-
GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 237
YENİPAZARLI V ALI'NİN MANZUM İLK KIRK HADİS TERCÜMESİ THE
TRANSLATION OF YENiPAZARLI VALİ'S FIRST FORTY HADISES
WIDCH ARE WRITTEN iN VERSE Doç. Dr. M. Fatih KÖKSAL
Ahi Evran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fak. Kırşehir.
mfkoksal@gmail. cam
ÖZET Hı- Mııhammed'iıı bir hadisine izafeten kırk hadis
ıerçiiıne ve şerhleri, Arap ve Fars
edebiyatıııda oldıığıı gibi Tiirk edebiyatıııda da dini
edebiyatııı. eıı çok işlenen koııııları arasmda olmııştıır. Çok
genç yaşta öleıı Yenipazarlı Valf, kısa önıriiııe Hiisıı ii Dil
ıııesııevisiTıiıı yaııı sıra iki kırk hadis terciiıııesi11i de
sığdınıııştır. Bıı yazıda, Abdıılkadir Karaha11 'ııı kırk hadisler
üzerine yazdığı lıacimli çalışmasında Vali'ııi11 öteki kırk hadis
tercii111esiııde11 hareketle varlığım bildirdiği, ancak
ııiislıasıııııı bııl1111111adığ1111 ifade ettiği ilk "Terciiıııe-i
Hadls-i Erbain" ıaıııtıla.cak ve eseri11 me111i11e yer
verilecektir.
A11alıtar Kelimeler: Kırk Hadis, Hadis-i Erbain, Yenipazarlı
Valf, lslamf Edebiyat,
ABSTRACT Forty lıadises tra11slatioııs and iııterpretatioııs
became 011e of most popıılar sııbject
amoııgst other religioııs liıerary type also Tıırkislı
liıeratııre, so ıvas Arabic aııd Persiarı literaıııre by to base on
Prophet Mo/ıammed's 011e lıadis. Oııe of 16'h ceııtııry poets
Yenipazarlı Vali ıvlıo died iıı his yoııtlı age, fit iıı his short
life also two "forty hadis traııslatioıı "s except his mesnevi
ııa111ed "Hiisrı ii Dil. " lıı tlıis article, "Terce111e-i Hadis-i
Erbain" ıvlıiclı Abdiilkadir Karahaı.ı told in his lıaviııg
vol11111e ıvork its beiııg accordiııg to Vali's otlıer forty hadis
traııslatioıı, bııt he also said tlıere ıvas 110 copy of it. Tlıarı
ıvill give place to its text.
Key Words: Forty Hadises, Hadis-i Erbain, Yenipazarlı Vali,
İslaıııic Literatııre
Hz. Muhammed'io "Ümmetimin dinf işlerine dair kırk hadis
ezberleye11i Allah kıyamet günü fakihler ve alimler zümresiyle
lıaşreder. " mealindeki hadisi, bilginlerce rivayeti zayıf hadisler
arasında gösterilmesine rağmen kırk hadis derlemelerinin ortaya
çıkışında _başlıca amil olmuştur. Bu konuda öncelik büyük Türk
alimi Abdullah İbnu'l-mübiirek'e aittir. Daha sonra Muhammed b.
Eslem et-Tfist, Ebı'.lbekr Muhammed b. İbrahim el-İsbeharu,
ed-Diirekutnl, el-Hak.imu'n-Nisabfut gibi alimler gelir (Uğui,
1992, 78-79).
Bu hadisin müjdesine mazhar olmak isteyen alim, şair ve
nasirler, kırk hadis ezberlemekle kalmaniı.ş, bunları yazıya da
dökerek ezberlerini adeta belgelemişlerdir. ı Böylece kendileri
için ahirette şefaatçi olacak iyi bir amel işlemiş
Kırk hadislerin ilk zuhuru, yayılması Arap, Fars ve Türk
edebiyatlarında kırk hadis yazma geleneği ve edebiyatımızda
yazılmış kırk hadisler Prof. Dr. Abdülkadir
Karahan'ın İslam-Türk Edebiyatında Kırk Hadis adlı çalışmasında
etraflıca verildiği için burada tekrarına lüzum görülmemiştir. Bkz.
