ANALECTA HYMNICAMEDII AEVI.
Herausgegeben
von
Clemens Bliime und Guido M. Dreves.
XLIX.
TROPI URADUALES.
Tropen des Missalitn
Mittelalter.
Zweite Folg-e,
<G
Leipzig-.
0. R. R e i s 1 a n d.
1906.
TROPI GRADITALES.
Tropen des Missaleim
Mittelalter.
II.
Tropen zum Proprium Missarum.
Aus handschriftlicheji Quellen herauso-eoeben
von
Clemeiis BlunieS. J.
Leipzig.
0. R. R e i s 1 a n d.
1906.
Vorwort
Diese zweite Folge der Gradual-Tropen bildet die Fort-
setzung von Band XLVII, der Analecta Hymnica. Wurdendort die Tropen zum Ordinariuni Missae, dem festen, textlich
stets gleichbleibenden Teile der Messe vorgelegt, so
hier jene zum Propr/nni Missarum, welches die je nach den
Festen wechselnden Teile der Messe umfafst, wie da
sind: Introitus, Epistel, Graduale bezw. Tractus, Offertorium
und Communio. (Vgl. Anal. Hymn. XLVII, S. 21.) DemFestcharakter entsprechend wechseln allerdings auch die drei
offiziellen Gebete (Collecta, Secreta, Postcommunio) und ofters
die Prafation; aber an diese nur vom Priester zu singenden
Teile der Messe wagte sich das tropenliebende Mittelalter
niemals,ebensowenig wie an das deni Diacon zukommende
Evangelium , wahrend die Epistel des Subdiacons ah und zu
durch Tropen ausgeschmuckt erscheint. Dementsprechend
umfafst vorliegender Band ftinf Hauptgruppen von Tropen:
1) Tropi ad Introitum; 2) Tropi ad Epistolam (Epistolae
farcitae); 3) Tropi ad Graduale; 4) Tropi ad Offertorium;
5) Tropi ad Communionem. Als Appendix fugen sich
ihnen an: Tropi ad Libera, welches letztere selbstredend
nicht zur Messe gehort, aber seinen Platz im Graduale hat
als ein Annex der feierlichen Totenmesse. Innerhalb der
funf Gruppen folge ich der gewohnten Ordnung, so dafs sich
die Lieder de Tempore, de Beata, de Sanctis, de CommuniSanctorum einander folgen.
tiber die Tropen als solche orientiert das Vorwort zum
Band XLVII; den einzelnen fiinf Gruppen wird innerhalb
dieses Bandes je eine kurze Erlauterung vorausgehen. — Ein
genereller Punkt scheint noch der Aufklarung zu bediirfen.
_ (3 —
Es ist aus Fachkreisen das Bedauern laut geworden, dafs
einem Teile von Tropen prinzipiell die Aufuahme in unsere
Analecta verweigert wurde, namlich den in Prosa, ohne alle
Symmetrie und Parallelismus abgefafsten Tropen. Ich gestehe,
dafs ich manche solcher Tropen , die nach Inhalt und Form
und Alter ein grofses Interesse beanspruchen, zum Leidwesen
der Liturgiker ungedruckt habe liegen lassen, uud eine
relativ noch viel grofsere Zahl solcher prosaischer Stucke
wird bei vorliegendem Bande das gleiche Schicksal teilen.
Aber es bleibt der Grundsatz zu wahren, dafs wir „Analecta
Hymnica", nicht „Analecta Liturgica" herausgeben; das
Gebiet unserer Publikation ist und mufs abgesteckt sein fur
liturgische und aufserliturgische Poesie, nicht ftir
poetische und prosaische Liturgie. Wer letztere heraus-
geben will , mufs alles Aufserlitur gische als Disparates
ausschliefseu, raag es noch so schone und interessante religiose
Lyrik sein, wie die Motetten, Cantionen und Reimgebete ; der
Hymuolog hingegen mufs letzteres in seinen Bereich ziehen,
aber liturgische Prosa dem Liturgiker Qberweisen. Ubrigeus
geben die rhythmisch-metrisch oder symmetrisch abgefafsten
Tropen auch dem Liturgiker einen im wesentlichen voUauf
geniigenden Aufschlufs ilber diesen interessanten Literatur-
zweig. Zudem habe ich den Begriff des symmetrischen, bezw.
parallelen Aufbaues eines Tropus sehr weit gefafst, so dafs
namentlich in dem vorliegenden Bande manches Stiick Auf-
nahme fand , das beim ersten Blick und selbst nach genauer
Prufung als reine Prosa ohne Synimetrie erscheinen mufste.
Die Melodie namlich zeigte bei mebreren Tropen , die weder
Metrik noch Rhythmik erkennen liefsen, keine Symmetrie;
aber bei Zerlegung in bestimmte kleinere Abschnitte liefs
sich in den einzelnen Schlufsworten eine gewisse Assonanz
wahrnehmen, oder aber je zwei zwischen die liturgischen
Textworte eingefiigte Tropentexte wiesen gleiche Silbenzahl
auf, so dafs die Annahme berechtigt erschien, wenn auch
nicht in der Melodie, so sei doch im Texte Parallelismus
vorhanden. Ein lehrreiches Beispiel dieser Art ist der
Gradual-Tropus de Communi Confessoruiu : Laetetur almafidelium ecclesia. Dort ist ein textlicher Parallelismus
zweifelsohne nicht zufallig vorhanden, sondern mit feiner
Kunst beabsichtigt,
obgleicb es langer Beobachtungen und
vieler Versuche bedurfte, um ihn sicher herauszufinden unddem Auge klar zu machen. Bei anderen, namentlich Gradual-
Tropen, ist die Sache nicht so klar, und es ist nicht aus-
geschlossen, dafs ich dort Symmetrie und Parallelismus ent-
deckte oder durch kleine Textverbesserungen, die selbstredend
kenntlich gemacht sind, herstellte, vro der Verfasser des
Tropus eine solche Kunst nicht ira Auge hatte. Wenn ich
s 0 1 c h e Tropeu aufnahm, — es sind deren wenige — , so werden
die bezeichneten Liturgiker um so mehr Gnade ergehen
lassen, als strenge Hyranologen es mit gewissera Rechte
tadeln werden.
Eine Schwierigkeit boten jene Introitus-Tropen, richtiger
Introduktionen zum Introitus, welche an sich in prosaischem
Gewande auftreten, aber ein dramatisches Geprage tragen,
als Vorlaufer des religiosen Dramas gelten und
eben deshalb sowie wegen ihres Ursprungs und Alters ein
hohes Interesse beanspruchen. Der Schlufs, weil dramatisch,
also poetisch und ins Gebiet der Hymnologie fallend, ist nicht
einwandfrei. Andrerseits wiirden sie in unserer SammlungXM sehr vermifst. Daher setze ich (iieselben hier ins Vorwort.
Ich wahle filr sie den besten, iibrigens durchweg gut verbiirgten
Text, kennzeichne durch die Quellen ihre Verbreitung und
Tjotiere die wichtigsten Differenzen, ohne die fiiv unseren
Zweck ganz belanglosen Schreibfehler einzelner Codices
herauszuheben.
1. In Nativitate Domiiii.
1. Hodie cantandus est nobis paer,
quem gignebat ineffabiliter ante tempora pater,
et eundem sub tempore generavit inclita mater.
2. Interrogant
:
Qnis est iste puer,
quem tam magnis praeconiis
dignum vociferatis?
Dicite nobis,
ut coUaudatores
esse possimus.
3. Bespondent :
Hic enim est,
quem praesagus et electus
symmista Dei ad terras
venturum praevidens
longe ante praenotavit
sicque praedixit
:
Pner natvs est nobis et filius datus est nobis etc.
Trop. ms. Sangallen.se saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Ebenso in
den Cod. Sangallen. 378 , 381 , 376 , 380, 382 (v. Anal. Hymn. XLVII, p. 23,
Nr. 44— 48). — Trop. ms. MogTintinuin(?) anni 955—62. Cod. Londinen.
Add. 19768. B. — Trop. ms. Emmeramense saec. 11. Clm. Monacen.14322. C. — Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra
27. D. — Trop. ms. S. Amnlfi Metensis saec. 12. in. Cod Meten. 452. E. —Trop. ms. Eptemacense saec. 12. Cod. Parisin. 10510. F. — Trop. ms.
Inticense saec. 12. Cod. Oxonien. Misc. lit. 341. G. — Trop. ms. Ottoburanumsaec. 12. in. Clm. Monacen, 27130. H.
Trop. ras. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. I. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Christi Cantabrig^en.
473. K. — Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. L. —Trop. ms. Mosacense saec. 13. Cod. Oxonien. Misc. lit. 340. M. — Trop.
ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75) N. — Trop. ms. Samma-g^lorianum saec. 12. Cod Parisin. 13252. O. — Das die iiltesten und wichtigsten
Quellen. Trotz des vereinzelten Auftretens dieses Tropus in England, Italien
und Frankreich ist sichtlich sein eigenstes Gebiet Deutschland , v?o er vonSt. Gallen aus als AVerk Tutilo s seine Verbreitung' fand. — Der Textist jener aus A, von dem die anderen Quellen kaum differieren. — In Awird der eigentliche Introitus noch weiter tropiert durch: „Absque nascentiumordine procreatus de virgine sine viri semine" etc., im Cod. Sangallen. 378,
376 und 380 durch: „Praeter omnium puerorum consuetudinem de virgine
procreatus" etc. ; in anderen Quellen tolgt der Introitustext ohne weitere
Tropierung.
Ob 2 und 3(im Anschlufs an A) durch „Interrogant" oder „Interrogatio"resp. „R e s p onde n t" oder „Responsio" einzuleiten sei, ist nach den Quellenunsicher ; die Schlufssilben fehlen. — In I und K heifst es statt dessen,nachdem schon Strophe 1 durch „Primo dicant cantores" eingeleitet ist:
„lt('m dicant alteri", und vor Str. 3 „Item praetitulati cantores". — Ubrigensist der dramatische Charakter von Frage und Antwort aus dem Texte klar,
aber es bleibt von Interesse, dafs die authentischen Quellen von St. Gallenihn ausdriicklich dureh Rubriken hervorheben. — Uberschrift in I K •, „Ver9usante Officiura canendi (fehlt K) in die uatalis Domini", in N : In Nat. D.ante processionem".
2. In XatiTitate Domini.
1. Quem quaeritis in praesaepe,
pastores? Dicite.
3. Adest hic parvulus cnm Maria,
matre sua, de qua dudumvaticinando Isaias dixerat
propheta : Ecce, virgo concipiet
et pariet filinm. Et nunc euntes
dicite, quia natus est.
2. Salvatorem Christum Dominum,infantem pannis involutum
secundum sermonem angelicnm.
4. Alleluia, Alleluia;
lam vere scimus
Christnm natum in terris,
de quo canite
omnes cum propheta
dicentes
:
Puer natus est nobis et filius datus est nobis etc.
Trop. ms. S. Augustini Leraovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. A.
—
Trop. ms. Moissiacenae saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — Trop.ms. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. C. — Trop. ms.Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. D. Trop. ms. S.
— 9 —Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100). E. — Trop.ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. F. — Auch hat sichdieser Tropus noch erhalten bis in das Miss. Bicterrense imp. Lugduni 1.535.
In F finden sich folgende Rubriken : Vor Str. 1 : „Sint parati duo diaconiinduti dalmaticis retro altare dicentes : Quem etc." ; vor Str. 2 : ,Respondeantduo cantores in choro: Salvatorem etc." ; vor Str. .3: „Item diaconi: Adestetc."; vor Str. 4: „Tunc cantor dicat excelsa voce: Alleluia etc.". — Daraufbegann dann oflfenbar der ganze Chor den Introitustext: Puer natus estetc. — Sichtlich ist dieser Tropus der franzosisch-italienische Doppelgiingerzum spezifisch deutschen: „Hodie cantandus est" (vorige Nummer^.
3. In Resnrrectione Doniini.
1. Quem quaeritis in sepnlcro, 2. lesura Nazarenum crucifixum,
0 christicolae? o caelicolae.
3. Non .est hic ; 4. Alleluia , resurrexit Dominus,surrexit, sicut praedixerat. hodie resurrexit leo fortis,
Ite, nuntiate, filius Dei.
quia surrexit. Deo gratias; dicite, eia,
Resurrexi et adhuc tecum sum etc.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisiu. 887. B. — Trop. ms.S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod Parisin. 1119. C. — Trop. ms.Aeduense saee. '"/ii. Cod. Parisin. Arsen. 1169. D. — Trop. ms. Sangallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 484. E. — Ebenso in den Cod. Sangallen. 376
;
378; 381. — Trop. ms. Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. F. —Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. G. —Trop. ms. Metense saec. 12. in. Cod. Meten. 4.52. H. — Trop. ras.
Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. I. — Ebenso imWinchester-Tropar (saec. 11) zu Cambridge (Cod. Coll. Corp. Christi 473). —Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. K. — WeitereQuellen und iiberhaupt Erlauterungen zu diesem Tropus sehe man bei
Karl Lange, Die lateinischen Osterfeiem, (Miinchen, 1887).
Die deutsche Gruppe E—H hat das Eigentiimliche, dafs Str. 4 fehlt
und Strophe 3 also schliefst : quia surrexit dicentes, resp. surrexit de sepulcro
(E und die anderen Sanctgaller Hss.). — In F ist vorausgeschickt : „Interrogant
presbyteri: Quis revolvet nobis lapidemV Interrogant (liaconi: Quemquaeritis etc. Dementsprechend wird Str. 2 eingeleitet durch : Re.^ijmident
presbyteri und Str. 3 durch: Respondent diaconi. — In G geht voraus: Horaest, psallite; iubet dominus canere, eia, dicite : Quem quaeritis etc.
K hat die Rubrik : „In die s. Paschae , cum omnes simul convenerint
in ecclesiam ad raissam celebrandam, stent parati 2 diaconi induti dalmaticis
retro altare dicentes: Quem qnaeritis etc. Respondent 2 cantores stantes in
choro : lestim Nazarenum etc. Item diaconi : Non est hic etc. Tunc cantor
dicat excelsa voce: Alleluia , resurrexit Dominus. Tunc psallat schola:
Resurrexi etc. Letzterer Introitustext ist dann in Prosa tropiert.
Die beiden Winchester-Tropare schliefsen , wie die deutschen Quellen,
die Str. 3 mit: „8urrexit dicentes" , lassen dann aber Str. 4 folgen undliihren dieselbe weiter aus mit den Worten: „Venite et videte locum, ubi
positus erat Dominus, Alleluia, Alleluia. Cito euntes dicite discipulis, quia
surrexit Dominus, Alleluia, Alleluia. Surrexit Dominus de sepulcro, Qui pro
nobis pependit in ligno, Alleluia. ^5253
V, 4-3
— 10 —
Ein besonderes luteresse beansprucht wegen des hohen Alters der Quelledie Einkleidung dieses Ostertropus in A. Nach der i'berschrift „Tropi in
Paschae" folgt: ^Psallite regi magno devicto mortis imperio", alsdann: Quemquaeritis ete. fwie oben , Str. 1— 4) mit dem sich anschliefsenden Introitus-
text ,,Itesurrexi et adhuc tecum sum, Alhhiia; Dormivi, pater. resurgara
diluculo , et somnus meus dulcis est mihi; Posuisti sitper me manum tuametc. Hier also ist der Tropus „Quem quaeritis" iu den anderen, sonst selb-
standig vorkoramenden Tropus „Psallite vegi magno" eingefiigt. Es konntesogar, weil A eine so alte Quelle ist, die Vermutung aufsteigen, beide
genannte Tropen seien urspriinglich ein einziger gewesen, aus dem dannder dramatische „Quem quaeritis" als besonderer Tropus herausgeschaltwurde; wahrscheinlicher jedoch ist der letztere als ein sehr alter Tropusallmahlich erweitert und umkleidet worden. Ob sein Ijrsprung in 8t. Gallenoder vielmehr in St. Martial zu suchen ist, lafst sich schwer entscheiden
In iihnlicher Weise, wie die beiden Tropen unter Nr. 2 und 3, ist diefolgende Introductio zum Introitus auf Ascensio gebaut:
4. In Ascensione Domini.
1. Quern creditis snper astra
ascendisse, o christicolae ?
3. lam ascendit, ut praedixit
:
Ascendo ad patrem meumet patrem vestrum, Deum raeum
et Deum vestnira, Alleluia.
2. lesum, qui surrexit
de sepulcro, o caelicolae.
4. Regna terrae, gentes, linguae,
decantate Domino,Quem adorant caeli cives
in paterno solio.
Eia, Yiri Galilaei, quid admiramini etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. — Ebenso in denCodd. Parisin. 903, 1119, 132.52, Nouv. acq. 1871 und im Cod. Londinen.Calig. A XIV mit belanglosen Varianten.
Ganz anderer Art ist die folgende latroductio znm Introitus auf denApostelfursten; das dramatisohe Zwiegesprach voU kcistlicher Naivitat ist ineine Erzahlung eingewoben.
5. In sancti Petri.
1 . Petro ad ostium pulsanti occurrit
puella illum interrogans ocius:
„Quis es, domine, pulsansqueiam-
iara fortiter ianuam nostram ?"
3. At illa, iliius vocem cognoscens,
prae gaudio quae fleverat,
valvas Don reclusit,
fratribus enuntiavit.
2. „AssumPetrus",illerespoQdens,
„dudum missns Christi in
carcerem pro confessione
;
aperi, Rodal"
4. AUelnia, Alleluia. Viso Petroomnes mergebantprae gaudioque fleverant;
voce magna et Petrus inquit:
„Nuvc scio vere, quia misit Domimis angelwn suum etc.
— 11 —
So der Text im Trop. ins. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
903. — Die anderen ebenfalls franzosischen Quellen iibergehe ich. Wiefurchtbar entstellt in einigen derselben der Text aussieht, zeigt ein Blick
in Frere's Winchester-Troper (p. 196); es ist auffallend, wie Frere einfachhin,
ohne jede Kollation und Korrektur, den Text aus einer einzigen Quelle ab-
drucken konnte, der viillig unverstandlich ist. Er beginnt: „Petrus adhostium pulsans occurrit, puella illum etc." ;
spater in Strophe 2 heifst es :
„. . duduni missus Christum carcere pro confessione aperta odas"(II); ahnlich
geht es weiter.
Zum Vergleiche mit cliesen Beispielen von Introitus-
Introductionen dramatischen Charakters lasse ich
zwei Stucke folgen, die keineswegs Tropen sind, die aber er-
kennen lassen , wie die Tropen zu selbstandigen Dichtungen
und zu dramatischeu Spielen auswuchsen. Die erstere Nummergehort zum Ostertropus „Queni quaeritis in sejndcro" (oben,
Nr. 3), dem wir in den Strophen 4—7 wieder begegnen:
6. In Besnrrectione Domini.
1 a. Heu, pius pastor occidit, 1 b, Heu, nequam gens ludaica,
Quem nulla culpa inficit, Quam dira frendet vesania,
0 mors lugenda! Plebs exsecranda!
1 c. Heu, verus doctor obiit,
Qui vitam functis contulit,
0 res plangenda
!
2 a. Heu, misere cur contingit 2 b. Heu, consolatio nostra
videre mortem salvatoris? utquid mortem sustinmt V
2c. Heu, redemptio nostra
utquid taliter agere voluit?
3a. laraiam esse properemus 3b. Nardi vetet commixtio,
ad tumulum Ne putrescat in tumulo
Ungentes dilecti corpus Caro beata.
sanctissimum.
3 c. Sed nequimus boc patrare
sine adiutorio;
Quisnam saxum hoc revolvit
a monumenti ostio?
4. Quem quaeritis ad sepulcrum, o christicolae
?
5. lesum Nazarennm crucifixum, o caelicola.
6. Surrexit; non est hic, sicnt dixit; venite et videte locnm,
ubi positns fuerat.
— 12 —
7. Alleluia, resurrexit Dominus; Alleluia, resnrrexit Dominus;
hodie resurrexit potens, fortis Christus, filius Dei.
8. Et euntes dicite discipulis eius et Petro, quia surrexit.
9. Eia, pergamus propere
Mandatura hoc perficere.
So im Cod. ms. Bibliothecae archiepiscopi Marsh Dublinen. V 3, 2. 10.
saec 13. (photogr. Keproduction dieses Fol. bei Frere, The Wiiichester Troper,
London 1894; Tafel 26''). — In der Handschrift wird vor jeder Strophe(resp. Versikel) vermerkt, welchen Personen dieselbe zukomme. Die drei
Glieder der .Strophen 1, 2 und 3 sind verteilt auf die „tres Mariae quaerentes
Christum , singulae portantes pyxidem in mauibus"; vor Versikel 4 heifst
es: „Facto intervallo angelus intra sepulcrum appareat eis et dicat hoc modo:Quem qiiaeritis etc." — Am Schlufs folgt dann die dramatische Ostersequenz
:
„ Victimae paschali laudes". — Zur Literatur vgl. Cheval. Repert. Hymn.Nr. 7741; aufserdem vgl. W. Meyer, Carmina Burana, p. 126 sqq.
[Mugi]
:
I^hintius
:
Magi
:
Nuntius
:
Magi:Bex:
Nuntius
:
Bex:
Semistae
.
Oiorus
:
Rex:Magi
.
Bex:
Magi
:
Ohstetrices.
7. In Epiphania Dojuini.
Credimus immensum regeni cum sidere natum,
Aeterna cuius virlute superna reguntur,
Cuius et imperio caro subditur omnis ab aevo.
Regia vos mandata vocant, non segniter ite.
Hunc regnare fatentes cum mysticis muneribus de terra
longinqua adorare venimus.
Rex mandat vobis, omnis quem terra tremiscit,
Protinus ut gressum vestrum dirigatis ad ipsam.
Nunc venerande tene sceptrum, rex, imperiale.
Huc, semistae mei,
Dissertos pagina ad me properantes vocate.
0 legis periti,
A rege vocati,
Cum prophetarum lineis properando venite.
0 vos scribae, interrogati dicite, si quid de hoc pueroscriptum videritis in libris.
Vidimus, Domine , in prophetarum lineis quod raanifestc
scriptum est:
Bethleem, non eris minima in principibus luda ; ex te eniraexiet dux, qui regat populum meum Israel; ipse enimsalvum faciet populnm suum a peccatis eorum.
Regem, quem quaeritis, [natum esse quo signo didicistis] '?
Illum natum esse [didicimns in Oriente stella raonstrante].Si illum regnare [creditis, dicite nobis].
Ite et de puero [diligenter investigate et inventumredeuntes mihi renuntiate],
Ecce, stella in Oriente [praevisa iterum praevenit nos lucida]
.
Qui sant hi, qui stella duce nos adeuntes et inauditaferentes ?
— 13 —Magi simul)
respondentj
'
Obstetrices
:
Magi simul:
Dicit primus:Dicit secundus:
Dicit tertius:
Angelus ex-]
celsa vocej
'
Magi
:
Nos sumus, quos cernitis, reges Tharsis et Arabumet Saba dona ferentes Christo regi, nato Domino,qui stella deducente venimus adorare.
Ecce, puer adest, quem quaeritis; iam properate,
quia ipse est redemptio vestra.
Salve, rex saeculornm.
Suscipe nunc aurum
;
Tolle tus, tu verus Deus;Murram, signum sepulturae.
Impleta sunt omnia, quae prophetice dicta sunt.
Ite, viam remeantes aliam, ne delatores tanti regis
puniendi [fujeritis.
Deo gratias.
Te Beum [laudamus etc.].
So im Trop. ins. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. —Bevor die „Obstetrices" zum ersten Male redeud eingefiihrt werden, steht inder Haudschrift nach den Worten der Magi : „Ecce stella in Oriente" etc.
folgende Rubrik:
Aliter.Et secundus .
Tertius
:
Magi simul:
Nwntius i
Rex:
Nuntius
:
Magi
:
Bex:
Magi:Bex:Bex:Bex:
Magi
:
Obstetrices
:
Aus diesem Einschiebsel , in dem mehrere Reden und Gegenreden der
ersteren Fassung sich wiederholen , liefsen sich jene Satze, von denen das
erste Mal nur die Anfangsworte vernierkt waren , mit Sicherheit vervoll-
standigen. Dadurch i.st auch die Klage \Vagner's (Eiufiihrung iu die Gregorian.
Melodien , I. Freiburg, 1901; p. 297, Anmerkung): „Leider sind manchePartien nur mit den ersten Worten angedeutet" als gegenstandslos ervviesen.
Wir haben also zwei Fassungen des gleiclien Mysteriums ; die eine be-
ginnt mit: „Credimus immensum'^ als Rede aller drei Magier, welche in der
Handschrift mit der metrischen Rubrik eingeleitet wird:
Sic speciem veteres stellae struxere parentes,
Quatinus hos (hoc Hs.) pueri versus psallant duo regi;
die andere mit der Rolle des ersteu Magiers: „Stella fulgove nimiumrutilat". —Eingetragen ist dieses Stiick in der Hand.schrift nach dem Tropus ad
Communiuuem. — Vgl. Cl^ment, Hist. gen. de la Mus. rel., p. 115 sqq.
Stella fulgore nimium rutilat, mafiiis dicit primus,Quae regera regum uatum monstrat,
Quem venturum olim prophetiae signaverant.
Eamus ergo et inquiramus eum offerentes ei munera : aurum,tus et murram.
En, magi veniuntEt regem regum natum stella duce requirunt.
Ante venire iube, quo possim singula scire,
Qui sint, cur veniant, quo nos rumore requirant.
Regia vos [mandata vocant, non segniter ite].
Nunc venerande [tene .sceptrum, rex imperiale].
Regem, quem quaeritis , natum (nato Hs. ) esse quo signo
didicistis?
Illum natum esse didicimus in Oriente stella monstraute.Si illum regnare creditis, dicite nobis.
Huc, semistae mei,
Ite et de puero diligenter investigate et inventum redeuntes
mihi renuntiate.
Ecce , stella in Oriente praevisa iterum praevenit nos lacida.
Qui sunt hi etc. wie oben.
— 14 —
"Wie schon oft, so habe ich auch diesmal wieder die an-
genehme PHicht, unserem rastlosen Mitarbeiter und Freunde
Bannister fUr die wertvoUe Hilfeleistung zu danken, welche
er dem vorliegenden Bande zugute kommen liefs. Mit grofser
Sorgfalt unterzog er die Publikation Frere"s aus den Codd,
Oxonien. Bodl. 775, CoUeg. Corp. Christi Cantabrigien. 473
und Londinen. Calig. A XIV einer Kevision auf die genannten
Handschriften , und stellte mir uberhaupt seine KoUationen
und Abschriften aus den in England befindlichen Troparien
liochherzig zur Verfugung. Was soust noch als Beitrag von
ihm in Betracht konmU, ist bei den betreffenden Quellen
vermerkt.
Schlietslich uoch ein Wort, das auf das Technischeder vorliegenden Publikation Bezug hat. Der liturgische Text
des Introitus, Graduale etc. ist in den handschriftlichen
Troparen regelmiirsig nicht vollstandig mitgeteilt, sondern nur
in den Anfaugsw orteu, oft nur in einem Worte oder einer Silbe
vernierkt. Der liturgische Text ist aber gewohnlich mit der
tropierenden Ausschmiickung so eng verbunden, dafs letztere
ohne den ersteren oft gar keinen Sinn ergibt. Im Gegensatz
zu anderen Herausgebern von Tropen habe ich daher den
liturgischen Text stets vollstandig zwischen den tropierenden
Text eingeschoben und durch anderen Druck kenntlich macheulassen. «
Milnchen, den 17. Dezember 1905.
Clemens Bluiiie.
Tropi ad Introitnm.
Praeambulum.
Die Tropen zum Introitus tragen in flen alten Quellen so konstantvmd ausschliefslich den Namen „tropi'' (tropos, trophi, trophos), wie keineandere Gruppe von Tropen. Werdeu jeiie zum Kyrie, Gloria oder zu auderenTeilen der Messe oft versus, prosae, prosellae, laudes genannt, so ist es bei
den Introitus-Tropen eine hochst seltene Ausnahme, wenn ihre Benennungntropi" eiumal durch „versus in psalmis" abgelost wird. In welcher Hinsichtdiese Bezeichnung als sehr merkwiirdig und auffallend zu beachten sei,
habe ich im Vorwort zum 47. Bande der Analecta (8. 18 und 19) angedeutet.Auch durch ihre Anzahl sind die Introitus-Tropeu vor allen anderen
hervorragend. Die grofse Zahl der metrisch und rhythmisch gebauten, welchein diesem Bande vorgelegt werden, ist noch bedeutend iibertrofiFen durch die
rein prosaischen, ohne .Symmetrie und Parallelismus sich prasentierenden. —Sie sind die Tropen xar' fSo;(rjv. und ihre Fiille hat alte Liturgiker verleitet,
den Tropus lediglich als Interpolation des Introitus aufzufassen. — Dergrofsten Bliite im 10. und 11. Jahrhunderte folgte ein plotzliches Absterben,und nur sehr wenige Introitus-Tropen fristeten ihr Dasein bis ins 13. odergar 15. Jahrhundert.
Das Alter und der Ursprung des Introitus in seiner jetzigen Form ist
vom Ijiturgiker , nicht von Hymnologen zw bestimmen. Ich verweise nurauf Duchesne, Origines du Culte Chretien (Paris 1898), p. 154 sqq. undaiif einige Notizen bei Gautier, Les Tropes (Paris 1886), p. 205 sqq. —Von Bedeutung fiir den Hymnologen und ffjrderlich fiir das Verstandnis derIntroitus-Tropen ist die Tatsache, dafs zu jener Zeit, als die Tropienang desIntroitustextes begann (ira neunten Jahrhimdert), der Aufbau des Introitus
ganz der gleiche war, als er aus dem jetzigen Missale bekannt ist. Danachgliedert er sich in vier Teile: 1. Die Antiphona ad Introitum, ein
der heiligen Schrift entnommener Vers, der dem Festcharakter entspricht;
2. Ein Psalmvers; 3. Die Doxologie: Gloria patri etc. ; 4. Kepetitionder Antiphon.
Entsprechend diesen vier Teilen konnen wir verschiedene Arten vonIntroitus-Tropen unterscheiden. Zunachst solche, die nur die Antiphonzum Introitus tropieren, indem rtureh sie die einzelnen Abschnitte der Antiphonenveitert und erlautert werden ; dieser Art sind die meisten der Introitus-
tropen. Eigentiimlich ist denselben, dafs fast ausnahroslos nicht, wie z. B.
beim „Gloria in excelsis" , die Tropierung uach den ersten Worten desliturgischen Textes einsetzt, sondem denselben als eine Art von Praeambulumoder Introductio schon vorausgeht. Wird nun der so begonnene Tropusnach dem ersten, zweiten usw. Abschnitte der Introitusantiphon im gleichen
Stiele des Rhythmus oder des Metrums fortgesetzt, so bildet die Introductio
(wenn wir in diesem Falle die praludierenden Worte des Tropus so nenuenwollen) mit dem nachfolgenden Introitus- und Tropentexte ein einheitliches
Ganzes, kann nicht als selbstandige Introductio losgeldst werden. In anderen
Blume, Tropi Graduales. II. 2
— 18 —Fiillen jedoch beschrankt sich die ganze Tropierungj nur auf die einleitenden
Worte, und es schliefst sich ihnen der Introitustext ohne jede weitere
Tropierung an ; oder aber der einleitende Tropus ist bald mit diesera, bald
mit jenem Introitus, tropierten oder untropierten, verbunden, ist also eine
Art wandernder Introductio ^vgl. die wandernden Kyrie-Tropen und
Sequentiae, Anal. Hymn. XLVII, p. 214); oder es folgt nach der metrisch
bezw. rhythmiscli abgefafsten Introductio zum eigentlichen Introitustext ein
Tropus ganz anderen .Stieles, der eiu Ganzes fiir sich bildct. — In all diesen
Fallen haben wir eine besondere Art von Tropcn vor uns : ganz selbstaiidige,bald langere bald kiirzere In t r o du c t i on en , die schon dadurch von den
anderen Tropen sicli unterscheiden , dafs sie einen liturgischen Text nicht
durch Interpolation erweitern, sondern ihn blofs praludieren, erlauternd
einfiihren. Beispielc in prosaischem Gewande boten die Nummern 1— 5 des
Vorwortes. Die rhythmisch , metrisch oder symmetrisch gebauten folgen
gleich unter A als eigene Gruppe der „lntioduclioues ad Iiitroitum" . Unterdenselben sind von hervorragendem Interesse die in Jambcn oder Trochaenabgefafsten mit Endassonanz , welche iiberdies vom hochsten Alter sind,
wiihrend sonst das gewohnliche Gewand der Introitus-Tropen, wenn sie nicht
iu ungebundenem Kleide auftreteu , der Hexameter, seltener das Distichon
bildet.
Andere Introitustropen widmen nach Tropierung der Antiphona ad Intro-
itum auch dem Psalmvers und nianchmal uberdies der Doxologie eine
Einleitung. Ein Beispiel, dafs nur der Psalmvers oder die Doxologie tropiert
sind, ist nicht bekannt.Ebeuso wird die Kepetition der Antiphon ab und zu mit einem Tropen-
text eingeleitet, worauf alsdann die Antiphon , welche bei erstmaligem
Gesang tropiert war, ohne Tropierung wiederholt wird. — Es konimenjedoch auch Fiille vor, iu denen die Introitus-Antiphon bei der Wiederholungdurch eineu Tropentext erweitert ist, der von dem Tropus der Autiphou bei
der ersten Rezitation sich vijllig unterscheidet. AIs Beispiel dieue der Tropus„Germinis excelsi'^ auf Mariae Verkiindigung (Nr. 162). Solche Tropen fiir die
Repetitiou sind gewohnlich in den Hss. eingeleitet mit ^Ad Hepetendum";
statt dessen heifst es aber in andereu Quellen oft „Alii(s", „Itein^', „Item alii".
Und in der Tat siud solche ,,Tropi ad Repetendum" durchweg ganz andere,selbstiindige Tropen , wie es auch nicht selten vorkommt, dafs ein und der-
selbe Tropus in der einen Quelle als ein in sich abgeschlossener Introitus-
tropus sich findet, in der anderen als „ad Repetendum" verwendet wird.
Somit ist „ad Repetendum" in der Praxis meistens gleichbedeutend mit„Item alius'
;dementsprechend sind iu vorliegender Publikation solche
zusammengeschweifste Tropenpaare durchweg in zwei getrennte Tropen zer-
legt, selbstredeud unter Hervorhebung der Form, in welcher sie in dieser
oder jener Quelle auftreten.
Betreffs Kepetition der Antiphona ist eine Eigentiimlichkeit zu erwahneu.Nach jetzigem romischen Kitus wird die Antiphon einmal wiederholt, undzwar nach der Doxologie. Die Tropen belehren uns, dafs in mehrerenKirchen und Klostern des 10. und 11. Jahrhunderts diese Wiederholuugzweimal stattfand, bald vor, bald nach der Doxologie. So heifst es z. B.in dem Introitustropus auf den hl. Clemens „Hic sanctus digne etc." (Nr. 227)vor der ersten Repetition:
Dulcia nunc summi rejietwnus verbula Christi,
und vor der zweiten;
Carmen adhuc iterum, confratres; convolvite mecum.
Ein zweites Beispiel , das zugleich die kurz skizzierte Theorie derIntroitustropen illustriert, moge hier deshalb seinen Platz finden, weil es alsberiihmtes Werk Tutilos von St. Gallen ungern in dieser Sammlung ver-mifst wird, als Tropus in rein prosaischem Gewande aber nur unter demTitel eines Beispieles gleichsam Lineingeschmuggelt werden darf:
— 19 —
In Natali s. lohannis Evangelistae.
Quoniam Dominus lesus Christus sanctum lohannem plus quam ceteros
diligebat apostolos,
In medio eccJesiae aperuit os eius,
Ut sacramentum fidei et Verbum coaeternum patri scriptis pariter et
dietis praedicaret;
et implevit eum Dominus,(ijui eum in tantum dilesit, ut in cena sacratissima supra pectus suumipsum recumbere permisisset,
spiritti ifapientiae et intellectus,
Quo inapirante erang^Iizavit dicens : In principio erat verbura, et ver-
bum erat apud Deum, et Deus erat verbum;stolam gloriae indutt eum.
Psalm: Bonum est confiteri Domino et psallere nomini tuo,
altissime;
Inde nos moniti peccata nostra confitentes tibi , Christe,sanctoque
lohanni psallimus dicentes
:
In medio ecclesiae aperuit os eitis etc. (1. Repetitio.)
Gloria jiatri et filio et sjuritui sancto etc,
Quam^rinitatis gloriam|Dilectus iste Domini
|lohannes profundissime
|
Et intellexit et nobis|Eam pronuntiavit;
In medio ecclesiae apcruit etc. (2. Repetitio).
So ira Trop. ras. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 376; Trop. ms.
Mindense saec. 11. Cod. Berolinen. theol. IV 11; Trop. ms. Bambergensesaec. 11. Cod. Vindobonen. 1845 und in den beiden Troparen von St. Eraraeran
(saec. 11. und saec. "/12. Clm. Monacen. 14322 und 14083).
Nicht zu verwechseln rait den Introitus tro pen sind r h y t h mi s che odermetrische Introitustexte, welche an die Stelle des liturgischen Texteshie und da eindraugen, und von denen die Analecta verachiedene Beispiele
brachten (vgl. u. a. XIV b, p. 243—60; XLVa, p. 202 sqq.) — Ich fuge
hier ein Beispiel bei aus dem Miss. Vivariense imp. Lugduni 1527
:
In sancti Geor^ii.
Introitus.
CoUaudemus* mundi creatoremGeorgii* festum celebrantes,
Quem milites* habent in decorem,Martyrio* euius gratulantes
Sunt Deumque laudantes.
A. Iiitrodiictiones ad Introitum.
I. De Tempore.
1. Dominica I. Adrentus D'.
Gregorius praesul meritis et nomine dignus,
Unde genus ducit, summum conscendit honorem
;
Renovavit monumenta patrum priorum,
tunc composuit hunc libellum musicae artis scholae cantorura
anni circulo.
Eia dic, domne, eia:
Ad te lei^avi animam meam, Deus meus etc.
2*
\
— 20 —Trop. ms. Martialense anni 933—936. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop.
ras. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. C. — Trop. ms. Nivernense
saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235; bis: D', — Trop. ms. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. E. — Grad. ms. Tolosanum saec. 11.
Cod. Londinen. Harl. 4951. F. — Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1514.
G. — Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606. H. — Miss. Pictaviense
imp. Parisiis 1526. J. — Miss. Bicterrense imp. Lugduni 1535. K.
Trop. ms. Eporediense saec. 11. in. Cod. Capit. Eporedien. 60. L. —Trop. ms. Vercellense saec. 11. Cod. Capit. Vercellen. CLXI. M. — Trop.
ms. "Vercellense saee. 11. Cod. Capit. Vercellen. CXLVI. N. — Trop. ms.
S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100). O. —Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. P. — Trop. ms.
Modoetinum saec. 11. Cod. Capit. Modoetin. 76. Q — Trop. ms. Pistoriense
saec. "/i2. Cod. Capit. Pistorien. 70. R. — Trop. ms. Bobbiense saec. 12.
Cod. Taurinen. F IV 18. S. — Giad. ms. Italicum saec. 13. Cod. Ambrosian.
5 74 sup. T.
Trop. ms. Eromeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. U.— Trop.ms. Fredeslariense sacc. 11. Cod. Casselan. Theol. TV 25. X. — Miss. ms.Pragense (loannis de Draiiic) saec. 14. Cod. Mus. Bohem. XIII B 9. Y. —Grad. ms. S. Georgii Pragensis saec. 16. in. Cod. Pragen. VH A 13. Z. —Grad. ms. Pragense saec. 16. Cod. Mus. Bohemici XHI E 8. a. — Grad.ms. Pragense anni 1551. Cod. Capit. Pragen. P 10. b. — Grad. ms. Sed-license saec. 15. Cod. Pragen. XIII A 5 c. C. — Grad. ms. Strigoniense
saec. 15. Cod. Capit. Strigouien. Mss. I 3. d.
2 Unde et genus magnum conscendit K; genus duci L, ducis O, dulce T,duxit I: houore F. — 3 Renovabit CD-F, Renovavi D' ; monimenta BCEGHM,munimenta U. — 4 dum composuit BEN—RTZ ac (an sich ist die Lesart sehrannehmbar), qui coniposuit UXYd; mosicae artis L; artis fehlt K, beigefflgt
am Rande. — 4 scholae cantandura UYZ abcd ; cantarura F. — 5 anni circuli
B—FKLPX, circulum RS. — 6 fehlt EOKUXYd : domne eia fehlt GH; statt
6 in F: ora paraphonista dicunt psalmista(I). — Titel in B; „Trophus ad[injtroitum de Ad televavi"; in Y die Rubrik ; „In adventu Domini DominicaI^ ante lutroitum super pulpitum in medio chori a duobus cantatur haecantipbona; Gregorius praesul" etc. und dann am Schlufs des Tropus:^lmmediate praecentores incipiunt Introitum : „Ad te levavi" etc. —Bannister fand diesen Tropus auch im Cod. Parisin. 17436. saec. ^/lo. rait
der Variante in Zeile 5 : „de anni circulo".
Demnach ware der Gebrauch dieses interessanten und beruhmten Tropusin verschiedenen Kirchen Frankreichs, Italiens und Deutschlandstur die Zeit vom Ende des U. bis Mitte des 1(J. Jahrhuuderts erwiesen.Uber die grofsere metrische Vorlage, aus der er sichtlich entnommen ist,
sehe raan den Exkurs zum folgenden Tropus.Erwiihnung verdient noch, dafs die Einfiihrung dieses Tropus in die
Liturgie durch Papst Hadrian II. erfolgt sein soll; das ist eine durchaushaltlose Ertindung. (Cfr. Gautier I, p. 206, Anm.)
2. Domliiiea I. AdTCntns DK
1. Gregorius praesul meritis et nomine dignus,
Unde genus ducit, summum conscendit honorem
;
*
Qoem vitae splendore suae mentisque sagaci
Ingenio potius compsit, quam comptus ab illo est.
5. Ipse patrum monimenta sequens renovavit et auxit
Carmina in officiis, retinet quae circulus anni;
— 21 —
Qnae clerus dulci Domino modalamine solvat,
Mystica dum vitae supplex libamina tractat.
Suaviter haec proprias servat dulcedo nitelas,
10. Si, quod voce sonat, fido mens pectore gestet,
Nec clamor tantura Domini sublimis ad aures,
Quantura vox humilis placido de corde propinqnet,
Haec iuvenura sectetur amor, maturior aevo
Laudibus his instans aeternas tendat ad oras:
Ad te levavi animam meani^ Beus meus etc,
Grad. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 374. — 12 propinquat(cfr. gestet in V. 10). — 14 ad Loras. — Gudranger (Institutions Liturg. Ed.2»; I, p. 164) hat zu diesem Tropus die irrefulirende Bemerkung, derselbesei gedruckt bei Panielius, Dom Denys de .Sainte-Marthe und Toramasi ausHss. des 9., 10. und 11. Jahrhunderts rait einigen Varianten. — Der Tropusin vorslehender Fassung ist vielmehr nachweislich nur St. GaUen eigen,
und Gueranger verwechselt ihn mit dem Tropus unter Nr. 1 und den gleich
zu besprechenden Gedichten, die alle gleichen Anfang haben und aus einerQuelle fiiefsen in sehr verschiedeuer Gestalt. — Vgl. iiberdies Neues Archiv1884; S. 355.
Dom Georgius teilt in seinera Werke De Liturgia Roman. Pontificum(II p. CLXXXV) nach Eccehard, Rer. Francic. 1. XXV, p. 718, angeblich ausdem „Grad. Sigeberti Mindensis , Cod. Helmstadien." , eine Fassung desvorstehenden Tropus mit, die als be sonderes Lied in Umlauf gesetzt wurde,tatsachlich aber nichts ist als ein Exzerpt, und zwar ein Torso, aus dem-selbeu; es besteht namlich aus den Versen 1, 2, 5, 6, 7, 13, schliefst also
mit dem Subjckt „maturlor aevo" , das sein Pradikat im unterdriickteu
Verse 14 hat.
Appendix.
Metrische Introduktionen zum Gradnale nnd Antiphouale.
Die hier folgenden Dichtungen sind keine Tropen,
iiberhaupt keinelyrischen Dichtungen, die direkt ins Gebiet der Hjmnologie gehoren, sondernmetrische Einleitungen, Dedikationen, zum Graduale und Antiphonale. Audieselben kniipft sich eine relativ reiche Literatur, wodurch sie ein hohesInteresse erlangt haben. Da sie in den gleichen Gedauken sich bewegenwie die uns beschaftigenden Tropen, und besonders, da die erstere DichtungVorlage und Ausgangspunkt fiir unsere Tropeu ist, mogen sie hier eineu
Piatz finden.
a. Introductio ex Cod, Capit. Lucensis 490.
1. Gregorius praesul meritis et nomine dignus,
Unde genus ducit, summum conscendit houorem;
* **
Renovavit monumenta patrum iuniorque priorumCaelesti munere fretus sapienter ornabat.
5. Composuit scholae cantorum hunc rite UbeJlum,Qui reciprocando moduletur carmine Christo.
Quando sacerque sacra [est] libans libamiua, vatis
Dulcibus antiphonae pulsent couceutibus aures
Classibus et geminis paalmorum concrepent odas.
— 22 —
10. Hymnistae crebro vox articulata resultet,
Ut celsum quatiat clamoso carmine culmen.
Dominum concordi laudemus voto tonantem,
C"antilju8 et crebris conclamet turba suorum.
Hymnos ac psalmos et resjjousoria festis
15. CongTua proniamus subter testudine templi,
Psalterii melos fantes modulamine crebro,
Atque decem fidibus nitamur teudere Ivram,
Ut psalmista monet bis quinis psallere fihris.
* **
Hic claro argento clare fabricato nitescit;
20. TalibuB omabat donis opuscula Christi
Gregorius felix, caelesti munere dives,
Quem numerosa Dei ditarat gnitia summi.Hic opibus fulsit magnis et honoribus auctus;
Hunc etiam duplicis decorans sapientia legis
;
25. Et populum Doniini magno moderamine rexit.
* **
En, felix Domini famulus, pro munere tanto
Qui noscis rivo vernarum corda rig-are,
Dum sacra comis late praecordia verbis
Luciferisque simul mandatorumque maniplis
30. Et variis florum fragris saturare solebas,
Para vires fragiles anlmae accendeque fibra",
Ut homines pacem discant sei"vare per orbemAngelicam in terris passim cum foedere firmo,
Quam Christus castis, tractim sperantibus arcem35. Perpetuam, ac iugiter praecepta. sequentibus ultro
Sedibus in celsis pulchram promisit habendam.
« *
Salve, fortunate pater, semperque beatus
Atque memor nostri pollens per saecla magister.
Collect. ms. saec. (8. et) */9. Cod. Capit. Lucensis 490. (Nach Grisar, in derZeitschr. fur kath. Theologie, 1890, S. 553 flf.) A. — De Levis, Anecdota sacra,Aug. Turin. 1789, p. 32; aus einer Hs., die er in der Nahe des Klosters S. Michaelvon Lucedio (Piemont) gefunden hatte und als aus dem siebenten Jahrhundertstammend ansah, die aber nach der .Schriftprobe (De Levis, 1. c, p. 29) derGrenze vom 9. zum 10. Jahrhundert angehort. B. — 3 patrumque priorumB; „iuniorque" ist nicht zu beanstanden: Gregor hat die Denkmaler derVater erneuert und als der jiingere die Werke der iilteren im Ver-trauen auf Gott weise verschonert." — 4 Munere caelesti B: sapiens ornabatA, omans sapienter H. — 5 Tum coniposuit A ; cantor B; huncque rite A. —6 reciproca Deo moduletur carmina B. — 7 sacer sacraque libans libamineA. — 9 et gemmis (Lesefehler?) psalmorum A; concrepent odat A, concrepetorat B. — 10 Hymnis te crebro AB: articula A. — 11 Et B ; clamoro A, clamosacrimina B. — 12 Dominus concordis A, Fratres concordi B; voto nantem Avoce tonantem B. — 13 Dantibus A. — 14 responsoria fertis A, fessis B.15 promemus A. — 16 sancto (statt crebro) B. — 17 Fidibus atque decem B;tendere fehlt B: lira B. — 19 Hic (sc. libpr; cfr. v. 5); fabricata AB-ritescit A. — 20 ornata B; et opuscula B. — 22 Quem mune rora A, Quaenumerosa B; ditant A, ditare gloria summi B. — 23 actus A. — 24 Nunc A,Hinc B; zum Partizip „decoran8" ist „68^" zu erganzen, wie in der mittel-
— 23 —alterlichen Poesie haufig (cfr. Vers 7). — 26 famulus felix Domini B. —27 vivos venaruni corda rigore B. — 28 Cum sacro comes B. — 29 manda-torum A. — 30 Et vasus A; fragis A, fruges B. — 31 Prata virum et fragilo
arimos accendere biblis(!)A; ebenso B mit dem Unterschiede : frag^les animosaccendere fibris. (Ich akzeptierte die Coniektur Grisar's trotz der starken
Abweichung von den Quellen). — 33 terris passi B. — 34 Quia Christus
castis rapuit sperantibus artem(I) B. — 3.5 Perpetuis A; hac iugiterB; prae-
cepta fehlt A ; ultra B. — 36 in caeli B.
Die ofters wenig glatt fliefsenden und in beiden Quellen vielfach ent-
stellten Verse hat bereits Grisar (a. a. O.) rekonstruiert; ich glaubte, raich
stellenweise enger an das alteste Original A halten zu miissen. — A ist
beschrieben von Mabillon, Mansi, Bethmann und Ewald, und nach ihnen vonDuchesne im Liber Pontificalis p. CLXIV; ein Faksimile daselbst auf
Tafel III. — B ist nebst anderen Redaktionen des „Gregorius priiesul" mit
erlautemden Bemerkungen abgedruckt von Don Pothier in der Musicasacra, Milano, Mart. 1890, p. 38 sqq. — Als weitere Literatur zu vor-
stehender und den verwandten Redaktionen sei nocli notiert: PaleographieMusic. II, p. 18 sqq.; Revue Benedictine, .lulilieft 1890; Civilta Cattolica,
Aprilheft 1890; Dublin Revew, 1896, p. 36.5; Rassegna Gregoriana, Februar-heft 1902; Rev. d. quest. histor. XI, p. 221.
Es kanu kaum ein Zweifel sein, dafs der unter Nr. 1 mitgeteilte Tropusaus den fiinf ersten He.vametern des vorsteheuden Liedes gebildet ist; die
zwei ersten Hexameter sind wortlich entlehnt, der dritte mit Verstummlungam Schlufs („iuniorque" ist unterdriickt), schliefslich unter Ubergehung des
vierten Hexaraeters der fiinfte mit Verstellung der Worte und einem kleinen
Zusatze. — Der Inhalt dieses langeren Liedes ist derart, dafs es anscheinendvon einem Zeitgenossen Gregnrs, mindestens aber, nach dem Alter der Quellevon Lucca zu schliefsen, im Anfange des neuiiten Jahrhunderts gedichtet
sein mufs, wie Grisar urteilt. Ebenso diirfte letzterer vollig richtig vermuten,dafs es urspriinglich in ein reich geziertes Antiphonar (bezw. Graduale)hineingeschrieben wurde , dem man nicht blofs seinem Inhalt, sondern auchseiner Ausstattung nach eine Herkunft von Gregor selbst, etwa als Geschenk-geber, zuschrieb (Grisar, a. a. O. S. .554).
Jiingeren, wenngleich sehr alten Datums, ist folgende aus Frankreichstammende Einleitung, wovon es mir aber zweifelhaft scheint, ob sie zu einemAntiphonar oder vielmehr zu einer Vita des hl. Gregor gehort.
b. Iniroductio ex Cod. Vaticano Reg. 1709.
1. Gregorius praesul meritis et nomine dignus,
Unde genus ducit, summum conscendit honorem.
* *«
Tradidit hic cantum populis normamque canendi,
Quod Domino laudes referant noctuque dieque.•5. Hic vitam scribens hominum moresque bonorum
Isdem gestorum mala non tacuit, manifestaOmnia; sed post haec senior plenusque dierumTransiit ad Dominum feli.x feliciter ipse.
Et quid te per plura morer fastidia, lector?10. Quod docuit fieri, fecit et ipse prior,
* **
Erfridus ovans Domino Petroque dicavit
Exiguum, quod cernis, opus, spectator amate.
Collect. ms. Floriacen8e(?) saec. C/s.) 9. (10. etc,) Cod. Vatican. Regin.1709. (Cfr. Bannister, Katalog der Gregorian. Exposition, p. 50, Kr. 135. —
— 24 —
Tommasi hat in der Liturgia ant. Hispanica Gothica, (Komae 1746) II, 484
-dieses Lied aus der bezeichneten Quelle ediert, und auf seinen Text, deu
nachher Dtimraler (Poetae latini aevi Carolini II, 686) nochmals abgedruckt
hat, sind wir einzig angewiesen. Denn Folium 33, worauf die Verse allem
Anschein nach standen, und mit ihm die Verse, ist seit einigen Decennien
in der Vaticana nicht mehr zu finden. Nach Tommasi war das Gedicht von
einer Hand des neunten Jahrhunderts eingetragen und hatle obigen Wort-
laut, ausgenommen: 3 hic tantum. — 9 fa.stigia.
c. Introductio Antiphona/rii.
1. Hoc quoque Qregorius patres de more secutus
Instauravit opus duxit et in raelius.
His vigili clerus mentem conamine subdat
Ordinibus, pascens hoc sua corda favo,
5. Quem pia sollicitis sollertia nisibus omniScripturae campo legit et explicuit.
Carmina iJirersas sunt haec celebranda per lioras;
Sollicitam rectis mentem adhibete sonis;
Discite verborum legales pergere calles
10. Dulciaque egregiis iungite dicta modis,
Verborura ne curft sonos, ne cura sonorura
Verborum normas nullificare queat.
Quidquid honore Dei studiis celebratur honestis,
Hoc summis iungit mitia corda choris.
Antiphon. ms. Hartkeri Sangallensis anni 986— 1017. Cod. Sangallen.
:^90. (fol. 12). — Thomasius (IV, 171) hat diese Verse aus gleicher Quelle
publiziert; seine Publikation druckten wieder ab Cl^ment (Hist. gener. de
la Musique relig. Paris 1860, p. 31) uud Gueranger (Institut. Liturg. 2"
edit. I, p. 164), Clemeut mit der irrigen Einleitung: „ . . on chantait aucommencement de Tann^e ecclesiastique, c'est-a-dire avant Vlntroit dupreraier diniaiiche de TAvent, les vers suivants: Hoc quoque etc." Vers 7
sagt deutlich, dafs es sich um das Stundengebet des Priesters, das Brevier,
handelt; auch der Gesang dieser Dichtung ist willkiirliche Erfindiing.
8. Dominica I. Adventus D>.
1. Sanctissimus
namqne Gregorius cum preces
effunderet ad Dominum,
, ut musicum tonum ei
desuper in carminibus
dedisset,
2. Tunc descendit
spiritus sanctus super eumin specie columbae
et illustravit cor eius,
et sic demum exorsus est
canere ita dicendo
:
Ad te leravi animai» meam etc.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Roman. Vitt. Eman. 1343(Sessor, 02). A. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824.B. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Roman. Casanaten. 1741 (C. IV 2)
C. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen, CVII(100). D. — Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. E. —Trop. ms. Casinensef?) saec. 11. ex. Cod. Vatican. ITrb. 602. F. — Trop.ms. Pistoriense saec. "/i'- Cod. Capit. Pistorien. 70. G. — Trop. ms.Bobbiense saec. 12. Cod. Taurinen. F IV 18. H. — Grad. ms. Tolosanumsaec. 11. Cod. Londinen. Harl. 4561. I. —
— 25 —1 , 2 papa (st. namque) F , dum preces I. — 1 , 3 funderet C E G. —
1, 4 musicae D; donum EF, tonus H. — 1, 5 desuper fehlt F. — 1, 6 daretF. — 2, 1 Huic I. — 2, 4 corda DEG. — 2, 5 et tuuc demum EGH. —2, 6 dicens CE. — Die Melodie zeigt keiuen, der Text sehr schwacheuParallelismus zvvischen den beiden Strophen; dem Interessanten des Inhalts
verdankt daher vor allem dieser Tropus , der den Nummem 1 und 2 so
verwandt ist, seine Auinahme. — In A B E wird der Introitustext noch weiter
tropiert , aber in reiner Prosa, namlich : Creator caeli et terrae institutor et
rector, adimple in nobis fidem et dilectionem tuam, Deus meus, in te confido:
non enibescam, Ut possimus contrariae virtuti resistere ac tibi fideliter servire,
neque irrideant me inimici mei etc.
4. In Adventa Domini.
0 benefida, tuis assis, protectio, servis;
Ad te levavi animam meani, Deus meus etc.
Trop. ras. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (V Cantuariense) saec. 11. ex. Cod. Londinen.Calig. A XrV. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. D. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin.
13252. E. — Vitae ms. Sanctorura saec. 10. Cod. Beroliuen. Vin* 115.
add. saec. 11. F. — 1 bene fida E; O bone rex Christe tuis D; zwei Schlufs-
worte des Hexameters fehlen F. — Kollation von F verdanke ich Bannister.
5. In Nativitate Doiuini.
In Gallicantu.
Venit Deus homo factus,
Tempore a matre natus,
Sed a patre sempiternus.
Dominus dixU ad me etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C. — Die iibrige Tropierung ist ohne Rhythmus,namlich: „Quera prophetae cuncti cecinerunt, cum magua luce descendit,
Ego hodie genui te" etc. — 3 Et a C.
6. In Nativitate Domini.
In Gallicantu.
Hymnidicis te, Christe, choris veneremur ovantes,
Qui patre progenitura propria te voce fateris
;
Dominus dixit ad me: Filius meus es tu etc.
Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. — Rest des Introitus untropiert.
— 26 —
7. lu ^'atiritate Domini.
In tertia Missa-
Laademus omnes Dominum,Qui virginis per uternm
Parvus in mundum venerat,
Mnndum regens, qnem fecerat.
Pner natiis est nobis etc.
Trop. ms. Sangallense(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallense
saec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod. Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen.
376. E. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. F. — Trop.ms. Augiense saec. 10. Coc. Bambergen. Ed V 9. G. — Trop. ms. Minden.se
anni 1024. Cod. Berolinen. Ibeol. IV * 11. H. — Trop. ms. Heidenhemensesaec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. I. — 4 fehlt A. — 4 Magnus regens
I. — Der Introitustext selbst ist tropiert, aber in Prosa, und zwar folgt in
E F H : ,,Ineffabilis, forti.s et mirabilis, Et filius (hitus e.s( etc, in den auderenQuellen „Praeter omnium puerorum consuetudinem de virgine procreatus,
Et filius" etc. — Ursprung wohl in St. Gallen; alle die ahnlicli gebautenIntroductionen scheinen schon nach Ausweis der Qiiellen dorther zu stammeu.
8. In Nativitate Domiui.
In tertia missa.
HodieAeterni patris filius
Supernis de sedibus
Ovem, quam perdiderat,
In terram quaerens venerat
;
Puer natus est nobis etc.
Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27.
9. In Nativitate Domini.
* IntertiaMissa.
Hodie
Lux vera efiFulserat,
, Vates quam praedixerat;
Concentu dicant supplici
Omnes atqne singuli
:
Puer natus est nobis etc.
Trop. ms. Heidenhemeuse saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27.
— 27 —
10. In Circumcisione Doniini.
Gaadeamas omnesDie hodierna,
Eia, in qua Christus
Desceudit de caelis
;
Eia, eia, Puer natus est nobis etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ms. Wintonien.se saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Christi Cantabrigien.
47-S. B. — Der Introitus selbst ist rein prosaisch tropiert: „Quem a patre
omnino novimus esse missum in mundum" etc.
11. Iii Epiphauia Domini.
Forma speciosissimus
Manuque potentissimus,
Ex Davidis origine
Natus Maria virgine,
Ecce, advenit, dominator Dominus etc.
Trop. ms. Sangallen8e(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 878. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod. Sangallen 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen.
376. E. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. F. — Trop.ras. Sangallense saec. 11. (et 13.) Cod. Sangallen. 382. C. — Trop. ms.Mindense anni 1024. Cod. Berolinen. theol. IV » 11. H. — Trop. ms. Em-meramense saec. *Vi2. Clm. Monacen. 14083. I. — Trop. ms. Bambergenseanni 1040—61. Cod. Vindobonen. 184.5. K. — Grad. ms. Bambergense saec.
'^/i8. Cod. Bambergen. Ed III 2 L. — Grad. ms. Mosburgense anni 1360.
Cod. Univ. Monacen. 156. Fol. M. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod.Roman. Casanaten. 1741 (C IV 2). N. — Trop. nis. S. Benedicti Mantuani saec.
11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100). O. — Trop. ms. Mosacense saec. 13.
Cod. Oxonien. Misc. lit. 340. P.
1 speciosissime A. — 2 potentissime A. — 4 Nate A ; Mariae virginis
NO. — In A ist der Tropus auf Annuntiatio B.M.V. verwendet; daher der
Introitustext ..VuUiitn tuiim deprecabuutitr" mit der Tropierung." In quemdesiderant angeli prospicere etc. (alles in Prosa). In M und P gehort derTropus laiit Uberschrift zur „Octava Nativitatis D'.", aber der Introitustext
ist jener von Epiplianie. — Der Introitus selbst i'st tropiert (ausgenommenin B), aber in Prosa.
12. In Octava Theophaniae.
Rege nostro carne tecto,
Voce patris prodito
Hac die nos eius omnes
Immoremur laudibus;
Ecce, advenit dominator Dominus eic.
Trop. nis. Sangallense(?) Faec 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Tvop.
ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ras. Sangallense
— 28 —
saec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in-
Cod. Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangalleu.
376. E. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. F. — Trop.
ms. Sangallense saec. 11. (et 13.) Cod. Sangallen. 382. G. — In CEG steht
vor dem Introitustext Ecce aditnit: „Gaudendura est nobis' etc. , d. h. eiu
besonderer Introitustropus , wodurch deutlich ersichtlich ist, dafs die vor-
stehendeu Verae nur eine Introductio siud.
13. In Domiuica Palmaruiu.
Calix dum sit sumendns a me, mors morte liganda,
Ne dirus ille raptor quidquid sibi vindicet de me,
Bomine, ne longe facias auxilium tuum a we.
Trop. ros. Martialense saee. 10. Cod. Parisin. 1084. — Die Hexameter,
wie oft, sind rhythmisch, nicht nietrisch geniessen.
14. In Resurrectione Domini.
Postquam factus homo tua iussa patema peregi
In cruce morte mea mortis erebum superando,
Besurrexi et adhuc tecum sum etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.
Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. B. — Trop. ms. Sangallense
saec. 11. in, Cod. Sangallen. -i^l. C — Trop. ras. Sangallense saec. (11. et)
13. Cod. Sangallen. 382. D. — Trop. ms. Rhenoviense saec. 11. Cod.Turicen. Rhen. 132. E. — Trop. ms. Prumiense saec. '"/u. Cod. Parisin.
9448. F. — Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322.
G. — Trop. ms. Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. H. —Grad. ms. Bambergeuse saec. 11. Cod. Vindobonen. 1845. I. — Grad. ms.
S. Petri Salisburgensis saec. 11. in. Cod. Petrin. a XII 7. K. — Trop. ms.Cremifanense saec. 12. in. Cod. Cremifaneu. 309. L. — Trop. ms. Germani-cum saec. 12. Cod. Roman. Angelic. 948 (R IV 38). M. — Trop. ms. S. Ar-nulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. N. — Trop. ms. Ottoburanumsaec. 12. in. Cim. Monacen. 27 130. O. — Trop. ms. Epternacense saec. 12.
Cod. Parisin. 10510. P. — Miss. ms, Mellicense saec. 14. Cod. Mellicen.
1057. Q. — Prosar. ms. Civitatense saec. 14. Cod. Civitaten. 56 (20). R. —Trop. ms. S. Benedicti Mantuaui saec. 11. Cod. Capit. Veronen CVII (100).
S. — Trop. ms. Wintonieuse saec. 10. ex. Cod. Oxonieu. Bodl. 775. T. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod Coll Corp. Christi Cantabrigien. 743.
U- — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Loudiuen. Calig. A XIV. X. — Trop. ms. Moguntinum (?j saec. 10. Cod.Londineu. Add. 19768. Y. — Trop. ms. Heidenheimeuse saec. 11. CodOxouieu. Seld. supra 27. Z. — Trop. ms. Inticeuse(?) saec. 12. ex. Cod.Oxouien. Misc. lit. 341. a. — Trop. ms. Mosaceuse saec. 13. Cod. Oxonien.Misc. lit. 340. b.
In C faber add. saec. 13) DF—IL—QS — Z ist der Introitiistext weitertropiert durch: „In reguo superuo tibi coaequalis'' etc. ohne Symmetrie. —lu F uud Q folgt des vFeitereu als Ad Repeteudura: Hodie totus mundus(orbis) laetabumlus (s. Nr. lOOj.
— 29 —
15. In Resnrrectioiie Doniini.
Exsurge, rector gentium,
Nec moritanis amplias
Orbemque totum posside
Tuo redemptum sanguine.
Hesiirrexi et adhuc tecuni sum etc.
Trop. ms. Sangallen8e(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.
ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod, Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Mindense anni 1024. Cod. Berolinen.
theol. IV " 11. E. — In E ist der Introitustext des weiteren tropiert durch
:
„Principe infemi devicto claustris ac reseratis, Et adhuc tecum sum" etc, in
BCD durch. „A quo nunquam licet incamatus recessi; Posuisti super memanum tuam" etc. das alles in Prosa.
16. In Resnrrectione Domini.
Te resonet cunctus toto cum plasmate mundns,
Te quoque gens pariter credula quaeqne, pater,
Besurrexi et adhuc tecum sum etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. God. Barabergen. Ed V 9. — Folgt dort,
von anderer Hand eingetragen, unraittelbar nach dem Tropus „Hodie totits
mundus (orbis) laetahundus" (Nr. 100).
17. In Resnrrectione Domiui.
Feria IV.
Nos Dominas, qai est lucis via et semita pacis,
Dissociefa malis; dextmm quicuraque, necesse est,
Aut laevam gradiatur iter; sed dextra bonorum
Semita; conspicuos vocat in sua gaudia iustos:
Veniie, heneditti patris mei, percipite regnum etc.
Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. A. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — 1
Initiale fehlt B. —-2 dextram A. — '6 dextram A. — 4 Semitam B. — In
Repert. Hymnol. unter Nr. 34753 irrig mit dem Incipit: Vos Dominus etc.
18. In Ascensione Domini.
Ex nnmero frequentium,
Qni obviarunt Domino,
Dno subsistunt angeli
Dicentes ad apostolos:
Viri Galilaei, quid admiraminv etc.
— 30 —
Trop. ms. Sangallense(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod. Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen.
376. E. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. F. — Trop.ms. Sangallense saec. 11. (et 13.) Cod. Sangallen. 382. G. — Trop. ms.
Mindense anni 1024. Cod. Beroliiien. theol. IV " U. H. — Trop. ms. Em-meramense anui 1024—36. Clm. Monacen. 14322. 1. — Trop. ms. Emmeramensesaec. "/i2. Clm. Monacen. 14083. K. — Trop. ms. Heidenhemense saec. 11.
Cod. Oxonien. Seld. supra 27. L. — Grad. ras. Sanhypolitanum saec. "/12.
Cod. Vindobonen. 1821. M. — Trop. ms. Cremifanense saec. 12. in. Cod.Cremifanen. 309. N. — Trop. ms. InticenseC?) saec. 12. ex. Cod. Oxonien.Misc. lit. 341. O. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit.
Veronen. CVII (100). P.
3 assistunt N. — Der iibrige Introitustext ist (ausgenommen IMO) tro-
piert durch: Quasi quirt incredibile vel inopinatum fieret, aspicientes incaelum etc.
19. In Ascensione Doniiui.
Regna, terrae, gentes, linguae,
decantate Domino,
Quem adorant caeli cives
in paterno solio.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. B. — Trop. ms. S. Au-gustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — Trop. ms. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. D. — Trop. ms. Moissiacense saec.11. Cod. Parisin. Notiv. acq. 1871. E. — Trop. ms. Glastoniense (? Can-tuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. F.
Ist der 2. Teil des prosaischen Introductio : Quem creditift ascendisse(Vorwort.) Es folgt der Tropus : Tetrifienis sKmmis adfatur (Nr. 121). —2 collaudate Dominum D.
•20. In Pentecoste.
Consubstantialis patri
Et sempiterno filio
Coaeternns, omnipotens,
Summa vel ima continens
Spiritus Domini replevit orhem ierrariim etc.
Trop. ms. Sangallense(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.Cod. Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen.376. E. — Grad. ms. Bambergense anni 1040—61. Cod. Vindobonen." 1845.F. — Der Introitus ist des weiteren tropiert durch: Spiritus preeum et Tatiaeatque pietatis, Et hoc, quod continet omnia etc. (alles in Prosa).
"
21. In Pentecoste.
Cum sacris sacri residerent aedibas, ecce,
Spiritus Domini replevit orhem tcrrarum etc.
Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). A. Trop.ms. S. Amulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. B. 1 Dum B-
— 31 —aedibus eri A. — In A folgt als Fortsetzung' der Tropus „Discipulis flammas'^(Nr. 127). — In B bleibt der iibrige Introitus untropiert; es heifst: „SpirituSDomini; totum; Ps. Exsurgat." — Cfr. Nr. 133, Vers 5.
22. lu Pentecoste.
Dum pia per poputoi> diffudit munera cnnctos,
Spiritus Domini replevit orbem terrarum etc.
Trop. ms. Bononienset?) saec. 11. Cod. Roman. Angelic. 123 (B III 18).
— Trop. ms. Glastoniense r?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. B. — 1 Cum pia B. — Der ubrige Introitustext ist iu
Prosa tropiert.
23. Iii Dedicatioue Ecclesiae.
Sanctus evigilans lacob a somno pavensqne
Cecinit dicens : Terribilis est locus iste etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. A. — Trop. ms.Emmeramense saec. *'/i2. Clm. Monacen. 14083. B. — Trop. ms. S. AmulfiMetensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452 C. — Trop. ms. Aeduense saec.
"/ij. Cod. Parisin. Arsen. 1169. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. E. — Trop. ms. Martialeuse saec. 11. Cod. Parisin. 909.
F. — Trop. ms. 8. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120.
G. — Trop. ms. S. Augustini Lernovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. H.Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. I. — Trop. ms. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132-52. K. — 2 Cecinit dicit A. — DerIntroitustext ist des weiteren tropiert: „Vere Dominus est in loco isto ; Hicdomus Dei est et porta caeli, Quae christicolis supema agmina (lumina BCH)pandeut, £!t i-ocabitur aula Dei.
24. In Dedicatione Ecclesiae.
Festa templi revolventes
salvatoris dextera
Mereamur benedici,
ut fecundi psallere
Possimus dicentes
:
Terribilis est locus iste etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec, 11. Cod. Parisin. 909. C. — Folgt in Prosa:
Multoque cavendum est hic aliquid indecens cogitare, quia
hic (lomns Dei est et porta caeli.
Concede hoc nobis, sancte Deus, ut domus tua simus
;
et rocabitur aula Dei.
25. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Hodie
Revolvat annua
Haec plebs sollemnia,
Quae sunt encaenia
Huius ecclesiae
:
Terribilis est locus iste etc.
— 32 -
Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. A. —Trop. ms. Emmeramense saec. Clm. Monacen. 14083. B. — Trop. ms.
Inticense(?J saec. 12. ex. Cod. Oxonien. Misc. lit. 341. C. — 1, 3 Ista plebs.
AC. — In A schliefst dieser Tropus sich unmittelbar an den Introitustropus
„Itex quia tnagnifiais" (Nr. 152) an, in B geht er deraselben voraus, in
C tritt er selbstandig auf. — Zur Strophenform vergleiche Nr. 8 und 9.
'26. In Dedicatione Ecclesiae.
Psallite, laude cantate
Deo, fratres, gratulantes,
Tempus adcst, hora instat,
Psallite iam nunc dicentes:
Terribilis est locus iste, hic domus Dei est etc.
Trop. me. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084 ; bis : A ' ; A —I cum laude A ^ A — 2 gratulanter A — 3 orat instat A ' ; instat fehlt A
II. De Beata.
'27. In Puriflcatione BMV.
Adest alma virgo parens,
Adest verbum caro facturo,
Proclaraemus omnes landes
In excelso celso patri
:
Suscepimus, Beus^ misericordiam tuam etc.
Trop. ms. Moguntinum(?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768. A.— Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. B. — Trop. ms.
S. Amulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. C. — Trop. ms. Winto-niense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. D. — Trop. ms. Wintoniensesaec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. E. — Trop. ms.Nonantulense saec. 11. in. Cod. Vitt. Eman. 1343 (Sessor. 62). F. — Trop.ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824. G. — Trop. ms. S. Bene-dicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII. (100). H. — Trop. ms.Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. I.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. K. — Trop. ms.S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. L. — Trop. mg.
S. Martini(?) LemovicensiB saec. 11. Cod. Parisin. 887. M. — Trop. ms.S. Augustini Leraovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. N. — Trop. ms.Aeduense saec. "/ii. Cod. Parisin. Arsen. 1169. O. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. P. — Trop.ms.Vedastinurasaec.il.Cod. Caraeracen. 76 (75). Q. — Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin.
9449 R. — Trop. ms. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235.S. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. T.
1 virgo Maria LMNPRS. — 3 laudes fehlt AB ; laudem CK. — 4 Inexcelsis DEKMQ ; summo patri ILNRST, deo patri Q. — 3 und 4 fehlen P,statt dessen: „Quem adorantes omnes." — Als weitere Tropierung des Introitus-
textes folgt gewohnlich: Lumen aetemum, Christura Dominum etc. (Prosa).
— 33 —
28. In Pnriflcatione B. M. T.
Gratias agamus Deo,
Qui gratam sibi hostiam
Pro nobis peccatoribus
Ista die snsceperat;
Suscepimus, Deus, misericordlam tuam etc.
Trop. ms. SaDgallense!?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Tiop.
ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallense
saec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod, Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen.
376. E. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. F. — Trop.
ms. Sangallense saec. (11. et) l.S. Cod. Sangallen. 382. G. — Als weitere
Tropierung des Introitustextes folgt in ABC: Ipsum miseratorem et libera-
torem nostrum etc. (Prosa); statt dessen geht in D—G dem Introitustext
noch eine zweite Introductio (in Prosa) voraus, indem auf Vers 4 folgt :
Hodie, quemadmodum patriarchis antiquis promissum est et sicut revelante
spiritu sancto a prophetis praedicatum est, Siisceijimus, Deus, misericordiamtuam, Oninipotens genitor etc.
29. In A^isnmptione B. M. T.
Aulam sanctam nunc tui,
Virgo, laeti ingressi
Plebs orat omnis,
Quae tuae sistit
Assumptioni,
Ut sacra poli
Pateant illi
In pace orani.
Die dominae
Gaudeamus omnes in Domino etc.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. — Endassonanzaller Verse auf i.
30. In Assnmptione Beatae M. T.
Omnipotens, petiraus, pia laudum suscipe vota.
Gaudeamus ornwcs in Domino.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118; bis: B*, B^. — Trop. ms.S. MartiniC?) Leraovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887; bis: C', C-. —Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 11'20. D. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — Trop.ms. Wiutonien.se saec. 10. ex. Cod. Oxouien. Bodl. 77.5. F. — Trop. ms.Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473; bis : GM G^.
Vorstehender Hexameter vertritt in A, B*, C* und E den ersten Hexa-meter des Introitustropus „Aurea post Christum" (s. Nr. 174); inC^ und Dsteht er als Einleitung vor diesem letztgenannten Tropus; in B" leitet er
einen sonst prosaischen Tropus auf den hl. Apostel Thomas, iu F und G*einen solchen auf Bartholomaus ein. Also eine wandernde Introductio.
Blume, Tropi Graduales. II. 3
— 34 —
31. Iii Asgainptioiie Beatae M. Y.
Est quia nunc praeclara dies, veneranda per orbem,
Qna Mariac caelos subivit spiritus almus,
Gaudeannis omnes in Domino etc.
Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449 A. — Trop. ms.
Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. B. — 2 subiit AB;alrais A. — Rest des Tropus in Prosa.
Trop. ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. A. — Trop. ms.
Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. B. — 1 matrem B. —2 Lumine AB ; festivum A. — Der Introitustext ist in Prosa tropiert.
33. In Assmuptione Beatae 31. T.
Ecce, dies sancta renitet, veneranda Maria
Corpore qua posito throno datur ipsa superno
;
Nos ideo tanti gestantes festa diei
Vultu mirifico celebres ac corde sereno
Gaudeamus omnes in Bomino etc.
Trop. ms, IiIoissia.cense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. —1 Mariae (gegen den Binnenreim).
Ave, beata Maria,
Ave, gloriosissima,
Te clamant mille milia:
Adiuva, sancta Maria.
Gaudeamus omnes in Domino etc.
Trop. mS. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Vitt. Eman. 1.343 (Sessor. 62).
A. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824. B. — Trop.ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Casanaten 1741 (C IV 2). C. — Trop. ms.S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100). D. — InD ist die Introductio verbunden mit dem Tropus: Nos sinus ecclesiae; inA—C ist der Introitustext untropiert.
3*2. In AssQinptione Beatae M. Y.
Vocibus altisonis in Christi promite matris,
Carmine festivo mox gaudia pangite raundo
:
Gaudeamus omnes in Boniino etc.
34. In Assnmptione Beatae M. V.
1. Hodie mundo festivus
illuxit dies omniura
sanctorum
;
— 35 —Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Pari.sin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. nis. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Aug^stini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 909. E. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. F. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. G. — Trop. ras. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien.Bodl. 775. H. — Trop. ms. Wintoniense saec. IL Cod. CoU. Corp. X'Cantabrigien. 473. I. — Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien.Douce 222. K. — 1, 1 festiva C. — 2, 1 sanctorum (st. martyrom) K. — InA folgt als Introitustropus „Consonet ore simuV (cfr. Nr. 186), EG „Annuafestivis'^ (Nr. 193), in F kein Tropus. H und I schieben nach 1 ein; „Bia,
eia, Gaudeamus oomes" etc. und nach 2: „De qitorum soUemnitate" etc.,
worauf das sinnstorende Einschiebsel fol^t: „Iii qua hodie omiiium sanctorumcondignis laudibus veneremur, et coUatiaant filium Dei.
S6. In OmniQm Sanctornm.
Eia, canendo sonos supplici modalamine dulces
Gaudeamiis omnes in Domino etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084; bis: A*, A**. —Trop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B'. — Trop. ms.Martialense saec. 11. in. Cod. Parisiu. 1121. 15". — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. 8. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Martini Masciacensis(?)
saec. '"/ii. Cod. Vatican. Regin. 222. E. — Trop. ms. Nivernense saec. 11.
Cod. Parisin. 9449. F. — Trop. ms. Moissiaceuse saec. 11. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1871. G. — Trop. ras. Prumiense saec. '"/n. Cod. Parisin. 9448.
H. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. I. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. X> Cantabrig-ien. 473. K. —1 sonos vasto (vastos E) modularaine EFIK. — In A- und GH als Introductio
„ad Repetendum", und zwar in A^ G nach dera Tropus „Ecce ChristicoJae^
(Nr. 190), in H nach dem Tropus „Eia nunc socii'^ ; in EFIK als Intro-
ductio des Tropus Eia phbs clevota Deo (Nr. 186). und zwar als Stell-
vertreter dieses letzteren He.xameters; in A 'BCD als Introductio von Organanunc laxis (Nr. 194); in B ' als Introduetio eines sonst untropierten Introitus.
37. In Oraninm Sanctornm.
1. Domus Dei Cbristus est 2. Sunt vicissitudines
factor et fundamentum, virtutis ornamentura,
Eius membra lapides, Sub tortorum unguibus
et caritas cementum. politur pavimentum.
3. Horto, qui conclosus est,
dat Deus incrementum.
Gaudeamus in Domino etc.
Collect. ms, Millestadiense aaec. 12. Cod. Graecen. 1449. add. aaec.]'*/ia.—2, 2 virtutes.
3S. In sancti Andreae.
Alma dies, cunctis nimium veneranda refulget
Andreae sancti festivo honorandaque cultu,
Vocibus altissonis cuius psallamus honore:
Mihi autem nimis honorati sunt amici tui, Beus dc,
3*
— 36 —Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. •— Trop. ms.8. Martini(?) Lemovioensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisin. 903. E. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.
Parisin. Nouv. acq. 1871. G. — B und E fahren nach 3 noch fort mit demaus „Culmen ajwstolicuin" (Nr. 198j entlehnten Hexameter:
Laeta cohors proc-lamet ovans nunc nostra canendo,
aber mit dem Unterschiede, dafs in B dieser Hexameter noch zur Introductio
gehort, in E aber den Psalmvers „TJomine jirobasti" einleitet. Aufserdemhat E als „ad Gloria" die Hexameter : Concinat Andreae etc. (siehe folgendeNummerj. — In C ist die Introductio de Communi Apostolorum.
;W. In sancti Andreae.
Concinat Andreae sancti plebs festa colendo,
Caelica quod psallit iugiter melodema chorea
:
3Iihi autem nimis honorati sunt amici tui, Deus etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. B. — Trop. ms. S.
Martini{?J Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — 1 Concinet A;festa colenda CD, canendo B. — 2 quod psallat A. — In BCD steht dieserTropus, obschon durch „AIios" eingeleitet, vor dem „GIoria patri'", wozuauch sein Inhalt pafst, in B nach dem Tropus „AIma dies cunetis", in D nach„Undique christicolum" (Nr. 199). Ob also wirklich Introductio wie in A, ist
zweifelhaft.
40. In Natale ss. Fabiani et Sebastiani.
1. Deus, iudex iustus, fortis
Et longanimis defensor,
Pupillorum vindicator,
Innocentiura gloria
5. Et corona martyrum,
Gonsolatio cunctorum
In te confidentium,
Intret in conspectu tuo, Domine, gemittis coinpeditorum etc.
Trop. ms. i^angallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. A. — Trop. ms.Sangalleuse saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 11. Cod. Sangallen. 376. C. — 1 iuste B. — 4 Innocentum C. DerIntroitus ist des weiteren in Prosa tropiert: „Rector orania cernens et solusfortiter ordinans etc."
41. In sancti Geraldi.
Laudibus alternis niveae vox vinnula turmaeMilitis ingeminet persolvere debita regi:
Os iusti meditabitur sapientiam etc.
— 37 —Trop. ras. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. Martini
Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. S. Martini(?)
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. ms. Moissiaceasesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 1 vox vincula B. (Zuvinnula und tinnula cfr. Du Cange). — In CD angewandt auf Benedictus; in
D als „ad Gloria" nach dem Tropus „Concrepet alma".
42. In sanctornm lunocentinm.
Infirma mundi eligis,
Ut fortia confunderes,
Nec plene membris praeditos
Triumpho dans idoneos
Ex ore infantium, Beus, et lactentium perfecisti laudem etc.
Trop. ms. SangaUense(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 378 C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod. Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. II. Cod. Sangallen.376. E. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. F. — Trop.ms. Sangallense* saec. 11. (et 13.) Cod. Sangallen. 382. G. — Trop. ms.Mindense anni 1024. Cod. Berolinen. theol. IV** 11. H. — 1 deligens A. —3 proditos EFG. — Nach „idoneos" (4) fiigen CEF unmittelbar einezweiteIntroductio in Prosa an : Hodie parvulorura cunulae pretioso profunduntursanguine; sed Christus, qui quaeritur, potenter evasit illaesus; ideo, fratres,
devoti astate dicentes : £x ore infantium etr." — In den anderen Quellenbleibt der Introitustext des weiteren untropiert; nur am Schlufs des Psalra-
verses heifst es in A und B: «Qui adhuc hominibus mutos laude tua fecisti
peritos. Amen."
43. In saMctoram Innocentinui.
1. Laudibus altemis pueros veneremur et hymnis,
Quos hodie Christus patri sacraverat infans.
0 quam felix est ludae Bethlemitica tellus,
Agmina parvorum qnae misit ad astra polorum!
5. Eia, nunc, omnes pueri, iubilate per orbemLaudantes Dominum pia per praeconia laudum:
Ex ore infantium, Deus, ef lactentium perfecisti laudem.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77-5. A .—
Trop. ms, Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV. B. — 4 ad aethra B. — Titel in A: „Versus ante Officiura
ss. Innocentium".
44. In ^anctornm Innocentium.
Nunc pueri puero pangant praeconia Christo,
Propter quem fuso meruere cruore beari -.
Ex ore infantium, Beus, fecisti laudare nomen tuum etc.
— 38 --
Trop. ms. Nivemease saec. 11. Cod. Parisin. 9449. A, — Trop. ms.
NiTemenBe saec. 12, Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. B. — 1 pueri fehlt
A. — Der Rest prosaisch: Triumphantes de boste vipereo florem aeternae
virginitatis eos in caelesti gloria suscepisti projder inimicos tuos.
4co. In Xatiritate s. lohaimis B.
" Dei praeventus gratia
Intra matema viscera,
lohannes, praeco Domini
Dicat laetus altissimi:
De ventre mairis meae vocavit me Dominus etc.
Trop. ms. .Sangallen.se (?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.
ms. Sangallense saec. 10. Cod. .Sangallen. 484. R. — Trop. lus. Sangallense
saec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. nis. Sangallense saec. 11. in.
Cod. Sangallen. 381. D. — Der eigeutliche Introitustext bleibt untropiert.
4ti, In Nativitate s. lolianui.s B.
loliannes est hic Domini
Praecursor, cuius in laude
Christi cantemus honorem
Dicentes
:
De ventre matris meae vocavit me iJominns etc.
Trop. ms. Martialense auni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin, 1120. B. — Trop.ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. C. — Trop. ms.Sammaglorianum .saec. 12, Cod. Parisin. 132-52. D. — Trop. ms. MoguntinumC?)anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 1976f<. E. — Trop. ms. Emraeramensesaec. ''/i2. Clm. Monacen. 14083. F. — Trop. ms. Epternacense saec. 12.
Cod. Parisin. 10510. G. — Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod.Meten. 452. H. — Grad. ms. Arnoldi Aqui.sgranensis saec. 13. in. Cod. Capit.
Aquisgranen. XII. I. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien.Bodl. 775. K. — Trop. ros. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. CUristiCantabrigien. 473. L. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex.
(et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. M. — Trop. ms. Novaliciense saec.11. Cod. Oxonien. Douce 222. N.
2 cui BCE—HK— M; iii fehlt K—M, cum laude C; cuius voce ADN-, —3 Christo psallamus eia ADN ; houore C. — laudem BF, laudes AD. — InC als „ad Gloria" nach dem Tropus : Ad demonstrandum.
47. In s. lohanuis Evan^elistae.
Dilectus iste Domini
lohannes est apostolus,
Scriptis cuius et monitis
Pollet decus ecclesiae;
In medio ecclesiae aperuit os eius etc.
— 39 -
Trop. ms. Sangallen8e(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod. Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen.376. E. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. F. — Trop.ms. Sangallense saec. 11. (et 13.) Cod. Sangallen. 382. G. — Trop. ms.Heidenhemense saec. 11. Cod. O.xonien. Seld. supra 27. H. — Trop. ms.Fredeslariense saec. 11. Cod. Casselan. theol. IV" 2-5. I. — Trop. ms.Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. K. — Trop. ms. Nonan-tulense saec. 11. Cod. Uononien. 2824. L. — Trop. ms. Mosacense saec. 13.
Cod. Archiep. Utinen. VIII" 2. M. — Grad. ms. Aquilegiense saec. 1-5. Cod.Seminarii Goricien. I. N.
1 Dominus L. — 3 Scriptis eius GK—N. — In CEF folgt unmittelbarnach dieser Introductio eine zweite, niimlich „Quonia)n Dominus lesHS etc."
(s. Praambulum, S. 19). — In H steht am Schlufs des Introitus vor dem„Gloria patri'' der wandernde Hexameter: „Milib«3 argenti melior laus ista
vel auri: Gloria patri e/c." (Nr. .51).
4$. In s. lohaiiiiis ETan^elistae.
Eructat puro pectore
Fluenta evangelica,
Quibus illum prae ceteris
Implet Christus apostolis;
In niedio ecdesiae aperuit os eivs etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 11. in Cod. Sangallen. 381. C. — Trop. ms. Fredeslariense saec. 11.
Cod. Casselan. theol. VV 25. D. — In D unmittelbar angehangt an „DiIectu8
iste Domini" (Nr. 47).
49. lu 8. lohannis Evaiig-elistae.
Ecce, iam lohannis adest
veneranda gloria,
Cni Christus arapliora
dona credens mystica
In medio ecclesiae aperuit os eius etc.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 903. D. — Trop. ms. S. Augustini Leraoviceusis saec. 11. Cod.
Parisin. 1119. E. — Trop. ms. Moissiacen.se saec. 11, Cod. Parisin. Nouv.
acq. 1871. F. — Trop. ms. Niverneuse saec. 11. Cod. Parisin. 9449. G. —Trop. ms. Nivernense saec. 12. Cod Parisin. Nouv. acq. 1235. H. — Trop.
ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisiu. 132.52. I. — Trop. ms. Augiensesaec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. K. — Trop. ms. Heidenhemense saec. 11.
Cod. Oxonien. Seld. supra 27. L. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex.
Cod. Oxonien. Bodl. 77-5. M. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoII.
Corp. Christi Cantabrigien. 473. N. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense)
saec. 11. ex. Cod. Londinen. Calig. A XIV. O. — Trop. ms. Novaliciense
saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. P.
1 ades E. — 3 Christus altiora GHI. — 4 dona praebens I, tradens
K. — Der Introitustext ist des weiteren in Prosa tropiert: Quero virgineo
flore sacravit, Et implevit eum etc."
— 40 —
oO. In 8. lohannis Erangelistae.
1. Hodie candidati
sacerdotum chori
centeni et milleni
coninbilent Christo
dilectoque suo
3. AUeluia, sacerdotes, eia, iubilemus
Deo in beato lohanne theologo,
Celsa voce et humili
corde, eia, dicite:
Ecce iaw lohannis adest etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 47S.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Sammaglorianura saec. 12. Cod.Parisin. 13252. D. — 1, 4 couitibilant CD. — 2b, 2 in tems C. — 3, 5 ist
die vorhergehende Introductio (Nr. 48); statt dessen folgt in D der Introitus-
tropus : Caelica caelestem (s. Introitustropen). — Titel in A und B : „Versusante Officium in Natale s. lohannis" ; in D : „Tropi de s. lohanne adProcessionem". — In AB steht vor 2a die Hubrik: „Sacerdotes" , vor 2b„Cantores", vor 3 „Sacerdotes".
51. In 8. lohannis ETangrelistae.
Milibus argenti melior laus ista vel auri:
In medio ecclesiae aperuit os eius etc.
Trop. ms. Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. A. — Trop.ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. B. — In B alsIntroductio „ad Gloria".
Bicite, quid colitis, fratres, quid statis in hyninis?
Turba cum angelica Michaelem laude iucunda,
Caelicolas, proceres Domini, de munere fratres,
Hi nostri socii renitent Dominique ministri;
Hos benedicendum cantando ciamus ad ipsam
:
Bencdicite Uominum, omnes angeli eius etc.
lobanni,
2a. Quem stola
gloriae indutum hodie
ipse in conviviura
suscepit aeternum.
2b. 0 vere
sanctum, landabilera in terra,
caeli arce spleudentem
in gloria magna!
52. In sancti Michaeli.s.
Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871.
— 41 -
53. In sancti Michaeliia.
Hodie,
Fratres, angelici pangamus gaudia festi
Dicentes : Benedicite Dominum omnes angeli eius etc.
Trop. ms. Inticense(?) saec. 12. ex. Cod. Oxonien. Mi-sc. lit. 341. —Zum Vorschlag des „Hodie" vgl. Nr. 8, 9, 24.
54. In sancti Petri.
Exstasi sublimis Petrus,
Carceris vinclis erntus,
Visum putans, verum probans,
Dixit Deo gratificans:
Nunc scio vere, quia misit Dominus angelum suum etc.
Trop. ras. SangallenseC?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Trop.ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. 15. — Trop. ms. Saugallensesaec. 10. Cod. Sangallen. 378. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. in.
Cod. Sangallen. 381. D. — 4 Deo glorificans BCD. — Der Introitustext
bleibt des weiteren untropiert; derselbe beginnt in ABC: „Vere nunc scio"',
wahrend er jetzt (wie in D) lautet: „Xunc scio vere"
.
55. In sancti Petri.
1. Petri, clavigeri cari, pangamus triumphum,
2a. Cuius festum nobis 2b. Quo [ad] astra poli
est felix, conscendit
2 c. Sat virilis, liber
ab hoste.
3 a. At nnnc plectro, corde 3 b. Fidibus rausicis,
simul proclivo sympboniae sonis
regi Christo maxime nos
puro solvamus suorum apte puros angelorum(que)
odas triumpho beato; concives sede beata.
4. Contio praecelsa nobiscum voce ipsius
Duorum laudes [rejsonat [nunc] ita boando
:
Nunc scio vere, quia misit Dorninus angelum suum etc.
Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1841. —2c, 1 viriliter. — 3a, 1 plecto. — 8a, 4 solvamus duorum. — .3b, 2.symphoniet sonus. — 4, 1 Conscio; nobis cum. — 4, 2 laude.
56. In sancti Pctri.
Doctor apostolicus Petrus custosque beandus
In se conversus Dominum laudans quoque dixit
:
Nunc scio vere, quia misit Dominus angelum suum etc.
Trop. ras. Eraraeraraense saec. "/i2. Clra. Monacen. 14083. — Dortverzeichnet als „ad Repetendum".
— 42 —
57. In saiictl Petri.
EductQs quidem sauctus de carcere Petrus,
Postquam discessit angelus, . . dixit:
jVunc scio vere, quia misit Domimis angelum suum etc.
Trop. tns. InticenseC?; saec. 12. ex. Cod. Oxonien. Misr. lit. 341.
58. In 8S. Philippi «'t lacobi.
Aspera portantes propter te corpora sancti
Exdamaverunt ad te, Domine, in tenipore afflictionis etc.
Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121.
59. In sancti Stephaui.
Primns init Stephanus mercedem sanguinis, imbre
Adflictns lapidum; Christum tamea ille cruentus
Inter saxa rogat, ne sit lapidatio fraudi
Hostibus. — 0, primae pietas miranda coronae! —Sed vice uos Stephani Dominum pulsando canamus
:
Agite, Etenim sederunt ^^rincipes etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. m.s.
Sangallense saec. 10. Cod. Saugalleu. .378. B. — Trop. ms. Sangalleuse
saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11.
Cod. Sangallen. 376. D. — Trop ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen..S80. E. — Trop. ms. Sangallense saec. (11. etj ]8. Cod. Sangallen. 882. F. —Trop. ms. Moguntinum(?i anni 9.55—62. Cod. Londinen. Add. 19 768. G. —Trop. ms. Miudense anni 1024. Cod. Berolinen. theol. W" 11. H. — Trop.ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. O.xonien. Seld. supra 27. I.
1 imbrera G. — 3 rogat nescit Ali; fraudis G. — 4 pietas inserandaA, miseranda G—I. — 5 In vice BDEFH ; in AC die Kubrik (nach „Sedvice nos'" etc. :
,vel : En vice nos". Wahrscheinlich w-urde statt der ganzenIntroductio mit dem Schlufs „Sed vice" nach Helicben nur der eine Heia-meter .,En vice nos" etc. gebraucht: darin bestarkt uns der Um.stand, dafsim Trop. ms. Sangallense(?J saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609 nur diesereine Hexameter mit dem verderbten(?) Anfange „In vice" sich findet. Vgl.iibrigens die folgende Introductio. — 5 vice nunc E; eius (st. Stephani) C.— Der Introitus ist des weiteren tropiert: „S(iper cathedram malignis suffultamtestimoniis, Et adr^ersiim me etc" (alles in Prosa).
60. lu sancti .Stephaui.
Christum cernentis, patitur dum verba minantis,
In vice nos Stephani Dominum pulsando canamus,Agite : Etenim sederunt x>rincipes etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 4S4. A. — Trop. ms.Sangallense saec. lO. Cod. Sangallen. 378. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. C. — Trop. ms. Heidenhemense saec. 11.Cod. Oxonien. Seld. supra 27. D. — 1 cementes D. — Wegen Vers 2 vgl.den vorhergehenden Tropus (Vers 5 nebst Bemerkung).
61. In sancti 8tephani.
1. Cai astat candida contio
Omnisque exspectat caterva
dare voces in excelso,
2. Optaraus regi regum dicere
Odas, qui sic in suo milite
Triumphat hodie.
3. Laudabile est Christo psallere;
Nunc iubilando, paraphonistae,
Dicite: Alleluia.
4. Nunc, levitae, exsultantes
iubilemus Stephano,
Quem elegit summus apex
in septeno numero.
Eia, dicite: Etenim sederunt principes etc.
Trop. ms. Wintouiense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C.— Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52. D. — 3, 2sq. paraphonista dic dorane D. — 4 fehlt D; es folgt unmittelbar: Etenimsederunt etc. — Titel in AB: „Versus ante Officium in festivitate s. Stephani'^
;
in D: „Ad Processionem". — In AB sind die Strophen verteilt auf Cantores,Levitae, Cantores, Levitae.
Miles ovans hodie, per vulnera sacra vocatus,
Ingreditur clamans caelos, quos vidit apertos;
Etenim sederunt principes et adversum me loquehantur etc
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. — Trop.ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrig^en. 473. B. —Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop.ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52. D. — In C ist derIntroitus des weiteren tropiert durch „Ore iraprobo" etc. (alles Prosa); in
ABD durch „Saxea suraentes" etc., d. i. Fortsetzung des Tropus „Clamathians caelis'' (vgl. den Introitustropus dieses Anfanges auf Stephanus).
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Moissiacense
saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — 2 martyr Saturnine A. —8 roboemus voce tonamus B. — 1 und 2 natiirlich nur rhythmische undzudem schlecht gebaute Hexameter.
62. In sancti Stephani.
63. In sancti Tincentii.
Quem cives polorum prostratis vultibus orant,
Hic te, martyr Vincenti, sua dextra coronat,
Nosque in laude tua reboemus, voce tonantes
:
Laetdbitur iustus in JJomino etc.
— 44 —
64. In sancti Titalis.
Martyris in laudes hnias
Cantorum iubilet chorus
Id, inartyr quod pangit astris
Tribunal ante potentis
;
Psallamus terris dulciter,
Quod fatur ille supremus:
Protexisti me Deus etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin, 1084. — 1 in fehlt.
'i Martyr idem. — Der Rest ist Prosa
B. Tropi ad Introituin.
I. De Tempore.
6.5. In AdTeutu Doniini.
1. Almifico quoDdam perflatus flamine DavidClarisonis Christo prompsit his vocibus odas
:
Ad te levavi animam meam, Deus meus,in te confido, non erubescam,
2. Sed virtute tua rutilans in honore triumphi
;
neqtte irrideant me inimici mei,
3. Qui temnunt sibimet sua subdere colla superbis;
etenim universi, qui te exspectant, non confiindentur.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Christi Cantabrigien.
473. B. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig-. A XIV. C. — 1, 1 fehlt C (weil Anfang des Tropars defekt).
— 1, 2 Clarisonas BC. — 2 virtute tui C, virtute pia B. — 3 superbi C.
66. In Adventu Domini.
1. Ecce, regum rex et lator,
Legis, virginum amator,
3. Qui per flamen obumbravit
Matrem et illuminavit,
Veniet cum gaudio
;
Ad te levavi animam meam— non confundentur.
Sit laus patri cum filio
:
Gloria patri et filio et spirittii
sancto — saeculorum. Ameti.
2. Rex, dignare visitare
Corda, mentes et mundare4. Virginalis aulae fructus,
Qui de patris ad nos ductus
Tuo cum auxilio
;
Ps. : ViastuasDominedemonstramihi et semitas tuas edoce me.
Es regali solio,
Ad te levavi animam meam— non confundentur.
Cantion. ms. Engelbergense anni 1372. Cod. Engelbergen. 314. — In-
troitustropen im Strophenbau, wie dieser und der folgende auf Weihnachten,gehoren zu den g^ofsten Seltenheiten.
— 46 —tiT. In KatiYitate Domini.
In Gallicantu.
1. Flos de spina procreatur
Et per florem decoratur;
Sic Maria fecundatur,
Fecundata sublimatur,
Quando parit filium.
Dominus dixit ad me: Filiusmtus fs iii, €(10 hodie geniii te.
2. Porta clausa pertransitur
Neque patens invenitur;
Manna vermis enutritur,
Virga flore redimitur,
Rosa parit lilium.
Ps.: Quare fremuerunt gentes et
po-puli meditati sunt inania?
3. Rore vellus irrigatur,
Rubus ardens nou crematur,
Quando verbum incarnatur
Et intactum conservatur
Pnellare gremium.Gloria 'patri et filio et spiritui
mndo — saectilorum. Amen.
4. Chorus noster iucundetur
lucundando sublimetur,
Laus honorque iubiletur,
lubilando concrepetur
Benedicens Dominum
:
Dominus dixit ad me: Filiusmexis €S tu, ego hodie genui te.
Direct. ms. chori Secoviense anni 1345. Cod. Graeceu. 75f>. A. —Cantion. nis. Teg-urinum saec. 1.5. Cgm. Monacen. 716. B. — Mit Melodie,u. z. die gleicbe fiir alle 4 Strophen. — 1,2 Quae p. f. comparatur B. —2, 2 Quae nec patens B. — 2, 3 und 4 uragestellt B. — 2, 4 florem B. —3, 1 Kore tellus B. — 3, 4 intactu A. — 3, 5 Puellari gremio A. — Str. 4lautet im A: Chorus noster iucundetur
|Et in Christo collocetur
|Concinando,
concrepando,|Matrem Dei venerando
|Laeto canat animo. — In A sind die
Anfangsworte des Introitustextes nach jeder Strophe angemerkt, in B ist dasunterblieben.
6*^. In Nativitate Doniiui.
1. Ad aeternae salutis gaudia
et nos salvandi gratia
Putr iiafiis est nohix,
et filius datus est nobis,
2. Rex, lumen de lumine
regnat in iustitia.
cuius imperium super umerum eius,
3. Qui caelestia
simul et terrestria
fundavit patris sapientia,
et vorahitur notnen eius
4. Pater futuri saecuU
et altissimi filius,
magni consilii angelus.
Trop. ms. Martialense anni 933—86. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialeusesaec. 10. e.N. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. inCod. Parisiu. 1121. D. — Trop. ras. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909.E. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. V— Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. G. — Trop. 'msWintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. H. — Trop. ms. Win-toniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. 1. — Kanuals eine Art von Reimprosa gelten. — In H uud I nur Strophe 1.
— 47 —
6!). In Nativitate Domini.
1. Quod prisco vates cecioerunt tempore sancti,
Cernitis impletum, psallentes dicite cuncli:
Puer natus est nobis,
2. Davidicae stirpis genuit queni virgo Maria,et filius iJaltis est nohis
3. Perdita restaurans et restaurata gubernans,cuius imperium super umerum eius,
et vocabitur nomen eius magni consilii atigelus.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. accj. 1871. B. — Trop. m^s.
Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). C. — Trop. ms. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52. D. — Trop. ms. Prumiense saec.
'"/ii. Cod. Parisin. 9448. E. — Trop. ms. Emmeramense saec. "/i2. Clm.Monacen. 14322. F. — Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod.Meten. 452. G. — Trop. ms. Epternacense saec. 12. Cod. Parisin.
10510. H. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775.
I. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien473. V. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen.CVII (100). L. — Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod. Roman. Angelic.
123 (B III 18). M.1, 1 cecinere D. — 1, 3 Eia, Puer EH. — In M folgt als ,,ad Repeten-
dum" : „Quem nasci mundo (vgl. Nr. 72). — In FGH diente der Tropusfiir die Octava Nativitatis Doraini.
70. In Natiyitate Doniini.
1. Quem sine matre pater genuit, bodie sine patre
Pwr natus est nobis,
2. Est brevis immensus factus, caro sermo paternus,
et filius datus est nobis
;
3. Hic rex regnantum dominans erit et dominantum,cuius im^jerium suiier umerum eius;
4. Gens colet hunc omnis, hunc lingua fatebitur omnis,
et vocabitur nomen eius magni consilii angelus.
Tropar ms. Casinense saec. 12. in. Cod. Casinen. 546.
71. In NatiTitate Domini.
1. Quem patriarcharum voces propheticus atque
Praecinuit coetus, nostri reparatio casus,
Puer natus est nohis et filius ilatus est nobis,
2. In genitore manens, natus sine tempore, Christus;
En, homo processit factus de virginis alvo,
cxiius imperium super umerum eius.
3. Aeterno regi laus et iubiiatio semper,
En, modo vatidicis modulemur in ardua dictis,
et vocabitur nomen eius magni consilii angelus.
Pamelius, Liturgicon impr. Coloniae 1609, II p. 611 (,ex Ms. Anglico
Biblioth. S. Bavonis Gandensis"). — 1, 1 sq. prophetiae atque IPraecinunt
(Lesefehler ?). — 3, 1 u. 2 wahrscheinlich Einleitung zur Doxologie.
/
— 48 —
72. In OctaTa Natiritatis D'.
1. Quem nasci mundo docuere ex ordine vates,
Puer natus est nohis et filius datus est nobis,
2. Visceribus sacris quem gessit mater opima,
cuius im}>erium super iimerum eius,
3. Et diadema cluens capitis in veriice candet,
et vQcahitur nomen eius
4. Emanuel, fortis, Deus, rex omnipotens atque
magni consilii angelus.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Ood. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. II. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini(V) Leraovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. E. — Trop. ms. S. Augustiui Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. F. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Noav.acq. 1871. G. — Trop. ms. .Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52.
H. — Trop. ms. S. lienedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit Veronen. CVII(100). I. — Trop. ms. BononienseC?) saec. 11. Cod. Angelic. 123 (B UI 18). K.— Trop. ms. Placentinum saec. "/la. Cod. Capit. Placentin. 65. L. — Trop.ms. Wintoniense saec. 11. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. M. — Trop. ms.Wintoniense saec. II. ex. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473. N.
1 mundo cecinere exordisfl) K. — 2 quem iessit EF. — 3 cludcns B:vertice scandet D, scandens E, candens L, candor I. — 4 fehlt H—X: statt
4 in A: pater futuri saecuU. — Kollatioa von L durch Bannister.
73. In Epiphanla Domini,
1. Descendens ab aetherei (stellato) sui solio regni,
£cce, advenit dominator Dominus,2. Omnes ut popnlos societ sibi foedere firmo;
et regnum in vianu eius,
3. Quod dabit ipse suis, illique erit hic et in aevamet potestas et imperium.
Trop. ms. Martialense anni 933—-36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ras. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.909. E. — Trop. ms. S. Martini(yj Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.887. F. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903.G. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisia. 1119. H. —Trop. ms. Moissiaceuse saec. 11. Cod. Parisin, Nouv. acq. 1871. I. — Trop.ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. K. — Trop. ms. Winto-niense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. L. — Trop. ms. Wintoniensesaec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien 473. M.
Vor 2, nach „Ecce advenit", folgt in AFKLM: Ut sedeat in dorao
David patris sui (statt „patris sui" : in aetemum LM); dieser Vers iu Prosasteht iu B als „ad Repetendum'" am Schlusse des Tropus. — 2 populus BC
;
sociat H; iilicque ABCGHI, illis que LM ; in aetemum F. — In LM folgtals „ad Psalmum": „Adveniente Christo stella magna visa est, et a magisadoratus est hodieque in lordane baptizatus est. Cantate et psallite, laudateDominum dicentes: Deus, iudicium tuum regi da etc.
— 49 —
74. lu Epiphania Domini.
1. Stella nova eraicuit, salvator in orbe refulsit,
Ut credant gentes ; iubilantes dicite, fratres
:
Ecce, advenit rJomiitator Dominus,2. Cuius baptisnius nostrum baptisma dicavit-,
et regnum in manu eius,
3. Qui in vinum convertit aquas, ipsi decus omne est
et ijotestas et imperium.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. e.x. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Nivernensesaec. 11. Cod. Parisin. 9449. C. — Trop. ms. Glastoniense (VCantuariense)saec. 11. ex. (et 12 ) Cod. Londinen. Calig. A XIV. D. — Trop. ms. Mogun-tinum(?) saec. 10. Cod. Londinen. add. 19 768. E. — 1, 1 MeIIa(!) nova C.— 1, 2 Ut redeant A. — 2 baptismum DE; ditavit A. — 3 decus non est C.
75. In Epiphania Domini.
1. Propheticus sermo venientem intonat ita:
Ecce, adcenit domin-ator Dominus,
2. Quem devote magis sidus aperuit novum
;
et regnum in manu eius,
3. Cuins ventilabrum dextra purgabit cor nostrum,
et potestas et imperium.
4. Stellifer aether [laudat] temet, iubilando canamus:Gloria patri et filio et s^nritui sancto.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. — 1 sermo Christiun
venientem. — 2 magos sidiius apparuit. — 3 dextram gestans purgabit tunc
nostrum. — Der Text ist sichtlich verderbt, und es bleibt zweifelhaft, ob die
Verse wirklich rhythmische Hexameter sein sollen.
7(i. In Epiphania Domini.
1. Obvia pergat ovans laudnm cum munere turba,
Eia, Ecce, advenit dominator Dominus,et regnum in manu eius et potestas et imperium,
2. Per quae cuncta pio semper moderamine servat.
Deus, iudicium tuum regi cJa.
Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (7.5). — 2 servat.
In der Hs. ist zwischen 1 und 2 irrtiimlich der Offertorium- Tropus „Reg-norum Domino" eingeschoben.
77. In Epiphania Domini.
1. Haec est praeclara dies
tribus sacrata miraculis,
in qua cum propheta
canamus dicentes
:
Ecce, advenit,
Blume, Tropi Graduales. II. 4
— 50 —
Quem magi hodie
muneribus honorant
et nt regem supemumadorant, qni est
dominator Dominus;
2b. Naturas Umpheashodie matavit in
saporiferos baustas
per potestatem;
et regnum in manti eius
et 2iotestas d imperiumPs. : Deus, iudicium tuum regi da etc.
3a. In lordane a lohanne
baptizatus
patema voce
filius patris
est hodie adclaraatus;
Ecce. advenit dominutor —
3b, Hodie descendit Christus
in Iordane[m],
ibi expnrgat
nostra facinora;
Deo gratias dicite :
Eia, Gloria jtairi et filio —saecula saeculorum. Amen.potestas et tmperutm.
Trop. Tns. Novaliciense saec 11. Cod. Oxonien. Douce 222. A. — Trop.
itis. Inticen8e(?) saec. 12. ex. Cod. Oxonien. Misc. lit. .341. B. — 1, 2 tribus
omata B. — 2a fehlt B. — 2b, 4 potesUtes B. — 2b und 3a umgestellt
B. — 3a, 2 baptizato A. — 3a, 4 sq. hodie filius p. est adclamatus B. —3b fehlt B. — Im Texte ist jedenfalls Parallelismus.
78. In Epiphania Domiiii.
1. Ecce. advenit dominator
Mansuetus, humilis,
Pius atque benignus
2. Domimis,Cni stella duce magi
Detulerant tria dona
Turis et auri et murrae.
3. Et regnum in manu eius,
Regnum iugiter perdurans
Atque permanens per saecla,
4. Et potestas,
Quae caelum, terras, mareCreavit hominumque
Genus redemit,
Et imperiiim.
Trop. ms. Sang^llense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.Sangallense saec. 10. Cod. Satigallen 378. B. — 3 cuncta saecla AB.
79. In Epiphania Domini.
1. Quem chorus angelicns patiiarchammque senatos
Voxque prophetarnm cecinerunt esse futurum,Ecce, advenit dominator Dominus,
2. Agnus ab arce poli peccatum tollere mundi,Et regnum in manu eius et iMtestas et imperium.
Trop. ms. Axigiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed. V 9. — Dort als,Ad Repetendum nach dem prosaischen Tropus „Eccle8iae sponsns".
»
— 51 —
80. In Epiphania Doinini.
In Octava.
Ecce, advenit
1. lesus, dona magi referunt cui mystica terni
In Hierosolyma quaerentes mente benigna,
Rex ubi sit natns, lateat qua sede locatns,
Dominator Dominns.,
2. Cuius nos stellam conspeximus, ecce, serenam
Et regem regnm cognoviraus, en, modo natnm
;
et regnnm iri manu eius,
3. Cui debetur honor, soli cui gloria maior
Perpete cum doxa, laus et iubilatio summa,et jjotestas et imperium.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. — 1, 1 lesu. —Voraus geht dem Ecce advenit: „Ecclesiae", wohl Andeutung, dafs die
wandernde prosaische Introductio Sponsus ecclesiae vorauszuschicken sei.
81. In sanctae Cracis.
1 . Perspicuae crucis, en, magnum dicamus honorem
:
Nos autem gloriari oportet in cruce D< nostri lesu Christi,
2. Qua mundum Dominus pendens a morte redemit,
in quo est salus, lita et resurrectio nostra,
3. Sangnine qui fuso pro nobis victima caesa est,
per quem salvati et liherati sinnus.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084; bis: A'; A*. —Trop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. AugustiniLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119; bis: D'; D*. — Trop. ms.Aeduense saec. '"/ii. Cod. Parisin. .-Vrseu. 1169. E. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. F. — Trop. ras. Sammaglorianumsaec. 12. Cod. Parisin. 13252. G. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex.
Cod. Oxonien. Bodl. 775. H. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU.Corp. Christi Cantabrigien. 473. I. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense)saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. K. — 1 magnum cana-
mus D*; honore D'. — 2 Domini E. — 3 qui suo pro F; Sanguine proui-
fuso (!) A — 2 und 3 fehleu D ' ; statt dessen : „Caelestem, Christe, largire
benedictionem pro nobis fundens in cruce sanguinem" etc. (Entlehnung ausdem in Prosa abgefafsten Tropus: Glorientur cuncti fideles. — In Hund I verwendet fiir das Fest Inventio s. Crucis.
82. In sanctae Crncis.
1. Nunc cruce regnante[m] lauderaus voce boantes:
Nos autem gloriari oportet in crute D. N. lesu Christi,
2. Stipite vulnifica pendentera cernite cuncti,
in qiio est salus, vita et resurrectio nostra,
3. Arbore pacifica regnantem credite cuncti,
per quem salvati et liherati sumus.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod, Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — 1 Nos cruce B. — 2 vulnifico
pentente A.
4*
— 52 -
83. Iii liireiitione 8. Crucis.
1. lerasalem solio primo peccante repulsi,
In mundo positi et sacro baptismate loti
Nos avtem gloriari oporid
2. In ligno, per quod vitae reparatur origo,
m criue Doinini )tostri lesu Cliristi,
3. Cuius principium nec finis cernitur unquam,in ijuo est saliis, vita et restirrectio nostra,
4. Praesens, praeteritum cernit pariterque faturum,
per quem salvati et liberati .sMtntts.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV.
84. Iii InTentione 9. Crucis.
1. Vitae diro triuraphato * morte mundi principe
Nos (jloriari oportet;
2. Castis ergo ac devotis * exsultemus mentibusin cruce Domini nostri lesu Christi;
3. Coaetemus cuncta gessit * pater cum ignifero,
in quo est sahts, rita et resurrectio nostra,
4. Binis in qua circumdatis * stolis dabit praemia,
per rjiiem .sciiratt et Jiberati suwiis.
5. Totis sanctam nunc vocemus * trinitatem fidibus:
Gloria patri et filio et spiritui sancto etc.
Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod. Ronian. Angelic, 123 (B III 18).
— 1 mortem mundi principem.
85. In InTentione s. Crucis.
Nos aiitem gloriari oportet in cruce D'. N. lesu Qiristi,
1. Pendens hostem qua superbum * sauciavit Dominus,in quo est sahis, rita
2. Perpes, iuge atque pellens * densas lumen tenebras
et resurrectio nostra, per quem salvati et liberati sumus.
Trop. ras. Bononiense(?) saec. 11. Cod. Roman. Angelic 123 (B III 18). —2 „Perpes" ist oflFenbar Attribut zum vorhergehenden nVita" und „iuge" zuni
folgenden „lumen".
86. In Dominica Palmarum.
1. Israel egregius psaltes clarusque propheta
Sic quondam Christo David cantaverat almo:Domine, ne longe facias auxiUum tuum a tne,
2. Sed celerem mihi confer opem, rex inclite caeli;
acl defensionem meam asjnce, hhera me de ore leonis,
3. Qui cupit insontem morsu lacerare ferino,
et a cornibus unicornium humiUtatem meam.
Trop. ms. Moguntinum (?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19 768.A. — Trop. ms. Prumiense saec. ***/n. Cod. Parisin. 9448. B. — Trop. ms.
— 53 —Epteniacense saec. 12. Cod. Parisin. 10510. C. — Trop. m.s. Glastoniense(?Cantuariense) saec. 11. (et. 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. D. — Trop.ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. E. —Trop. ms. f>aramaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. F. — Pamelius,Liturgicon imp. Coloniae 1609. II. in fine "(abgedruckt bei Georgius, Liturg,
Roman. Pontif. II, p. CXCIX). G.
1, 1 eggregius E; saltes B. — 1, 2 almus CE .— In D und F nur 1, 1;dann eine Liicke. — 2 scelerem C. — 3 fehlt E ; infontem C. — „Trop[us]in die Palmarum" A; „Ver8us in Palmis" C; „de Passione Domini" E.
87. Iii Doniiiiica Paliiiaruiu.
1. Suspensus ligno patri sic filius infit:
Domine, ne longe fatia.t aii.d}ium tuum a me,
2. Sed celeri succurre mihi pietate paterna;ad defensionem meam aspice, libera me de ore leonis,
3. Qui copit insontem morsu lacerare ferino,
et a cornibuft unicornium humihtatem meam.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Casaaaten. 1741 (C IV 2). A.
—
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. O.xonien. Bodl. 775. B. — Trop.ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. C. —Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. (et 12.) Cod. Londiuen.Calig. A XIV. D. — h hat als ersten Hexameter „Israel egregius" etc,
also den Anfang des vorhergehenden Tropus. An letzteren schliefst sich
auch Vers 2 an und Vers 3 ist wortlich entlehnt.
8<^. Iii Dominica Palmariiiu.
1. Intonantes, ecce,
per aera voces
psallite mihi
laudes canentes:
0 pater meus, o
gloria mea,Domine, ne longe faciasauxilium tuum a me.
2. Stridunt furore
dentibus principes,
viri mendaces,
in me saevientes
;
sed tu, Deus meus[et] salus mea,
ad defen.sionem meamctsjnce etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.473. A. — Trop. ms. Glastoniense (V Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod,Londinen. Calig. A XIV. B. — 1,2 per aethra B. — Wenigstens der Textzeigt einen gewissen Parallelismus.
89. In Dominica Palmarnin.
1, Passurum pro membra caput vox tonuit olim,
Ad patrem dictis Christum Davidicis fantera:
Domine, ne loncje facias auxilium tuum a me,
2, Dum patior acerbam plebem, paterno prospectuad defensionem meam asjjice,
3, Furor persecutornm furit, pie pater, iara praesenslibera me de ore leonis
4, Et trudentum rae ferali fauce draconuraet a cornibus unicornium humilitatem meam.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. — 1, 1 touuerat. —3 Adde furor; pia pater. — 4 Ecce trudentum mea.
- 54 —
90. In Besnrrectlone Doinini.
1 . Aurea lux remeat ; lesus iam morte perempta
Sic cmcifer patri Davidis adfatur in odis:
Resurrexi et adhuc teciim sum;2. Quo compos hominis caelos iara victor adirem,
2)0siiisti super me mnnum tuam;
3. Omue, quod est, fuerat, superest, tu vides ubique,
mirabiUs facia est scientia tua;
4. Te mundus, caelum pariter laudando proclamant
:
Alleluia, Alleluia.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialeusesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustiui Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. G. — Trop. ms. Moissiacense saec 11. Cod. Paris. Nouv.acq. 1871. H. — 1 , 2 patris A ; adfatur en ego ]i—G. — 2 Quod compesF. — 3 tunc vides F.
91. In Be.suiTectione Domini.
1. Ecce, paier, cunctis, ut iusserat ordo, peractis
Resurrexi et adhuc tecum sum, Allehiia;
2. Victor ut ad caelos calcata morte redirem,posuisti super me manum tuam, AUeluia;
3. Quo genus humanura pulsis erroribus altum
Scanderet ad caelum,mirdbilis facta est scientia tua, Alleluia.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Leraovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. G — Trop. ms. Aeduense saec. ^"Iti. Cod. Parisin. Arsen.1169. H. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.1871. L — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775.K. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.473. L. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. M.
2 calvata morte B. — 3, 1 Quod genus FM. — 3,2 Scandat FKLM;ad fehlt D; ad aethra F. — 3 sq. lautet in H (cfr. Nr. 93, V. 3):
Clara dedi sanctae legis documenta patere,
Agmina sanctorum tra.xi super aethera mecum; Mirabilis etc.
aufserdem hat F die wandemde (prosaische) Introductio : „Psallite regi magnodevicto mortis imperio
;eia, Ecce pater etc.
— 55 —
92. In Resurrectione Domini.
1. Factus homo tna iussa, pater, moriendo peregi,
Resurrexi et adhnc tecum sum, Alleluia;
2. Abstuleras miserate Manes, mihi reddita lux est,
posuisti super me mamim tuam Alleluia;
3. Plebs caecata meum nomen non novit amandummirabilis facta est scientia tua, AUeluia.
Trop. ms. Martialenne anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. e.\. Cod. Parisin. 1118 C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
€od. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909.
E. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 112U.
F. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. G. —Trop. ms. Moissiacense saec 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. H. —Trop. ms. Aeduense saec. '"/ii. Cod. Parisin. Arsen. 1169. I. — Trop.ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. K. — Trop. ms. Nivernensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. L. — Trop. ms. Vedastiuum saec.
11. Cod. Cameracen. 76 (7.5). M. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12.
Cod. Parisin. 13252. N. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11.
ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. O.1 peregit G. — 2 Abstulerans C; miserante L; manens I, manum K—
O
(^Manes" wohl meton. = Lebensgeister, Leben). — 2 und 3 umgestellt
M. — 3 Plex(!) K; meum genitum non novit G, meum non novit lumeuamandum K— O. — 3 lautet in I (cfr. Nr. 93, V. 2):
Ne mihi nunc caecata cohors obsistere posset
Numinisque atqae mei(s) lumen fuscare serenum, Mirahilis etc.
93. In Sesnrrectione Doniini.
1. Factus homo de raatre, paler, tua iussa secutus
Inque crucis ligno mortis auctore peremptoEesurrexi et aclhuc tecum sum;
2. Ne mihi tunc caecata cohors obsistere posset
Nominis atque mei lumen fuscare serenum,
posuisti super me manum tunm.
3. Clara dedi sanctae legis documenta patere,
Agmina sanctorum traxi super aethera mecum;mirabilis facta est .scientia tua.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin 1120. D. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicen. s. 11.
Cod. Parisin. 1119. E. — 1 , 2 In qua ADE ;per[empto] C. — 3, 1 dedit.
A—E. — 3, 2 trahosuper C.
94. In Besnrrectione Domini.
1. lam tua iussa, pater, niortem superando peregi,
Besurrexi et adhuc tecum sum;
2. Vincere quo mundum, mortem, zabulonque valerem,
posuisti super me manum tuam;
— 56 —
3. Mystica perdocni gemina sacrameuta sophiae,
mirabiUs fada est sdentia tua;
4. Omne, qnod nnnc spirat, pater, te laadat canendo:
AUehiitt, AlJeluia.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense. saec. 10. e.x. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustini Leniovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 1119. G. — Trop. nis. Moissiaccnse saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.
acq. 1871. H. — 1 peregit F. — 2 Victor quo A; zabuloque (zabulumque H)valere A—H. — 3 perdocuit F. — 4 laudat amando E.
05. In Resun-ectione Domini.
1. Resurrexit DonnnusVictor luci redditus
;
Non pepercit mortem, iam
Patri refert gratiam
:
Besuirexi.
2. Natus homo ludaicam
Exivit prosapiam;
Morte feritur dilectus,
Patrem coliaudat surrectus:
Et udhuc teciim siim.
3. Tremens terra, christicola
Hoc sunt surgente ovantia;
Quod natum erat ex matre,
Yivum surrexit a patre;
Posuistisupermemanum tuam.
4. Corpus relinquit sepulcrum
Miratur praeses hoc factum •
Custodes eius exterriti;
Surrexit causa mirabili:
MiraMis facta est scioitiatua.
5. Cleri resultat chorus,
Omnis vulgns, populus
Clamant atque collandant
Aeterni regis gloriam
:
Allehiia. AUehiia.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. — 1,2 lucis aditus.
1, 3 iam fehlt. — 1,4 Patris. — 2, 2 Scivit. — 2, .S Mortem fertur. —3, 2 Pro .sua surgens. — 3, 4 Pius. — 4, 1 Corpus labet. — 4, 2 facto. —5, 1 und .5, ?) umgestellt. — .5, 1 Clerus. — 5, 3 Clamant et. — Der Textder Hs. oft ganz unverstandlich ; die Anderungen sind selbstredend sehrfraglicher Natur.
96. In Resurrectioue Doniini.
1. Virgine progenitus crevi, tentamina vici
Adfixusque cruci mortem moriendo subegi,
Besiirrexi et adhuc tecum suiii.
2. Quem iion deserui, carnis dum tegmina sumpsi;posuisti super me mnnum tuam,
3. Ut per me tua sic virtus claresceret alma;7nirabiHs facta est sdentia tua.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. O.xonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
— 57 —Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen.76 (75). D. — Trop. ms. Bononiense(?J saec. 11. Cod. Angelic. 123 (B III 18).
E. — 2 tegmine E. — 3 tua sit E; clarescere alme E. — (Cfr. Georgius,De liturg. Roman. Pontif. U, p. CXCIX).
9". In Resnrrectione Domini.
1. Filius ad patrem carnis pro parte locutus
Corpore cum vero sic ait: En, venio,
Resiirrexi et ndhuc tecum sum,
2. Cum quo semper eram deitatis munere consors.
Dextera summa patris quem tenet, ecce, canit
:
JPosiiisti super me manum tuam,mirabiUs facta est scientia tua.
3. Et nos in terris colimus, miramur, amamus,
Quod sic ex nostro corpore fulget homo,Alleluia, Alleluia.
Trop. ms. Moguntinum(?) saec. 10. Cod. Londinen. Add. 19768. A. —Trop. ms. Sangallense saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. add. saec. 13. B. —Trop. ms. Sangallense saec. (11. et) 13. Cod. Sangallen. 382. C. — Trop.ms. S. Amulli Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 4.52. D. — Trop. ms.Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. (et 12.) Cod. Londinen Calig. A XIV.E. — In A geht unmittelbar voraus, mit Vorstehendem zu einem Stiick ver-
bunden: „Morte tuo iussu" etc. (v. folgende Nummer). — 2, 1 erat D. —2, 2 patris que tenet atque colit A.
{JS, In Resurrectione Doinini.
1. Morte tuo iussn tolerata iara, pater alme,Besurre.ri et adhuc tecum stim
2. Fractis inferni portis hodie leo fortis
;
2)0suifiti super vie mamim tuam etc.
Trop. ms. Moguntinum(?) saec. 10. Cod. Londinen. Add. 19 768. A. —Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod. Angelic. 123 (B III 18). B. — 1
iussura B. — 2 fehlt A ; es ist dort 1 unmittelbar verbunden mit dem unter
der vorigen Nummer mitgeteilten Tropus.
yy. In Resnrrectione Domini.
1. Qui crucifixus eram manuum clavosque dolebam,
Cuspide transfixiis terra triduoque sepultus,
Eesurrexi et ailhuc tecum sum,
2. Trusi tartareas spoliato Dite tenebras
Victor et inde tuam traxi, pater optime, praedam
;
jjosuisti super me manum tuam,
3. Quaeque snb occulto tecum versantur ab aevo,
Nunc manifesta probant, nati quod passio signat;
mirabilis facta est scientia tua.
4. Eia, triumphantem celebrent praeconia regem
;
Nos in laude tua pangamus voce sonora:Allehiia, AUeluia.
^ 58 —Trop. ms. Heideaheraense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. A. —
Trop. mg. EmmeramenBe saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. B. — Trop. ms.
Cremifanense saec. 12. in. Cod Cremifanen. 309. 0. — 1, 2 terrae BC. —3, 2 Nunc fehlt C; nati quid AB; signet A. — 4, 1 celebrent sollemnia r. A.
100. lu Besnrrectione Domini.
Hodie
Leo fortis
Resnrrexit
;
Dicamus cum psalmista:
1 a. Hodie 1 b,
Totus mundusLaetabnndas
Exsttltat
;
Resurrexi et adhtic Ucum sum,
2. Consimili tecum modo maiestate resurgens;Posuisti super me vtanum tttam,
3. Quae vivum meraet tumuli relevavit ab autro •,
Miruhilis facta est scientia tua.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. A. — Trop.ms. Prumiense saec. '"/11. Cod. Parisin. 9448. B. — Miss. ms. Mellicensesaec. 14. Cod. Mellicen. 1057. C. — la, 2 totus orbis A. — Ib, 2 Fortis
leo ABC. — In BC nur Str. 1 , und zwar als ,,ad Eepetendum" nach demTropus „Postquam factus homo" (Nr. 14).
101. Feria II post Pascha.
1. Promissionis 2. Caerimoniammsuae memor, eins sitis
filii Israel, rex memores et praeceptis
vester et dux parentes,
Introduxit vos in terram Et ut lex Domini semperfluentem lac et mel. sit in ore vestro,
3. Tripudiantes
corde tenus
gratiarum psallite
praeconia
:
AUeluia, Alkluia.
Trop. ms. Martialense anni 9'S3—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop.ms. S. MartiDi(?j Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms.S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. D. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — Trop. ms.Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132-52 F. — Trop. ms. ^Yintoniensesaec. 10. Cod. Oxonien. Bodl. 775. G. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11.
Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. H. — Trop. ms. Glastoniense(? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. I. —Trop. ms Novaliciense saec, 11. Cod. Oxonien. Douce 222. K.
2, 2 cuius D. — 3, 4 praeconiis C. — I fugt am Schlufs noch bei als
„ad Psalmum" : Munere pro tali glomerantes munia nati ConfiteminiD 0m i n 0 etc.
— 59 —
102. In Besurrectione Doinini.
Feria II.
1. lam celebranda dies renitet, vera luce coruscans,
Qua rubro mari transito sacro fonte renatos
Introduxit vos Dominus in terram fluentem lac et mel,
2. Quo pascbale decus pariter pio corde captantes
Sacra adimplere praecepta Christi pleniter studeatis,
et ut lex Domini semjjer sit in ore vestro;
3. Laude cnm angelica vox laetabunda resultans
Nostrum pascha canat, immolatus est quia Christus,
AUeluia, AUeluia.
Trop. ms. Martialense saee. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 1119. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. H. — 1, 1 nova luce A. — 1, 2 rubrum mare A—H. — 2, 1
pariter pro corde H. — 2, 2 adimplentes H ; studeas A. — 3, 1 Gaude cumG. — Die Hexameter sind rhythmiscli, wie dies oft bei den Martialensem.
103. lu Resnrrectione Domiui.
Feria II.
1. Ecce, veri luminis celebranda nempe coruscat
Pasciiae dies, qua fonte perenni iam renovatos
Introduxit vos Dominus in terram fluentem lac et mel.
2. Qui dederat priora praecepta legis, modo iubet,
Mystica quo docuraenta patrum firmiter teneatis,
et ut lex Domini semper sit iti ore vesiro.
3. Laudibus aethereis recinendo paschae triumphis
Psallat unita cohors, redemptus est quia raundus
:
AUeluia, Alleluia.
Die gleichen Quellen wie in der vorhergehenden Nummer. — 1 , 1
renovantes B. — 2, 1 prioris A. — 2, 2 Quo mystica A—H.
101. In Resnrrectione Doniini.
F e r i a II.
1. Dulciter, agnicolae, festivum ducite pascha,
lam quia lordanis meruistis fonte renasci
;
Introduxit vos Dominns in terram
2. Civibus aethereis manantem manna decoris,
fluentem lac et mel.
3. Dixerat hoc Moyses quondara, Christus iubet at nunc,
ut lex Domini semper sit in ore vestro,
4. Aether, humus, pariter pelagus una voce decantent:
Alhluia, AHeluia.
— 60 —VViederum die gieichen Quellen wie fiir Nr. 102, ausgenommen H (Trop.
Moissiacense), worin der Tropus fehlt ; in A. findet er sich zweimal, das zweite
Mal (A") als Additum saec. 11. — 1, 2 meruisti A*FG. — 2 manentem B. —3 iubeat nunc A", iubet et nunc BD ; at nos G. — 4 unita voce A—C E—G,
unica voce D ; deeantant G.
105. Iii Resurrectione Doniini.
Feria II.
1. Conditor alraificns, clementi inre fidelis,
Complens veriloquum actibus eloquium,
Introch<xit vos iu terram jlnentem lac et mel,
2. Plus solito superum cupiatis ut aethra polorum
Scandere, legali dogmate commoniti,
et ut lex Domini semper et in ore vestro.
Trop. 2ns. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Christi Cantabrigien.
473. B. — Ttop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C.
106. Iii Besnrrectione Domini.
Feria III.
1. lam rudes populos caelesti pane refertos
Aqita sapientiae potavit eos
2. Christus, in his gaadens sedet aeternumque sedebit,
firmahitur itt ilUs vt non flectetur,
3. Sedjbus astrigeris statuet de raunere sumraoet exaltabit eos in aeternum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Martini(V) Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisin. 887. E. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. ras. Moissiacense saec. 11. Cod.Parisin. Nouv. acq. 1871. G. — 1 lamque G. — 3 raunere sorano A.
107. In Resurrectione Domiiii.
Feria 111.
1. Expurgans populos Dominus baptismate tinctos
Aqiia sapieiiiiae potavit eos,
2. Quosque suae sortis socios sibi cesserit esse,
firmahiiur in illis et non flettetur,
3. Ac statuet celsa secum residere cathedraet exaltahit eos in aeternum
4. Psallentes placidum claris cum vocibus hyranum
:
Alleluia, Alleluia.
Die Quellen sind die gleichen wie bei der vorhergehenden Nummer. —1 Expurgans Dominus populos E. — 2 Quisque G; socio F, sotios C. —3 statuit A, statua(!) D.
I— (31 —
108. In Resurrectione Domiui.
Feria III.
1. Discipulis Dominus reserans arcana supernaAqna sapientiae potavit eos;
2. Aetherea de sede manans sapientia summafirmahitur in ilhs et non fledetur;
3. Pneumate naraque replevit eorum pectora sacro,et exaUabit eos in aeternum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. m.s.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. ArediiLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. C. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — 2 Aethera descende manansA. — 3 Dogmate namque A.
109. In Resurrectione Domini.
Feria lU.
1. Sanctorum populura Dominus baptismate mundansEt vitiis purgans verbi dapibusque saginans
Aqua sapientiae potavit eos;
2. Qui Dominum cernunt, virtutum gratia semperfirmabitur in iUis ei non flectetur;
3. Gaudia concedet propriis per saecula servis
et exaltahit eos in aeternum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense ('?C'antuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisiu.
9449. D. — Trop. ms. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871.
E. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. F. — 1, 1
populus C; baptismatis F; mundans et dominus(I) D. — 3 concede C,
concedat DEF. ,
110. In Resnrrectione Domini.
Feria lU.
1. Aeterno populos decorat quos munere Cbristus,
.43!«« snpientiae potarit eos,
2. Utque catervatim valeant mundare fideles,
firmabitur in iUis et non flcctetur
3. Crebra per innumeras patrans miracula vices,
et exaltdbit eos in aeternum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 3 Atque ABC.
— 62 —
111. In Besnrrectione Domini.
Keria IV.
1. lam philomelinis promat fibris choras instans,
Arbiter aethre micans popalis qnod fabitur almis:
Venite, henedicti patris mei,
2. Obseqniis mihi qui variis servistis in arvis,
percipite regnum;
3. NuUius auris, aut cor, lumea cernere novit,
qxtod vohis paratum est ah origine mundi;
4. Aethereis retonantes clangite vocibns odas;
AUeluiu, AUeluia, Alleluia.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin, 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909, D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis gaec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. G. -- Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1871. H. — Trop. ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449.
I. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. K.
1, 1 lam pylo melinis BCD; fibriis K. — 1, 2 micat A( populi I, populus
M; qua fabitur K, quet fabitur(!) I. — 3 fehlt IK. — 3 auris hoc cor
ABFH. — 4 Aethereis et ovantes B; laudibus odas AG (Korrektur) K.
112. In Resnrrectione Domini.
Feria IV.
1. Vos quia certastis bene, iara post funera camisVenite, henedicti patris mei, p)ercipite regnum,
2. Scilicet optatum, avido quoque corde cupitum,
quod vohis jjaratum est ab origine mundi;
3. Unde polo terraque pium resonetur ovanter
Alleluia. — Venite, h. p. m., percipite regnum
4. Artibus aethereis stellato luraine comptum,quod vohis paratum est ab origitie mmidi.
Die gleichen Quellen, wie in der vorhergehenden Nummer, ausgenommenI5IK, worin dieser Tropus fehlt. — 1 certatis G; certastis odie bene A. —2 Sed licet oblatum H; cupitam D, cupito A. — 3 Inde H; pium resoneturfehlt G ;
pium memoretur DH , memorentur E. — 4 Arcibus E. — 4 fehlt
.A.CFGH (ist vielleicht spatere Zutat).
113. In ResuiTectione Domini.
Feria IV.
1. Christus ab arce poli dum iudex venerit orbis,
A dextris pariter positis sic dicet amicis:Venite, benedicti patris mei;
— 63 —
2. lam fugiant lacrimae, gemitns praecordia linquat;percipite regnum
3. Nunc mecnm laeti placidum gandentes per aevuro,quod vobis paratum est ab origine mundi.
Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 1.3252. A — Trop.nis. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. B. — 2 praeconialinquat B.
114. In Resurrectione Domini.
Feria IV.
1. Paschales in laudes humannm pectus anhelat,
Clara salutiferi voce attendite cuncti
:
Venite, benedicti patris mei,
2. Maiestas Doraini promittit viam salutis,
pervijyite regnum,
3. Retribuendo donum intrare in semite vitae,
qitod vobis paratum est ab origine mundi.
4. Laetificati omnes, delectet corde fateri:
AUeluia, Alleluia.
Trop. ms, Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. —Im Texte ist manches dunkel, wohl verdorben.
115. In Resurrectione Domini.
Feria IV.
1. Omnibus, ecce, piis, pia vox sicut intonat eis,
Clara cohors, psallas et tam sacra munera dicas:
Venite, benedicti patris mei,
2. Pro meritis meritam dat quis Dens ipse coronam*,percipite regniim;
3. Vos sine fine sacrnra capietis in aethere donnm,quod vobis jiaratum est ab origitie mundi.
4. 0 nova progenies, popnlus, nunc sancte creanti
Cantate Domino canficwin novum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ma. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 47.3.
B. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 1, 1 intonat eia ABC; gegen den Binnen-reim. — 1, 2 p8alla.t C. — 3 Nos C.
116. In Resnrrectione Domini.
Feria IV.
1. Quos mea perpetno praescit providentia visu,
Mortis ab exsilio iara nunc sine fine redempti,Venite, benedicti patris mei, percipite regnum
2. Lumine perspicuum, plena bonitate refertura,
quod vobis paratum est ab origine mundi.
— 64 —
3. Qua iugiter mecnm gaudebitis omne per aevam,Alleluia, AUeluia.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Chriati Cantabrigien.
473. B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. 0.
117. In Resurrectione Domini.
Feria IV.
1, 0, quara felices, quibus boc, lesu bone, dices:
Ve^iite, he)iedicti pntris mei, percipite regnum;
2. Non oculus, non mens horainis hoc viderat unquam,quod vobis paratum est ab origine mundi.
Trop. ms. Prumiense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. A. — Trop. ms.
Emmeraraense saec. "/la. Clm. Monacen. 14083. B. — Trop. ms. S.
Amulfi Metensis saec. in. Cod. Meten. 452. C. — Trop. ms. Epternacensesaec. 12. Cod. Parisin. 10510. D. — Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod.Angelic. 123 (B III 18). E. — 1 quibus o lesu BC; dicens E. — 2 oculis E.
118. In Resurrcctioue Domini.
F e r i a IV.
1. Sic sanctos Domiuus segregans adfabitur oranes:
Yenite, benedicii 2'atris mei, percipite regnum,
2. Vos iudicans dignos illius dono capaces,
quod vobis paratum est ab origine mundi.
Trop. ms. Prumiense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. -~
IIJ». In Resurrectlone Domini.
Feria V.
1. Concine nunc, plebs cernua, raystica carmina Christo
Nisibus ex cunctis pangens dictis super hisque:Vidricem mamim tuam, Domine, laudaverwnt pariter
2. Discipulis patefacta bouis sunt, spiritui qui
Almo flagrarunt pleno feliciter ore,
quia su2'ientia ajieruit os mutum et linguas infantiumfecit dissertas;
3. Noster sermo canat vastis cum flatibus apte
Dulciter egregias laudes et clangal in altis:
AUeluia, AUeluia.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — 1, 2 Nisibus et cunctisplangent B ; dictis superisque A. — 2, 2 Alma AB. — 3, 1 vas ticum flatibus B.
— »35 —
120. In Octava Paschae.
Dominica in Albis.
1. 0 populi, sacro Doir.ini baptismate nati,
Quasi viodo geniti infantes,
2. Sensibus eflfecti pueri que senilibus actis,
rationabiles sine dolo,
3. Moribus ac iterumque senes puerilibus annis,
lac concuinscite.
Trop. ras. Maitialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisiu. 1120. D. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saee. 11.
Cod. Parisin. 1119. E. — 2 sedilibus (st. senilibusj AD; altis ACD. — 3 Moribushac AD.
121. In Ascensioue Domini.
1. Terrigenis summis adfatur caelicus ordo:Vtri Galilaei, quid admiramini aspicientes in caehim?
2. Hic Deus et Dominus, caelorum compos et orbis,
quemadmodnm vidistis eum ascendentem in caelum,
3. Ut reddat cunctis gestorum dona suorum,ita veniet; Allehiia.
Trop. ms. Martialense anni 93'd—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.
909. E. — Trop. ms. S. Martini Lemoviceiisis saec. 11. in. Cod. Parisin.
1120. F. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin^
887. G. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903.
H. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119.
I. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod Parisin. Nouv. acq. 1871. K. —Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. L. — Trop. ms.
Vedastinum saec. 11. Cod. Cameraceu. 76 (75). M. — Trop. nis. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. N.
Trop. ms. Prumiense saec. '"/u. Cod. Parisin. 9448. O. — Trop. ms.
Emmeramensc saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. P. — Trop. ms. Cremifanensesaec. 11. in. Cod. Cremifanen. 309. Q. — Trop. ms. Arnulfi Metensis
saec. 12. in. Cod. Meten. 452. R. — Trop. ms. Epternacense saec. 12. Cod.Parisin. 10 510. S. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Koman.Vitt. Eman. 1343 (Sessor. 62). T. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod.Romau. Casanaten. 1741 (C IV 2). U. — Trop. ms. Bononien8e(?) saec. 11.
Cod. Roraan. Angelic. 123 (B III 18). X. — Miss. ms. Casinense saec. 12.
Cod. Vatican. 4770. Y. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. O.xonien.
Bodl. 775. Z. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi
Cantabrigien. 473. a.
1 Terrigenas summos N—X ; adfantur H ; caelitus F. — 2 Sic DeusTU; Hic decus et C; Deus et homo TUX; caelorum cum posset orbis Y.
—
3 Et reddat T ; dona factorum Y. — Wenige Introitustropen sind so weit
und allgemein verbreitet gewesen wie dieser; sein Ursprung diirfte in St.
Martial zu suchen sein.
Blurae, Tropi Oraduales. II. 5
— m —
122. In A.scensioue Domini.
1. Hodie redemptor raundi
Ascendit caelos, mirantur
ApostoU, angelique
Eis locuti sunt dicentes
:
Viri Galilaei, quid admiramini aspicientes in caelum 'f
2 a. Hoc scitote,
quia venturus est
iudicare
vivos ac mortuos,
Quemadmodum vidistis eumascmdentetn in caelum;
2 b. Redditurus
est unicuique
iuxta sua
opera [cuncta], tunc
Ita veniet, Alleluia.
Allehtia, AIMuia.
Trop. ins. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — Trop. ms.
Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. C. — Trop. ms.
Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. D. —Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.
Calig. A XIV. E. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Vitt. Eman.1343 (Sessor. 02). F.
1 , 2 mirantibus B. — 1 , 3 angeli autem B. — 1 , 4 Ei loeuti EF. —Str. 2a und 2b lauten in F ganz anders, sind aber ohne SjTnmetrie. — 2a, 2
venturus erit CDE. — 2b, 2 erit CDE, enim B.— D fiigt bei als ,ad Psalmum"
:
Astra petit Cbristus, sie testi.« nuntiat almus
;
Eia, Omnes gentts, plfindite manibus etc.
123. In Ascensione Domini.
1. Montis oliviferi Cbristus de vertice scandens,
Ecce, duo viri clara voce clamarnnt dicentes
:
Viri Galilaei, quid admiramini aspidentes in caelum?
2. Ad patrem pergit (filius) servans vestigia pacis;
quemadmodum vidistis eum ascendentem in caehim,
3. Ad diem raagnum, quo indicaturus est orbem,ita veniet, AUeluin.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. 14. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 903. G. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. H. — Trop. ins. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.aa|. 1871. I. — 1,1 oliviferis F; scandet H. — 1, 2 clamaverunt E. —2 vestigia patris I. — 3 orbe H. — Die Hexameter sind sichtlich nurrhythmiscb.
— 67 —
124. In Ascensione Domini.
1. Dnm patris ad dextram victor conscenderet agnus,
Ecce, viri clari duo alnii fantur alumnis:
Viri Galilaei, quid admiramini aspicientes in caelutn?
2. ludex adveniet, gentes ut iudicet oranes
;
quemadmodum vidistis eum ascendentem in caelum,
3. Corpus hoc referens, caelesti sede refulgens,
ita venitt; Alleluia.
Die gleichen Quellen wie beim vorhergehenden Tropus,ausgenoramen
G. — 1, 1 Cum CEH, Quum F; ad fehlt FHI;quoscenderet H. — 1 , 2
almis D. — 2 adveniens I. — 3 Corpus hocce ferens A, caelestis BH.
125. In Ascensione Domini.
1. Sumraa Deus victor scandens cura regna revisit,
Angelus adfatur mirantes discipulos sic
:
Viri Galilaei, qiiid admiramini aspicientes in caelum?
2. Adveniet mundum tunc examinare per ignem,
quemadmodum vidistis eiim ascendentem in caelum,
3. Qui crucis iniurias tolerabat et irrisiones,
ita veniet.
Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27.
126. In Ascensione Domini.
1 a. Hodie supernum 1 b. Scandit altithroni
solium genitus.
2a. Ideo laudabili 2b. Voce canamus, eia:
Viri Galilaei,
3a. Qui Christi huius eratis
seduli ministri,
quid admiramini
4a. lure caelos repetit,
qui de ipsis ad terras venit.
Qtiemadmodum vidistis eumascendentem in caelum,
Trop. ms. Mindense anni 1024.
3 b. Nunc revisere supera
penetrantem polos,
aspicientes in caelum?
4b. Ut sedeat a dextris
iugiter sempiterni patris,
ita veniet, AReluia,Alleluia, Alleluia.
Cod. Berolinen. Theol. IV 11. A.
127, In Pentecoste.
1. Discipulis fiammas infundens caelitus almasSpiritus Domini replevit orbem terrarum,
5*
- (38 — I
2. Omnigenis linguis reserans magnalia Christi,
Et huc, quod continet omnia, scientiam habet vocis
;
S. Ipsi perspicuas dicunius vocibus odas:Allehiin, Alleluia, AUeluia.
Trop. nis. Martialcn.se anni 9'<33— 36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ros. Marti.ilen.se saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. nis. Martialense saec. 11, in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.
909. E. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis sacc. 11. in. Cod. Parisin.
1120. F. — Trop. ms. 8. Martirii(V) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
887. G. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903.
H. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. I.
—
Trop. nis. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. K. — Trop.ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). L. — Trop. ms. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. M. —
Trop. ms. Moguntinum (?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768.N. — Trop. ms. Emnieramcnse saec. "'12. Clni. Monacen. 14083. O. —Trop. ms. S. Arnulfi Metensis sat-c. 12. in. Cod Meten. 452. P. — Trop.ms. Epternaceuse saec. 12. Cod. Parisin. 10510- Q. — Trop. ms. Wintoniensesaec. 10. e.x. Cod. Oxonien. Bodl. 775. R. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11.
Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 47.3. S. — Trop. ms. Glastoniense(?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig-. A XIV. T. —Trop. ms. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100) U.
1 flammis U; intudit (infundens RS) pectore (pectora OP) blandas(blandis U) L—U. — 2 ( hnnis genis U; linguis patuit (statt „reserans")
L—U;magnalia Dei HLN. — 3 llli prospicuis (4, perspicuis N, perspicuos
T. — In L geht als Introductio voraus : „Cum sacris sacri" etc. (Nr. 21). —Wegen der Verbreitung dieses Tropus und wegen der Lesarteu, die derGruppe L—U eigen sind, ist ein Vergleich mit Nr. 121 von Interesse.
In Pentecoste.
1. Mystica paracliti viitutum tiumma coruscat,
Ecce, diem dccorat celebrem, cui psallite laudes;Eia, Spiritus Domini,
2. Aimi certe patris, verbi quoque spiritus idemrejilcrit orhcm terrarum
3. Distribuens lingoas Ciiristi iunioribus omnes;et hor, iiuod continet omuia,
4. Infera dignitcr et supera, que cuncta perornans,snentiam habet vocis.
5. Angelicis modulis caelcste promite carmen;AlleJuia, Allduia.
Trop. nis. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. li. — Trop. uis. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. nis. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ras. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.Cod Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustini Leniovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisiu. Nouv.acq. 1871. H. — Trop. nis. Aeduense saec. '"/11. Cod. Parisin. Arsen. llf)9. I.
1, 1 coruscans BCDEII. — 1,2 decorans G; celebres AEFG, caelibesI. — 2 fehlt A. — 2 verhum BCDGH. — 3 Christi minoribus A; omnis G. —4 supera facta cuncta CDEG, supera cunctaque facta I. — 5 fehlt I, stattdessen als „ad Kepetendum" : Discipulis flammas (vorige Nummer). —5 modulis promamus voce canora: Alleluia CDG.
- (39 -
V2iK In Pentecoste.
1. Sanctus, en, veniens, sanctoram pectora lustrans
Sjjiritus Domini repievil orfeem terrarum,
2. Et, quia terrarum flainmavit regna, canamus
;
et hoc, qitod coutinet omnia,
3. Pectora confirmat, linguarum clausa relaxansncientiam habet vocis.
Die gleichen Quellen, wie bei iler vorhergehenden Nummer, ausgenommenI, wofiir Trop. ms S. Aredii Ijemovicen.si.s saec. 11. Cod. Pari.sin. 903 (I)
eintritt. — 1 cunctorum Ist. sanctorum) BCD. — 3 confirmans HI.Mit verandertem Anfang' findct .sich dieser Tropus in : Trop. ms. Samma-
glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. K. — Trop. ms. Glastoniense(?Cantuarien8e) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. L. —Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. M. — Dortlautet Vers 1
:
Spiritus, ecce, venit, sanctorum corda replevit,
Eia, Spiritus Domini replevit orbem terrarum etc.
In M nur dieser 1. Vers, dann der Introitustext ohne Tropierung, demsich unmittelbar („ad Repetendum") ein Tropus in Prosa anschliefst. — 3confirroans K.
130. In Pentecoste.
1. Foraes sensificans et amor pia pectora mulcens,S^iiritus Domini rejihrit orlfem terrarum
2. Dona ferendo suis, non ut foret ipse loqualis,
et hoc, quoil continet omnia,
3. Cum nihil ignoret horum, quae coraplet et arabit,
scientiam hahet vocis
4. Affectu proprio, per quem gens cuncta recludit,
Alleluia, Alleluia.
Trop. ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. A. — Trop. ms.
Niveraense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. B. — 2 localis B.— 3 horumque complet AB.
131. In Penteco.ste.
1. Praeclarus nunc dies adest, 2. Sessor divae maiestatis
cuncto quo orbe diffusus sedens ad dexteram patris
Spiritus Domini, repJevit orbem terrarum,
3. Qni mundi cardinem suo creavit pugiUoet hoc, quoiJ continet,
4. Supernis latitat, arva pontumque, creata
omnia; scientiam habet vocis,
5. Lucis diurnae; perpes, tibi laudes canamus:Alleluia, AUeluia.
Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. — 2, 1
divinae. — 4 creator. — Die Hexameter sind siehtlich nur rhythmisch.
— 70 —
132. In Pentecoste.
1. Hodie spiritus sanctus,
procedens a throno,
apostolorum pectora
invisibiliter penetravit
;
Deo gratias. Eia
:
Spiritns Dumini replevit orhem terrarum.
2. Gloria pangatur, mundi, lesn Christe, redemptor;et hoc, quod rontinet omnia,
3. Gratias agamus iemper trinitati almae,
scientiam hahct rocis.
4. Spiritus alme, nostra semper tu pectora reple,
AUeluia, AUchiia.
Trop. ms. Nonantuleiise saec. 11. Cod. Roman. Ca.sanaten. 1741 (C IV 2).
A. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII(100). B. — -3 pangaraus B. — Die Hexaraeter (rhythmische in ungelenkerForm) baben in beiden Quellen gleiche Melodie. — Der Tropentext verbindet
»ich schlecht mit dem Introitiistext.
133. In Pentecoste.
1. Par patri prolique Deus, de sidere raissus,
Sjiiritus Domini,
2. Ingeniti genitique Dei paraclitus almusreplevit orhem terrarum, AlleVuia,
3. Cuius vis docuit pia pectora discipulorum,
et hoc, quod continet otnnia, scientinm habet vocis.
