipitacin e redox.
- Coecer a terminoloxa bsica da qumica analtica. 4.2
Competencias e destrezas terico-prcticas - Saber identificar as
etapas fundamentais do proceso analtico na resolucin dun
problema analtico. - Saber planificar o tratamento dunha mostra
para a anlise de compoentes
maioritarios. - Ser capaz de diferenciar entre anlise
cualitativa e cuantitativa. - Saber diferenciar con claridade as
propiedades analticas bsicas (exactitude,
precisin, sensibilidade e selectividade). - Saber expresar un
resultado analtico, de xeito rigoroso, utilizando criterios
estatsticos
e saber identificar un erro sistemtico. - Saber calcular as
actividades das especies inicas en disolucin para unha
determinada
forza inica. - Saber calcular o pH e as concentracins no
equilibrio de diferentes especies cido-base
(monoprticas, poliprticas e anfteras). - Saber calcular o pH en
disolucins formadas por mestura de cidos ou de bases con
distinta forza relativa. - Saber calcular o pH dunha disolucin
amortecedora e determinar a sa capacidade de
amortecemento. - Saber calcular as constantes condicionais de
formacin de complexos e as
concentracins das especies existentes na situacin de equilibrio.
- Saber calcular a solubilidade dun precipitado en funcin da
constante de solubilidade,
efecto do in comn e efecto salino. - Saber calcular a constante
de solubilidade condicional dun precipitado considerando a
influencia de reaccins cido-base e de formacin de complexos. -
Saber estimar a cantidade de reactivo necesaria para realizar unha
precipitacin
cuantitativa. - Saber calcular a constante de equilibrio redox e
o potencial dun sistema na situacin
de equilibrio.
-
Qumica analtica
- Saber calcular o potencial redox en presenza de reaccins
cido-base, de complexacin e de precipitacin.
- Saber realizar os clculos en anlise gravimtrica a travs do
factor gravimtrico. - Saber calcular a concentracin de todas as
especies en disolucin, en calquera punto
dunha curva de valoracin, para os diferentes equilibrios. -
Saber diferenciar entre punto de equivalencia e punto final dunha
valoracin. - Saber seleccionar o indicador mis axeitado para
detectar o punto final nunha
volumetra cido-base, de formacin de complexos, de precipitacin e
redox. - Saber realizar os clculos en valoracins directas, por
retroceso e indirectas. - Saber buscar e seleccionar informacin no
campo da qumica analtica, presentndoa
dunha forma organizada. Obxectivos interpersoais - Construr un
texto escrito comprensible e estruturado. - Realizar unha exposicin
oral clara e coherente. - Ter capacidade para traballar en grupo. -
Posur capacidade de argumentacin con criterios racionais. 5.
Prerrequisitos
5.1 Formais Non existen prerrequisitos formais. Recomndase ter
cursado Qumica, Fsica e Matemticas en 2 de bacharelato.
5.2 Contidos e competencias mnimas Para poder abordar con xito
esta materia, recomendable que o alumnado posa uns coecementos
mnimos en Qumica xeral e Matemticas. Estes coecementos inclen: -
Nomenclatura e formulacin qumica, tanto inorgnica como orgnica. -
Axuste de reaccins qumicas sinxelas. - Formas mis usuais de
expresar a concentracin das disolucins. - Manexo de logaritmos e
exponenciais. - Clculo alxbrico de ecuacins sinxelas e sistemas de
ecuacins. 5.3 Plan de traballo e actividades para a consecucin de
prerrequisitos 6. Contidos BLOQUE I. INTRODUCIN QUMICA ANALTICA E
METODOLOXA ANALTICA Tema 1. Introducin qumica analtica Evolucin
histrica e concepto de qumica analtica. Importancia actual da
qumica analtica. Informacin e documentacin en qumica analtica.
Clasificacin dos mtodos de anlise.
-
Qumica analtica
Tema 2. O proceso analtico: operacins previas O proceso analtico
como metodoloxa para a resolucin de problemas analticos. Etapas do
proceso analtico. A mostra analtica. Mostraxe de slidos, lquidos e
gases. Preparacin da mostra para a anlise. Disolucin e disgregacin.
Destrucin da materia orgnica. Tema 3. Tratamento estatstico dos
datos analticos Propiedades analticas. Erros en qumica analtica:
clasificacin. Avaliacin dos erros sistemticos. Estatstica bsica
aplicada expresin de resultados analticos. Probas de significacin.
BLOQUE II. EQUILIBRIOS QUMICOS EN DISOLUCIN Tema 4. Introducin ao
equilibrio qumico Electrlitos. Actividade e coeficientes de
actividade. Constante de equilibrio termodinmica e constante en
funcin das concentracins. Factores que afectan ao equilibrio. Tema
5. Equilibrios cido-base Concepto de cido e de base segundo
Brnsted-Lowry. Forza dos cidos e das bases. Constantes de
disociacin. Resolucin cuantitativa do equilibrio cido-base:
sistemas monoprticos, poliprticos e especies anfteras. Mesturas de
cidos ou de bases de sistemas diferentes. Disolucins amortecedoras.
Tema 6. Equilibrios de formacin de complexos Fundamento das
reaccins de formacin de complexos: ins metlicos e ligantes.
Constantes de formacin sucesivas e globais. Clculo de concentracins
no equilibrio. Influencia de reaccins parasitas no equilibrio de
complexacin. Constantes condicionais. Reaccins de enmascaramento e
desenmascaramento. Tema 7. Equilibrios de precipitacin Solubilidade
e produto de solubilidade. Condicins de precipitacin e disolucin.