Karahan 1991. Aslı, yazarın doçentlik
tezine dayanan bu eserden başka da -genel olarak- kırk hadisleri
konu edinen çalışmalar yapılmıştır ki tespit edebildiklerimiz
şunlardır: Necib Asım, 1331; Karahan, 1952;
-
238 , GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
olduktan başka, yazdıklannın öğretici şeyler olması hasebiyle
topluma yönelik faydalı bir misyonu yerine getirmişlerdir. Bu
cepheden bakıldığında kırk hadis metinleri, hem yazılma, hem de
okunma açısından yaygınlık kazanmış, böylece geleneğini de
oluşturmuş dini edebiyat mahsullerindendir. Bizde de, bu gelenek
ilk örneğini daha 14. yüzyılda Mahmud bin Ali'nin
Nehcü'l-feradis'iyle vermiş2, başta türün en yaygın olduğu devir
olan 16. yüzyıl gelmek tizere her devirde yazılmış onlarca eser
ortaya çıkarmıştır. 3 "Kırk hadis" tabiri son zamanlarda
kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı sahasında hadis-i erba'ln,
erba'fin hadis, çihl hadis veya -çil hadis genel adlarıyla anılan
kırk hadis derleme kitapları, manzum, mensur veya manzum-mensur
karışık olarak kaleme alınmıştır. Türkçe eserler arasında sadece
hadis metin ve tercümelerinin verildiği eserlerin yanı sıra şerhler
de yazılmıştır. Kırk hadisler, edebiyatımızda yaygın bir tür olarak
yerini alırken bu gelenek günümüze kadar varlığını sürdürmüştür.
·
Mensur olsun, manzum olsun l
-
GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 239
daha çok Hüsn ü Dil adlı mesnevisiyle tanınan 16. yy.
şairlerinden Yenipazarlı Vali'dir. (Köksal. 2003, 33-64).
Bu yazıyla, yıllar önce yayınlamış olduğumuz bir makalede
verdiğimiz bir sözü (Köksal, 2006, 109) yerine getirerek bu
manzumeleri tanıtmış ve neşretmiş; aynı zamanda yayımlanmış kırk
hadisler zincirine yeni bir halka ilave etmiş oluyoruz. Bu yazıda
önce ilk manzum kırk hadis tercümesi tarutLlacak, sonra söz konusu
eserin metnine yer verilecektir.
Vali'nin İlk Kırk Hadis Tercümesi (Çil Hadis-i Resfil): Bursalı
Tahir Efendi, Ankaralı Vali'yi tanıtırken "V AH-i Üad'im'iô de 998
tArl6inde naôm itdigi bir Ôadia-i Erbaein manôfimesi vardır ki bir
nüsôası eAşlr Efendi Kütüb-oAnesi'ndedir. (Bursalı Tahir, 1333,
2/481)" diyerek eseri bize bildirmektedir. Vasfi Mahir Kocatürk de
Edebiyat Tarihi'nin "Vaıt" maddesinde daha meşhur eseri olan Hilsn
il Dil'den bahsetmeksizin Yenipazarlı Vali'nin iki manzum kırk
hadis tercümesi olduğunu bildirir (Kocatürk, 1970, 384). Ancak
Kocatilrk bur~da birinci Kırk Hadis'in 1553'te yazıldığını
belirtmektedir ki, şairin .hayatı bahsinde de görillebileceği gibi
bu mümkiln değildir.
Abdülkadir Karahan, Vali'nin (ikinci) kırk hadis tercilmesinden
bahsederken orada yer alan;
Bundan evvel dabı bu 'a bd-i i:a' lf ~dı na?JD erba'In }:ıadl~-i
şerlf
ibaresinden yola çıkarak böyle bir eserin var olması gerektiğini
söylemekte, bu bilgiye işaretle "Böylece bizim henilz görmediğimiz
Kırk hadisler bulunduğunu, bir kerre daha hatırlamakla, bu mevzuun
vüs'at ve şümulüne dikkat tekrar çekilmiş olur. "demektedir
(Karahan, 1991, 303). Halbuki Osmanlı Milellifleri'nde " ... bir
nüshası Aşir Efendi Kütüphanesi'ndedir. " diye bahsedilen eser, bu
ilk kırk hadis tercümesidir.