4. Spiritus alme, veni, tua mnnera psallimus, eia,
AUeluia. Confirmu . . . Glorin patri etc.
5. Dum sacris sacri residerent aedibus, ecce,
Spiritus Domini repJevit etc.
Trop. ms. Heidenbemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. A.— Grad. ms. Amoldi Aquisgranensis saec. 13. Cod. Capit. Aquisgrauen.XII. B. — 2 genitique Deus A. — Vers 5 fehlt A; derselbe dient anderswoals Introductio (s. Nr. 21.).
\-U. In Pentecoste.
1. Doctorum perfectissimus, * procedens a throno,
Septiformis gratiae * donoS^jiritus Domini replevit orbem terrarum,et hoc, quod continet omnia, scieniiam habet vocis,
2. Lumen tnis iidelibus * e caelo infnsum,
Ut noscamus caelicum * usum.Confirma hoc Deus, quod operatus es in nobis,
a templo tuo, quod est in lerusalem etc.
3. Huius lustrati iubare * visione meraContemplemur gaudia * vera;
Gloria patri et filio et spiritui sancto etc.
— 71 —
4. Laboruni dulcis requies, *. curarum solator
Et sacrorum munerum * dator,
S])irihts Domini replevit orbem terrarum etc.
Direct. ms. chori Secoviense anni 1345. Cod. Graecen. 756. — MitMelodie, welche fur alle 4 Stropheu die gleiche ist. — 3, 1 lustrati. — 4, 1
consolator.
Vio. Iii saiictissiuiae Trinitatis.
1. Cunctipotens genitor, natus cum tiamine sancto,
Gloria, raaiestas, deitas, virtus simul una,
Benedicta sit suncta trinitas atque infh\nsa unitas,
2. Indiscreta manens virtutis robore semper,
Quamquam personis capiat cognomina trina
;
confitebimur ei
3. Plurima nunc laudum gaudentes dona ferendo
Atque suas iugiter virtutes rite canendo,quia fecit nobiscum misericordiam suam.
Trop. nis. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ras. S. Martini^?)
Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms. Moissiacense
saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — Trop. ms, Nivernense saec.
11. Cod. Parisiu. 9449. E. — Trop. ms. Niverueuse .'^aec. 12. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1235. F. — Trop. ras. Sararaaglorianum saec. 12. Cod. Parisin.
13252. G. — Trop. nis. Glastoniense (V Cantuariense) saec. 11. ex (et 12.)
Cod. Londinen. Calig. A XIV. H. — Trop. ras. Novaliciense saec. 11. Cod.
Oxonien. Douce 222. I.
1 , 1 genitor Deus cum E ; cum famiue A ; sacro AFHI. — 1,2 raaie-
statis CD; simul omnis A. — 2, 1 robore tirma (st. semper) EF. — 2, 2 per-
sonis propria (.st. capiat) EF. — 3, 1 nunc laudant 1 ;psallentes (st. gaudentes)
D; vota ferendo C. — 3, 2 Atque sua F, tuas I; virtutis E.
136. Iii sanctissimae Trinitatis.
1. Dulcibus, en, omnes modulis resonemus ovantes;Benedicta sit sanita trinitas
2. Et patris ac geniti pariter quoque pneumatis almiatque tndivisa unitas,
3. Tres sibi personae siraul in deitate iugatae;
confitebimur ei
4. Mente quidem prompta recinentes voce sonora,
quia ferit nohiscum misericordiam suam.
5. Qnam vox angelicae collaudat consona turbae,
Benedicta sit sancta trinitas atque indivisa tmitas
6. Trinaque maiestas fulgens, tamen una potestas;
( onfitebimur ei, quia fecit nobiscum misericordiam suam,
7. Solem cum luna iussit fore sidera clara.
BenecHcta sit sancta trinitas etc
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Barabergen. Ed V 9. — Vor 5:
„Post psalmum". — 5 Quera. — Dreimalige Wiederholung des Introitustextes.
— 72 —
137. Iii sanctissiiuac Trinitatis.
1. Eflfectrix rerum, sanctorum sancta beatrix,
Benciliita sit sanda trimtns atque iwlivisa unitas,
2. Gignens et genitus, amborum spiritos unus;
covfittbimur vi
8. Mortis ab imperio lesu moriente redempti,
quia fecit nobiscum misericordiam suam.
Trop. ms. Gla.stoniense (? CaDtuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-
dinen. Calig. A XIV. — 1 sanctarum.
138. Iii Dedicatione Ecclesiae.
1. Est quia terribili domus ista dicata tonanti,
Terribilis cst Joins iste,
2. Queni Deus invisit chorns angelicusque frequentat
;
hic domus Dei est et porta caeli,
3. Per quam iustoruni transcendunt sidera voces,
et vocahiiur auln Dei.
Trop. ms. Martialonse saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trnp. ms.
Martialenfe saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. S. Martini
Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. S. Augustini
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. D. — Trop. ms. Nivernense
saec. 11. Cod. Parisiii. 9449. E. — Trnp, mg. Vedastinum saec. 11. Cod.
Cameracen. 7(i (7.5). F. — Trop. ms. Sammaglorianum .saec. 12. Cod.
Parisin. 132-52. G.Trop. ms. Augiense saec 10. Cod. Uambergen. Ed V 9. H. — Trop.
ms. Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 1408-S. I. .— Trop. ms. S. Ar-
nulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 4.52. K. — Trop. ms. Epternacensesaec. 12. Cod. Parisin. 10510. L — Grad. ms. ArnoWi Aquisgranensis saec.
13. in. Cod. Capit. Aquisgranen. XII. M. - - Trop. ms. Wintoniense saec. 10.
ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. N. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod.
Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. O. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuanisaec. 11. Cod. Capit. Vcronen. CVII (100). P.
1 Es P; terribilis A—P mit Ausnalime von K; terribilis sacratus iure
tonanti P. — 2 Quam ABDGK; cliorus augeli quoqvie frequentant P. — 3Per quera EP.
135). In Dedicatione Ecclesiae.
1. Sanctus celsitiironi merito, venerabilis atque
Terribilis est locus iste,
2. Olim quem Christus speciali sanxit honore;hic domus Dei est,
3. Qua scelerum maculae terguntur fonte sacrato,
et vocabiiur aula Dci.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.
Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Leraovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.
— 73 —Parisin. 1119. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. H. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Paiisin. 1.32-52.
I- — Trop. ms. Wintoniense saec. 10 ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. K. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Ooll. Corp. Christi Cantabriffien.473. L.
1 Almus celsithroni (celsithronus I) IKL. — 2 specialis H; honoremAH. — Statt .3 in IKL: Qiia jiariter cunctos (cuncta I) largitiir vita fideles
(fidelis 1).
140. In Dedicatione Eccle^iae.
1. Haec nieruit sponsum civitas amplectere Christum,
Manet enim felix et pariens, ideoTerriliilia est locus iste,
2. Divinis fulgens rebus de raunere sponsi
;
hic (lonm.^i Dei est,
3. Angelicis conferta bonis, ubi sancta ditantur.
et porta caeli,
4. Per quam plebs bonorata Dei sacra limina lustrat,
et vocabitur aula Dei.
Trop. ms. Martialense anni 933— 36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialenseaaec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. iu.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.
909. E. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin.
1120. F. — Trop. ms. S. Martini(?) Leniovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
887. G. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
1119. H. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.
1871. I. — Str. 1 fehlt A; statt dessen: „Haec est etenim aula" etc.
(s. unten Nr. 147.). — 2 fulget GI; de mune(!) Christi A. — 3 et conferta
G; referta A; sancti G; dicantur D. — 4 plebs onerata G; sacra lumina BGI.
141. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Diviuus succendat amor ferventia corda,
Sanctorum meritis ut pie digna canant
:
Terribilis est locus iste,
2. (In) quo caeli terraeque compos adoratur a cunctis;
hic domiis Dei est,
3. Nisibus arta Dei populorum no.xia vitans,
et porta caeli,
4. Intrant mox per quam iustorum gaudia vitae,
et vocabitur aula Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ras. S. Martini Leniovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop ms S. MartiniC?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1871. H. — Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449.1.
1, 1 Divinis E. — 1, 2 canat CI — 4 Intrat C. — In I nur die zweiersten Verse als „ad Repetendum" nach einem in Prosa abgefafsten Tropus.
— 74 —
14'J. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Hanc divina manus sacravit caelitus aulam,
Terrihilis est locus isie;
2. Hic pietate Dei veniam cum fide petamus,
hic ilomus Dei est vt porta caeJi;
3. Hoc templum toto laudabitur orbe per aevumet vocahitur cailri Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. P;iri.sin. 1084; bis: A'; A'. —Trop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. IIIB. B. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ins. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. .S. Martini Leniovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. 8. Augustini Lemovicensis saec.
11. Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 903. G. — Trop. ms. Moissiacense sacc. 11. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1.S71. II.
143. In Dedlcatioue Ecclesiae.
1. Hic trina sonat deitas unaque potestas,
Terribilis psf ?ocus iste,
2. Nectare dulcedinis, divorum numine plenus
;
hic domus Dei est,
3. Lumine lustrata piorum stemmatis alte
d porta caeli,
4. Per quam cbristicolae triumphantes supera scandunt,et rocahitur anla Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Pari.sin. 1118. B. — Trop. ras. Martialense.saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. - Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(V) Leuiovicensis saec. 11. Cod.Parisin. Si^l. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Xouv.acq. 1871. H. — 1 Hic pia sonat F. — 2 nomine G. — 3 alti G.
144. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Concinat, en, plectrum felicis, postulo, linguae
:
TerrHdlis vst Jocus iste,
2. Sotheris et dextra persistat nunc benedicta;hic domus Dei est, et porta caeli,
3. Qua criminum minuat hic fas per saecula clemens
;
et vocahitur aula Dei.
Die gleichen Quelleu wie bei der vorhergehenden Nummer. — 1 Cou-cinat enplectrum G ,
hemplectrum E , emplectmm F. — 2 Soteris A. — 3^
Qui ABD.
— 76 —
146. In Dediratione Ecclesiae.
1. Angelicos patriarclia choros olim DomiaumqueInnixnm scalae cernens proclamat ovanter
:
Terribilis est locus iste,
2. Spiratus Solymam deditus policam, peregrinam,
Arvis quae mittit divo copiam beatorum
;
hic dojmis Dei est,
3. Porta haec iustitia est, caelo quae dirigit almos,
Hac insti penetrant paradisum semper ovantes,
et portn caeli;
4. Speque fide Dominum retinent praecordia sacra,
Quae templum Domini corpns quoque iure fatentur,
et vocalntitr «ula Dei.
Die gleichen Quellen wie bei Nr. 14'3. — 1,1 chonis H. — 2, 1 deditis
A; poli quain G. — 2, 2 Arvis quem H, quo E; mittat F. — 3, 1 Orta est
iustitia A; caeloque dirigit AH; almas A, almus H. — 3, 2 Ac CG, HancABH ; ovanter EFG. — 4, 1 retinens ABCH. — 4, 2 fatetur B.
146. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Innixum scalis Dominum ut vidit lacob
Angelicosque globos, hos dedit ille sonos
:
Terribilis est locus iste,
2. Omnia illa bonis conferta per omnia iustis,
Qui sperant vitae praemia perpetuae
;
hic domus Dei est et jwrta caeli,
3. Haec domus est collata piis sine nomine cunctis,
Qua valeant sceleris tergere probra sui
;
et vocabitur aidn Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. m.s. Martialense saec.
11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11.
in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Augustiui Lemovicensis saec.
11. Cod. Parisin. 1119. E. — 2, 1 illa bonus A. — 3, 1 piis sime A. —3, 2 s[ui] A. — 2 wohl verderbt.
147. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Haec est etenim aula Dei, de qua dictum est:
Terribilis est locus iste
2. Supplantans vitia plebis; proclamat ovanter:hic domus Dei est,
3. Pervia pulsanti reserantur limina cordi,
et jiorta caeli
4. A Christo gratis poscentibus horrida tergi,
et vocabitur aula Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.
- 7t3 —S. Augustini Lemovicen.sis saec 11. Cod. Parisin. 1119. C. — Trop. ms.
S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Pari.sin. Nouv. acq. 1871. E. — 2 Sap;>lantan8
mera plebis D. — 3 Perviam A, Praevia D; lumina cordi CD. — 4 poscentis
E; orridi terg-i BD, o date re^i A. — Vers 1, der sichtlich Prosa ist, findet
sich im Trop. nis. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. als Stell-
vertreter des einleitenden Distichons im Tropus „Haec raeruit sponsum"etc. (Nr. 140).
148. Iii Dedicatione Ecclesiae.
1. Plebs veneranda patrum, dictis memorare priorum,
Territus in somnis quae cernens fatur lacob
;
Terrihilis est locus iMe;
2. Tu prece funde pia laudes et concine vota;
hic domus TJei ext
3. Ex vivo lapide consfructa et firma nitescens,
et 2}orta caeli
4. Pestiferos pellens, quae percipit undiqne lectos,
ct vocabitur
5. Fortia sanctorum praecordia fusa per orbemauUi Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. - Trop. ras. S. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ras. S. Augustini Lemovicensis saec.
11. Cod. Parisin. 1119. E. — 2 fundes E; et concinat A. — 2 nitesces A.— 4 pellentes A
; undique letos E.
14». In Dedicatione Ecclesiae.
1. Typica visione stupefactus lacob exci[ta]tus
Somno pavensque dixit:
Terribilis est locus iste,
2. Angelico dedicata frequenti nuraine celsi
hic domus Dei est et jjorta caeli,
3. Domus oratu manet quaerentibus optima seraper
et rocabitur atda Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.
S. Angustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871 D. — 2 Angelic C.nnmine caeli A. — 3 Domus aracum A; oratu mane D.
150. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Agmina perenniter,
iubilant angelica,
Hunc locum protestantur
sacmm [sic] dicentia:
Terribilis est locus iste.
— 11 —2. Hanc domum Deo assignant
prosequendo
fidelium praecordia:hic domus Dei est.
8, Adest porta, per quam iusti
properantes
redeunt ad patriam,
et po)-ta caeli.
4. Astra, polus, terra, pontus
collaetantur
haec dicentes caimina
:
et vocahitur aula Dei.
Trop. ms. Martialense .saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialease
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.
Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 1, 4 protestatur D. — 4, 2 quo laetantur E.
1. lacob progrediens nativo (de) limine terrae
Viderat et speciem Domini, sic intonat, inquara
:
Terribilis est locus iste,
2. Gentibns et populis sacrato flumine tinctis
hic ilomus Dei est,
3. Valva patens illis caeli, qui summa precantur,
et porta caeli;
4. Currite huc, populi, domus hic est aula salutis
et vocabitur anla Dei,
5. Qua nunc altissone reboetur gloria regi:
Gloria patri et filio et spirititi sancto etc.
Trop. ms. Moguntinum(?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768. —5 Quia.
1. Rex quia magniticus templum sibi dedicat istud,
Terribilis est locus i.ste;
2. Annua nempe dies sacratae iam redit aulae;
hic domus Dei est,
3. Quam manus omnipotens petra fundavit in alta,
et porta caeli,
4. Ante Dei vultum penetrant qua vota piorum,
ct vocabitur inilu Dci.
Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. A. —Trop. ms. Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. B. — Cfr.
Pamelius, Liturgicon imp. Coloniae 1609; II. p. 611: „ex Ms. Anglico
Bibliothecae S. Bavonis Gandensis" (ist ganz der gleiche Text wie der vor-
stehende). — In A folgt unmittelbar („ad Repetendum"): Hodie revolvatannua, (Nr. 25), wSihrend in B dieses die Introductio bildet; infolgedessen
ist in B der Introitustext anders u. z. weniger passend verteilt : nach 1 folgt
„hic domus" nach 2 „et porta", nach 3 „et vocabitur", Vers 4 fehlt.
1.'>1. lu Dedlcatione Eccle»«iae.
15?. In Dedicatione Ecclesiae.
- 78 —
lb'i. lu Dedicatione £ccle8iae.
1. Laudibus insoranes instate celebribus omnes
Verba mera raente psallendo lacob patriarchae:
Terribilis est locus iste; hic domus Dei est
et porta caeli, et vocabitur uula Dei,
2. Quam nos intrare brevis haec post tempore vitae
Ecclesiae sponsi concedat gratia Christi.
Qnam dilecta tahernacula tua, Domine virtutuml
concupiscit et deficit anima mea in atria Domini.
3. Festi praesentis cum sint velut umbra sequentis
Gaadia, sollicite studeamus ad illa venire.
Terribilis esf locu^ i^tc eic.
Trop. ms. Ottoburanum saec. 12. in. Clm. Monacen. 27 130. A. — Collect.
ms. Millestadiense saec. 12. (Jod. Graecen. 1449. add. saec. ^^/is. B. —1, 2 mera voce B; spallendo A. — 2, 1 und 2 umgestellt B. — 2, 1 Quamfehlt B. — 3, 1 praesentis dies sint vehit B. — 3, 2 venire fehlt A.
Zum Abschlufs diesev Kirchweihtropen sei bemerkt, dafs in mehrerenHandschriften deutschen Ursprunges des 13. , 14. und 15. Jahrhunderts die
zwei ersten Strophen der Kirchweihsequenz von Adam v. St. Victor „E cce
,
dies triumphalis" zum Introitustropus verwendet wurden. Auf die erste
Halbstrophe folgt „Terribilis est", auf die Gegenstrophe der Psalmvers „Quamdilecta" , auf die zweite Halbstrophe „Gloria patri" , auf die zweite Gegen-strophe die Repetition „Terribilis est".
II. De Beata.
154. In Nativitate Beatae M. V.
1. Splendore sollemni
rutilat dies,
qua virgo Maria
refulsit ex stirpe
orta Davidis;Gloriosae virginis Mariae nativitatem hodiernam
2. Claram et perspicuam seu cunctis digne colendamdevotissiwe celehremus
3. Corde tenus, mente et spiritu, cum omnibus votis,
c«H(s lita inclita,
4. Nostrae dissimilis necne et superior astris,
cunctas iUustrat
5. Circumquaque Dei per orbem sanguine comptasecclesias.
— 79 —
Trop. ms. S. Martini Ma8ciacensis(?) saec. '"'In. Cod. Vatican. Regin.222. A. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin.
1120. B. — Trop. ms. S. Martini(?) Leroovicensis saec. 11. Cod. Parisin.887. C. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saee. 11. Cod. Parisin. 903.D. — 1, 1 Splendor sollemnis C. — 1, '6 quia B. — 1, 3 sqq. in A : Davidisex stirpe,
|orta qua refulget,
|virgo Maria. Unde iubilo magnae exsultationis
proclamemus in choris : Gloriosae etc. — 2 Claramque persp. A. — 2oninibus vatis D. — 4 Nostri A ; dissimiles li. — 5 fehlt BCD.
155. In ^^ativitate Beatae M. V.
1. Caelitus instructi sophiae spiramine sanctaeGandeamus oinnes in Domino, dietn festum celebrantes
sub honore beatae Mariar virfjinis:
2. Stirpe David fulsit regis haec stemmate celsi,
de cuius nativitate gaudent angeli,
3. Spiritus aetherei pro qua pia cantica solvunt
et collaudant filium Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084; bis A'; A". —Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisiu. 1121. B. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini
Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Martini(?)
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. E. — Trop. ms. S. AugustiniLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. ms. Moissiacense
saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. G. — 1 sancto A. — 2 und 3fehlen A^ und G. — 2 fulsit reis A-; scemate E. — 3 solvant A^. — In
D folgt als ad Psalmum : „Almi regis ianua" etc.
156. In Nativitate Beatae M. T.
1. Ecce, Dei matris sollemnia sancta colentes
Laudibus eximiis voce canamus ita:
Gaudeamus omnes in Domivo diem festwn celebrantes
2. Laude votiva,
Mente devota,
Voce sonora
sub honore beatae Mariae virginis, de cuius nativi-
tate gaudent angeli et coUaudant
3. Glorificnndum
Deum ingenitum,
patrem omnipotentem,
filinm Deicum sancto spiritu in aeternum.
Trop. ms. Sammagloriaiiuin saec. 12. Cod. Parisin. 1H252. — 1, 2eximiis von gleicher Hand am Kande der Hs. — 2, 5 et collaudant nach3, 3 und alsdann 3, 4 an den Schlufs, durch welche irrige Textverteilung
des Introitus jeder Context zerstort ist. — Das Ganze ein Conglomerat vonmetrischen, rhythmischen und prosaischen Teilen.
— 80 —
157. In Nativitate Beatae M. V.
1. Virginis exortnm cunctis cementibns altnm
Nunc mecuni, fratres, celebrate, quaeso, faventes:
Gaiideamtis omttes in Domino2. Laudibus exiniiis, festis veneremur in istis
diem fesfum celebrnntes,
3. Carmina psallentes et raystica dona ferentes
in honore sanctae Mariae viryinis,
4. Edita regalis quae constat germine floris,
de tuius natiiitate gaudent angeli et collaudant filium Dei.
5. Nunc iterum dulcis repetendo carmina laudis
gaudeamus omnes in Domino.
Trop. ras. Aiif^iense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. — Der jetzige
Introituste.xt ist „.Salve sancta parens."
l.jS. Iii Nativitate Beatae M. Y.
1. Sancta Dei genetrix liodie resplenduit orbi;
Gaudeamus omnes in Domino diem festumcelehrante:' sub Jionore beatae Mariae virginis,
2. Esse Dei genetrix quae creditur omniparentis,de cniiis natiiitate gatident angeli,
3. Sic pia prae cunctis meruit quod virgo beari,
et collaudant fdiion Dti.
Trop. ms. !?. Arnulfi Metensis .=aec. 12. in. Cod. Meten. 452. — 1 Beata Dei.
1.51». In Nativitate Beatae M. V.
1. 0 tiuain clara nites, agni pulcherrima sponsa!ViiUum tuum deprccabuntur omnes dirites ^debis,
2. Ut caeli in thalamo semper nova cantica psallantj
ndducentur regi virgines j)Ost eam proximae eius,
3. Angelicisque choris iunctae laetentur in aevum,adducentur tibi in laHitia et- exsultatione.
4. Processisse paterno ex pectore te, bone lesu,
Egregii vatis sic diva poemata narrant:
Eructarit cor meum verbum bonutii etc.
Trop. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. — Trop.ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Cliristi Cantabrigieu. 473. B. —Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Roman.Vitt. Eman. 1343. (Sessor 62j. D. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod.Roman. Casanateu. 1741 (C IV 2). E. — Trop. ms. S. Beuedicti Mantunnisaec. 11. Cod. Capit. Verouen. CVII (100). F. — Trop. ms. Novaliciensesaec. 11. Cod. Oxonien. Dovice 222. G. — 1 nitet AEFG. — 2EtF; psallat
D. — 3 chori D ; iuncti G, iuncta D ; laetetur D. — Der Introitustext in Fist „Salve sancta parens" etc. bekanntlich der jetzt auf Maria Geburtgebriiuchliche. — Str. 4 „Ad Psalmum" fehlt D-G.
— 81 —
KW. Iii Nativitate Beatae M. V.
1. Prudens virgo, tnis, Maria, fidelibus assis,
Et, quia iam Cliristo es sociata, ideoVultum tuum diprecahimtur omnes divites plebis,
2. Angelicis tibi sat notis quia rite ministris,
Et quibus exemplar virginitatis eras,
addutentur ret/i virgitus post eam,proximae eius adducentur tibi,
3. Tristia cuncta recessernnt, te laeta tenebunt;
Gaude virgineo hinc decorata choroin laetitia et exsuUatione.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ms. AVintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ra». Glastonieiise (VCantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in.
Cod. Meten. 4.52. D. — In D auf das Fest der hl. Glodesinda; daher 1, 1
tuis Glodesinda fidelihus. — 1, 2 Nam quia ABC. — 2, 1 tibi nam notis D;rite minister C ; der Vers erscheint unverstiindlich. — 2, 2 Ex quibus D. —3 fehlt C (eine Liicke). — 3, 2 Gaudes virgineo nunc D; decorata throno A.
161. In Nativitafe Beatae M. V.
1. Cunctipotens Domine, quia satque benignus haberis,
Vidtum tuum deprecahuntur omnes divites plebis,
2. Cumque tuis faraulis vitae reseraveris aulam,
adducentur regi virgines post eam proximae eius,
3. Munere quae tuo, rex, virgo genetrixque coruscat,
adducentur tibi in laeiitia et exsxdtatione.
Trop. m>^. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77-5. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabri^ien. 47y.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 1 habere.s A. — 3 Munere quo, korrigiert
aus quae A.
1(»2. In Annuiitiatione B. M. V.
1. Germinis excelsi vates magnalia cernens
Flamine praesago ructans ita provide fatur:
Borate, caeli, desuper et nubea jiluant iustum,
2. Altithroni verbum, decus auxiliumque piorum,
Qao pia nascendo maris inclita stella, Maria,aperiatur terra,
3. Conceptura Deum, proprium genitura parentem,et germinet salvatorem.
4. Hoc psalmista iubar sic praedicat, aeque prophetat:
Caeli enarrant gloriam Deiet opera manuum eius annumtiat firmamentum.
Blume, Tropi Grailuales. II. 6
— 82 —
5. Contio, vatidicis iam conoine gaudia bombis
:
Rorate, cae/i, doiupev <t uubes jjluaut iustum,
6. Cum patre principium, moderantem iura polorum,aperiatur terra
7. Mnnere matris ovans et virginitate triumpbans,
et germinet sahatorem.
8. Multiplici iubiio nnnc edite carmina iaudum,Eia: Gloria patri et filio et spiritui sancto.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonieu. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleg' Corp. Christi Cantahri^en.473. U. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex (et 12.1 Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 4 ist „ad Psalmura'^ ; 5—7 „ad Repetendum'
;
8 „ad Gloria". — 4 fehlt A, dient in C als „ad Psalmum'" im Tropus„Splendidus adventum": prophetati.< , dann von 2. Hand prohetat B,
atque prophetam C. — 8 tehlt A, steht in <^ als Vers 4. — Verfasser ist
wahrscheinlich Wulstan v. W i n c h e s t e r (man vgl. u. a. Vers 6 mit Vers 27im Birinusbymnus, Anal. Hymn. XLVHI, Nr. 2j.
l(>i. In Aunantiatione B. M. T.
1. Splendidus adventum Gabriel denuntiat almum,Veridicaque nitens Esaias voce resultat
:
Eorate, caeli. desuper
2. Inclita celsithroni fundentes germina Christi,
et nubes pluant iustum,
3. Qui pius aeternum retinet sine tenipore regnum
;
aperiatur terra
4. Virgo Maria virens, speciali munere gaudens,et (jerminet salvatorem.
Trop. ms. Wintouien.se saec. 10. ex. Cod. Oxouien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniensp saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Christi Cantabrigien.4:T6. B. — Trop. ms Glastoniense (?Cantuariense) :,aec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. <-'alig. .\. XJV. C. — 2 micat (statt nitensj C. — 4 specialis
munere gaudet C. — In A und B als ^ltem ad Repetendum nach dem Tropus„Germinis excelsi", bildet also vielleicht mit letzterem als 2. Repetitioe i n Ganzes. — In C folgt als „ad Psalmum" uoch Vers 4 aus letztgenanntemTropiis.
164. In Annuntiatione Beatae M. V.
1. Tellns arescit, non rore nec imbre madescit.
Qnid, nubes, agitis, aut quid. Olympe, facis?Borate, eaeli, desujier et nubes jiluant iustum.
2. Non tellus germen defert, non femina semen
;
Virgo sit et pariat, clausa sit et pateat,aperiatur terra,
3. Pullulet in virgam lesse generetque Mariam,^ irga Na/.arenum, virgo feratque Deum
et (jerminet sah-atorem.
Trop. ms. Casinense saec. 12. in. Cod. Casinen. 546. — Titel: „Amiuntiatiosanctae Dei genetricis et virginis Mariae'",
I
— 83 —
165. In Pariilcatione Beatae M. T.
1. 0 nova res, en, virgo venit, partum gerit, et nos
Suscepinms, JDeiis, misericordiavi tuam;
2. Quod non visuri patres cupierc, videmusIn medio templi tui;
3. Rex pie, Christe, tuum sit uoraen semper honestum,Secundum rtomen tuum, Deus, ita et laus tua.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 10. ex. Cod. l'arisin. 1118 C. — Trop. ms. Martialense saec. 11, in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. S. Martini Leniuvicensis saec. 11. iu.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ras. S- Martiui('r') Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. S, Aredii Lemovieensis saec. 11. Cod.
Parisin. 903. G. — Trop. ras. S. Augiistini Lcmovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 1119. H. — Trop. ms. Moissiaceuse saec. II. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. I. — Trop. ms. Xiverncnse saec. 11. Cod. Parisin. 9449. K. —Trop. ras. Nivernense saec. 12. Cod Parisin. Nouv. acq. 1235. L. — Trop. ms.
Sammagloriauum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. M.Trop. ms. Wintonieuse saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. N. —
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
O. — Trop. ms. Glastoniense (V CantuarienseJ saec. 11. ex. (et 12.). Cod.Londinen. Calig. A XIV P.
1 Quem veuit virgo partum (entstellter Anfang) K; en telilt Cj gerens
GKL. — 3 Rex Christe pie KL. — NOP bilden einen Cento ; niimlich nachVers 1 ist Vers 2 des Tropus „Eia nunc socii (Nr. 170j eingeschoben,
nach Vers 2 der 3. Vers desselben Tropus ; Vers 3 fehlt. Als „ad Psalmum"fungiert endlich der Anfangsvers von „Eia nunc socii".
IGG. In Purificatione B. M. V.
1. Pectore lauiiitluo decantet mysticus ordo:
Susceiiimus, Dt us, ^nia^ t itjordiaw tuam,
2. Cum te perferret Simeoii scnilibus ulnis
in medio templi tui;
3. Virgo te gremio portat, (juem mundus adoiat
secuitdum nuiitert tttum, Ikus
;
4. Nam sicut Cbt tibi virtus, lionor, aeterna potestas,
ita et laus tua iu ftnes terrae;
T). Oninia, quae constant. tua sunt, dominator, et inde
iustitia 2'lena est dextera iua.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisiu. 1084. A. — Trop. nis.
Martialeuse saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialeusesaec. 11 in. ( od. Parisin. 1121. C. — Trop. nis. Martialense saec. II. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S Martiui Lemovicensis saec 11. in. Cod.Parisiu. 1120 E. — Trop. ms 6- MartiniC?) Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Arcdii Lemovicensis saec 11. Cod. Parisin.
903. G. — Trop. ms. Augustini Lcmovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119.
H. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. I. —Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. K. — Trop. ms. Nivernensesaec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. L. — Trop. ms. Glastoniense
(? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Loiidinen. Calig. A XIV. M.1 decautat LM, decantent G. — 2 Niinc te M. — 4 felilt KLM. ~ 4 Nam
tibi est tilji I; hoiior et aeterna FG. — 5 Omnia cunta()) tua M; quaeconstat I, quam constat K; dominatur FG.
6*
— 84 —
167. In Puriflcatione Beatae M. V.
1. Caelorum rex, advenisti, ut nos rediineres;
Suscepimus, Deus, misericonliam tuam,
2. Qaem Simton senex placide suscepit in nlnis
(>i medio templi tui;
3. Te laudant omnes, pariter cum voce resultant,
secundum nomen tuuvi, Dfus,
4. Tu totus dexter, iustus iudexque venturus,
ita et laus tua in fines terrae.
Trop. ms. Martialense saec 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisiu. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec 11. Cod.
Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicen. s. 11 in. Cod. Parisin.
1120. E. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903.
F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119.
G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. H. —1 ist sichtlich prosaiseh. — 3 resultans AiJD—H.
1«8. In Puriflcatione Beatae M. V.
Suscejnmus, Deus, miseritordiam tuam,
1. Christum, quem sacris hodie suscepit in ulnis
Exsultans Simeon;
plaudit et Anna simul
i)i nudio templi tui,
2. Snmpserat unde quidem carnis sub tempore formamsecundum nomen tuum, Dcu'<, ita et laus tua
3. Oribus orbigenum niodulatur ubique looorum.
Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13 2-52. — Hier als
Fortsetziing zur rhythnii.schen Introductio „Adest alma virgo parens",(oben Nr. 27) woran sich in der Kegel ein pro.saischer Tropus anschliefst.
16.^. lu Puriflcatlone Beatae M. Y.
1. Psallentera legimus David cecinisse prophetam
:
Suacepimus, Deus, misericordiam tuam,
2. Verbum incaruaium, legis sub lege magistrum,in medio ttnijili tui
3. Oblatum. purum non munere purificandum
;
secundnm nomen tuum, Deus, ita et laus iua
4. Artos et Hespcros, Auster et Eousin finef! terrae.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in Cod. Koman Vitt. Eman. 1343(Sessor. 62). A. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod Koman. Casanaten.
1741. (C IV 2). B. — Trop. nis. S. Beuedicti Mantuani saec 11. Cod. Capit.
Veronen. CVII (100). C. — Trop. ms. Bononiense |?) saec. 11. Cod. Romau.Angelic. 123 (B III 18). D. — 1 P.sallentes ABD: propheta A. — 2 fehlt
ABC. — 3 Oblatura puerum A. — 4 Arctos A, Arcton C; Auster et Ortus
X. — Puriticatione s. Mariae" B.
85 -
170. In Puriflcatioiie Beatae M. V.
1. Eia nunc, sooii, psallaraus voce sonora :
Suscepimuf, Deus, misericoriliam tuam
2. Corde, senex Simeon propriis quem sustulit ulnis
in medio tempK tui:
3. Maxima laetitiae concurrunt gaudia sanctae
semnduvi vomev tuum, Deus, ita et huis tuii otc.
Trop. ms. Angiense sacc. 10. Cod. Bambergen Ed V 9. A. — Trop.ms. MoguntinumC?) auni 955— 62. Cod Londinen. Add. 19 768. B. — Trop.
ms. Prumiense saec. ^^/ii. Cod. Parisin 9448. C. -- Trop. ms. S. Arniilti
Metensis saec. 12. in. Cod. Meteu. 4.52. D. — „Ex antiquissimo cod. .S.
Bavonis" (nach Pamelius, Litwrg. II.) Georgius I. c. II. CXCIX E. — 1 nunefehlt E. - 2 quem tulerat vulnis D. — C fiigt ani t^chlus.se zur Einleitung-
der Repetitio noch den wandernden Hexameter bei: Eia, canendo sonos vasta
modulamine dulces Su^cepimus ete — In den beiden Winchester-Troparenist aus vorstehendem Tropiis und aus dera Tmpus „0 iiooa res" ein Cento
gebildet, woriiber die Anmerkuug zu letzterem (Nr. 165) zu vergleichen.
1. Plebs subiectu Deo, voces attolle canendo:Suscejiimus, Deiis, misericnrdiam tuam iii medio templitui,
2. Quem Siraeon vetulis vatcs coniplectitur ulnis
secundum nomen tuum, Deus, ita et laus tua:
3. Tu Dominus caeli, tu rex quoque dicere mundiin fines terrae.
Trop. ms. Prnmiense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. A. — Trop. ms.
Eptemacense saec. 12. Cod. Parisin. 10510. B. — 1 attollendo canendo A. —2 vetulus A.
Grad. ms. Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 156. Fol. —Mit Melodie, welche fiir la und Ib die gleiche ist. — Ib, 6 nunc fehlt. —Nach la, 6 folgt der Psalmtext _Magnus Dominus" und nach Ib, <j „Sus-
cepimus Deus", offenbar durch Irrtum des Schreibers.
173. In Parlflcatione Beatae M. V.
In Processione.
Responsum accepit Simeon,
1. Homo iustus,* providus, timidus,
171. In Puriflcatione B. M. V.
172. In Puriflcatione. B. M. T.
1 a, Gaudeat
trium maximaruni
pulchra machina rerum,
quia ineffabiliter
natus hodie
est in templo praesentatus
:
SusceinmusDeus miser. tuam etc.
1 li. Laetetur
sancta theotocos
pollens germine nati,
et nos hodie pariter.
fratres, Dominonunc gaudentes concinamus
:
Maifnus Dominus et laud. «.etc.
— 8(3 —a(hi sj)irit}( satnio
2. Impetrandj*, meruit ideo
non visurtim se mortem, nifti videret Christitvi D',
3. Per qnem i)ater* oninia condidit
;
et ctim inducerent puerum in templum,
4. Praedicando* de eo futura
accejni ^JMenim i« ulnas suas et benedixit Deum et dixii:
5. Tu es lumen* gentium populis;
ti«jic dimittis seii uiii tuum, Domine, in pace,
6. Gratiuiiue* fiilei Deo sit.
Trop. ras. Heidenhemeiise saec. 11. Coi!. Oxonien. !Seld. sujsva 27. —4 Deo futuro. — Nach 5 folgt „et benedixit et dixit", nach (i .,nimc dimittis",
w;is den Context stort. — Vorstehendes natiirlieh kein Introitu.<tropus, sondern
Tropus der 2. Antiphon zur Prozession.
174. In Assumptione Beatae M. T.
1 . Aurea post Ciiristum volumus si scandere regna,
Gaudeamus omnes in Dominn2 Dulcifluis digne recinendo cantibus odas,
diem festum ceJ>hrantes,
6. Alternis sonis modulos proniamus ovanter
siib hoiiore bentne 31. V., de cuius assumptione c/audent angeli,
4. Agminibus variis Dominum qui l.iude fatentur
et coUandani fiUum Dei.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.
909. E. — Trop. nis, 8. Martini Lemovicensis saec. 11 in. Cod. Parisin.
1120. F. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod, Parisin.
887. bis: G*, G''. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 1119. H. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. \ouv.acq. 1871. I. — Trop. ms. S. Martini Masciacensis(?) saec. '"/ii. Cod. Vatican.
Regin. 222. K. — Trop. ms. Glastonien.se (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12).
Cod. Londinen. Calig. A XIV. L.
Vor Vers 1 in F und G^ der wandernde Hexameter; „Omnipotenspetimus" etc. (Nr. 30); in BCl vertritt letzterer Hexameter den obigenVers 1. — 1 sic scandere AFG'. — 2 Dulcifluas AKL; praecinendo G'. —3 Altemos sonos AG', Alternos ac nos K, Alternis sonos 1, Alterni soni D;modulis DH. — 4 Dominum que A. quem (;': qui in laude L; laude iVequen-
tant K. — In K folgt, wohl als „ad Gloria" : Uude polus et tellus gaudet, nosquoque laudes canamus Deo patri ; alsdaon „ad Repetendum" ; Festiva perorbem etc. (Nr. 176).
175. In Assumptione Beatae M. T.
1. Fulget nempe dies cunctis veneranda per orbem,
Qua Maria virgo caelos penetravit ab arvo;Uude: Gaudeamus omnes iii Domino,
2. Cuius honore sacram dominam laudamus in auladicm festum celebrantes,
3 Personis trinis uuum regem recolentes
sub honore heatae Mariae virginis etc.
— S7 —Trop. ms. Martialense aniii 933—36. Cod. Parisiu. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. IJ. — Trop. ms. Martialensesaec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.
909. E. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 908.
F. — Trop. ms. is. Augfu.5fini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. (i. —Trop. ms. 8. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. H. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin Noiiv. acq. 1871. I. — Trop.ms. S. Martini Masciacensis(?j saec. '"/ii. Cod. Vatican. liegin. 222. K. —Trop. ms. S. Martini(?l Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. L. —Trop. ms. Sammaglorianum saec 12. Cod. Parisin. 18252. M. — Trop. ms.Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77-5. N. — Trop. ms.Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Cliristi Cautabrigieu. 478. O.
1, 2 Quo ACEGILM; Qua genetrix Dei caelos AKMNO fgegen denBinnenreim); ab arva F. — 2 sacra K; dominam recolentes (in aula fehlt)
A (ctr. Schlufs von 8); in aulani B—ILM. — 3 regeni venerantes ANO. —Nach 3 haben B— I folgende rhythmische Tropierung mit Reim :
Et, quia effecta est* mater salvatoris,
Modo sociata est* angelicis choris, De cuitis ar^sunrptione etc.
In EGIL tindet sich dieser Tropns gleichen .\nfangps ein zweites Mnl fiir
Nativitas BMV; daselbst ist dann Vers 2 ersetzt diirch:
Quo ex stirpe David virgo proeessit Maria,
und die eben erwahnte rhythmische Strophe durch die prosaische: Idem(!)lessea (Gessea) virga olim promissa hodie nobis est nata, de cuius nativitate
mirabili laetitia fjaudent angeli , admirantes exortatn tautae magnitudinisreginam benedicunt, adorant et lullaudant conditorem mundi, fdium I>ei.
Den Schlufs des vorstehenden Tropus liildet gewohnlich der rhythmischeHexameter:
Quem (Quam) laudat mortalis et omnia numina sursum,
dessen Arifang in B— I lautet: Quem omnis adorat mortalis etc. Schon der
Mangel des sonst beachteten Binnenreims (Assonanz) scheint zu bekunden,dafs dieser Vers dem Tropus urspriinglich nicht eigen war.
17<!. Iii As.sumptioiie Beatae M. V.
1. Festiva per orbem
adest nunc dies,
qua alma Maria
conscendit ad aethra.
2 a. Superae gaudent
cunctae virtutes,
nos(iue cum illis
consona voce
Gaudeamus omties—subhanore b. Mariae Virginis.
2 b. Suscipit laetam
praesidens celsus
coUocat secum
sede paterna,
de cuius assumptionegaudent angeli;
Polorum catervae
hymnum ante sedem
dicunt et coHavdantfilium Dei.
— 88 —Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. add. saec. 10.
A. — Trop. ms. Martialense .saec 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. MartiniLemovicensis saec. 11. in. Cod Parisin. 1120 D. — Trop. ms. 8. Martini(?)
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. E- — Trop. ms. S. Aug^stini
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. ms. 8. Martini
MasciacensisC?) saec. ^"'u. Cod. Vatican. Regin. 222. G. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. H. — Trop. ms.Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 1.3252. I. — Trop. ms. Wintoniensesaec. 10. e.x. Cod. Oxonien. Bodl. 775. K. — Trop. nis. Wintoniense saec. 11.
C'id. Colleg. Corp. Christi Caiitabrifrien. 473. L.
2a. 1 .Superi A, Supernae G. — 2a, •) cum illos A. — 2b, 3 collacat
K. — Ein eigenes Arrangement weist E aut': mit Str. 2b wird ubergesprungenin den Tropus riCantemua omues" (folgende Xummer) und darans Str. 2 und3 entlehnt: darauf folgt: „Et quia effecta est" etc. (s. Anmerkung zu Nr. 175).
177. Iii Assnmptione Beatae M. T.
1. Canteraus omnesmenifluum carmen
fibraram ore
[laeti] psallentes:
Gaudeamiis oinncs in Domino.
4. Cantica praedulcia
summo regi persolvaraus
Benedictam coUaudantes,
quam dorainam universae
machinae mundi benedicuntet coUawlaid filium Dei.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. A. —Trop. ms. Martinil?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. 1}. — Statt
1 iu B Str. 1 und 2 aus „Festiva per orhan'' (Nr. 176). — 2, 4 ascendit B.—Statt 4 iu B ^Et quia effecta" (Anm. zu Nr. 175).
178. lu Assnmptione Beatae M. T.
1. Anlam sanctam
nnnc ingressi, christicolae,
assamptionem Mariae
semper virgiuis celebrantes
ovanter
Gaudeamus omties in Domino diem festtim celebrantes
2. Quia hodie
sola innupla
virgo Maria
caelos conscendit,
exsultemus dieii>
festum celetirantcs
sub honorc b. Mariae V.
3. Qnae sola digna
inventa est regem
caeli gignere
et post partum virgo
innupta manere,de c-uius assumjitionefiatident angeli.
— 89 —2. Hymnidicos resonando modos voceque iucundos
sitb honore beatae Mariae virginis,
3. Qnae meruit peperisse Deum per saccula nostrum,de cuim assmnjjtione gaudent angeli.
Trop. ms. Martialense 8aec. 10. Cod. Pari.sin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. m.-i. S. M.irtini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 119. E. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. F. — 1 , 2 christicolas D. — 2 und fehlen F. — 3 saeculaDeum nostrum A.
179. In Assamptione Beatae M. V.
1. Pangamus, socii, huraili [nuuc] voce, canora,
Et gaudeamus omnes iti Domino diem /'. celehrantes,
2 a. Qoia magna 2 b. Ipsa Cbristi
eius munera; mater hodie
magna rite feliciter
pertonant sollemnia ascendit ad aethera,
sub honore beatac de cuins assumptioneMariae virginis; gaudent angeli,
3. Plaudunt coetus caeli, laetantur omnes christicolae
et collaudant filium Dei.
Trop. ms. Moissiacence saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1S71. —<5, 1 Plaadent.
180. In Assumptione Beatae M. T.
1. Nos, sinus ecclesiae matris quos enutrit almae,Eia, Gaudeamiiit omnes in Domino iliem festum celebrantes,
2. In quo rex caeli reddit quoque gaudia terris,
sub honore beatae Mariae virginis,
3. Esse Dei genetrix quae creditur omnipotentis,
de niius assumptione gaudent angeli,
4. Sic pia prae cunctis meruit quod virgo beari,
et collauilant filium Dei.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Koman. Vitt. Eman. 1343.
A. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Roman. Casanaten. 1741
(0 rV 2). B. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit.
"Veronen. CVII (100). C. — Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod. Roman.Angelic. 123 (B 111 18), D. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod.Oxouien. Bodl. 775. E. — Trop. ras. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll.
Corp. Christi Cantabrigien 473. F. —• Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod.Cameracen. 76 (75). G. — Trop. ras. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin.
13252. H.1 lautet in II : Virginis et matris Domini etc. l». folgende Nummer). —
1 Nos simus AC. — 2 fehlt E—H. — 3 creditur omniparentis EFH. —4 fehlt A—D, scheint abcr echt zu sein wegen Wahriing des Binnenreims. —In H schliefst sich an : Almi regis ianua etc. (s. Anmerkung zur folgenden
Nummer).
isi. In Asiiuuiptione Bealac M. V.
1. Virginis et nialris Domini sub lionore canentes,
Ein, Gaudenmus omnes iii Domiiio, diem festum celebrantes
2. Et pia magniticae resonemns cantica laudis
sub Itonore beatae Mariae V., de cuius assumptione (faudent angeli,
3. Ter ^Sanctus" referunt Domino famulantur ct uni
et collaudant fiJiuin Dei.
Trop. ins. Moguntiiium(V) aiini P-^S—62. Cod. Londinen. Add. 19 768.
A. — Trop. ms. Pruinien.se saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. H. — Trop.
ms. Emmeramen.se saec. "/)2. Clm. Monacen. 14083. C. — Trop. ins.
Epternucense saec. 12. Cod. Parisiii. 10510. U. — Trop. ms. S. Martini
Masciacensis(?) saec. **/n. Cod. Vatiean. Regin. 2'22. E. — Trop. ms.
Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449 F. — 1 Domini natalem celebremus
C (also auf Nativitas li. M. V., wie aueh iu A). — 3 Sanctus reboant D;et unum B, et uno AEF. — In ABC to|n;t iinch ani Schliifs ,,ad Psalmum" :
A fahrt iiberdies fort „Ad Iiepetendum" : Pangainus laudes filio in nativitate
genetricis Mariae. Gaudriinnts. (iloria— .^1»)?»/. Gaudeamus. — Manbeachte hier die zwei Repetitionen des Introitustextes.
182. In Assumptione B. M. T.
Vvltuin tuum deprectibn idur
1. Agmina spirituum numcro ter terna piorum,omnes divilts plcbis,
2. Scilicet electi proceres ab origine mandi;adduceiitur rcf/i rirgines,
3. Inprimis Domini genetrix et virgo Maria,2)0St eam proximae eius adducentur tibi iii laetitia.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. A. — Grad.ms. Arnoldi Aquisgranensis saec. 13. Cod. Capit. Aqui.sgranen. XII. B. —2 caelesti proceres B. — Als prosaische Einleitung geht voraus in B : „Hodiesanctissima virgo virginiim caelos ascendit; hinc gaudet chorus angelicus,gaudeamus et nos salvatmi uustro canentcs: Viiltum tuiim etc. ; in A:Hodie virgo virginuiii propriiiiii petens natiiin caelos ascendit; resunatedulciter, eiu: Vultum tuiim.
Almi regis iaiuia
lucida,
Fainulorum siiscipe
votu placabilia. Eructavit cor etc.
1S3. In Aggumptione Beatae M. T.
1. Exaudi, virgo virginum, 2. „Ave, beata Maria,"
Dixit Gabriel angelus,
„Benedicta prae omnibus
Feminis et virginibus".
— sub honore b. M. F., de cuiusassumptione gaudent angeli —
Hymnum laudis et canticum
Exaudi voces supplicum
Laudantes te in perpetuum.Gaiideamu.<i omnes in Dominodiem festum celebrantes —
— 91 —
i. Nunc vivamus cuin tilio
Et matre sancta Maria.— et coUaudant fUium Dei.
Trop. ms. Nonaiitulense saec-. 11. in. Cod. Koman. Vitt. Eman. 1343Sessor. 02. A. — Trop. nis. Noiiantuleiise saec. 11. Cod. Roman Casanaten.1741 (C IV 2). R — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien 2824.
C. — 2, 2 Praedixit AB. Der Tropus ist in vieler Hinsicht einzig in
seiner Art und so selir iuteressant. — Der Introitiistext scliiebt sich reinaufserlich zwischen die tropierenden Strophen , was bei italienischen Kyrie-Tropen schon zu beachten war.
1S4. I)e Beata Maria T.
1. 0 rosa florens in Jericlio,
Nos reconcilia tuo fiiio,
Ut nos salvet a crimine
Et ab hostibus animae.Salve, sancta parenfi etc.
2. Salve, virgo singularis,
Tn, quae sancta proclamaris,
Audi nos gementes,
Fac tuum iuvamen sentientes.
Sentiantomnestuumiuvamenetc.
j. 0 virgo purissima,
0 mater castissima,
Fac nos purgatos,
Ab omni crimine lotos.
Gloiia patri etc.
4. 0 tlos viiginalis,
Mater regis aeternalis.
Nos protege tuis alis,
Ne premamur mnltis malis.
Salve santta parens etc.
Miss. ms. Alrispacense saec. 15. Clm. Monaceii. 2!^1'3. — 3, 3 und 4bilden einen Hexameter.
III. De Saiictis.
185. Iii Omnium Sanctornw.
1. 0, quam gloiitico fulgescuiit sidere sancti,
Sanguine qui proprio meruerunt praemia regni
!
Gaudeamus omnes in Domiuo diem fer^tum cehbrantessiib honore sanctorum omiiinm,
2. Caelica quos hodie collaudant gaudia iunctos,
de riuoricm soUemiiitate (lawleiit angeli
3. Dulcisonis Christo psallentes vocibus odas •
et coUmidant filium Dii.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in Cod. Parisin. 1120. A.
—
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — Trop. ms. S.
Martini Masciacensis(?) saec. '"/ii Cod. Vatican. Regin. 222. C. — Trop. ms.
Vedastinum saec. 11. Cod. Cameraceu. 76 (75). D. — Trop. ms. Nivemensesaec. 11. Cod. Parisin. 9449. E. — Trop. ms. Nivernense .saec. 12. Cod.
Parisin. Nouv. acq. 1235. F. — Trop. ms. Saniraaglorianum saec. 12. Cod.
Parisin. 13252. G.
— 92 —
Trop. ms. Wintoniense .'^aec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. H. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.
473. I. — Trop. ni.s. Prumiense saec. Cod. Parisin 9448. K. — Trop.ms. Emmeramense saec. "/li. Clm. Monacen. 14083. L. — Trop. ms. S.
Arnulfi Metensis saee. 12. in. Cod. Meten. 452. M. — Trop. ms. Epternacense.-aec. 12. Cod. Parisin. 10510. N.
1, 1 splendescunt L; fideles (st. sidere) AL; sidere Christi (st. saiicti)
G. - - 2 und •'> felilen KL. — 2 hodie decantat A; gratia iunctos D ; vinctos
A. — 3 Diilcisonas C, Dulcisonos AB; odos H. — Vor 3 schiebt M ein:
Cuuctorumque simul sanctorum candidus ordo.
186. In Oiiininiii Sanctonim.
1. Eia, plebs devota Dco, nunc corde serenoGaudeamus omnes iii Domino,
2. Consouet ore simul uostrorom tios meritorum,fliem festum celebrantes
3. Aeterni socii {ulgoris germinis alti
suh honore sanctorum omnium etc.
Trop. ms. Martialeuse anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense saec. 10.
ex. Cnd. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. M:\rtialense saec. 11. in. Cod.Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec 11. Cod. Parisin. 909. E —Trop ms. .S. Martini Leraovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. F. —Trop. ms. tj. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. G. — Trop.ms. S. Martini Masciacensis(y) saec. '"/ii. Cod. Vaticau. Regin. 222. H —Trop. ras. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv, acf). 1871. 1. —• Trop.ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. K.
Trop ms Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. L. —Trop. ms. Wintonien.se saec. 11. Cod. CoII. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
M. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII(100). N.
8tatt 1 in A: Hodie mundo festirus etc. (Nr. 35), in KLM: Eia canendosonos etc. (Nr. 36). — 2 Consonent N. Personet K. — 3 geminis altum N;altim A. — Am Schlufs tahrt N noch fort:
Qui vice tonserva (1. conserta) simul alternando resultant (cfr. Nr. 192);statt dessen prosaisch in AE : In (|ua hodie omnes sanctos condignis laudibusveneramur (venerantur A).
187. In Ouininm Sanctoram.
1. Dulcia corde pio resonantes organa Christo
Gaudeamus omnes in JJomino,
2. Laudibus in coius caelum tellasque resultet,
diem festum celebrantes suli honore sanctorum omnium,3. Sol quos splendificat claro lustramine summus,
de quorum soUemnitate gaudent angeli
4. Consocios sibimet factos hos conspicientes.
et collaudant filitim Dei.
Trop. nis. Aeduense saec. '"/n. Cod. Parisin. Arsen. 1169. A. — Trop.ms. S. Martini Masciacensis(?) saec. '"/n. Cod. Vatican. Regin. 222. B. —Trop ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. C. — Trop. ms. Nivemense
— 93 —saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. D. — Trop. ms. Saiuinaglorianumsaec. 12. Cod. 1'arisin. 13252. E — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ei.
Cod. Oxonieu. Bodl. 775. F. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll.
Corp. Christi Cantabrigien. 473 G. — Trop. ras. S. Benedicti Mantuanisaec. 11. Cod. Capit Veronen. CVII (100). H.
1 reboantes E. — 2 resultat E—H. — 3 Sol quo H. — 4 Cum socios
B; factos hoc C; lios glorificando B.
I
188. In Oniiiium Sanctoruni.
1. Nos, sinus ecclesiae matris quos erudit almae,Eia, Gaudeamus omnes in Domino diem /estum celebratites
sub honore sanctorum omnium,
2. Summus houor quibus est summi pia visio regis,
de quorum soUemnitate gaudent angeli,
3. Compleri numerum cernunt quia rite supernum,et coUaudnnt (dium Dei.
Trop. ma. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ras.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. (.'. — Trop. ms. 8. Martini Lemovicensis saec. 11.
in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisiu. 887. E. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. ms. S. Martini Ma.sciacenst.s saec. ^"Iii.
Cod. Vatican. Regiu. 222. G. — Trop. ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin.
9449. H. — Trop. ms. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235.
1. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. K. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. L.
1 quob enutrit H—L. — 2 quibus et summi H: summi fehlt G, sommiA; pia korrigiert aus pio K, regi AD. — 3 quia cernunt G. — Vers 1 ist
ein wandernder Hexameter Ivgl. deu Introitus-Tropus gleichen Anfanges auf
Assumptio liMV; Nr. IKO).
18*J. In Oninium Sauctornm.
1. Nos, sinus ecclesiae, laudes ferendo psallamus:
Gaudeamus omnes in Domino,
2. Os et apostolicum reboat sic semper agendum,diem festum celebra^ites,
3. Dulcisonis Christo psallentes vocibus odas
sub honore sanctorum omnium,
4. Caelica quos hodie collaudant agmina iunctos,
de quorum soUemnitate gaudent angeU,
5. In qnibus est rector mirabilis el benedictus,
et coUaudant fiUum Dei,
Trop. ms. Prumiense saec. Cod. Parisin. 9448. A. — Trop. ms.
Emmeraraense saec. "/i2. Clro. Monacen. 14083. B. — 1 psallendo feramus
B (vielleicht, weil metrisch besser, vorzuziehen. — 2 fehlt B. — 3 und 4umgestellt B. — 5 fehlt B. — Man vgl. „0 quatn [ilorifico" (Nr. 185), mitwelchem Tropus der vorstehende die Verse 3 und 4 gemeinsam hat. — Zu1 vgl. Nr. 180, 1 und 188, 1.
- <>4
1!>I). Iii Ouiiiiuni Sanctoram.
1. Ecce, christicolae, psallentes carniina laudumGaiifleamus otintefi in Domino
2. Corde, sinml ore, laetis visceribus totis
dietii /fsdi»! le/e/iranfes sk/j honore sniicfon<m ovmivm,
3. Primorum patrum, praeseniium ac futuroruui,
fle (jiiorum xoUemnitate (lauilent angeJi,
4. Cernentes gregem socium sibi nara benedicunt
el coUauflant fiUum Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialeuse
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.
Parisin. 909. D. — Trop ms. S. Martini Lemoviceusis saec. 11. in. Cod.Pari.sin. 1120. E. — Trop. me. S .MartiniC?) Lemovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 887. F. — Trop ms. S Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
903. G. — Trop. m.s. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
1119. H. — Trop. ms. S. Martini Masciacensis^?) saec. '"/n. Cod. Vatican.
Regin. 222. I. — Tron. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.
1871. K.Statt 1 hat I „Saecla Deus gratis" etc. (s. folgende Nummerl.
2 laeti BCE. — 3 Priorum F. — A und K fugen bei als „ad Kepetendum"den wandernden Hexameter: Eia canendo snnos etc. (Nr. 3-5).
In Omnium Sanctorum.
1. Saecla Deus gratis quos praesciit ante fideles,
In convalle licet lacrimarum corde crucntos,
Gauihamu<< oinnef in Doiuino;
2. Gloria nostra manet, quia nunc laetamur in ipso
Diem festum celebrantes sub lionore sanctorum omnium,3. Curia quis ornata poli plauditque boatu,
de quorum soUemnitate gaudent angeti,
4. Pastoris vident sociatos (cui) vulnere caulis
it loUaiirloht jiliiim Dei.
Die gleichen Quellen wie liei dcr vorhergelienden Nummer, au.sgenommenG. — 1, 1 quos praescivit AK, qunsquns praescit F, quos precii tante 1. —1, 2 fehlt B. — 1, 2 Nec non valle licet A; convallis F. — 2 sqq. fehlen I;
dort ist die Fort<etzuug: Vers 2 sqq. des Tropus .,Ecce christicolae"(vorhergehende Xummer . — 2 quia tunc E. — 3 Curiam ornatam A—K; quisfehltBCDEH; caeli I, caelestis K, caelesti A—FH ; plaudat (plaudit K) hiatuA—K. — 4 sociata, in alleii Quellen.
19'J. In Omninm Sanctorum.
1. Sanctorum sancto cunctorum laude canendoGnurleamiis omiies in Domino, iliem fistum celebrantessub honure saudorum omiiium
2. His recinendu sonos supplici modulamine dulces,(le quoruiii soUeinnitate gauilent angeli,
3. Qui vice conserta simul aiternando rcsultant
et coUau hiiit filiinii Dei.
— 95 —
Uie gleiclieii Quellen wie bei Nr. 190, ausgeiiommen G. — 1 sancta
cunctorura E; laude decando D. — >! felilt FI; dafiir in F: Eia plebs devota
Peo nunc i-orde sereno (wandernder Hexaineter, der zuni folgenden et co\-
laudant durcbaus nicht pafst). — ronfeita E; resultans K.
1!)?. Iii Oiuiiinm .Saiicturuiii.
Gaudeamus omnes in Domiuo,
1. Annuii festivis sanciis recinendo choreis.
diem festum celehrantea — fiaudeut aiuieH,
2. Adplaudunt caeli cives super aethera Cliiisto
et collaudant fdium Dei.
Trop. ms Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. li. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. .S. Maitini Lemovicensis saec.
11. in. Cod- Parisin. 1120. D. — 1 festa huis sanctis HC. — Als Introductio
{rebt voraus: ,,Hodie mundo festivus" (Nr. -Vj).
IM. Iii Omniuni S^^iictorum.
Gandeamus omnes in Domino,
1. Organa nunc laxis rebonenius iii ordine tii>ris
diem fesfum celehrantes suh Itonore sanctoriim omnium,
2. Qui meruere Deo iuugi supcr astra superno,
de quorum Kollcmnitate (/audent aviicJi et loUaudant filium Dei.
Trop. ins. Martialen.se saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trvp. ras.
Martialense saec 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C — Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod.
Parisin. 1084. D, — Trop. nis. .S. Martiiii Lemovicensis saec. 11. in. Cod.
Parisin 1120. E. — Als Intniductio gebt voraus: Eia canendo sonos"(Xr. .36).
1<J.). In Oninium Sanctorum.
Gmideamus omnes in Domino,
1. Nunc sanctis iuncti resonemus organa cunctis
diem festum celebraiiiefi — (janitent angeli
2. Ac caeli cives summo dant cantica Christo
ef coUaudant filium Dei.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. nis.
S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. B. — 1 sanctis
fehlt A. — 2 cives sommo dan cantica B. — Als Introductio iu Prosa gehtvoraus: Hodie est, fratres, Dmjiitiiii sanctorum festivitas, (|ui cum Christo
regnant in aeternum; unde Gaudcanius etc.
l!i<>. In Omiiiam Sanctorum.
1. Hoc festum cunctis sacratur in ordine snnctis,
In quo, christicolae. devota psalUte mente;Timete Domnium, omties s(i7Hti eius,
(ivoniam non est inojiia timentihus eum,
2. Qui cupiuiit miseram pro Christo ducere vitam;Diviles cguerunt et esurieriint.
— 06 —
3. Propter quor] magnis inhiabant vivere lucris;
Iuqiiirentes auteni Dominum non minuenturomni bono. Ps. : Benedicam Uominum etc.
4. Qni iam perpetuam meruistis habere coronam,
Timete Dominuw, omnes sancti eius etc.
5. Laudes nnnc suramo gaudentes reddite Christo,
Qui vos aeternis tribuit consistere regnis
:
Gloria patri etc. Timete Dominum etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9 A. — Grad. ms.
Arnoldi Aquisgranensis saec. 13. Cod. Capit. Aquisgranen. XII. B. — 5, 2
Qui nos A. — Binnenreira in allen Hexametern. — Vorstebender Introitus-
text dient jetzt in kiirzerer und etvvas geanderter Form als Gradualetext
fiir Allerbeiligen.
^ In sancti Albani.
1. Viribos e totis, quo praemia sumat in astris,
Atque superna petens, ast haec tcrrena relinquens
In rirtute tua, Domine, laetahitur iustus,
2. Deditus est poenis laetns constanter acerbis
et super salutare tuuni exsuUabit vehementer;
3. Hoc quoqne promeruit, digna mercede recepit,
desiderium animae eius trihuisti ei.
Trop. ms. Moguntinum(?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19 768.— 1, 2 Utque.
19S. iii sancti Andreae.
1. Culmen apostolicum Andreas super astra beatus
Insignis retinet, nos inde canamus ovanter:Mihi autem niniis honorati sunt
2. Miro lustrantes varioque vibramine cosmumamici tui, Deus,
3. Sedibus aethereis gestantes serta per aeon;nimis confortatus est principatus eorum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — Trop. ms. S. Augustini Lemo-vicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — Trop. ms. S. Martini(?| Lemo-vicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. ms. Moi.ssiacense saec. 11.
Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 1, 1 Andream E; beato A. — 1, 2 nosunde E; canamus omnes E. — Als „ad Psalmum" fiigen BE bei
:
Laeta cohors proclamet ovans nunc nostra canendo:Domim, probasti me et cognovisti me etc.
In sancti Andreae.
1. Undique christicolum Andreae dum festa recenset
Concurrens almi [laeta] nunc turba resuUans,
Concinat altithrono, cecinit quod vatis eidem:Mihi autem nimis honorati sunt amici tui, Deus,
2. Lituo terrigenas postquam domuere supremo,nimis confortatus est principatus eorum.
- 97 -
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ins.
S. Martini(?) Lemovicensis s. 11. Cod. Parisiii. 887. B. — Trop. ms. Mois.sia-
cense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — 1, 1 christicolam A(christicolum = christicolarum^. — 1, 8 quos vatis li.
200. lu sancti Andreae.
1. Humani generis miseratus morte iaceufis
DominHK seciis mcire GuUlaeae vklit duos fratres,
2. Qaos bene divini flamma succendit amoris,Petrum et Anilream. et voi.avit eus
3. Ordine apostolico dicens haec corde benigno:Venite post me, faciam cos fieri piscatores hominum.
Trop. ms. Samraaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. i;3252.
201. In sancti Audreae.
1. Intuitu placido ijui cernit cuncta regendo,
JJominus secus mare Gnlilaeae cidit duos fratres,
2. Ecclesiae proceres sese nuntiante futuros,
Petrnm et Andream, et rocavit eos
3. Ore benigniloquo gerraanis talia dicens:
Venite post me, faeiam vos fieri piscatores hominum.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12). Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. — 1 Intuito.
202. In sancti Andreae.
1. Cum populis pietate sui medicamina ferret
Ad rectuni revocans tramitem moribunda sequentes,
DomiiiKs secus mare Galilacae lidit duos fratres,
2. Undosi studio peragrantes marmora ponti,
Fetrum et Andreain, et vocatit cos
3. Cum mali illorum pcrflatis dulcedine corda:Venite post me, faciam vos fieri piscatores hominum.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. e.x. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Califf. A XIV. — 1, 1 medicamine. — 'd Wie der Text dort steht,
kann „mali , als Gen. subi. zu „dulcedine", kaum etwas anderes als Geuet.von malus (malum) sein; „mit der Siifsig^keit des Apfels" ist hier abermindestens auffallig.
20;i. lu .sancti Andreae.
1. Praecipuum Domini nunc ordo tidelis araicum
Andream venerans cum psalmista canat
:
3Iihi autem nimis lionorati sunt,
2. Quos tibi consocias, clarescunt Inmina cuius,
amici iui, Deus,
3. Inter quos, Andrea, nites ceu stella coruscans;nimis confortatus est principatas eorum.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. A. —Trop. m.s. Emmeramense saec. Clm. Monacen. 14083. B. — 2 und 3fehlen A.
Blume, Tropi Graduales. II. 7
— 08 -
204. Iii saiicti Andreae.
1. Caeli primatem caeli colat aula potenter
Andream, Domino cordis amore canens:
Mihi nutem nimix honQrati sunt,
2. Magna ferunt de te qui nobis munera vitae,
amiei tui, Deus,
3. Ex quibus hic hodie Andreas lux fulget amoena;nimis confortatus est j>rinctpatus eorum.
Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452.
20.1. In sancti Aredii.
1. Emicat, ecce, dies veneranda patris Aredii,
Implevit qui iussa Dei testante propheta:0< iusti meditabitur supientiam,
2. Moribus et vita toto pollebat in orbe,
et lingua eius loquetur iudicium
;
3. Aredins iuste dictus. quia semper inhaesit
lex Dei eius in corde ipsius.
4. Cernua depromat modulamina nostra caterva
In patris ac nati praeconia flaminis atque
:
Gloria patri et fiJio ct sjnritui sancto.
Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 90-3.
'2W>. lii isancti Aredii.
1. Inclita Davidici praeconia carniinis omnes
In patiis Aredii iubilemus laude fatentes:
Os iusti nuditabitK r sajiientlain :
2. Coetibus angelicis coniunctus in aethera regnat,
et linfiua eins loquetur iudicium;
3. Munere divino careat ne forte per aeon,
lex Dei eius in corde ipsius.
Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. — 1
Davidica. — 4 per eum.
207. In sancti Aredii.
1, Christicolae, lauduni modulos nunc pangite Christo,
Quem sacer Aredius meruit splendore corusco
Cernere conscendens hodie super astra poloram.
Nos quoque psalmograplii carmen modulemus ovantes
:
Os iusti miilitabitur Mipicntiani etc.
2. Carmina iam reboent lyrico prius edita plectro:
Xoli aemnlari in malignantibus etc.
Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903.
— 99 —
20K. In sancti Arnnlfl.
1. Quem Deus aetherea sacravit ab arce pcitenter,
Ecce, sacerdos magvus,
2. Virtutum radiis, meritorum kmpade fulgens,
ijui in (liebtts sids placuit IJeo,
3. Et qoia iloctrina fuerat perfusus amoena,ideo iurerando fecit eum Dominus civscere in plebem sunm.
Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12 iii. Cod. Meten. 452. — Folgtder Psalnitext: Benedictionem omnitim eto.
'Hi\K In sancti Athelwoldi.
1. Patris adest voiiva dies, cantemus ovantes:Statuit ei Dominus testamentum pacis,
2. Pontiticom templo sibi quem sacravit in isto,
et principem fcdt t itm '
3. Inter apostolicos stola splendeiite ierarchos,
ut sit illi saeerdotii ditjnitas;
4. Adelwolde, pia precc nos defende misellos
in aeternum.
Trop. ins. Wintoniense .«aec 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.
473: A. — Collect. ma. S. Ebrulplii .saec. 11. (et 12.) Cod. Alenconien. 14.
. B. — Verfasser dieses imd des tolgenden Tropus ist wobl WulstanV. Winchester; vgl. dessen Dichtungen in Anal. Hymn. XLVIII, 9 tf
.
210. In sanctl Athelwuldi.
1. Praesul AdeUvoldus quia fulsit in ordine magnus,Statiiit ei Doininus t^^^tamentum pacis,
2. Constituens illum hodie super aethra polorum,et principtm ficit titm, itl sit illi sacerdotii diijnitas,
3. Gloria, splcndor, honor, decus et veneratio perpesin aeternum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.
473. A. — Collect. ms. S. Ebrulphi saec. 11. (et 12.) Cod. Alenconien. 14.
B. — In A als j,ad Repetendum". — Betreffs des Verfassers s. vorhergehendcNuramer.
*211. In .sancti An^ustini.
1. Ecclesiae doctor, Domini quoque fortis amatorMitis Augustinns quoniam fuit ac venerator,
Statuit ei Dominus testnmentum pacis
2. lura sacerdotis tribuens, quo sancta bearet,
et principem fecit aon3. Pontilicisque pia statuit residcre calhedra,
ut sit illi saierdotii diiiiiitas,
4. Qui populi pia vota tulit altaribus almisin tieternum.
7*
— 100 —Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. A. — Trop.
ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.
S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — 2 fju<> quosancta B. — 3 Pontificique C.
'21*2. Tii sancti An^stini.
1. Sanctus Augustinuni niundo quia rite beavit
Spiritus eximium constituendo patrem,Stntiiit ei Domiiiiis testaiiu iitiitii jJficis,
2. Doctrinae ladiis perlusiians abdita mentis,
Cum dedit hunc orbi spermologum docili;
et jmncij^em fecil eum3. Turificaiido preces cedens redolere perennes
Vota deuni primo solvat et altithrono,
ut ait ilU sacnilotii di(initas:
4. Nunc memorare (uae, praesul, super aethera turmae,
Quo valeat summo cantica ferre Deom aeterniim.
Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. A. — Trop. tns.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. H. — Trop. ms.S. Augustiui Lenidvicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — 1, 1 AugustinusBC (Konstruktion : Sanctus spiritus Augustinum bea\"it). — 2, 2 orbis ABC;parmologum docilis A. — 3, 1 Purificando C. — 3, 2 „deuni" wohl = deorum. —4, 2 Quae C. — Es folgt in B:
Ad Psalm.: Hinc memorans psalmista Dei magnalia dicit: Mesicordias etc.
Ad Gloria : Pangite nunc, socii, laudes summae trinitati,
Quiae tanto super astra suo| s|sublimat honore. Gloria patri etc.
213. In sancti Anterii.
1. Glorificando Deum gratanter sumite laudem
Nunc iam, christicolae, venit quia teraporis hora
Psalmodiae pia vota Auterio reddere, cuius
Os iusti mediiabHiir sapientiam,
2. Virginibus iunctus ideo sapientibus ipse
Lampade (cum) corusco procedet obviam sponso,et linijua cius loijuHur iiidiciuiii;
3. Quod cum iuste datum fucrit, tanc toto precatu
Obtineat reis veniam, quia permanet semperhx Dei eius in corde ijisius.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. e.\. Cod. Parisin. 1118 B. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — In C auf den hl. Geraldus. —1, 1 gratenter C. — 1, 3 Psalmodice BC: vota Geraldo C. — 2, 2 1. coru8ca(?),
anderntalls ware ..corusco'' mit__silflBfi£liL zu verbindeiw
- 101 -
214. In saiicti Bartho]oiuat*i.
1. Festa tui digne celebramus, Bartholomaee,
Haec sub honore tuo psalmistae verba canendo
:
Mihi antem nimiit lionorati sunt amici tui, Deux,
2. Complacitura tibi sectantes corde tideli
;
Nimis confortatus ext jirincipatux eorum.
Psalmus : Domine, prohasti me et cofinovixti me. tu cognoristi
i<essionem menm et resurredionem meam:3- Te conteninentes reputo, dominator, ut hostes.
Mihi fiufem — jirinrijiatiis eorum. Gloriu patri et filio etc.
4. In laudem summi rectoris et eius amici,
Quod cecinit psaltes, cavmen repetamus ovantes;
3Iihi aiitem nimis honoruti snnt amici tui, Deiis, etc.
Tvop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambevgen. Ed V 9.
215. Iii .sancti Benedicti.
1. In iubilo vocis Benedicto psallite patri
:
Os iusti meilitahitirr sajiit ^itiam,
2. Namque sophia struit sedeni sibi pectore iusti,
et lingua eius loquetur iwlicium
3. Neumate doctilogo cordis rimante secreta;
lex Dei eius in corde ipsius.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. e.x. Cod. Parisin. 1118. H. — Trop. ms. Martialonse
aaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemoviuensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Aredii Leraovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
903. G. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisiu.
1119. H. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871.
I. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). K. — Trop.ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449; bis: L*; L^. — Trop. ms.Sammag-lorianum .saec. 12. Cod. Parisin. 13252. M.
Trop. ms. Prumiense saec. Cod. Parisin. 9448. N. — Trop. ms.Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. ( >. — Trop. ms.Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. P. — Trop. ms. S. Aruulfi
Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. Q. — Trop. ms. Wintoniense saec.
10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. R. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11.
Cod. Coll. Corp, Christi Cantabrigien. 473. S. — Trop. ms. Nonantuleusesaec. 11. Cod. Koman. Casanaten. 1741 (C IV 2). T. — Trop. ms. S. Benedicti
Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100). U. — Trop. ms.Novaliciense saec. 11. Cod. O.xonien. Douce 222. X.
1 vocis felici p.sallite Q; psallite fratres L^ (In L* ist vora gauzen ersten
Vers nur der gekiirzte Anfang „Psallite fratres" vermerkt). — 2 Nam T. —3 Nepmate X, Pneumatum doctilogum U; doctiloquo <>PQ, doctilogos X;corde L' L'-; secreta rigante L* L- RL, rigante secreta A—IMNTUX. —L* und L" fahreu noch weiter fort mit dem Versus ad Psaliuum: „Undeet psalmi.xta (!1. psalmistae) verbum" etc. (s. folgende Numnier, Vers 4),
dem in L^ obendrein beigefiigt wird: „Quod Benedictus habet" etc.
(s. Nr. 217, Vers 2 und 3). — Verwendnng des Tropus teils „In Natali",
teils „In Translatione s. Benedicti".
— 102 —
' '2W. In Translatione s. Benedicti.
1. A Doniino implemm, sacio quoque dogmatc plenuiuOs iusti iiifditabitur sajiieiitiani,
2. Personas omnes aequo discrimine pendens,tt liiujua eius loquetur iiidiciuni,
3. Ut iugiter tractet, quac siiit moiieramina vitae,
lex Dei eius in corde ipsius.
4. Unde et psalmistae verbuni sapieiiter adimplens
Obsequitur regi tali nps voce nionenti
Noli aemulari in malignatitibus itc.
Trop. ms. Aug-iense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. A. — Trop.ms. Prumiense saec. '"/n. Cod. Parisin. 9448. B. — Trop. nis. Eptemacensesaec. 12. Cod. Parisin. 10510. C. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ei.
Cod. Oxonien. Bodl. 775. D. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll.
Corp. Christi Cantabrigien. 473. E. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantiiariense)
saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Califr. A XIV. F. — Trop. ms.Nonantulense saec. 11. in. Cod. Vitt. Eman. 1343 (Sessor. 62). G. — Trop.ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Casanaten. 1741 (C IV 2). H. — Trop. ms.
S. Benedicti llantuani saec. 11. Cod. Capit Veronen. CVII (100). I. —Trop. ms. S. Martini Masciacensis^V) saec. "/ii. Cod. Vaticau. Keein. 222.
K. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. L. —Trop. ms. S. Aredii Leiuovicensis saec. 11. C*od. Parisin 903. M.
1 Ad Domino K; plenus LM. — 2 Persones L, Personet M; pendetBCLM
;pensat I, pensas D, pensans EF. — 3 tractent DEFL; quae siint
EFLM ; mit „modera[mina]" bricht M ab ; moderaraine I. — 4 feblt EFGKL. —4, 1 Inde B; versum (statt „verbum''| GHI; adimplet B. — 4, 2 regis A;monendo GHI, monentis A, monente B. — Betreffs Vers 4 vgl. Schlufs derAnra. zu Nr. 215. — In DE ist der Trupus zum Feste des hl. ApostelsMatthiius eingefragen; sonderbar genug, da der Introitustext nicht fur
Apostel gebrauchlich ist.
217. In sancti Benedicti.
1. Psallile fioctilogum. quod iure decet, Benedictum:Os iusti meditahitiir snjiientiom.
2. Quod Beiiedicius liabet, rcgubic qui dogmata sancit.
et lituiua eius loquitur iudiiiuin,
3. Qno magis innormet fratres, quam denique damnet;hx Dei eius iii corde i^tsius.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. nis.
Martialense saec. 10. ex. t^od. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. K. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.903. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119.G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. H. —1 doctilogo q. i. d. Benedicto F. — 2 regulam F; dogmate H; sanccit BCH,sanctit A, fulget (st. sancit). F. — 3 Quod F. — Betreffs Vers 2 und 3 vgl.
Schlufs der Anmerkung zu Nr. 215, und betreffs Vers 1 die Anm. z. Nr. 223.
— 108 —
218. In saneti Benedicti.
1. Cantica nunc reboerit sacri praeconia patris:
O.s iusti meditahitur ffajtieiitiam,
2. Sancta docet sanctos, dura quoque dogmata pravos,
et limjua eius loqiietur iuiliciiim
3. Optata reserans sacrae penetralia legis,
lex Dei eius in corde ijisius.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ras. 8. Martiui Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D — Trop. ms. S. Aiigustini Lemipvicen.si8
saec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. — 2 8ancta decet BC. — 3 Aptata B,
Obtata D.
'IV,). In sancti Benedicti.
1. Landibus, o Benedicte, tuis chorus insonet omnis:Os iiisti meditahitur xapieiitiam,
2. Legibus infoimat mouaclios de munere Cbristi,
et Ungua cius loiiuctur iudicium,
3. Aeterna praecepta monet sine tine tenenda,
lex Dei eius in corde ipsius.
Die gleichen Quellen, wie bei der vorhergeheuden Nummer. — Titel in
D: „In translatione s. Benedicti trophos". — 3 1. Aeterni?
220. In 8ancti Benedicti.
1. Vox cane vinnula Davidicas odas Benedicto,
Ex cuius gestis caele»tia dogmata fulgent:
Os iusti mcditahitur sajnentiam,
2. Cunctis cum Domini verbum patefecerit almum,et lii/f/na eiiis ]oijiietiir iudii.iiim,
3. Corde piis fidei doctrinam commemorabit,Jex Dei eius in corde ijisius.
Trop. ms. Martialense saec. 10 Cod. Parisin. 1084 add. saec. "/12. A. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nonv. acq. 1871. B. —1, 1 Zu „vinnula" im Unterschied von ntinnula" vgl. Dii Cange; in B steht
nicht tiiinula. — 1, 2 fulget AB.
221. In Mancti Benedicti.
1. Concentu parili Domino laudes Benedicto
Pangat in excelsis grex pius et rutilus:
Eia, eia, Os iusti meditabitur sapientiam,
2. Qua fulsit sacer ipse Dei pollenter in isto
Mortaii versans corpore plns reliquis,
unde et lingiiu eius hjqitttur indicium.
3. Sederit in solio caeli iudex duodenus,
Optatum monachis, quos sua norma dabit;Jex Dei eius in corde i^isius.
— 104 —Trop. rns. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oicomen. Bodl. 77.5. A. —
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabripien. 473.
B. — Trop. ms. Nivernense saec. II. Cod. Parisin. 9449; bis: C: C-. —Trop. TD8. Sarama«;lovianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. D. — 1, 2rutilans C^. — 3, 1 soliis AB; duodenis B; mau vermifst in dieseiu Satz-
gliede ein „8!" oder „quando". — 3, 2 O beatum (Optatum sichtlich
Attribut zu „iudicium").
22*2. In sancti Benedicti.
1. 0 fratres, animo, verbis iam psallite cancti:
On insti meditahitiir srij^ieiitiam
2. Sancti Benedicli, paVris semper venerandi,
et liiuiiia eiits lnquetur iiidicium,
3. Quod docuit nionitis, operum virtutibus implens
;
iex Dei eiiis in vorde ipsius.
Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (7.5). A. — Trop. ms.
Wintonieuse saec. 10. ex. Cod. Oxonieii. Bodl. 77.5. B. — Trop. ms. Wintoniensesaec. 11. Cod. Coll. Corp. Cbristi Cantabrig-ien. 473. C. — 1 verbi A. — 2Sancti Mathaei 1?C; auffallend, dafs diestr Tropus aufeinen Apostel angewendetist, wofiir der Introitustext sonst nifht gebriiuchlich. — In BC steht der Tropusals „ad Eepetendum" nacli „A Domino impletum" iNr. 216).
-j 2*23. In sancti Benedicti.
1 a. In sancti
huius laude celsa voce
dicamus omnes:Os iusti meiJitahiiur
sapientiam •
2 a. Floret inter astra felix
Benedictus,
Ib. Hodiu
secreta laetus nieniit
soandcre caeli,
et litiqna eiiis loqueturiudiciiim.
2 b. Poscat praemium nobis
rogantibus •,
Lex Uei eius in corde ipsius.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop, ms. Wintoniense saec. 11. Cod, Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. C. —Ib, 2 .seci-eta caeli laetus li. — Der Text zeifft offenbar .Symmetrie. — In
C folgt noch als Ad repett-ndum:
Psallitc doctilogo(s), quod iure decet, Benedicto: Os iusti ctc. (Nr. 217).
224. In .sancti Beuedicti.
1. Angelicis hodie obsequiis' super aethera vectus
Caelica regna petit monachoruni dux pater atque,
IVr Dei, Benedicius.
2. Qui in terris quondam Christi succensus araore
muiidi glori(i)i) despexit ef reliqnil
3. Corde precando Deum meritis suspensus in astris,
quoniam Dei spiritus erat cum eo.
— 105 —
Trop. ms. S. Jienedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veroneu. CVII(100). A. — Trop. ms. Casinense saec. 12. in. Cod. Casinen. 546. B. —Trop. ms. incert. origin. (fragmentum) saec. 12. Cod. Vatican. Ottob. 1267.<J. — C verdank(_' ich Bannister.
223. Iii .sancti Cleineiitis.
1. Fulget in ordine apostolico praesul venerandus
Urbis Romulidae, Clemens pastor, cni summusIHcit Doiiiinii.i : Sermomft mei,
2. Pectoris e sacro manantes fonte superni,ijuos diili iii os tuiim
3. Munere gratuito, quo do gratis bona cunctis,
iion deficieiit de ore tuo,
4. Quod nectar caeleste replet ructamine divo
;
adest enim nomen tttum
5. Ascriptum in libro vitae caelestis herili,
et muiiera tua,
6. Quae fypicis adoperta patent reserata tiguris,
aiiepta eriint
7. Tus ut odoriferum redolentia balsami odorquesujjer altare iiieum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. I'arisin. 1084 A. — Trop. ms.Martialense saec 11. Cod. 1'arisin. 909. B. — Trop. ms. .S. Martini(?)Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms. Moi.ssiacense
saec. 11. Cod. 1'arisin. Nouv. acq. 1871. D. — 1, 2 Romula de G. — 2Rectoris D. — H gratuita II. — 7 ut feblt I!.
226. Iii sancti Cleinentis.
1. Clementi credens divini semina verbi
Dirit iJominus: Serviones mei, ijiios dedi in os tuum2. Ad populi documenta pii promenda saluti,
tioii deficieiit de ore tuo,
3. Quod profert veteris que novae mysteria legis;
adest enim nomen tuum4. Ob meritum digne cunctis memorabile saeclis;
et muiiera tiia accejita enint,
5. Sacra caro immaculati agni cum sanguine facta
siiper altare meiim.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. - Trop. ms. S. Martini(?)
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms. Moissiacense
saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — 1 Ciementis BD. — 2 piis
€. — In BCD folcft noch „Ad Repetendum" („Ad sufficiendura" C):
Ecclesiae caulas pastori rite tuenti
Dicit Dominus: Sermones mei etc.
l(J(j —
•J27. lii saiicti Clenieiitis.
1. Hic sanctus iligne tolo veneratur in orbe,
Qui Domini verbis sic sic laudatur in istis:
Dicit Dominus: Sermones mei, quos dedi in os tuum,
)ion deficient de ore tuo,
2. Tu quia commissum non vis retinere talentum;
ndest eniui nomen tuuyti,
3. Insuper oblatum niteris dum ferre sacratum,
rt iiiiDioa tua aicrjjta erunt super altare meum.
4. Dulcia nunc sumnii repetamus verbnla Cbristi
;
Dicit Dominus: Sermoiies mei, quos dedi in os tuum,
non deficient etc.
5. Carmen adhuc iterum, confratres, volvite mecura,
Dicit Dominm : Sermones mei, quox dedi etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9.
•2"2S. In saiictl Clementis.
1. Aeternae prinueps lucis donator et aoctor,
Verborum cuius minimum nec iota peribit,
Dicit Dominiis: Scrmones mei, quos dedi in os tuum,
2. Nam qui a me, rerum Domino, manare' probantur.
Scilicet in solida semper ratione raanentes,
non deficient de ore tuo; adest mim nomen tuum,
3. Dnm mihi te iugiter sacrasti munus araicum,
Hostia quae legis superat holocausta prioris,
et munera tuu accepta eruiit siqter altare meum.
Trop. ms. S. Arnulphi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452.
^•2!». In saiicti Clemeiitis.
1. Virtutuni compos, pie servis parce, sacerdos,
Nam, quia fidus eras, caelorum gaudia servas,
et ideo Dicit Duminus: sermoiirs mti, quos dediiii os tuiim, non defiiiint de orr tuu,
2. Ex quibub ;ietcrnae daliis orbi pabula vitae;
itdet^t ciiim nomcn tuum,
3. ^uo mihi cognitus es hicuti muuilvita Moyses;et munera tua acceptu erunt super altare tuum.
Trop. ms. .S. Amulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452.
•23(». In sancti Cjrici.
1, Festivum, socii, terris sollemne coleatesGaudeamus omnes in Domino
2. Ac dukes illi pangamus vocibus odas,
diem fcstum celebiaiitrs suh houore beati Cyrici,
- 107 -
3. Qni caelo splendet rosoo rliadeniate comptas,
de ciiim sollemnitatc gaudent atifieli.
4. Agmina cuncta poli simul ac laetantur ovanter
et colhmdant filium Dei.
Trop. ms. Niverneiise saec. 11. Cod. Parisin. 9449. A. — Tiup. ins.
Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. B. — 1 sociis B. —2 Ad dulces A. — 3 splendent A.
'231. In ss. Dionysil, Rn.stici, Elentherii.
1. En, nunc martyribus melos reboando canorumGaudeamus oinnes iii iJoinino,
2. Gloriticare suos qui tcstes inclite novit,
diem ferftiijn celebrantes sulj honorr sanciorum martijrum,
3. Quos totus mirando colit insigniter orbis,
de quorum sollemnitate (laudent angeli,
4. Agniina cuncta simul caeli laetantur ovanter
ct collaudant filium Dei.
Trop. ms. Wintonien.se saec. 11. Cod. Coll Cnrp. Christi Cantabrigien. 473.
'2S2. lu ss. Fabiani et Sebastiani.
1. Caelica sanctorum quod clamat turba sub ara,
Affectu socio psallanius voce sonora:Intret in conspectu tuo, Domine, gemitus compeditorum;
2. ludicii libram qui iusto poudere pensas,
redde ricinis 7io.^tris septupluni in sinu corum
;
3. Qui nullas sontum culpas patieris inultas,
vindica sanguinem saiictoruni tuoiuni, i/ui efinsus est.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ins.
Martialense saec. 10. ex. Cod Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec 11. Cod. Pari-^in. 909. C. — Trfip. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — Trop. ms. S. Aredii Lcmovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 903. E. — Trop ms S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. F — 1, 2 cMnora F. — 2 punderet D. — Ist in ACDEals Commune Martj-rum gebraucht; wolil richtig.
'las. In ss. rabiaui et Sebastiaiii.
1. Suscipe sanctorum festivas, rex pie, laudes,
Quas tibi concinimus psalmi moduiaudo camenas:Intret in conspeciu tuo, Domine,
2. Vox votumque chori, noster famnlatus et omnisgemitus compeditorum
;
3. Qui reddis bravium iustis in arce polorum,redde vifinis vostris septuplum in sinu eorum;
4. Ultrici reprobos merito qni cnspide perdes,vindica sanguinem sani torum tuorum, nui effusus est.
— 108 —Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialonse saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. 8. MartiniLemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisiu. 1120. C. — Trop. ms. S. ArediiLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. D. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 1 , 1 festivitas B. — 1, 2psalmum E; tanemus (st. camenasi H. — 2 Mox E ; voturaque noster tibi
et (tibet C) famulatur et imnis (hymnis C) BC; votumque tibi nostrum A;famulatur AE. — 3 reddes DE; praemium D; iustis fehlt C; super astra
(st. in sede) A. — 4 fehlt CD. — 4 Ultrice AB; meritos E. — In AE abCommune MartjTum.
234. In ss. Fabiaiii et Sebastlani.
1. Rex caelorum et terrestrium
Praesul, per unicum filium
Tuum tam gloriosum
Intret iii conspedu tuo, Domine, (jeniitus compeditorum
;
redde vicinis nostris septuplum
2. lastis praemia digna ferens, nocuis qnoque poenasin sinu eoruin ; vindica sanguinem sanctortim tuorum,
3. Martyrii cruor oblatus pie clamat ab ara,
qui eflusus est.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — 2 ferens noxiis A. —3 MartjTum B; ablatus A.
235. In ^sancti Findani.
1. Ad missae laudes laeti procedite, fratres,
Hac subit alta die curru Findanus Eliae,
Cuius dicta lyra David meditatio mira.
Personet absque mora nunc nostri carminis oda
:
Os iusti meditahitur sapientiam
2. Actibus implendo, uon solum verba loquendo,et lingua eius loqiietur iudicium;
3. Cor, quod habet, semper producit ad os sapienter;hx Dei eius in <orde ipsiu». V. Noli aemulari etc.
Gloria patri d filio et sptiritui sancto,
4. Est cui maiestas simplex et trina potestas,
sicut erat in principio et nunc et setnper etc.
Coll. ms. Rhenoviense saec. 11. Cod. Turicen. Khenov. 20. (Mit Neumen).— Abschrift von Baunistcr.
2.%. In sanctorum Geniinoiniiu.
1. Quos trinum specimen deitati iure dicatum
Sanctorum fratrum laetificat, vegetat.
Gaudeamus omnes in D" , diem festtim celebrantessuh honore sandorum Geminorum,
2. Qui mala terrenae spernentes gaudia vitae
Excipiunt laeti gaudia magna poli,
de quoinm sollemvitate gaudent angeli
— 109 —
3. Laetanturque suos concives scandere caelos,
Perfuga quos daemon traxerat ad barathrum,
et collaudatit filium Dei.
i. Et Dos connexi diversis partibns odas
Dicainus Christo, qui regit astra, Deo:Gloria iJatri et fdio et spiritui sanclo.
Trop. 1118. Aeduense saec. **/n. Cod. Parisin. Arseii. 1169. — 1 nQuos"bezieht sich auf „Gaudeauius omnes".
237. In sancti Georgii.
1. Nos hodie laeti colimus tua festa, Georgi,
Psalmistae verbis psullentes carmina laudis:
Protexisii vic, Deiis, n lonceiitii iiialifinantinm;
2. Gloria, Christe, tibi, qui me redimendo tulisti
a muHitudine operantium iniijnitatem.
Psabnits : Kxaiidi, Deus — animam ineam.
3. Abscondere milii laqueos, sed tu, via iusti,
Protexisti me, Deus, — operantium iniiptitatem.
Gloria patri et filio — saecula saeculorum.
4. Haec est festa dies; nos gaudia mente ferentes,
Quod psalmista bonns cecinit, carnien repetamas:Protexisti me, Deus, a conventu maligrtatitium etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. — Vor 3 steht
ausdriicklich „Post Psalmu m" ; nach 3: „Protexisti . .PostGloria .."
und nach 4, 2 abermals ^Protexisti" ; also wurde der Introitus (vor demPsHlmvers) dreimal gesuugen.
238. In ^«ancti Geraldi.
1. Concinat, en, Domino noster nunc coetus ovanter
Carmine Davidico psailens in laude Geraldi:
Os iusti meditahititr sapientiam,
2. Lustrabit ingiter quae flagrans intima cuius,
et lingita eius loquetur iitdiciiim,
3. Quo pie iustificet devotos iure perenni
;
lex Dei eius in corde ipsius.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. Martini
Lemovicfnsis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. S. Martini(?)
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. ms. Moissiacense
saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 1, 1 Concinate C. — 1, 2Carmina C ; laude Benedicti CD ; die Storung des Metrums verrat die Adap-tation. — 2 iugiterque flagrans E. — 3 devoto D; perennis DE.
- 110 —
'2:V.t. Iii saiicti Geraldi.
1. Concrepet iiliiia loliors Cliiisti iiuiic corde Geraldo,
Mystice vox cuius Davidica fatur in odis:
Os iitnti meditabitur itnjjientiam,
2. Qna gautlebit opinia ferens tunc praemia miles,
et lingua eius
3. Virtute gratis Domini moderaiite supernaloquetnr iuiliciuw,
4. Nos quo glorificet sacra munera dando, perennis
lex Dei eius
5. Insignis precibus magni semper quia candetin corile ///«/((s-
Trop. ms. M;irti;ileii.se ."aec. 10. L'od. Parisin. 1084. A. — Trop. m.s.
Martialense saec. 10 ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. Martiui
Lemovieeusis saec. 11. in. Cod. Pari.siu. 1120. C. — Trop. ms. S. Martini('?)
Lcmovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 1, 1 corde Beiitdictill) CD;die Ada|(tierung auf Beuedictiis pafst niclit ins Metrum. — 4 glorifice C. —In C tolgt als ,Ad Gloria"; Laudibus alternis etc.
240, In sancti Geraldi.
1. Astrigera resouei, quo rite boemata scandit,
Geraldi festum divina voce caterva:
O.t iusti meditabitiir sapimtiam,
2. Cnius in exemplo meruit pie vivere Christo,
et liiifiiia eius loqudur iudicium,
3. Mortalium duni conla buis secernit ab arvis;
lex Dei eiux
4. Aedificaiis ali"is verlii de rore superni
in corfli' iji^iii^.
Die gleichen Quellen w ie in der vorhergehenden Xummer. — 1,1 rite
dogmata scandi C. — 1, 2 Benedicti festum CD, eine das Metram storendeAdaptation. — 2 in e.xempla D. — -i secerni C. — 4 Aedificant B; super[m] C.
241. In 9S. Geryasir et Protasii.
1. Verbum, pax, sapientia. qua sunt omnia facta,
El, homo, valde potens, a patris ore tonans,Loquetur Dominiis pacem in plehem suam,
2. Quam qui servabnnt, in ea sine tine manebunt,Omnia cnra fuerit omnibus ipse suis,
et supei' sanctos suos
3. Regnabit totas semper ubique Deuset in eos, qui convertuntur ad ipsum.
— 111 —
4. Priievidons psalraista
In futuro gesta
Salvatoris incUiflua
Intonat laudibus clicens:
Loqtietur Dominns pacem in plebem suamVenieus ad iudiciura
et super sanctof: suos
5. Sedebit in aeternum 6. Exsultans gaudebit
regnans cuiu illis; in yerpeiuum.et in eos, qtti conrertwntur Ps. Benedixtsti — lacob.ad ipsiim, Gloria patri etc.
7. Verbura, pax, sapientia, qua ?unt omnia facta,
Mirandae virtutis opus praestare suetus,
Eia, Loquettir Domintis pacent etc.
Passion. ms. S. Theoderici Kemensis saec. '"/u. Cod. Vatican. Regin.466. — 1, 2 Eb homo (El homo = Deus homo); der Reim potens — tonansbekundet den franzosischen Ursprung des Tropus. — 2, 2 ipse Deus (st. suis),
zerstort den Binnenreim (cfr. Schlufs von i). — Abschrift von Bannister.
24*2. In S8. Hermeti.^i, Au^ustliii, Pela^ii.
1. Sanctorum festis iiodie laetabitur orbis;
Unde canit psaltes de Christi munere gaudens;Salus autem iusiorum a Domino,
2. Viventes iuste qui vincunt, sempcr ab hoste
et protector eoruin est,
3. Gum poenas passi succunibunt saepe dolori
iM tempore tribulationis.
4. Nos pie cantando sanctos veneremur ovando
Quorum laus fertur. cum vatis vox iteratur:
Salus autein iustortim a Domino etr.
5. Psalniistae voces, socii, repetamus ovantes:
Sulus autem iustorum a Domino etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9.
243. De sancto lanuario.
1. Cantemus laeti. fratres, modulamine du\ci,
Quae symniista DeO profert sic verba canendo:MuUae tribttlntiones iustoruin.
2. De quorum nuniPrO praesul lanuarius almo
Cum sociis poeiias tolerabat corpore multas
;
et ile his omnibus liberarit eos Dominus,
3. Eruit ex gcmino qui sanctos hoste cruento
Protegit ac tidei parnia galeaque salubri
;
Dominus custodit omnia ossa lorum,unum e.T his non conteretur.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod, Bambergen. Ed V 9.
244. In »«anctorniu lunocentiuni.
1 . Laudibus infantum resonemus cantica vatum
:
Ex ore infautium, Deiis, et ladentium perfecisti laudein;
2. Nate Dei, clemens parvorum suscipe laudes,
Qui tibi iam nato certarunt sanguine fuso
prupter inimicus tuos.
Trop. ms. Prumiense saec. Cod. Parisin. 9448. A. — Trop. ms.
Emmeramen.se anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. B. — Trop. ms.
Emmeramen.se .saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. C. — Trop. ms. Emmera-mense anni 1106—25. Clm. Monacen. 14845. D. — Trop. ms. S. Arnulfi
Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. E. — Trop. ms. Aeduense saec. '"/ii.
Cod. Parisin. Ar.sen. 1169. FTrop. ms. Miirtialtnse saec. 10. Cod. Parisin. 1084. G. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Pari.sin. 1118. H. — Trop. m.s. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. I. — Trop. ms. Martiaiense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. K. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. L. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. M. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. N.
Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). O. — Trop.
ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13 252. P. — Trop. ms.Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig.
A XIV. Q.Vers 1 fehlt bei der dritten Quellengruppe O—Q; auch A und F liaben
noch ein zvveites Mal diesen Tropus, wo sie gleich mit Nate Dei be-
ginnen ; al.sdann folgt auf 2, 1 der Introitustext : Ex ore infantium — laudem,und der Rest desselbeu nach 2, 2. — Die zweite Quellengruppe G—N hatstatt Vers 1 den Hexameter:
Pangite iam, pueri, laudes et promite (depromite G) Christo
;
das Fehlen des Binnenreims scheint zu bekunden, dafs dieser Hexameterursprunglich nicht zu unserem Tropus gehorte. — P hat einen anderen Er-satz, namlich:
Psallite nunc Christo, pueri, dicente propheta (s. Nr. 248);
hier fehlt abermals der Binnenreim. An anderer .Stelle bietet uns P den obeuvorgelegten Vers 1, bricht dann aber gleich nach demselben die Tropierung ab.
1 Laudibus insontum F; cautica vatis EFP. — 2, 1 Nati N; parvulorumG—N. — 2, 2 lautet in O:
Haec inter quae mira patras tu seraper in orbe.
246. In sanctornm Innocentinm.
1. Dicite nunc. pueri, psallentes carmina Christo:
Ex ore infnntium, Deus, et hctentium perfecisti laudtm,
2. Sangainem naraque suum fudere nomini tuo
prupter inimicos tuos.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialeuse saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 903. E. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. F. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod.
— 11:3 -
Parisin. 887. G. — Trop. ms. Aeduense sacc. ""ti. Cod. [-"arisiu. Arsen.1169. H. — Trop. ms. Moi.ssiacense saec. 11. Cod. Pari.sin. Nouv. acq.1871. I. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen.CVII. (100). K. — Trop. ms. Placentinum .saec. "/i2. Cod. Capit. Placentin.65. L. — Trop. ms. Wintonicu.se saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. M. —Trop. ms. Wintouiense saec. 11. Cod. Coll Corp. Christi Cantabrigien. 47:1 N.
1 Christe H. — Der Introitustext mit „Eia" eingeleitet MN. — 2 .Sauguinenamque suo K; fundere BL. — Dieser Tropus steht auch im Trop. ms.Veda.stinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75), hat aber folgende Einleitung,die eigentlich bei den Introductiones Troporum stehen sollte:
Fac, Deus omnipotens, nos te laudare per aevuraMoribus infantum, laudes (|ui perficis ampla Ex ore infantinm etc.
240. In saiictorum Iiiiioceiitiiiiu.
1. Muiiera prima pairi pueros, puer, liodie mittensKx ore infuntium et lacttntium, ZJeux, perfecifti larulem,
2. Puichrius in teneris censens sibi subdere fortes
jJTOpter inimieos luos.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. \. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ras. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini(?) Lenioviccnsisgaec. 11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. ms. 8. Augustini Lemovicensis.«aec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. — Trop. ms. Aeduense saec. Cod.Parisin. Arsen. 1169. F. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin.Nonv. acq. 1871. G. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin.
13252. H. — Trop. ras. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl.775. I. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Canta-brigien. 473. K. — Trop, ms. Glastonieiise ('PCantuariense) saec. 11. ex. (et 12.)
Cod. Londinen. Calig. A XIV. L. — Trop. ms. Novaliciense saec 11. Cod.Oxonien. Douce 222, M.
1 patris ACGI. - 2 censes CE, cernens BG; tibi subdere BC.
247. In sanctoruui Innocentium.
1. Quam miranda facis, deitas, tibi niuuera iaudis
!
Tu fidei dono ut maiorum pectora firmes,
Ex ore infaniiinn, Dtus, et hutentium perfecisti laudcm
;
2. Ut destructa premas inimici tela potenter,
Sancti purpureas mittunt super aetliera laudesjmipter inimicos tuos.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms,Martialense saec, 11. ex, Cod. Parisiii. 1118. B. — Trup. ras. S. ArediiLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 90c5. C. — Trop. ms. Sammriglorianumsaec, 12. Cod. l'arisin. 13252. D. • Trop. nis. Wintoniense saec, 10. ex.
Cod Oionien. Bodl. 775. E. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll.
Corp. Christi Cantabrigien. 473. F. — Trop. ms. Glastoniense (? Cautuariense)saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. G. — Trop. ms. Novali-ciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. H. — 1, 1 faetis B; munere C;laudum E—H. — 1,2 donum DFG, in E korrigiert zu dono, dona C; pectore
D. — 2, 1 destructat B; premat A—G. — 2, 2 purpuretisB; super fehlt B.
Blume, Tropi Grailuales. II. g
r
— 114 —
-4s. in saiictoruiu Iiinoceiitium.
1, Psallite nunc Christo, pueri, dicente propheta:Ex ure infantiam, Deus,
2. Qui mortem tolerare suam pro corpore Christi,
eia, et lactentium iierfecisti laudem pr. inimicos tuos.
Trop. m<. Aeduense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 1169. A. — Trop. mB.
Sammag-lorianuni saec. 12. Cod. Parisiu. 13 252. B. — 2 fehlt B; statt dessen:
Nate Dei clemens etc. (s. Laudibus infantum Nr. 244).
24!). In sanctoruni lunocentiuiu.
1. Pange prophetali puerorum voce caterva
:
Ex ore infuntiiim, Deus2. Christe, tibi praeclara boat super astra camena,
et hictentiiim
3. Sanctorum recolens pariterque gesta piorum
;
perfecisti laudem,
4. Qua pueros pateris sanctos per saecla beari
prO])ter iiiimicos tiios.
Trop. nis. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084.
260. In sauctornin Iiinocentiuni.
1. Inclita vox resonet puerili carmine Christo,
Martyrialis ovans cui laus iubilando fatetur:
Ex orr infaidium, Deiis.
2. Virgineae quem glorificant voces beatorum,et Initentium,
3. Omnipotens cunctis niteat virtus ut honestis,
perfecisti laudem,
4. Quam puerile decus reboat tibi, Christe. sub arapiTOpter inimicos tiios.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. — 2 Virginea te.
251. In Octaya Innocentinm.
Mcntibus intentis rcsonemus carmina laudis
Et cura psalmista dicamus voce sonora
:
E.T ore infuntiiim, Dciis, it lactentiumperfecisti landem propiter inimicos tuos.
Nunc, fratres, enesis repetamus verba salutis,
Quae psaltes regi sic fert cantanda perenni
:
Ex ore infantium etc.
Trop. ms. Augieuse saec. 10. Cod. Burabergen. Ed V 9.
1.
o
2o2. Iii Nativitate s. loliaiiiiis Bapt.
1. Ad demonstrandum praeclari luminis ortumPersonam tenens Eliae voce fideli
De vetitre matri.t meae vocavit me Dominns nomine meo,
2. Cui possem praeparare viam pleberaque perfectam.et posuit os meum ut filadium acutum
;
3. Canat novo digne, pereant ut crimina bello:
siih tegumento mamis siiae protexit me,
4. lUi perfectam quo possem subdere plebem,et posuit mc quasi sagittam electam.
5. Turba fidelis ovans casto de pectore clamet:Ps. Bonum est confitiri Domino.
Trop. ras. Martialense saec. 10 Cod. Parisiu. 1084. A. — Trop. m.s.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Leinovicensis saec. 11. in. God.Parisin. 1120 E. — Trop ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. F. — Trop. ms S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
903. G. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
1119. H. — Trop. ms. Moissiaoense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. I.
1, 1 demonstrandam F. — 1, 2 fehlt C. — 2 fehlt EG, statt dessen in
G: „Quo populum relevans zabiili de morte redemit. — 8 digno AE: pereat
BC; der Vers sclieiiit iiberhaupt verderbt zu sein; I : Cantat digne, novo etc. ? —4 quo posse sudcre I ; pect<)re clamat FGH , cantet HCD. — Statt 5 in G
:
lohannes est hic Domini etc. (Nr. 46).
253. In 8. Iohanni.s Baptistae.
1. De sterili genetrice satus Baptista beatus
Vocibus bis populos adfatur in ordine cunctos
:
De ventre matris meae vocavit me Dominus2. Constituendo super gentes regna quoque cuncta,
Rite prophetali complevit pneumate necneposuit os meum ut gJadium acufum,
3. Hostiles fremitus valeam quo vincere semper
Ac merear claros ex his retulisse triumphos;
sub te(jumcnto manus suae protexit me4. Atque dedit, lux clara suis ut gentibus essem,
Donec adoratum referam per omnia Christum.et posuit me guas» sagittam acutam.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec 11. in. Cod. Parisin 1121. H. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Tmp. ms. S. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisiu. 1120. D. — Trop. ms. 8. Martini(V) Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisin. 887. E. — Trop. ms. S. Augustiui Leiiiovicensis
saec. 11. Cod. Parisin. 1119. F. — 1, 2 populo AD; vates (st. cunctos) F.
—
4, 1 clara satis in gentibus .V.
8*
— 116 -
254. Iii Nativitate s. lohannis Bapt.
1. Iste puer magnus (propheta) vocatus ab utero matris;
Nani dicit ipse : iJe vmtre tnatris mcae vocavit me Dominusnoniiiu' nieo et jiosuit os inatm ut glailium acutum
2. lereiiiiac more qunndam vatis venerandi;sub tegumento numus snae jiroltxit mc
3. Parcere paciticis et debellarc supcrbos,
et 2>osuit me quasi sarjittum electam.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. C'od. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acc|. 1871. C. — 2 und '6 felilen
C. — 3 Carcere A.
2o9. In Natiritate s. lohannis Bapt.
1. Aeterno genitus genitorc ox temporc Christus
In medio ecilesine nperuit os eitts
2. Pectoris atque sacri pandit mysteria sancta,
et implevit eum Dominus spiritu sapientiae et inteJledus
;
3. Mentibus ergo piis cantemus, quaeso, Deo, qui
stolnm fjloriae iiuluit eum.
4. Omnes voce Dco cantatc et psaliitc conJe;
lionum est confitcri Dumnw etc.
Trnp. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod Vitt. Eman. 1343 (Sessor 62).
A. — Trop ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824. B. — Trop.ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Casanatcn. 1741 (C IV 2) C. — Trop. ms.Bononiense(?) saec. 11. Cod. Angelic. 123 IIJ III 18). D. — 1 genitorem D;Wortstellung ist sehr gezwungen: Aeterno tempore ex genitore genitusChristus. — 2 atque suis pandit mysteria sauctis D (wahrt freilich denBinnenreim ; aber der Coutext!). — 3 cantemus ergo Deo AB.
2.56. In Nativitate S. lohannis Bapt.
1. Clausus adbuc alvo spiramine repleor almo:De ventre matris meae vocavit me Dominus nomine meo,
2. Quem nondum natum novi non natus et ipse,
el posuit os mnim ut iilailium acutum,
3. Ut via sint rectis mea taniina, virga superbis
;
sub teguminto manus suae pjrotcxit nu,
4. Ne vim tcrroris mihi quilibet ingcrat hostis,
it posuit me quasi snijHiam elcctam.
Miss. ms. Casinense saec. "/12. Cod. Vatican. Ottob. 303. A. — Miss.ms. Casinense(?) saec. 12. Cod. Vatican. Ottob. 576. B. — 3 uud 4 fehlen A.
257. De s. lohanne Baptista.
1. Iste puer magnus, quem nunc colit undique mundus,Matris de ventre vocitatur vate canente
:
De ventre matris mcae vocavit me Dominus nomine meo2. Atque suuni tandem mc fccerat esse pracconem,
iJt posuit os nmtm ut fjlailium acutum.
— 117 -
Trop. ins. Augiense saec. 10. Cod. Bamberpeii. Ed V 9. — Als „AdKepetitionem". Irrtiimlich .«teht vor 2 „Post Gloria": dadurch wiirde 2au8 deni Context gerissen.
268. Iii Natiritate s. lohaiiiiis Bapt.
1. In summi laude regis, vox consona, plaude
Cum praecursore laetanter in eius honore
:
De venire mairi» meae vocarii me Dominim nomine meo,
2. Qui sic formavit, praenovit, sanctiticavit
Me nondum natum, mundi tulit ille reatumet j)OKuit o.s menm ut (jladium acutum :
3. „Non licet uxorem te fratris liabere" ; timorera
Sic postponebam et Herodem corripiebam
;
sub tefiumento mnnus suae protexit me,
4. Ensis ob horrorem non permisit superari
Me, sed victorem voluit plus glorificari,
et j)OS\dt me (juasi sariiitam electnm.
5. Maior es in natis mulierum, virginitatis
Signifer, athleta, doctor, baptista, prophetaBonum e>:t confiferi Domino et psallere nomini tuo, allissime.
6. Digne laudaris, altissime, qui veneraris
In te sperantes, festum praesens celebrantes
:
Gloria patri ct filio ct sjiiritui sancto etc.
7. 0 flos iustorum, lohannes, regula morum,Fac nos laetari nunc post mortemque beari.
Trop. ms. Sangallense saec. (11. et) V6. Cod. .Sangallen. .382 — 2, 2Te. — 3, 2 postponel)as — eorripiebas. — 4, 2 Te. — Durch das Einfiigen
der zweiten Person ware der Context mit dem Introitus vollig' zerstort. —Dieser lange Tropus mit vollig durchgefiihrtem reinen Keira (Binnenreim) ist
doppelt interessant, weil Introitustropen aus dem 13. Jahrhundert und erst
recht aus St. Gallen eiue grofse Seltenheit sind.
25!). In Nativitate s. lohannis Bapt.
1. Quem prophetae cecinere
Agni fore praecursorem,De ventre matris meae vocavit me Dominus nomine meo,
2a. Honestavit 2b. Constituens
verbum suum ore meo me super gentes et regnaet posnit os meum ut gladi- (juasi sagittam eleciam.
um acutum, . . . protexit me
Trop. ms. Moguntinum (?) saec. 10. Cod. Londinen. Add. 19768. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 10. e.x. Cod. Oxonien Bodl. 775. B. — Trop.ms. Wintouiense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. C. —Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11 ex. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV. D. — 1, 1 praedixere (st. cecinere) D — 2b, 2 rae inter A. —In A uud B als „Ad Repetendum" nach dem nicht syrometriscli gebauteuTropus ,,De utero geuetricis meae me vocavit etc."
'HW. Iii 8. loliaiiiiis Baptistao.
1. CuDCtae gaudentes simul haec attendite gentes :
Dc if»i<re matris tneae locavit tne Dotninus
2. Ad danda nobis vitae praecepta salubris
et jJOSHit os iiieum ut (iladiuin acutum,
3. Ut verbo resecem pravos a sorte boQorum
;
sub teguviento mnmis suae protexit meet posuit me ijuasi sagittam electatn.
Trop. ins. Mo(;untinum (?) anni 955—62. Cod. Londinen. Aild. 19768.
A. — Trop ms. Wintonien.se saec. 10. e.x. Cod. 0-\onien. Bodl. 775. H. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Col!. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
C. — Trop. ras. Glastoniense {? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV D. — 2 ad dandani AIJC: vohis vitae A. — 3 abfiorte D: honorum A. — In B und C als „ad Repetendum" ; in D folg-t als
„ad Fsalraum" : Praescius olim sermo prophetalis ortum praecursoris vatici-
nando dixit: „Bonum est confiteri Domino" etc.
•mi. In s. lobaiiiiis Baptistae.
1. Vatum firma tides, regis baptista, lohannes,
Ex utero sterili narrant praeconia Christi:
De ventre matris tneae
2. Post longum senium insperato germine foetae
vocavit me Domiiius nomine meo,
3. Qui quondam Moysi dixit „te ex nomine vidi",
et j/osuit os meum ut gJaiJium acittum,
•i. Ut resecem valide perversi dogmatis acta;sub tetjumetito manus suae protexit me,
5. Ne feritas saevi valeat rae sternere raundi
;
Xiosu.it mt quasi sagittam electam.
Trop. ms. Glastoniense(? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV. — 2 inspirato.
'2(>>?. Iii DecoUatione s. lohaimis Bapt.
1. Sacra melodimata recinendo clangite cuncti,
Nenipe quae en angelica de lohanne pertonat tuba
:
lohannes autem, cum audisset in vinculis opera (.'hristi,
2. Quem digito populis indicit latice baptizatum,
Nosse copit, ipsum debeat inferis nuutiare,
mitteng diws de discynilis suis ait illi: Tn es, qtii venturus es,
3. Homo verus Deusque verax, redemplio mundiEt qui cuncta tenens aequo libramine pensas,
an alium exspectemus ?
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — 1, 2 personat B.
— 110 —
iiiii. In Decollatioiic s. lohaiinis Bapt.
1. Qui te praecurrit, lesu, nascendo, lohannes,
Vox verbi, testis lucis monstrator et agni,
Gloria et honure coro»(ixti eidii,
2. Qui nec tartareos dubitat terrere miuistros,
et I onstituisti eum3. Maiorem natis mulierum laude levando
super opera maunum tuarum, Domine.Quam admirabile est nomen tiium ui miiversa terra,
4. Per quam sanctus iste viam (tibi) parari suasit
Ac praeco monuit.
Tiop. iiis. Mindense anni 1024. Cod. Berolineu. Theol. IV 11. — (EsfolgtGloi-ia. Amen. Also Introitus, aber nicht mehr jetzt so gebriiucblich.)
•2M, In Yig^ilia s. lohannis Evan^.
Ego autem -iicut olira fructifera in douio Domini;1. Hoc mihi donaverat, qui vera constat oliva;
sijerari in misericordia Dei ynei,
2. Qui me praeveniens lucidis immiscuit astris,
et exspectaho nomeu iuum
3. Et praepotens spatium caeli terraeque gubernans,
quoniam. honum est nnte consprrtiim sanctorum iuorum.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV.
'2ii'i. In s. lotaaiiiiis Erau^elistae.
1. Gratia celsa Dei lohannis pectus adimplensIn medio ecclesine aperuit os eius,
2. Unde salutiferae tiuxerunt dogmata vifae,
et implevit eum J>ominus spiritu sapientiae et i^itellectus,
3. Hocque docente patris docuit verbum caro factura
;
stolam gloriae induit eum.
Trop. ms. Moguntinuro(?) auni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768.
A. — Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. B. — Trop.
ms. Prumiense saec. Cod. Parisin. 9448. C. — Trop. ms. S. Arnulfi
Metensi» saec. 12. in. Cod. Meten. 4.52. D. — Trop. ms. Epternacense saec.
12. Cod. Parisin. 10510. E.Trop. ms. Martialense saec. 10. C<id. Parisin. 1084. F. — Trop. ras.
Martialense saec. 10. ex. Cod. I'arisin. 1118. G. — Trop. nis. Vedastinumaaec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75.) H. — Trop. ras. Sammaglovianum saec.
12. Cod. Pari.sin. 13252. LTrop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. 0.\i>nien. Bodl. 775. K. —
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
L. — Trop. ms. Glastoniense (VCantuariense) saec. 11. (et 12.) Cod. Londinen.
Calig. A XIV. M. — Trop. ms. Bononiense (?) saec. 11. Cod. Angelic. 123
(B III 18). N. — Trop. ms. Casinense saec. 12. in. Cod. Casinen. 546. O.
— 120 -
2 Inde E; fluxere A. — 3 Hoc quoque D. — In li folgt als „adRepetendum" : Ecce, i a m I oh arrn is ades t (Nr. 49); iu G als „ad Gl o ria"
:
In gfenitore manens verbum cum pnpumate pandit: Glorin etc,
(cfr. Anm. zu Nr. 267)
nnd darauf als .,Ad Repetendum":
Omnia concludens verlji virtute (Hs. divini) creata (cfr. Anm. zu Xr. 266l.
•2iUi. Iii s. lohaiiiiis Eraiigeli.stae.
1. Caelica caelesti decuntont verbii lohauni:
I» medio ecchsine aperuit os tiua
2. Aurea pro meritis sustoUens regoa polorum,et imjiJeiHt eum Dominus spiritK sajiietitiae et intelkctus
3. Principium reseraiis trinum lieitatis sed unum,sioliim gloriue itnhiit eu»i
Trop ms. Martialeuse anni 9.3H—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop. ms.
Martialcnse saec 10. Cod. Parisiu. 1084. B. — Trop. ms. Martialense saec.
10. ex. Cod. Parisin. 1)18. (' — Trop ms. Martialensie saec. 11. in. Cod.Parisin. 1121. D. - Tro|.. ms Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909 E. —Trop. ms. S. MartiniC?) Lenmvicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. F. —Trop. ras. S. Aredii Lemovioensis saec. 11. Cod. Parisin 903 G. — Trop.ms. S. Augustini Lemovicensis saec 11. Cod. Parisin. 1119. H. — Trop. ms.Moissiacense saec. II Cod. Parisin Xouv. acq. 1871. I. — Trop. ms.
Aeduense saec. '^"ii. Cud. Parisin. Arsin 1169. K. — Trop. ms. Vedastinumsaec. 11. Cod. Cameracen. 76 (7.3) L — Trop. ms. Saminaglorianum saec.
12. Cod Parisin. 132-52. M.Trop. ms. Prumiense saec. '"'n. Cod. Parisin. 9448. N. — Trop. ms.
S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100). O. —Trop. ms. Glastoniense (
'? Cantuariense) saec 11. ex. Cod. Londinen. A XIV P.
1 caelestem BFGK—P; decantant X ; verbi C; loliannem FK— O, lohannisEG. — 2 sustoUant O; verba lohaunem (st. regna polorum ; cfr. 1) NO. —2 fehlt K. — 2 und 3 umgestellt N. — 3 summuni (st. triuum LM), summusP; deitatis et unum BDFGK—NP. — 3 fehlt in O: statt dessen:
Omnia coucludens verbi virtute creata
;
eben dieser Hexameter auch in K; iii P. folgt derselbc nach 3 als „adRepetendum"; in I steht er an anderer Stelle als Introductio; in E und Hbildet er den Anfang eines selbstandigen Tropus, indem nach dem Introitus-
texte „$apieiitiae et intellectus" der weitere Hexameter folgt:
Quem dilexit amans divino pneumate plenum,stojam (jloriae iniluil eiim.
267. lu 8. lohaniiis Erangelistae.
1. lohannem Christus potiore sacravit amore,
Gaudia cuius ovans ordo sacer reboat
:
hi medio ecclesiae ajieruit os eius
2. De sacro potans in cena pectore gratis,
et implei^it eum Dominus spiritii sapientiae et intellectus,
3. Virgo sequens Dominum quoniam dilectior haesit:
stolam gloriae induit eum.
IVop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod Parisin. 1118. A. — Trop. ms.
Martialense saec. II. Cod. Parisin. 909. B. - Trop. ms. 8. Augustini
X<eraovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — 1, 1 potiora saero amoreA. — 1,2 roboant A, robo.it B. — 2 sacro portans A; in cenam BC,ratum A ,
gratu C. — 2 und 8 umgestellt BC (vielleicht das Richtige). —dilectior est (st. haesit) A. — In C folgt nach 3:
In genitor[e| manens verbnm cum pneumate pandit (cfr. Nr. 265, Anm ).
2iiH. In sancti lohannis Erang.
1. Virgine qui natus praetexit honorem lolianni,
Obsequio laudis pange, sacrute cliorus
:
/)( mtdio ea Jesiae aj^eruit os eitis:
2. Haasit ab aeierno, pateant quae, fonte fluenta,
et implevit iiim Dominus spiritu sapientiae et intellectus.
3. Quis sileat liominum, quantuni decoravit amicum V
Stoiam nloriae iiuhiit ciim.
Trop. ms. Martialense .saec. 10. Cod, Parisiu. 10.S4, — 1 Virgine conatus;
lohannis.
2()il. In s. lohannis Eran^elistae.
1. Sjilen-ior lucis, lionor sumnia et sapientia, Christus
//( medio ecclesiae aperuit os eins
2. Alta sibi sancta reserans mysteria legis,
et implevit eitm Dominus spiritn sapientiae et inteVectus,
3. Orbita quo vasti regitur spiramine mundi
;
stoJam (jlorine imtiiit eum.
Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod Komaii Angelic. 123 (B III 18). —Es folgt am Schlusse als „ad Gloria" : Gloria trinitatis devota, fratres,
psallite voce(s): Gloria patri etc.
270. In S8. lohannis et Fauli M. M.
1. De nece carniticum, variis magnisquc flagellis,
Fustibus et clavis, lyuiphis et laribus acris, —Multae frihulationes iustorum, —
2. Incibus, plagisque flagrisque fameque sitique,
de his otnnibtis Uberarit eos Dominus,
3. Tres pueros quondam qui solvit ab ignis odore;DoKiimts custodit omnia ossn eorum,
4. Os. nares. aures, oculos, dentesque capiiios,
«iiiOH ex his iioii conteretiir.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. — 3 iguis
odore. — 4 dentesque fehlt. — Zur Repetition „post psalmuin" folgt als
prosaische Introductio : „Hodie gloriosa martyrum sollemnia celebrantes
dignissime in eorum laude proclamemus: Multae tri bulatioues" etc.
271. Iii !<aiicti luliaui.
1. Devicit zabulum quoniam virtute superna,
Laetribitur iiistiis iii Domino,
2. Coniunctus supero gaudebit in aethere Ciiristo
ct sjterabit iii eo
3. Inque Sione celsa nova laus cantabitur illi,
et Jatidabuntur omnes reiti lonle.
Trop. ms. S. Martini Masciacensis(V) saec. Cod. Vatican. Regin. 222.
27*2. In s. Insti Martyris.
1. Ecce, dies venerandns adest, dicanius ovantes:
Gauihamus oniiies in Doviiiio (lieiii festiim cehbraiites,
2. Quem sfatuere patres antiqui rite colendumsiib honore sancti Iiisti iiiaiii/ris, ile ciiiits
solkmiiitate (jaudeiit aiii/eli
3. Et iubilant pariter mortales omne per aevum,et coUaiidant fiUum Dei. — Misericordias Domini etc. —Gaudeamus omnes iu Domiiio,
4. Cuius et in pueris renitet clarissima virtus,
diem festum celebrantes,
5. Sollemnem caelis, dantem quoque gaudia terris,
sub hoiiore saiicti lusti marti/ris,
6. Qui mundum mundique niinas devicerat infans,
de cuius soUemnitate gaudent augeU et coUaudant filium Dei.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ms. Wintoniense s?.ec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.B. — Trop. ms. Glastoniense (V Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig A XIV. C. — 1 ovanter C. — 6 Qui mundo, korrigiert zumundum A. — 3, 2 Nach dem Psalmvers „Misericordias Domini'* etc. folgt
die erste untropierte Kepetition des Introitus, alsdann „Gloria patri etc,
darauf die zweite Repetition des Introitus niit der Tropierung Ver.i 4 ff.—
In C steht an erster Stelle Vers 4— H, dann 1— :-!.
273. In sancti Laurentii.
1 . Vox Doniino laudem ferat, actio sancta decorem : /
Vonfessio et iiulchritudo in lonspectu eius,
2. His caelum geminis scandit Laurenlius alis,
sanctitas et magiiificentia in sanctiticatione eius.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. MartiniMasciacensis(V) saec. '"/ii. Cod. Vatican. Regin. 222. C. — Trop. ms.Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. D. — Trop. ms. Nivemense saec. 12.Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. E. — Trop. ms. Vedastinum aaec. 11. Cod.Cameracen. 76 (7.5). V. — Trop. ms. Saramaglorianum saec. 12. Cod.Parisin. 13252. G.
- 123 —Trop. ms. Wintonieiise saec. 10. ex. Cod. Oxf.iiien. Hortl. 77-5. H. —
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Cliiii-sti Cantabrigien. 473.
I. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. e\. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. K. — Trop. nis. Emmeramense saec. Clm.Monacen. 14083. L. — Trop. nis. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod.Meten. 452. M.
1 Domini CDE ; decore K. — Nach 2 fiilirt C fort:
E.x quibus ornatus fiammas superavit acerbas in savclifkatione eiiis.
Psallite, qui cernens Christum deposcit ab illo(!): Cantate Domino etc.
In B steht obiger Tropus als „ad Repetendum" nach : „Laudemus Dominum"(Nr. 275), in DE als „.ad Psalmum". aber der P.^almtext und der tropierende
Text passen nicht /.Meinaiider.
274, In sancti Laureiitii.
1. Lauream regni tenet levita Laurentius, ecce,
Confessio et pulchritado in consjjectu eius,
2. Cultibus divinis fulget christicola Dei
;
sanctitas et mn(}nificentia
3. Torrida carne nitet, abundat passio vera
m sanciificatione etHS.
Trop. ras. Martialense anni 9.S3— 3(5. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. li. — Trop. ms. Martialen.se saec.
10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Mavtialense saec. 11. in. Cod.Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisiu. 909. E.
—
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. F. —
-
Trop. ms. S. .\ugustini Lemnvicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. G. —Trop. ms. 8. Aredii Lemovicensis .saec. 11. Cod. Parisin. 903. H. — Trop.ms. S. Martini Masciacensis(y) saec. '"/ii. Cod. Vatican. Re]s,'in. 222. I. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. ac(|. 1871. K. —Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. L. — Trop. ms. Niver-
nense saec 12 Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. M. — 2 pollens (st. fulget)
AILM. — 3 carnis BFGHK ; al.undet AH, abunda LM. —Zwischen 1 und 2 schiebt 1 ein :
Caelestis in laude cliori quia rite resultat
in cOnspectu eiiis (s. Nr. 275, Vers 2).
aio. In saiicti Laurentii.
1. Laudemus Dominum, cuius replet ordine mundumConfessio, et pulchritudo,
2. Caelestes in laude cbori quia rite resultant
in conspeciu eius.
3. Haec tibi, Laurenti, flammas superare dederunt
:
sanctitas et magnificentia.
4. Unde coronatus lauro sine fine triumphatin sanctificatione eius.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. Martiui Mascia-
censis(?) saec. Cod. Vatican. Regin. 222. C. — Trop. ms. Moissiacense
saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — Trop. ms. Nivernense saec. 11.
Cod. Parisin. 9449. E. — Trop. ms. Sammagloriannm saec. 12. Cod. Pari^-in.
- 124 —
13252. F. — Trop. ms. Wintoniense saec 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775.
G. — Trop. nis Wintonieiise saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien.
473. H. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. I
1 replet carmine E. — 2 fehlt C; steht dort im Tropus Laureamregni (Nr. 274). — 2 resultat HI; in G zu resultat korrigiert. — 2 und 3umgestellt E. — 4 lude AB.
>J7<>. lu saucti Laurcntii.
1. Grata Deo nimiuin sunt ista, propheta fatetur,
Cunfefisio et jiitlLhrititdo iii conspedu eiuft;
saniiitas et mnqnifuentia,
2. Haec gemina retulit Domino Laurentius. acta
in sanctificatione dus.
Trop. ms. Martialense saec. 1(). Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. nis.
Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. IJ. — Trop. ms. S. Martini
Martialensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120 C. •— Trop. ms. S. Augustini
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. D. — 1 tatentur D.
277. In sancti Laurentii.
1. Qui caelique maris Deus est et conditor orbis,
Gloria cum superis ipsi debetur et omnis;Coxfessio et pulcliritiido in conspedu eiits,
2. Ex quo procedit pietas virtusque fateiidi,
Ne tidus miles saevo superetur ab hoste,
sanctitas et magnificentia;
3. Quidquid enim sanctnni constat magnumque piornm,
Illius est largo concessum munere totuni
in sanctificatione eius.
Trop. ms. S. Martini Masciacensisl?) saec. Cod. Vatican. Regin.222. A. — Trop nis. .Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13 252. B. —Trop. ms. S. Benedicti Mautuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII (100).
C. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. D. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.E. — 1, 1 Qui caeli terraeque ACDE (gegen den Binnenreim). — 1, 2 cumsuper his ipsi debentur C
'27K. In sancti Laurentii.
1. Adest alma dics, sancto decorata triumpho
Laurentii sancti, ideo moduleniur ovantes:Confessio et puIchrituiJo
2. Est, ubi pro meritis Laurentius hic coronatus,sanctitas et mafinificentia,
3. Qui levita sacer flammas superavit atrocesin sanctificatione eius.
Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12) Cod.Londinen. Calig. A XIV.
27!>. In saiicti Lanrentii.
1. En, tua, Lanrenti, colimus soUemnia prompti
Obnixa sumnium mente colenclo Deum.Confesfio et jndrhriludo in conspectii eius,
2. Laus et honor, iubiiatio atque decus,
Sanctitas et magniftcentia,
3. Quae sua niartyiibus praebet fomenta locandis
In sanctifiratione erus.
Trop. ms. Aufriense saec. 10. Cod. Bambergen. EU V 9. A. —• Trop. ms.Prumiense saec. '"/n. Cod. Pari.sin. 9448. IJ. — Trop. ms. Mindense anni1024. Cod Berolinen. Theol. IV IL C. — 2 Laus honor et B; dieser Versscheint verstiimmelt zu sein.
2S0. Iii sancti Lanrenti.
Confessio et puJrhrdiuJti lu conspectu eius,
1. Astra poli dum conscendit iam morte devicta;
sanctitas et inaynificentia
2. Victricem meruit palmam sertamijue micantemin sanctificotidne eius.
Trop. ms. Nonantulense saec. IL in. Cod. Vitt. Eman. 1343 (Sessor. 62).
A. — Trop. ms. Nonantnlense saec. 11. Cod. Bononien. 2824. B. — Trop.ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Casanaten. 1741 (C IV 2). C. — Trop. ms,
S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit Veronen. CVII (100). D. —1 Astra caeli BD. — 2 palma sertaque micante B. — In D als „Ad Repeten-dum" nach Qui caeli (Nr. 277).
281. In sanctae Luciae.
1. Sic i-egni statuis leges, sic cuncta coerces
:
Dihxirifi iustdiam et odisti iniquitatem,
2. Omnibus haec imitanda piis exempia relinquens
;
propterea unxd te Deus tutis oleo laetitiae,
3. Qui sibi condignam delcgil tc fore sponsamprae consortibus tuis.
Trop. ms. S, Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. A. —Trop. ms. Glastouiense ('? Cantuariense) saec. 11. e.\. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV B. — 2 tuis (st. piis) B. — 3 fehlt B. — In B ist der Tropusde Communi Virginum.
382. In sancti Maglorii.
L Quem caeli cives, terris veneramur ovanter,
Votiferi cclebre solvamus concine laudum:Statuit ei Dominus testamentum pacis,
2. Qui sibi principium vitae finemque sacravit;
et principem feeit cum,
3. Liberius soiitum quo posset solvere censum,ut sit illi sacerdotii dignitas,
4. Quem commendabat meritis collata potestas
in aeternnm.
12t> -
Trop. ms. SamniagloriuDum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. A. — Trop.ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. B. — Trop. ms.
Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. AXIV. C. (unvoUstandig). — l, '2 celebri C; laudem korrigiert zu laudum B. —2 vitae fehlt A ; finemque servavit A. — 3 solidum quo possit reddere
pensum B. — In BC als de Communi Confessoris.
283. In saiicti Marci.
1, Conveniunt sancto certanti carmina Marco,
Quae David cecinit, cum talia verbnla fudit:
Protexisti me, Dettx, a conrentu inalifinantium, a multitudineoperantium iniquitatem. Psalraus : Exaudi, Deus, orationem etc.
2. Hoc valet audenter iustus resonare frequenter;
Cum se cognoscat protectum corpore, dicat
:
l'rote:iisti me, Diici, a lotir. ntn maliiinatdium etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. — Voi- 2„Post Psalmum.''
284. In sancti Martialis.
1. Martialem duodenus apex quia iure beavit,
Statuit ei Dominus tcstatnentum pacis,
2. Quem primum novit tellus Aquitanica patrem,et principem fecit eum
3. Lemovicam sedem tanto pastore perornans,
ut sit iUi sacerilotii dirinitus
4. Et faciat claram crebris virtutibus urbemin aeterinim.
Trop. ms. Martialense anni. 933—36. Cod. Parisin. 1240 add. saec. 10. A —Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084; bis : B*; B^. — Trop.ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. E. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. F. — Trop. nis. S. MartiniC?) Leraovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. G. — Trop. ms S. Augustini Leraovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. H. — Trop. ms. S. Aredii 1-emovicensis saec. 11. Cod. Parisiu.903. I. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. K.
1 fehlt A ; statt dessen Vers 1 vom folgeuden Tropus ; dort umgekehrtder erste Vers der Aufaug des vorsteheiiden Tropus. — 2 Aquitanicam FI. —3 pastorem GL — 4 Ut GIK. — Als lutroituste.xt in H : Probavit (,s. Nr. 295);derselbe iiber Rasur nachgetragen in D und F. Bekanntlich gibt dieser Um-stand einen Anhaltspunkt fiir die genauere Bestimmung des Alters jenerCodices (cfr. Gautier, I, p, 88 sq,),
2)<i5. In sancti Martialis.
1. Miirtialis meritum quia fulsit in agmine privnm,Statuit ei Dominus testamentum ^jacis
2. Plebs Aquitana sunm glisceus hunc esse monarchnm,et ^"'iwijjem ficit eum:
3. Lemovicae genti primus nova dogmata sparsit,tit sit illi sacerdotii difiiiitas,
4. Quo Cbristo genitos faciat super astra beatos))( netertuim.
Die gleichen Quellen wie beim voihergehenden Tiopus. — Vers 1 in A:Martialem duudenus etc. (s. Nr. 284 u. Anm.) — 1 agmine primum I. —2 Gen.s Aquitana EH. — 3 gente.s C, gentis BFGIK, plebi DEH. — Introitus-text „Probavit" EH, als Korrektur D, ausradiert F.
28(>. Iii saucti Martialis.
1. Martialis Doniinuin quia gessit pectore Christum,Statuit ei Dominus trstametdum jiacis,
2. Lucis in arce locans ipsum sua vota Lemovix,et jrrincipem fecit eum;
3. Primus in occiduis fidem sparsit trinitatis,
vt sit illi mceniotii (lignitas.
4. Hoc tellus Aquitana nitet doctore, magistroin aeternum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod, Parisin. 1084; bis : A', A". —Trop. ms Martialense saec 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. (iilier Rasur saec. 11). C. — Trop.ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop.ms. S. Martini(V) Leniovioensis saee. 11. Cod. Parisin. 887. E. — Trop. ms.S. Augustini Lemovicensi.-j saec. 11. Cod. Parisiu. 1119. F. — 1 quia iessit
D. — 3 in orbe locans A'. — Introitustext ijProbavit" CF.
287. In sancti Martialis.
1. Sedibus externis advenit praesul hic almus;
Sortis apostolicae quia Martialis fuit unus,
Stattdt ei Dominus tcstamcntum pacis.
2. Hic pater eximius Aquitanica rura peragrans,
et principem fecit eum.
3. Spermologus populis diffuuit semina verbi,
ut sit illi sacerdotii diffnitas,
4r. Fonte sacro tinctos post haec benedicit ovanter
in aetermtm.
T>ie gleichen Quellen wie beim vorhergehenden Tropus. — 1, 1 iSedibus
hestemis A'A-D, esternis E; praesul ausradiert D, pastor (st. praesul) BCF. —1, 2 fehlt E; ist tatsachlich der Anfang eines eigenen Tropus (s. folgende
Nummer). — 3 Spannologus A'A^, Sparmologis D, Sparmo logus E. —4 Fonte sacra A'A'-; post hoc A'A-'; Ijcnedixit A'. — Introitusteit
„Probavit" in B (iiber Kasurj CF.
2SS, In saucti Martialis.
1. Sortis apostolicae quia Martialis fuit unus,
Statuit ei Dominus testamentnm pacis,
2. Primus et occiduum Christo generavit hic arvum,(< principem fecit eum ;
3. Est et apostolico fulgorus in agmine praesul,
ut sit illi sacerdotii diyxitas iii aeteriium.
— 128 —Tiop ms. Martialense saec. 10. Cod. l'arisin. 1084. A. Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Pari.-iii. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense .saec. 11.
Cod. Parisin. 91 9. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. 8. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 8-7. F. — Tro|) ms. S. Aiigu^tini Lemoviceusis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. — Trop ins. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.
1871. H. — 1 Fortis, korrigiert zu Sortis F. — 3 apostolicae G; fulgoris
ABCEFH ; agmine pater E, doctor G. — Introitustext .Probavit" in DG;ebendort nach Vers 3 : Ecce sanctumque Deus (decus G) elegit Martialemapostolum, gaudent angeli et archanpeli, exsultat chorus apostolorum et omne»sancti. Gloria patri etc. Man erkennt deutlich diese Zu.satze als aus.jener Zeit stammend. iii welcher der hl. Martial zum Apostel Frankreichsernannt war.
28!>. In sancti Martialis.
1. Inclifus hic rntilo celebratur steniniate praesul
;
Plebs veneranda fratrum, modulando canamus in unum
;
Statvit ei Dominna testamentum pacis,
2. Queraque summus heros ditavit munere summoet principem fecit eum
3. Ecclesiae propriae firmans per saecla patronum,ut sit illi sacerdotii difjnitas
4. Et decus, splendor, ovans vita requiesque beata
iti ndinnim.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisiu. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. 1!. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensissaec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Martinif?) Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisiu. 8-7. E. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909 F. — Trop nis. Moissiacense saec 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. G. — Trop. nis. Glastnniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.)
Cod. Londinen. Calig. A XIV H. — 1, 1 celebremus H; schemate BF;Martine (st. praesul) H. — 1, 2 veneranda pafre H. — 2 fehlt H, statt
dessen: Et tibi, (Jhriste, decus ditasti munere summo. — 2 summus cheros G,sumus heres B, hac ipsa (Istatt lieros) F. — 3 Ecclesiam proprioH; patronoH. — 4 Et decus ore pio i.aeluni super esse logasti H. — In H Adaptierungauf den hl. Martinus, in F auf deu hl. Austriclinianus. — Der Introitustext
ist ausradiert in D.
'2iK>. lu sancti Martialis.
1. Plebs devota Deo, nostrum nunc suscipe carmen;Nempe virum colimus, de quo sapientia fatur
:
Statuit ei Dominus testamentum jiacis
2. Extulit atque suis coram altaribns almis,
et principem fecit eum3. Lemovicis famulum statuens dicare patronum,
ut sit iUi sacerdotii dignitas in aeternum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10- ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ras. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121: bis : C; C^ — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin 909. (uber Rasur: saec. 11). D. — Trop. ms. S.Martini Lemovicensis saec 11. in. Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms.
— 129 —S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. m.s.
Moissiacense saec. 11. Cnd. Pari.sin. Nouv. acq. 1871. G- — 1, 2 virumnovimus A; de quo .sacra verba profantur CDF. — 2 und 8 fehlen AF5C'DG.Introitustext „Probavit" DF.
291. Iii sancti Itlartialis.
1. Ipse est Martialis Domini praecelsus alumnus, —Statiiit ei Dominus tentamentum pacis, —
2. Israelis quem stirpe Deus rex ipse vocavit,
et principem fecit eum,
3. Culmine apostolico clarum quem misit in arva,
iit sit illi sacerdotii dignitas in aetentxm.
Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Pari.sin. 1121 A. — Trop. ras.
Martialense saec. 11. Cod. Parisiu. 909. (iiber Rasur saec. 11). B. — Trop.ms. S. Augustini Lemoviceusis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — Introitus-
text ,,Pr<>bavit" in liC. — In allen drei Quellen als „ad Repetendum"nach Plebs devota (s. vohergeliende Nummer).
21)2. Iii saiicti Martialis.
1. Celsa polorum,
pontas et iraa
praesulem istum
laudent canentes
:
Statuit ei Duminus
2a. Coronam sacerdotii,
ttstamentum pacis,
3 a. In sede sublinians, 3 b. Manens indeficiens
ut sit illi s. dignitas in aeternum.
Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. U. — Trop. ms. S. MartiniLemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — 3b, 1 Canens D. — In Dauf Martinus.
2 b. Quo uuiti simus fide
;
et princiiiem fecit eum
'liKi, Iii sanctl Martialis.
1. Martialem
prae saecla legit
cunctipotens
nobisque praesulem dedit;
Statuit ei D. t. pacis,
2. Quia dignum
fore praevidit,
ideoque
illum digne ornavit
et principem fecit eum
3. Lemovicam urbem tanto pastore perornans,
ut sit illi sacerdotii dignitas,
4. Quam decenter (ad)ornans polorum adeptus est regna,
ubi cum Deo regnat m aetermm.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod, Parisin. 1120.
1, 2 sq. cuntipotens legit.
Blume, Tropi Graduales. II. 9
— VM) —
•
2!i4. Iii saiicti Martialis.
1. Miirtialis, hagius praesul, cuni apostolis idem
In Cliristi nitida meruit discumbere cena
;
Statuit ei Dominux teatamentum pacis,
2. Nam veterem legem dignus videre peractam
Hancque nova Cliristum vidit sanctire, et inde
et principem fecit eum,
3. Clavigero caeli Petro quem gessit alumnuni,
Dogmate catholico cumuians cum pneumate sancto,
ut sit illi sacerdotii difjnitast
;
4. Agmine apostolico rutilans diademate sacro
Coetibus angelicis vernat so?iatu8 ovanter
in aetermim.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis sacc. 11. in. Cod. Parisin. 1120. —-Trophos de s. Martiale". — 1,1 praesul quod apostolis. — 1, 2 Christus. —2, 1 veterem indignus. — 2, 2 Cum qua nova Cliristus.
'2!)o. In saiicti Martialis.
1. Sanctus Martialis, fulgorus apostolus, ipsum
Carae Deum meruit iuvenis habuisse magistrum,Probarit eum Deus et scirit cor xuum;
2. Fortis amore Dei nam sprevit utrumque parentem,
Qnem Dominus cenando suum dedit esse ministrum
;
cogiiovit semitas suos,
3. Spiritus ignitluus Domini quem iure replevit
Omnigenis linguis et vero dogmate Christi,
deduxit illum in via aeterna
:
4. Clavigero caeli meritis et sanguine nexus
In solio Dominum residens collaudat in aevuni,
et nimis confortalus est iirincipatus eiut.
Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. A. —Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — 1, 1 fulgoris B;zu „ftilgortis" cfr. Nr. 288, Vers 3. — Hier in beideu Quellen der Introitus-
text ^Probavit" vom Jahre 1181 (1128?).
'2!l(>. In saiu ti Martialis.
1. Christi discipulus, Hebraeo germine clarus,
Martialis, splendorem dans Aquitanicae genti,
Prohnrit eum Deiis et sclrit cor suum
;
2. Emicat hic unus de septuagintti duobus
Signatis Domino ludaeae per loca missis,
cofinovit semila^ siias,
3. Corpore queni iuvenem, sed corde senem sibi legit,
deduxit illum i)i ria aeterna,
4. Gallia qucm salvata patrem veneratur in aevum,et nimis confortatus est princlpatus eiiis.
Trop. ms. .S Augustini Leniovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. A. —Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — 1, 2 splendoremoans Aquitanicae gcntis A.
— 131 —
207. In gancti Martini.
1. Gemma Dei, Martinus, adest virtute coruscans,
Dicta cni testantur mystica voce sonora
:
Statttit ei VomivHi^ testamentum jiacis,
2. Per quem vipereum mundi deviaceret hostem,el principem fecit enm
;
3. Lampade caelesti coronatus triumpliat in astris,
vt sit illi sacerdotii iligititas^
4. Imbuit illius divino flamine mentemm aeterntim.
5. Hinc memorans psalmista Dei magnalia dicit:
Misericordias JJowini in aeternum cantabo etc.
6. Pangite nunc, socii, laudes summae Deitati,
Qunp tanto super astra suos sublimat honore
:
Oloria ]iatri et filio et spiritiii sancto etc.
Trop. nis. Moguntinum i?) aiiiii 955—62. Cod. Lonilinen. Add. 19 768.
A. — Trop. ms. Prumiense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. H. — Trop. ms.Erameramense saec. 'Via. Clm. Monacen. 14083. C. — Trop. ms. Wintonien.sesaec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. D. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11.
Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrifjien 473. E. — Trop. ms. Glastoniense(? Cantuariense) saec. 11, ex. (et 12) Cod. Loiidinen. Calig. A XIV. F.
Trop. ms. 8. Martini Masciacensis(?) .saec. 'Wn. Cod. Vatican. Regin.222. G. — Trop. ms. Martialcnse saec. 11. Cod. Parisin. 909. H. — Trop.ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. I. — Trop. ms. Nivernensesaec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 12;:i5. K. — Trop. ms. Sammagloriauumsaec. 12. Cod. Parisin. 13252. L.
1, 1 coruscat IK, coruscus DE. — 1,2 testatur IK. — 2 vipereo EF;mortis (st. mundi) DEF, mundum H felilt 1, mundi devicerat BCG—K. —Nach 2 schieben DEFL ein: Res caelorum Deus terrarumque, ut sit illi etc. —3 sqq. fehlen DEF. — 3 caelestis 151^; .st coronatus 1. ornatus(?); fulget
(st. triumphat) C. — 4 feblt L — 5 sqq. fehleii CGHI. — 5 Hic B; ist
iibrigens ein wandernder Hexameter. — 6, 1 deitatis 1>K. — 6, 2 astra suo
BK; coronat (st. sublimat) B; honorem B. — In L angewendet auf Maglorius. —(Cfr. Nr. 343, Vers 5 sqq.).
298. In isancti Martini.
1. Martinus roeritis virtutuni ct stemmate poUet;Statuit ei TJomimis testainentum pacis,
2. Carccre qui nexus carnis unimatus ab astris,
et principem fecit eum,
3. Cuius pontificalis apex flavescit abunde,nt sit iUi sacerdotii difinitas,
4. Moenibus astriferis puro conscriptus in albo
in aeternum.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. Cod.Parisin. 1084;; Vjis: B'; B-. — Trop. ms. Martialense
saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ins. Martialensc .sacc. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.
909. E. — Trop. ms. 8. Martiiii Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin.
1120. F. — Trop. ms. 8. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
9*
— 1:^2 ~887. G. — Trop. ms. Aretlii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. H. —Trop. ms. S. Martini Masciacensis(?) .saec. ""ii. Cod. Vatican. Reg-in. 222.
I. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisiu. Nouv. acq. 1871. K. —Trop. ms. Nivernense paec. 11. Cod. Parisin. 9449. L. — Trop. ms. Nivemensesaec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. M. — Trop. ms. Sammag-lorianumsaec. 12. Cod. Parisin. 13252. N.
Trop nis. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. O. —Trop. ms. Wintoniense saec. l^. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
P. — Trop. ms. Glastoniense (V Cantuariense saec 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. Q. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11.
Cod. Capit. Veronen. CVII (100). 11. — Trop. ms. Bononiense(V) saec. 11.
Cod. Angelic. 123 (B III 18). S. — Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod.Oxonien. Douce 222. T.
1, 1 Beatus Martinus meritis GK: Martialis i st. Martinus) AB 'DF ; meriti
Af-K, raerita B'
; et fehlt A—FHK; virtutum forma te pollet(.') C; pondit(st. pollet) LM. — 3 Hnins korrijjiert zu Cuius O; pontificali L: apes lavescit
8; abundet G. — 4 Moribus H, Manibus K: puero H; constrictus S; in
alvo CM. — In CDELK foJg-t der wandernde Hexameter: Hinc raemoranspsalmista etc. (efr. Nr. 297, Vers 5). — lu S lautet der Introitustext: „BeatusMartinus obitum longe ante
[
dissolutionem sui corporis ' indicavit" ; die
Querstriche bezeichneu, wie dieser Text zwischen die tropierenden Hexameterverteilt wurde; er bildet so einen noch ungleich schlechteren Context als dergewohnliclie Introituste.xt in der vorgelegten Form.
'2'M. In sancti Martini.
1. Ecce, dies niagni meritis vcneranda patroui,
Qui fuit iii populo splendor ovans, ide<»
Slatuit li Domhuis tentitmeutiim pncis;
2. Rex regum cunctis pandentem verba salutis
Tutavit fanmium ante minas procernmet priitcipem fecit eum.
3. Digne, Christe, tibi fanmlantem constituisti
Patris in excelso pontiticem solio,
ut sit illi sacerilotii cJiiinitax.
4. Qui bene certavit tcrris, modo regnat in astris
Coliaudatque sunm laetus in axe Deomin neternum.
Trop. ms. Martialense saee. 10 Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Ci.d Parisin. 1118 B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C — Trop. ms. Martialen.se saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. nis. S. Martini (?) Lemoviccnsis saec. 11. Cod.Parisin. 887. F. — Trop. ms S. Martini Masciacensisl?) saec. '"/n. Cod.Vatican^ Regin. 222. G — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. H. — Trop. ms. Sanmiaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. I.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. t )xonien. Bodl. 775. K. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. L.
1, 1 meriti BCDH;patronis I. — 2, 1 verba fehlt G. — 3," 1 lautet in
A—FH: Constituens digne ministrantem dona superna (ein raetrisch nichtfehlerfreier Hexaniefer ohne den sonst gewahrten Binnenreim). — 3, 2 PatriB—FH. — 4, 2 iii arce. L. — In KL auf Swithunus, in I „de unoconfessore".
300. Iii sancti Martini.
1. Dicat in aethra Deo laudes haec contio sacra
Martinoque melos decantent organa vocis:
Statiiit ei Dominim testamentum pacis
2. Quo populis propinaret ovans documenta tidei,
et princifem fecit eum3. Christus, ut ecclesiae suae sacra iura libaret,
ut sit illi sacerdotii difinitns
4. Palma decoris, velut lucet aelher in ordine Phoebi./)( nefernum.
Trop. iTis. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ras. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. 15. — Trop. nis. Martialeiise
saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop ms. Martialense saec. 11. iu.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909.
E. — Trop. nis. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. F. —Trop. ms. S. Martini (?) Lcmovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. G. —Trop. ms. S. Augiistini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. H. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. I. — Trop.ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin 13252. K. — Trop. ms.Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex et 12. Cod. Londiuen. Calig. A XIV. L.
1, 1 in aethre D; laudes et contio tota L; conscio I. — 1, 2 MartiniqueBG: Martinoqne simul decantent L, Martinum necne simul decautent K;decantaut F. — 2 fehlt KL, statt desson : Sidera qui statuit Martinum st ipse
sacravit. — 3 fehlt K. — 3 ecclesiae sanctae sua iura L; iure H; sacramenta(st. sacra iura) 3. — 4 fehlt A. — 4 Aalma H, Alma G ; Palraa decora KL
;
velut luce CF, licet G, nitet KL; plehi (st. Phoebi) G. — In K folgt noch:
Trinum rite Deum [hinc] concinat caelicus ordo in aeternum.
Ebendort ist der Tropus verwendet als de Communi Confessoris.