Precipitacin fraccionada. Clculos no equilibrio. Factores que
modifican a solubilidade dos precipitados: efecto in comn, efecto
salino e reaccins parasitas. Tema 8. Equilibrios de
oxidacin-reducin Conceptos bsicos. Reaccins redox en clulas
galvnicas e electrolticas. Electrodos de referencia. Potencial
formal. Constante de equilibrio e potencial de equilibrio. Clculos
no equilibrio. Factores que modifican o potencial redox: influencia
do pH e reaccins parasitas. BLOQUE III. APLICACINS DO EQUILIBRIO
QUMICO EN ANLISE GRAVIMTRICA E VOLUMTRICA Tema 9. Anlise
gravimtrica Introducin anlise gravimtrica. Formacin e propiedades
dos precipitados. Contaminacin dos precipitados. Precipitacin en
disolucin homoxnea. Mtodos gravimtricos de anlise. Etapas da anlise
gravimtrica. Clculos da anlise gravimtrica.
-
Qumica analtica
Tema 10. Introducin anlise volumtrica Caractersticas das
reaccins utilizadas en anlise volumtrica. Patrns primarios e
disolucins valoradas. Punto de equivalencia e punto final. Sistemas
de deteccin do punto final. Erro de valoracin. Valoracins directas,
por retroceso e indirectas. Clculos da anlise volumtrica. Tema 11.
Volumetras cido-base Introducin s volumetras cido-base. Curvas de
valoracin de cidos e bases monoprticos e poliprticos. Deteccin do
punto final: indicadores cido-base. Reactivos valorantes.
Aplicacins analticas. Tema 12. Volumetras de formacin de complexos
Introducin s volumetras de formacin de complexos. Curvas de
valoracin con ligantes polidentados. Deteccin do punto final:
indicadores metalocrmicos. Valoracins con ligantes inorgnicos.
Aplicacins analticas. Tema 13. Volumetras de precipitacin
Introducin s volumetras de precipitacin. Curvas de valoracin para
especies simples. Valoracin de mesturas. Deteccin do punto final:
mtodos de Mohr, Volhard e Fajans. Aplicacins analticas. Tema 14.
Volumetras de oxidacin-reducin Introducin s volumetras redox.
Curvas de valoracin. Valoracin de mesturas. Deteccin do punto
final: indicadores redox e indicadores especficos. Reactivos
auxiliares oxidantes e redutores. Reactivos valorantes. Aplicacins
analticas.
7. Plan de traballo
Planificacin da ensinanza
TEMA N de horas adicadas Tema 1 1 hora teora Tema 2 2 horas
teora/ 1 hora seminario Tema 3 2 horas teora/ 2 hora seminario
1 proba corta Tema 4 1 horas teora/ 2 hora seminario Tema 5 3
horas teora/ 3 horas seminario Tema 6 2 horas teora/ 3 horas
seminario
1 proba cuadrimestral Tema 7 2 horas teora/ 2 horas seminario
Tema 9 2 horas teora/ 2 horas seminario Tema 10 1 hora teora Tema
11 2 horas teora/ 3 horas seminario
2 proba corta
-
Qumica analtica
Tema 12 2 horas teora/ 3 horas seminario Tema 13 2 horas teora/
2 horas seminario Tema 8 2 horas teora/ 3 horas seminario Tema 14 3
horas teora/ 3 horas seminario
2 proba cuadrimestral ou exame final
Probas escritas
Volume de traballo do alumno:
Horas / Curso ASISTENCIA A CLASES TEORICAS 29 ASISTENCIA A
CLASES DE SEMINARIO 28 PREPARACIN DE CLASES TEORCAS 41 PREPARACIN
DE CLASES DE SEMINARIO 58 REALIZACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 9
PREPARACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 40 ASISTENCIA A TITORAS
OBRIGATORIAS 13 PREPARACIN OUTRAS ACTIVIDADES 7 VOLUME TOTAL DE
TRABALLO 225
8. Bibliografa
Bsicas: Anlisis Qumico Cuantitativo. D.C. Harris, 2 ed., Revert,
Barcelona, 2001. Fundamentos de Qumica Analtica. D.A. Skoog, D.M.
West, F.J. Holler e S.R. Crouch, 8 ed., Thompson, Madrid, 2005.
Qumica. R. Chang e W. Collegue, McGraw-Hill, 7 ed., Mxico, 2003.
Complementarias: Qumica Analtica. D.A. Skoog, D.M. West, F.J.
Holler e S.R. Crouch, 7 ed., McGaw-Hill, Madrid, 2001. Qumica
Analtica Moderna. Harvey D., McGraw-Hill, Madrid, 2002. Qumica
Analtica Cualitativa. F. Burriel, S. Arribas, F. Lucena e J.
Hernndez, 18 ed., Paraninfo, Madrid, 2001. Equilibrios inicos y sus
aplicaciones analticas. M. Silva, J. Barbosa, Sntesis, 2004.
Problemas Resueltos de Qumica Analtica. J. A. Lpez Cancio,
Thompson, 2005. Problemas Resueltos de Qumica Analtica. P.
Yaez-Sedeo Orive, J.M. Pingarrn Carrazn e F.J. Manuel de Villena
Rueda, Sntesis, 2003.
Proba N Temas que incle 1 proba corta Temas 1-3
1 proba cuadrimestral Temas 1-6 2 proba corta Temas 7, 9, 10 e
11
2 proba cuadrimestral/ exame final Temas 7-14/ Temas 1-14
-
Qumica analtica
Estadstica y Quimiometra para Qumica Analtica. J. N. Miller e
J.C. Miller, 4 ed., Prentice Hall, 2002. Los Clculos Numricos en la
Qumica Analtica. F. Bermejo, P. Bermejo e A. Bermejo. 6 ed.,
Trculo, Santiago, 1998. Qumica Schaum. Fernndez Oncala, A. e Prez
Escribano C., McGaw-Hill, Madrid, 2005. 9. Metodoloxa Material en
lia: o alumnado poder acceder, a travs da plataforma Tem@, a toda a
informacin relativa a esta materia, tanto para o seguimento das
clases tericas como das clases de seminario. Esta informacin estar
tamn dispoible, de forma impresa, na fotocopiadora do centro.