Vall'nin ilk kırk hadis tercümesinin tespit edebildiğimiz üç
nüshası vardır .. Manzum kırk hadis tercümelerinin beyit tutarları
az olduğu için genellikle mecm.ualar arasında yer aldığına
değinmiştik. Bu eserin tespit edebildiğimiz üç nüshası da
mecmualarda bulunmaktadır. Bu mecmuaların bulunduğu kütüphaneler ve
eserin yer aldığı varak numaraları Şöyledir: Süleymaniye
Kütüphanesi Aşir Efendi Nu. 438, vr. lb-8b; Süleymaniye Kütüphanesi
Es'ad Efendi Nu. 2560, vr. 13b-18a; Milli Kütüphane (MK Yz. A 2918)
vr. 78a-81b.
İlk kırk hadis tercümesi, aruzun fe'ilatün mefü'ililn feeilün
kalıbında yazılmış olup toplam 8'i Arapça, ikisi birer mısra Türkçe
ve Arapça, diğerleri Türkçe olmak üzere 215 beyit tutarındadır.
Hicri 998 (1589/90) tarihinde nazmedildiği aynı zamanda eserin
adının da açıklandığı şu tarih beytinde ifade edilmektedir:
Ger şorarsaii tamamına tiirlb Buldı encam Çil Qadı°§-İ
ResaJ9984
Süleymaniye Ktp. Aşir Efendi, 438, vr. 8b. Tarih mısraı
Silleymaniye Ktp. Es'ad Efendi nüshasında 994 yazılmış . Ancak
mısra'ın ebced değeri diğer iki nüshadaki gibi
-
240 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
' Çil Hadis-i Şerifte, besmeleden sonra başlık konulmamış tevhit
ve na't bölümlerin'den sonra "Sebeb-i Ceme-i E6Adia-i Şerif'
başlığı altında eserin telif sebebinin anlatıldığı kısım
başlamaktadır. Bu bölümde EbCı Derda'nın rivayet ettiği kırk hadis
ezberlemenin faziletine dair hadisten ve "kırk" sayısının önem ve
değerinden bahsedilir: Tarikatte çile kırk gündür; kırk sabah salih
amelde bulunan kimsenin hatırından lisanına hikmet ırmakları akar;
Allah kainatın toprağını kırk günde yoğurmuştur; bir kimsenin
cenaze namazını muvahhid kırk kişi kılarsa Allah ona mağfiret eder;
babanın oğula ettiği bir dua kırk yıl sari olur; peygamberlere
risalet genellikle kırk yaşında inmiştir vs.
Kırk hadisi nazm ederken nelere dikkat ettiğinden bahseden Vali,
öncelikle mevzu ve merfü hadis konusuna değinerek mevzu hadislere
itibar etmediğini, kaynağı sağlam olan hadisleri seçtiğine dikkat
çeker. Hadislerin güzel bir şekilde nakledilmesi gerektiğini, bunun
için de "betag~t" bilmek icap ettiğini ve kendisinin bu hususa
dik.kat ettiğini söyler. Eser, yalan hadis nakletmek konusundaki
"Kasıtlı olarak yalan hadis söyleyen kimse cehennemde yerini
hazırlar. " mealindeki hadisten sonra "münacat" karakteri taşıyan
bir bölümle devam etmektedir. Vali, bu kısa yakarıştan sonra eseri
nasıl hazırladığından, nelere dikkat etti~nden ve kaynaklarından
bahseder: Buh1iri'de geçen hadislere "ha", Müslim'dekilere "mim"
işaretini koymuştur. Meş1irık'ı esas almış ve hadisleri ondan
iktibas etmiştir. -Her hadisi iki beyit halinde nazm etmiş, ilk
beyitte hadisi vermiş, ikincisinde "tefsir"ine yer vermiştir.
Eskilerin bu hadisler üzerine neler dediklerini incelemiştir.
"Sebeb-i telif' bölümü, bu beyitlerin ardından yine Allah'a dua ve
günahlarının affedilmesini ve halis niyetle yaptığı bu işi Allah'ın
kabul etmesini dilediği birkaç beyitle sona erer.
"Kırk hadis"in nazQıen tercüme edildiği bölüm ise 125. beyitten
itibaren başlamaktadır. Bu bölümde nazım şekli de değişmektedir.