301. In sancti Martini.
1. Hic Domini famulus quia mansit iure fidelis,
Stdtnit ti Dominus testamentum 2'acis,
2. Quo manna valeat cunctis praebere superna,
et principem fecit eum,
3. Armis accintum verbi vestivit honore,
ut sit illi sacerdotii (lifjnitas
4. Et decus eximium, mansurum firmiter usquein aeteruum.
Trop. ms. Martialense ;inni 93.3—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop. nis.
Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense saee.
10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.
Parisin. 909. D — Trop. ms. S. Martini Leraovicensis saec. 11. in. Cod.
Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini MasciacensisC?) saec. '"/n. Cod.
"Vatican. Reg-in. 222. F. — Trop. ms. Aeduense saec. Cod. Parisin.
Arsen. 1169. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.
1871. H. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. I.
1 Iste (iiber Rasur) Domini A. — 2 und 3 fehlen FGI; statt dessen in F:
Dictis praelucens, morum probitate decorus;
in G: Ut iugiter summus stola vemante sacerdos, et ]irinci]ieni fecit eumInter primates regni caelestis herilem, ut sit illi elc.
iii I: Acceadeus in euni, quod ait vetus atque modemum.
— 134 —2 Quod maDiiH valea A; superni C. — 3 praecinctus A, accinctus B—EH;honorem A. — 4 Ut CDE: finitur (st. firmiter) G. — Vervvendung in E auf
den hl. Martial, in 1 de Communi Cnnfessoris.
:W2. Iii saiicti Martiiii.
1. Qui placuit Dnitiino, inagnas nunc, ecce, sacerdos
Statuit (i iJominns testametittim pacis,
2. Lustravit sacris pectus pnrgando lucernis
et principtm fent eiim,
3. Iustitiae[que] caput ornat diadenia sacratum,
iit ait illi f^acerdotii difjnitas;
4. Alma glorificatur ovans pietate per astra
iii aeternuiii.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod Parisin. 1084. A. — Trop ms.Martialeiise .saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. O. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Farisin. 909. D. — Trop. ms. .S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martini Lemovieensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Martini Masciaceusis(?) saec. '"/ii. Cod.Vatican. Keg-in. 222 G. — Trop. m.s. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin.
Nouv. ac<|. 1871. H. — 2 fehlt G. — i sacrata G
303. In sancti Martini.
1. Laetabunda per orbemnunc emicat dies,
Qua pauper et modicus
hic praesul Mariinus
Caelum insreditur dives, quia
Statuit ei Dominiis testamentuin jjcicis
;
2. Pontiticale dcdit illi decus auctor honorumet principem fecit eum
3. Praebuit et aris pro plebe astare sacratis,
tit sit illi facerdotii diijnitas,
1 4. Vota fcrat Domino laudis in munere summoin adernum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Tn.p. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909 B. — Trop. ms. S. Martini Lemo-
-vicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin Nouv. acq. 1871. D. — Trop. ms. S. Augustini Lemo-vicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. - 1, 4 fehlt E. — 2 sqq. fehlenD. — 2 illi Deus auctor honorem B; auctor bonorum E. — 3 ac arvis AE. —Uberschrift in C: „ln festivitate domini nostri Martini praesulis."
304.
1. Posuit illi
pactum aeternnm
Dominus; dicite,
fratres, eia:
Stattdt illi Dominustestamenttnn pacis;
lu Hancti Martini.
2. Potentem fecit
enm gratia
sua ; iubilate
illi, eia:
Et prindpemfecit eum,
— 135 —
3. Quo sit illi
pontificalis
infula, vito, salus
beata, eia;
Ut sit iUi sacerdotii
difinitas iii aetevnuni.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. (3, 4 eia
dicite).
805. Iii saiicti Martini.
1. En. venerandus adest Martinus orbe subacto,
Qui ut Christi dignus polleret sorte minister,
Statuit ei Dominus tifttamentum pncis,
2. Atque suo iunctus fulget super aethera regi,
et itrincipem fecit eum, ut sit illi sacerdotii dignitas
3. Ac populi tergat delicta precando sacerdos
in aeterniim.
Trop. ms. Moguiitinum(V) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768.
A. — Trop. ms. .S. Martini Masciaceusis (?) saec. '"/ii. Cod. Vatican. Regin.
222. B. — 1, 2 polleret forte A. — 3 Hac.
30<5. In sancti Martini.
1. Mellifluis cum melodiis reboemus in choris,
Adest enim festa Martini, in quastatuit ei Dominus tcstamentum pacis,
2 a. Ergastulo carnis 2 b. Tribueas aeterna
solutum caelestis ei nunc praemia
regni constituit et splendente poneus
pontificeni summum in polorum regno,
et prinLipem fecit eum, iit sit illi sacerdotii dignitas.
3. Assidue Christum collaudat in aethere puroin ueternum.
4. Aeternum Dominum caelestis concinat ordo:
Gloria patri et filio et spiritui sancto etc.
Trop. ms. Martini Masciacensis(?) saec. '"/ii. Cod. Vatican. Kegin.
222. — 1, 1 cuni fehlt. — 2b, 2 nume fehlt. — 2b, 4 regna.
307. Iii sancti Hartini.
1. Plebs devota Deo, nosfrum nunc suscipe carmen,
Nempe virum colimus, de quo sapientia fatur:
Statuit ei Dominus testamentum pacis.
2 a. Inter poutificum 2 b, Celsiore micat
agmina gratia.
Et principem fecit eum,
3a. Qai cakata
haereticorum
perfidia
3 b. Trinitatis
sanctae docuit
mysteria.
ut sit illi sacerdotii dignitas.
4a. Et confracta
draconum nequitia
4b. Stolam imraortalitatis
adeptus est in gloria
in aeternum.
Trop. ms. S. Martini MasciaceDsis(?) saec. '"/ii. Cod. Vatican. Kegin.
222. — 1,1 nostro (vgl. den Tropus gleichen Anfanges auf Martialis,
Nr. 290). — 2b, 1 Celsiore emicat (Ditographie). — 3b, 1 sq. Sauctae trinitatis.
1. Hac in laude patris cuncti dicamus ovanter:
Os iiisti meditahitur sajiientiam,
2. Qui nobis hodie semen coucessit habere,
ci linf/ua eius loquetur iudicium;
3. Unde dies sit hic toto venerabilis orbe;
lex Dei eius in corde ipsius.
Trop. ms. "Wintoniense .saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.
473. B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12). Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 1 ovantes C.
1. Haec lcgift (iuce Mauritio pro noraine Christi
Mortem sponte subit, cum mox ei Christus et inquit
:
Venite, henedidl jtatris mci,
2. lure coheredes mei vos patiendo sequaces,percipite regnwn
3. A patre sponte datnm, vestro sed agone coemptam,quoA lohis jiaratum est ah oriijine mundi,
4. Vos, legio mea cum superis iam iuncta, canetis
AUeluia. Venite, tienedicti patris mei, percipite regnum,
5. Mitibus atque bonis hoc solum constat in astris,
quod i-ohis paratum est ah origine tnundi,
6. Quo semper concentus adest et gloria perpes,AlleJuia, Alleluia.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisia. 1121. C. — Trop. ms. Martialeiise saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Augustiui Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. F. — Trop. ms. S. Martini Masciacensis(?) saec.
Cod. Vatican. Regin. 222. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.ParisiB. Nouv. acq. 1871. H.
1, 2 subiit EH; Christus en inquit A. — 2 coheres A—FH; lure [co-
here]des G. — 3 Ad G; vestros ed acones G; vestro feblt A—FH; coeptum
SO^. In sancti Mathaei.
;10J>. In sancti Mauritii.
— 137 —
A. — 4 legio mei B; quos (st. cum) snperis G; iam decantantes A—FH. —5 und 6 fehlen A—DFH. — Durch G liefs sich der stellenweise verdorbeneText, in dem die Hexameter uud zug-leich der stets gewahrte Binnenreimmanchmal entstellt waren, wieder berstellen.
310. In sancti Manritii.
1. Vos, qui terreni vitastis praemia saecli
Et cupitis gaudere meis in coetibus, ergoVenite, benedicti ^Jrt<r«.s inei,
2. Sanguine qui proprio mercastis sceptra polorum,
Christus ait, mecnra laetantes absque laborepercipite refjnum,
3. Ad mea vota quod optastis, qui iure venitis,
Sumite. contribuli, nunc hoc venerabiie donum,qnod vohis j/aratiim est ah origine mundi.
4. Eia, christicolae, reboando promite Christo
Et puro cordc pangite mellidue:AlMuia.
5. Agmina sanctorum, mihi decantabitis illuc
:
Gloria patri et filio et spiritui aancto etc.
Trop. ms. S. Martini Masciacensis(?) saec. Cod. Vaticau. Regixi.
222. A. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. iu. Cod. Parisin.
1120. B. — 1, 1 terreni B; vestastis A. — 2, 2 mecum certantes B. —3, 2 contribules B. — 4, 1 sq. Christo Et fehlt A. — 4, 2 corde et pangite
A. — 5 fehlt A.
311. In sancti Manritfi.
1. Martyrii qui rite mei, vos sanguine testes,
Victricis pugnae meruistis ferre triumphura,
Veuite, henedicti patris mei,
2. Et quia ferventes certastis araore tidei,
percipite regninn,
3. Vitae tripudium capietis in axe perenni,
()uod cobis paratum est ab oriijine muiidi,
4. Concentu pariii quo me super astra fatentur,
Alleluia, AUeliiia.
Trop. ms. S. Martini ILemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120.
A. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119.
B. — 1, 1 quin te A, quinte(I) B.
312. In sancti Mauritii.
1. Laeti militiae celcbremus festa Tliebaeae
Landibus inque eins psalraistae verba canamns
:
Multue tribidationes instorum,
2. Quas pro mercedis passi sunt dote pereanis;et de his omnihus Uberavit eos Dominus,
— 138 —
3. Qui miserans oniiios salvat pro se tribulantes.
Domimi!^ custodit uiiniia nxfn eunnn,
4. Qnod iiec ab his uiium sit perditione reiectuni,
Robore sed tidei locat omnia sede perenui;
unum i'X his noii contentur.
5. Strenue Agaunensis persteraus laude phalangis,
Nunc redeamus item cantum relevando priorem:
Multae trihidationes iustorum etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. CoH. Hanibergen. Ed V 9.
313. In sancti Micliaelis.
1. Piincipis aetherei Michaelis festa canendo,
Caelica turba. Deo festivo nablo cieto.
Benediiite Dominum, omiies angeli eius,
2. Laudibus alternis ter trinis coetibus almis,
potenies rirtute, qui facitis verbuvi eius,
3. Terrigenas interque Deum celeres volitatis
heroes (kJ auiJiendain vocein sennonum eius.
Trop. ras. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ras. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Martinil?) Lemovicensis saee. 11. Cod,Parisin. 887. F. — Trop. ms. 8. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
903. G. — Trop. ms. S. Aug-ustmi Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
1119. H. — Trop. ms. S. Martini Masciacensis('?| saec. '"'ii. Cod. A'atican.
Rep^in. 222. I. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.1871. K
Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veroneu. CVII(100). L. — Trop. ms. Novalieiense saec. 11. Coil. Oxonien. Douce 222.M. — Trop. ms. Placentinum saec. "/]2. Cod. Capit. Placentin. 6.5. N. —Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. e.x. et 12. Cod. Londinen.Calig. A XIV. O.
1, 1 aethereis L; canenda L, colenda I, colendo MN'0. — 1, 2 CaelicaDeo turba O; festive nabla O; noblo K, ablocieto F, namblotieto A; cietat
L. — 2 und 3 fehlen N. — 2 ter trinus L; vocibus almis 10. — 3 Terri-genis F; internas Deum O. — 3 fehlt IL; statt dessen:
Ordinavit legem pro nobis (per nos L) homo factus herilem (herile Ll(cfr. Nr. 314).
314. In saucti Michaelis.
1. 0 Michael superaeque ob nos gaudendo cohortesBenedicite Dominum, omnes ungeJi eius,
2. Nos qui sanet aegros, vos stare facitque beatos;
poteyites virtute, qiii fncitis i-frhum eius,
3. Ordinat hic legem per vos homo factus herilemad audientam voicm sermonum eius.
Die gleichen Quellen A—K, wie beim vorhergehenden Tropus ; alsdannrTrop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. L. — Trop. ms. Samma-gloriamini saec. 12. Cod. Parisin. 132.52. M. — Trop. ms. Wintoniense
- 139 —saec. 10. ex. Cod. Oxonien. ItoHl. 775. — Trop. ms. Wintoniense saec.
11. Cod. Coll. Corp. Christi CantMbrigien. 473. O.
1 superetque ob A; gaudentes 1. — 2 und unigestellt ILNO. — 2Vos, korrigiert zu Nos M; qui facit aegros 1; s:iiiat M; iios stare AB, vostare
F. — 3 Ordina B; lege N. (Zu Vers 3 cfr. Schlufs der Anmerkung vonNr. 313). — In I ist dieser Trnpus „ad Repeteudum" ; bei der ersten Rezi-tation dient dort eiii prosaischer Trojms : Hodie regi archangeloruni laudes
promamus cum psalmista : Benedicite JJomivum etc.
315. In ^aiicti Micliaelis.
1. Quem cancta laudiint
Simul creata,
Regem aeternum
Atque tremendumBcneditite Doiiiin um,oiniiefi angeli eiits,
2, Imparibus vos officiis qui iussa refertis,
potentes virtute, qui facitis verhum eius,
3, Solventes populis divina dogmata iuris
ai} audicndam voieiit seniiinniiii diis.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. in. Cnd. Parisin. 1121. li. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — Trop. ms. S. Martini Lemoviceusis saec.
11. in. Cod. Parisiu. 1120. E. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec.
11. Cod, Parisin. 1119. F. — 1, 1 cuncti A. — 2 und 3 fehlen D. — 2 officii
B. — 3 divina fehlt A; dogmate A. — In A ist der Tropus de sanctis
Angelis.
316. In sancti Micliaelis.
1. Angelici nunc rite chori Christique ministri,
Benedicite Dominuin, omnes angeli eiits,
2. Vos astare Deo David docet, ecce. supemo," potentes virtute, qui facitis verbum eius,
3. lura datis cunctis sacrae quoque mystica legis
cul audiendam vocem seimonum eiuf.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Coil. Parisiii. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S- Martini Lemovicensis saec.
11, in. Cod. Parisin. 1120 D. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. — 1 ministris A. — 2 ecce fehlt E. —In A i.st dieser Tropus d. ss. Angelis.
317. In sancti Michaelis.
1 . Aspectu semper divino rite fruentes,
Illius faciem speculando beatificati,
Benedicite Dominum, omnes angeli eins.
— 14(» —
2. Ecclesiae natis ipsius iussa ferentes,
liotente>< virtute,
3. Per qnos virtutuni peraguntur signa per orbem,
(lui fdcitis lerbum eius.
Trop. nis. S. Martini Masciacensis^?) saec. Cod. Vatican. Regin.
222. — 1, 2 Illius factum.
318. In sancti Micliaflis.
1. Hunianis superas iungentes vocibus odas
Hfuedicite iJomittum, omnes aiigeli eius,
2. Et vos concentu pariter celebrate faventes,
poteiites vii tute, qui facitis verhum eixis,
3. Nuntia dutn geritis, per quae bene corda paratis
nd audieuflam rocem sermonum eius.
Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. — 1 Humani.
319. In sancti Michaelis.
1. Coniuncti superis aniuio imnc psallite, fratres:
Bciicilit ite DoiniiiHiii, omiicfi augeii cius,
2. Luniine de suninio clarissimi lumine caeli,
potentes rirtute, qui facitis verbum eius;
8. Christus nos foveat sanctis precibus quoque vestris
ad audienilam rocem sennoiuaii eius.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien.
478. B. — Trop. ms. Glastouiense ('? Cantuarieuse) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 2 Numine . . . numine C. ; clarissime ABC.— 3 Christo C
;quoque nostris C.
320. In sancti Michaelis.
1. Summi caelicolae, devicto caelitus hoste
Yobiscum raerito psallat Davidicus ordo,
Eia: Benedite Uominuin omnes angeli eius, potenles viriute,
2. Est quia pax vera Michael vincente perennis,
qui facitis verbum cius,
3. Incorrnpla quibus mens et sine crimine virtus
ad audiendam vocem sermonum eius.
Trop. ms. Wintoniense saec 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. AVintoniense saec. 11. Cod. Coll Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 2 perenni AB. — „Ad Repetendum" ABnach „Coniuncti superis" (Nr. 319).
321. In sancti Michaelis.
1. Miraus angelicas cecinit psalmista cohortes
Mente prophetantis dulcibus eloquiis:
Benedicite Dominum, omnes angeli eixis,
— 141 —
2, A(l disponendnm naturae in saecula motunipotentes virtute, qui facitis verbum eiufi
3. Sub duce magnifico, caeli Michaele ierarcho
ad audiendam roccm sermonum eius.
Trop. ms. Wintoniense saec 10. ex. Cod. Oxoiiieu. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintouiense saec. 11. Cod. CoU. Corp. X' Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52. C. —Dberschrift in AB; „Item pulchri tropi."
322. In sancti Michaelis.
1. Qui patris in caelo nostis cognoscere vultum,
lienediciie Domi)imn, om->tes anqeli eitts,
2. Ter trinus ordo, Deum laudantes voce perenni,
jjofentes virtute, qui facitis verhum eius,
3. Sancto firmantes sanctorum neumate raentes
ad audiendum vocem sermonum eius.
Trop. ms. Nonantiilense saec 11. in. Cod. Koman. Vitt. Enian. 1343.
(Sessot. 62). A. — Trop. ms. Nonautulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824.
B. — Trop. ms. Nouantulense saec. 11. Cod. Roman. Casanaten. 1741
(C IV 2). C. — Trop. ms. S. Benedicti Mantiiani saec, 11. Cod. Capit.
Veronen. CVII (100). D. — 1 caelis D; nostris (st. nostis) A. — 2 Te trinus
AB. — 3 Sanctos A; firmante B; neuma canentes D. — In ABC ist der
Tropus de ss. Angelis.
823. In sancti Michaelis.
1. Cives caelestes, Domino persolvite laudes,
Benedicite Dominum, omnes anfieli eius,
potentes virtute, qui facitis verbum eius,
2. Cordibus ex nostris hostes depe\Ute saevos
ad audiendam vocem sermomim eius.
Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. O.xonien. Seld. supra 27. —2 debellite.
324. lu sancti Nicolai.
1. Spes, via, pax, faulor iustorum, lux, decus, auctor
Esse perenne suo post labile dans NicolaoStatuit ei Dominus,
2. Procinctu belli quem iuvit, post dedit illi
testamentum pacis,
3. Non sequitur quam mors, quae finis permanet exsors,
et jirincipem fecit eum4. lura relaxandi noxas sibi dansque ligandi,
ut sit itli sacerdotii dignitas,
5. Quae non marcescit sed iugi luce nitescit
in aetenium.Ps. Misericordias Domini in neternum cantabo,
6. Qui caelos hodie Nicolaum fecit adire.
Gloria ixitri et filio et spiritni sancto,
7. Esse subest unnm quis, par decus assit in aevum,siait erat in principio et nunc et semper etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. add. saec. 12.
- 14 J -
Iii sancti Nicolai.
1. Praesulis iiisigiiis Nicolai vocibus altis
Annua pacifice iubilentur cantica, namqueStatuit ei Dominus tfstametitum padset jirinciiMin fecit cum,
2. Officio (Jignam qui sanxit praesulis illam,
ut sit iHi sficerdotii clicjnitas,
3. Ac sibi per Petrum concessit ab boste triumphamin aeternum.
Trop. ms. 8ammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252.
SH). In saucti Pauli.
1. Ecce, fideni niagni rccolens doctoris in orbe
Ecclesiae clerus nuuc eius voce resuUet:
Scio, cui credidi, et certus sum2. Certamen certando bonum cursumque tidelem,
quia potens est (lepositiim meum servare
3. In soiio regni reddens hoc centuplicatum
1)1 illum iliini iiixliis iiidex.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. II. in. Cod. Parisin. 1121 B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martiui Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D — Trop. ms S. Martini(?) Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisiu. S87. E. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensissaec. 11. Cod. Parisin. 1119 F. — 1, 1 Martyro magni ADEF; B und Csetzen zu „Ecce fidem" die Kubrik : vel Martyriuiu (Martvrio Bj ; orbem A. —2 fidele AD. — 3 refrna I).
32'. In sanctl Pauli.
1. Paulus sic fatur Christo debente beandus
:
Scio, cui creilidi, et rertiis sum,
2. Creditor est verax, certum quem semper habeboquia 2^otens est depositum mnim sf riare.
3. Hic mihi certanti palniam donabit amoenamin illum diem iustus iudex
Trop ms. Heideuheraense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. A. —Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. B. — [CJreditor A.
UH. In sancti Pauli.
1. Caelica suspirans vas Christi gaudia, Paulus,
Optabat fragilem carneni deponere dicens
:
Scio, cui credidi, et certus sum.
— 14:3 —
2. Est mihi namque mori lucrum, est mihi vivere Chrislus,rptin poten-i est dejtoxitum meum servare
0. Atque meos salvare greges a morte perenniin ilhtm tliem iuxtus iudex.
Tiop. ms. AViiitoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleer. Corp. Christi Cantabrieien.473. H.
'AiM. Iii saiicti Paulf.
1. Gentilium doctor et sacri spermatis auctor
Caelestis regni de spe contisus aiebat:
Scio. citi crerlidi, et certus sum2. Mystica pro meritis mihi reddere dona sulutis,
iinirt jirjtens est rlejtositum meum seriarc in iUum diem,
3. Praemia cum doctis tribuentur, tartara stultis;
wsfMS iudex.
Trop. ms. AVintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Xi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. .Samma^lorianiim saec. 12. Cod. Parisiii. 132.52. C. — 2Maxima C.
330. In Converjsione s. Pauli.
1. Terrigenae, cum caelicolis pro principe PauloGaudeanms omnes in Domiiio,
2. Cuius in hoc tam mira sui miseratio fulget,
iliem festitm celeliraiitcs sub honore bcati
Piiuli iijiostnli, ile cuiwi crmversimie rjaiident angeli,
3. Omnes nos etiani geiites. quibiis exstitit auctor,
et collaudavt filium Dei.
Trop. ms. JSammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252.
331. In saucti Petri.
1. Angelico fretus dixit munimine Petrus:
Nunc scio vere, rjitia misit D. aniiihim suum;
2 a. Lux iustitiae 2 b. Liberavit meme illuminavit salvator meus de
et de carcere manu cruenti
eduxit praedonis.
et ervpuit me, de manu Herorlis
8. Ef rle omni ex^jmtatione,
tiiua nie ciicuindedit
coucilio iniquo,
jikbis lutlaeorum.
Trop. ms. Martialense anni 93-3—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Wintonlense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Caiitabrigien. 473. B. —
— 144 —
Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.
Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin.
13252. D. — Str. 2a sq(i. fehlen iu D an dieser Stelle, sind aber angefugt
dera in Prosa beginnenden Tropus Diiina beatus Petrus etc. — 2a, 1 Luxiustitiat? in tenebris BCD. — 2b, 2 salvator meus lesus Christus de D. —3, 2 sq. ("unetoque coetu maligno BC. — 3, 3 iniquo concilio D. — Vers 1
findet sich auch in den Codd. Parisin. 1119, 9449, Nouv. acq. 1871, Arsen.
1169, aber in Verbindung mit einer Fortsetzung, welche keine Symmetrie
im Teite aufweist, namlich: Custodem ac defensorem vitae meae , et eripuit
me etc.
33?. In sancti Petri.
1, Carcere iam liber, custodibus atque catenis
Ad se conversus sic Petrns apostolus infit:
Niinr scio rere. qtiia misit T)ominuft anffelutn suum,
1. Quem pius ipse mihi tutorem praebuit alraum,
et eripuit we de mnnu Herodis.
3. Crudelis nimium nostrorum caede tyranni,
et de omni exsjyectatione ])lehis ludaeorum.
Trop. ms. Wintonieuse saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Colleg. Corp. Christi Cantabrigien.
473. B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod.
Oxonien. Seld. supra 27. D. — Trop. ms. 8. Arnulphi Metensis saec. 12. in.
Cod. Meten. 452. E. — Trop. ms. Vedastinura saec. 11. Cod. Cameracen.
76 (75). F. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252.
G. — 1, 2 sic fehlt FG. — In AB als „ad Repetendum".
333. In sancti Petri.
1. Pangite nu^c Domiiio cuncti pia verba beati:
Eia, Ni(nc scio rere, quia misit Dominus angelum suum,
2. Est qnia cunctorum ciemens rector qne benignus,
et eripuit me de vianu Herodis et de omniexspectatione pldris ludaeorum.
3. Quapropter dignas resonemus et insimul odas:Domiiie prohasti me et cognovisti me.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.
S. Martinil?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — 3 digna C. —Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonieu. Bodl. 775. D. — Trop.
ms. Wintoniense saec 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. E. —Trop. ms. Glastoniense (V Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Ood. Londinen.Calig. A XIV. F. — In DE: „Ad Repetendum" — 1 Domino laudes pio
corde beato DEF; allerdiugs wurde so der sonst beobachtete Binnenreim(Assonanz) gewahrt erscheinen. — 2 Es F; clemens sator V.
334. In sancti Petri.
1. Eraicant egregiis loquelis verba praetoris;
Ferreis evectus serris mirando proclamat
:
Hunc scio vere
— 145 —
2. Consors ipse Deo, devota mente prosilit,
quin misit Domintis
3. Benignnm, sanctum, nitore multo vernantematu)f:lum suum
;
4. Ex omnibus collaudat Ueura, sed et insuper addit:
et eripuit me5. Pennifer, attritis baccis me hinc liberavit
de manu Herodis,
6. Positis militibus, seu cnncto maligno conventn
et de omni exsjjectatione
7. Proripit fugatas divino nutu cohortes
plebis ludaeorum.
Trop. ms Martialense saec. 10. ex. Cod. ParisiD. 1084. A. — Trop.me. S. Martini Leniovicensi.s saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop.ms. S. Martini (?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — 1, 1 verbapraeconis A ; auch „praetor' als Attribut des hl. Petrus ist ungevvohnlich. —1, 2 eris AB. — 2 ipse Deum A. — -3 nitorem ABC. — 4 et fehlt A. —5 astrictis baccis A. — 6 [Po]sitis A. — 7 fngatus BC; cohortem ABD.
'iSo. In sancti Petri.
1. Praesul ecclesiae rutilanti lumine clarus
Subsidio fretus inquit angelico Petrus:
Nwnr xcio Mro, quia misit Dominus angelum suum,
2. Ministrum luminis pellentem tenebras antri,
et eripuit me de manu Herodis
3. Horridi [in] se nimia crudelitate furentis,
et de omni exspectatione
4. Ore super rabido frendentis nec reverentis
jjlebis ludaeorum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.S. Martini (?)Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — 3 [Hojrridisenimio A; fiirenti ABC. — 4 fO]re A; frendentem nec reverenti ABC.
336. In sancti Petri.
1. Sortis apostoiicae princeps dum lumine Petrus
Angelico Instratur, abit de carcere dicens:
Nunc scio vere, quia misit Dominus anf/elum suum,
2. Qni mediis splendens tenebris mihi solvit habenas,et eripuit me de manu Herodis
3. Custodum de vi referens caeleste triumphumet de omni exspectatione plebis ludaeorum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — 1, 2 abiit B;carcere rediens A. — 2 Quem B. — 3 de iure ferens B.
Blume, Tropi Graduales. II. 10
— 146 —33". lu sancti Petri.
1. Petrus, apostolico qui fulsit in ordine primus,
Ad se conversus gratanter talia prompsit:
Kunc scio rere, quia misit Bomimis anfjelum suum,
2. Rex meus, et specimen taetro de carcere solvit,
et eripuit me de manu Herodis,
3. Ad trucis imperium protexit et ipse tyranni
et de omni exspectatione plehis ludaeorum.
Trop. ras. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. A. — Trop. ms.
Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. B. — 1,1 fulget B. —1, 2 conversis A; gratenter B.
33-^. Iu s. Petri ad Tiiicula.
1. Angelus excuteret tento dum vincula Petro,
Primnm nesciebat, sed post devotus aiebat
:
Nunc scio rere, quiu misit Dominus angelum simm2. Custodem ac defensorem vitae meae
et eriiYuit me de manu Herodis.
3. Promamus Christo modnlamina dulce canendo,
Eripuit Petrnm manibus qui principis almumet de omni exspectatione i>lehis ludaeorum.
Grad. ms. Arnoldi Aquisgranensis saec. 13. Cod. Capit. Aquisgranen.XII. — Folgt der Psalmvers: Domine 2^i'obasti me etc. — 2 Ist Prosa undEntlehnung aus einem sehr alten prosaischen Introitus-Tropus : Divina beatusPetrus ereptus clementia etc. (Cod. Parisin. 1240)
33!). lu 88. Philippi et lacobi.
1. Alme, tuum semper cernentes iure regimenExdamarerunt ad te, Domine, in tempore afflictionis suae
:
2. „Nostra, benigne, libens detergis noxia, sother",
et tu de caelo e.xaudisti eos;
3 Unde fidelis ovans proclamat turba per aeon
:
AUeluia, Alleluia.
4. Aspera portantes propter te verbera sancti
JS.rclamaverunt ad te, Domine etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. MartialenseBaec. 11. in. Cod. Patisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. F. — 1 Almo DEF. — 3 proclamet BCD; per treonF. — 4 fehlt CD. — 4 Aspera propter te portantes AB; corpora (st. ver-bera) EF.
340. In ss. Philippi et lacobi.
1. Mortificando sua propter te corpora sancti
Exclamaverunt ad te, Domine, in tempore afflictionis suae
— 147 -
2. Hostibus allisis raundique principe victo,
et tu de caelo exaudisti eos,
3. Ut tibi dulciflue psallant recinendo per aevum
:
Alleluia, Allehda.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saee. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ras. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemoviceusis saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. .S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. F. — 1 corpora sancta B. — 3 dulcifluo D, psallat A.
341. Iii ss. Philippi et lacobi.
1. Cunique triumpharent nimio certamine sancti,
Protecti parma fidei galeaque salubri
Exclamaverunt ad te, Domine,
2. Qui pietate tuis semper succurrere noscis
in tempore affUctionis suae,
3. Quando tortor eos saevis perfoderat armis
;
et tu de caelis exaurUsti eos,
4. Qui modo permixti superis tibi sedulo cantant;
Alleluia, AUehiia.
5. Nunc iterum dulcis repetendo carmina laudis
Exclamaverunt ad te, Domine, etc.
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. — Vor 5„Post Gloria".
M'2. In festo ReUquiarum Pramien^iium.
1. Narrantes tua perpetua magnalia miraSancti tui, Domine, benedicent te,
2. Ante tuum clarum conspectum semper ovantes
gloriam regni tui dicent.
Trop. ms. Pruniiense saec. Cod. Parisin. 9448. „In sollemnitate
sanctorum, quorum reliqiiiae Pruraiae reconditae continentur."
343. lu sancti Bemacli.
1. En, venerandus adest Reraaclus orbe subacto
Qui ut Christi dignus poUeret sorte minister,
th^ itQtiq y.uTU rfjv Tu6ii' BltX/iatdtx,
Statuit ei Dominus testamentum 2'acis,
2. Ut vigeat summus stola vernante sacerdos
;
et ininciijem fecit eum3. Inter primates regni caelestis herilem,
ut sit ilU sacerdotii dignitas.
4. Grex tuus, o Remacle, petit, memorare tuorumin aeternum.
— 148 -
5. Hinc memorans psalmista Dei magnalia dicit:
3IisericonUax Domini in aetcrnum tantabo etc.
6. Pangite nunc, socii, laudcs summae Deifati,
Quae tanto super astra suos sublimat honore
:
Gloria jiatri tt filio it sjjiritui snncto etc.
7. Divini fuerat riuoniam fervoiis amator,
Siatuit ei Dominux teftnnuntum jjacis etc.
Trop. ms. Sangalleiise saec. 10. Cod. Sangallen 378. add. saec. 13. A. —Trop. ms. .Sangallense saec. 11. in. Cod. Sangjallen. 381. add. saec. 13. B. —Trop. ms, Sangallense saec. 11. Cod. .Sangallen. 380l add. saec. '-'la. C. —Trop. ms. Sangallense saec. (11 et) 13. D. — 1,3 ist transkribiert in allen
vier Quellen: „0 ke-re-os kata tin taxiu Melchisedech" (cfr. Aumerkung zu
Xr. 377). — 4 memorare suorum A—D. — Das Ganze ist ein Cento relativ
jungeren Datums, wozu man vgl. Nr. 297, Vers o sqq.: Nr. 305, Vers 1 sq.,
und Nr. 377.
844. In saiicti RufSni.
1. '£2g cYri ifQtvc y.uTu TtjV tu^iv IMO./tatdh,Ofi iusti medilabitur sajiientiam,
2. Rufinus iure meruit quiu gaudia vitae,
ct U)ifjua eius loquetur iujicium;
3. In quo gaudebat, quem tota mente tenebat,
lex Dei cius in corde ipsius.
4. Inde ct psalniistae [verbum sapienter adimplens
Obsequitur rcgi tali nos voce monenti]:2\^oh' acmujari in mali(jnantibxis etc.
5. Nos iuvcl liic sanctus, modo qui ^uper astva levatus
luter caelicolas iugiter audit odas:GJoria patri ct filio tt spiiritiii santto etc.
6. En, iterum, cantor, qui stas modo curmiuis anctor,
Dulcisonis modulis primordia dicito laudis
:
Os iusti mcditahilur sapientiam etc.
Trop. ms. S. Benedieti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII(100). — 1 ist in der Hs. al.so transkribiert: „Os gereos kata tin taxin
Melcliisedech (cfr. Nr. 343 und de Communi Conf. Pontif. Nr. 377). — 4 sq.
ist ergiinzt aus Nr. 216, Ver.s 4 sq. — Der Introitustext verbindet sich
schlecht niit Vers 2 und 3; besser wiirde der Introitus „lustus ut palnia"
passen.
345. In ss. Senesii et Theoponti.
1. Sanguine sacrati Clirisii, quoque morte redemptiGaudeamus omncs in Doiiiiiio,
2. Dante suis palmani post aspera bella supernam,<liem festum cehbrantes sub honore ss. Senesii tt Tlteoponti,
3. Qui in stadio celelebii meruernnt praemia caeli.
de fjuorum sollcmnitate gaudent angeli etc.
Trop. nis. Nonantulense saec. in. Cod. Vitt. Eman. 1343 (Sessor. 62),
A — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824. B. — Trop.
— 149 —ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Cansanaten. 1741. fC IV 2). C. — Trop. ms. S.
Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen CVII (100). D. — Trop.ms. Aedueuse saec. ^**/!!. Cod. Parisin. Arsen. 1169. E. — Trop. ms. Niver-nense saec. 11. (^od. Parisin. 9449. F. — Trop. ms, Nivernense saec. 12.
Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. G.
1 Sanguinis D. — 2 palnia AB ; superna ABE, superni DKG. — 3 Quistudio G; celebris 1), celeri E; praemi coli D, reo;ni FG. — In E fehlt die
tJber-ichrift, in FG ist der Tropus fiir dus Fest Oiunium Sanctoruin.
34G. In sancti Silvestri.
1 a. Splendificum 1 b. Odas atque
Silvestri decus voce sublimi
praesulis recolite decantantes dicite:
Statvit ei Domivus testameittum pacis
2a. Verae fidei clipeo 2 b. Caelestis doctrinae fluen-
praemuniens, tis irrigaus,
et princi]}€in fecit eum ut sit iUi sacerd. dignitas
2 c. F,t fidei perseveraiis
integritas
in aeternum.
3. Hinc memorans psalmista Dei magnalia dicit:
Misericordias Domini in aeternum cantabo.
Trop. ms. Nivernense saec, 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 123-5. — 1 a, 2sq. praesulis decus. — 3 ein wandenider Hexameter (cfr. Nr. 343, 5).
'Ml. In saucti Stephaiii.
1. Qui primus mernit post Christum occurrere martyr,
lure suos tali testatur voce labores:
Etenim sederunt principes et adversum me loqtiebantur;
2. Non uUum nocui nec legum iura resolvi,
et iniqui persecuti sunt me,
3. Christe, tuus fueram tantum quia rite minister;
adiuva me, Dvmine Deus meiis,
4. Ne tuus in dubio frangar certamine miles,
quia serws tuus exercebatur in iustificationibus tuis.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. nis. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Augustiiii Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. E. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 887. F. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1871. G. — Trop. ms. Aeduense saec. '"/ii. Cod. Parisin. Arseu.1169. H. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). I. —Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. K. — Trop. ms. Niver-nense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. L. — Trop. ms. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13 252. M.
— 150 —Trop. ms. Wintoniense saec. 10. e.x. Cod. Oxonien. Bodl. 775. N. —
Trop. ms. Wintoniense .«iaec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrig-ien.
473. O. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuarien.se i saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. P. — Trop. ras. Xonantulense .saec. 11. Cod.Bononien. 2824. Q. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod.Capit. Veronen. CVII (100). R.
1, 1 Christum currere P. — 1, 2 lure suo FGHKPQR; astatur B; labore
Q, labora R, laboris I. — 2 Non nullum AEHQ, nulli L, ulli K, illum R;nncuit CFH. — 3 quia iure minister IK. — 4 fehlt FKL; statt dessen in
K: „Suscipe meum in pace spirituni, quia servus etc. Rex pie, Cliriste,
tuum sit semper noraen honestum (dieser Vers auch in L); Beati irama-culati etc. Per tempora infinita maneat semper, Gloria patri etc. — 4Nec tuus AG; frangat ABG.
348. In sancti Stephani.
1. Clamat hians caelis Stephanns, quos vidit apertos:Etcnim sederunt pfincipes et adversuin me loquebantur
2. Saxea sumentes vibrantibus arraa lacertis,
et iniqui persecuti sunt me.
3. Respiciens lesum devoto corde precatur:
Adiuva me, Domine Deus meus,
4. Dnm tuus in tanto quatior discrimine testis,
quin sennis tuus exerrehatur in tuis iustipcationibus.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.909. E. — Trop. ms. S. MartiniC?) Martialensis saec. 11. Cod. Parisin.887. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.1119. G. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.1871. H. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. I.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. K. —Trop. ras. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.L. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. M.
1 fehlt I—M; statt dessen die Introductio „Mile8 ovans" (Nr. 62). —1 hians caelos G. — 3 Perspiciens G; devota C. — 4 fehlt AIKL. 4 intanta H, tancto C.
349. In sancti Stephani.
1. Confligunt proceres lesu discerpere testem;Etenim sederunt principes et adversum me loquebantur,
2. Insequiturque pium frendens insania furum,et iniqui persecuti sunt me.
3. Fare, age, sed summo, martyr tu Stephane, Christo
:
Adiuva me, Domine, Deus meus, quia servus tims exercebatw,4. Exercere tuis libuit quia legibus almis
in tuis iustificationibus.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.
Parisin. 1119. E. — 1 lesum A. — 2 insania futurum B. — 3 fehlt CDE. —3 Fure aiens et suine A, Farea geset summe B; (zum Imperativ „fare'"' cfr.
Forcellini s. v. „for"). — Uberall Binnenreim; daher wohl mit Kecht imVers 3 ^summe" korrigiert in „summo".
350. In sancti Stephani.
1. Summe tuum princeps nomen quia, Cliriste, fatebar,
Eteniin sederunt principvs et adversum me Joquehantiir,
2. Nec taraen accepto potui terrore moveri
;
et inif/ui persecnti sunt me3. In tantum, ut lapidum premereut me mole suorum;
adiuva me, Vomine Deus meus,
4. Atque istis miserere, precor, peccamina laxans,
quia servus tuus exercebatur in tuis iustificationibus.
Trop. ms. Moguntinum(?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768.A. — Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. B. —Trop. ms. Epternacense saec. 12. Cod. Parisin. 10510. C. — Trop. ms.Glastoniense (V Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. AXIV. D. — Trop. ms. Casinense saec. 12. in. Cod. Casinen. .546. E. —Vers 1 lautet in E : Servieram viduis necnon fidelibus almis. — 3 Usqueadeo ut lapiduni A (vielleicht das Ric-htige). — Aum E ist dieser Tropussamt Melodie mitgeteilt in der Rassegna Gregoriana, 1893, p. 7.
351. In InTentione s. Stephani.
1. Nos sinus ecclesiae laudes ferendo canamus:Gaudeamus omnes in Domiiio,
2. Os et apostolicum reboat sic semper agendum,diem festum celebrantes
3. Et laudes humili resonemus mente tonanti
sub lionore beati Stephani,
4. Qui studio celebri meruit iam praemia regni,
de cuius inrentione rjaudeut angeli
5. Vocibus alternis psallentes cunctipotenti
et collaudant filium Dei.
Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. — Uber-
schrift irrig: „In Natali(I) s. Stephani protomartyris" ; der Platn des Tropusist vor jenem auf das Fest des hl. Laurentius. — Vgl. den Tropus mit
gleicher Introductio auf Allerheiligen.
352. In sancti Swithuni.
1. Ecce, patronus adest meritis signisque refulgens,
De quo dulcisonnm personat officinm
:
Stotuit ei Dominus testamentum piacis,
2. Quod maneat solido firmum per saecula pacto,
et principem fecit eum
— 152 —
3. Ordine Melchisedecti libamina sacra ferentem,
tU sit {lli sacerdotii digyiitas;
4. 0 Swithane, tuos defende benignus alumnosin aeternum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. nis. WintouieDSe saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — „Tropi in depositione s. Swithuni ep." A. — In B fehlen die Initialen
von Vers 2—4. — 4 [N]os Swithune B. — Uiehter offenbar Wulstanvon Winchester; cfr. Blume, Wulstan von Winchester etc. in Sitzungs-
berichte der Kais. Akademie d. Wissensch. in Wien; Bd. CXLVI.
353. In sancti Snithuni.
1. Aurea lux hodie rutilat Swithunus in orbe,
Cui, quia pacificus fuerat mitissimus atque,
Statuit ei Dominus tcstameittum jiacis
2. Gentibus Anglornm pacem mitteudo per illum,
et princijiem fecit eum3. Pontiticale decQs concessit cique benignus,
ut sit illi sacerdotii dignita:^;
4. Hnius nos meritis Christus conscribat in astris
in aeternum,
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrig-ien. 473.
B. — 1, 2 Qui AB. — In A: „Ad Repetendum" uach Ecce jiatronus.
(Nr. 352). — Dichter offenbar W,ulstau von Winchester.
3»4. In sancti Symphorlani.
1. Laudantes patrem virtutum fiore nitentem
Dicite, eia: lustas ut jiahna florebit,
2. Germine multiplici fulget super ardua caeli,
siatt cedrus Libani multijilicabitur,
3. Cardine qui firmo stat nixns iu ordine summo,lAantatus in domo Domini.
Trop. ras. Prumiense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. A. — Tiop. ms.
S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. B. — In A als de unoMartyre, wozu der Introitustext nicht pafst.
355. In sanctae Valeriae.
1. Digniter eximii recolentes muuera festi
Gaudeamus omnes in Domino, diem festum celebrantes,
2. Congrua solventes digna quoque praemia lauJumsub honore beatne Valeriae,
8. Divitias saecli tempsit quae mente fugaci,
de CHius festivitate iiaudent angeli,
4. Adplaudunt Chernbim cui ac Seraphimque beata
et collaudant filium Dei.
— 153 —
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. tas.
S. Martiui(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms.Martiaknse saec. 11. Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. AugiistiniLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. — 2 raente fugaciei E. —4 ciii hac BC.
1. Martialis quia Valeriam tibi, Christe, ditavit
Spernenteni thalamos, luxus et gaudia vitae,
Gmuhamus onuies in Domino diem festumcelebrantes sub honore bentae Valeriae
;
2. Haec sponso placnit Domino iam rite peracto,
de cuius festivitate qaudent angeli,
3. Caelestes quacum iubilant super asVra catervae
et colUtwlant fiJium Dei.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120.
A. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887.
B. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms.
S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. D. — 1, 1 dicavit
D. — 1, 2 gaudia saecli D. — 2 ist unverstandlich. — 4 Caele.ste ABG.
1. Laetitiae fibris laxantes ora iucundis
Gaudea^nus onines in Domino, diem fesivmcelebrantes sub honore beatae Valeriae;
2. Sprevit opes thalamumque ducis haec rite puella,
de cuius festiiitate gaudent angeli,
3. Quam referunt sponso pia dantes cantica Christo,
et collaudant filiuin Dti.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.S. MHvtini(?) Lemovicensis saoc. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. D.
1. Christe, tuere tuos, hostis ne verberet atrox,
Luminibusque tuis reddas placidos, quia vere est
Beatus, quem elegisti
2. De coetn populi temnentem cnlmina saecli
et assumpsisti,
3. Quo tecum rutilet ditatus honore triumphi;inhabitabit in atriis tuis.
Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). — Ohiger
Introitustext dient jetzt nur noch im Graduale als Versikel nach dem Alle-
luia. — Es folgt (als Psalmtext): „Te decet . . iu lerusalem'", und„Beatus quem."
3o6. In sanctae Taleriae.
3.57. In sanctae A aleriae.
35S. In sancti Yedasti.
35!», Iii saiicti Tictorini.
1. Ecclesiae psalmista typo dccantet ovanter:
Protexisti me Deus,
2. Institiae clipeo faniulum tutando fidelem
« conrentu mahguantium,
3. Fallaces snperans, hostes vincendo malignos,
a )iiultitudine operantium iniquitatem;
4. Subdola quaeque tenens lectos sustollit in astris
:
E.raudi, Deus, orationem meam, cum deprecor etc.
5. Exsultet tellus tanto de martyre cuncta,
Qui Victorinus coetus vincendo malignos
Pravorum strepitus evasit valde minaces
Speque fideque pia protectus ab hoste voraci,
Ut recitaretque ad sacra carmina laetus in axe:
Frotexisti me, Deus, a conventu malignantium etc.
Trop. ras. S. Martini Masciacensis(?) saec. Cod. Vatican. Regin.
222. — 1 ovantes. — 2 famulum tu tanto.
3(!0. In sancti Victorini.
1. Nostra cohors, recitato pias in laude camoenas
Eximii testis, cuius nos membra venustant.
Hic strenuus miles certando conterit hostes,
Divinis armis cinctus superavit hic omnemIniquitatem.
2. Inclitus, hac sacra, martyr, veneraris in aula,
Victorine, cluens caput et diademate comptus,
Caelica decantans cum sanctis carraina iure:
Protexisti me, Deus, a conventu malignantium etc.
Tropar. ms. S. Martini Masciacensis(?) saec. ""/ii. Cod. Vatic. Regin.
222. — 1, 1 Von Xostra fehlen die 4 ersten Buchstaben. — 1, 2 testes. —1 , 4 his omnem. — Interpoliert ist der Introitustext de Communi Martyristempore paschali : „Protexisti me Deus a conventu malignantium etc.'' , der
mit (leiii interpolierenden Texte nicht zu einem einheitlicheu Ganzen ver-
bundeii werden kann ; nur das eine Wort niuiquitatem" schiebt sich so ein,
dafs ohne dasselbe der interpolierende Text unverstandlich sein wiirde. —Vers 1, 2 und 2, 1 sind wichtig fiir die Provenienz des Tropars.
361. In sancti Vincentii.
1. Cum venerit verbum summi patris arbiter orbis,
Ut referat cunctis cunctorum gesta bonorura,Laetabitur itistus in Domino
;
2. Tunc athleta potens Vincentius alta tonabit
Voce loquens cunctis: ,,noster rex, ecce, coruscat,"
et sperabit in eo.
— 155 —
8. Canctorum, Christe, sanctorum crimina solve,
Ut verum possint te muudi cernere lumen,
et laudaluntur orrnies recti corde.
4. Agmina caelica dent tibi laudes [voce] perenni:
Exaudi Deus orationem meam.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. Martini(?)
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — Trop. ms. S. Martini Lemo-vicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. Moissiacense saec.
11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — Trop. ms. Glastoniense ('PCan-
tuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. F. — 1, 1
orbi F. — 1, 2 referret F; mitis (st. cunctis) C. — 2, 1 Nunc CF; potens
Satuminus C, potens iubilemus alta F. — 3 sqq. fehlen F. — 4 fehlt AB. —Der Tropus ist in C auf den hl. Saturninus angewandt, in F de CommuniMartyris.
362. In sancti Vineentii.
1. Qui merito fidei mentes solidando tuorum
Deicis adversas pulchro moderamine vires,
J»i iirtwff tun, Domiw, laetabitur iiistu.s,
2. Hac acie quoniam vitiorum proterit hostera
;
et super salutare tnum exsultahit vehementer,
3. Per quod vita piis patuit per saecuia cunctis;
desiderium animae eius,
4. Scilicet aetemae radiantia praemia vitae,
tribuisti ei.
Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52.
3(53. In sancti Vincentii.
1. Diffidens propria, tumidum dum proterit hostem,
In virtnte iua, Domive, laetabitur iustus;
2. Pectore, voce simul Vincentius, ecce, trinmphat
et super sahdare tuum,
3. Per quod perpetuum victor regnabit in aevura,
exsuHahit lehementer,
4. Qtto spes, quo requies manet indubitata laborum
;
rfesideriitm animae eius,
5. Post poenam braviura, post verbera dira coronam
tribuisti ei.
Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52. — Der In-
troitustext beginnt in der Hs. sinnstorend erst nach dera 2. Hexameter.
364. In sancti Vincentii.
1. Palraara "Vincentii tollamus ad astra tonanti,
Vocibus egregiis psalientes, eia, canamus
:
In virtute tua, Domine, laetabitur iustus,
2, Omnia qui saevi sprevit torraenta tyranni,
et super salutare tuum exsultahit vehementer
— 156 —
3. Passus, at invictns, martyr susceptus ab astris;
desiderium animae cius,
4. Stemma triumphi,
Culmen Olympi.iribuisti ei.
Trop. ms. Saramagloriamim saec. 12. Cod. Parisin. 13252.
8(>5. In sancti Vitalis.
1. Pro membris canit. en, Christns gratesque rependit,
E quibus excellit Vitalis, victor herilis:
FrolexisH me, Dcus,
2. 0 pater, in bello tidei thorace triplici
o comcntu malifjnantium,
3. In quorum medio vallasti umbone superno
a muUitudine operantium iniquiiatem.
4. Laudibus Hebraicis hinc succinat omne sonorumAUeluia, AUehiia.
5. Kunc itidem precibus Christum pulsatque monetque
:
Exaudi, iJeus, orationem meam, cum deprecor etc.
6. Laudes atque preces cunctis cum coetibus almis
Consona mens voci trinae reboat deitati:
Gloria pairi et filio et .'^^^iriiui saticto etc.
Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod. Konian. Angelic. 123 (B III
18). — 1, 2 excelli. — 2 trilici. — Es bleibt mir leider zweifelhalt. ob ich
dieseu interessanten Tropus aus dem bezeichneten Tropar oder vielleicht
aus einLni anderen (gewifs \s-ar es iu Italien) abgeschrieben habe.
IT. Commune Sauctorum.
iHm. In sauctorum Apostolorum.
1. Festis nunc in apostolicis laus clangat herilis:
Mihi autan nimis honorati sunt
2. Angeiici patres, clari super aethera cives,
amici iui, Deus,
3. Qui debriant euangelico sophismate cosnium
;
nimis confortaius csi principatus eorum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. PariSin. 1084. A. — Trop. ms.Martialen^e saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lf movicen.sis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensissaec. 11 Cod. Parisin. 887. E. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.Parisin. Xnuv. acq. 1871. F. — Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin.
9449. G. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 18 252. II.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. I. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
— 157 —K. — Trop. ms. Nonantuleuse saec. 11. in. Cod. Vitt. Eruan. 1343 (Sessor.
62) L. — Trop. ms. Xonantulense saec. 11. Cod. Casanaten. 1741 (C IV 2).
M. — Trop. ms. S. Uenedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII(100). N. — Trop. ms. Placentinum saec. "/is. Cod. Capit. Placentin. 65.
O. — Trop. ms. Emmerameuse anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. P. —Tiop. ms. Emmeramense saec. 'V12. Clm. Monacen. 14083. Q.
1 herili li, Ijerilem E. — 2 Angelicis AHEN; patris AG; erit (st. clari)
A; cive B. — 2 nnd 3 umo^estellt H. — 3 fehlt O. — 3 debriant sophi euan-
gelii hismate(!) A; eiiangelii B; sufismate B; cosmuut G, chosmum H,quosnum L, quosmum M. — L—O haben als Introitustext: In omnemterram exivit etc. — Der Tropus ist verwendet fiir Andreas GL, Bartho-lomaus H, Thomas B, Simon und Judas I.
'idi. In sanctorum Apostolornni.
1. Filius, ecce, patrem compellans taliter imjuit:
i1/)7ii' autem nimis honorati su)tt amici tui, Deus,
2. Affectuqoe pio repetens ditanrto ministrat:
niviis covfortatus est jirincijiatus eorum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. «S. Martini Leraovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120; bis: D'; D - (D^ ist seheinbar eine Kopie vonA). — Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887.
E. — Trop. ras. Moissiacense saec. II. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. F.
—
Trop. ms. .Nivernense saec. 11. Cod, Parisin. 9449. GTrop. ms. Wiutimiense saec. 10. ex. Cod. O.xonien. Bodl. 77.5. H. —
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
1. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Califf. A XIV. K. — Trop. ms. Pruraiense saec. '"/n. Cod.Parisin. 9448. L. — Trop. ms. Epternaeense saec. 12. Cod. Parisin. 10510.
M. — Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Mtten. 452. N.
1 patre B; compellat D', compellit ABCE; inquid BC, infit LMN, in-
quit dicens K. — 2 Eftectuque E; dictando BCFGN, dictanto D', repetens
haec famiua dixit LM. — D ' fiig;t bei als „ad Kepetendum'' : Paracliti repleti
donis per verbum patris Nimis honorati etc. — In M folgt:
Ad Psalmum: Hodie apostolus Andreas deserens terras
Caelos ascendit, resonate dulciter, eia: Domine probasti me etc.
Ad Glovia: Noster apostolicum pie concinat ordo triumphum; Gloria etc,
In B fiir das Fest des hl. Thomas , in vielen anderen fiir jenes des hl,
Andreas.
In sanctoruui Apostolornm.
1. Nobile apostolici admirans decus ordinis almi
Davidicus psaltes proclamat talia dicens:
Milii autem nimis honorati su7it amici ttti, Deus,
2. Quos divinus amor vere tibi iunxit amicos;nimis confortatus est ijrincipatus eorum,
3. Caelica namque piis reddunt, Acheronta superbis.
Domine, prohasti me et cognoinsti me etc.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Roman. Vitt. Eman. 1343
(Sessor. 62). A. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bouonien. 2824.
B. — Trop. ms. Nonantulense saec, 11. Cod. Casanaten. 1741 (C IV 2).
— 158 —C. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII(100). D. — Trop. ms. Bononieuse(?j saec. 11. Cod. Angelic. 123 (B III 18).
E. — Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. F-
Trop. ras. Wintoniense saec. 10. ex. Cod Oxonien. Bodl. 775. G. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien 473.
H. — Trop. nis. Aeduense saec. '"/n. Cod. Parisin. Arsen. 1169.1. — Trop.
ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. K. — Trop. ms.
S. MartiniC?) Leraovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. L. — Trop. ms.
Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. M. — Trop. ms.
Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. N. — Trop. ms. Nivernense saec.
12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. O. — Trop. ms. Sararaaglorianura saec.
12. Cod. Parisin. 132-52. P.
1, 1 apostolice D, apostolicae M, apostolicum IK; auffallend ist die
Haufung der Elision; ordinis alti K. — 1, 2 Davidicos D, Davidico F; vates
(statt psaltes) FGHK—O, patres D, ordo P; proclamans D, proclamant N;dixit D, infit I. — 2 und 3 umgestellt D. — 2 Quo A, Quem LM ; vera
KL. — 3 fehlt E. — 3 Caeli canuntque piis D; reddent NO; pios KLM;Acherunta GH, Acaronta ABCE, Acarontas D ; adire supernos (st. Acherontasuperbis) K, adienint ad superbos L, audierit ad superbos M. — Verwendungauf Andreas, oder Bartholomaus, oder Simon uud Judas, oder Apostoli.
369. In sauctornm Apo.stoloram.
1. Adniirans vates proclamat voce sonora:Mihi autem iiimis honorati sunt amici tui, Deus,
2. Qui tibi snnt inncti divino nenmate pleni
;
nimis confortatus est principatus eorum.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Vitt Eraan. 1343 (Sessor.62). A. — Trop. ras. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824. B. —Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Casanaten. 1741 (C IV 2). C. —Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVH (100).D. — Trop. ms. Bononiense(?) saec. 11. Cod. Angelic. 123 (B HI 18). E. —Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. F. — Trop.ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. G. — 1 proclamant vocesD. — 2 neumate plebi D. — Als „ad Gloria" fiigen CD noch bei: Consortestuorum (summorum D) effecti atque socios(!).
370. In nnins Martyris.
1. Hic sanctus qnoniam fnlsit virtutibns, eia,
In virtute tua, Domine, laetahitur iustus
2. lustorum laetis sociatus coetibus, undeet super salutare tuum exsidtahit vehementer,
3. Ipsum nam toto dilexit amore verenter
:
desideriutn animae eius trihuisti ei,
4. Praemia pro meritis qui sanctis digna rependis.Quoniam }jraevenisti eum in benedictionibus dulcedinis,
5. Quod tibi complacitum fuerit, iustoque benignusposuisti in capite eius coronam de lapide pretioso.
6. In quo summa salus spes est et firma salutis,
In lirtute tua, Domine, laetabitur iustus,
7. Celse pater, tibi laus, iusfum qui inre coronas,et super salutare tuum exsuHabit vehementer etc.
— 159 —
Collect. ms. Canonum Moi8siacense(?) saec. Cod. Vatican. Regin.974. add. saec. '"/n. A. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen.76 (75). B. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. ChristiCantabrigien. 473. C. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11.
ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. D. — 4—7 felilen BCD. — 7Cerse A. — Absclirift von A verdanke ich Bannister.
371. In uniu!« Martyris.
1. £ia, canamus
omnes Deo magnomente, voce simnl
cantica laeta
:
In virtute tualaetahitur iustus,
2. Hic tuug sanctus
lege tua seniper
memit frui cnmtide iucundaet super salutare tuumexsultabit vehementer
3. Petivit unuma te, Deus une,
ut incola foret
in domo tua
;
desiderium animae eius
tribuisti ei.
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.
473. A. — Trop. rns. Glastoniense ('? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. B. — 1 , 2 tibi Deo B; Deo magne AB. — 3, 3
tu in loco fieret A.
372. In unins Martyris.
1. Tripudians martyr, caelesti munere fretus,
Laetabitnr iustusi in Domino,
2. Quem totis semper dilexit nisibus ipse,
et sperdbit in eo
3. Christicola perpes sanctis glomeratus in aevum;et laudahuyitur omnes recti corde.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
MartialeDse saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. 8. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. Aeduense saec. '"/ii. Cod.Parisin. Arsen. 1169. E. — Trop. ros. Moissiacense .saec. 11. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1871. F. — Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449-
G. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. H.Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. 1. —
Trop. ms. Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. K. — Trop. ms.
S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 4.52. L. — Tmp. ms. Glastoni-
ense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. M.1 caelestis A; munere refert E, feritur C. — 3 fehlt C. — 3 Christi-
colis I—M; sanctus A; glomeratur H, glomerantur M. — In D folgt noch:
Agmina iam caelica dent tibi laudes aeternas,
quia Gloria et honore coronasti etc.
Verwendung sehr verschiedenartig; In BEFL auf Vincentius, in A aufSatur-ninus , in G auf Cyricus, in C ohne Angabe des Heiligen, in HIKM wie in
der Uberschrift.
— 1(3U —
373. In unins Martyris.
1. Culminibns caeli rutilans laudabitur atque
Laetabitur iustus in TJomino,
2. Flagrans cam redolet, quoniam sat fortiter egit,
et sperahit in eo,
3. Sanctificando Deum gandebit iure per aevnm;et laudabutttur omties redi corde.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — Trop. ms. Nivernense saec. 11. l'od. Parisin.
9449. F. — Trop. ms. Saramaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 1.3252. G.Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVn
(lOOj. H. — Trop. ms. Glastoniense ('? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.)
Cod. Londinen. Calig. A XIV. I. — Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12.
in. Cod. Meten. 4-52. K.1 rutilat I; rutilans Vincentius atque K. — Zwischen 1 iind 2 schiebt
C den Vers .3 des vorhergehenden Tropus (Nr. 372) ein ; ebendort fehlt ausC dieser Vers. — 2 FlagratHI; iam (st. namlHIK; redolens F; sic (st. sat)
I; usque (st. egit) H. — 3 fehlt C. — 3 Sanctificante Deo K; gaudebuntFH. — Verwendung verschiedenartig, wie beim vorhergehenden Tropus.
374. In sanctorum Martyrum.
1. lustos saeva pati tormenta, verbera, vincla
Muliimudis psalmista David cruciatibus infit:
MuUttv tribulationes iustorum,
et de his omnibus liberai it eos Dominus;2. Dignas, eia. Deo grates vox quaeque resoltet;
Talibus in sanctis Dominus gloriatur in aevum
;
Dominus custodit omnia ossa corum,unum ex his non conteretur.
Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. A. —Trop. ms. Emmeraraense saec. "/12. Clm. Monacen. 14083. 15. — 2, 1 resul-
tat B. — 2, 2 veneratur B.
375. In sanctornni Martynuu.
1. Contritis placidas praebes qui cordibus aures,Intret in conspectu tuo. Domine, gemittts compeditorum,
2. Qnorum tu solita nexus pietate resolvis
;
redde vicinis nostris septuplum in sinu eorum,
3. Quo semper Dominum agnoscant te fore iustum;vindica sanguinem servorum tuorum, qui effusus est.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. e.\. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV.
— 101 —
376. In nnius Confessoris Pontificis.
1. Divini fuerat quonian\ fervoris amator,
Eia, Statuit ei Dornhms teKianwntum jMcis
2. Et pactum vitae firmnm stabilivit in aevum,ct principem fecit eum, ut sit ilU sacerdotii dignitas
3. Incensumque suae condignum deferat arae
m aeternum.
Trop. ms. Moguntinum(?J aniii 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768.
A. — Trop. ms. Aug^iense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. B. — Trop.ms. Epternacense saec. 12. Cod. Parisin. 10510. C. — Trop. ms. Wintoni-ense saec. 10. ex, Cod. O.xonien. Bodl. 775. D. — Trop. ros. AVintoniense
saec. 11. Cod. Coll. Corp. Cliristi Cantabrigien. 473. E.Trop. ms. Nonantulense saec. 1 1. in. Cod. Roman. Vitt. Eman. 1.343
(Sessor. 62). F. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononien. 2824.
G. — Trop. K18. Nonantulense saec. 11. Cod. Hnraan. Casanaten. 1741
(C IV 2). H. — Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit.
Veronen. CVII (100). I. — Trop. ms. Bononien8e(?) saec. 11. Cod. Roman.Angelic. 123 (B III 18). K.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. L. —Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Caraeracen. 76 (75). M. — Trop. ros.
Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9419; bis: N'; N'^. — Trop. ms. Niver-
nense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235; bis : O', O^. — Trop. ms,Sammafflorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. P.
1, 1 fuerunt F. — 1, 2 Eia fehlt FK; statt dessen Quia L. — 3 suumNOP, sui K, sibi I; condigne M; praeferat A, referat MN — Zvvisehen 2und 3 schieben ABM—P ein: Inter primates regni caelestis herilem (heriles
BOP); cfr. Nr. 343, Vers 3; Nr. 377, Vers 3. Nach dieser Interpolation folgt
in B eine weitere von 3 Versen, niimlich:
Iramemorans (1. Hinc memorans) psalmista Dei magnalia dicit: Miseri-cordias etc., wozu man Nr. 297, Vers 5 nebst Anmerkung vergleiche, nnddas Verspaar:
En venerandus adest Pirminius orbe subacto,
Qui ut Christi dignus polleret sorte minister,
2 Verse, die den Anfang von Nr. 305 bilden (cfr. Nr. 343). — Nach 3 taiicht
in AB abermals ein Eindringling auf, dem wir in Nr. 305 als Vers 3 be-
gegneten : Ac populi tergat elc. — Die lieiligen, anf deren Fest der Tropusverwendet wurde , sind in deu verschiedenen Quellen sehr verschieden , so
:
Martinus (AFGHMN ''), Pirroinius (B), Swithunus (DE), Martialis (L), Mag-lorius (P), Silvester (N^O^), Confessor (CIK).
Z''. In unius Confessoris Pontiflcis.
1. Laudibus, ecce, piis sanctornm iubilat ordo
Istius ad laudem sancti, cui raunere tali
Statuit Dominus testanuntum pacis,
2. Ut vigeat summus stola vernante saccrdos,
et principem fecit eum3. Inter primates regni caelestis herilem,
tit sit illi Sacerdotii dignitas.
4. Grex tuus, o Martine, petit, memorare tuorum.
Blurae, Tropi Orafluales. II. 11
— 102 -
Trop. ms. Pmmiense saec. '"/ii. Cod. Parisiu. 9449. A. — Trop. ras.
Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. B. — Trop. ms.
Emraeramense saec. "/is. Clin. Monacen. 14083. C. — Trop. ms. S. Arnulfi
Metensis saec. 12. iu. Cod. Meteu. 452. D. — Trop. ms. Creraifanense saec.
12 in. Cod. Cremifanen. 309. E. — Trop. ms. Epternacense saec. 12. Cod.
Parisin. 10510. V. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien.
ISodl. 775. G. — Trop. ms. Wintouiense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi
Cantabrifrien. 473. H. — Trop. ms. Glastonieuse (? Cautuariense) saec. 11.
ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. I.
Trop. ms. Martialcnse saec. 10. Cod. Parisin. 1084. K. — Trop. nis.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. L. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisiu. 1121. M. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.
Parisin. 909. N. — Trop. ms. S. Martini Martialensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. O. — Trop. ms. S. Martini(?J Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. P. — Trop. ras. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. Q.
1 , 1 iubilet BCD. — 1, 2 Ipsius A. — Statt dieses einleitenden Vers-
paares steht in K—Q (franzosische Gruppe) die Einleitung in Prosa:
Ut esset sacerdos secundum ordinera Melchisedecb, Stattiit etc.
Ganz die gleiche Einleitung, aber in griechischer Sprache, zeigt die GruppeE—I:
'£lg tir] U()tvs xnTu Ttjv la^iv Mii.yiatS(x, Statuit etc.
Das diirfte ein Hexameter sein, dessen Anfang aber in den Quellen durchdie Transcription entstellt ist ; so heifst es : Os gereos E, Os iereos F, Os-cyereus G , Os ky hereus HI. Auch in A findet sich dieser griecli. Hexa-meter, aber am Schlufs des vorgelegten Tropus als „ad Repetendum" in derTranscription : Os kereos. (Man vgl. iiberdies Nr. 343, A'ers 1, 3 u. Nr. 344,Vers 1.) Die iibrige Transcription lautet: „kata tin (tin fehlt E) tax in
Melo.hisedcch." — Wahrscheinlich war der griechische Hexaraeter derurspriingliche, wurde dann ius Latein iibersetzt und die so entstandene Prosadurch ein anderes Hexameterpaar abgelost. — 3 primatos L; regi G; heriles
EGH. — 4 fehlt BC. — 4 Statt „n Martine" steht: Martialis KLMOPQ,Austricliniane N, Swithune GH, Willibrorde F, Goar A, Lantberte E.
378. In unius Confessoris.
1. Hic Domini fainulus quia mansit iure fidelis,
Staiuit ei Dominus testamcntwn pacis
2. Ac sedem in aevum, quod ait vetus atque modenium;et principem fecit eum
3. Committens illi pascendas proprias oves,
ut sit iUi saceriTotii (Jignitas;
4. Imbuit illius divino flamiue mentemin aeternum.
Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. — 2 Accedensin. — Cfr. den Tropus gleichen Anfanges auf Martinus (Nr. 301).
379. In unins Confessorls.
1. Hic quoniam forti mundum certamine vicit,
Statuit ei Dominus tcstavientum jjacis,
2. Ut victor sumptis valeat regnare tropaeis;et principem fecit eum
— 163 —3. Inter victoies, similis qaos gloria replet,
ut sit illi sacerdotii dignitas, *
4. Turis fragrantem qui Christo portet odoremin aeternum.
Trop. ms. Saaunaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. — 1 mundo. —4 flagrautem.
380. In .sauctarnm Virginnm.
1. Christe, tuuni populis nomen depromere cunctis,
Regibus et ducibus, cupiens sermone salubri
Loquebar de testimoniis tuis in cons^mtu regiim et non confwwlebar,
2. Utpote divinae iuvamine fulta loquelae,
Cuius ab ingressu vox est moderata loquentis;
et meditabar in niandatis tids,
3. Haec faciendo tibi, Domine, servire studebam,
Quatenus aethereae consortia plebis haberem,quae dilexi nimis.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77-5. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod.Parisin. 13252. D. — 1, 2 salubri sermone C. — 2, 1 divino D. — 3, 1
Domino D.
381. In sanctarnm Virginum.
1. Laude triumphali dignissima filia Christi,
Dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem,
2. Dignius ut caperes nivei candoris odorem;propterea unxit te Deus tuus
3. Nectaris aetemi semper dulcedine dignamoleo la£titiae prae consortibus tuis.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14 322. A. —Trop. ms. Emmeramense saec, ^'/i3. Clm. Monacen. 14083. B. — Trop. ms.S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. C. — In C ist der Tropusfiir das Fest der hl. Lucia verwendet.
382. In sanctarum Virginnm.
1. Undique huc, fratres, devola mente venite,
Vocibus altissonis modulemus carmina laudis,
Gaudeamus omnes in Domino2. Cantibus et crebris laudes reboemus ovantes,
diem festum celebrantes,
3. Quo pater omnipotens nobis delicta relaxet
in honore illiits virginis;
4. lllius et meritis veniam mereamur in arvis,
de cuius sollemnitate gatident angeli,
11*
— 164 —
5. Coetus cui snperus condigno plandit bonore,
et (oUnudnyd fxlhnn Dei.
6. Laudibus his addens sese psalmista canebat:Eructorit cor mmm verhum honum ete.
7. Nos uni trinoque Deo resoneinus honorem
:
Gloria patri et filio et spiritxii sancto etc.
Trop. ms. Moguntinum (?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19 768. —5 plaudat. — 6 addans. — Zwischen 6 und 7 ist in der Hs. vermerkt:
„Gaudeamus" (also I. Repetition des Introitustextes); darauf „Gloria.Amen" (sichtlich gehort vor dieses „Gloria" Vers 7); nochmals „Gaudea-mus" (2. Repetition des Introitus), alsdann „Specie tua et . . . regna",darauf Vers 7, schliefslich noehmals „Gaudeamus".
Tropi ad Epistolam.
Praeambnlnin.
Die tropierten Episteln sind die jiingsten Kinder in der Familie
der Tropen , oline jedoch deren Namen offiziell ererht zu haben. lu denalten handschriftlichen Quellen, welche uns den Text derselben iibermitteln,
tragen sie niemals den Nameu „tropus" , sondern einfachhin den Titel
„epistola'", ab und zu mit dem Zusatz „cum versibus", wofiir £relegent-
lich die Bezeichnuug „Ver8Us super epistolam" eintritt. Wenn ich
sie also nach dem Vorgange Gautiers , der sie „Tropes de 1' Epitre" nennt,
als „Tropi ad Epistolam" einreihe , so berechtigt hierzu nur die Gleich-
mafsigkeit die.^ier hezeichnung mit der Benennung der iibrigen Tropen-gruppen, denen sie iibrigens in der Tropierung vollstandig gleichartig sind.
Bei den alteren Liturgikern und Kirchenschriftstellern ist der geliiufigste
Name „Epistola farcita (farcitata)", wofiir in uaseren Zeiteu sich mehrdie fraiizosische Ubertragung „Epitre farcie" eingebiirgert hat. Es ist
ja bekaiint, dafs die tropierte Epistel in Frankreich, nanientlich imSiiden, als in ihrem wahrscheinlichen Heimatlande so grofsen Anklang fand,
dafs dort im l^. uiid 14. Jahrhundert die Tropierung in lateinischerSprache durch eine solche in der Vulgiirsprache des Landes, imromanischeu
,provencjalischen oder catalanischen Dialekte , abgelost wurde.
(Vgl. Ed. du Meril, Poes. ined. du moyen age, 1854. p. 334 S(i. ; Paul Mayer,Kevue des soc. sav., 1867, p. 297; L. Gaudin, Revue des laug. roman., 1871,
p. 1.33 sqq.)
Sichtlich durch Martene verleitet huldigten manche Schnftsteller
sogar der Ansicht, es gebe nur solche Epitres farcies, deren Tropierung in
der Vulgarsprache Frankreichs abgefafst sei. Die Bemeikuugen des ge-
feierten Liturgikers sind in mehrfacher Hinsicht interessaiit, weshalb ich sie
hier wieder vorlege : „Memini etiara me legisse in veteri Rituali ms.
ecclesiae Suessionensis , ut in festo s. Stephani epistola missae latine et
gallice cantaretur. Eandem etiam repperi in antiquo Missali S. Gfrjatiani
Turonensis ab annis circiter sexcentis exarato descriptam in folio separato,
prout sequitur: Lectio actuum apostolorum. Por amor de vos pri Saignos
Barum etc Huiusmodi epistola voce barbara dicitur farcita in mss.
Ordinariis Narbonensi et Cabilonensi." (Martene, De antiq. eccl. ritibus, I
[Bassani, 1788], p. 102.) — Im III. Bande des gleichen Werkes ( Venetiis,
1783, p. ob) findet der in vielen Kirchen Frankreiehs einst gebrauchliche
Ritus Erwahnung, bei der Weihnachtsmette vor der Epistel eiue Prophetie
zu singen. (Vgl. die Nr. 383, 384 und 386 der Tropi ad Epistolam).
Mart^ne schildert diesen Ritus: „In Ordinario ms. eiusdem ecclesiae [Nar-
bonensis] ita exprimitur: «Prophetia Lectio Isaiae cantatur a duobus
clericis ita, quod simul iucipiant Lectio Isaiae prophetae. Deinde
unusquisque cantet per se suum versum, ita quod alter eorum cantet textum
prophetiae, et alius ornaturam sive farcitiiram. Dicta prophetia
immediate sequitur epistola Fauli ad Tituin Carissime, et cantetur a
— 1(J8 —duobus eo niodo, quo supra in prophetia est ordinatum". Martfene fahrt
fort: „Ornatui-a autem seu farcitura prophetiae . . . erat eiusdem expositio
vernacula, (juara ad singulos versus alter subdiaconorurn seu clericotampopulo pronuutiabat; qui ritus in quibusdam adhuc ecclesiis erat in usu".
Auf dieses hin erkliirte Du Cange (s. v. Farsia) die Uezeichnungrepistolae farcitae" aus der Eigentiinilichkeit „quod ex vario idiomate,
Latino scilicet et Gallico, compositae essent"; und in der Hist. Iitt6r. de la
Frauce (XIII, Paris 1869, p. 108) wird £pitre farcie erklart: „c'etait unmelange du text latin et d'une explication des aclions et des vertus duSaint eu fran^ais". Noch exclusiver driickte sich M, Magnin aus, als er
im Joumal des Savants (184i, p. 22) schrieb: „M. du Meril se trouipe
6trangenient quauil il signale .... des Epitres farcies toutes latines. Lafarciture emporte uecessairement avec soi Tid^e de melange". Fiir duMeril war es nicht schwer, durch Beispiele nachzuweisen (Poes. popul. lat.
du nioyen age, Paris 1817, p. .58), dafs der Irrtuni nicht auf seiner, sondemauf der andeien Seite sei, Ubrigeus war der richtige Tatbestar.d schonlangst durcl) den gelehrten Fiirstabt Gerbert von St. Blasieu unter Ver-weisuug auf Le Boeuf festgestellt worden (Gerbert, De Cantu et Musicasacra. I. p. 389 S(|q.), Er erinnert an mehiere „epistolae interpolatae",
welche „cum paraplirasi gallica aiit etiam mere latina" ausgesclimiickt seien.
Durch die nachstehende Publikation von mehr denn 30 rein lateinischen
Epistel-Tropen, wobei von den in Prosa abgefafsten abgesehen wurde, ist der
Beweis erbracht, dafs. augefangen vom 11. .Jahrhundert , wahrend des 12.
und besouders wahrend des Kj. Jahrhunderts an manchen Orten d'e tropieiten
Episteln ohne jede Beiinischung eines Textes in Vulg.Hrspiaclie sich grofser
!Belicbth('it erfreuten, Sie waren siehtlich die Vorganger und Muster derEpitres farcics iu franzosischer (ronianischerj Sprache, die .schwerlich iiber
das 13. Jahrhundert zuriickdatiert werden kiinnen, Beide Arten sind
„epistolae farcitae" , insofern der liturgische Text farcieit, ausgeschniiickt,
durch eine Beiniiscliung erweitert ist, Eines allerdings bleibt zweifelhaft,
ob namlich auch die rein lateinischen Episteltropen in alten Quellen„epislolae farcitae" geuannt worden sind, wie es von den mit ronianischemTexte untermiscbten feststeht. Man konnte hinweisen auf die „Visitatio
Thesauriae S. Pauli Londinensis anni 129.5" (cfr. Dugdale, Histoiy of St.