Clases presenciais de teora: desenvlvense como clases maxistrais
(unha por semana) onde o profesor/a ofrecer unha visin global do
tema tratado e incidir, de forma especial, nos aspectos mis
relevantes e naqueles que resulten mis dificultosos para a
comprensin deste. As clases desenvolveranse de forma interactiva co
alumnado, con quen se comentar o material en lia (dispoible na
plataforma Tem@) e a bibliografa mis axeitada para a preparacin
posterior, e en profundidade, de cada tema. Clases presenciais de
seminario: as clases de seminario (unha por semana) levaranse a
cabo seguindo das metodoloxas diferentes; nunha sesin o profesor/a
explicar ao alumnado os problemas-tipo que lle permitan identificar
os elementos bsicos para a resolucin destes. En cambio, noutras
sesins, sern os propios alumnos/as os que resolvern e explicarn no
encerado os exercicios e cuestins propostos nos boletns de
problemas (material en lia) e que presentan diferente grao de
complexidade. Ademais, o profesor/a poder entregar ao alumnado
cuestins e problemas adicionais que lle servirn para reforzar os
coecementos adquiridos nas sesins de clase. Poderase solicitar aos
alumnos/as que entreguen, de forma individual ou en grupo,
exercicios resoltos que sern corrixidos polo profesor/a. Titoras
obrigatorias: os alumnos/as acudirn a titoras (unha hora cada das
semanas) en grupos reducidos e nelas, o titor/a realizar un
seguimento do proceso de aprendizaxe do alumno/a e axudaralle a
resolver dbidas sobre os contidos terico-prcticos da materia as
como en tarefas de bsqueda bibliogrfica. Ademais, o alumno/a
participar en exercicios de autoavaliacin e de avaliacin entre
compaeiros que sern propostos e polo profesor titor. Titoras
voluntarias: ademais das titoras obrigatorias, indicadas
anteriormente, existen as titoras tradicionais ou voluntarias, nas
que o alumnado tamn pode solicitar axuda ao profesor/a.
-
Qumica analtica
10. Sistema de avaliacin Criterios de avaliacin
- Participacin nas actividades docentes da materia: seminarios e
titoras. - Obxectivos conceptuais alcanzados. - Competencias e
destrezas terico-prcticas alcanzadas. - Obxectivos interpersoais
alcanzados. - Traballo realizado ao longo do curso: resolucin e
exposicin de exercicios;
participacin nas titoras obrigatorias. - Probas escritas, onde a
ponderacin do exame final ser inferior ao 50%.
Sistema de avaliacin I) Avaliacin na convocatoria de xuo
I.1) Probas escritas: - Das probas cortas non eliminatorias
(unha por cuadrimestre): mximo 2
puntos. - Das probas cuadrimestrais ou exame final: mximo 4.5
puntos. A primeira das
probas cuadrimestrais (2 puntos) ser eliminatoria, en caso de
ser aprobada; os alumnos/a que non a superen teen que examinarse de
toda a materia no exame final. importante indicar que: i) Han de
superarse as das probas cuadrimestrais ou exame final para poder
aproba-la materia. ii) No sistema de avaliacin continua proposto
para o curso, os alumnos/as que se presenten a unha proba escrita
(parcial ou cuadrimestral) xa estn sendo avaliados da materia ,
polo tanto, a sa calificacin na acta non poder ser a de non
presentado.
I.2) Realizacin e presentacin de problemas resoltos en
seminarios: mximo 2.5 puntos.
I.3) Participacin nas actividades realizadas nas titoras
obrigatorias: mximo 1 punto
II) Avaliacin na convocatoria de setembro
II.1) Proba escrita: mximo 4.5 puntos Os alumnos/as farn unha
proba escrita na que podern acadar a mesma puntuacin que a
establecida para a convocatoria de xuo. Ha de superarse esta proba
escrita para poder aproba-la materia.
II.2) Traballo realizado polo alumno: mximo 2 puntos Unha vez
rematado o proceso de avaliacin de xuo, o profesor propor aos
alumnos/as que non superasen a materia, a realizacin de actividades
adicionais que lle permitirn acadalas competencias das que sern
avaliados na convocatoria de setembro. Este traballo ter que ser
entregado antes do exame oficial de setembro.
-
Qumica analtica
II.3) Traballo realizado polos alumnos/as ao longo do curso:
mximo 3.5 puntos
Conservarase a puntuacin acadada polos alumnos/as durante o
curso nos seguintes apartados:
- Participacin nos seminarios (apartado I.2): mximo 2.5 puntos -
Participacin nas titoras obrigatorias (apartado I.3): mximo 1
punto
Alumnos/as repetidores Os alumnos/as repetidores que decidan
acollerse ao plan piloto sern avaliados do mesmo xeito que os de
primeira matrcula, tendo en conta os criterios xa establecidos para
este plan. Os alumnos/as repetidores que non se acollan ao plan
piloto sern avaliados mediante un exame final (valorado sobre 10
puntos) diferente ao deseado para os que sigan o plan piloto, anda
que ambos exames sern realizados no mesmo da.
-
Fundamentos de qumica orgnica
V. Fundamentos de qumica orgnica (3111101210) 1. Datos xerais
Titulacin: Qumica rea de coecemento: Qumica Orgnica Departamento:
Qumica Orgnica Curso: 1 Cuadrimestre: 2 Carcter: troncal Crditos:
4,5 Profesorado: Coordinadora: Carmen Tern Moldes Outros: Carlos
Silva Lpez
Pedro Besada Pereira Beatriz Iglesias Antelo
2. Descritores do BOE Principios fundamentais de qumica orgnica.
3. Contexto da materia Curso introdutorio de qumica orgnica no que
se estudan as caractersticas estruturais, as propiedades fsicas e a
nomenclatura dos principais grupos funcionais, as como a sa
estrutura tridimensional, ao mesmo tempo que se inicia o estudo das
propiedades qumicas, abordando a reactividade dos compostos
orgnicos en procesos cido-base e redox. 4. Obxectivos
4.1 Obxectivos xerais -Identificar os grupos funcionais.
-Comprender a estrutura dos diferentes grupos funcionais.