Kırk hadisin tamamı ikişer beyitlik kıt'alar halinde yazılmıştır.
Bu bölümde -bütün nüshalarda- surh (kırmızı) milrekkeple hadis
metninin Arapça aslı, ravisiyle birlikte yazılmış, sonra her hadis
ikişer beyitlik "kıt'a"lar h1ilinde nazın edilmiştir.
206. beyte kadar silren kırk-hadis tercümeleri bittikten sonra
eser "ÔAtimetü'l-e6Adia" başlığından sonra eser kıt'a nazım
şekliyle yazılmış 9 beyitlik bir tarihle sona erer. Bu bölümde de
bu hadis-i erbaini yazdığı için Allah'tan Hz. Muhammed'le haşr
olmayı, onun kendisine şefaatçi olmasını vs. diler ve yukarıda
zikredilen tarih beytiyle eser
METİN
A: Süleymaniye Kütüphanesi Aşir Efendi Nu. 438, vr. lb-8b. E:
Süleymaniye Kütüphanesi Es'ad Efendi Nu. 2560, vr. 13b-18a.
998'i vennektedir. Bundan sonra gösterilen yerle Süleymaniyc
Ktp. Aşir Efendi, 438 nüshasına göredir.
-
GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
MK: Milli Kütüphane, Mecmua-i Eş'ar, vr. 8l b-78a. 5
F-)1 .:,..=.)I -.J u
241
Bu nüshanın varak numaralannın .büyükten küçüğe doğru gitmesi,
mecmuanın bu metnin de içinde bulunduğu bazı sayfalarının ters
istikamette yazılmasından kaynaklanmaktadu.
la. I:Iamd-i Rabb-i: I:Iamd ü bİ-J:ıadd MK la. Mu'ln ü: mu'ln-i
MK
-
242 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
~n.!S
-
GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
Bildi çün J:ııf+ın anuii ehl-i taleb Lii-cerem nice tiilib-i
'irfün Sehl olur diyü J:ııf?-ı na'.?ffi ekşer
A 3a55 Zann idüp ba' i:ıl ar veli merfil' Garai:um çün beyiio-ı
viiJs:ı' dur Gerçi var aiia nev' -i ruJ:ışat-ı din
'Ulema zümresiyle J:ıaşre sebeb Oldı lar nii:pm-ı şıJ:ıiiJ:ı u
J:ıisan Silk-i güftiira dizdiler gevher
Yazdı bir Js:aç J:ıadişler mevzu' Ta' n ola Js:anma J.J ~uı ~
w.ı_,.:... Jfa...ıl ~.,; rJL. ~ (,SJ'...11 ~·Ji. .)U,..)1 ..r.J:
.:,ı ıs_,.;.11 ~I ._>... .:,ı
J.;l...!-11 u-9 ._ş.:ı. ~ rJL. illi J;....; ..,.Le. İhtimam it
J:ıadiş şanında tracil olma I:labib yanında
54b. güfüira: güftana MK 58a. mela -ı : melaz-ı MK 60b. ye: ya
MK 61b. Ki: Ger E 64b. Laf~a : Laf'+-ı MK
243
-
244 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
75 Çün şada~at şi' ar-ı müsliındür
Eyleme şübhe ile na~l-i kelam N~l ider raviyan-ı naşş-ı
şarilJ.
İJ:ıtiraz aiia emr-i lazımdur Müte' agır durur tetebbu' -ı tam
Varid oldı bu resme na~l-i şalJ.il:ı
F .J ~ °"'"" d-J.ı..> ~ .:ı~ l~J Jr" ..,..:ıs ~I
l.S->'.>'> .J ~~es'
-
GÜ, Gazi Eğitim Fakiiltesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
l 00 Ehl-i inkifra seyf-i ~atı' dur Eyledüm l.cırJ.