Pauls Cathedral, London 1818. p. 32G). Daselbst wird uiter anderemcatalogisiert: „Unum troperium . . . in cuius initio notantur omnes sequentiaeet in fine ponuntur omnes epistolae farcitae". Aber leider wissen wiinicht, welclier Art diese Epistolae farcitae waren. •— Wenn .^'rere (TheWinchester Troper, p. XA'I) meiut, weil in der Mitte des 13. Jahrhundertsdie tropierten Episteln unterdriickt waren, diiiften die „epistolae farcitae"
in detn erwahnteii Troperium wohl mehr als eine Kuriositiit pngefiihrt sein,
so wird er nngesiclits der folgenden Beispiele und des Alters ihrer Quellendiese Ansicht gewifs gerne rektitizieren,
Gautier teilt die lateinischen Epistel - Tropen in zwei Gruppen:„Premiere 6poque, Les Epitres sont , a la premiere (5poque, interpoleesen prose, avec «prologues» et «finales ' en clausulae ou en vers rhythmiquesassonanciis. — Deuxieme epoque. Les Epitres tropiies deviennent rares;elles sont alors interpolijes en vers rimes". (Les Tropes, p, 1.51), Eswird zum mindesten sebr schwer fallen, die folgenden Beispiele, welche diebunteste Manni<^faltigkeit ira Bau der Epistel-Tropen dokumentieren , unterdiese zwei Kategorien zu zvvangen, Dazu kommen noch die tropiertenEpisteln, die voUs^nndig prosaisch siiid , ohne rhythmische lutroductio undFinale, und solche, die iiberhaupt keine Introductio oder Finale aufweisen.Als zu dieser Kategorie gehorig uotiere ich als vereinzelte Leispiele ausdem Tropar von Troia (Cod. Neapolitan. VI G 34), aus dera ('•e Abschriftenund Kollationen Banister besorgte, folgende Initia
:
1. Audite, filii ecclessiae, de beatae Mariae laude quid dicat (dicam Hs.)vobis sancta et digna Lettio libri sapientiae, Qui Deus est etc.
(Annuntiatio BMV).
— 1G9 —2. Audite, cives sanctorum, quid uobis refer[a]t divina Lectio actuitm
apostoloruvi, Qui Christum in carne viderunt (Petri ad Vincula).
3. Lectio epistolae b. Pauli apoatoli ad Corintbios, Virginibus cunctisedita[e], 8idereus[!] taliter inquientis: Fratres, qui gloriatur(Virgines).
Feiner aus dem Graduale von Mosburg (Cod. Univ. Monacen. 156 Fol.):
4. Lectio libri Sajnentiae. Ilic vox laetitiae personat : Qui timi t I)emn,facit bona; Iste est lohannes, qui supra pectus etc. (lohannes Ev.)
5. Lectio lihri ApocahjpHis lohannis apostoJi, Quem Dominus lesus
Christus plus quaiii ceteros diligebat apostolos. hi diebus Ulis etc.
(Innocentes).
6. Lectio Isaiae j>r02^hetae. Spiritus, ubi vult, spirat et vocem eius
audis. Domine Deus , honorificabo te et adorabo etc. (OctavaEpiphaniae).
Andere derartige Episteln in Prosa finden sich im Cod. Sangallen. 382als Nachtrage aus dem 13. Jahrhundert.
Ganz in die Augen springend ist die Tatsache, dafs Weihnachten unddie Feste der Weihiiachtszeit (Stephanus, lohannes, Innocentes, Thomas M.,
Circumcisio uud EpiphauieJ besouders bevorzugt waren fiir den Gebrauchtropierter Epiateln. Von den folgenden 32 Beispielen entfallen 20 auf
diese Feste.
3s3. Iii NatiTitate Domini.
1. Laudes Deo * dicim per saecula,
Qui me plasmavit * iu mauu dextera
Et reformavit * cruce purpurea
Sanguine nati, * qui cunctos redemit
Ab ortu solis * orbis per climata
Usque ad mundi * partes occiduas,
In laude cuius * clamores excitat
Lectio Isaiae pro^jhetae,
2. In qua Christi lucida
Vaticinatur nativitas.
Haec dicit Dominus3. Paler, filius,
Sanctus spiiltus:
Fopjulus gentium, qui amhulahat in tenebris,
4. Quem creasti, quem fraude subdola
Hostis expulit paradiso,
mdit lucem magnam;5. Fulseiunt et immania
Nocte media
Pastoribus Inmina,
habitantibus in regione umbrae mortis;
6. Lux sempiterna
Et redemptio vere nostra
orla est eis.
7. 0 irira genitura,
0 proles gloriosa,
0 stupenda nativitas!
Parvulus enim natus est nobis;
— 170 —
8. Magnns hic erit
lesus, filius Dei;
et filius
9. Patris summi(latiift est nobis
10. Ab arce summa;• et fadus est principatm
super umerum eius,
11. Ut caelos regat atque arva
Necnon refraenet maria;et vocabitur nomen eius
12. Messias, Sother, Emanuel, Sabaoth, Adonai,
Admirabilis,
13. Radix David,Consiliarius
14. Dei patris, qui creavit omnia,Deus fortis,
15. Pulchre daemonum castra
Perimens taeterrima,
Pater futuri saeculi,
16. Rex omnipotens
Et cuncta regens,
Princejis pacis
17. Per saecla sempiterna;muUipUcahitur eius imperium
18. In lerusalem, ludaea,
Sive Samaria,et pacis no» erit finis
19. Hic et in aevum;swper soUum Davidet super regmtm eius sedebit,
20. Et regni meta
Sui non erit aliqua,
ut confirmet iUud et corroboret
21. In fidei pignore,
in ii(dicio et iustitia,
22. ludex cum venerit iudicare saeculum.
Amodo23. Illi debetur gloria,
Laus et iubilatio
et usque.
24 a. Semper, o pie, 24 b. Nostrae, in laude,
Snccurre catervae Rex, tui coniunctae,
25 a. Qai virgine 25 b. Complexibus
In tempore matre Natus maris absque
26 a. Mortis dedisti 26 b. Caelicolarum
Pretio tuae nos posse Inesse dignos gloriae,
27. Qnorum vere es,
in sempiternum.
— 171 —Trop. ma. Cameracense saec. 11. Cod Cameracen. 79 (78). A. — Trop.
ms. Martialense saec. (11, et) 12. Cod. Parisin. 1139. B. — Process. ms.incert. origin. saec. 12. Cod. Oxonien. Laud. misc. 4. C. — Trop. ms.Narbonense saec. 12. Cod. Parisin. 778. D. — Trop. ms. S. LeonardiLemovicensis saec. 13. in. Cod. Parisin. 1086. E. — Fragment. ms. incert.
origin. saec. 13. Cod. Londinen. Harl. 1010. F. — Trop. ms. Parisiensesaec. 13. Cod. Commun. Assisien. 696. G. — Grad. ms. Fontisebraldensesaec. 14. in. Cod. Lemovicen. 2 (17). H.
Grad. ms. Herefordense saec. 14. Cod. Londinen. Harl. 3965. I. —Miss. ms. Herefordense saec. 15. Cod. Capit. Vigornien. 161. K. — Miss.
ms. Lincolniense saec. 14. Cod. Londinen. Add. 1 1 414. L. — Miss. ras.
Londinense saec. 15. Cod. Londinen. Arund. 109. M. — Process. ms. Saris-
buriense saec. 15. Cod. Oxonicn. Rawl. lit. d 5. N. — Miss. ms. .Saris-
buriense saec. 15. Cod. Oxonien. Barlow 1. O. — Grad. ms. Sarisburiense
saec. 15. Cod. Oxonien. Hatton. 8. P. — Grad. nis. Sarisburiense saec. 15.
Cod. Londinen. Lansd. 462. Q. — Miss. ms. Dunelmense saec. 15. Cod.Oxonien. Laud. misc. 302. K. — Miss. ms. Wintoniense saec. 15. Cod.Oxonien. Eawl. C. 892. S.
Miss. ms. Caiacense saec. 12. Cod. Vatican. Barber. lat. 603 (XJU 12).
T. — Trop. ms. Troianum saec. 12. Cod. Neapolitan. VI G 34. IT. —Cantion. ms. Secoviense anni 1345. Cod. Graecen. 756. X. — Grad. ms.Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 156 Fol. Y. —• Miss. ms. S.
Floriani saec. 14. (et 15.) Cod. Florian. III 221 A. Z. — Prosar. ms. Arnesti
Pragensis anni 1363. Cod. Capit. Pragen. P 9. a. — Pros. et Trop. ms.Pragense saec. 15. Cod. Mus. Bohem. XIII E 8. b. — Miss. ras. Admnn-tense saec. '*/i4. Cod. Admonten. 751. c. — Aufserdem in gedruckten Missalienvon Hereford, Salisbury und Bouen. — (H, a und b sind nicht collationiert;
die Collationen von CFI—U besorgte Bannister; von U batte ich nur die
Collation des Abschlusses [Str. 24 a sqq.] zur Hand).
Titel (resp. Rubriken): „Lectio ad l*n> missam noctis" A; — „In
nocte Nativitatis D' prophetia in 1» missa" D; — „Epistola in Natali D'vel in Circumcisione" E; — „Duo clerici de 2^ forma in cappis sericis in
pulpito simul cantent lectionem" N ; — „Sequens lectio ante epistolam a
duobus clericis de 2* forraa pro dispositione cautoris in cappis sericis in
pulpito cantetur , et 1. Versus cautetur ab utroque scilic. Laudes Deousque ad Lectio Isaiae; deinde alternatim cantetur, videlicet textus lec-
tionis ab uno et glosa ab altero, et sic alternatim cantent usque ad ultimumversum, scilicet Ab ortu solis" (ist in der vorgelegten Fassung Vers 1, 5;
8. die Varianten) R; — „Prophetia cuni versibus ad missam in nocte
Nativitatis D. N. I. Christi a duobus clericis legatur et a duobus moduletursimiliter" S; — „In Gallicantu prophetia" Y; — „Versus super prophetiam»Populus gentium<'" Z. — Die Propetia ist entnommen aus Isaias,
Cap. IX. V. 2—7 ; dieselbe ging vielfach der Epistel voraus (vgl. Praeamb.,
S. 167), welche letztere, wie jetzt, entnommen war dem Briefe des hl. Paulusan Titus, Cap. II, v. 11 sqq.
Varianten: Strophe 1 lautet in T:
Munda sit, Audiat,
Pura sit Sentiat.
Haec ergo contio;
Quid dicat lectio
{= Anal. XX. Nr. 30, Str. 8). — 1, 1 Laudem BDEXYZ C ; dicam Deo S. — 1, 2Qui nos creavit cum manu D. — 1, 3 Me reformavit E; cruce purpurea fehlt
G; Atque redemit CFI—T. — 1, 4 qui cunctos redemit fehlt BCDEGI—T. —1, .5—7 fehlen CI—T an dieser Stelle, bilden den Abschlufs des Tropus .statt
24 a sqq., aber mit Anderungen, die unten verzeichnet sind. — 1, 5 A solis
ortu Y. — 1, 7 laudem Z c, laudes X ; eius (statt cuius) BEXYZ c; clamoremEY; excitem Z, excito XY C. — 2,2 Vaticinantur B. — Statt 3 in XYZ:Dominantium et Deus exercituum XYZ (Rest in Z und C nicht weiter
kollationiert). — 3,2 Sanctus fehlt CIKM—S ; statt dessen folgt dort nach
— 172 —nSpiritus" : In quo sunt omaia condita, superna atque ima. — 4, 1 Quemcreasti fehlt S. — 4, 2 paradisum B, paradisi T. — Nach 4, 2 folgt nochin CFI—S: Et captivatum secum traxit iu tartara. — 5, 1 Fulsere D,Fulcerunt GP. — 5, 3 Gentilibus (st. Pastoribus) A; luminaria Y, luminafehlt B. — 6, 2 vere fehlt EY; vera CG; vere nova (st. nostra) MNPRS. —7,1 und 2 feblen AFGI—T. — 7, 2 fehlt XY. — 8, 1 und 2 fehlt X. —8, 2 filius Dei fehlt BE. — (Ke^st in Y nicht weiter koUationiert). — 8,3nach 9, 1 X. — Naeh 10, 1 folgt noch in Cl— .S: Praedictum sic erat. —11, 1 Et caelos CO; reguat S; atque terram X. — 11, 2 fehlt BEL—PRS. —Statt 12 iu T; Resonet
|Intonet etc. (= Anal. Hymn. XX, Nr. 30, Str. 1;
ebenso in T statt 15 die f. Strophe, statt 17 die 4. und statt 19 die 5.
Strophe eben dieses Conductus). — 14 Deus fortis qui A. — Von 14 an hat Xeine eigene Fassunp, die ich unten verzeichne. — 1.5 fehlt A. — 15, 1
Barathri claustra Cl—S. — 16, 2 fehlt BDEF. — 17 fehlt A. — 17 um-gestellt mit 19 M—R. — 18, 2 Sive et DE. — 18 lautet in T : Salus aetemaindeficiens mundi vita. — 20 fehlt AT. — 20, 2 Sui fehlt B; Ipsius nonF. — 22 saecula L. — Der Abschlufs von 24 a an diflferiert. N und R habeueinfach; Hic cantent usque iu finem. — CI— S haben hier die Verse 5—
7
von Str. 1, aber etwas geandert, narolich
:
Ab ortu .solis * usque occiduosAd fines mundi * orbis per climataLaus creatori * resonet congrua.
Amen dicant omnia.
Die Varianten dazu sind helanglos. — A hat folgenden Abcchlufs ; ai'f
23, 2 folgt:
24 a. Laudes, quas tibi * solvimus devote,
b. Te deprecamur *, benignus attende,
25 a. Ante solem [tu] * geuitus a patre,
b. Sub sole uatus * de virgine matre;26 a. Peccati sorde * nos omnes purifica,
Ut tecum simus, * duc ad caeli regia,
27. In qua tibi laus est iisqKe iu sem^jiternum.
Der andere, im Corpus vorgelegte Abschlufs findet sich in BEGTUXZmit folgenden Varianten: 24 b, 1 laudem XYZ. — 24 b, 2 tuae B, tibi
UXYZ. — Mit 24 b schliefsen XYZ. — 27, 1 sq. es esse aetemum G, esesse aeternus U.
X geht von Str. 14 an seine eigenen Wege: Zunachst ist 14 eine Ent-lehnung aus der Sequenz Laetabundus exsultet, namlich: Angelusconsilii
|Natus est de virgine
|Sol de stella. — Darauf folgt;
Deus, In quo non est mutatioNec vicissitudinis ulla obumbratio,
jportfs Caeli, terrae, maris, angelorum et hominum;Pater fiituri saecidi
Pater ingeuitus, a quo sunt omnia,PriiicejJS ^JOMS
Hic et in aevum;multiplicahitur eius imperium
In lerusalem, ludaea, sive Samaria,et pacis non erit finis;
Haec sunt convivia,
quae tibi placent, o patris sapientia.
Sujier solium Daind et super regnum eius sedebitPulcher, roseus
|Regum dominus,
ut confirmet illud etc. (wie 21—23).
Es hiilt schwer, die urspriingliche Form dieses iiltesten, verbreitetstenund stark variierenden Tropus zur Epistel festzustellen. Die Heimat ist
— 173 —wohl in Frankreich, and aus den iiltesten franzosischen Quellen, denenjene von Deutschland und Italien nahe stehen, ist deshalb der Text vor
allem zu entnehmen. C und F diirften unter die Gruppe der englischenQuellen einzureihen sein.
3H4. In >'ativitate Donuni.
1. Exsultemus in hac die
iVlundi cordis gaudio,
Dei raatris in Mariae
Sacro puerperio,
Quod monstratur Isaiae
Divo testimonio.
Ledio Imiae prophetae
2. Praedicantis * iam praesentia
Redemptionis * nova gaudia.
Haec dicit Duminus3. A patre genitus * ante sacula:
Projittr hoc scief
4. Spiritus sancti gratia
popuhts meu.i,
5. Quem visitavi lesus, ''^
nomen meum6. Ferens mundo gaudia
in die illa
7. Omni plena gaudio
Consonante omnia,quia ego ip^e,
8. Fons et origo boni,
qui loquebar
9. In visione,
ecce, assum
10. Stirpe Davidica ortus,
de tribu luda, potens leo.
Quam pulchri
11. Claritate fulgida
super montes
12. Et omnes coUespedes,
13. Qui Christi vestigia sunt secuti,
annuntiaiitis
14. In universa terra
et praedicantis pacem15. Hominibus bonae voluntatis!
Annuntiantis honuvi
16. Nobis, perpetua frui vi[ta],
praed icantis saJu tem,
17. Quam venit Christus gratis dare miseris,
dicentis
18. Excelsa voce:Sion,
— 174 —
19. Noli pavere,
regnabit
20. In aeternQm et ultra
Deus tuus,
21. A patre unigenitus.
Vox22. Clara ecce intouat
speiidatorum tuorum,
23. Quorura praecepto subditur
Salus et languor oraniuni
;
levaveruiit rocem
24. lucunditatis,
simul laudabnnt
25. Yiventem in saecula saeculorum,
ijuia oculo ad oculum lidebunt
26. Districtum ad iudicia,
Cleinentem in potentia,
cum conrerterit Dominus Sion,
27. Nostra ul pura pectora
Sint et corpora.
Gaudete
28. In Domino semperet hiudote sinnd
29. PoUentem iam in aethere,
deserta lerusalem,
30. Quae stat in excelso,
quia consolatus est
31. Sublevando aetheris sedibus
potestate nos tradita
Domitiiis,
82. Natus nostra ob remedia,
populum suum,
33. Propter quem passus est dira;
redemit lerusalem
34. Contixus clavis et lancea.
Parnvit Dominus,
35. In sapientia
Disponens omnia
Superna deitas,
brachium sancttim suum,
36. Per quod fracta sunt tartara,
))i octdis omnium gentium,
37. Ut cognoscant te conditorem fabricae mundi;et lidebunt,
38. Ut praedixerunt prophetica vaticinia,
omnes fmes terrae
39. Immo omnis mundi circulus
sahdare Dei nostri,
40. Quo salvati
Deitati
Laudes demus gratiae.
— 175 —CoUect. ms. Anglicuin(?) saec. 1.3. (fragmentum.) Cod. Londinen. Harl.
1010. — 1,6 Divo fehlt. — 2, 2 Nostrae redemptionis. — 9 isione. — 17
fratis dire. — 22 ecce in tomnis. — 27 pure pectora. — 29 Tollentem. —4 Confixus clausus et. — .37 frabrice. — 39 omnes mundi. — 40, 2
Felicitati. — Es folgt noch am Schlusse: Qui concessit nos salvari. —Abschrift von Bannister. — Abgesehen von einigen wenigeu Versen sind,
wie oft bei den farcierten Episteln, nur Anfang und Schlufs rhythmisch ; die
anderen Einschiebungen habL^n aber dadurch ein besonderes Interesse , dafs
sie aus den verschiedenartigsten liturgischen Gebeten und Dichtungen, wieKjrie-Tropen, Verbeten und namentlich Sequenzen entlehnt sind. — DerText der Epistel ist Isaias, cap. 52, v. 6— 10.
385. In nocte \atalis Doniini
in 1'' missa epistola.
Lectio epistolae beati Pauli apostoli acl Titum. Carissime,
1. Gaudeamusnova cum laetitia;
appantit gratia Dei, snlvatoris nostri , omnihiis hominibus , erudiens nos.
2. Fulget dies bodierna
Nata luce sempiterna
Nova dies, * nova, natalitia,
Novus annus, * nova haec soUemnia;
Nova decent gaudia,
Nova laudnm cantica,
ut abnegaittes impietalem et saecularia desideria sobrie et iuste et pievivamus in hoc saeculo.
3. Quisquis necteris reatu,
Gaude tamen tanto partu;
Eris enim * sub peccati reditu
Liber sancto * liberante spiritu.
Hoc exsulta monitu
Novae vocis sonitu,
exspectantes heatam spem el adventiim gloriae magni Dei et salvatoris
nostri lesu CJiristi.
i. Speciali gaude choro,
Maritali iuncta thoro;
Suo Deus * sempiterno filio
Ecclesiam * copulat conubio.
Viduata, DominoAnnae gaude gaudio,
qui dedit setnetijjsurn pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate.
5. Omnis ergo aetas, gaude,
Sed tu, virgo, prius plaude,
Virgo parit * filinm prudentiae;
Novum mirum * genns hoc potentiae,
Partus, ecce, feminae
Sine viri semine,
ut mu/ndaret sibi populum acceptabilem, sectatorem bononim operum.
— 176 —
6. Ergo tu, qui dominaris,
Dux et noster consularis,
Cui festi * regimen tradidimus,
Quo rectore * festum hoc peragimus,
Novas laudes suscipe,
Puer natus hodie.
Haec loquere et exhottare in Christo lesu, Domino nostro.
Collect. ms. AnglicumC:') saec. 13. (fragmentum). Cod. Londinen. HarL1010. — 4, 4 Copulat ecclesiam. — 4, 6 Anna. — Vgl. Anal. Hymn. XLVb,Nr. 52. Letztere Cantio hat mit dieser Epistola farcita 3 Strophen ge-
meinsam. Es fehlt durt JStrophe 3; wurde vermutet, eine in u reimendeStrophe sei dort ausgetallen, so bestatigt hier Strophe 3 die Vermutung. —Str. 6 fiihrt nicht den gleichen Reim auf einem Vokale durch, ist also eine
Zutat. — Nach aliem ist vorstehender Tropus durch Entlehnung aus einemLiede gebildet, von dem in Anal. Hymn. XLVb, Nr. 52. vier Strophen mit-
geteilt sind. AIs Kompletierung letzteren Liedes und ura die Tropierungsartder Epistel anschaulich zu bieten, habe ich den Epistel-Tropus vollstandig
vorgelegt, wie ihn die Quelle liberliefert.
:iS6. In Circnmcisioue Domini.
1. Gloriosa, * vale, festivitas,
Qua celebratur * Christi nativitas;
Quam prophetarum * cecinit contio,
Miranda nobis * explicat lectio
Isaiae imphetae : Haec dicit Dominus,2. Cuius ventura * praenoscens oculus
Apte describit * Domini famulus,
Qualiter erat * salvandus popuhisgentium, qui amhulahat in tenehris,
3. Quibus dimersus * fuerat meritis
Protoparentis, * diu promissam vidit
lucem mngnam,4. Cum stella maris * castis visceribus
Actorem vitae * fudit hominibushahitantibus in regiom umbrae mortis.
5. Patris ab arce veniens
htx orta est eis,
6. Ut frangeret iam * mortis iraperia
Nostraque saeva * piaret vitia.
Parvuius enim nitus est nobis
7. Sacra renatis * unda bapfisraatis,
et filius datus est nobis,
8. Per quem cuncta * vigent creata;
et factus est princijjatus
super umerum eixis,
9. Fortem armatura * crucis patibulo
Cum triumphavit *
et cocabitur nomen eius
— 177 —
10. Hagios, Adonai,Admirabilis,
11. Redemptor mundi,Consiliarius
12. Suorum fidelissimus,
Deun13. Verax, aeternus,
Fortis
14. Daemonum triuraphator,
Pater futiiri saeculi,
15. Quo de praeniio securi
Regnabunt sancti,
PrincejiS
16. Pucis perpetuae * quietis aeternae.
Multiplicahitur eius imperium,
17. Quod sine meta * manebit solidum,et pacis non erit finis
18. Nec ternunus ullus;
sujier solium Davidet sujier rer/dUKi eiiis nedehit,
19. Cuius potestas * (perjaeterna vigebit,
ut confirmet illud
20. lure perpetuoet corroboret in iudicio
21. Aequitatis * et fortitudinis
et institiu,
22. Per quam patris sophia
Dispoait omniaamodo et usijue in scmpiternum ;
23. Regnum illius * capiamus supernum.
Trop. et Prosar. ins. Claromontense .saec. 15. Cod. Claromonten. 57. —6, 1 iam fehlt. — 21 Aequitas. — Es ist beachtenswert, dafs in den ersten
Strophen die Worte der tropierten Epistel teilsveise zur Reimbildung in die
tropierenden Verse einbezogen sind, und dafs spater der tropiereude Text mitdem Texte der Epistel reimbildend erscheint; ani deutlichsten tritt dieses
hervor zwischen 16, 2 und 17, 1; 18, 3 und 19, 1; 22, 3 nnd 23. —Strophe 1 zeigt gleichen Bau wie Laudes Deo (Nr. 383), nur ist sie kiirzer;
hier wie dort ist das einleitende Versglied („Gloriosa" und ,,Laudes Deo")rbythmisch anders gemessen , als die erste Balbzeilc der iibrigen Verse. —Titel: „In novo anno epistola''.
387. In Circumcisione Domini.
Lectio epistolae heati Pauli apostoli,
1. Cuius caelo doctrina vera
Sublevat populos de terra,
ad Titum,
2. Quem Deus per apostolum
Constituit episcopum,Carissime,
Blume, Tropi Graduales II. 12
r
— 178 —
3. Adulescens amplexatus
vitae verae studia,
npparuit
4. Summi regis * summa potentia,
(iratia
5. Sapienter * disponens omniaDei,
6. Per quem cuncta * condita sunt saecula,
salvatoris nostri,
7 patris geniti,
omnihua homiiiibus,
8. Quos divina gratia
Vocat ad caelestia,
eruiliens nos,
9. Fidei dogmate pectora
Reddens [amore] flammantia,
nt abnegaiites impietatem,
10. Quae depravat bonos mores
Corrodendo . . ores,
et saecularia desideria,
11. Quae nos niergunt in hoc mundoRationum in profundo,
sohrie
12. Servando ieinnia
et iuste
13. Temperan[ter]
et pru[denter]
et pie
14. Et oppressis impendendo
multa beneficia
vivamus in hoc saeculo,
15. In vasis habentes oleum,
Donec sponsus pulset ostium.
exsjjectantert
16. Secunduni promissionem Deibcataiii spem
17. Resurgendi a mortuis
et adventum (floriae.
CoUect. ms. Anglicum(?) saec. 13. (fragmentum). Cod. Londinen. Harl.1010. — 1, 1 Cuius doctrina vera caelo. — 5 s^aiiientia. — 11, 2 Rationumscheint verderbt zu sein. — 13 Temporan[ter|. — Nach 17, 2 folgt noch„quae", dann eine grofse Liicke, wodurch der Tropus unvnUendet bleibt. —Es geht dem Ganzen voraus:
Exsultemus in hoc Christi * novo nataUtio,
Per quod mundo praedicatur * eius cireumcisio
;
lUud ium praetiguravit * legis vetus sanctio
Et [sancitumj confirmavit * Pauli praedicatio.
Daran schliefst sich der Conductus: Re s o uet| In ton e t
| F ideliscontio etc. (Anal. XX, oS).
388. In Octava Xativitatis Doniini.
1 a. lucundetur
Et laetetur
1 b. Quam legentis,
Nostri fratris
Tota christianitas,
Quam caelestis,
Qnam divina Quod postulat
Ergo dicat.
Confortat humanitas.
Visitat sublimitas; Nostra concors charitas:
2. Lectio epistolae
In Nieopoli niissae
Cretara beati PauU,Doctoris gentium ct apostoli
Atque vasis electionis,
Ad Tituw, discipulam suum,
De statu ecclesiae instruendum.
Carissinie
Fili et in Christo amantissime.
Appuruit
Et vere claruit
Benignitas Dei,
Patris filii summiEt humanitas salvatoris nostri.
Prosar. ms. Arnesti Pragensis anni 1363. Ood. Capit. Pragen. P 9. —1 , 2 fehlt. — 2 , 13 Patris Dei summi. — Die iibrige Tropierung lauft in
Prosa aus, bei der auch die bis dahin hervortretende Keimprosa nicht mehrzu entdecken ist.
389. In Epiphania Domini.
1. Gaude, mater ecdesia,
Innovata laetitia
Et pura conscientia
Diva percipe nuntia.
2. Praeclara nobis gaudia,
Aetema luce splendida,
Ita pandit ecclesiae
Sub lerusalem specie
:
Surge, illuminare, lerusalem, fjuia venit lumen timm,
3. Quae latebas in tenebris
Per primi culpam hominis
;
et gloria Domini super te orta est
4. Ex virginali utero
Obumbrante paraclito,
Teste vatum praeconio.
Quia, ecce, tenehrae operient terram et caligo populos;
Lectio Isaiae pTOphetue
12*
— 180 —
5. ludaea enini perfida,
Peccatis obscurissima,
Contemnit haec praesentia
Regni caelestis lumina.
I Super te autem orietitr Dominus, et gloria eiuf in te videbitur,
6. Cuius ortus tripudio
Angelorum symphonio
Sub noctis conticinio
Dulci deprompsit organo.
ht ambulalmnt gentes in lumine tuo et reges in S})lendore ortus tui
7. Stella ducentc praevia
Ad pueri cunabula,
Ubi lactat puerpera
lilum, qui regit omnia.Leia in cireuitu oculos tuos d t ide; omnes ixti congregati sunt, ventrunt tibi
8. In voce, cborda, tibia
Et laude multifaria;
Intra tua praecordia
Perfrueris laetilia.
Filii tui de longe venient. tt fdiae tuae de latere stirgent
9. Matris Sion seientia,
Cuius plena sunt ubera,
Et doctrinarum copia.
Tunc tid'.bis et afflues, et mirabitur et dilatabitur cor tuum,
10. Quando, felix et iuclita,
Gaudebis dote regia
Sponsi plena muneribus
Et decora virtutibus,
quando conversa ftierit ad te multitudo maris, fortitudo gentium venerit tibi.
11. 0 surami regis gratia,
Quae praeconum instantia
Ex quadro niundi lapide
Intra sinum ecclesiae
Multos in tide colligis
Et caeli cives efficis!
Inundatio camelorum operiet te, dromedarii Madian et Epha,
12. Ut tidei per gratiam
Provehantur ad gloriam.Omncs de Saba venient aurum et tus deferentes
13. Murra cum imputribili
Ad sepulturam raortui,
Ut Deus et rex gloriae
Adoretur in bomine,et laudem Domino annuntiautes
:
1 4. Qui patris sedes solio
Et matris haeres gremio,
Tibi, Christe, per omniaSit decns atqoe gloria.
— Ibl —Trop. ms. Troianum saec. 12. Cod. Neapolit;in. VI G 34. A. — Trop.
m». Sangallense saec. (11. et) 13. Cod. Sangallen. 382. B. — Str. 1 (Intro-ductio zur Epistel) lautet in B:
Dei inearnatio * Nos emundet vitio
;
Psallat nostra coritio * Nato Dei filio.
Legatur cum gaudio * Lectio Isaiae etc.
2, 1 Praesentis fe.sti gauHia B. — 2, 3 Late pangit A; ecclesia B. — 3, 1
und 2 zur Strophe 2 gezogen B. — 3, 1 Quae iacebat B. — 4, 1 De B. —5, 3 Contempsit A. — -5, 4 Caelestis regni B. — 6, 1 ortu tripudians B. —6, 2 syraphoiiia B ( vielleicht diese Lesarten von B fiir 6, 1 und 2 richtipr;
dann wilre nicht der gleichp Reim fiir die Strophe beibehaltcu, was aller-
dings von 8tr. 10 an nicht mehr beachtet wird). — 6, 3 zu „contirinium"V. Forcellini. — 7,1 pen'ia A. — 7, 4 Ipsum (|ui B. — Str. 8 fehlt, statt
dessen Str. 12 hier eingefiigt B. — Str. 9 felilt, statt dessen Str. 11 hiereingefvigt B. — Str. 10 fehlt B; der Kpisteltext geht in V> ohne Tropieiangvon „Tunc videbis" — „Omnes de Saba venient". — 11, 1 O fehlt
B; regis gloria A. — 11, 2 Qui B. - 11, h colligit B. — 11, ti efficit B. —12, 2 Provocantur A. — 13, 1 Cum murra B. — 13, 2 sepulturam DomiuiB. — 13, 3 Cum Deus B. — 13, 4 Adoratur B. — 'Vor 14 der Episteltextin B: „Aurum et t u s—a nn un ti a n t es". — Str. 14 fehlt, statt dessen:„Regnanti in saecula saeculorum. Amen". B. — Collation von A durchBannister.
Vor.stehende Epistel ist das Jluster einer schon und gleichmafsig dureh-gefiihrten Tropierung, iihnlich wie Nr. 393 und 40-5. Der Text der tro-
pierenden Strophe schliefst sicb stets ebg an den vorbergehenden Episteltext
an, vielfach mit ihm so eng verbunden , dafs die Strophe, vom Episteltext
getrennt , keinen selbstandigen Satz Ijildet. — Der Text ist in B sichtlich
verkiirzt und dadurch verdorben. Trotz der italieni.schen Quelle (A) diirfte
der Tropus doch aus Frankreich nach Siiditalien srekommen sein.
Bei Migne (P. lat. LXXXVII, p. 53) ist der Text dieses Tropus mit-
geteilt in einer Form, die jener von B fast vcillig gleicht: nur ist die Intro-
ductio (Str. 1) und der Abschlufs fortgeblieben. Daher im Repert. Hymnol.Chevaliers (Nr. 15319) der Tropus-Anfang: Praesentis festi gaudia.
3!J0. In Epiphania Doiiiini.
Lectio Isaiae prophetae,
1. Quem sic Deus decoravit,
Quem venturum revelavit
Sibi Christum, de quo ait:
Sxrf/e, ilhimi)iare,lerusdlem, quia venit himen tiiiini, et gloria Domini
super te orta est;
2. Repletus namque sopliia
Dei vates Isaias
Dicit, utens prophetia:
Qiiia, ecce, tenebrae ojieriext teiram et raligo poptilos;
3. Popiilos hic vocat gentes,
Lege Dei quae carentes
Habuerunt caecas mentes.
Super te autem orietur Dominus et filoria eius in te videbitur.
4. Nato Christo de ludaeis
Stella dedit iter eis;
Isaias inquit de his:
Et awbulabwnt gentes in bimine tuo et reges in splendore orfiis tui;
— 182 —
5. Nova stella duxit reges
Tres perito?, sed exleges,
Plures secum ducunt greges.
Lem in circuitu ot nlos tuoft et vide: omnes isti congregati sunt, venerunt tibi;
6. 0 ludaea, leva mentes
Intellectum caligantes,
Ad Messiam venientes
Alienas vide gentes.
J^(7(/ tui de longe venieut, et filiae tuae de latere surgent;
7. Gens longinqua fuit natus,
Synagoga fuit latus,
Filia grex, advocatus
Orbis, a quo est lactatus.
T»nc videhis et afflues, et niirahilur tt dilatahitur tor iinnn, quando con-
versa fuerit od te nndtitudo maris, fortitutlo gentium venerit tibi;
8. Coepit Sion admirari,
Fortis neque adamari,
Cuni venissent ad hanc legem
Et ad Christum, novum regem.
Inundatio camelorum operiet te, dromedarii Madiun et Eplia,
9. Ritn suo gens gibbosa
Ad baptistam copiosa
Fuit lata, fit formosa;
luda marcet tenebrosa.
Omnes de Saba venient auruvi et tns deferentes et laudcm Domino cmnun-tiantes
;
10. Quod praedixit de Sabaeis,
Rege nato de ludaeis
Trino trinum tres dant munus,
Qui, cum trinus sit, est unus.
11. Laudes ergo Deo demus,
Nomen eius decantemus,
Cui virtus et potestas,
Decus, honor et maiestas.
Trop. et Prosar. ms. Claromontense saec. 15. Cod. Claromonten. 57. —4, 2 iter reis. — 7, 4 est laetus. — 9, 3 Fuit leta. — 10, 4 sit et unus. —11, 4 et petestas. — Abermals eines der wenigen Beispiele (vgl. die vorigeNummer ', in dem die Tropierung durch alle gleichartig gebauten Strophen ingleichartigem Rhythmus durchgefiihrt ist.
391. In Epiphania Domini.
Lectio Isaiae prophetae. Surye, iUuminare, lerusalem, quia venit himentuum, tt gloria Domini super te orta est;
1 a. Gloriosi 1 b. Cuius ortum
Et famosi Vitae portumRegis festum celebrantes Nobis datam praedicantes
Gaudeamus ; Avearaus.Quia, ecce, tenehrae operient terram et caligo populos.
— 183 —
2a. Ecce, regem 2b. Quera futurum
Novam legem Re},'naturum
Dantem orbis circaitu Prophetico admonituPraedicamus, Nuntiamus.
Super te anteni orietur Dominus, et gloria eius in te cidebitur.
8a. Sunt impleta, 3b. ImpiorumQuae propbeta ludaeorum
Quisquis dixit de futuro Corda negant regnaturo
Summo rege ; Sua lege.
Et amhnlahunt .gentes in lumine tiio tt reges in splendore ortus tui.
4 a. Dilatata 4 b. Et gentiles
lam privata Prius viles
Fit regali potestate Convertuntur maiestate
Plebs ludaea, Aetherea.
Leva in circuitu oculos tuos et vide; omnes isti conyregati sunt, venerunt tibi.
5 a. Deum verum, 5 b. Sed ludaei,
Regem regum Facti rei,
Confiteiites per lavacrum Non fatentes regem sacrum
Salvabuntur; Damnabuntur.Filii tui de louge venient, et fiUae tuae de latere surgent,
6a. Omnes gentes 6b. Quia homoCongaudentes Sit de domoDe cantu laetitiae, Natus David hodie.
Tunc videbis et afflues, et mirabitur et dilataliilnr cor tuum, quaudo con-
versa fuerit ad te multitudo iiiarix, fortitudo gentiiuii venerit tibi.
7. Isaias, dic, de Cbristo quid prophetizas?
8a. Est necesse 8b. Flos deinde
Virgam lesse Surget inde,
De radice provehi, Qui est tilius Dei.
Inundatio camelorum operiet te, dromedarii Madian et Epha.
9 a. 0 ludaei, 9 b. Vestrae legis
Verbum Dei Vestri regis
Cur negastis hominem ? Audite nunc ordinem.
Omnes de Saba venieid auruiu et tus deferentes, et laudeiu Doiiiino annun-tiantes
;
lOa. Omnes gentes 10 b. Confanduntur,
Non credentes Convertuntur
Peperisse virginem Maiestatis aethere.
Cod. ms. saec. 14. — Banuister, dem ich die Alischiift verdaiike, konnte
leider den Fundort und die Provenienz der Handschritt nicht mehr ermitteln. —Ib, 2 Uniportum. — Ib, 3 dicantes. — 1)4 Habearaus. — 2a, 1 sqq.
rege |Nova lege ] Dantes. — 2a, 3 circuitum. — 2b, ?> adraonitum. —
3b, 3 reg-naturum. — 4a, 3 Sit regali potestatem. — 4b, 3 sq. maiestatis
aetherea. — 5b, 3 Confitentes regem. — 6b, 1 Quia fehlt. — 8a, 1 Est
fehlt. — 8a, 2 Virga. — 8b, 2 Surge. — 9 a, 3 negasti. — 9b, 1 Vestra
lex est. — 9b, 3 Audite per ordinem. — lOb, 1 Gentes undique(!). — ZulOb cfr. 4b; wahrscheinlich ist die echte urspriingliche Strophe ausgefallen unddem Schreiber die Strophe 4 b in die Feder gekommen. — Voraus geht auchhier wieder, wie bei Nr. 387, der Couductus: Re8onet|Intonet(Fideli3c o n t i o.
— 1»4 —
39*2. Iii Epiphania Doniini.
1, Laudes dicam altissimo 2. Carnem sumens de virgine
Concentu devotissimo, Nullo gravatam crimine,
Qui nostrae carnis vilia Quem cognitum per sidera
Sua ditavit gioria, Magi quaerunt, dant munera,
3. Sed non sine mysterio,
Ut praesens dicit ledio
Isaiae ijrophetae,
4. In qua fulget magorum * profunda cognitio.
Siirge, iJhnninare, lerumleui,
5. In qua nobis lux magna * oritur gratissima,
<iuia venit liimen tuiiw,
6. Dei invisibilis * filius interrainus,
et gloria Dnmini
7. Saecla revehens altera
super te orta eft
8. Et renovabit oninia;
quia, eece, tenebrae operient terram
9. Et crirainnm umbraculaet caligo
10. Obducens corda noxiajiopulos
11. Sedentes hic in tenebris.
Super te aiitem orietur Domimtx etc.
Prosar. ms. Arnesti Pragensis anni 1.363. Cod. Capit. Prageu. P 9. —5 magna fehlt. — 11 hic fehlt. — Der Rest der Tropierung lauft in reine
Prosa aus. ahnlich wie bei Nr. ;-!88.
'SfXi. In Resun-ectioue Domini.
1. Regi perennis gloriae
Pangit decus victoriae,
Oua mors devicta periit,
Et vita nobis rediit,
Lectio epistoJae beati PauJi apostoJi arJ Corinthios. Fratres,
2. Christi redempti sanguine,
Regali uncti chrismate,
Post delictorum veniam
Et triumphalem gratiam
expurgate vetus fermentum.
3. Qno subiit interitum
Omne genus mortalium,
vt sitis nova cons})ersio, sicut estis asymi,
4. Tendentes ad caelestia.
Ad promissorum gaudia,
Quae contulit magnifice
Christus resurgens hodie.
iLtenim ^ioscha nostrum immolatus est Cliristus,
5. Qui solns sine niacula
Mundi lavit piacula,
Agnus intactae virginis
Et hostia niirabilis.
Itaque ejmlemur
6. Ad mensam novae gratiae
Discumbentes in ordine
Et candidatis vestibus
Vescamur agni dapibustion in fermento veteri neque in ferinento vialitiae et nequitiae, sed in azymis
sinceritati.s et veritatis.
7. Laus tibi sit et gloria,
Pax, salus et victoria,
Qui spoliatis inferis
Tuos ad astra provehis,
Ubi pace perennia
Contempleniur sollemnia.
Collect. ms. Senonense (Opera Oderaiini) saec. 11. Cofl. Vatican. Kegin.577. add. saec, 12. A. — Trop. ms. incert. origin. saec. 1.3. Cod. Cantabrig-ien.
Fond. Sanders s. n. B. — Trop. ms. San^allense saec. (11. et) Vi. Cod.Sangallen. 382. C. — 1 , 1 Regis C. — 1 , 2 Pange A, Pangis C. — 2, 2tincti BC. — 8tr. 3 lautet in B : Quod renovat in homine
|Christus resurgens
hodie (cfr. 4, 4). — 3, 1 Quod AC. — 4, 2 Et proximorum A. — 4, 4 Christusproprio sanguine B. — 5, 2 lavit facinora B. — 6, 4 ag-nis A. — 7, 1 tibi
rex et C; Laus creatori gloria B. — 7, 3 Qui triumphatis B. — 7, 4 SuosB; subvehis A, subvehit B. — Nach 7, 4 hat C sinnstorend den Epistel-
text: „sed in azyniis sinceritatis t/ i-eritatis'' , woranf statt 7, .5 iiud 6 ais
Abschlufs folgt:
O rjuam dulcis memorialChristi duxit victoria
Nos iib umbra tristitiae;
Vox intonat laetitiae.
Aufbau und Rhythraus ist gleich dem von Nr. 3S9.
3M. In Resurrectione Doiuini.
1. Lectio epistolae beati Panli apostoli ad Corinthios,
Ne recipiant pseudoapostolos.
2. Friitres,
Hic nos Pauius annuntiat,
Ke quis vestrum desipiat.
3. Expurgaie vetus fermentum
luxta vetus testamentum,
4. Ut sitis nova conspersio,
Imbuti spiritu sancto,
5. Sicxd esiis azymi,
Positi carne fragili.
6. Etenim jjascha nostrum
Pro redemptione omniura
— 186 —7. Immolatus est Christus,
Sammi Dei filias.
8. Itaque epulemur
Et cum Christo gratulemur
9. Non in fermento veteri,
Non in peccatis obniti,
10. Neque in fermento malitiae,
Conipatiamur hodie
11. Et nequitiae
Neque superbiae,
12. Sed in azymis sinceritatis et veritatis
Cum fratribus epulemur
Et cum Christo gloriemur,
Cai detur laus, gloria,
Virtus atque potentia.
Trop. ms. Troianum saec. 12. Cod. Neapolitan. VI G 34. — 10, 2 Cumpatiamur, — 12, 2 epumur. — Reim wie bei Xr. 400, 409 und 414.
395. In Resarrectione Domini.
1. Ecce, manu fortis trivit retinacula mortis;
Plaude, creatura, barathri iam despice inra.
Ibi confregit
Potentias, arcum, scutum gladiumque et belluni;
Plaude, creatara, perierunt vincula dara.
Audi, ecce, unde.
Ledio ejnxtolae beati Pauli apostoli ad Corinthiosf. Fratres, ex-
puTfiate rettis fermentum, ut sitis nova conspersio, siait estis azymi.
2. Cantate Domino canticum norum, AUeluia, quia mirabilia fecit;
Audi, ecce, unde.
Etenim pascha nostrum immolatus est Christus;
3. Res mira, res nova, res sancta.
Lauilate iJominum, omnes angeli eius, laudate evm omnes virtuies
eius.
Dragma reperta;
Plaude, creatnra, dea sic plaudenda futura.
Itaque epulemur, non in fermento veteri neque in fermento malitiaeet vequitiae, sed in azymis sinceritatis et veritatis.
Trop. ms. Martialense saec. (11.) 12. (13.) Cod. Parisin. 1139. — Titel:
.,Pascha Domini. Epistola." — 1, 1 trivi. — 1, 2 despicere. — Eigentum-lich ist die Mischung der Tropierung aus Hexametern und Psalmtexten;dabei bilden 1 , 2 und 1 , 5 und 3, 4 eine Art von Rundreim. — 1, 3 und3, 3 sind in gleichmiifsiger Weise ein Vorschlag des folgenden Hexameters. —1, 6 wiederholt sich in 2, 2, und raufs wohl ubertragen werden: „Hore undsieh, weshalb."
SW. In Pentecoste.
1. Lectio nduum apostolorum,
In qua spiritus sancti gloriosum
Poterimus noscere adventum.
— 187 —
2. Cum complerentur dies Pentecostes,
Anastaseos peracta quinquagena die
Sacro dierum numero,Qao lege fit remissio,
3. Erant omnes discipuli pariter in eodem loco,
In quo est Domiui lesu ad caelos assumptio,
Congregati erant cum matre
Maria, clara virgine.
4. Et fadus est repente de caelo sonus
Vehemens et magnus5. Tamquam adienientis spiritus vehementis , et replevit totam
domtim, ubi erant sedentes
Et exspectantes
Paracliti sancti consolationem
;
6. Et apparuerunt illis dispertifae linguae tamquam ignis,
Ut essent verbis protiui
Et caritate fervidi,
7. Seditque sitper singulos eorum,
Qui ibi clausi erant propter metum ludaeorum,
8. Et repleti sunt omnes spiritu sancto,
Procedente a patre et nato,
9. Et coeperunt loqui variis linguis,prout sjnriius sanctus dabat
eloqui illis,
Qni manebat in ipsis.
Trop. ms. Troianum saec. 12. Cod. Neapolitan. VI G 34. — 2, 2 die
fehlt. — 5, 4 consolationem piam (gegen die Assonanz). — 2, 3 und 4 undebenso 6, 2 und 3 sind Entlehnungen aus dem Pfingsthymnus „Beatanobis gaudia" (Anal. Hymn. II, Nr. 51). — Die Epistel wird noch desweiteren tropiert ; aber wahrend bis zura A bschnitt 9 Epistel- und Tropierungs-text durch den Reim (Assonanz) miteinander verbunden siud , verlauft derRest in volliger Prosa, ist also fiir die Hyranologie belanglos. Von anderenaGesichtspunkte aus sind interessant die etymologischen Deutungen der Volker-und Landemamen sowie deren Epitheta, die ich desbalb hier beifiige
:
Pftrthi fugiendo vincentes
Et Medi mediam terram incolentes
Et Elamitae sic dicti ab Elam suo antiquo progenitore
Et qui hnbitant Mesopotamiam, mediam inter duos potamosEt Pamphiliam, totam amataoi, divitiis affluentem . . .
Et Cretea marini et Arabes odoriferi.
Zur Verbindung des Epistel- und Tropierungstextes durch die Assonanz vgl.
Nr. 394, 400, 409 und 414.
3J>7. In Pentecoste.
1. Tibi, Deus, soli nota
Famulatur mens devota,
Te, quem fide speculatur,
Caritate veneratnr.
2. Regum ergo rex et rector,
In insidiis protector,
Nostrae laudes servitutis
Deduc in finem salutis.
— 188 —Lectio actintm ajjostolornm,
Quae promissiones filii a patre mirabiliter impletas fideli continet brevi-
tate. Cum coviphrentur aies Pentecostes, erant omues discipuH imriter
in eodem loco, in quo per lacrimosara paenitentiam et observantiam de-
calojji christianae iinitatis stabilitas solidatur. Ht factus est repente
tle caelo .so»iif< — audivimus eos loquentes nostris linguis magnalia Dei.
3. Testes ducit hoflie 4. Sic lege iustitiae
Inimicos gratiae Lex raisericordiae
Virtus adniiranda; Est glorificanda.
Trop. et Pros. ms. Civitatense saec. 14. Cod. Civitaten. 56 (20). —Titel: „Epistola in die sancto Pentecosten." — Die ganze Epistel ist tropiert;
aber abgesehen von der Einleitung und dera Abschlufs ist alles ohne Rhyth-mus und Symmetrie ; dalier habe ich nur eine Probe der prosaischen Tropiemng,die Anfang.^isatze, vorgelegt.
3*J8. Iii Deilicatioiie Ecclesiae.
1. Ad decus ecclesiae
Recitetur hodie
Lectio libri Apocal)qisis heati lohannis apostoli,
2. Cui revelata sunt
Secreta caelestia.
Jn diebus illis
3. Talis divinitus
ostensa est visio:
Vidi civitatevi sanctam lerusalem, novain,
4. Quae construitnr in caelis
Vivis ex lapidibus,
descendentem de caelo,
5. Nuptiali thalamo
a Deo paraiam sicut sponsam ornatnm viro suo
6. Super solem splendidum
:
et audivi vocem maguam,7. Nuntiantem (nova) gandia.
de thro^no dicentem:
8. Veni, ostendam tibi,
ecce, tahernaculum Dci cvm hominibus,
9. Et ad eum venient
Omnes gentes et dicent:
Gloria tibi, Domine.Et habitahlt cum eis
10. Nunc et in aevum;et ipsi jjojjuIus eius erunt,
11. Omnes Dei gratia
,Quos a morte
Redemit perpetua,
et ij)se Deus cum els erit eorum Deus,
12. Qui moderatur
Cuncta creata.
Et ahsterget Deus omnem lacrimam ah oadis eorum,
— 189 —
13. Quorum non sol, luna,
Sed Christus
Vera est lucerna
;
et inors ultra non erit,
14. Ubi cumBeatis gloriantur,
Nova canunt carmina
;
Gaudia
Permanent sempiterna
;
neque luctiis, iieque cJcimor,
15. Sed caeli
Praemia perpetua
;
neque dolor erit ultra, cjuia prima abierunt,
16. lusti florebunt.
Et (lixit, cpii secJebat in tlirono,
17. In superna raaiestatis arce:
Ecce,
18. Nova facio omniaDivina providentia,
Sancti spiritus gratia;
Per sacra mysteria
Renovantur omnia.
Lection. ms. Prumiense anni 1056— 1063. Cod. Bibl. Rylands Mancunien.s. n. add. saec. 12. A. — Trop. ms. Wingartense saec. 13. in. Cod. Mus.Vindobonen. 118. B. — Trop. ms. Wingartense(V) saec. 13. Cod. Stutt-
gardien. HB l Asc. 95. C. — Trop. ms. Sangallense saec. (11. et) 13. Cod.Sangallen. 382. D. — Miss. ms. Secovienfe saec. '^/i3. Cod. Graecen. 769.
E. — Trop. et Pros. ms. Civitatense saec. 14. Cod. Civitaten. 56 (20). V. —1, 2 Recitatur CDE. — Str. 4 ist Eutlehnung aus deni Hymnus: ,,Urbsbeata Hierusalem" (Anal. Hyran. II, Nr. 93). — 13, 1 Quibus non A.
—
14 fehlt A. — 14, 2 gloriamur BE. — 14, 3 sqq. fehlen BCE. — 15 fehlt
D. — 18, 5 Renovatur ecclesia ADEF. — Kollation von A durch Bannister. —Ahnlich wie bei Nr. 388 ist die Tropieruug des eigentlichen Corpus derEpistel Prosa, aber mit Ansatzen zum Reim und mit einem gewissen Rhyth-mus (meist kalatektische trochaische Dimeter, ab uud zu gemisclit mit einer
ebensolchen Dipodie wie 1.3, 2; 14, 1; 14, 4; 15, 1, womit die akatal. Dipodiein 11, 2 zu vergleichen ist).
SiiO. In Dedicatione Eccle.siae.
1 a. Haec est sponsa summi regis, 1 b. Hic est sponsus immortalis,
Quae descendit de supernis, Ipsi nullus coaequalis;
Habens claritatem Dei;
Ergo decantetur ei
Lectio libri apocalypsis lohannis apostoli.
2a. Ecce, testis legis 2b. Qui iu cena hausit
et evangelii, de pectore Christi,
lam proclaraat:
In diebus illis vicli civiiatem sanctam lertisalem, novarn, de-
scendentem de caelo, a Deo paratam sicitt sjmisani ornatamviro siio;
— 190 —
8a. Structura eins de 3b. Et plateae eius
lapide pretioso, ex auro purissimo.
Et audiri rocein magnam de throno, direntem: Evce, tdbema--cuhm Dei cum hominibus ; et habitabit cum eis,
4 a. Stola iucunditatis 4 b. Et ad certum locnm
induet eos, deducet illos;
et ijjsi poimlos eius erunt, et ipse Deus cum eis erit eorumDeus
5. Cui sol et luna
Oboediunt per terapora.
Et absterget Deus omnem lacrimam al oculis eorum, et morsvltra non erit, neijue luctus
,neque clamor, neque dolor erit
nltra, quia pritna abierunt.
6. 0 beata consolatio,
Quae datur fidelibus
Pro Christo certantibus
!
Et dixit, qui sedebat in throno: Ecce, nova facio omnia.
7. Ipsi gloria in saecula.
Trop. ms. Wingartense (? ) saec. 13. Cod. .Stuttgardien. HB I Asc. 95.
A. — Trop. ms. incert. orig^in. saec. 13. Cod. Cantabrigien. Fond. .Sanders.
8. n. B. — Ib, 2 Cui nuUus B. — 2b, 1 hauserit AB. — 2b, 2 pectore DeiA. — 3a, 1 ex (st. de) B. — 4a, 1 Et stola A; Stolam B.
400. Be Beata Maria T.
1. Lectio libri sapientiae:
Maria, mater indulgentiae,
2. Ego quasi vitis fructificavi suavitatem odoris,
Novi botrum do saporis,
Medicinam hinc doloris
Atque requiem laboris;
Porta sum mediatoris.
3. Et flores mei fructus honoris et honestatis
;
Honor ego castitatis,
Mater summae deitatis;
Ex me flos virginitatis.
4. Ego mater pulchrae dilectionis et timoris
et magnitudinis (!) et sanctae spei;
Filii vos omnes mei,
Pnlchrum est timore Dei
Oboedire speciei
;
Magnus decor faciei.
5. In me gratia(e) omnis vi(t)ae et reritatis,
Dono cunctis vitam gratis;
Est veritas carnalitatis
Partus meae virginitatis,
Celsitndo maiestatis.
— 191 —
6. In me 07tinis spes vitae et virtutis,
Sum certa spes iuveiitutis,
Vera vita senectutis,
Summa virtus me secutis.
7. Transite ad me omnes qui concupiscitis me,
et a generationibus meis implemini,
Ut sic per me salvemini,
Quod capitis uremini,
Meo nato ducemini,
Cum ipso epulemini.
8. Spiritus enim meus super mel dulcis et
hereditas mea super mel et favum,Phos, spiramen in cor pravum,
Reddens illud dulce, sanum;
Befocillo christianum.
9. Memoria mea in generationes saeciilorum,
Me laudabit grex bonorum,
Non sum salus [damjnatorum
Generans Deum deorum.
10. Qui ediint me, adlmc esztrient,
Bona immensa capient,
Et qui hilnmt mc, adhic sitient,
Non hac siti deticient;
Qui audiuni me, non confundentur,
Mecum, volo, sed laetentur.
Et qui operantur in ine, non peccahunt,
Sed mecum semper habitabunt;
Qui elucidant me, litam aeternam possidebunt,
Christum, vitam, de me natum
Regem semper obtinebunt.
Trop. m?. Martialense saec. (11.) 12. (13.) Cod. Parisin. 1139. — 2,4requies. — 2, 5 Portatn.s sura. — 4, 4 Piilchre est tiraor Dei. — 9, 4 Deus. —Die tropierende iStrophe reimt regelmafsig rait dem Sehlufsworte des vorher-
gehenden Episteltextes.
401. In saiictornm Innocentium.
1. Omnis Christi actio
Nostri sit instructio;
Ergo pangat haec lectio,
Quae sit lohaunis visio:
Lectio libri Aiwcuhjpsis lohannis apostoli,
2. Qui mentis vidit acie
Caelestis numen curiae
— 102 -
In diebus illis,
3. Dum, quod ab aevo latuit,
Per lohanneni patuit
Revelanteni caelica
Voce evangelica:
Vidi sitpra montein Sioii agiium stantein,
4. Immuneni
Ab orani peccato,
Cominunem(Homini) sub peccato nato;
et cuiii eo centuiii quadraginta nnattuor milia habentes nomen eius et nomenjjatris eius scriptum in frontibus suis,
5. Qui heredes Christi constituti
Legem (sui) calicis sunt consecuti.
Et audivi vocem de caelo tomfjuain vocem aquarum multarum,
6. Sanclimoniam deitatis vociferantem
In sedeque deitatis agnum magnificantem,
et vocem, quam audixi, sicnt citluiroedorum cHharizaniium in citharis suis,
7. Quia caelesti munere freti
Aeterno gaudio sunt repleti;
et cantabaitt quasi canticum novum ante sedem et ante quattuor animaliaet seniores
8. Hymnura et gloriam,
Salutem et victoriam;
et nemo poterat dicere canticum illud, itisi illa centtim cpiadraginta quattuormilia, qui empti suitt de terra,
9. Quorum corpora morte cruentata
Sacriticium Deo sunt immolata,
Et qui dc terra empti
Sanguine ipsius sunt redempti.
Hi sunt, qui cum mulierilMS nou sunt coiitqtcinati;virgines enim sunt;
10. Hi sunt, qui castitatis florem
A mundi illecebris'
Et deliciis crebris
Converterunt in divinitatis amorem.Hi sequuntur agnum. ([uocuiii([ue ierit,
11. Animi iutegritate,
Perfecta caritate
Et corporis sinceritate.
Hi empti sunt ex hominibus primitiae Deo et agno;
12. Hos sibi dextera patris
Delegit pugiles ecclesiae matris-,
et in ore eorum non est incentum mendacium,
13. Quia gratia Dei amplexati
Ipsius monitis nequeunt esse frustrati;
stwe macula enim sunt ante thronum Dei.
14. 0 dulcis contemplatio,
iliranda relatio
!
Stupet naturae ratio,
Quod deitatis actio
In carne sit locatio.
Huius approbatio
Est agni revelatio.
Hinc Dei incarnatio
Nostri sit salvatio.
Trop. ms. Sang^alleuse saec. (11. et) 13. Cod. Sangfalleu. 382. — 10, 2Ab ilk-cebris mundi. — Titel: „ln die Innocentum epistola". — Aus gli-icher
Quelle publizierte Gautier (Les Trope.s , I. p. 151) diese Epistel; sein TextBtimmt an einigen Stellen nicht mit der Hand.schrift.
40'2. In sanctornm Innoceiitiuiu.
1. Exigit infantum saeclis niemorabile festum,
Ut collaudetur hodie Deus ac recitetur
Ledio Ubri Apocalypsis lohaniiix apostoU,
2. Qui sua mysteria manifostavit tlieoria:
In (liibun illis, ecce, ego lohannes
3. Non oculis carnis sed puro lumine cordis
ridi supra montem Sion aymnn stantem,
4. Sanguine qui lavit proprio, quos ipse creavit,
et atin eii centum ipiaflraginta ipiattuor milia
5. Mundo mactati, std in aethere viviticati,
habentes nomen eius,
6. Dei, verbi incarnati,
et nomen patris eius,
7. Qui verbo saecula fecit,
scriptum in frontibus suis
8. Sacrosancto cruore;
et audiii vocem de caelo,
9. De sede sancta Dei,
tainijiiam vocein aqiiarinn inuUarum et tamquani vocemtonitrui magni,
10. Organa sanctorum,
tt vocem, quam audivi
11. In tabernacuhs iustorum,
sicut citharoedijrum citharizantium in citharis suis
12. Sub diversorum dulci ratione modorum;et cantabant quasi canticum novutn ante sedem Dei,
1.3. Qui Deus et rector mundi inanet atque creator,
et ante guattuor animalia et seniores
14. Hi sunt caeli,
In quibus, Christe, habitas,
In quorum verbis tu tonas
;
et nemo poterut dicere canticum illud
15. Caelestis barmoniae
Et dulcis symphoniae,nisi iUa centum quadraginta qualtuor niilia
16. lustorum electorum,
qui empii sunt de terra
17. Ad montem virtutum
De valle lacrimarum.
Ui smtt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati,
Blume, Tropi Graduales. II. 13
— 194 —
18. Nescientes thorurn delicti crimine sordidatum;
virgiiiea enim sunt. Hi seijHUntiir flf/nioii, quocumque ierit,
19. Qni sese pro nobis redimendis permagnum dedit pretium.
Hi enipti nunt ex hoiiiiiiihus jirimitiae I)eo et figno,
20. Cnm quo laetantur et in aetheris arce locantur,
et i» ore eoruin non e^t invetitum mendacium,
21. Qui nihil egerunt niali nec cuiquam nocuerunt;
sine macula sinit anle thronum Dci.
22. Felix istorum niraium niors est puerorum,
Regnum caelorum quod dat linemque laborum.
Trop. ms. Pragense saec. 13. Cod. Capit. Pragen. Cim. 4. A. — Trop.
et Pros. ms. Amesti Pragensis anni 1363. Cod. Capit. Pragen. P 9. B. —1, 1 infantium B; fe.^^tum fehlt B. — 2 Cui sua A: thoria A. — 14, 3 tu
fehlt AB. — 15, 2 Et fehlt B — 22, 1 J'elix iustorum B. — Wiihrend Vers
1—5, 12, 13, 20—22 leoninische He.xameter sind und Vers 6—11, 14—17einen «•ewissen Rhythmus erkennen lassen , prasentieren sich Vers 18 und19 als reine Prosa.
4<)8. In .sanctoruni lunocentiuiu.
1. Laus, honor, virtus [sit] Deo nostro,
Decus (et) imperium regi nostro
De sanctorum innocentum tripudio,
Qui quanto praepollent honoris titulo,
Praesens nobis ostendit lectio
libri A^iocah/jjsis lohannis apostoli,
2. Qui ut aquila
Soli defigens lumina
Caeli petiit limina,
Et testimoninm perhibet de his
:
In diebus illis
Ecce, ego lohannes ridi sitpra montem —ante thronum Dei.
3. Unde, Christe, supplices. 4. Laudis ergo gloria
Tanti doni memores Tibi sit et gratia
Laudes tibi reddimus Patre cum altissimo,
Altisonis vocibus. Qui regnat per saecula.
5. Amen dicant omnia.
Trop. et Pros. ms. Parisiense (?Remense) saec. 13. Cod. Commuii.
Assisien. 69-'). A. — Trop. ms. Anglicum(?) saec. 13. (fragmentum). Cod.
Londinen. Harl. 1010. B. — Trop. ms. Martialense saec. (11.) 12. (13.) Cotl.
Pjirisin. 1139. C. — Folia ms. incert. origin. saec. 14 in Psalterio quodajii
inipr. Biblioth. Angelicae 1419. D. — 1, 3 innocentium B. — 1, 4 prae-
polleant D. — 2, 1—3 fehlen ABC. — 2, 4 Qui ABC. — Die Tropierung
der Epistel ist im ubrigen rein prosaisch. — Der rhythmische Abschlufs tindet
sich nur in A. — 4, 4 per saeculorum saecula A. — 1, 1 und 2 bilden auch
(lcn Anfang eines sonst prosaischen Tropus zur Coraraimio (im Priimer
Tropar); danach ist ineine Beraerkung im ..Repertorium Repertorii" (S. 224)
richtig zu stellen. — Eollation von B und D durch Bannister.
- 195 —
404. In s. lohannis Baptistae.
1. Ad decus aeterni regis civisque superni
Umbra revelatur hodie vetus, et recitaturLectio Isaiae projihetae.
2. Vox laetabunda, vatcs sanctissime, de te
Psallit iucunda, iubilans haec verba prophetae:I/aec dicit Domimm,
3. Mundi salvator et facturae dominator:Audite. inntdde, et attendite, pojiuli de hnge,
4. Omnis factura miretur in hac genitura
:
Dominus ab utero vocavit me, de ventre matris meae recor-datus est nominis mei,
5. Cum me de sterili produxit ventre seniii,
et posuit os menm quasi (iladium acutum; sul) nmhrri manussua€ jtrotexit me,
6. Ut non sentirem mala, sed tutissimus irem
;
et jjosuit me sicut safjittam ehctam, iii jjharetrn sua ahsconditme et dixit mihi
:
7. Ne timidus fueris; quae mando, cuncta loqueris;servus meus es tu, Israel. tjiiia in te gloriahor;
8. Ecce, palam gestes nomenque meum manifestes.Et nunc dicit Dominus formans me ex utero servum sibi
9. In praecursorem, baptistae dans et honorem
:
Dedi te in hicem gentium, ut sis sahis mea vscjue ad ex-tremum terrae
10. Et peccatores ad me revocare labores.
Reges videhmU et consnrfient princijies;
11. Reges et gentes convertes signa videntes,
et adorahunt Dominum Deum12. Qui nihil ignorat, orbis quem totus adorat,
et sanctum Israel, <iui elegit te.
13. 0 vox clamantis, o signifer aititonantis,
Turbae sperantis in te memor esto precantis.
Trop. ms. Sanopallense saec. (11. et) 13. Cod. Sangallen. 382. A. —Collect. ms. Augiense s,iec. 12. Cod. Carolsruhan. Aug. 114. add. saec. 14.
B. — 2, 1 sanctissima Jl — 2, 2 Psallat li; hoc verba B. — 5 Cum te deA; me fehlt B (die Eintuhrung der 2. Person ist hier wie in Vers 6 ofifeu-
bar irrig); ventre sterili B. — H sentires . . . ires AB. — 11 convertensB. — Man vgl. den Iiitroitustropus „In summi laude regis" (Nr. 258);fiir beide Tropeu ist der gleiche Verfasser zu vermuten , anscheinend ein
St. Galler Monch. — Wahrend in Nr. 400 der Hexameter lifters durch nurrhythmische Verse oder gar durch Prosa abg-e]ost wird, ist hier der Hexa-meter uiit reinem Binncureim bis zu Ende durchgefiihrt, das einzige mir be-
kannte Beispiel dieser Art bei tropierten Episteln.
405. In 8. lohannis Eran^elistae.
1. Ad laudem regis gloriae
Vox intonet ecclesiae
Propter lohannis merita
Haec recitans praeconia.
13*
— 196 —Lectio Ubri Sapientiae
2. Proclamet saluberrime
Spirilus sancti carmine,
Qaam, fideles, perpendite.
Qui titnct Dominioii, facitt hotia,
3. Ut percipiat gaudiu
Conditoris perennia;
et qui contineiis est iufititiae, apprehendet iUam et obviahit iUi
quasi mater honorificata,
4. Quia dulcis est gratia,
Su.ivis misericordia,
Mirabilis in gloria.
Cibavit illum pane vitae et inteUectus,
5. Dum supra pectus Domini,
Recumberet altisiimi,
et aqua sapientiae sahitaris potarit iUum,
6. Ut paradisi fluvius
Totum orbem caelestibus
Irrigaret dogmatibus
;
et firmabitur in iUo, et non ftectetur; et continebit illum, et nonconfundetur,
7. Ut arce Sion positus
Praemineat virtutibus.
Jit exaltavit iUiim apud pruximos suos
8. Cum aequo mundi iudice
Throno sedentem gloriae;
et in medio eccksiae aperuit os eius
9. In voce evangelica
Ad divina praeconia,
et imjilecit Uhtm spiritu sapientiae et inteUectus,
10. Ut more voians aquilac
Spectet solem iustitiae;
et stola gJoriae vesfivit eum
11. Inter sjnctorum agmina
Coronis rutilantia
^ Et luce solis candida.
Iucunditatem et exsiiltatioiiem thcsaurizavii super eum12. in angelorum curia
Per testa immortalia,
ct nomitie aetmw haereditavit iUum,
13. Quem dilexit prae omnibus
Unicus Dei filius,
Oominus Dius noster.
14. 0 lohannes, theologe,
0 Christi dilectissime,
Tuis laetos sollemniis
Caeli coniunge gaudiis.
Trop. ms. Troiaiium .«aec. 12. Cod. Neapolitan. VI G 34. A. — Trop.
et Pros. ras. Parifiiense (?Remense) saec. 13. Cod. Commun. Assisien. 695.
B. — Offic. m>. fatuorum Senonense apogr. saec. "/is. Cod. Parisin. 1351.
C — Trop. ms. .San<jallpnse saec. (11. et) 13. Cod. Sangallen. 382. D. —
— 197 —Trop. et Pros. ms. Arnefiti Pragensis anni 1363. Cod. Capit. Pragen. P 9.
E. — Trop. ms. Anglicuin(Vl saec. 13. (fragineiitum). Cod. Londinen. Harl.1010. F. — 1, 2 intonat F. — 1, 4 Hic F; recita C, recitantur B, recitatus
F. — 2, 1 Proclamat AD. — 2, 2 sanctus A. — 3, 1 Et BCF. — 4, 1 QuamE. — 4, 2 Suavis per onmia E. — .5, 1 Qui cum E. — 6, 1 Et BEF;fliiminis ADF. — 6, 2 Irrogare F. — 7, 1 Et E. — 7, 2 Permaneat C. —8, 1 Cum evo raunda B. — 8, 2 Et throno E. — 10—13 fehlt E. — 10, 1
Et BF. — 10, 2 solem spectet (spectat D) DF. — 12, 2 Per fecta D, Per-fecta ACF. — 13, 1 prae ceteris BCF. — 14, 2 Christo CE, Christe B. —14, 3 lectos AF.
406. In s. Inlianiiis Evangrelistae.
I n t r o d u c t i o E ji i s t o 1 a o.
1. Ad lohannis
festa sublimia
Tota frequens
currat ecclesia
Meritaeque
laudis praeconia
Cum ingenti
solvat laetitia.
2. Hunc dilexit
Christus prae ceteris
Inexpertum
poUutae Veneris,
Matrem mandat
huius regimini
Fitque virgo
tutela virgini.
3. Dum recumbit
in Christi gremio,
Fit caelesti
plenus mysterio,
Haustum sibi
caelestis gratiae
Propinavit
fons sapientiae.
7.
4. Miseratus
uuturam frondiura
Transformavitin auri pretium,
Esse suumharenis abstulit
Kt ad statum
priorem retulit.
5. Et temptatus
lethali poculo
illaesum se
monstravit populo
Eodemque])rostratum calice
Redonavit
vitae mirifice.
6. Imponendamsepulcro viduam
Reportavit
ad vitae ianuara
luvenemque
plorante populo
Suscitavit
de mortis lectulo.
lam nunc omnes
mundatis mentibus
Sint intenfi
sacris sermonibus,
De lohanne
plena mysterio
Salomonis
quid dicat lectio.
Troj). et Pros. ms. Arnfsti Pragensis anni 1:j63. Cod. Capit. Pragen.
P 9. — Unmittelbar schliefst sich an : A d 1 a u d e ni r e g i s g 1 o r i a e (Xr. 403),
wozu also vorstehendes die Introductio bildet. Andernfalls ware es deu Con-
ductus einzureihen gewesen.
— 1!I8 -
407. In s. lohannis EvangeUstae.
1. Praedara resonet voce
Nostrae chorus ecclesiae,
lustumque laudet carmine
Lectio libri sapientiar,
2. In quo satis ostenditur,
Quanta corona dabitur
Sanctis, de quibus dicitur:
Qui timet Denm, faciet bona
3. Stupenda sapientiae,
Exemplum patientiae
Factus et innocentiae
;
et, qui continH scientiam, apjjrehendet illani;
4. Nam hanc habere voluit
Et hanc habendam docuit,
Dum sanctitati studuit;
et obmahit illi quasi muter honorificata,
5. Quae credentes laetificat,
Quae vitae viam indicat,
Quae iustos honestificat.
Cibabit ilhtm pane vitae et intelle/tus,
6. Pane quidem angelico,
Pane caelesti, mystico
Salutisque viatico;
€t aqua sajiieniiae salutaris potabit illum,
7. Ne in aeternum sitiat,
Ne niarcescens deficiat;
et firmabitur tn illo, et non flertetur,
8. Sed in eo laudabitur;
et continebit ilhan, et non confundetur,
9. Nullus enim confunditur
Nec deficit nec labitur,
Qui iussa Dei sequitur;
et exaltahit ilhtm apnid proximos suos.
10. Et quia fuit humilis,
Fit altus et mirabilis,
Nam rector ineffabilis
in medio ecclesiae aperuit os eius,
11. Ut vitae verbis affluens
Doctor foret sufficiens,
Quem docuit omnipotens.
Et implevit iUum sjiiritu snpientiae et intelkctus,
12. Ut, quae sursum sunt, saperet,
Quae recta, intellegeret
Intellecta[quej faceret
;
et stolam gloriae induit eum,
— 199 —
13. Quae perfectis tribuitur,
Quae nullo fine clauditur,
Qua Deus praesens cernitur.
lucunditatem et exsultationem themurizavit snper eum14. Dans ei vitae bravium,
Donans aeternum gaudium
Et immorlale praemium.et nomine aeterno hereditabit illum Dominus iJeus noster in snectda.
Trop. et Seq. ms. Claromontense saec. 15. Cod. Claroraont. .57. —Aufbau und Khythmus vvie bei Nr. 389 und 393.
40S. In sancti Mcolai.
la.
a.
Hac clara die, turma 1 b. Concrepans Nicolaum;
festiva, da laudera eius
praeconia pronuntiat
Ledio libri Sapientiae,
2. Salutis causa,
vitae porta perpetua.
3. Beatus lir
luste et sancte
vivendo.
et qui post aurumnon abiit,
Auri pondo trium
virginum
redemit pudorem,
nec speravit in pecunia
et thesauris
qui ineentus est xiue macula
b. Caduca rite
deputans.
Quis cst h ic ? Et laudabimus eumAniicum Dei; fecit e. itnrabiHa
in vita sua
Plena operibus
bonis et
eleemosyiiis
;
qui prohatus est in illo
et perfectus est
Ore, corde, opcre;
et erit illi gloria aeterna,^
5a. In qua assidue felix
laetabitur
;
qui poluit transgredi
et non est transgressus
In timore
et amore casto,
et facere mala
et non fecit
5 b. Propter amorem Doraini
lesu Christi.
Ideo stabilita sunt
bona illius in Domino,
Qui sanctos suos
ita gloriticat;
et eleemosynas illius
enarrabit o. eccl. sanctorum.
Huius precatu, Domine,
Nostrum reatum dilue
Arcens raali contagium,
Vitae removens taedium.
— 200 —
Trop. ms. Martialense saec (II.) 12. (13.) Cod. Parisin. 1139, — la, 2dans. — 5a, 6 et amore fehlt. — Str. la ist der Mariensequenz gleichen
Anfanges (Anal. Hymn. VII, Nr. 101) entiehnt, 8tr. 6 dem Martj-rerbvmnus„Martyr Dei qui unicnra" (Anal. Hymn. 11, Nr. 98, Str. 2). — lu der
Melodie ist nur la mit 1 b parallel; im iibrigen zeigt bloss der Text einengewissen Parallelismus, von deni es sehr zweifelhaft bleibt, ob er auf Rechnungvon Aljsicht odei" Zufall kommt. — Der Episteltext ist jener, der uuumehrbei einem Confessor non Pontifex gebraucht wird.
409. In sancti Nicolai.
1. Laudes aeterno patri genitoque superno
Corde canat digno plebs haec animuque benigno;
Gaudeat et gaudens, Nicolao cantica psallens
Semper laetetur ex hoc, quod sacra fatetur
2. Lectio libri Sapientiae
Proclamantis magnifice
De beato pontifice:
3. Ecce, sacerdos magnusIn bonis niultiplicibus,
Qiu in suis diehus
Placuit Deo in omnibus,
4. Et inventus est iustus
Refovendo tribulatos
Relevando uaufragos;
5. Et in tempore iracundiae
Amator exstitit concordiae,
6. Factus est reconciliatio
Miserorum et consolatio.