-Identificar, nomear e relacionar os distintos tipos de compostos
orgnicos. -Coecer a estrutura tridimensional das molculas orgnicas.
-Coecer os distintos tipos de isomera: isomera estrutural e
estereoisomera. -Comprender os principios da estereoqumica e da
anlise conformacional. -Coecer os conceptos de conformacin e
configuracin. -Comprender o concepto de quiralidade en presenza de
estereocentros.
-
Fundamentos de qumica orgnica
-Coecer os conceptos de enantimeros, diastereosismeros e formas
meso. -Comprender a reactividade das especies qumicas orgnicas como
cidos e como bases. -Comprender os procesos redox nos compostos
orgnicos.
4.2 Competencias e destrezas terico-prcticas -Ser quen de
representar e de nomear, de acordo coas normas IUPAC, compostos
orgnicos sinxelos, monofuncionais e polifuncionais. -Aplicar, de
maneira correcta, os modelos de enlace para explicar a estrutura
dos principais grupos funcionais. -Relacionar a estrutura dos
compostos orgnicos coas sas propiedades macroscpicas.
-Familiarizarse coa terminoloxa bsica da qumica orgnica. -Ser quen
de representar a estrutura tridimensional das molculas orgnicas.
-Adquirir destreza no manexo de modelos moleculares. -Desenvolver a
capacidade de visin e comprensin da estrutura tridimensional.
-Aplicar correctamente os principios da estereoqumica para analizar
os distintos tipos de estereoismeros. -Saber determinar a
configuracin absoluta e aplicar a nomenclatura R/S. -Saber aplicar
a nomenclatura Z/E en alquenos. -Saber predicir a acidez e
basicidade dos compostos orgnicos analizando a sa estrutura e tendo
en conta efectos electrnicos. -Ser capaz de programar adecuadamente
unha reaccin cido-base e saber seleccionar o cido ou a base idnea
para realizar a protonacin ou desprotonacin dun substrato.
-Recoecer un proceso redox. -Saber determinar o nmero de oxidacin e
saber axustar unha reaccin redox. -Saber buscar e seleccionar
informacin sobre os temas abordados na materia.
4.3 Obxectivos interpersoais -Traballar de forma autnoma e en
grupo. -Organizar e planificar proxectos en grupo. -Comunicar un
tema de forma oral e escrita.
5. Prerrequisitos
5.1 Formais
Non existen prerrequisitos formais. Recomndase ter cursado
Qumica, Fsica e Matemticas en 2 de bacharelato.
5.2 Contidos e competencias mnimas
-Coecementos de nomenclatura qumica. -Coecementos sobre
propiedades peridicas dos elementos qumicos. -Coecementos sobre
enlace qumico, previamente adquiridos na materia de Enlace e
estrutura da materia. -Conceptos bsicos sobre equilibrio qumico:
equilibrios cido-base e equilibrios redox.
5.3 Plan de traballo e actividades para a consecucin de
prerrequisitos Asesorarase os alumnos/as nas titoras orientndoos
sobre como actualizar os
-
Fundamentos de qumica orgnica
coecementos bsicos que se consideran imprescindibles para poder
comprender a materia. Proporcionarselles bibliografa.
6. Contidos Tema 1. Introducin qumica orgnica. Concepto de
qumica orgnica. Desenvolvemento histrico e situacin actual.
Caractersticas dos compostos orgnicos. Representacin de estruturas.
Concepto de isomera. Tema 2. Estrutura e clasificacin dos compostos
orgnicos. Esqueleto carbonado e grupos funcionais. Estrutura,
propiedades fsicas e nomenclatura de grupos funcionais: alquenos,
alquinos e compostos aromticos; haloalcanos, alcohois, teres e
aminas; aldehidos e cetonas; cidos carboxlicos, haluros de cido,
anhdridos, steres, amidas e nitrilos. Tema 3. Estereoqumica I.
Estereoisomera conformacional. Rotacin libre de enlaces sinxelos.
Etano propano e butano. Anlise conformacional de cicloalcanos. Tema
4. Estereoqumica II. Estereoisomera configuracional I. Quiralidade.
Estereocentros. Actividade ptica e rotacin especfica. Enantimeros e
mesturas racmicas. Configuracin absoluta: nomenclatura R/S.
Resolucin de mesturas racmicas. Tema 5. Estereoqumica III.
Estereoisomera configuracional II. Molculas con mis dun
estereocentro: diastereoismeros e formas meso. Estereoisomera en
compostos cclicos. Estereoisomera xeomtrica, nomenclatura Z/E. Tema
6. Reactividade dos compostos orgnicos. Reaccins dos compostos
orgnicos como cidos e como bases. Efecto dos cambios estruturais
sobre a acidez e sobre a basicidade. Reaccins redox. 7. Plan de
traballo
Planificacin da ensinanza
TEMA N de semanas adicadas
Tema 1 (1 h teora, 1 h seminario) 1 semana
Tema 2 (4h teora , 4h seminario) 4 semanas
Tema 3 (3h teora, 3h seminario) 3 semanas
Temas 4 y 5 (4h de teora, 4 h de seminario) 4 semanas
Tema 6 (2h teora, 2 h seminario) 2 semanas
-
Fundamentos de qumica orgnica
Probas escritas
Volume de traballo do alumno:
Horas / Curso ASISTENCIA A CLASES TEORICAS 14 ASISTENCIA A
CLASES DE SEMINARIO 14 ASISTENCIA A CLASES PRCTICAS PREPARACIN DE
CLASES TEORCAS 28 PREPARACIN DE CLASES DE SEMINARIO 28 PREPARACIN
DE CLASES PRCTICAS REALIZACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 5 PREPARACIN
DE PROBAS DE AVALIACIN 9 ASISTENCIA A TITORAS OBRIGATORIAS 7
ASISTENCIA/ PREPARACIN OTRAS ACTIVIDADES 5 VOLUME TOTAL DE TRABALLO
110
8. Bibliografa Bibliografa bsica
1. Qumica Orgnica 2 ed., L. G. Wade. Whitesell Perason Addison
Wesley, 2004.