-
246 , GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
Eınr-i ma' ruf iden meşayty-ı din 130 Mü'mini bayra sev~ iden
kişiye
Ço~ şevab-ı 'a'.?Ime vaşıl olur Fa' il~i gayruii ecri l:ıaşıl
olur
J.ı...o ~I.:,.. .b.;.il. ~)I .:,.. illi ...... L. :SISJI F_,ı •
.,._,.. Y.I Ne ~adar' alpl isen ey mü'min Olma me'yı1s lutf-ı
l:ıa:Zretden Ratunet-i I:Ia~'ı bilse kafir olan Kesmez idi ümidi
cennetden
5. ;;_;..UI..; ~ ~ ~.ıll..; ..11.r-JI ..,..,.1.:,.. .,.,l.bll
~.>AL
A 5b Salik-i rah-ı I:Ia~ isen derviş ~ayd-ı tac u ~abadan ol
sade Giye ol kimse kim cihanda l:ıanr Giymez!)! hergiz anı
'uJ5:bada
. ~w_, ·~.:,..~ı rL-~ rLJl.,=lJ-!illı~ 135 ~avı Ü fi' lüüle
eyleme bizar Jja~-1 dünyayı kı:ndü canından
Müslim oldur ki müslimin anun · Salim ola yed ü lisanından
u.ı...o ~I ~I ö_,._,A Y.I
. . ~apuiia gelse cerr idüp sa'il
Anı tatlu sözile gönder kim Bulmasan nesne itrnege in!a~' Şada~a
gibidür 'ale'l-ıtlii~
J.ı...o •.;..ut, ~.ııı..; ..,.ıw illi • .;.... w.....;....
~illi~! .>:'4-
E 16b' Aybını görse bir müslümanuii Setr idüp itrneyenleıüii
i'.?har 140 İki' alemde' ayb u no~]$:anın Setr ider ol müheymin ü
settar
.:.t;i ~I J.i..~U .:,l..:!Iİ ! ~.ı,,;,.
I:Iaıer eyle şırat-ı niiloşadan Tev'ero oldı neınine ile nital5:
Diihil-i ravza-i cinan olmaz ~ovcılı1$: eyleyen' ale'l-ıtlal5:
l'.ıJI es~ r-..ıl lJ-!I.:,.. ~ .:,~l.JI .:lll. lJ-! ._,..;I
Meger iblisden emhı oL'Da Mübteladur ana beru adem Şirret içün
'un1~a ginnişdür Ca~idür cism içinde mecrİ'd-dem
~le. ...ili~ .:,~1..,k ..ı...!.l ~I_, ~ U"~ lJ-!I
A 6a, 145 Valpf-ı riiz-ı 'ilm ü l:ıikmet olan Aldanur şanına
mekr ü telblse · Bir fa~lhüfi hezar 'abidden Olur iğvası müşkil
iblise
rLJI ~l UJ
-
GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
150 Yegdür Alliih'a bir seni cahil 'Abid olup babil olma~dan
~ı.,,_ ı.r" ...UI .:,ıs ~I ~[,,. ı.r" oı.>IS..:,.. _,,.r. ıJ!
...UI~
'Amel-i bayra sa'y iden mü'min Ma'.?har-i fı'l-i bayr olur
mutla~ J>.ardeşi tJ.acetinde olsa kişi I:Iacetinde olur anuii
dabı I:Iai5:
r"~ u r"~u..:,.. •->'->-" ,,;f
Ne idersen bulursun agir-i ikar ljoş me§eldür ıJf.iiJ
.J!.iil...S'.
Ratımet olınmaz itmeyen ratımet Na~ oldı tJ.adt§-i Fagr-i Cihan
~ ·l:IJ .1.c· .< · ·Li.ı:.· -~ . .
JJ"' r-ı.>"r~w ~w
155 Ma'.?11ar-ı m1r-ı I:Ial5: olam dir isen Ümmetüfi ibtiyan
olmışdur
E l 7aLutf-!ab' ehli ol buşfıneti Js:o
A 6b Rıfi5:dan behre bulmayan kimse
Kendüne munis eyle J>.ur'an'ı 015:uyanla o1ptduran anı
Sil' -i bal~ itmesün seni mezmfun
Mutlai5;a bayrdan i5;alur malµUm ~ı ..:,.. . f_,..1 1
.l_,.........,J!...U f~
Şu!etJ.aya muJs:arin ol da'im Eger istersen olasın mağfür 160
Her kişi ~abrden burfıc idicek Sevdügi ile olınur maJ:ışfır
J.ı..a ~I ~J ...UI Uf d l U -.;I
F-~.::..L....:,...:,l..i.ı:.,J!.Jl..Ş.c.