7. Non est inventus simiJis illi
A constitutione saeculi,
8. Qui conservavit Jegem excelsi
Patris et filii et spiritus paraclili.
9. Ideo iureiurando fecit illum Dovnnus crescere in xAehem suam,Sic euim scriptam est per prophetam.
10. Bencdictionem oinnium gentium dedit illi Dominus,Excelsi patris filins,
11. Et testamentum suum confirmavit super caput eius,
Omnia gesta cuius plebs ista reccnset [. . us],
12. Agnorit eum in benedictionibus suis,
Vita dum praesens vegetavit eius
Corporis artus.
13. Conservamt ilU misericordiam suamEroganti suam pauperibus substantiam,
— 201 —14. Et invenit gratiam coram oatlis Domini
Sedentis in supernae arce maiestatis.
15. Mac/nificavit emii in conspectu regumPuro corde sibi famulantium,
16. Et dedit illi coronam gloriae
Caeleotis, ubi laetatur sine tine.
17. Statiiit illi teslamentwii aetermtin,
Quod possidebit in aeteriiuni,
18. Et dedit iUi sacerdotium magnum,tiuoniam elegit eum in sacerdotem summum,
19. Et beatificarit illum in gloria,
Ubi est sanctorum laetitia
Et angelorum custodia,
20. Fmigi sacerdotio
In suo episcopio
21. Et habere laudem in n^mine ipsius,
Qui sanctoruni splendor cst mirus,
22. Et offerre iUi incensum dignumDivinum libando sacriticium
23. In odorem suavitatis.
Trop. ms. Troianum saec. Cod. Neapolitan. VI G 34. — Abschrift
durch Banuister. — 1, 2 digne; gegen deu Binnenreitn. — 2, 2 Procla-
mantes. — Nacb 9, 2 ist etwas ausgefallen, was Bannister als Episteltext
ansah und daher nur durch die Anfangsljuchstaben der einzelnen Worte „T.
d. e. n. p. e." andeutcte. — 11, 2 scheint ein Hexameter zu sein , desseu
Schlufs in der Feder blieb; weil die Verse der 1. Strophe leoninische Hexa-meter sind, diirfte auch hier ein solcher rekonstruiert werden mtissen, zumaldann auch der Reim mit dem vorhergehenden Episteltext gewahrt bleibt. —12, 2 sp. Entlehnung u. z. Str. 2, S sq. aus „Iste confessor" (Anal.
Hymn II, Nr. 101. — 13, 2 Hirroganti. — 14 , 2 supemis maiestatis arce;
gegen den Keim. — 18, 2 saeerdotem sibi. — 21, 2 est mirabilis; gegen denReim. — Episteltext und Tropierungstext sind durch den Reim gebunden,ahnlicli wie bei Nr. 400; dort aber ist Rhythmus, hier Reimprosa.
410. In saucti Stephaiii.
1. Laudabilis * miles et praepotens,
Quem visitavit * ex altis oriens,
In hora mortis * quam fuit patiens,
Pulchre declarat * [haec] praesens lectio
Actmim apostoloniw,
2. Qui debriati * tiaminis gratia,
Dum largirentur * in lerosolyma
ludaeae plebi * caelica pabula,
in (liebus iUis
3. Elegerunt septem levitas in ministerio,
De quorura coUegio
Stephanus plenus gratia et fortitudine
— 202 —
4. Sancli spiiitus
Collata sibi divinitus
faciebat prodigia et >ti(jna mfigna i)i pojnilo,
5. Scilicet Hebraico,
Non credente Dei verbo.
Surrexerunt aiitem quidam de xifuagofia
6. Agentes perversa,
qtuie appellatur Lihertinonim,
7. Advocatas malignorum,
et Cyrenensium et AlexamJrinorum
8. Conseutientes operibus eorum,
qui eramt a Cilicia et Asia
9. Verba dicentes impia,
disputantes cum Stephano
10- Ore torvo, * corde furibundo;
et non poterant resistere sapientiae et .yiiritui
11. A patre et * filio procedenti,
qui loquebatur.
12. Monitis salutaribus
Docebat eos Stephanus,
At excaecatus populusaudientes haec dissecabantur cordihus suis
13. Et moti fellis turbine
stridebant dentibus in enm,
14. Eo quod Christi dogmata
Pandebat voce publica.
Cum autem esset Stejjhiuius jjlemis s^jiritu sancio, inttndens in caehtm,
15. Quo fixis mentis oculis
lungi gliscebat angelis,
cidit gloriam Dei et lesum stantem a dextris Dei; et ait:
16. Quem occidistis. miseri,
Nolentes eius fieri,
Ut ostendam apertius
Vobiscuni adhuc positus,
ecce, video caelos apertO" et filium hominis stantem a dextrxs virtutis Dei.
17. Propter haec testimonia
Corda fremunt ludaica,
Tunc omnes unaexclamantes autem voce magna continuenint aures suas et impetiim fecerunt
wnanimiter in eum18. Non ferentes diutius,
Ut loqueretur amplius,
et eicientes eum extra cicitatem lapidahant,
19. Quem pius Alpha protinus
Locavit in caelestibus.
Et testes deposuerunt vctimenta sua secu-' peeJes adulescefitis, qui vocabaturSaulus,
20. Qui huius sancti precibus
Post haec iunctus fidelibus
Datus est doctor gentibus;
et lapidabant Stephanum invocantem et dicentem:
— 203 —21. Pro cuius almo nomine
Morior fuso sanguiue,Domine lesu, susci-pe sjnritum meum.
22. Agonista fortissimus
Tunc pro se lapiclantibus
Orabat,positis autem genibus clamavit voce magna dicens:
23. Praenobilis rex gloriae,
Qui illis vis ignoscere,
Qui te volunt cognoscere,Doniine, ne Matuas illis hoc jKccatum. Et cum hoc cUxisset, ohdormivit in
Domino,
24. Cui laudes in iubilo
Nostra fJepromat contio.
Trop. ms. S. Leonardi Leiiiovicensis saec. 13. in. Cod. Parisin. 1086.
A. — Trop. ms. Martialense saec. (11.) 12. (1:3.) Cod. Pari.sin. 1139. B. —Trop. et Pros. ms. Claromonten.se saec. 1.5. Cod. Claromouten. 57. C. — 1,2ex alto A. — 2, 1 ebriati B. — 2, 2 largiretur C. — 3, 2 celegio C. —.5, 2 credenti BC. — 7, 8 u. 9 fehlen BC. — 10 corde fehlt B. — 12, 3 UtC; excaecati populi ABC (gegen den Reim). — 13 turbidine C. — 17—20incl. ist in B unlesbar , fast ganz abgeschabt. — 20 fehlt C. — Nach 23, 1
in A der Episteltext „Domine , ne .statuas illis hoc peccatum" , darauf 23,
2 u. 3. — 23, 2 Qui semper vis BC. — 23, 3 fehlt BC. — 24, 1 Cuiuslaudes cum C. — Str. 1 gebaut wie die Einleitungsstr. von Nr. 383 u. 386;der tropiereade Text reimt durchweg mit der Schlufssilbe des vorhergehendenEpisteltextes.
411. In gancti Stepliaui.
1. Eia, plebs levitica,
In laude Dei consona,
Stephani pange rutilam
Passionis victoriam,
Qui coronatns lapide
Primus fulget in agmine.
Lectio Actuuni ajiostolorum. In dielnis illis
2. A(l dona sancti spiritus
Dipertienda gentibus
Septiformi pro muuere
Elegerunt iu ordine
Septem viros apostoli,
Quorum unus mirabilis
Stephamis plenus gratia et fortitudine facithat prodigia et signa magna in
populo,
3. Docens Cbristi niagnalia
Per pervicorum agmina;
Unde zelantes nimiura
Levitam dissertissimum,
Ut eum neci traderent
(Et) Ghristi nomen extinguerent,
— 2(14 —
surrexerunt (atdeiii) quidam de synaf/oga, quae ajipellatiir Libeiiiiiorum et
Cyrenensiuiii et Alexiindriiiunim ei eorum, qui crant a Cilicia et Asia,disputantes cum Steiiliann,
4. Qui in vultu angelico
Fonte repletus mystico
Ut tuba sonat ductilis,
Caelestibus eloquiis
Horura damnans perfidiam
Et Christi narrans gloriam;
et non poterant resistere sapientiae et spiritui, qui Joqnebatur
;
5. Quia erat divinitus
Organura sancti spiritus.
Audientes autem haec dissecabantur cordibus suis et stridebant dentibus in
eum.
6. 0 ludaea gens impia,
Seraper livore saucia
Quasi Cain ! At placita
Deo patri libaraina,
Christi cruore debria
Stephani sitis vulnera
!
Cwn autem esset Stejihanus j^lenus spiritu sancio, intendtns in caelum vidit
gloriam Dei et lesum staiitein a de.rtris JJei et ait: Ecce, video caelos
apertos et filium hfminis stantem a dextris virtutis Dei,
7. Natum sacra de virgine,
Quem vos negastis impie:
Astat mihi praesidio
De summi patris solio,
Ut securus de praemio
Non cedam in supplicio.
Exclamantes mttem voce magna coniimurunt aure^ snos et impetum fecemntunanimiter in eum,
8. Ne summi patris gloriam
Perciperent et grafiam,
Qui astat in praesidio
Hic in tornientis posito.
Et eicientes eum extra civitatein lapidabant et testes flepiosuerunt vestimentasua seais pedes adnhscentis, qni vocabntur Saulus,
9. Lupus rapax et persequens,
Sed post [hacc] agnus innocens,
Mane praedam diripiens,
Spolia sero dividens.
Et lapiflahant Stephannm invocantem et dicentem: Domine lesu, suscipe
spiritum »iei(»)i,
10. Sitientem te cernere
Et tecum semper vivere,
Qui sanctorum es gloria,
Spes, salus et victoria.
Fositis autem genibus clainavit dicens: Doinine, ne statuas illis hoc pecca-tum, Et cum hoc dixisset, obdormirit in Domino.
Passion. ms. Altaheii^e saec. 12. Clm. Monacen. 9506. add. saec. 13.
A. — Grad. et Trop. m.s. MosbuTgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen.156Fol. B. — 2, 6. mirabili B. — 3, 2 Per vironim A, Per vicornni B Izu
nporvicus" = pervicax clV Fnrcellini). — 3, 5 eum morti B. — 4, 5 u. 6 fehlen
A. — Statt Str. 6 steht hicr in A: „Cupientes eum occidere, qui illis viamDomini studuit fideliter osfendere" : Str. 6 steht in A statt Str. 8. — 6, 3Velut Cain B; ad placita AH. — 6, 5 deebria Ali. — 8fr. 7 fehlt A, statt
dessen
:
Quem vos Christum nepintesEt cruci affigentes,
Astat raihi in certamine,
Si vultis, ipsum cemite.
7, 3 Qui fehlt B; cfr. 8, 3. — Statt Str. 8 in A hier Str. 6. — 9, 3 praedamrapiens A. — Str. 10 fehlt A; statt dessen:
Quem non cesso pro te tradere,
Tii colloca iii caelesti requie.
Nach 10, am Schlufs des Episteltextes,
fiigt A noch bei: Ipsi gioria in
saecula. — H hat iiberall gleichmafsig gebaute rhythmische Strophen. Esbleibt jedoch zweifelhaft , ob diese das Resnltat «pjiterer Bearbeitung sind,
und somit A trotz nmncher Unebenheiten dic iirspiiingliche Form bietet.
412. In sancti Stephani.
1. Lux refulget hocUeriia
Stephani niartyrio,
Cui datur lux aeterna
Felici commercio,
Ad honorein cuius sonat
Sollemni praeconio
Lectio AcUitim apostolortim
,
2. Vernant fortia
lam quornm tropaea
In caeli regia.
Jn diebus Hlis Stephanus plenus gratia et fortiturliiic,
?). Lumine vultus
Tui, Domine. insignitus
faciebat prodigia et si/ina maiina in popiilo
4. Optatum infirmis robur cedendo catervis.
Surrexerunt antem quidam de syncKjocja, quae apiKJlatur etc.
Trop. ms. Sangallense saec (11 et.) 13. Cod. Sangallen. 382. A. —Trop. ras. Parisiense (? Remense) saec. 13. Cod Commun. Assisien. 695. B. —Trop. ms. Aiiglicum (?) saec. 13. (fragmentum). Cod. Londinen Harl. 1010.
C. — Str. 1 fehlt BC. — Von Vers 4 ab (ein Hexameter) verlauft die iibrige
Tropierung in vollstiindiger Prosa. Bemerltt sei niir, dafs nach dein Epi.stel-
texte „Domine, ne statuas illis hoc peccatiim" als Tropierung ein Hexameterdient, der dem Kyrie-Tropus „Cunct ipot en s ge n i t or" (Anal. Hymn. XLVIINr. 4) entlehnt ist, namlich
:
Nec tua damnetur, lesu, factiira benigne.
Im raehrfach sehon erwahnten Cod. Lnndinen. Harl. 1010 findet sich noch
eine andere tropierte Epistel fiir das Fest des hl. Stephanus, die aber, ab-
— 20(j —
gesehen von einem Pentaraeter und 3 eingestreuten Hexametern und aufser
einigen Anlehen aus Hymnen rein prosaiseh ist. Zudem ist sie stellen-
weise liicltenhatt und so verderbt , dafs ich fiiglieh von einer Publikationdcrselben abstehe. Es genuge eine Skizzierung- derselben.
An denTitel „Lectio actuum apostolorum" fiigtsichder Pentameter:
Quorum voce fides obtinet orbis iter.
Das Wort Stephanus („In diebus illis Stephanus") wird tropiert durch die2. Strophe des Hymnus „Iste confessor" (Anal. Hymn. II, Nr. 101; manvgl. ohen Nr. 487, ,Str. 12) — Von Interesse ist durch sein Wortspiel dertropierende Hexameter zum Schrifttexte „et eicientes eum extra civitatemlapidabant, namlich
:
Ad lapidem lapidum Stephanus transit lapidatus.
Den Abschlufs bildet eine Strophe, welche eine Compilation aus dem Hymnus„SancteDei, pretiose protomartyr, S te pbane" (Daniel I, p. 241) ist
:
Sancte Dei protomartyr * adesto precantibus,
Ut tuo [propitiatus * inte]rventu DorainusNos purgatos a peccatis * iungat caeli civibus.
413. lu s. Tlioraae Martyris.
1. Piorat iiovo * Rachel pro filio,
Trucidato * matris in gremio;
Pastor ovis * niactatnr gladio,
Cuios vita, * virtus et passio
Quae fuerit, * probat haec lectio
lihri Sapientiae.
Imtum dtduxit I)omiy\m per riaa rectas — et dedit illi claritatem aeternamDominus Deus noster.
2. [0] moderni temporis
Sacerdotum rosa,
Rubens caesa corporis
Morte pretiosa,
Nostri tu facinoris
Terge maculosa.
Trop. ms. Anglicum (?) saec. 13. (fragmentum). Cod. Londinen. Harl.1010. — 1, 3 Pastoris. — Die Tropierung- des Episteltextes ist Prosa, unter-mischt mit Entlehnungen , uuter denen bemerkenswert erscheint „Regnumtiium solidum" (cfr. Anal. Hymn. XLVII, p. 282).
414. lu uuius Confessoris.
1. Ledio Uhri Sapientiae
Nos docet boc dictamine,
Quod cum potenti animo
Obsistenius diabolo:
2. Beatus rir, qui itiventus est sine maculaRenuendo imperia
Diaboli crudelia,
— 207 -
3. Et qui post aurum non abiit:
Invidia nam abfuit
;
4. Nec speravit in pecunia et tltesauris,
Sed in supernis iuvenis
Floret thesaurizabilis.
5. Quis est hic? Et laudahimus «/m;Laudabilis est nimiumPetens Dei officium
;
6. Fccit enim mirahilia in rita sita
Inibutus sacri gratia
Spiritus ardentissima.
7. Qui probatus est in illo et perfectus est,
Inventio nam clara est.
8. Et erit illi f/loria acternn
Accipiendo dona supcrna
;
9. Qui potuit transgrcdi et non est transgressus.
Sed eius amore multa mala perpessus,
10. Et facere mala. et nnn fecit
;
Palchrius, quani ludas, sibi providit.
11. Ideo stabilita sunt bon« illius in DominoHocque cum suo nierito,
Sed plus indulgentissimo
;
12. Et elcemosynas illius enarrahit ecclesia sanctorumEnarrabilis namque est
per infinita saecula saeculoruni.
Trop. ras. Troianum saec. 12. Cod. Neapolitan. VI G 34. — 4, 1 super-nis iueniis. — 4, 2 Foret. — 6, 2 saerati. — Die einzelnen Abschnitte desEpistel- und des Introitustextes sind durch Jen Reim gebunden (cfr. Nr.4U0 u. 409j.
Tropi ad Graduale.
Praeambulum.
Das Graduale als Teil der Mes.se zwischen Epistel und Evangeliuinzerfilllt in zwei
,urspriin^lich gesonderte Teile: 1) Das Responsorium
(Psalmus responsorius oder Kesponsorium graduale, in den alten Hand-scliriften bezeicbnet durch RG) gefolgt von einem Versus oder Versikel ; uud2) das Alleluia, ebenfalls begleitet von einem Versikel, dem VersusA 1 1 el u i at i c u s , der wiederum durcb ein Alleluia abgeschlossen wird.
Zwi.schen diese beiden Teile war in den altesten Zeiten die Lesung einer
Prophetie eingeschaltet , nach deren Wegfall beide Teile zu eineni Ganzenvereinigt wurden. Weil der Text des Kesponsoriums und der beideii Versikel,
welcher der hl. .Schrift und zwar fast ausnahmslos deu Psnlmeu entnonimenist, ara Gradus oder Ambo zu singen war, erhielt das Ganze den XamenGraduale. (Vgl. Duchesne Origiue du culte chretien, Paris 1898, p.
159 sqq.).
Der erste Teil des Graduale, das Responsorium und sein Versus , sindselten tropiert; der Versus Alleluiaticus hingegen mit seinem abschliefsenden
Alleluia ist der eigentliche Nalirboden fiir die Tropen; dort spriefst emporder Stamm des miichtigen Tropenbaumes mit seinen vielen Zweigen uudAsten. Fiir den Nachweis dieser These und fiir Darlegung der Theorie vomUrspruug uud von der Entwicklung der Tropen au.s den Gradualtropen ist
hier nicht der Platz. Nur das Material ist zu bieteu , aber .systematisch
gegliedert.
Es ersclit-int unnutz und jiraktisch belauglos , die wenigen Tropen zuni
Responsorium uiid seinem Versus, bezw. ziim Versus des Kesponsoriums,die in ihrem Bau den Tropen zum Versus Alleluiaticus als ihren mehr denumutmafslichen Vorbildern ganz gleichen, als eine gesonderte Gruppe zu be-
handeln. Ich fasse sie alle zusammen unter dem Titel : Tropi adRes p onso r i u m et ad Versum A 1 1 el ui a t i cum. Bei letzterem iudessenmiissen die Tropen zum Schluls- Alleluia als eine wesentlich verschiedene
Tropenklasse, die obendrein in drei streng geschiedene Unterarten zerfiillt,
abgetrennt uud eigens behandelt werden als Tropi ad Alleliiia.
A. Tropi ad Responsoriam Grraduale et ad Yersnm AUeluiaticum.
Im Codex der Miinchener Hof- und Staatsbibliothek Clm. 14322, eiiiem
fiir unseren Zweck hervorragend lehrreichen Tropar von St. Emmeran aus
dem Anfange des 11. Jahrhunderts , sind auf fol. 45—75 die Texte undMelodien des Gradual - Kesponsorisums und Versikels , auf fol. 77— 98 jene
des Versus Allelniaticus gesondert und der Ordnung des Kirchenjahres
folgend zusammengestellt. Dieser Anorduung begegnen wir in manchenalten Troparien und Gradualien. — Auf fol. 5—12 treffen wir ein zweites
Mal die Texte und Melodien des Versus Alleluiaticus an, hier aber ver-
bunden mit ihrer Tropierung. AIs Ausgangspunkt fiir eine kurzeCharakterisierung dieser Tropen diene ein Beispiel aus dem erwahnten Tropar,
das als rein prosaisch nicbt in die gleich vorzulegende Sammluug gehort,
14 :=
auf das ich aber nicht g:erne {jauz verzichte , utn ziim Vergleiche auch aufein Prosamuster verweisen zu konnen:
„De Apostolis Tropi."
1. Alleluia. Non vos, homines quidem mortales, me, Deum, vestrum
factorem, elegistis, (JNo/i vos vie elefiistis)
2. .Sed ego, Deus Domiuus, vos meos elegi proximos amicos, non servos,
(«ed ego los ele{iii
3. Quaprfii>ter posui vos, (et posili rox)
4. Ut portetis verbum aeterni patris et mei nominis (iit eri-)
h. Et sic repleti paracliti spiritus sancti igne eatis (-atis)
6. Et fructum valde niagnum multiplici labore (laboris Hs.J lucrati
alferatis ipsi mihi, (et fniciiim afferatis)
7. Et fvuctus dignus apud me honore suuimo vester [maneat] ac. pio,
(et fiudiis rester nuineat.)
8. Ubi lux clara lucet, et pax locum tenet; illic, oculus nec mens hominisquod (n)unquam conspexerat, ego pro mercede debita reddam vobis.
Der Text des Versus AUeluiaticus, der durch den Druck in Itala kenut-lich gemacht wurde , ist hier mit deni Text der Tropierung zu einem ein-
heitlichen Ganzen verwoben ; wiihrend der eine Chor diesen Tropus zumVortrag braclite , sang der andere Chor den liturgischen Text des Ver.sus
mit seineu Melismen oder melodischen Koloraturen. Der den einzelnenVerseu des Tropus beigefiigte Abschnitt des liturgisclien Textes, welchendie Handschrift genau so bietet, wie ich ihn vorlegte, und den ich in
Klammern einfassen liefs, beweist das zur Genuge. — Von besonderemInteresse sind Vers 4 und 5. Beide Chore beginnen mit j.Ut" : der eine
Chor fiihrt nun fort mit dem Gesauge der Tropierung „portetis verbum etc",
der andere singt „ea-" und liifst iiber dem -a- ein langes Melisma erschallen,
bis sich beide Chcire am .Schlusse von Vers .5 wieder im Gesange von „eatis"
vereinen. Viel kunstvoller kommt dieser Aufbau einer Tropierung iiber demeinzelnen Vokal eines Wortes aus deni liturgischen Texte in auderen Tropenzum Ausdruck, wie z. B. bei Nr. 499. Dort heben beide Chore in f>tr. 3an mit „E t flore-"; der eine Chor biilt das e fest und singt zu demselbenein reicbes Melisma, der andere Chor tragt 2 Strophen vor, die ganzsymmetrisch gebaut sind, und in denen jeder A'ers auf e, entsprechend dem„flore-bit" auslautet. — Was hier liber die Beziehung des „liore-bit'' zumVevsauslaut der zugehorigen tvopierenden Strophe bemerkt wurde, gilt bei demgleichen Tropus (Nr. 499) von ^AIIeluia" und von alleu einzelnen Wortendes dort tropierten Versus Alleluiaticus: „Iustus germinabit sicutlilium et florebit in aeternum ante Dominum." (Mau vgl. die
Anmerkung zii jenem Tropus).
8ind in den eben besprochenen Gradualtropcn alle Worte oder dochalle Teile des Versus AUeluiaticus tropiert, so dafs man den liturgischen
Text diese»! Versus vollstandig herausheben kann, wenngleicli dabei eineiuzelnes Wort bezw. Vokal eine besonders reiche Tropierung erfahren hatentsprechend deni reicheren Melisma dieses Vokales in der Melodie, so
gibt es andere Gradualtropen, in denen nur ein solches Einzel wort bezw.ein Einzelvokal als Grundthema des Tropus dieut. AIs Beispiel aus vielen
gelte „In modulo" (Nr. 440). Tropiert wird dort der Versas Alleluiaticus
,,Pascha nostrum immolatiis est Christus"; die Tropierung aber bautsich nur auf iiber „immolatus". Beide Chore beginnen mit „In m o
und „Immo-", und wahrend nun der eine Chor sein reich neumiertes Ofesthiilt, singt der andere einen rhythmischen und in kunstvollen, eigentlich
kiinsflich iiberreichen Keimen abgefafsten Tropus. Den Abschlufs bildel fiir
beide Chore „-Iatus (8chlufs von .,immoIatus" I, und nur dieses ,latus" ist
in der einen der bei Nr. 440 erwahnten Quellen am Schlurs angefiihrt.
Sichtlich haben wir in diesem und in iihnlichen Tropen eine weitereEntwickelung jener iiltereu Gradualtropen von denen uns Nr. 499 ein Bei-
spiel bot. — Noch einen Schritt weiter, und wir haben Gradualtropen , die
— 213 —
in ihrem Texte kein einziges Wort enthalten, das mit dem ziigehOrigenVersus Alleluiaticus gemeinsam ware, und bei denen nur uoch der InhaltAnkliinge an denselben aufweist. Ein Beispiel hierfiir ist Xr. 481. —Stehen solche Tropen nicht in der Gruppe der Gradualtropen , sondern sindsie ganz vereinzelt in liturgische Handschriften oder Cantionale eingetragen,so ist es schwer, sie genau als Tropen zu determinieruii. Wena am Schiussederselben noch ein Wort oder eine Silbe verzeichnet isf, wie ,,-latus" beiNr. 410, oder „Iohan-" bei Nr. 481, so bringt uns das unter Umstandenauf eine gute Fahrte. Geht uns aber aueh diese ab, wie z. B. bei Nr. 468,80 kommen wir oft niclit iiber eine gewisse Wahrscheinlichkeit hinaiis, dafs
es sich bei solchen Dichtungen um einen Gradualtrojius handle.Bekanutlich hat Flacius lilyricus in sein Biichlein „Varia doctorum
pioruraque virorum de corrupto ecclesiae statu poeniata ante nostrani aetatemconscripta, ex quibus nailta historica quoqne utiliter ac sunima cnni voluj)-
tate cognosci possunt. Cum praefatione Mathiae Flacii Illjrici. Basileae,
per Ludovicum Lucium [1556.]" auf Seite liO—88 eine Reihe von Dichtunsenaufgenommen, die von nichts weniger als vom „corruptus ecclcsiae status"handeln. Die Quellen, aus denen Flacius schdpfte, gibt er nicht an. Manchejener Dichtungen sind uns aber underweitig bekannt, und so l.-ifst sich
konstatiereu, dafs Flacius ofters nur Bruchstiicke mitteilt, nnd in anderenFiillen der Text entstellt und die Verse recht fehlerhaft abgeteilt wurden.Mehrere Lieder sind bislang nur aus der Kedaktion liekannt, die ihnenFlaciiis zukommen liefs, und fiir den Hymnologen war es ubevdies eiueschwierige Aufgabe, dieselben richtig zu determinieren. Aus den Gradual-tropen kommt einiges Licht zur Losung dieser Aufgabe. Ob und inwiefernich dieser Aufgabe gerecht geworden bin, moge man bei den betreffendenNummern der folgenden Sammlung beurteilen. Ich zitlere daselbst einfacli
„FIacius'', womlt seine eben erwiihnte Ausgabe gemeint ist, und fiige bei dieNummer der Dichtung, welche in den spateren Ausgaben die gleiche ge-blieben ist.
Ahnliche Versuche der Determinieuing habe ich bei verschiedenen ein-
strophigen Liedern aus dem Cod. Laurentlan. Pl. 29. 1 gewagt. Bei vieleu
derselbeii ist es sicher, dafs sie als Gradnaltropen anzusehen sind, bei
anderen mehr oder wenlger wahrscheinlich. Einige dieser Tropen sind be-
reits friiher in den Bd. XXI der Analecta als nlcht niiher bestimmbareLieder gewandert. Im Schlufsbande der Nachtrage und Berichtigungen zuden Analecta wird dieses Versehen selne Rektltizierung erhalten. Nichtaber, um das gleich hier zu erwiihneu, kann ich mich bls jetzt dazu ver-
stehen , die Proveuienz des bezeichneten Cod. Laurentianus zu rektitizieren.
Wilh. Meyer aus Speier hat allerdings mit grofser Sorgfalt den Erweisgebracht, dafs dleser Codex eine frappante Ahnllclikeit aufweist niit demin Coussemakers Scriptores fl o42| angezogenen Cantlonale, das einst iu
der Cathedrale Notre-Dame zu Paris in Brauch war. Fiir diese Konstatlerungwerden ihm alle Fachgenossen Dank wissen. Aber dafs er identisch sei
und niclit vielmehr eine K o p i e , dafiir fehlt einstweilen der Nachweis(s. Meyer. Gesammelte Abhandl. zur mlt. Rhytliniik ; Berlin 1905; S. 323 ff.).
Viele Gradualtropen habe ich auch entdeckt im Cod. Bamber^^en. EdIV 6 sowie In seinem interessanten Doppelgiinger zu Montpelller (Cod.
H 196). Andere Lieder dieser belden Codices slnd jedoch Offertoriura-
Tropen, anderc sind Verbeten, wieder andere Allelulatropen oder blofse Aus-liiufer der Tropen, ganz selbstandige Motetten. Ich konnte mich nicht gutdazu verstehen, bei diesem Stande der Dinge dle Tropen und Lleder dieser
aufserst iuteressanten Liedersammlungen auseinander zu reifsen , zumal es
bel einigen derselben wohl immer zweifelhaft bleiben wird , in welcherEubrik sle unterzubringen sind. Daher habe ich nilch entschlossen , nachder Publikation der Antiphonal -Tropen den Inhalt dleser beiden Codices,
soweit er ftir den Hymnologen in Betracht komrat, unter Herbeiziehunganderer Quellen, lu denen ich raehrere der gleichen Dlchtnngen vor-
fand, als ein besouderes Ganzes zu ediereu. Dabei wird sich Gelegenheit
— 214 —finden, zu zeigen, wie die Tropen zum Grnduale der Ausgangspunkt fiir
Lieder ganz anderer Art mit rein profanem uiid zwar vorwiegend erotischem
Inlialte wurden.Wie bekannt, hat W. Meyer in seinen eben erwahnten Abhandlungen
zur nilt. Khythiiiik sich mit den Liedern der nand,schritt von Bamberg,Moutpellier und Florenz naher befafst. Er suchte den Ursprung des
Motettes zu erklareu, hat also von einem anderen Gesichtspunkte aus
als ich es unternoinmen, das eine oder andere dieser ratselhafteu einstrophigen
Lieder in jenen Cautionalien naher zu bestimmen. Mit Absicht habe ieh
seine Untersuchungen erst dann durclistudiert, als die Ausarbeitung meiuerGradualtropen voUendet war, um bei dieser Arbeit, deren Schwierigkeit uurFachgenossen ermessen konnen, durch keine Voreingenoinmenheit lieeinflufst
zu werdeu. Zu meiner Freude konnte ich walirnfhmen , dafs Meyer iin
wesontlichen zum gleichen Resultate gelangte wie ich. lu Einzelheiten
bestehen allerdings zwischen uns manche Differenzen Wenn z. B. Meyersagt, „ein Franzose des 12. Jahrhunderts sei auf den Gedanken gekommen,das Lob Gottes kdnne reicher gepriesen werden, wenn nian die mehrstiminipenKoloratureu iiber dcn Vokalen u oder a [gemeint ist Pascha nostruminiraolatus est Oiristus;" vgl. Nr. 439 , 440 , 441] so verwerte, dafs zwardie Unterstimme ihre alte Weise mit steter Wiederholung des Vokals uoder a siluge , dafs aber inzwischen die Oberstimmen zu ilireu neu ge-
schatfenen Touweisen .statt des einzigen u oder a verschiedene andere Silben,
d. h. einen vollstiindig neu gediehteten Liedtext saugen," (a a. O. S. 310),
so ist allem beizustimmen ; aber vora VI. Jahrhundeit kanu uie und nimmermehr die Eede sein , wenn man Beispiele wie Nr. 429, 443, 444, 450, 4->5,
4-^8, 490, etc. und namentlich Nr. 436 und 499 betrachtet, welchc uns ins
11. 10. ja sogar ins 9. Jahrhundert fiihren. — Feruer mutet es einen in
der Liturgie in etwa Bewanderten eigentiimlich an, wenn ein GelehrterKesponsorien und Versikeln des Graduale (aus dem Misi>ole)
gleichzeitig mit Responsorien zu Lektlonen der 3. Nocturn (aus demBrevivre} untermischt anfiihrt , und sich erlaubt, ohne Beriicksichtigung deralten, klaren Terminologie dieselben als „kurze kirchliche Gesange"zu bezeichnen mit dem Zusatze „ich nenne sie Antiphonen" (a. a. O.S. 307). Das heifst nicht, dunkle Sachen klarer determinieren, sondern Un-klarheit hineintrageu. Wenn also z. B. die unter Nr. 439 vorgelegteDichtung nach Meyer zu bencnueu ist als Motett iiber rtie Silbe strum ausder Antiphon „Pascha nostruni immolatus est Christus", so wird diese Be-zeichnung dahin determiniert werden miissen, dafs wir sagen : Die Dichtungist ein Tropus zum Versus AUeluiaticus „Pascha nostrum immolatusest Christus" aus dem Oster-Graduale , und zwar ein Tropus, der viel-leicht zugleich auch ein Motett ist. — Falls namlich die Theorie Meyers vomMotett richtig ist, dann sind manche Tropen und zwar auch Kyrie-Tropen,von denen Meyer mit keiner Silbe redet, ihrer sanglichen Seite nachMotette. Doch dariibcr habe ich hier nicht zu richten. — Jedenfalls hatin vieler Hinsicht die sorgfaltige Untersuchung Meyers unsere Kenntnisbetretfs mancher ratselhafter Dichtungen des Mittelalters wesentlich o-e=
f drdert, und auf Giund des durch die nachfolgende Sainmlung neu erbrachtenMaterials wird ein weiterer Schritt in der theoretischen Kenntnis gemachtwerden kduneu.
Bei Gautier (Les Tropes, p. 152 sqq.) ist der Abschnitt iiber dieGradual -Tropen der schwachste Teil des ganzen Werkes. Von den 3 Bei-spielen, die er auf Seite 153 vorbiingt, ist das ersle und dritte in ge-kiirzter Form mitgeteilt (s. unten Nr. 490, 497 und 49S|; das zweite ist
eine Verbeta, gehiirt also zu den Antiphonal-Tropen. Der Tropus „Quemaethera" ist namlich nicht iiber „in veritate", sondern iiber „e t veritate"aufgebaut. — Auffallend ist, dafs der gewiegte Tropenkenner Frere die Be-hauptung aufstellen konnte: „The Gradual proper seems never to have beensubjected to the indignity of being troped". (The Winchester Troper, p. XIX).Die folgenden Beispiele, welche uoch durch die genannten Codices von
— 215 —Bamberg und Montpellier einen Zawachs erhalten werden , liefem denBchlagenden Beweis fiiv das Gegenteil.
Die Bezeichnung der Gradualtropen, um das nur mit einem Worte zuberuhren , ist in den Quellen sehr verschiedenartig. Prosa, Versus undTropi wechseln ab; iibrigens ist in den Anmerkungen zu einzelnen Nummernverzeichnet, ob und welcher Titel in den betreffenden Quellen dem Tropusbeigelegt wurde.
415. Dominica I. Adveutus D.
F. Vias tuas, Bomine,
1. Venturum quem cancti 2. Atque nasciturum
dixeruut propbetae esse de virgine,
3. Cuncti quem exspectant
et [ex] omni plebe,
notas fac mihi et semitas tuas edoce me.
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 1,1und 3, 1 te (st. quera). — 2, 1 Atque fehlt. — Entsprechend dem Schhifs-
vokal von Domine , woriiber der Tropus aufgebaut ist , enden alle Stropheuaui e.
416. Dominica IV. Adventns D.
Plebi tuae, Domine,
altithronus et perpes
basileu.
V. Veni, Domine, et noli tardare;
relaxa facinora plehis tuae Israel.
3. lam mundum, deprecamur,
dignare liberare,
te, Christe.
2. Qui gubernas polum
ac solum fructificas,
4 a. Omninm relaxa, 4 b. Ingredi facias
quaesumus, nostrorum cum salute, kyrie,
peccata criminum ; ad vitam aeternam
5. Nos tecumque permanere,
sine fine laudare
nomen tuum in aeternum.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14 322. —Am Schlufs der Strophen 1, 3 und 4a ist ein e eingetragen als Zeichen, dafs
der eine Chor die Melismen iiber e (ple-bis) sang, wiihrend der andere deuTropus vortrug. — Der Parallelismus gilt zunachst nur fiirdenText, nicht
fiiT die Melodie.
417. In Tigilia Nativitatis Domini.
1 Formam hominis 5 Delet populi
In aula virginis Novus auctor saeculi
Vestit incarnatum Nobis delegatus,
Verbum, et reatum Nobis conformatus
Vita parvuli.
10 Sic noster EUsaeus
Yenxt reparare,
Dum fit homo Deus
Volens coUocare
Nos in gloria.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. A. — Flacius, Nr. XLVI. H. — 6 actor A. author B. — 9 VitamB. — 12 Dum sit A. — In A folgt: „Gloria". — Wahrscheinlich Tropuszum Graduale: „Hodie 8cieti.s, quia veniet Dominus et salvabitnos, et mane videliitis gloriav) eius".
41S. In Xativltate Domini..
In Gallicantu.
1 Verbum pater genuit
Existentium
OmniumPrincipium,
5 Qaod induit
Virginalis carnis vestem,
Medicinam dans caelestera
Homini, qui languit.
Hoc per orbem somvt
10 Seminans semen
Permanentis post fidem, spemAmoris,
Cor fidelium
Intus ardet, foris
15 Cursus sitit braviuni
Per patres credentiura
;
Labes cedit erroris
Per verbi mysterium.
Flacius, Nr. LXII. — 10, 2 post fehlt; der Reim ist unrein. — 18Pater verbi. — Vielleicht Tropus zum Versus Alleluiaticus: „Dominusdixit ad me: Filius meus es tu; ego hodie genvi t e".
41!». In Nafivltate Domini.
A d 3. AI i s s a m.
1 Vide prophetiae
Finem adimpletae,
Fugit umbra die,
Quia lux prophetae
5 Progenies est Mariae.
Ad exitum huius metaeTendunt omnes viae.
Prodiit siiice
Fons, mel cortice,
10 Mystice
Veilus niadet rore;
Signum est insigne,
Rubus rubet igne
Virens in rubore.
15 Virga vernat flore,
Virgo novo moreParit cura pudore.
Solem sidere
Procedere,
20 Fulgere
Vide, sidus siugulare,
Taum salutare.
Stellae signo fulgidae,
Quod radiat hoc raare,
25 Adride
Et confide,
Stella praeside
Viam prehende,
Quam provide
— 217 —30 Magi ^roviderunt.
Ante puenim,
Sidus sideruni,
Trinum unicura,
Trium niysticom
35 MunerumNumerum
Obtulerunt.
Vide mundi figulum
Brevi claudi vasculo,
40 Stabulo
Parvulo
Deum iuxta brutum,
Angulo.
Sacculo
45 Regem involutum.
Restitutum
Pater parvolum
Caeso gaudet vitulo,
Cum osculo
50 Dat annulum.
Luto sputum,
Sputo lutum
Et unitum
Et linitum,
55 Coi sanat oculum,
Statum
DatumPost grabatum,
Post triduum
60 Vivere mortuumViderunt.
Flacius, Nr. LIII. — ^3 Trinus. — Zweifelsohne Troinis zum Graduale
:
„Vi(leyunt omnes fines terrae salutare Dei nostri etc." — DieDichtung baut sich zunachst aut iiber dem Vokale e von „Vide-runt";dementsprechend bcgiunt Vers 1 rait „Vide" (wiederholt in 21), und alle
Verse lauteu aus auf einem e-Laut bis zura Vers 29, worauf Vers oO mit„viderunt" abscliliefst. Entsprechend der Schlufssilbe „(videl r u n t" reimeununmchr alle Verse bis Vers '61 auf einem U-Laut , welcher Vers, abermalsauf -erunt schliefst. — Vers .38 hebt nochraals an mit ^Vide" ; alsdaiiii
weiterhin Keim auf H , abwechselnd mit dem verwandteu 0 , und endlicher
Abschlufs mit „Videruut".
420. In Natiyitate Domini.
Ad 3. Missam.
1 Horao, cum mandato
Dato
Spreto
Dignus leto
5 Pomo vesceris
Vetito,
Perderis
Mcrito;
Deus te proprio
10 Redemit iilio.
Non est assumptio
Dei consumptio
Carnis in coniugio
Verbi. Manet vitio
15 Tua reformatio,
Quando prirao
Nupsit limo.
Flacius, Nr. LIV. — Wahrscheinlich
omnes fines terrae salutare Dei
Spiritus coniunctio
Luto
20 Fit unito
Sputo,
Caeco lito
Reparata visio,
Tua reparatio.
25 Lutum comniaduit
Sputi conubio,
Sputura non viluit
Luti consortio,
Neutrum absorbuit
30 Ista commixtio.
Salvat, qoas niiscuit
Naturas, unio
Omnes.
Tropus zum Graduale
:
nostri etc." —-Viderunt
— 218 —421. lu Natiritate Doiuini.
Ad 3. Missam.
1 Fidelis gratuletur populus,
Laudes solvat sedulus
;
De Maria nascitur
Mundo parvulus,
5 Per quem ordinator,
Reparatur
Nostra salus;
Per queni vincitur
Et deicitur
10 Hostis aemulus.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. A. — Flacius, Nr. XLVII. B. — 5 Per quera mors damnatur B. —6 Vita reparatnr |
Donatur B. — Am Schlufs in A: „Sancti[ticatusJ". Ver-
mutlich ein Tropus zum Ver.su.s AUeluiaticus : „Dies sa n ct i f ic ntu s
illuxit nobis; venite gentes et adorate Dominum etc." — DerKeim auf u (-us oder -ur) wiirde gut zu „sanctificatns" stinimeu. — DuMeril (II, p. 43, Anm.) gibt den Text von Flacius mit der naiven Ein-
leitung; ,,0n lit dans un poeme satirique, iraprime par Flacius IUyricus,
ce p a s s a g e etc." Demnach sah Du M6ril die 148 numerierten Lieder bei
Flacius als ein grofses Kiigelied an.
422. In Nativitate Domijii.
1 a. Visitavit
Rex caelorum
Hominum laborem
2 a. Incamatus
Est [et| natus,
Contra matrum morem
1 b. Et sanavit
LanguidorumVulnus et languorem.
2b. Matris florem
Et decorem
Servans et pudorem.
3. L»eus invisibilis
Pro nobis fit passibilis.
Mortis frangit ostia
Forti potentia;
Vitam donat,
Nos coronat
Sna gratia.
Rex fugatur impius.
Eia, Dei tilius
Mala nostra sustinet
mali nescius.
Flacius, Nr. XC. — 3, 8 Eia rex. — Der Bau der ersten 12 Verse er-
laubte eine Zerlegung in Strophen, obgleich dieses Lied wie alle ahnlichen
Lieder dieser Art wohl nicht als mehrstrophig gedacht zu sein scheint. —Ich vermute nur in Vorstehendem einen Gradual - Tropus und wage nicht,
ihn einem bestimmten Gradualtexte zazuschreiben.
— 219 —
4*23. Iii Epiphania Domiiii.
1 Gande, Sion filia,
Regis in praesentia,
Cuius gratia
Praestans ducem,
5 Caecis fundens lucem
Te reficit
Et perficit;
Firma sta constantia,
Cesset metus,
10 Languor, detus;
Splendor te perlustrat gloriae,
Viam pandit patriae
Sol iustitiae.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. — Am Schlusse: .,1 e r u sa 1 e m''. — Sichtlich Tropus zvun Gradual-
Versus: ^Surge et illuminare, leriisalem, quia gloria Doraiuisuper te orta est".
424. In Epiphania Domini.
0 redemptor omniumSalvatorque gentium,
Reges nunc et insulae
Tibi offerunt laudes;
Eia: Vidimus stellam eius in Oriente etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.
Sangallense saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. B- — Hier eine fast ver-
einzelt dastehende Introductio zum VersiLs AUeluiaticus ; cfr. Nr. 430.
423. In Epiphania Domini.
1 Viam vident veritatis,
Semitam iustitiae
Gentium primitiae,
Dum ad limen pietatis,
5 Pium regem gloriae,
Mentibas illuminatis
Tres de dono gratiae
Veniunt et reseratis
Thesauris pecuniae
10 Ductu steHae praeviae
Trinum et unum datis
Tribus adorant liodie.
Flacius, Nr. CXLVI. — 1 rident(!). — Wohl sicher ein Tropus zumVersus Alleluiaticus: „Vidimus stellam eius in Oriente et venimuscum muneribus adorare Uominum".
— 220 —
426. In Epi])haiiia Domiui.
1 a. Stirge, infida gens, 1 b. illuminare,
deiecta cogita,
perfidia; quem de- spera et suspira,
monstrat stella, caelestia
regem regum, venerare contemplare, lerusalem,
Quia gloria Domini super te orta est.
Tropar. ms. Secoviense anni 1345. Cod. Graecen. 756. —^ 1 a, 1 sq. in
fide gens deicta pertidiae. — 1 b, 1 illuminata. — Tropus zum Gradualversus,dessen Te.\t zum Teil in die Tropierung eingeflochten ist.
427, Iii sanctae Crucis.
1 a. Quis tibi, Christe, nieritas 1 b. Possit, ut digne debitas
Laudes impendere, Exsolvat gratias?
Vel quis sufficere Nostras miserias
2. Venisti gratis tollere.
3a. Deus, qui propter hominem 8b. Servorum pro neqintiis
Factus homo per virginem AfiFectus contumeliis
Post paupertatis onera, Ab impiis immeritis
Famem, frigus et cetera Tormentis es expositus,
4a. Nostramque vitam sitiens 4b. Patri factus ohocdiens,
Bibisti mortis calicem, Novum gerens artificem,
5. Dum crucis ignomiam
Scalam facis ad gloriam.
Flacius, Nr. XXIX. — 3a, 2 Factus es. — .Sb, 4 expositus ist gegenden sonst gewahrten Reim. — Vielleicht Tropus zum Graduale: „Christusfactus est pro nobis olioediens usque ad mortem, mortemautem crucis". — Die ^^trophenabteilung beruht auf rein technischenRiicksichten.
42S. In sanctae Crncis.
1 Jfors, vitae vivificatio,
Mors, nostrae niortis mortificatio,
Consolatio
Et reparatio.
5 Primo parenti noxio,
0 mors, anxia; plena gaudio
Tu es nostra liberatio.
0, non pepercit proprio
Propitius pater filio!
10 Sed nobis exsilio
Pressis Aegyptio
Crucis afflictio,
— 221 —
Clavorum fixio,
Lateris apertio,
15 Spnta, exprobratio
Sunt nobis redemptio.
Flacius, Nr. XLIX. — Vielleicht Tropus zum Graduale: „Christusfactus est pro nobis oboediens usque ad mortem, mortemautem crucis"; vielleicht aber aucb zum Versus Alleluiaticus von Ostern:„C'hristus resurgens a mortuis iam non moritur, inorK illi ultra non domina-bitur". Zu letzterera Versus gibt es mehrere Tropen, die ich fur die Editiondes oben besprocheneu Codex von Montpellier und Bamberg zuriicklege.
42!). Ih saiictae Crncis.
1. Clara
et subnixa
cuncta lingua
2a. Laudes tollat ad sidera
grates ac praeclaras
3.
5. Dulces dai-os,
membris sanctis fixos,
6. Dulcia
statis gerens
atque ferens
Ponderanec non commercia.
8a. Regem caelorum,
omnium regum
10 a. Omnipotens, rex aeterne,
lesu Nazareue,
2 b. Almo Deo, qui sanguine
fuso suis viam
Pandit claram,
Alhluia.
Dulce
et insigne
nimis lignuni,
7. Qtiae sola
fuisti digna,
mire inclita
Ditione
pacis supernae,
virtutis almae,
sustinere
8 b. Et Dominumsemper sobrium,
Animas, quas redemisti,
eas sedula custodi.
Alme muudi,
10 b. Populi preces suscipe,
clemens ac benigne.
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 1, 3cuncta ligna. — 2a, 2 praeclara. — 2b, 2 via. —• 3 clara. — 7, 4Dictione. — 9, 2 et a sedula. — Tropus iiher den Versus Alleluiaticus:
„Alleluia. Dulce lignum, dulces clavos, dulcia ferenspondera, quae sola fuisti digna sustinere regem caelorum etDominum. Alleluia." Diese Worte sind in den tropierenden Text , mitihm reimend, verwoben. — Str. 1— 3 baut sich :\uf iiber Alleluia, und dementsprechend endet jede !Strophe, raeist auch jeder Vers, auf a. Fiir den 1.
222
Chor ist nach 1 nAlleluia", nach 2a u. 2b „— a" aufgezeichnet. Ebenso
nach 4: „Dulce lignum"; nach 5: ,Dulces clavos" u. s. f. — Str. 4 ist
in Bau u. Melodie parallel zu Str. 1; ebenso Str. 10 a und 10 b parallel zu
Str. 2a u. 2b. Beide tropieren ja auch das AUeluia; nur baut sich letztere
Tropierung des Alleluia, mit „A1—me" (9, 3) beginnend iiber den Vocale des
Alle-luia auf; daher stets Vers- und Stropbenschlufs iu e.
Im Trop. ms. Emmeramense anni 1024—-36. Clm. Monacen. 14.322 ist
der Schlufs dieses Tropus mit einigen Erweiterungen und Umstellungen zu
einem selbstandigen Tropus verarbeitet. Er lautet:
1 a. Omnipotens rex, aterne, 1 b. Populi preces suscipe
lesu Nazarene, clemens ac benigne,
Diilce lifininn,
Et hominum
2a. Animas, quas redemisti 2b. Gratia iam perfudisti,
ac spiritus sancti (eas) sedule custodi.
430. In Resnrrectioiie Doniini.
1 Praeclara adest. dies,
Christus qua resurgens
Hoste triumphato
Vitam dedit mundo,
5 Cuius voce sumnio clara
Gratulanter cum propheta
Proclamemus omnes ita:
Haec (lies, quaiii fecit Doniinus etc.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. — Unmittelbar verbunden ist hiermit der Tropus zum Versikel dieses Graduale,namlich: „1 a m redeunt gaudia," (Xr. 430) der jedoch urspriinglich ein
selbstiindiger Tropus ist. — Vorstehendes ware somit eine Introductiozum Graduale; cfr. Nr. 424 u. 431. — Das vollstandige Graduale zu Ostern,
dessen einzelne Teile in den folgenden Nummern (430 — 442) mit Tropierungenbedacht erscheinen, lautet:
Haec dies, (|uani fecit Dominus; exsultemus et laetemur in ea.
V. Contitemini Domino, quoniam bonus, quoniam in saeculum miseri-
cordia eius. Alleluia. —V. Pa.scha nostrum immolatus est Christus.
V. Epulemur in azymis sinceritatis et veritatis.
431. In Resnrrectione Doiuini.
Haec est dies. quam cxcelsus
Christus fecit Dnwinus,Exsidtemub ct in ipso
serenitatis cordibus
lucundemur et hietemur
annuis temporibus.
Dic, domne, eia et eia:
Eaec dies, qmm fecit Dominus etc.
Tropar. et Sequent. ms. Civitatense saec. 14. Cod. Civitaten. -56 (20). —Hieran schliefst sich der Tropus : lam redeunt gaudia (Nr. 436).
— 223 —
432. In Resnrrectione Doniini.
2a. Haec est,
fjuae nos eripuit;
Haec est dics
clararum dierum
;
haec est
nobilior nobilis.
Haec est dies,
Quaw fecit iJowinus;
Haec est dies,
quam exspectabamus
;
haec est,
qua vere risimus.
2b. Haec est,
quae sponsum excitat;
Haec est dies
diadema dierura;
haec est
sancta dies sanctarum.
3b. Haec est
Sponsi victoria
;
Haec est dies
sponsae laetitia
;
haec est
dierura gaudiura.
3a. Haec est
Veris amoenitas,
Haec est dies
mundi iucunditas,
haec est
vitaeque novitas.
4. Haec est,
Qua surrexit Christus;
Haec est, quam fecit Dominus.
Grad. et Trop. nis. Fontisebraldense saec. 14. in. Cod. Lemovicen. 2 (17).— 1, 4 quem. — 3b, 4 laetitiam. — Nach 4, 8 folgt: Haec dies — Als Anti-phona geht voraus
:
Vultum tristem iam mutate,
lesum vivum nuntiate;
lesus ille Xazare(n)usVere fuit vems Deus,Vere fuit verus Deus,Licet iioli[tJ hoc ludaeus.
433. In Resnrrectione Domini.
1 Dat superis,
Inferis
Gaudia
Prae ceteris
5 Vitae victoria;
Rutilant insignia.
Mors, fugias
Et rapias
Minas hinc inipias,
10 Implicitum '
GemitumParias.
Rex sideris
Aetheris
15 lam vias
Dat pervias.
Dat varias
Delicias
Celebris hacc dies.
Flacius, Nr. CXLIII.— Wohl sicherTropus zu: Haecdies,quamfecitDorainus etc.
— 224 —
4:^. In Besnrrectioue Doiuini.
1 Deo confitemini,
Qui sua clementia
Carmen suo numini
lunxit in Maria,
5 Ut Abrahae semini
Promissa ferret auxilia.
Se conformans homini
Sic subiectum crimini,
Seductum hostis malitia
10 Redemit morte pia.
Cantion. ras. Petri de Medicis (Galliciim) saec. 13. Cod. Laurent. Pl.
29. 1. A. — Cantion. ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930(33—23). B. — Cantion. ms. Gallicum saec. 13. Cod. Guelfenbyteran. 677(Helra. 628). C. — Flacius, Nr. XXXV. D. — 3 nomini B. 7 Set B. — Wabr-scheinlich Tropus zum Gradual -Versikel: „Confitemini Domino,quoniam bonus, quoniam in saeculum misericordia eius''. DerZusatz „Domino" am .Schlusse (in A) weist unter anderera darauf hin. —Der Reini auf ^ini" pafst zu confitemini, jener auf nia" zu misericord i a.
435. Iii Resurrectione Domini.
1 Laudes referat,
Puri cordis sacrificium
lam offerat,
Quem hostis seduxerat.
5 Ipsum enim liberat
Per filium
Pater, ut promiserat,
Et, quem iuste miserat
In exsilium,
10 Pie refert, quo pulsus erat,
Domino.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. A. — Cant. ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930(33—23). B. — Cantion. ras. Gallicum saec. 13. Cod. Guelfenbyteran. 677.
(Helm. 628). C. — Flacius, Nr. XLI. D. — I referas B. — 2 Et puri D. —b sqq. in B zerstort. — 5 enim fehlt D. — 10 refert unde pulsus D. — 11fehlt C. — In B u. C ist dieser Tropus an ,,Deo confitemini" unmittel-
bar angefijgt. Dieser Umstand und das Schlufswort „Domino" lassen er-
raten, als was dieses Lied wahrscheinlich einzureiben ist.
4:J(>. In Resurrectione Domini.
1. lam redeunt gaudia,
Festa lucent clara ,
lam nobis paschalia;
Inferni rapit spolia
Agnus, tremunt quem omnia,
Qui regit, dispensat
Semper imperia,
Aneluia.
2a. Fascha nostrum,
lumen nostrum,
salus omnium,lux angelorum,
3 a. lam in cruce
pro luce
nostra vera
vita et gloria,
2b.
3b.
4. Mundum mundanssanguine soo,
surgens, vincena
mortem Deus,
homo summus.
Immolatus
est rex, passus
est agnus Dei
;
immolatus est
Plasmatoi.
creator
et redemptor
oblatus est (Jhristus,
5. Christe, tu vita vera,
Quam pavescit ipsa
Mors nimis tartarea,
Te vocant nostra nunc ora,
Ut emundes praecordia;
Qui regis aethera,
Laus tibi per saec(u)la.
Collect. ms. Ernineramense saec. 9. Clm. Monaceu. 14843. A. — Trop.ms. Emmeraraense anni 1024—36. Clra. Monacen. 14322; bis: B', li-.
Trop. ms, Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. C. — Trop. ms.Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 381. D. — Trop. ms. Heidenhemensesaec. 11. Cod. Oxonieu. Seld. supra 27. E. — Trop. ms. Fredeslariense saec.
11. Cod. Casselan. Theol. IV» 25. F.
Trop. ms. Xonantulense saec. 11. in. Cod. Roman. Vitt. Eman. 1343(Sessor. 62). G. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Roman. Casanaten.
1741 (C IV 2). H. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. (Jod. Bononien.
28 24. I. — Trop. ms. S. Henedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen.CVH (lOOj K. — Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce222. L. — Trop. ras. Civitatense saec. 14. Cod. Civitaten. 56 (20). M. —Grad. ms. Civitatense saec. 14. Cod. Civitateu. 79. N. — Trop. et Pros. ras.
Aquilegiense saec. 15. Cod. Semin. Goricien. I. O. — Trop. ms. S. Martini
(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. F.
1,1 sqq. lam redeunt nostra gaudia, clara lucent nobis iam festa pasch.
L. — 1, 2 luce (statt lucent) KMNP. — 1, 4 luferna AM, Aeterna(.') P; rapiat
A. — 1, 5 quem tremunt B'-, que tremunt K; Agnus sine macula O. — 1, 6 regis
KP; dispersa B'', dispensa KMN, dispensata P. — 1, 7 Cuncta L; imperiat O.—Str. 2a u. 2b nur in B* u. E. — 2a, 4 rex angelorum E. — 2b, 3 agne
E. — Str. 3a, 3b u. 4 nur in B ' ; statt dessen in E die geanderte Kassung;„Iam in cruce pro cunctis nostra vita vera et gloria prolatus et passus at-
que sublatus est." — Statt ^—4 in KMN: ,,Animam ponendam subiit, nrin
renuit; mortis, portarum inferni confregit catenas; captivos pristinos in pati .1111
Blunie, Tropi Grailualt-s. II. 15
— 226 —
revocavit vitam tribuens illis possidendamque Christus". — Str. 5 fehlt
FP; statt dessen „Laetu.s aether stellifer" (a. folgende Nummer). InL findet sich Str. 5 an anderer Stelle als besonderer Tropus zur Communio,wobei eine Verwirrung unterlaufen ist; als Text der jjCommunio" ist namliehangedeutet: „Pascha nostruni. Domine probasti. Gloria saecul. Amen. R. Haecdiis quam fecit V. Confitemini. Alleluia; alsdanu „Christe tu vita etc."
Vom Kesp. „Haec dies" an ist das aber nicht der Coramuniotext , sondernder des Graduale. Umgekehrt steht in L beim ^Graduale" als liturgischer
Text angedeutet: „R. Haec dies. V. Confitemini . . . misericordia eius. Allel.
V. Pascha . . . Christus. Epulemur . . . veritatis. All." Dieser Schlufs
aber ist aus der Communio. — .5, 1 Christus C; tu qui es vita pax veraL;vitam I. — 5, 2 Quem HCEGHLNO, Que K: ipsa fehlt CD. — 5, 4 Teuostro vocamus choro CD; Te nostra vocaut MXO; nostra nuuc vocantB ' ; Te petunt nostra L ; iubila (st. nunc ora) B - EO. — 5, 7 tibi perpetuaBMNO. — 5, 6 u. 7 ist in B ' mit 1 , 5 u. 7 vertauscht, daher dort 5, 6:
„regis, dispensas." —Titel in A: „Alleluia in Pascha" , ebendort vor Str. 5: „Item Versus;"
in G: „Prosa de Versu Pascha nostrum" ; in H: „Prosa de Alleluia Pascha;"in M: „Super Alleluia; in B: „In Die sancto Pascha." — Str. 5 ist parallel
mit Str. 1, also ein ahnlicher Bau dieses sehr alten (ob altestenV) Tropuswie „Laetetur alma" und „Psalle sedule." — In P ist autfallender
Weise auch der erste Teil des Graduale (Haec dies quam fecit Dominus)tropiert, was gegen die Regel verstofst, also gewifs nicht ursprflnglich ist;
diesen Tropus „Praeclara adest dies" gab ich deshalb unter einer eigenenNummer (Nr. 430).
437. In Eesurrectione Domini.
Laetus aetlier
Stellifer
Laudat, Titan
Et luna
Giobi fulgentes reboant,
Gens. lingua, sexus et aetas
lubilantes voce clamant
:
lesus Christas
Cruciiixus
lam regnat per omnia,
Alleluia.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. A. —Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douee 222. B. — 3 Lausintonat Titan B. — 4 lunae B. — sq. lesus Nazarenus B. — In beidenQuellen al* Abschlufs des Tropus „Iam redeunt i^audia" Nr. 4:^6: (s. dortdie .\nnierkung).
438. In Resnrrectione Domiui.
1 Gaudeat
Devotio fidelium
:
Verbum patris incarnatur,
Nova proles nobis ilalur
5 Et nobiscum conversatur.
Salus ijciiiium
Vitae paiKlit ostium,
Dnm mortis suppiicium
Pie tolerat.
10 Mundi princeps exturbatur,
Dum considerat,
Quod per mortem liberatur
Qui perierat.
lure suo sic privatur,
15 Dum desiderat
Illum sibi subdere, qui nil commiserat.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. A. — Cantion. ms. Dertusense saec. 13. Cod. Capit. Dertusen. s. n.
B. — Cantion. ms. Callicum saec. 13. Cod. Guelfenbyteran. 677 fHelm. 628).
C. — 9 tolerat fehlt B. — 16 nihil B. — In B ist der Tropus unraittelbar
an „Stupeat natura" (s. Anm. zu Nr. 440) angefu^t und in dieser FormAnal. Hxmn. XX, Nr. 245, mitgeteilt u. z. nur aus B. — A hat am Schlufs:
[„Pascha] nostrum", wodurch eiu Anlialt geboten ist, in vorstehendera
Liede einen Tropus zum Versus Alleluiaticus „Pascha nostrum immo-latus est Christus" zu erkennen. Vers 3—5 deuten allerdings auf Weih-nachten, aber der Rest auf Ostem.
43'J. In Resnrrectione Domini.
1 Nostrum est impletum
Gaudium
:
Per azymumSit animum
Pascha laetura.
5 Leto letum
Est deletum,
Exsulat exsilium,
Post triduum
Cessat vacuura tuum,
10 Mors, decretnm.
Aniplexatur parvulum,
Dat osculum,
Dat annulum
Pater et vitulum.
15 0, quam dulce ferculuni
In ara crucis torridura,
A quo fiuit sapidura
Cruor pocuiura
Nostnim.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicuml saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. — Am Schlufs beigefugt: „[Pascha] nostrum". — Es ist unver-
stiindlich, warum W. Meyer im Vers 4 statt „8it animura" die den Reini
zerstorende und den Sinn verflachende Konjektur „fit omniiim" vorschl.Tgt;
azymus ist bekanntlich ein Adjektiv, hier Attribut zu „animum"; man vgl.
damit Vers 4 vou „Immolata paschali" (Nr. 441).
15*
440. In Resnrrectione Domini.
1 In modulo In titulo
Sonet laetitia; Crucis victoria;
Mors moritur; Salus rediniitur;
Oritur 15 Signaculo
5 Gloria Ccdunt daemonia
;
De tumulo ; Pax saeculo
Die rex tertia Redditur;
Exuitur Consumitur
Carnis miseria, 20 Yetus nequitia,
10 Induitur Dum sumitur
Stolae duplicia. Vitae spes; liostia
[Immo]latus [est Christvs].
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. A. — Oration. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. B. —7 rex tehlt B. — 10 Induit A. — 14 Vitae (st. Salus) li. — 15 SignaculaB. — 19 fehlt B. — 21 Consumitur (ctr. 19) B. — Am Schlufs in A: ,,[Immo]latus". Man beachte, dafs der Tropus beg-innt mit „In mo", entsprechend
dem „1 m m o-latus". — Selbstredend ist der tropierte Versus Alleluiaticus
:
„Pascha nostrum immo*latns est Christus."
tiber „Immolatus est" ist auch aufgebaut der Tropus „H o m o quamsit pura" (Anal. XXI, Nr. 12), der eigentlich hier seinen Platz liaben sollte,
Ganz gleichen Bau mit letzterem Tropus zeigen die Strophen der Cantio„Stupeat natura." Wenn W. Meyer (Gesammelte Abhandlungen zurMittellat. Khytlimik, Berlin 1905, II, p. 316 sp.) meint, diese letztere Cantiosei auch ein „Motett" iiber „Immolatus est" , so geht er dabei offenbar vonder Ansicht aus, es handle sich um ein e i nstrophiges Lied : dasselbe hat aber5 gleichmafsig gebaute Stropben, die ich spiiter publizieren werde.
441. In Resnrrectione Domini.
10
ImnwlataPaschali victima
Immoletur anima,
Sit aziina,
Sit expurgata;
Sit rcparata
Post vetus zima
Salus prima.
Exit die tertia.
Ecce, lonas intima
Ventris [de] angustia.
loseph fera pessima
Devorata gelima
Adoratur fraterna,
15 Post trcs dies iiifima
Exit de cisterna.
Ignea
Remota romphaea
Claustra siderea
20 Aperit ; portae latus
Perforatns,
Ut fenestratus
Caelo sit meatus.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laiirentian. Pl.
29. 1. A. — Oration. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521.
B. — 6 Sit fehlt A. — 10 Ecce fehlt B. — 12 Fera lo.^eph A. — 13 ge-
mina A; zu gelima" cfr. Dn Cange. — 14 Adoratur supema B. — 19 sidera
B. — 20 parte latus A, per te latus B. — 23 fit B. — Offenbar Tropus zu:
Pascha nostrum immolatns est Christus." Der Tropus beginnt
mit „Immola —" und schlielst mit — atus."
442. In Resurrectione Domiiii.
1 Exsiliuni
Parat transgressio,
Refogium
Dat Christi passio.
5 Munda mundat nos hostia
Vitae pandens ostia.
Exitium
Parit superbia,
Venia
10 Dat remediuni
;
Culpae iugum patris eliminat
Gratia.
Mortem mors exterminat,
Dum mors in vitam germinat,
15 Mors mortis frangit iura;
Gregem sanat morbidumPia pastoris cura,
Stalum mutat languidum
Natura.
20 Evae gustum, quem foedavit
Virus hosticum,
Sanguis agni lavit.
Pluit nianna caelicum.
Mentes pascat azitn»
25 Nos salvans victima.
Cantion ms. Petri de Medicis (Gallicum) saee. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. — 12 Gratiae. — Am .Schlusse: „Iu azymis s i n ce r i ta[t i s]." —Offenbar Tropus zum Versu.s AUeluiaticus : „Pascha nostrum imniolatus est
Christus. V. Epulemur in azymis sinceritatis et veritatis."' —Letzterer Versikel gehiirt jetzt nicht mehr zum Versus Alleluiaticus ; auch iu
der alteren Liturgie ist es seltene Ausnahme, dafs, wie hier aufOstem, demV. All. noch ein weiterer Versus beigefiigt wird.
443. In Resurrectioue Domiiii.
Feria II.
1. Psalle sedule, specie lucida,
Alleluia,
Sanguine dicata
Christi, ecclesia,
Exsulta consona
Voce cum cythara
Erepta morte perpetua
Scandensqae polorum sidera.
2. 0 pie sator, cui oportehat pati filiura tuum Christim
Et resurgere a mortuis et ita
3a. Intrnre 3b. Ducere
inferni claustra ac maxima et praeda
secum spolia facta portare
4. In gloriam suam,
5 a. Tecum sedens, gaudens 5 b. Hic venturus saecla
ad tuara dexterara; iudex erit cuncta.
ga. Laetare, sponsa, perpetua 6b. Quam beata ferens ubera.
7. Cane rhythmicc, musice modulaAUeluia,
Dilata, filia,
Apta regis aula.
— 230 —
Emicans lilia
Ac fulgens praeclara,
Extollens laudes ad aethera,
Ut nos salvet Dei gratia.
Trop. ms Xovaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 1,1 Alle
sedule. — 7, 1 Cane rimice. — Vor Str. 2 steht fur den 1. Chor: Oporte-bat pati Chri.stum"; vor 'dh: „Intra — das nach 3b erganzt wird durch„— are": schliefslich am Schlusse von oa, ob, 6b und nach jedem 2. Versevon Strophe 7 : a Die letzteren a, auf welchen Vocal auch alle betreffenden
Verse auslauten, entsprechen dem ^.Mleluia", (das Gleiche gilt bei Str. 1),
die ersteren a entsprechem dem -gloriam tuam". — Str. 7 ist ganz gleich
gebaut wie Str. 1; ebendasselbe ist zu beobachten bei dem Tropus „Laeteturalma'^ (Nr. 499), welchem letzteren der vorstehende Tropus sich an Schon-heit im symmetrischen Auibau wiirdig anschlief^jt
444. De Resurrectione Domiiii.
Dominica IV. post Pascha.
1. AJle-
Rex regnm suinme,
Quem laudat oinne
Figmentum caeleste
Simul et terrestre,
Culpa protoplasti
Carnem induisti,
Nos rapiendo
Hosti nefando
;
lam resonemus
Pariter — Jida.
ChristiiS eripuit nos 2 b
inferni claustris
3. Polum solumque
Regens ntrumque
Iim in aetemumnon »ioriti<r.
4a. 3Iors, quam Eva 4b. OmnigenumTnlit saeva, Xaturarum
Mortis anctore Et creatore
5. Ab ipso prostrata
Atque superata
2a. Et victa morlis lege
post haec resurgens,
nU ultra non dominabitur.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. — 2a, 2caustris. — 4 a, 3 auctorem. — 4 b, 3 creatorem. — Fiir den 2. Chorist in der Hs. eingetragen vor 2a: „Alleluia": vor 3: „Christusresurgens ei mortius:" vor 4a: ^lamnon moritur"; vor 4b: „Morsvor und nach 5: „0" (aus Mors).
— 231 —
445. Iii Resurrectione Domiui.
1, Ad cenam uberem
invitati, snrgite,
AUeluia.
2a. Agni paschalis 2b. Superato iam
occisi Surrexit
postes de sanguine mortis imperio
propter angelum Messias, leo
signantem qui fortissimus,
Iraeliticas transiens piis umeris reportans,
percussit Aegyptios, quod perierat, sicut
3. Pastor honus, qui
4 a. Potestate 4 b. Moriens,
divina posuit quamdiu voluit,
5. Animam suam pro
6a. Originali macula 6b. Et penitus serpentino
morti deditis morsu prostratis,
7 a. Nisi succnrreret 7 b. Archimandrita. qui
orihus suis et pro suo
8 a. Benignitatis 8 b. Patre non parcente
piae studio, sibi filio,
9a, Nullo nos 9b. Nobis in
praecedente raeritis grege, exemplum mori dignatus est.
Direct. ms. chori Secoviensis anni 1345. Cod. Graecen. 756. A. —Pros. ms. Constantiense saec. 14. Cod. Carolsruhan. Aug. CCIX. add. saec. 14.
B. — Miss. ms. S. Floriani saec. 14. (et 15.) Cod. Florian. III 221. C. —AUe 3 Quellen mit der Melodie. — 1, 2 invitate B. — 2a, 6 Israelitas BC. —2b, 1 Superator A. — 4b, 1 und 2 umgestellt BC. — 6a, 2 deditus B. —6b, 2 prostratus B. — Der tropierte Versus Alleluiaticv\s „Surrexit pastorbouus, qui posuit animam suam pro ovibus suis et pro .suo
grege mori dignatus est" ist in die Tropierung verwoben, und steht
aufserdem in der Hs. A fiir den auderen Chor eigens mit seinen Noten ein-
getragen, und zwar am Schlufs von 2a: „a" (Schlufs des Alleluia); von 2b:„Surrexit pastor bonus"; von 5: „qui posuit animam suani"; von6a: „pro" ; von 6b : „-o" ; von 7a: „o v i bu s s u i s" ; von 8a: ^etprosuogre-"; von 8b: „-e" ; von 9a-. ngre-ge"', von 9b: „nir.ri dignatuaest". — Hier also ist beim Schlufsvokal der tropierenden Strophen auf
jenen des entsprechenden tropierten Gradualtextes keine Riicksichtgenommen.—Titel in C: „Versus super Alleluia Surrexit pastor bonus".
446. In Resnrrectione Domini.
1 In serena facie Viae
Sol splenduit gloriae In saeculum.
P'erens patriae Ver aeternum
Praemium Floruit,
5 Post stadium 10 Pignus Avernum
— 232
SupernumBrachium rapuit, 20Morte mortem destrnit.
Vernum
15 Sidus clamit
Solem per hodiernum:
Veternum 25
Perit fermentum,
Dum mortuamPost triduum
FrumentnmParit uno centum,
Reddit fruclum centuplnm,
Incrementum
In saeculum.
Oration. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. A. —Flacius, Nr. LIX. B. — '4 Fercns patere A. — o studiuni B. — 6 Tuae(st. Viae) B. — 10 Pignus aeternum B. — 14 Verum B. — 17 Vetus B. —25 fehlt B. — Wahrscheinlicli Tropus uber: „E.\purgate vetus fermen-tum, ut sitis nova conspersio", wenngleich ich diesen .Schriftlext nicht
als Versus Alleluiaticus nachweisen kann. — Titel in A: ,.Prosa de Re-surrectione feria secunda"^.
447. In Resurrectione Uomini.
Hostem superat
Et infernum reserat
Et hominem liberat
Perditum,
Culpac solvit debitum
Dei filius,
Qui propitius
Scelerum
Data venia
10 Sua gratia
Reddit liberum
:
Sic et vitia
Purgans operumNos ad superum
15 Ducat gaudia.
Cantion. ras. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.Pl. 29. 1. — Ich wage vor der Haud nieht, diesen OstertropuS — das wirder nach Inhalt und Forni wohl sicher sein — einem bestimmten T. zu-
zuschreiben.
44S. In Kesurrectione Domini.
1. Resurrexit hodie,
qui pridie
passus est pro homine.
2 a. Via vera. mortis vita,
salus. nostra redemptio
mortem niorte perdidit,
vita vitani redemit,
rex, creator omnium,
quem dccet per saeculum
laus, honor,
virtus et iubilatio.
2b. Quod non pepercit proprio
propter nos suo filio,
laetetur ecclesia,
destructo mortis principe
laudis sacrificium
oflferat fideliter
cum turba
saecerdotum per saeculum.
Trop. ms. Diessense saec. 14. Clm. Monacen. 5.339. — Uberschrift
„Tropus" ; es bleibt unsicher, welchem Schrifttexte er zuzuweisen sei.
MU. In Ascensione Douiini.
1 Scandit solium
Patrium
Secum ferens praemium
Christus hostiura.
5 Cuius morte vita
Nobis est reddita,
Cuius est stadium
Vitae semita;
Verum sacrificium
10 Qui sanguinem proprium
Offerens omniumAd suffragium
Praestat remedium,
Purgat vitium.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.Pl. 29. 1. — Wegen der Stellung dieses Liedes in der Hs. fzwischen denOstern- und Pfingstropen) und wegen seines Inhaltes vermute ich in ihmeinen Tropus zum Versus AUeluiaticus : „Dominus in Sina in sanctoascendens in altum captivam duxit ca p t i v i tatera" , u. z. speziell
zuni Abschnitt „ascendens in altnm", da auch der Reim fast ausschliefslich
auf nm auslautet.
450. In Penteeoste.
Dum complerentm dies Peviecostes,
1 a. Erant omnes
nostris linguis
parifer
praedicantes
in mundum universum
2 a. Nosque gaudentes
cum illis.
1 b. Et insimul
confirmantes.
iterum
nuntiantes
in gentem veritatem
:
2 b. Trinitas sancta
sit nobiscum.
Trop. ms. Nonantulense saec. IL Cod. Bononien. 2824. A. — Trop.
ms. Nonantulense saec. IL Cod. Roman. Casanaten. 1741 (C IV 2). B. —Trop. ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVII. (100j.
C. — la, 2 no.stri B. — Auch die Melodie zeig^ vollsten Parallelismus der
Strophenpaare. — Titcl in B: „Tropus super Alleluia Dum complerentur".
451. In Pentecoste.
1 a. Hodie Ib. Hodie
e caelis missus apostolorum
venit sanctus spiritus; roboravit animos,
2a. Ut monita Christi 2b. Terrore ablato
3 a. In mundum universum 3 b. Praedicarent gaudentes.
Trop. ms. Nonantuleuse saec. 11. Cod. Roman. Casanaten. 1741 (C IV 2). —Unsicher, welchem Gradualtext diese Tropierung zuzuweisen ist. — Titel
:
„Ante Evangelium".
— 234 —
452. Iu Pentecoste.
1 Veni, salva nos, lux inclita,
Mentes tuorum visita;
Septifariae
Fontem funde gratiae,
5 Cnius nos dulcedine
Pasce, munda criraine
;
Lumen infunde sensibus,
Ignem tui (inwris, Domine,
Fove nostris in cordibus.
Cantion. ms. Petri de Medicia (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.Pl. 29. 1. — Am Schlusse folgt: „Amo[ris]". — Sichtlich Tropus zum Ver.su8
AUeluiaticus: „Veni sancte spiritus, reple t uorum co rda f i d e 1 i um
,
et tui amoris in eis ignem accende'.