2. Qumica Orgnica 3 ed., K. Peter e C. Vollhardt. Omega,
Barcelona 2000. 3. Qumica Orgnica. Estructura y Reactividad, tomo
1, S. Ege. Revert,
Barcelona, 1997.
Bibliografa complementaria 1. Qumica Orgnica 6 ed., J. McMurry.
International Thomson editores,
Mxico, 2004. 2. Qumica Orgnica 5 ed., P. Y. Bruice. Pearson
Educacin, Mxico 2006. 3. Nomenclatura y Representacin de los
Compuestos Orgnicos 2 ed., E.
Quio e R. Riguera. McGraw-Hill/Interamericana de Espaa, Madrid,
2005. 4. Cuestiones y Ejercicios de Qumica Orgnica 2 ed., E. Quio e
R. Riguera.
McGraw-Hill/Interamericana, Madrid, 2004.
Proba N Temas que incle
1 1 e 2
2 1,2, 3,4 e 5
-
Fundamentos de qumica orgnica
9. Metodoloxa
Plataforma Tem@ Nela porase a disposicin do alumnado toda a
informacin correspondente materia: esquemas dos temas e informacin
bibliogrfica de cada tema, boletns de exercicios clasificados por
temas, exames de cursos anteriores, datas e horas de exames,
horarios de clases e de titoras. Todo este material tamn se deixar
na fotocopiadora do centro. A docencia impartirase a travs de
clases tericas, seminarios e titoras. Clases tericas Cada semana
deixarase, na plataforma Tem@, o esquema e a informacin
bibliogrfica sobre o tema que se abordar na clase terica da semana
seguinte. Na clase terica exporase unha parte ou o tema completo
(dependendo da sa amplitude) e daranse unhas directrices para a
elaboracin dos temas por parte do alumnado, sern remitidos a
captulos concretos dos libros recomendados como bibliografa bsica.
As dbidas que lles xurdan ao elaborar os temas resolveranse nas
clases de seminario. Ao finalizar un tema, proporanse exercicios,
que se recollern en boletns especficos. Seminarios As clases de
seminario (unha hora semanal en grupos de quince alumnos/as) estarn
orientadas para discutir os aspectos mis complicados do tema
tratado, para resolver cuestins xurdidas na elaboracin dos temas e
para realizar os exercicios aparecidos nos boletns. Estes contern
cuestins bsicas que axudarn a consolidar conceptos, e outras de
maior dificultade nas que se relacionarn conceptos abordados en
distintos temas. Nos seminarios organizaranse grupos de traballo
(tres alumnos/as) entre os que se distribuir o contido do boletn, e
cada grupo resolver no encerado os exercicios que elaborou,
explicndollos ao resto da clase. Nos seminarios dedicados
estereoqumica traballarase con modelos moleculares. Titoras
obrigatorias
Cada alumno ter unha hora cada das semanas de titora. Estas sern
en grupos reducidos (seis ou sete alumnos/as por grupo). Esta hora
ser utilizada para tratar todas as dbidas que estes tean,
relacionadas coa materia estudada. Farase un seguimento do
aprendizaxe dos alumnos axudndolles a resolver cuestins
relacionadas cos contidos tericos e ca resolucins dos exercicios
dos boletns. O titor tamn poder asesorar os alumnos nas tarefas de
bsqueda bibliogrfica e na realizacin de traballos en grupo Titoras
voluntarias O profesor tamn ten fixadas unha serie de horas para a
atencin os alumnos. Este horario de titoras comunicarase cando
comence a imparticin da materia. 10. Sistema de avaliacin
Criterios de avaliacin: -Participacin nas actividades docentes
(presencia activa nas clases tericas, seminarios, titoras, visitas
organizadas a industrias, etc.). -Obxectivos conceptuais
conseguidos. -Competencias e destrezas conseguidas. -Traballo
continuado ao longo do curso (resolucin de exercicios, preparacin e
exposicin de temas, preparacin das visitas e conclusins extraidas
etc.).
-
Fundamentos de qumica orgnica
Sistema de avaliacin 1. Avaliacin na convocatoria de xuo
-Realizaranse tres probas escritas, das parciais e unha final. As
probas parciais (unha hora de duracin) non permitirn liberar os
contidos avaliados, e cada unha delas valorarase sobre 1,5 puntos.
O exame final (das horas de duracin) valorarase sobre 4 puntos. A
presentacin a algunha das probas parciais implicar que o alumno
sexa evaluado na convocatoria de xuo. -A participacin nas
actividades docentes, a resolucin de exercicios, a asistencia as
visitas programadas e as probas relacionadas con elas xunto ca
elaboracin de temas valorarase sobre 3 puntos.
Avaliacin de alumnos/as repetidores anteriores a implantacin do
EEES na Facultade Se deciden acollerse ao plan piloto (deben
presentar un escrito no Decanato) avaliaranse de acordo cos
criterios establecidos neste plan. Os que non se acollan ao plan
sern avaliados mediante un exame final que se realizar na mesma
data que o do plan piloto. 2. Avaliacin en setembro Conservarase a
puntuacin obtida en funcin do traballo realizado o longo do curso e
derivado da participacin nas actividades docentes, resolucin de
exercicios, preparacin e exposicin de temas, preparacin da visitas
e conclusins extraidas etc (3). Realizarase un traballo tutelado,
dirixido a reforzar aqueles aspectos da materia relacionados cos
obxectivos conceptuais, competencias e destrezas non acadados
previamente, que permitirn obter como mximo 3 puntos. Realizarase
un exame final de toda a materia que se valorar sobre 4 puntos.