Devlet anu~ ki künc- i 'uzletde İde tevtJ.ld-i I:I~'ı munis-dil
Va~dete i' ti15:adı cazim iden Ölicek cennete olur dahil
1.l.P.-_,. ı ~I ! .;;..u ~ü....t ._.;J
-
248 , GÜ, Gazi Eğitim Fakiiltesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
_;..): t1L, ~I ~ ~ '->" Y. I
Şubl).-ı şad~ ~açan ki rfişen ola Ne ~atı şofira ~ıl ne ta<
el! it
Eyle niyyet 'ibadet-i fecre
İrmek istersen a' +am-ı ecre
-
GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 249
Dm ü tac at yalında olma şalpn 190 Rah-ı I:Ia~'da ayağı
tozlananuii
Tabic -i nefs-i ?:alim-i ser-keş Cesedine yapışmaya ateş
.,..~ ~~ı:ıı r-1-- ~' ~:.ı, ..,ı...o_, tl..c. .:,ı_, ~.;;t...ıı
~1.:.1_,._,... ~' ~ıı:ıı_,~..ıc._,ı:ıı_,
Olur üç nesnesi nişan-ı nifü~ ~a'im ü şa'im olsa dal:µ kişi
!(4:b-i ~avl ile gulf-i va' d ü emin İdeler çün gıyanet ola işi
_,ş~__, t1-Jllr.i ti.>'--' ~11.r.i J~ l..~I ~l..JI cs~ ~
.:,,!,, ~ ~I
~' ı-::->r1'..ı ı-::->t1' lr.i Çün ~ar-ı ~yamet olsa ~aılb
'İlm merfü' u celıl nazil olu
Mütefe~ olur gürfilı-ı 'ibad
Çoğalur ba~ içinde ~ati ü fesad
~.:..±: tlll Jr... ~ ~ ~l.i.ı_). &.-.:,,.. J:ı~ı _,
•.>'...>-" ~' J.ı...:. 4Jl .)I l.i.ı_). ~
195 'İlmdür cennete veslıe olan Kisb-i 'ilm içün ol ki salik
ola
A ga Fazl u 'irfan olup durur ey dil Kimseye gayr virmek istese
I:Ia~
Buğzı terk eyle ister isen eger
Yatlu ~anmaz kişi biraderine
Elıl-i nar itmesün şa~ın seni cehl Aiia cennet yalın I:Ia~ eyler
sehl
~ula I:Ia~'uii kemal-i il;ısanı
V~-ı 'ilm-i dm ider anı
Cennet içinde olmağa sakin 200 Mü'minüii ~ardeşi durur
mü'min
~~ .)1 ~ u tlll .:,ı • .>'_,... ~' ı-S1L.cl _, ~_,l.i .)1 ~
~_, ~ı_,.. ı_,
MK78a ~avl ü fi' lüiide gözle I:ıüsn-i edeb I:Iubb-ı dünyaouii
olma meyyali Ol gam mal ü şiirete b~az ÇJörür amma ~lı1b u a'
mali
~J IJ
-
250 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)
Umarın Vali-i güneh-kara Sebeb-i raJ:unet u 'inayet olup
210 Erba'm çekmişem reh-i I:fa~'da Kadri 'aıl şefi' le geldüm
Damen-i Atımed'e teşebbüş iden Lutf u il;ısanufia nihayet yo~ Beni
l).aşr it I:Iablb-i Ekrem ile
215 Ger şorarsafi tamamına tarİ!)
KAYNAKLAR
Her biri bir şefi' ola ma~bı11
Bargah-ı ~abüle bula vü~I ,f:ugr-ı '~bii ola budur me'mı11 Eyle
ya Rab şera' atini ~abı11 Kala l).aşa ki ga' ib ü ma~I
Mütel).ayyirdür anda cümle '~I Ey ijudavend-i vahibü '1-mes 'fil
''Buldı encam Çil I:fadlş-i Resı11"(998)
Akay, H. (1989). ''Nabt'nin Kırk Hadis Tercümesi". İslami
Edebiyat, 2, 9-13. Aksoy, H. (1991). Mustafa All'nin Manzum Kırk
Hadis Tercümeleri İstanbul. Aksoy, H. (1997). "Fevrl'nin Manzum
Kırk Hadis Tercümesi". MÜ İlahiyat
Fakültesi Dergisi, S. 13-ıs, 121-130'. Cihan, S. (1991). ·Nüzhet
Ömer Efendi ve Hadis-i Erbain Tercümesi". 19
Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 23-41. ,
Cihan, S. "Şeyhi ve Hadis-i Erbain Tercümesi". 19 Mayıs
Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi, 9, -29. ' Arslan, F. (1997a).