Avaliacin de alumnos/as repetidores anteriores a implantacin do
EEES na Facultade e non acollidos ao plan piloto sern avaliados
mediante un exame final que se realizar na mesma data que o do plan
piloto.
-
Introducin qumica inorgnica
73
Gua docente da materia: Introducin Qumica Inorgnica: 3111101220
1. Datos Xerais Titulacin: Qumica rea de coecemento: Qumica
Inorgnica Departamento: Qumica Inorgnica Curso: 1 Cuadrimestre: 2
Carcter: Obrigatorio Crditos: 4.5 CRDITOS Profesorado:
Coordinador/a: Jess Castro. [email protected] Outros: Mercedes Garca
Bugarn
Jorge Bravo Bernrdez 2. Descritores BOE
Introducin s propiedades dos compostos inorgnicos. Relacin entra
a sa estrutura e o enlace. 1. Contexto da materia Curso
introdutorio Qumica Inorgnica, no que se establecen os principios
bsicos que gobernan o comportamento qumico dos elementos e o dos
seus compostos mis sinxelos. Imprtese a materia no segundo
cuatrimestre, e, polo tanto, dispois da materia troncal "EQ e EM",
coa que comparte algns obxectivos xerais, e da que precisa certos
coecementos, xa que parte da materia acercar ao entendemento das
relacions entre a estrutura macroscpica e microscopica mediante a
comprensin do enlace entre os tomos para chegar s diferentes
sustancias. A materia impartese mesmo tempo que a materia "Quimica
Analtica", de xeito que o estudo das reaccins qumicas compartese
nas das materias, adicndose a ltima estudio dos equilibrios qumicos
dos diferentes tipos de reaccins, mentras que a materia do ttulo
adicarase ao estudio das reaccins en funcin das especies qumicas
presentes, e, polo tanto as relacins entre a estrutura molecular e
as reaccins qumicas que, termodinamicamente falando, son
esperadas.
-
Introducin qumica inorgnica
74
Obxectivos 4.1.Obxectivos xerais
Coecer os tipos de reaccins que teen lugar na natureza e en
particular nun laboratorio qumico.
Coecer o significado do potencial de reducin e a ecuacin de
Nernst. Coecer os conceptos das diferentes teoras cido base. Coecer
e comprender o principio de cidos duros e brandos de Pearson.
Coecer o modelo de empaquetamento de esferas aplicado os slidos.
Coecer os ocos que aparecen nos empaquetamentos de esferas e os
seus
tamaos relativos. Coecer a ecuacin de Born-Land. Coecer teora de
bandas para os metais. Coecer o significado de elemento de simetra,
operacin de simetra e grupo
puntual. Coecer as regras bsicas de nomenclatura dos compostos
de coordinacin. Coecer os concepto de istopo, partculas elementais
do ncleo atmico e
tipos de reaccins nucleares. Coecer os conceptos de vida media e
de fusin e fisin nuclear.
4.2 Competencias e destrezas terico-prcticas Ser quen de
traballar coas ecuacins qumicas, linguaxe do qumico, e ser quen de
axustalas. Saber distinguir entre os diferentes tipos de reaccins
qumicas: acido-bsicas, oxidacin reducin e de precipitacin en
disolucin acuosa. Sen quen de determinar si unha reaccin ter lugar
ou non. Ser quen de axustar unha reaccin de oxidacin-reducion polo
mtodo chamado do in-electrn. Entender as listaxes de potenciais de
reducin e ser quen de utilizalos para a determinacin da
espontaneidade dunha reaccin. Ser qun de aplicar a ec. de Nernst.
Saber usar os diagramas de Latimer, Frost e Pourbaix. Diferenciar
entre a estrutura dun cido e dunha base segundo a teora de
Brownsted-Lowry. Saber comparar a fortaleza cida de compostos
binarios, segundo a teora de Brownsted-Lowry. Saber comparar a
fortaleza cida dos oxicidos, segundo a teora de Brownsted-Lowry.
Ser quen de aplicar o principio de cidos duros e brandos de Pearson
para a determinacin da mellor interaccin entre das especies. Saber
relacionar os modelos de enlace qumico coas propiedades
macroscpicas. Ser quen de estimar a enerxa de rede dun composto
inico binario en funcin dos radios inicos e a frmula do composto.
Ser quen de predicir a estrutura dun composto inico binario en
funcin da relacin de radios inicos. Ser quen de comparar a
condutividade elctrica dunha especie metlica, e dun semicondutor
dopado, pola aplicacin da teora de bandas. Ser quen de comparar as
propiedades fsicas como a dureza ou o punto de fusin dun slido
inico e dun slido molecular. Saber recoecer os diferentes elementos
de simetra nunha molcula, as como determinar o grupo puntual a que
pertence a simetra da mesma.
-
Introducin qumica inorgnica
75
Ser quen de recoecer e nomear un composto de coordinacin. Ser
quen de clasificar un composto de coordinacin en funcin do nmero de
coordinacin e da sa xeometra. Ser que de recoecer unha reaccin
nuclear, e de axustala, comprendendo o tipo de radiacin que
desprende.
4.3.Obxectivos interpersonais Traballar de forma autnoma e en
grupo. Ser quen de organizar un traballo en grupo.
5. Prerrequisitos 5.1 Formais
Non hai prerrequisitos formais.
5.2 Contidos e competencias mnimas Dado o contexto da materia,
de supoer que o alumno ten cursado as materias do primeiro
cuadrimestre, e en particular recomndaselle algunhas habilidades
coas que se fixo na materia "Enlace Qumica e Estrutura da Materia"
para o coecemento das relacins peridicas na tboa dos elementos
qumicos e de xeometra molecular.
-
Introducin qumica inorgnica
76
6. Contidos A materia consiste nas seguintes unidades
conceptuais:
Bloque 1: CONCEPTO DE QUMICA INORGNICA. Estado actual e
interaccin con outras disciplinas.
Bloque 2: Tipos de reacciones inorgnicas. Reacciones redox,
cido-base y precipitacin.