''Edebiyatımızda Kırk Hadis Tercümeleri-r'. Yedi İklim,
63, 54-58. Arslan, F. (1997b). "Edebiyatımızda Kırk Hadis
Tercümeleri-II''. Yedi İklim,
64, 46-50. . Bursalı M. T. (1333). Osmanlı Müellifleri, C .. :ı.
Matbaa-i Amire. İstanbul. Eckman, J. (1984). Nehcü'l-feradis il
Metin. Tezcan, S. ve- Zülfikar, H.
\ (Haz.). TDK Yayını. Ankara.
Karahan, A. (1952). "Tercüme Edebiyatından Nümunel.er Üzerinde
Çalışmalar. Cami'nin Arba'ln'i ve Türkçe Tercümeleri". tüEF Türk
Dili ve Edebiyatı Dergisi,. 4, 345-371. '•
Karahan, A. (1953a). "Kırk Hadis Tercümelerine Umumi Bir Bakış
ve Ankaralı Rüsüht'nin Tercüme-.i Hadis-i Erbain'i". Türkiyat
Mecmuası, 10, 235-242.
Karahan, A. (1953b). ''Türk Edebiyatında Arapça'dan Nakledilmiş
Kırk Hadis Tercüme ve Şerhleri". İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı
Dergisi, 5, 59-84
Karahan, A. (1953c). ''Hakani'nin Kırk Hadis Tercümesi". Türk
Dili, 16, 199-203.
Karahan, A. (1991). İslam-Türk Edebiyatında Kırk Hadis T~plama.
Tercüme ve Şerhleri. Ankara: DİB Yayınları.
Kılıç, M. (1993). Hakaııf: Hayatı, Edebi Şahsiyeti, Eserleri ve
Hadis-i Erba'fn'iıı Teııkidli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk
Üniversitesi. Erzurum.
207a. tercemesin: tercümesin A
2lla. ~dri: ~adr-i MK iısa. ~orarsaii: ~orsaii MK
-
GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 251
Kocatürk, V. M. (1970). Bilyilk Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara.
Köksal, M. F. (1996). ..Türk Edebiyatında Hilsn ti Dil Hikayeleri
ve
Yenipazarlı Vall'nin HUsn ti Dil Mesnevisi". Türklük Bilimi
Araştırmaları, 3, 91-126.
Köksal, M. Fatih (2003). Yenipazarlı Vali - Hüsn u Dil.
İstanbul: Kitabevi Yayınlan.
Küçük, S. (1997). "Münifin Ktrk Hadis Tercümesi". AÜDTCF
Türkoloji Dergisi, 12, 89-106.
Uğur, M. (1992). "Erba'On". Ansiklopedik Hadis Teri.rrı.Jeri
Sözlüğü. Ankara: TDV Yayını.
Necib Asını (1331). "Hadis-i Erbain Tercemeleri". Milli
Tetebbular Mecmuası, 4, 143-165.
Sevgi, A. (1988). "Me·vıana Cemal Efendi'nin Manzum Kırk Hadis
Tercemesi". İslami Edebiyat, 3, 25-27.
Sevgi, A. (1993). "Caml'nin Kırk Hadisinin Türkçe ve Arapça
Manzum Bir Terctimesi Üzerine". MÜFEF Türklük Araştrrmaları
Dergi'si Amil Çelebioğlu Armağanı, 7, 517-536.
Yılmaz, A. (1987). ''Edebiyatımızda Kırk Hadisler", İlim ve
Sanat, 15, 85-88. Yılmaz, H. K. (1990). Tasavvufi Hadis Şerhleri ve
Konevt'nin Kırk Hadis
Şerhi. İstanbul.