Reglas bsicas de solubilidade de compostos inicos en auga.
Identificacin dos tipos de reacciones. Concepto e uso de estado (ou
nmero) de oxidacin.
Axentes oxidantes e redutores. Axuste de reccin redox. Ecuacin
de Nernst. Utilizacin das tboas de potenciais redox. Diagramas de
Latimer, Frost e Pourbaix.
cidos y bases. Relacin estrutura-carcter cido-base. Variacins
peridicas da forza dos cidos e de las bases. ABDB.
Bloque 3: Compostos slidos, relacin entre o enlace e as
propiedades macroscpicas.
Identificacin do tipo de slidos segundo as propiedades
macroscpicas. Clasificacin dos slidos.
Sustancias covalentes. (slidos covalente y slidos moleculares)
Propiedades fsicas das sustancias moleculares e redes
covalentes
Metais. Aspectos estruturais: Redes de Bravais. Redes habituais
nos metais: Empaquetamento simple e compacto. Propiedades fsicas en
funcin das teoras de enlace, en particular a teora de bandas.
Compostos inicos. Aspectos estructurais. Redes habituais nos
slido inicos: Empaquetamentos e ocos. Enerxas de rede nos cristais.
Carcter covalente nos compostos inicos
Bloque 4: lgns conceptos tiles en Qumica Inorgnica Simetra en
qumica. Compostos de coordinacin. Formulacin e nomenclatura dos
compostos de coordinacin. Tipos de ligandos. Nmeros de
coordinacin e xeometras mis frecuentes. Isomeras.
Bloque 5: O ncleo dos tomos.
7. Plan de traballo
Planificacin da ensinanza
TEMA/BLOQUE N de semanas adicadas
1 1
2 5
3 5
4 3
5 1
-
Introducin qumica inorgnica
77
Probas escritas
Volume de traballo do alumno:
Horas / Curso ASISTENCIA A CLASES TEORICAS 15 ASISTENCIA A
CLASES DE SEMINARIO 14 ASISTENCIA A CLASES PRCTICAS 0 PREPARACIN DE
CLASES TEORCAS 20 PREPARACIN DE CLASES DE SEMINARIO 30 PREPARACIN
DE CLASES PRCTICAS 0 REALIZACIN DE PROBAS DE AVALIACIN 6 PREPARACIN
DE PROBAS DE AVALIACIN 11,5 ASISTENCIA A TITORAS OBRIGATORIAS 7
ASISTENCIA/ PREPARACIN OTRAS ACTIVIDADES 9 VOLUME TOTAL DE TRABALLO
112,5
Proba N Temas (bloques) que incle
1 1 e 2
2 3
3 (final) 4-5
-
Introducin qumica inorgnica
78
8. Bibliografa
Anda que se especifican a continuacin tres libros bsicos de
Qumica Xeral, calquera libro de Qumica Xeral podera estar nesta
categora e igualmente vlido. Por outra banda, os primeiros captulos
dos libros de Qumica Inorgnica adoitan ter uns temas de introducin
adecuados para esta materia. Bibliografa Bsica: R. CHANG. Qumica,
Mc Graw Hill Interamericana. R. H. PETRUCCI, W. S. HARWOOD, F. G.
HERRING. Qumica General, Principios y aplicaciones modernas.
Prentice Hall. G. RAYNER-CANHAM. Qumica inorgnica descriptiva,
Addison- Wesley. Prentice Hall. Bibliografa Complementaria
(extracto) T. L. BROWN, H. E. LeMAY, B. E. Bursten. Qumica. La
ciencia central, Prentice-Hall. D. D. EBBING. Qumica General, Mc
Graw Hill. R. J. GILLESPIE. Qumica, Revert. B. H. MAHAN, R. J.
MYERS. Qumica: curso universitario, Addison-Wesley. P. W. ATKINS.
Qumica General, Ed. Omega.. K. W. WHITTEN, R. E. DAVIS, M. L. PECK.
Qumica General, Mc Graw Hill. C. E. HOUSECROFT, A. G. SHARPE,
Qumica Inorgnica, Pearson Educacin. A.G. SHARPE. Qumica Inorgnica;
Ed. Revert. J. E. HUHEEY, E. A. KEITER, R. L. KEITER. Qumica
Inorgnica. Principios de estructura y reactividad, Oxford
University Press. D. F. SHRIVER, P. W. ATKINS, C. H. LANGFORD.
Qumica Inorgnica, 1 volumen; Ed. Revert, Barcelona. T. MOELLER.
Qumica Inorgnica, Revert. E. GUTIRREZ ROS. Qumica Inorgnica.
Revert, Barcelona. M. MURPHY, C. MURPHY, B. J. HATHAWAY. Basic
principles of inorganic chemistry, making the connections, RSC
(Royal Society of Chemistry), Cambridge. W. R. PETERSON. Formulacin
y nomenclatura. Edunsa. E. QUIOA, R. REGUERA. Nomenclatura de los
compuestos inorgnicos. Ed. McGraw-Hill.
-
Introducin qumica inorgnica
79
9.- Metodoloxa
Iranse colgando na plataforma TEM@, o material utilizado en
clase, dicir, grficos, figuras, boletns de problemas, informacin
bibliogrfica, etc. DDeesseennrroolloo tteemmppoorraall ddooss
CCoonnttiiddooss:: CONCEPTO DE QUMICA INORGNICA. Total, 1 hora
terica e 1 hora de seminario. 1 hora terica. - Breve historia da
Qumica inorgnica e a sa relacin con outras disciplinas. (20
minutos) - Desglose de programa. (20 minutos) - A Q. Inorgnica e a
vida (hemoglobina, cisplatino, catlises, materiais, etc. (20
minutos) 1 hora seminario onde se fai breve repaso s conceptos
resaltados nos "prerequisitos": - Propiedades peridicas
(nomenclatura radios atmicos, radios inicos, electronegatividade,
AE, PI, Conceptos bsicos de termodinmica: H, G, K, etc. TIPOS DE
REACCIONES INORGNICAS. Total, 4 horas tericas e 5 horas de
seminario. 1 Hora terica. Clasificacin das reaccins qumicas en
redox, acidobsicas e de precipitacin: regras de solubilidade. Nmero
de oxidacin. Reaccins Redox.. Axuste de ecuacins redox. 2 Hora
terica. Potenciais redox. Ecuacin de Nernst. Utilizacin das tboas
de potenciais redox. 3 Hora terica. Diagramas de estabilidade da
H2O, Utilizacin dos diagramas de Latimer, Frost, Pourbaix.. 4 Hora
terica. Reaccins cido-base. Teoras de Arrhenius e de Brnsted-Lowry.
Relacin entre a estrutura e a fortaleza dos diferentes cidos de
Brnsted-Lowry. Teora cido base de Lewis Principio de cidos e bases
duros e brandos. Outras teoras cido base. 1 Hora seminario.
Exemplos e cuestins relacionadas cos diferentes tipos de reaccins
qumicas. 2 Hora seminario. Exemplos e cuestins relacionadas coas
reaccins redox 3 Hora seminario. Exemplos e cuestins relacionadas
coas reaccins redox. 4 Hora seminario. Exemplos e cuestins
relacionadas coas reaccins cidobase. 5 Hora seminario. Exemplos e
cuestins relacionadas coas reaccins cidobase. COMPOSTOS SLIDOS:
Total, 5 horas terica e 5 horas de seminario. COMPOSTOS SLIDOS:
Covalentes. Total, 1 hora terica e 1 hora de seminario. 1 Hora
terica. Relacin de slidos en funcin do enlace. Clasificacin en:
Slidos inicos, slidos metlicos, slidos covalentes extensos, e
slidos moleculares e do tipo de forzas intermoleculares.
Propiedades fsicas das redes covalentes. 1 Hora seminario. Exemplos
de identificacin do estado de agregacin esperado para unha
substancia dada a sa frmula emprica e de acordo co tipo de enlace
esperado. COMPOSTOS SLIDOS: METAIS Total, 2 horas tericas e 2 horas
de seminario 1 Hora terica: Coecemento dos elementos que presentan
enlace metlico na tboa peridica. Introducin s redes de Bravais.
Estruturas habituais nos metais. A estrutura dos metais segundo un
modelo de empaquetamento. 2 Hora terica: Modelo de bandas para os
metais. Semicondutores. Aliaxes.
-
Introducin qumica inorgnica
80
1 Hora seminario. Cuestins numricas do empaquetamento. Relacin
dos radios metlicos coas celas. 2 Hora seminario. Cuestins
referidas o modelo de bandas para slidos metlicos ou covalentes.
Conductividad e semiconductividade. Dopado de semimetais e aliaxes.
COMPOSTOS SLIDOS: INICOS. Total, 3 horas tericas e 3 horas de
seminario 1 Hora terica: Relacin das propiedades macroscpicas de un
slido inico. Identificacin de un composto inico. Aproximacin modelo
de empaquetamento de iones. 2 Hora terica: A enerxa de rede,
segundo unha aproximacin terica e outra experimental Defectos
cristalinos. Covalencia nos compostos inicos (regras de Fajans). 1
Hora seminario: Exercicios de identificacin e de nomenclatura dos
compostos inicos. Cuestins numricas do empaquetamento de iones:
Tipo e tamao relativo de ocos. Exemplos dos diferentes tipos de
compostos inicos. 2 Hora seminario. Cuestins numricas da enerxa de
rede. Aplicacin das regras de Fajans. SIMETRA EN QUMICA. Total, 2
horas tericas e 2 horas de seminario. 1 Hora terica. Elementos de
simetra. Operacins de simetra. 2 Hora terica. Grupos puntuais. 1
Hora seminario. Exemplos e cuestins: determinacin da xeometra dunha
molcula. 2 Hora seminario. Identificacin dos elementos de simetra
nunha molcula. Clasificacin de molculas en grupos puntuais.
COMPOSTOS DE COORDINACIN. Total, 1 hora terica e 1 hora de
seminario. 1 Hora terica. Identificacin dun composto de coordinacin
(definicin). tomo central e ligandos. Regras de nomenclatura.
Concepto de nmeros de coordinacin e xeometras. 1 Hora seminario.
Exemplos e cuestins relacionadas coa xeometra dos compostos de
coordinacin. Exemplos e cuestins relacionadas coa xeometra dos
compostos de coordinacin. O NCLEO DOS TOMOS. Total, 1 hora terica e
1 hora de seminario 1 Hora terica. Reaccins nucleares. Clasificacin
1 Hora seminario. Exemplos e cuestins relacionadas coas reaccins
nucleares.
-
Introducin qumica inorgnica
81
10.- Avaliacin
A avaliacin farase de xeito continuado, polo que non existira un
acto de avaliacin nico ou exame, sino que iranse avaliando o longo
do curso as diferentes destrezas ou competencias adquiridas. A
consecuencia lxica desta avaliacin continua e que ser considerado
avaliable calquera alumno polo simple feito presentarse e entregar
as probas cortas programadas (e polo tanto, non ser susceptible de
figurar como "non presentado" na cualificacin final).
A avaliacin global constar de varios apartados de xeito que a
suma global dos puntos (ata un mximo de 10) ser a que conste na
avaliacin final ou acta, de acordo co seguinte esquema:
o Farnse tres probas cortas, dous delas longo do curso en datas
fixadas comezar o cuadrimestre e de comn acordo entre o profesorado
e o alumnado, e a ltima proba ser na data indicada pola Facultade
(proba final). Nesta ltima proba o alumno poder facer a 3 parte
correspondente da materia e tamn repetir a(s) proba(s) anterior(es)
da materia co obxecto de modifica-la nota acadada. En calquera caso
ser preciso, para aprobar a materia, aprobar todas as probas
cortas, anda que na nota global, cada proba t