453. In Pentecoste.
1 0 natio,
Quae vitiis, qnae studio
Serpentis callidi perverteris,
Convertere
;
5 Consiliis veris
Cor perlustra,
Ne vixeris
Frustra;
Te perverteiitem desere,
10 Te convertentem sequere
Et eum amplectere,
Qui tibi sitiens,
Moriens
Brachia
15 Propria
Porrigit,
Erigit
Languidam,
Te sordidam
20 3Iundat,
Mundam fecondat
;
Tibi dimittens
Debitum,
Spiritum
25 Emittens,
Qui [per] radios gloriae
Pios iiodie
Pie perlustravit.
Cantion. ras. Petri de Medicis (Gallicuinl saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. A. — Flacius, Nr. XXXVIII. B. — 17 Erigens B. — 18 Langui-dum B. — 19 «nd 20 fehlen B ; statt dessen Vers 10 wiederholt. — 21 MundansB. — 24 sq. Sanetumque mjttens spiritum B. — 26 .sqq. fehlen B. — Un-sicher, iiber welchem Versikel die Tropierrmg aufgebaut ist.
4.>1. In Dedicatione Ecclesiae.
1 a. Rector summe,
creans et regens omnia,
2a, Tua nos salvet gratia
3 a. Paradisiaca
ducens ad gaudia.
1 b. Supplices nos
pius adiuva.
2b. Nostra delens peccamina,
3 b. lUuc nos perducat
divina gratia,
4. Ut te lauderaus in saecula.
- 235 —
Direct. ms. chori Secoviensis anni 1345. Cod. Graecen. 756. A. —Grad. ms. Altovadense anni 1410. Cod. Altovaden. 42. B. — Miss. m.s. S.
Crucis saec. 15. Cod. S. Crucis 157. C. — 1 a, 2 regens et creans C; dieserVers hat im Vergleich zum Parallelverse auch in der Melodie 3 Silben ijber-
schufs. — 1 b, 2 tuos (st. pius) B. — 2a salva C. — Tropus iiber den VersusAlleluiaticus : „Vox exsultationis et salutis in taberna-culisiustorum". Von diesem Texte steht vor Str. la: „Vox exsultationis et
salutis", vor Str. Ib: „in tabema-" ; dann nach jeder Halbstrophe : „a", undnach Str. 4: „-culis iustorum". — Wesentlich also ist der Aufbau iiber
„taberna-culis". — Titel in A: „Versus super Alleluia Vox exsultationis",
in B". „In dedicatione ecclesiae ad Missam. Alleluia sequitur cum tropho". —Vgl. Nr. 490, wo der gleiche Versus als de Communi Martyruin dieiit.
455. Die Dominica.
Laude voceque
cano te,
rex, qui creasti cuncta,
maiia, solem, astra,
ignem et aquam,
lucem, tenebras
;
per quem sunt cuncta
creata,
AUeluia.
2. Erij)e
in te fidentem
clamantem
atque iuva me3. Ue inimicis
meis pessimis;
4. DcMS, rwcMS, qui es pius,
meis nunc assis precibus,
et tribulantiura dira caede,
quam in me sine tine
excercent cottidie,
Deus alrae,
5. Et aeterne,
factor caelique terrae,
maris, omnium, atque
6. Ab ivsurgentibus in mecallide
7. Libera, adiuva,
defende, conserva
8. Me, ut ad te
sincero corde
et pura mente
possim venire
te, Deus, tribuente.
Collect. ras. Floriacense (?) saec. 11. Cod. Oxonien. Bodl. 38. — 1, 4 et
astra. — 4, 1 alme (st. meus: cfr. 4, 6). — 8, 5 ad te. — Reimprosa ohneSymmetrie. Cfr. die Anmerkimg zu „Alle-voce celsa" (Nr. 494). — Derliturgische Text ist unter Wahrung des Reims in die Tropierung verwobea.
1 Deus, omniumTurba gentinm
Circumstantium
Sanctuarium
5 Tuum polluit
Nec exhorruit
Nomen Domini.
ie Dominica.
Tuo nomini
Gens improperat;
10 Si hi[n]c auferat
Gentis scelera,
Tua dextera
Arcum conterat,
Qaem tetenderat.
— 2m —
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. — Wahrsrheinlich Tropus zum Versus: „Arcum conteret et
confringet arraa et scuta comburet igni" (Ps. 44, 10), den ich aller-
dings als Versus AUeluiaticus nicht uachweisen kann.
4r>7. Die Dominica.
1 Memor tui creatoris
Eius vias in timore
Intus te formes et foris,
Deleas
5 Pio culpas
Lacrimarum liquore;
Ferveas
Araore,
Ut gratiae de roie
10 Mens fidelis floreat,
Ut ex fide prodeat
Fructtis operis.
Veteris
Te pudeat
15 Vitae, nova placeat.
Labilem rotam erroris
Providus caveas
Sequi, ne pereas;
Sed in spe firma semper nitere
20 Ad patriam pergere,
Quo iugiter gaudeas
Et pondere
Languoris
Careas
25 Possideas
Opes lucis verae.
Regem summi decoris
Aspicias,
Ad quem ut pervenias,
30 Lucrum tibi facias,
Sedulus custodias
Soli vias
Virtuti pervias,
Ut sic, homo, vas fias
35 Eonoris.
Flacius, Nr. LXIV. — 4 Doleas. — 7 Fervens. — Anscheinend Tropusiiber den Vers: „Ego quasi vitis fructificavi suavitatem odoris,et flores mei fructus honoris et honestatis". (Eccli. 24, 23). Alseinem Gradual-Versus bin ich allerdings diesem Versus bislang nicht be-gegnet. — Man beaclite , dafs ein Keimwort auf h o n o r i s durch die ganzeDichtung wiederkehrt: Vers 1, 3, 16, 23, 27, 35.
4.58. In Nativitate Beatae M. T.
Trinitatis gloria
resonet nostra,
semper simul agmina
angelorum caelica
digna Deo cantica,
Alleluia.
2a. Humana natura, 2b.
propria scelera
flagitando sedula
divina [sua] clementia
3a. Omnium 3 b.
splendidior merito
4. Domino.
Ut cuncta relaxet
potenti gratia,
qui creavit omnia
regnans sine fine per saecla.
Virtutum
pulchra es coram sammo
— 237 —
0 quam pulchra es, casta generatio!
5 a. Angelorum choris 5 b. Liliis, violis
perennis gaudio coronata, sertis
societas permanet roseis, purpureis
triumphato zabulo, virginuniqne choreis.
5c. Rutila, fulgida,
lucida, splendida,
ingressaqne thalamo
laetatur (felix semper) cum Domino,
6a, Quae ante saecula 6 b. Mellica, dulcia,
promissa fuerat hymnica cantica
colentibus Dominura modulando Domino,
mente pura et devota, regi summo per saecula,
cum claritate Alleluia.
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 5a, 1
chori. — Nach 2a und 2b ist ein a (Alleluia), nach 5a, 5b und 5c ein o(generatio) eingetragen.
459. In Nativitate Beatae M. V.
1. Forma specioso sponso,
novem quem in caelo
ordines mirantur,
Adducentur regi virgines
post eam, proximae eius.
2a. De Davidis stirpe 2b. Paritura mater
progenita regia, lesum, regem gloriae,
3a. Omni laude digna. 3b. Quicunque devoti
virgo semper Maria, confiteantur tibi,
offerentur tihi in laetiiia.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. —2a, 1 stripe(!). — Voraus geht eine Introductio zum Alleluia: „Carmiiia
recolamus, eia, Deo Christo, regi summo, cui honor, virtus et dulcisona soli
per aevum competit Alleluia".
WO. In Xativitate Beatae M. V.
1 Mondo gratum
Veneremur ortura
Virginis,
Quae regalis seminis
5 Clara progenie
Nata fulsit hodie,
Veri plena lurainis.
— 238 —
Ortus celebris
Parit gaudium
10 Et lucem reddit tenebris
Gentium.
Cantion. ms. Petri de Medicis fGallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. — Am fjchlusse folgt: ,,Ad nu . . , wofur ich einen ent-
sprechenden Versikel bis jetzt niclit ermitteln konnte.
Iii Puriflcatione Beatae M. V.
1. Psalle ludens, Tbalia,
et melos chorda
nobili concrepa
2a. In tanta 2b. Qna plena
matris Dei gratia, manebit per saecula,
3. Alleluia.
Post patemi verbi partumvirgo inviolata,
Maria, et intacta
2)ermansisti.
4a. Dei genetrix quia sic 4b Pro nostris, pia, deiictis
meruisti fieri, et multimodis simul
Ideoque fragilis nequitiis, qui nostris
memor esto saeculi non valemus meritis,
et totius sceleris oratrix, tuis adiuvemur suffragiis
intercede pro nobis.
Trop. ms. Moguntinum (?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 197f;8.
A. — Trop. ms. Emmeramense anni 1024— 36. Clm. Monacen. 14.322. B. —Sequent. ms. Eremitense saec. 12. Cod. Eremiten. .366. C. — Trop. nis.
Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. D. — 1, 1 Psalle et ludeD. — 1, 2 melos corde A, corda BCD. — 2a, 1 Intactam B, Intactae D. —2a, 2 gratiam B, gratiae D. — 2b, 2 fulsit (statt manebit) B, manebat AC. —4a, 5 totius salutis B; iiberdies ist dieser ganze Vers in B an eine falscheStelle geraten: nach 4a, 4 folgt niimlich erst 4b, 2 sq. (—nequitiis), alsdann4a, 5 — 4b, 1, worauf der Text abbricht. — 4b, 2 ac (statt et) D. — 4b, 4non meremur D. — Der liturgische Gradualtext „P o s t partum inviolatapermansisti, Dei genetrix, intercede pro nobis" ist ersichtlich inden Tropentext verwoben; aufserdem aber notieren ACD nach Str. 3 dieWorte: „Post partum virgo inviolata perraansisti'' , B nach 3, 3: „Postpart^ura]", nach 3, 5: „Inviolata'' ; ferner BD nach 4a, 2: nDei genetrix",D nach 4a, 4 und 4a, 5: „i" als den das Melisma tragenden Vokal von„genetrix" (alle Verse von Str. 4a und 4b enden ja ebenfalls auf einemi-Laut); A und C nach 4a, 5: „Dei genetrix".
4(j'2. In Puriftcatioue Beatae M. V.
V. Post partiim, virgo, inviolata permansisti,
Dei genetrix,
1. Tbeotochos,
2a. (juae caelitus
illius hauseras
verbi mysterium
2b. Atque plena
gratia parturis
omDibus gaudia,
intercede pro nobis.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. — Auchin fler Melodie sind 2a und 2b parallel gebaut. — Als prosaische Introductiogeht voraus: „Laudes dignas praecipue canaraus Cliristo, soli Deo, quemangeli in alto poli sanctum proclamant, ut nos in matris illius festivitate sacraconcedat laetari, Alleluia".
463. Iii Purificatioiie Beatae M. V.
1 a. Novus 1 b, Novinovae legis nuntius, pastor gregis proprius,
1 c Suramus
summi regis filius,
2 a. Nostrum luminare, 2 b. Nos illuminare
3a. Hodie 3 b. Specie
Non est dedignatus, Nostra palliatus.
4. Gloriae
Templo praesentatum
Vidimus, quem natumAiidivimus.
Caution. ms. Petri de Medicis (Gallicum) .saec. 13. Cod. Laurentian.Pl. 29. 1. — 3b, 2 Nostrae. — AUem Anschein nach Tropierung des Gradu-ale: „Suscepimus Deus misericordiam tuam etc. V. Sicut audivi-mns, ita et vidimus in civitate Dei nostri, in monte sanctoeius". — In der Quelle steht am .Schlufs: M i s[er ico r d i a m]". — DieStrophcnabteilung soU nur die textliche (nicht musikalische) Symmetrie ver-
anschaulichen.
4r4. In Assnmptione Beatae M. V.
1 Aiidi, recta,
Praeelecta,
Dilecta
Vena veniae,
5 Laetitiae
Hortus, fons misericordiae,
Plebis dux pia,
Audi, filia,
Et vide sanctornm
10 Regem angelorum
Et ivclina,
Divina,
Benigna
Et digna
15 Aurem tuaw laudandam,
Decaiitandam,
Aniandam,
Quia conciqnvit rex sanctorum
Et Deus angelorum
20 Speciem tuam.
Direct. ms. chori Secovlensis anni 1345. Cod. Graecen. 756. A. — Grad.n?s. Altovadense anni 1410. Cod. Altovaden. 42. B. — 4 Plena veniae B. —
— 240 —
5 fehlt B. — 6 Hortus fons fehlt B. — 7 fehlt B. — 7 pie A. — 8 Dei(st. Audi) B. — 12 fehlt A. — 16 sq. Venerandain Adorandam B. — 18 nq.
rex dilectam Et praeelectam B (cfr. 2 und 3). — Titel in A : „Super VersumGradualis Audi filia" ; in B: „Graduale. Trophu.s''.
465. In Assnniptinne Beata« M. T.
1 Aucli, filia
Egregia,
Parens paris nescia,
(^taantaeformae splendesgloria,
5 Vuanta regis viges gratia,
Qui creavit omnia.
Pande brachia
Pia,
Quia
10 Tot instant nautragia;
Servos reconcilia,
De mundi miseria
Per te transeant ad gaudia
Caelestia.
Cantion. ras. Petri de Medicis (Gallicura) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. — Otlenbar zum Versus: ^Audi filia et vide et inclinaauram tuam" etc.
Wo. In Assnmptione Beatae M. V.
1 Rex paciticus,
Unicus
Matris unicae
Honorifice
5 Ministrantibus
Caeli civibus
Dat solium
Egregium
Prac cetcris,
10 De cuius muneris
Praesentia
Militia
Caeli publice
Gaudet. quia regia
15 Stirpis Davidicae
Proles ad participium
Regni iungitur
Civium consortio
Verbi beneficio;
20 Ubi mater filium,
Fatrem videt {\lia
Summa cuni laetitia;
Ubi sumnio praemio
Cum electis fruitur
;
25 Ubi noscit et noscitur,
Ubi pane patriac
Pascitur
;
Ubi regis gloriae
Cernitur
30 Facies;
Ubi quies
Quietem sequitur;
Ubi sanctorum acies
Beghat.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saee. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. A. — Flacius, Nr. CXXX. B. — 1 sqq. pacifice1Unicae I Matris
unice B. — 7 Da B. — 9 Praeceperis B. — 10 niunere B. — 12 Mlllia B. —14 Gaudent B; regio B. — 17 ungitur B. — 18 consortium B. — 19 beneficumB. — 20 s^q. Ubi nostrum praemium
|lubet nostra filia B. — 24 finitur
B. — 32 quiete B. — Am Schlufs steht in A nochmals: „Keg[nat]." —Dafs also Vorstehendes ein Tropus, und zwar auf Maria Himmelfahrt, iiber
einen Versikel mit „regnat" sei, ist zweifellos ; wie der Versikel lautet undob er sicher zum Graduale , nicht zu einem Resp. des Brevieroffiziums ge-
hort, konnte ich bis jetzt nicht feststellen. — Entsprechend dem ,,Regnat"
beginnt der Tropus mit „Rex" , was bei den Verbeten (Tropi Antiphonales)
als Regel erkannt werden wird.
— 241 —
467. In Assamptione Beatae B. T.
1 Infidelem populuin
!
Aman ud patibulum
Suspenditur proprium.
Apprehende gladiuni,
5 Frange manus hostium,
Veni in au.viliuni
Naufraganti saeculo
Et populo
Fidelium,
10 lebusaeos eice,
Nos respice
Per filium.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. l'S. Cod. Lanrentian. Pl.
29. 1. — Am Schlufs folgt: „Reg[nat];" betreflfs dieses vgl. Anm. zumTropus „Rex pacificus".
468. In Assumptione Beatae M. T.
1 Hodie Mariae
Concurrant laudi mentes piae,
Vocis harmoniae
Concordent vitae nielodiae,
5 Qua completo die
Virgo cursu viae
R e g n a t in throno gloriae.
Mater ergo pia,
Salutis nostrae spes et via,
10 Praevia
Precum gratia
Reconcilia
Servos tuos filio,
Ne sub iudicio
15 Libretur actio;
Veniam procura,
Ne requirat iura
ludicis censura.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. A. — Cantion. ms. Toletanum saec. 13. ex. Cod. Matriten. Tolet.
930 (33—23). B. — 1 Maria B. — 2 Concurrent B. — 4 vitae harmoniaeB. — 5 completa A. — 6 cursum AB. — 8 pie B. — 13 Servum tuumB. — 15 Liberetur B. — Stellunp in der Handschrift A sowie Inhalt undForm des Liedes lassen vermuten, dafs hier ein Gradualtropus auf AssumptioB. M. V. vorliegt und zwar wiederum speziell zum Worte ^Regnat"(Vers 7).
Blume, Tropi Graduales. II. 16
— 242 —
469. In Assumptione Beatae M. T.
1 b. Tu nos audi,
Tuae laudi
Grata sit laus oris.
2 b, Thalamus munditiae,
Signaculum pudoris.
3 b. Virgo vernans specie
4 b. Salvo gremio,
Digua puellaris
1 a. 0 Maria,
Mater pia,
Mater salvatoris,
2 a. Turris regis gloriae,
Templum redemptoris,
3a. Fons misericordiae,
4a. In caeli solio,
0 parens singularis
5. Partus gaudio.
In hoc dubio
Mundi nos navigio
A naufragio
Salva, stella maris.
Cantion. ms. Petri dc Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. — Die .Strophenabteilung veranschaulicht nur die teitliehe , nicht
die mu.sikalische Symmetrie. — Einzig die Stellung dieses Liedes in der
Handschrift veranlafst mich, in demselben einen Tropus zum VersusAlleluiaticus auf Assumptio zu vermuten: „Assumpta est Maria incaelum; gau'dent angeli, collaudantes benedicunt Dominum".
470. De Beata Maria V.
1 Stirps lesse progreditur,
Virga prodit caelitus,
Ex virga flos producitnr;
Spiritus
5 Septiformis gratiae
Florem perficit
Fructu gloriae
;
Fios electos reficit,
Cuius odor mentiura
10 Est remedium.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. V-'. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. — Maugels jeder weiteren Angabe in der Qiielle ist es nur eine Ver-mutung, wenn ich als tropierten Text den Versus Alleluiaticus angebe
:
„Virga lesse floruit, virgo Deum et hominem genuit etc.'*
471. De Beata Maria V.
1 Radix veniae, Tbronus gloriae.
Vena gratiae, Summi regis cella,
Viae dux et portus, lesse virgula,
Porta patriae, Ex qua flos est ortus
5 Veri solis ortus, 10 Salvans saecula,
— 243 -
15
Clara maris stella,
Lucis specula.
Mortis exterminium,
Salus mentium,
Claustra pandens caelica
Clavis Davidica,
Caput hostis terens
ludith bellica,
Lignum vitae ferens
20 Arbor florida,
Pigras moveMentes, fove
Corda languida.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.29. 1. — Dieser Tropus steht zwischen jenen auf Ostern; deshalb die Ver-mutung, er sei aus der Messe de Beata tempore paschali, und zwar iiber denVersus Alleluiaticus: „Virga lesse floruit, Virgo Deum ethominem genuit; Pacem Deus reddidit in se reconcilians imasuramis". Mehr als Vermutung kann dieses vorlaufig nicht sein.
472. De Beata Maria V.
1. Virga lesse floruit,
Cuius flos non marcuit
Vitae dans odorem
;
Vellus rore niaduit,
Quod sacruni flamen compluit,
Dum parit salvatorem.
2. Mater carens vitio,
Gaudens pudoris lilio,
Nata genitorem,
Patrem gignit filia
Vitae ferens remedia,
Naturae mutans morem.
Cant. ms. Vigomiense saec. 15. Cod. Oxonien. Bodl. Auct. F inf. 1. 3. —Vielleicht Tropus iiber den gleichen Versus Alleluiaticus . wie bei der vor-
hergehenden Xr. 471. Der regelraafsige Strophenbau ist allerdings bei iilterep^
Gradualtropen nicht in Brauch. — Unmittelbar mit vorstehendem verbuudenist nSacra virgo" (Nr. 47^).
473. De Beata Maria V.
1 Sacra virgo, Uei vera cellula,
Puella parvula,
Spiritu paupercula,
Regentera cuncta saecula
5 Tu vero concepisti,
Virgo permansisti
Et post puerpera
Intacta permansisti.
Ille, quem non capit
10 totius orhis machina,
In tua salutifera
iSe mire clausit viscera.
Cantion. ms. Vigorniense saec. 15. Cod. Oxonien. Bodl. Auct. F inf.
1. 3. — Am Schlusse folgt (in Rot geschriebenj: „[Virgo] Dei genetri.x,
quem totus non capit orbis, in tua se clausit viscera". Das ist
der Versus Alleluiaticus, dessen Text in die Tropierung verwoben ist.
16*
— 244 —
474. De Beata Maria V.
10
15
Almae Matris Dei
Ad veneranda gaudia,
In qua nostrae spei
Tota manet tiducia,
Devotione pia
Cantemus [Alle\liiia.
Fer te, o beata,
Semper inviolata,
Sancta Dei genetrix,
Divinae prolis alitrix,
Est porta reserata
Nohis caelestis patriae
Prius obserata
Pro culpa perfidiae,
Sententia prolata
Mortis per Evae vitium
In genus mortaliura,
Donec per puerperium
20
25
Tuum stirps vitiata
Est vitae data,
Quae de caelo prolem
Susrepisti deicam
Sicut stella solem
Dans nobis lucem caelicam.
Tu per vocem angelicam
Christum concepisti
Ferens escam mellicam
Huic mundo tristi,
Quam virgo genuisti.
Cantion ms. Vigomiense saec. 15. Cod. Oxonien. Bodl. Auct. F inf.
1. 3. — 18 Donet (Lesefehler?) — 25 voce. — 29 Quem. — Es folgt in derQuelle: „Per te, Dei genitrix, nobis est vita perdita data, quaede caelo suscepisti prolem et mundo genuisti". Vgl. die Be-merkuug zur vorausgehenden Nr. 473.
475. In Omnium Sanctornm.
2 a. ludicfibunt
apostoli
atqne regnabunt
3 a. Et donunahnitiir
ac principabuntnr
A te, rex, patriam
petimus; iam placida
illam aure captans
repromissam contribuas,
in qua dulcitluam
melodiam
tibi angelica
Domino cantant agminaomnia per saecula-,
plebs credula
illustrabitur ; Alleluia.
2 b. Sancti.
3b.
nationum
qui de multarum,
Et regnahunt semper
per cuncta saecnla,
— 245 —
4a. Felices in gloria, 4b.
solis ad instar potentes
;
5 a. Ubi niartyrum [turba] 5 b.
splendidata
6 a. 0, quam beata dogmata 6 b.
sanctorum iubilamiaa
sonant,
Nam illorum capita
illorum rex illustrabit.
Glorificat trinam
essentiam.
Ubi iam bonitas tua !
Intercessio martyrum
nos perducat
7. In aeternum.
Trop. ms. Martialense .saec. 10. Cod. Parisin. 10f^4. — 1 , 1 Ad te. —1, 3 illa. — 1, 4 reproniissa. — 1, 11 illustrabit. — 4a, 2 solis at. — 4b, 1
caput. — 5 b , 1 sq. trina essentia. — Str. 4 a , 4 b und 5 b sind in der Hs.nicUt durch Initvaltn als Strophen bezeichnet. — Titel: „Prosa de AUeluia:ludicabunt sancti [et d o m i n a bun tu r , et regnabit illorum rexin aeternum]". — Vor Str. 2a: „Prosa de versu".
47(>. lu »<aucti liidreae.
Dilexit Andream Dominus
1 a. In dulcedine amoris 1 b. Quorum unus fuit Petrus,
redemptoris, vocantis qui fuit piscator bonus,
duos fratres de navi, atque frater Andreas.
2 a. Quos Dominus vocaverat, 2 b. Qui fuerant secuti o-
3. -dorem suavitatis.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Bononieu. 2824. A. — Trop. ms.Nonantulense saec. 11. Cod. Roman. Casanaten. 1741 (C IV 2). ii. — Trop.
ms. S. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Veronen. CVIl (100). C. —Auch die Melodie zeigt den gleichen vollstaudig-en Parallelismus in den ent-
sprechenden Halbstrophen. — 1 b , 2 hat in Text und Melodie eine Silbe
(Note) tJberschufs. — Vgl. die folgende Nummer.Der Text des Versus Alleluiaticus: „Dilexit Andream Dominus iu
odorem suavitatis".
477. In sancti Audreae.
Dilexit Andream Dominus,
1 a. Qui prius 1 b. Sed dehinc
fiuctivagas catervas popuios oberrantes
piscium reti fidei hamocepit sociante germano, sociaverat spiritali.
2 a. Gaudet Andreas in Christo, 2 b. Quem amat Messias in o-
3. -dorem suavitatis.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. —la, 3 rete. — 1 b, 1 Sed fehlt. — Nach Str. la, Ib, und 2a steht ein reich
neumiertes o (entsprechend dem ^odo-rem"). — Sichtlich gleicher Bau undMelodie, wie beim Tropus Nr. 476.
— 24(3 —
2 a. In odore accepto,
gratia collocato
in sumnio paradiso
3 a. Sunguine nainque proprio
47S. In saiicti Aiidreae.
1. Dilexit
dilectione fidei
Andreamagonistam
misertus illius
[Bomxnus].
2b
3b.
Sociatus est suo
fratri glorioso.
apostolorum primo,
Fuso in crucis tropaeo.
4. Diva gratia muneribus sacris ex divitiis
atque a populis
muneribus dignis
honoratus nimis
in alta caeli sidera, pro retibns sponte dimissis
principatum nieruit regni caelestis
suarHatis.
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 1, 1
dilectionem. — 1, 2 agonista. — In 2a sind accepto und collocato als
Attribute zu fratri (Str. 2b, 2j aufzufassen. — 2b, 1 est fehlt; fratri suo. —3b, 1 Initiale V fehlt. — 4, 1 Tua gratia. — 4, 2 populis atque. — NachStr. 1 steht fiir den 2. Chor der Text „Dilexit Andream Dominus" ; beideChore singen gemeinsani „In odo — " ; nach Str. 2b, 3a und 3b ist ein
reich neuraiertes o (odoreni) verzeichnet; der Schlufs von Str. 4 ..suavitatis"
ist gemeinsam. — Str. 4 ist Reimprosa, mit Keimen aufis (s uav i tat is). —
47i). lu .'<ancti Beuedicti.
Doctur Chrisfi,
Bene nomine
et vita dicte,
monacliorum pater
et noster et electe,
pie dux,
salus, decus, virtus,
qui es )ex, rex et lux,
Intercede
fida prece,
magne, metuende,
1. Sancti spiritus gratia
plenissime,
conferre dignare
caelestia, Alleluia.
pro grege
certe tuo,
qui laetaris cum Christo,
et pro misera
nostra satis vita
omniumque salute,
Sacra chorda
Dominonunc Christo
iubila,
Florida,
— 247 —Benedictnm
quae mittil ad astra,
hac die dumpetit laetus supera.
Splendet lampade vaste terra,
proclamat caelica
vox : haec est via
Benedicti mira
et speciosa.
Cantantes adiuva
sine fine de te.
Collect. ms. Floriacense(V) saec. 11. Cod. Oxonien. Bodl. 38. — .3, 6laetaris semper. — 4, 5 Florida — Floriacuni? — Reimpro.sa; in der Quellealles ohne Abschnitte und Initialen. — Der in der Tropierung verwobeneText des Versus Allcluiaticus : „Doctor Christi, Benedicte, mona-chorum pater, intercede pro grege tuo".
480. In 8. lohannis Baptitstae.
1 3hdiens marcens venter dum virescit,
Dum senectus sera iuvenescit,
Legis nubes,
j!^ovus pubes
5 Nascens elucescit,
Periturae praedicans * plebi, quod recessit
Vetus observantia * legis, et accessit
Terapus gratum gratiae,
Quod priiiius detexit
10 Vias paenitentiae,
Per quas nos provexit;
Nam maris et feminae
Natus non surrexit
[Maior Johanne Baptista].
Cantion. ms. Petri de Medicis [Gallicum] saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. A. — Flacius, Nr. CXXXIX. B. — .5 Natus B. — 6 Pariturae praedicatplebi quae B. — 7 Virtus ob instantiam legis ut arescit(!) B. — 9 Quaeprius B. — 12 matris ex semine B. — 13 Natus maior non B. — In Afolgt am Schlusse : „M u 1 i e r[u mj". — Zweifelsohne Tropierung zum Versus:..Maior inter natos mulieruin propheta loanne Baptista nemoest". Als Versus Alleluiaticus kenne ich diesen Schrifttext sonst nicht; er
bildet im Brevier den T. zum Resp. der 7. Lectio. Vielleicht also ist Vor-stehendes ein Verbeta.
Clamans in deserto,
Docens in aperto,
Vias Domini sub certo
Parans tramite,
Summi praeco regis,
Novae lingua legis,
Rector gregis,
Dux caelestis semitae
481. In 8. lohanuis Baptistae.
Prodit ex eflfeta ;
10 Partu sterilis tit laeta.
Culpae fomite
Proles libera
Agnum lavat mundum,Emundantem mundum,
1.3 Qui expurgat scelera.
— 248 —Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laureutian. Pl.
29. 1. — Am Schlusse; „Iohan[ne liaptista]". Somit vermutlich Tropus zu:„Maior inter uatos mulierura propheta lohanne Baptistanemo est". — Cfr. Anmerkung zu Nr. 480.
482. In 8. lohannis Baptistae.
1 Prodit lucis radius
Veri solis praevius,
Regis nuntius,
Viam patriae
5 Pandens Yerbo gratiae,
Rectas parans semitas;
Legis patet veritas,
Locum praestat veniae,
Spem gloriae.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. — Stellung des Liedes in der Hs. und sein Inhalt berechtigen zurVermutung, dafs es ein Tropus sei zuni Versus Alleluiaticus: „Tu, puer,propheta altissimi vocaberis; praeibis ante Dominiim pararevias eius."
483. In Decollatione s. lohannis B.
1 0, caecitas harpyiae,
0, faex hypocrisiae,
Turpis lepra simoniae
Scandunt solium I
5 Falsitatis viae
Movent onini die
Christi veritati piae
Proelium.
Comites Goliae
10 Spernunt David prophetiae
Testimonium
;
Perdunt ob praemiumFilium
Mariae.
15 Comites Uriae
Herodis tingunt gladium
lohanne [BaiHista].
Flacius, Nr. III. — Wahrscheinlich Tropierung zum Versus: ,.Maiorinter natos mulierum propheta lohanne Baptista nemo est".(Cfr. Nr. 480).
— 249 —
484. In 8. lohannis Erangelistae.
1 Manere,
Vivere
Debes et florere
In me, qui sum vere
5 Vitae vitis.
Qui sititis,
Haurite
Vitam de me, vite.
Odor myrrliae tritue,
10 Balsamo conditae
Fragrat; huc venite,
Myrrham invenite,
Sentite.
Oblite
15 Tui, de te quaere,
De lohanne ne mirere;
Eum volo si manere,
Quid ad te? Me sequere.
Tibi stratae
20 Praemonstratae
Patent et cruore
Proprio sunt signatae;
Te redemi pignore
Animae pro te datae.
25 Ingrate,
Pietate
Commovere,
Si me vere
Diligis et pure.
30 Flagellorum triturae,
Sputa, minae,
Clavi spinae,
Pressurae
Forma sint disciplinae
;
35 Fel, catenae,
Caesae genae,
Omnes venae
Plagis plenae,
Tot poenae,
40 Si bene
Ponderes, suut doctrinae.
Condolent naturae
Lapidum scissurae,
Lucis sol obscurae.
45 0 dure,
Te lohannis aquilae
Moneant scripturae.
Manna sepulturae
Fuit huic cubile
50 Meum pectus
;
Hic electus
Custos matris Mariae.
Hora cenae
Hausit i)lene
55 Fontem gratiae,
Ales alis
Spiritalis
Praeminens scientiae,
Figens visum
60 Non elisura
In me, solem gloriae,
Cuius alae
Sunt virtutum scalae.
Meum spiritalem
65 Volo talem
Manere.
Flacius, Nr. LII. — 8 me vitae. — 9 Odor niire tritae. — 11 Flagrat. —27 Coinmoveare. — 48 Magna sepulturae. — Otfenbar Tropus zum Ver.sikel
des Graduale: Sic eum volo manere, donec veniam; tu mesequere.
485. lu sancti Silvestri.
1. Gloriosa
dies celebris
et sollemnitas
colitur hodie
sancti confessoris
tni Silvestri
2a.
3a.
5 a.
- 250
Semper laudando,
Sua qui prece nostra
dignetur facinora
2b.
3b.
Alleluia.
Multum precando
Delere multimoda_
qui reguat inter aethra,
Amarit enm Dominus,
ornamentis sacris
decoravit eumet ornacit eum
Stola candidissima
et praeclara
Et virtutis gloriae
induit eum munere,
parsimoniae
corona quoque
5 b. Fuigoreque lucida,
decorata
;
7. Et iustitiae,
nianusque snae
potentiae
constituit eum.
S. Arma tyrannica
sanctus hic non timuit uUanec regum niinas
expavit Christi fretus dextera',
idcirco mundi potentia
non est fretus, consortia
qui regnat inter angelica;
AUelitia.
Trop. ms. Xovaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 2bMultumque. — oa, 1 sq. Sua que nostra dignetur prece. — 6, 2 etiam (st.
eum). — Nach 6, 4 und 7, 3 ist „virtutis gloriae" (6, 1) wiederholt. — 8, 3minas regum. — 8, 6 et non fretus. —
486. In sancti Stephaui.
1. lam regem caelornm
Nos praecelsa voce
Laudantes iubilemus,
Noveni quem ordines
Angelorum clamantes
Sanctum collaudant omniaV'iventem per saecula.
AUeluia;
Video caelos apertos et lesum,
2 a. Regem aeternae gloriae, 2 b. Christum videlicet cum patre
manu fortem et electum, sine fine regnantem,
stantem.
3 a. Protomartyr,
tuam gloriosam
3b. Mortem laudant
caelitum gaudia,
— 251 —
4. Quae hodie dedit
triumphanti Christus
tibi, Stephane,
5. Qui missus est
rt dextris drtutis Dei.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. —3a, 1 ProtomartjTum gjlorio.sa. — 3b, 1 Morte. — 3b, 2 Caelicum. — NachStr. 3a, 3b und 4 steht a (stantem a dextrisj, iiber welchen Vokal die
Melismen sich aufbauen. — Rhythmus und Parallelismus sind fraglich.
487. In saiicti Stephaiii.
1. ^<7esse festina,
Monas, mihi, trina;
Lux divina,
Aurem huc inclina
,
Te propina,
Vitae medicina;
Sit vicina
Virtutum doctrina,
Ne ruina
Cadam repentina.
2. Seda geraitus,
Et crimina
Laves in piscina;
Cor illumina;
Valle peregrina,
Qua sum positus,
Externiina.
Cura mundi spina
;
Fraus claudestina
Urget serpentina,
Ut de sacco sim cortina.
Penitns elimina
Sordes mentis, ofticina
Ne de pelle cilicina
Fiam rubens, omina,
Tandem hyacinthina.
3. Adiutxxm
Tu redde me tutum.
Tu Dominus es virtutum,
Tu cuncta regis ad nutum,
Tu mutas auro lutum,
Mundas vas pollutum.
Tu pugnantum es brachium,
Gladiura et scutum
;
Tributum
Remove servitutum,
Tu me destitutum
luva.
4. Lapidea
Me iacula,
Me ferrea
Premunt ergastula,
Me vincula.
Me troclea;
Craticula
Me cremant ignea;
Me framea,
Sudes et spicula,
Me fellea
Debriant pocula,
Me laniant
Dentes et ungula,
Patibula
Me cruciant fragula.
5. 3Iea messis matura
Crucis pressura.
Flagellatur area,
Emundatur palea;
Reddidit pura
Grana tritura,
Ea fer ad horrea
Fracta domo lutea;
Me recrea
Et laurea
Aurea
Laurea me.
252 —
6. lesu, per te
Video quod ianuae
Sint apertae.
lam in loco pascuae
Post finitae
Cursum vitae
Me constitue.
Totiens lacessitae
Mentes sint laetae
Post dolorem.
lani complete
In eis post laborem
Athletae
Tuo da qniete
Frui te.
7. X)ona stipendia
lam emerito,
Stolam cum gloria,
Pro quibus milito.
Illis ut venia
Fiat flagito,
Neque supplicia
Des pro merito.
8. Jfisericors Deus,
Parce sceleri,
Nescit honio reus
Scelus tieri.
9. statuas ei
Hoc pro crimine;
Memor esto rei
In discrimine.
Couvertatur, Domine,
Vir sanguinum a sanguine,
Ne ruinae
Tradas eum iu fine.
10. Cito miserere
Misero, ne misere
Possit interire
Poena mortis dirae
In diebus irae.
Neminem vis perdere,
Sed conversum vivere;
In scelere
Nullnm vis perire,
Sed diligere,
Credere
Te misereri.
Quae commisi re,
Flere da sincere,
Vere paenitere,
Fide placere,
Spe fervere.
11. Tu deitati
carnem unisti,
Tu pro me pati
Sustinuisti.
Nemo tanta lieri
Potest promereri,
Sed tu cordi miseri
Da misericordiam
Beus meus, salrum me fac
2Jropter miserkordiam.
12. Tu pro me mori
Non horruisti.
Reddi favori
Quid valet isti?
Nihil potest muneri
Tanto par censeri.
Tuae manus operi
Da misericordi«m
13. Tu morte morti
Mortem dedisti;
Tartara forti
Manu fregisti.
lure sui meriti
Nemo potest niti
;
Ergo tuo militi
Da misericordiaw.
— 253 —Cantion. ms. Toletanum saec. 13. ex. Cod. Matriten. Tolet. 930 (38—23).
A. — Flacius, Nr. LV. B. — 2, 3 Laudes in A. — 2, 8 Curas B. — 2, 9Gens A. — 2, 10 fehlt A. — 2, 10 Urgetur B. — 2, 11 de sago B, de saco
A. — 2, 1:^16 fehlen B. — 3, 7 pugnantium li. — 3, 8 Gladius B. — 3, 11
sq. me iuva destitutum B. — 4, 5 fehlt B. — 4, 8 creniat A. — 4, 11
felleam A. — 4, 12 Inebriant A. — 4, 16 singula (st. fragula) B. — 5, 3Flagellatus A. — 5, .5 Reddit A. — 5, 7 fert A. — 5, 9 reclea A. — 5, 12
Me laurea B. — 6 , 5 Prius fruite ! B. — 6 , 12 post dolorem (cfr. 6 , 10)
B. — 7, 3 Stola A. — 7, 4 milita B. — 7, 5 veniat A. — 8, 1 At miaeri-
cors B. — 8, 2 Parce homini A. — 9, 1 statuas illis A. — 10, 1 Caeco(st. Cito) B. — 10, 2 ne miser B. — 10, 4 mortis durae B. — 10, 6 vis
perire (cfr. 10, 9) B. — 10, 12 fehlt A. — 10, 13 fehlt B. ^ 10, 13 commisereA. — 10, 16 Vide A. — 10, 17 Spe fruere(!) B. — 11, 7 tu mihi misero
B. — 13, 1 Morte tu B.
Der Tropus ist aufgebaut iiber dem Versikel des Graduale: „Sederunt
principes et adversum me loquebantur, et iniqui jiersecuti sunt me. V. Adiuvame, Domine, Deus meus; salvum me fac propter m is er i c ord i amtuam". Die ersten Worte dieses V. sind iii die Strophen 1—10 verwoben,vielfach akrostichisch ; niimlich „Do-mi-ne" Anfang von Str. 7, 8, 9. —Str. 3 und 5 schliefsen mit einem Worte dieses T. (luva, me), das zum vor-hergehenden Keim nicht pafst, aber den Reim der folgenden Strophe
einleitet. — Die ganz gleich gebauten Strophen 11, 12 und 13 tropieren in
kunstvoller Weise dreimal „tu-am",beginnend mit „tu-" und schliefsend
mit „-am".
488. In sancti Stephanl.
1 Protomartyr plenus fonte
Virtutis ac gratiae,
Luce sapientiae,
Lucerna fulgens in monte
5 Aninias illuminat,
Vitae verbum seminat.
In agone constituto
Splendor patet gloriae,
Carnis luto
10 Dissoluto,
Gemina stola induto
Datur regnum patriae.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. — Am Schlusse folgt: „[Domi]ne". — Wahrscheinlich Tropus zumGradual-Versus : „Adiuva me, DomineDeus, salvum me facproptermisericordiam tuam".
489. In sancti Stephani.
1 Sederunt imque
Principes in agmine
Sensus sub caligine,
Confidentes argumentis
5 Literalis paginae
Litis in examine,
— 254 —
Saevis plagis Tioleutis;
Meo fuso sanguine
Fero lapide torentis,
10 In pressuris, in tormentis
Adima me, JJomine.
Flacius, Nr. IV. — 7 Saevi. — Sichtlich Gradual-Tropus zum Versus :
„Adiuva nie , Domiue , Deus meus ; salvum me fac propter misericordiamtuam". Der Anfang knupft an das vorherg-ehende R. an: „8ederuntprincipes et adversum me loquebantur et i n
iq u i etc.
490. In sanctorum Martjrnm.
1.
Alma agmina Dominumsplendida omnium,
super sidera viventem,
tot civium regnantem
supernorum tot laeta
adorant, per saecla.
collaudant AUeluia.
2. Vox exsultationis Et sahitis
et laetae iucunditatis,
aeternae iuventutis
3b. Lux iucundaque
laetitia.
4 b. lubilant
iuvenes, senes
5 b. Cantibus
Domino.
6. lustorum, electorum,
sanctorum omniumBone Domine,
rex aeterne,
lam salva nos, omnipolens
creator et rector angelorum.
Domine caeli, terrae, maris,
omnium rex regum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. ei. Cod. Parisin. 1118. A. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — Trop. ms.Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14 322. C. — Trop. ms.Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld supra 27. D. — Collect. ms.Altahense saec. 12. Clm. Monacen. 9-551. add. saec. '^/,3 — j gadora |
collauda B. — 1,9 hominum B. — 2 , 1 Vox exsultationis fehlt
BE. — 4a, 2 laetantur B; hier Schlufs in B (defekt). — .5b, 2 in habi-tationibus A. — Mit 5b schliefst E. — 6, 6 creator caelibum angelorum
3 a. In tahernaculis
iustorum, pax,
4a. Gaudentes
laetentur omnes,
5 a. Sedulo
dulcibus
— 255 —D. — 6, 7 otnniuin (st. Domine) D. — Die Strophenabteilung' ist ^enau nachC, wo iiberdies nach Str. 2 „et aalutis", nach I3a „in taberna-'" nach 3b,4a, 4b "-a-, nach Sb ,,-aculis eingetragen ist, dem jedesmal das tolgende
Wort des Tropus rait einer Initiale folgt, wiihrend die anderen Quellen, mitAusnahme von E (=G), den Text einfach fortlaufend (ohue Einschuitte undInitialen) bieten. — Den gleichen Anhaltspunkt zur Strophenabteilung bieten
die St. Galler Quellen, in denen die Introductio (Str. 1) und der Abschlufs(Str. 6) fehlen, und im iibrigen so bedeutende Abweichungen ini Text sich
zeigen, dafs ich das Ganze hier folgen lasse:
1. Vox exsHltatiO)iis
Kt salntis et laetae iucunditatis,
Aetemae iuventutis
2a. In tabernaaihs 2b. Vox iucundaqueiustonim, pax, laetitia.
3a. Laetentur 3b. lubilent
iuvenes, senes; dulcibus hymnis4. Et viri, feminae
sic sine iam fine.
Trop. ms. Saugallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. add. saec. 13.
A. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380. add. saec. 12.
B. — Titel: „Vox exsultationis" A; „Versus super Alleluia Vox exsultationis".
B. — Dieser Versus diente auch fiir Dedicatio ecclesiae (cfr. Nr. 454).
491. In sanctorum Martjrum.
1 Supenia
de sede, eia,
soror Camena,
voce condigna
5 prome car[min]a
et martyrum supplicia
consueta rhythmica
modo resona,
Allehiia.
10 Te martyrum exercifus caelestium.
chorus nobilium Virtutum cousortium
mortis iubare praeclarus, mellifluo resonat
candidatus ore eflagitans
:
laiidat, 20 Audi, Bomine,
15 ovanter exsultat servos luos respice
atque protege.
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 13 fehlt. —
•
16 exercitus fehlt.
492. In sanctorum Martyruni.
1. Christe lesu, rex reguni
et corona martyruni
tuorum,
unde nos fidenter
psallimus dicentes
:
Alleluia.
— 256 —Corpora sanctorum in pace se-pulta sunt,
2. Et eorum gloriosae
animae
in sinu Abrahae
iubilant feliciter,
Et nomina eo-rum
3. In albo
aethereo
descripta, quo
agni benignissimi
oculi
sunt in aevo
;
Virent in generationem et generationem.
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — DieTropierung in Str. 2 erscheint aufgebaut iiber dera Vokale 6 (se-pultaioder pace), in Str. H iiber O (eo-rum).
403. In sanctornm Martyrum.
1 Tua glorificata, Deus, opera. Imis supera
Tua dextera Confoedera,
Virtus est vera, Superis infera,
Sidera 15 Legis ot divinae
5 Firmans, Servent cetera
Numerans Foedera
Innumera, Certo fine.
Pensans Nos tempera
Pondera, 20 Bomine.10 Colles librans
In statera.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. Vd. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. — 16 Servant. — Wohl sicher Tropus zum Versikel: „Dexteratua, Domine, glorificata est in virtute"; dementsprechend derKeim fast aussuhliefslich auf [dextjcra und [Dom]!'»iC.
494. De Communi Doctorum.
1. Alle- voce celsa, nostra
contio, dic, ecce, sacra
-luia,
Dulciflua carmina
promens Christo devota,
cantans nectarea famina,
in huius fama
sancti iubila,
symphoniae cantica
dulcimode canta.
— 257 —
2. Os iusii 6. Lingua
verbis facta Dei ut valeat
3. Meditabitur, gloriae
sacrum ius caelestis compos esse
;
ut commissae et censor curiae
plebi edocens necne supernae
legem herilem summusdispenset, 7. Loquetur genti
4. Sdentiam peccatrici
divinam
;
summi arbitri
5. Et lucri 8. ludicium.
depositi quem oremus, ut pium
pondus in Christi nobis piacet Dominum,foenore duplici solvat qui reatus
condat horreis
;
criminum
et una secum
nexos piorum
collegio sanctornm
det scandere regnum.
Collect. ms. Gallicum (Floriacense ?) saec. 11. Cod. Oxonien. Bodl. 38.
—
1, 9 symphonia. — 2. 2 fac tu Dei. — 7, 3 arbitris. — 8, 4 solvat quos. —
-
8, 7 uexus. — Die Tropierung reimt hier wiederum mit der Schlufssilbe destropierten Textwortes.
405. In sanctornm Confessorum.
1. Eia, clangite
iam tonante voce
Cbristo praeconia,
Alleluia,
2a. Phalanx cui 2b. Modulandoaethre caelica promit carmina;
3. AXle- digne collaudemus
concrepando -luia.
4. Clarae iubare lucidi
iustitiae ladamini
in Domino,
5 a. Decus in perenni quem 5 b. Olympi qui cardine
decet solio, nixus bupero
5 c. Tuendo cosmum nutu
regit rapido
In aevo;
6. Et exsuUate iusti, 7. Astrigero
caelestis quia gloriae micanti iam in alto,
aulam splendidae quo gloriamini plenissime,
captantes iam in aethre, omnes recto corde.
Blume, Tropi Graduales. II. 17
8a. Ordo cupit 8b. Quem in ipso
summus cernere perpes placide,
9. Nunc ipsi, terrigenae,
Odas ferte perspicue.
Trop. ras. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 3, 1 Qua(st. Alle-}. — 5a, 1 in fehlt. — 5b, 1 [0]lympi. — 5b, 2 nixu. — 7, 2 in
alho. — Fiir den zweiten Chor ist ein<^etragen nach Str. 2a, 2b und 3:
n-a" (von Alleluia; deinentsprechend Auslaut dieser Strophen in a); nachStr. 4: „laetaniini in Do-"; nach 5a, 5b, 5c, 2: „-0-", nach 5c, 3:
n-omino" (denientsprechend Strophenauslaut in 0); nach Str. 6: „et glo-"
(7, 1 und 2 lauten auf o aus), nach 7, 2: „-0-"; nach 7, 3: ,,-oriaminiomnes recto corde"; nach 8a, 8b und 9: „-6". (dementsprechendwiederum Auslaut dieser Stropheii auf e).
In s. Confe880ris PoHtiflcis.
1. Odas referamns
Domino,
cui iure psallit
omnis creatura:
AUeluia.
2 a. Quera caelum, terra adorant 2 b. Sol et stellae voce laudant
et maria, barmonica
;
3a. Abyssus tremit, 3b. Pavent ubique
impia tartara.
4a. Flamine sancto plenus 4b. Sumcre de virgine
David praevidens ex Sion Christum,
longius carnem verum Deum,
5. „Iurant Dominus et non paenitehit eum", inquit,
6 a. Deo tu es sacerdos 6 b. Sine crimine, verbuminmaculatus, Dei aeternum,
7 a. Lex et propbeta, 7 b. Quero praesignavit
pontifex et bomo verus, Melchisedech rex et sacerdos.
secundum ordinem, 0 pie Christe,
8. Tuam defende,
te petimus, plebem,
Confessorum gloria,
omnium nostra
nobis dimitte
crimina, Domine,
9a. Angeli quem yb. Apostoli,
laudant, patriarchae martyres, virgines
et prophetae, assidue;
10. Nos quoque famuli
laudamus. ut nobis
parcas, rex Israel.
— 259 —
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. — 4b, 2exion. — 10, 2 laudemus. — Fiir den anderen Chor ist in der Hs. vermerktnach Str. 2a, 2b, 3a und 3b: ^a" (Allelui-a; dementsprechend enden alle
diese Strophen auf a); nach 6a, 1: „tu es sacerdos"; nacb 6b, 2: „inaetemum" ; nach 7a, 2: „8ecundum o-"; nach 7b, 2: „-0-" (dem-entsprechend Schlufs des Versus: sacerdos); nach 8, 2: „ordinem" (dem-entsprechend der Versschlufs; plebem); nach Str. 8: „M e lc h i s ede-" ; nach9a und 9b: „ e-" ; nach 10: n-ec^h]" (dementsprechend schliefsen alle Versedieser letzten Strophen auf e resp. auf dem verwandten ij.
De nno Confessore (s. Martiale).
1. Alnie et summe,sacer pollens incliteque
N. N., servulos tu fove
cunctos in hac domo libi
dulciniode cantitantes,
melliflue iubilantes,
ut digni
sint perfrui
perenni vita,
[AUeluia.
lustus ut palma florebit]
Et sicut liliorum candor
2 a. In gloria splendebit 2 b. Coram Christo beate,
[Et sicut ce-]
3 a. Et seu pnlchritudo rosarum 3 b. Butilabit magno decore,
4 a. Quasi arbor in tellure, 4 b. Quae vocitatur nomine
cedrus, muUiplicabitur,
5 a. Virtutum ramis extensus, 5 b. Inter mirteta sublimis,
6 a. Cuius libamine fulti, 6 L. Opitulatione tuti
7. Vigentes floreamus omnes
ut pdlma.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. — 1, 3 Mar-tialis servulos (wahrscheinlich hier der bestimnite Name eingesehoben in denTropus de Communi , der also wohl alter war , als die schon sehr alte
Quelle). — 4b, 1 Qui. — 7, 1 Dicentes. — Der ganze Text ist in der
Quelle einfach fortlaufend , ohne Alinea und Initialen, niedergeschrieben,
wie dies bei den Gradual - Tropen in franzosischen Quellen gewohnlich der
Fall ist; nur „Et sicut liliorum etc. (am Schlusse von 1) hat eiue Initiale. —Der gleichgebaute und grofsenteils gleichlautende Tropus iiber das gleiche
Thema „E t sicut cedrus" (Felix floridae, Nr. 498) in anderen Quelleugibt sicliere Anhaltspunkte fiir die Gliederung dieses Tropus. — Dunkelbleibt „ut palma" (7, 2), ebenso das nach 5b von mir unterdriickte ..habitiir
cedrus". SolUe vielleicht nach 4b zu schreiben sein: ,,cedrus multiplica-",das nach .5b seine Vollendung findet in „-abitur"?
17*
— 2(30 -
4H8. Iii unius Coufessoris.
1. Felix tioridae palmac
assimilabitur iustas,
altior cediis omnibus
ex raeritis suis vivit
in laude Dei cottidie
;
sanctum istum, nobis ut conterat,
oramus, insidiantes ; AUeluia.
Iustus ut palma florehit
Et sicut liliorum candor
2 a. In gloria splendebit 2 b. Coram Cliristo beate,
Et sicid ce-
3a. £t seu rosarum pulchritado 3b. Rutilabit magno decore
4 a. Et sicut arbor odoruni, 4 b. Quae vocitatur nomine
5. Cedrus, mullij^licabitur.
Trop. ms. S^angallense saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. A. — Trop.ms. Emmeramense anui 1024—36. Clm. Monacen. 14322. B. — Trop. ms.Eremitense saec. 11. Cod. Ereniiten. 121. C. — In A als Uberschrift (in
Rot) „Et sicut cedrus"; Str. 1 fehlt dort und in C. — 2b beato ABC. —3b Rutilabit in A, Rutilat in BC. — (Die Textanderungen entnahm ich demvorhergehenden Tropus .\lme et summe sacer, der iiber dem gleiehenVersikel „Et sicut cedrus" aufgebaut und in Str. 2—4 mit vorstehendem fast
gleichlautend ist). — 4a odorem C. Anfang von 2a und 2b, die aiich in derMelodie parallel sind, wird iu A durch ein Initiale raarkiert, wahrend Beinfach fortlaufenden Text aufvveist. — Nach 3b und 4a ist in B ein e ein-
getragen (ce-drus).
In unius Confessoris.
1. Laetetur alma
fidelium ecclesia
;
per Christi corpus rederapta
felix permanet in saecula,
regnat in gloria
perpetua,
retinens caelica
in caelestibus praemia;
AUeluia.
2.
a. lustus
et probitate dignus
b. Germina c. Sicut lilium
pacis et vitae dona et gloria rosarum.
hereditabii
201
3.
a. Et flore gratiae
cum lampadeb. Ditatus munere
iustitiae
virtutum meritis
floreftii in aeternum
lucis perpetuae
fulgebit feliciter,
4. Ante iJominum,
qui Dominus est omnium,qui salvat omne saeculum,
qui fert omnium subsidium,
qui condolens nostrum
interitum
pro Dobis tribuit
sui sangainis pretium.
Trop. ms. Marti.-ilense anni 9.3.3—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Troptntis. Moissiaceiise saev. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — Grad. ei
Trop. ms. Fontisebraldense saec. 14. in. Cod. Lemovicen. 2 (17). C. — Trop.ms. Emraeraraense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14222. D. — Trop. ms.Heideuhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. E. — Trop. ms.Novaliciense saec. 11. Cod. Oxonien. Douce 222. F.
1, 1 Gaudetur B, Laetemur C. — 1, 3 pro Christi C; quae (qua F) Christ,morte red. BDEF. — 1,4 permanej C
,permanens F. — 1 , 5 vincens B.
regnans DE. — 1, 6 caelestia (statt perpelua) C. — 1, 7 retinent B. — 1, 7 sq.
virtutum caelica|in caelestibus habitat C. — 1,8 gloria (st. praemia) F. —
Str. 2 u. 3 fehlen C. — 2a, 2 et fehlt B ; ac (st. et) DE. — 2b, 1 GerminansDE. — 2b, 2 vita F; dono A. — 2c, 2 et folia ro.sariim BF. — 3a, 1 floret
gratia DE. — 3a, 2 sq. lucis lampade ABDEF. — 3 b, 1 DiUtur F. — 3b, 3merito AB, merita F. — 4, 2 Deus qui C, Deum qui EF; qui Deus est
A. — 4, 3 qui sanat omnem populum C. — 4,4 omnibus BF. — 4, 6 in-
teritu C. — 4, 7 nobis prael)uit C, tradidit F; tribuit fehlt hier, statt dessen4, 8 pretiura dedit DE. — 4, 8 pretio C.
Vorstehender Tropus zum Yersus Alleluiaticus ist in seiner Art einerder interessautesten und wichtigsten vfegen seinesAlters und seines kunst-voll sy ra m e t ri s ch e n Aufbaues, bei dem die Assonanz sehr sinnvoll
durchgefuhrt ist. — Str. 1 endet in allen Versen, ent.sprechend dem „Alleluia,"
auf a; Str. 4, entsprechend dem „ante DominUm" auf U; zugleich ist Str.
1 mit Str. 4 in Text u. Melodie genau symmetrisch. — Die iibrigen Strophenzeigen in ihren Teilstrophen volle Symmetrie, und die einzelnen Verse endenauf dem Vokale des entsprechenden Wortes, woriiber Melisma und Tropus auf-
gebaut ist. — Der offizielle liturgische Text : „Alleluia, lustusgermina-bit sicut lilium et florebit in aeternum ante Dominum" ist
vollig in den tropierenden Text verwoben, und zwar so, dafs von 2a abweder A noch B Initialen zeigen. AVenn C u. F am Schlusse von Str. 2a„IustU8", von 2b „Germinabit", von 2c „Sicut lilium", von 4a„Et flore —" und von 4b „— rebit" verzeichnet, so ist das, wie schonofter bemerkt, eine Rubrik fiir den anderen Chor, der diese entspreclienden
liturgischen Textworte zu singen hatte , wahrend der zweite Chor den zu-
gehorigen tropierenden Text sang. In der jiingsten Quelle C ist diese kuust-voUe Symmetrie wie auch der Text des Originales entstellt und verstiimmelt;
daselbst ist das J5ruchstiick als „Proga, de st. Benedicto" verzeichnet.
Im iibrigen belehrt uns dieser nachweislich iilteste der Gradual-Tropen,dafs der Versuch, in jiingeren Gradual-Tropen , die eine gewisse Syrnme-trie wenigstens im Texte erkennen lassen, einen symraetrischen Aufbau zurekonstruieren, nicht der Willkiir geziehen werden kann.
— 2G2 —
500. lu uiiin§ Confessoris.
1 Ecclesiae
Vox hodie
Sollemnia
lusti recenseat;
5 Sabsidia
Virtutibus
Et laudibus
Obtineat.
Fidelium
10 Sicut lilium
Devotio
Germinei,
Se proprio
Scrutinio
15 Examinet.
Spem caritas
Nutriat,
Quam firmitas
Fidei muniat.
20 Sollemnitas
Domino sic placeat;
Floreat
In aeternum.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Lauientian. Pl.
29. 1. A. — Cantion. ms. Toletanum saec. 13. ex. Cod. Matriten. Tolet. 930(33—23). B. — Flacius, Nv. CXXXIV. C. — 2 Ex hodie C. — 4 lustus BC,resenserat B. — 5 Subsideat BC. — 13 Sed proprio C. — 15 ExaminatC. — 16 caritatis A. — 21 Deo C. — An Schlusse folgt noch : „Et florebunt"
A,
„Et florebit" C. — Sichtlich ein Tropus zum Versus Alleluiaticus
:
,,lustus germinabit sicut lilium et florebit in aeternum anteD o mi nu m."
501. In nuius Confessoris.
1 E^ flore gratiae
Tuae misericordiae
Servus tuus iste,
Christe,
5 Viget hodie
Consors caelestis gloriae.
Qui pie,
Sobrie,
Caste, pudice,
10 Prudenter, quiete
Ambulans immaculate
Tuae legis in beatae
Via recta, Doraine,
In
Per hoc [studuit] habere
15 Claritatem lucis verae,
Quae semper clarescit mereCoram suramo inclite.
Ubi quies et non labor,
Ubi gaudiura, non dolor,
20 Ubi nec raetus nec maeror,
Ubi iustus probitate
Dignus et vitae beatae
MunereSine funere
25 Florebit; sic floret iuste
Dei servus iste
Flacius, Nr. CXXXV. — 9 Pudice caste. — 15 clarescit more. — Wiebei Flacius oft, so ist aueh hier der Text entstellt, was schon die unreiuenReime vsrraten. — Offenbar Tropus zum V. All. : „lustus germinabitsicut lilium el florebit in aeternum ante Dominum."
— 203 —
502. In nnins Confessoris.
1. Homo, mundi paleas
Et opera
Qnod vitare debeas,
Considera
;
4. Steriles ticulneas,
Ne cum eis ardeas,
lam desere.
2. Quae facturus subeas
Delibera
;
Fraudes sic vipereas
Vi supera.
In via ne pereas
Per (haec) prospera.
5. Lignum vitae sequere,
Ut gaudeas de munere
Perennis fructus;
6. Spes vitae florebit.
Flacius, Nr. LXV. — Nach 5,
5, 2. — Verrautlich Tropus iiber:
et florebit in aeternum etc."
nur zutallig.
1 folgt bei Flacius 5, 3 und 6, alsdana„Iustus germinabit sicut lilium— Die Gliederung in Strophen ist wobl
503. In nnins Confessoris.
1 Et exal
Cor humiliura,
Et sublimium
Verte solium;
5 Adiutorium
Tuum pone superpotentem.
Fidem caritatem spem praebe,
EfiFeras elet tum de plebe,
Mentem10 Conteras tumentem.
Tolle nos de stercore,
Consulem fac de rhetore.
Cum Aegyptiis
Ne mergas in aequore,
15 Fixus pes sit anchorae,
£t cum 61iis
vi raagna
Israel in littore
Tuos statuas
;
Ne destituas
20 Sub Pharaone,
Merso praedone
lugum exuas,
Libertatis pande ianuas,
Suppone
25 Manum, in agone
Palmam tribuas
;
Mundo, carne, daemone
Nos eruas,
Bone
30 Rex, qaem exaltavi.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. — Am Schlufs folgt noch: ,Ex exalta^vi]." — Sichtlich ist derTropus iiber den Versikel : „Po8ui adiutorium in poteute et exaltavielectum de plebe mea."
— 204 —
504. In Quins Confessoris.
[Posui adhdorium in jiotcnte]
1 Ei exaltavi
Plebis humilem
Venerabilem,
Et superbum inclinavi
5 Despicabilera.
Fastns mentis germinat
Turpitudinem
;
Fastus ventum seminat
Et metit turbinem.
10 Ergo labiles,
Umbrae similes,
Fragiles
Et vanas
Fugias
15 Divitias,
Instabiles
Et profanas.
Qni, cum interieris,
Olla cineris
Quod exaltam
20 Et cibus vermium,
Vas es sordi(d)um,
Sepulcrum sceleris.
Damna cnlpae veteris
Si memineris,
25 Expedit, ut vigiles,
GazaS raundi steriles
Contemnas qviaerens fertiles,
Sinceras,
Inefifabiles,
30 Veras
Interrainabiles.
Ne timeas,
Quin gaudeas
In die flebili,
35 Si pertranseas
Has paleas
Adhaerens humili
Grano, cunctis utili,
[eledum de plebe mea].
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. A. — Flacius, Xr. XXXIV. B. — 9 Atque metit B. — 19 Eris olla
B. — 23 Damnum B. — 34 Inde flebili A. — 37 Adhaereas B. — 39 tehlt
B. — Stellung des Liedes in A, Inhalt und Abschlufs sprechen fiir die vor-
gelegte Determinierung.
o()o. In nnins Confessoris.
1 Laetetur
lustus, glorietur
In Domino,Vitae termino,
5 Qui vitam divino
Firmat glutino.
Veneretur
Lans hodierna,
Quo iuvetur
10 Spes interna,
Cuius vita viae sit lucerna,
Quae noctis a cisterna
Nos transferat ad superna,
Ubi nos serenet lux aeterna.
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian. Pl.
29. 1. A. — Flacius, Nr. CX. B. — 11 vitae viae A. — 13 transfert B —14 serenat B. — Sichtlich Tropus iiber den Versus .Xlleluiaticus : „Laetabituriustus in Domino et sperabit in eo, et Liudabuntur omnesrecticorde." — Zu nLaetetur" st. „Laetabitur" cfr. im Tropus „Ecclesiae voxhodie" (Nr. 500) den Coniunctiv „germinet" u. „floreat" statt: germinabit u.
florebit.
— 265 —
500. In unius Tirginis.
1. Psallat
2a. Turba devota Christo
melos atque canat dulce
virginis
sacratae celebrans
officium natalis
summi, quo processit;
simul dicat
corde iideli:
2b. Quae suis sequacibus
salutem competenter in
excelsis
condonat aeternam
augelorumque dignos
facit consortio,
ubi plandit
atque resultat
0, quam pulchra est, casta generatio.
3. Virginum coruscat chorus
ante Deum semper vocibus
decoris,
nosque rogemus
incessanter, ut pro nostris
intercedat
sedule delictis
cuni claritate.
Trop. ms. Nonantulense saec. 11. in. Cod. Roman. Vitt. Eraau. 1343(Sessor. 62). A. — Trop ms. Xonantulense saec. 11. Cod. Bononieu. 2824.
B. — Trop. ms. Nonantulense saec. 11. Cod. Roman Casanaten. 1741
(C IV 2). C. — Trop. ms. s. Benedicti Mantuani saec. 11. Cod. Capit. Ve-ronen. CVII (100). D. — 2b, 4 aeterna BD. — 2b, 1 Quem D. — 2b, 6 con-
sortia BD. 2b, 7 plaudat ABC, plaudent D. — 3, 5 incensanter B. —Titel in A: „Prosa de Alleluia O quam pulchra."
507. lu sanctaruni Tirgiuum.
1. Quia connipivit
Vultus rex decorem
Virgineum
Et roseum,
5. Serves eum florem,
Vas exuet
Te luteum
Et induet
Aethereum
10. Te splendorem,
Quia concupivit rex [decorem].
Cantion. ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Lauventian. Pl.
29. 1. — 2 Vultum. — Wohl sicher Tropus zum Graduale : „Concupivitrex decorem tuum, quoniam ipse est Doniinus Deus tuus.'"
B. Tropi ad Alleluia.
Das Alleluia, welches nach dem Versus Alleluiaticus das Graduale
abschliefst, klingt in den alten Quellen auf ein mit einem reichen Melismaverziertes a aus. Dieses Melisma fiilirt <len Namen iubilus, neuma oder
sequentia. Dementsprecbend ist iu nianchen Troparien, welche die ver-
schiedenen Melodien des Schlufs - Allcluia zu einer besonderen Gruppe ver-
einigt bieten, die L'berschrift zu finden: „Incipiuut se q u e n t i a e", d. h.
die AIl el ui a • M e I od i en. (Vjjrl. Anal. Hymn. XLVII, p. 11 sqq.).
1) Diesem Alleluia mit seiner „sequeutia" (Melodie) geht orauz vereinzelt
ein Tropus voraus als eine Introductio, von denen ich nur gaiize
7 Beispiele gefunden habe, vier von ihnen in Reimprosa. Ihre Bezeiehnungist „ad" oder ,,ante sequentiam", „ad sequentia[m] tropus ,
„versus ;i<\ Prosa". Ich vereinige diese Dichtungen unter der uberschrift
Tropi ante sequeiltiam. 8o gering ihre Anzahl, so g-ering ist auch ihre
Bedeutung.
2) Ganz anderer Art und von hervorragender Wichtigkeit ist die
2. Tropengruppe, welche mit den Se(|uentiae verbunden ist und deren Eigen-art noch am besten zura Au.sdruck kommt im Cod. Parisin. Nouv. acq. 49-5
durch die Bezeichnung: „Sequentia cum prosa", welches wir fiiglich
iibertragen durch: „AIIeluia-MeIodie mit unterlegteni Tropentext". In derbezeichneten Quelle ist von der Melodie als der pars potior die Benennung ge-
wiihlt; uns ist hier der Tropentext die Ilauptsache, weshalb wir passendervom „Tropentext zu AUeluia-Melodien" oder von ^Versus ad sequentias"reden werdeu. Nach dem Erwiihnten und besonders nach den Bemerkungenim Vorwort zu Band XLVII der Analecta (p. 18) ist die Bedeutung dieser
Bezeichnung, die ich der bekannten P r ;i fa t i o N otke rs entnehme, unschwerverstandlich. Die fraglichen Tropen sind Texte, welche verschiedentlich demMelisma (der „sequentia") des a von Alleluia unterlegt sind. In des Wortesstrengster Bedeutung kounte ;ilso von „tropi" hier nicht die Eede sein,
weil keine eigentliche Interpolation eines liturgischen Testes stattfindet,
es sei denn , dafs man die eingeschobenen Textworte als eine Interpolationder Schlufssilbe des Alleluia, die erst mit dem Ende des Melisma ihrenAbschlufs findet, gelten lassen will. Aucli bildet das liturgische Alleluiamit seinem Melisma und folglich auch mit den diesem Melisma unterlegtenTe.xtworten ein einheitliches textlich enveitertes Ganzes, und kann somitin gewissem Sinne ein tropiertes Alleluia, seine textliche Erweiterung einTropus genannt werden.
Diese Tropen nun unter der „sequentia" und iiberhaupt das Alleluiamit seiner sequentia stehen in innigster Beziehuug zu deu Sequenzen oderPriisen. Das lehrt schon die Kubrik , welche in verschiedenen Codices demAlleluia beigefiigt ist. So z. B. heifst es im Cod. Parisin. 887: .,Incipiuntsequentiae", und es folgen viele Alleluia rait ihrer langen Melodie, nebendenen jedesmal am Rande in nachstehender Reihenfolge vermerkt ist:
— 267 —
Precamur. (Anal. Hymn. VII, Xr. 1.)
Salus [aeterna]. (VII, 4).
Veniet. (VII, 2).
Regnantem. (Vn, 7).
Qui regis. (VII, 9).
'Ostende.
Celso. (?)
'Dominus regnavit.
Nato canant. (VII, 81).
Celebranda. (VII, 24).
Christi hodierna. (VII, 23).
Vener[anda]. (VII, 36).
Celga [poloram]. (VII, 199).
Da camena. (VII, 14.5).
Mira (= Aurea, A rea? VII, 107).
Ecce pulchra. (VII, 11(5).
Rex magne. (VII, 136|.
Epiphan[iam]. (VII, 37).
O beata. (VII, .53).
Claris vocibus. (VII, 104).
Fulgens praeclara. (VII, 44).
Prome casta. (VII, 47j.
Dic nobis. (VII, 61).
Stans a longe. (VII, 231).
Creator. (VII, .51).
SoIlemne[m]. (VII, 49).
Rex omnipotens. (VII, 72).
Ad te [summe]. (VII, 87).
Cantemus organa. (VII, 84).
Laudiflua. (Vll, 76).
Plangam. (?)
Benedicta. (VII, 95).
O alma. (VII, 97).
0 alma. (Vll, 219).
Sanctus Petrus. (VU, 181).
Laude iucunda. (VII, 183).
Ad te cuncti[potens]. (VII, 187).
Valde [lumen]. (VII, 161).
Concelebre[raus]. (VII, 166).
Alle-sublime. (VII, 162j.
Alme Deus. (VII, 164).
Alle-boans. (VII, 204).
Laudum carra[ina]. (VII, 131).
Aureo flor[e]. (VII, 106).
Virgo Dei. (VII, 105).
Salve porta. (VII, 108).
Hac clara. (VH, 101).
Cele alle. (=Alle-caeleste? VII, 98).
Exsultel. VII, 251).
Vexilla. (VII, 211).
Hodiema. (VII, 11.5).
Exsultet nunc. (VH, 173).
Alraa [pangat]. (VII, 172).
Pangat [vox]? (VH, 27?).
Exsultet elefgantis]. {Vll, 22-5).
ObserTanda. (Vll, 221).
Fest[a|. (VII, 106).
Alma [cohors] (VII, 218).
.Sancti spiritus. (Kehrein, 124).
Vorstehende Liste enthalt lauter Anfange von Sequenzen, und die bei-
gefiigten Nummem geben an, wo der voUe Text zu finden sei ; nur 2 Rubriken,namlich „Ostende" uud „Dominus regnavit", sind nicht Anfange,sondern Titel von Sequenzmelodien. Bei zwei weiteren
,„Celso" und
,,Plangam", vorausgesetzt, dafs kein Fehler des Kopisten vorliegt, mufsteich ein Fragezeichen beisetzen. — Im Fettdruck sind jene 7 f^equenz-Anfangevermerkt, die neben einem Allehna stehen, unter dessen Melodie ein uns bier
zunachst interessierender Tropentext unterlegt ist. Dieser Tropentextlindet sich iu die bezeichneten Sequenzen verwoben. Das gibt zu denken.
Zum Alleluia namlich neben „Celebranda" gehort der Tropentext
,,E c c e p u e r p e r a" (Nr. 515). Dieser aus je 2 Halb.strophen bestehendeTropu.s, der fiir sich ein abgeschlossenes Ganzes bildet, ist der 5. und 9.
Strophe der Sequenz „Celebranda sati.s" (Anal. VII, Nr. 24) eingefiigt.
Als somit der Codex Parisin. 887 im 11. Jahrhundert geschrieben wiirde,
und in deraselben dem .•Mleluia - Tropus „Ecce puerpera" die Rubrik „Cele-
branda" beigefiigt werden konnte, bestand offenbar bereits letztere Sequenz.Was aber bestand urspriinglich friiher: der Tropus oder die .Sequeuzy Mitanderen Worten: wurde iiber den ur.spriinglich vorhandenen Tropus „Eccepulchra" spater die Sequenz „Celebranda" aufgebaut, ihn einleiteud, er-
weiternd und abschliefsend; oder wurde der Tropus aus der friiher vorhandenenSequenz herausgeschalt. Letzteres ist nicht annehmbar. Es ware docb ein
kaura erklarlicher Zufall , dafs aus der sechszeiligen Str. 5 und 9 und ausderen Gegenstrophe jede 2.—4. Zeile herausnehmbar ist uud tatsiichlich
herausgenommen wurde, und dann fiir sich losgetrennt ohne jede Text-
anderung ein vollig im Sinn und im Aufbau selbstandiges Lied bilden
konnte. Das um so mehr, da diese Erscheinung nicht blofs bei dem einenerwahnten Tropus „Ecce pulchra" , sondern bei etwa 2 Dutzend solcher
Tropen zutriflft, und zwar regelmiifsig bei den gleichen Strophen, namlich
— 2(38 —
bei der 4. und 9., (resp. der 5. und 8., falls der einleitende Vers fehlt). — Dazukommt, dafs der genaunte Tro|ms niclit nur aus der Sequenz nCelebranda",
sondern aus mebreren gleich gebauten Sequenzeii herausgehoben werden
kann, so z. B. aus „Adest una" (Anal. VII, Nr. 1.5J, „Epithalamia"(VII, 20), „Pangat vox humana" (VII, 27), „Salve exsul tans" (VII, 29)
eU-. Folglich fanden die Verfasser aller dieser Sequenzen den kleinen Tropus
„Ecce pulchra" bereits vor, als sie ihre Sequenz schufen und dem Tropus
an fester Stelle einen Platz in derselbeu anwiesen. Als letzteres geschehen
war, konnten die Sclireiber der Codd. Parisiu. 887, 1084, 1118, 1121 etc,
vcin denen 2 bis ins 10. Jahrhundert zuruckfiiliren , den Alleluia -Melodien
und ihren Trojien jene Sequenz zuschreiben, zu der sie gehoren. Daraus
lafst sich das holie Alter dieser Tropen erraten , uiid zugleich ist es ver-
standlicb, wenn wir vermuteii, dafs die „versus ad sequentias", welche
nach Notkers Bericht der Monch aus Jumi^ges ihm vorlegte , und durch
welche er iu so bedeutungsvoller Weise zur Dichtung, genauer zur Erfindung
der Sequenzen angeregt wurde (vgl. Aiial. Hymn. XLVII, p. 13), wenigstens
ahnlich aussaheu, wie die uns hier beschaftigenden Tropen. Hier also ist
mehr als wabrscbeinlich die Quelle der Sequenzendichtung zu suchen.
3) VoIIig zu treniien von diesen 2 besprochenen Tropengruppen aus demGebiete des Alleluia sind jene zablieichen Versus super Allelaia, die ent-
weder den Versus Alleluiaticus vertreten, oder, und das ist die Regel, sich
dem letzten Alleluia einfach anschliefsen. Dieselben stammen allen An-zeicben nacb aus dem 13. Jahrhundert, und gelangten im 14., besonders aber
im 15. Jabrhundert zu aufserordentlicher Bliite. Weil sie keine Tropen,
sondern nur jiingere Ausliiufer derselben sind , scheide ich sie aus diesem
Bande aus und werde spater mehrere Hunderte derselben als Appeudix der
Tropi Antiphonales herausgeben und besprechen.
I. Tropi ante Sequentiam.
508. In Besurrectione Domiui.
Christus surrexit a niortuis
Mortis confractis vinculis,
Gaudentes angeli voceni
In altissimis proclamant
Dicentes: Allehiia.
Trop. ms. Martialense anni 933— 36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.nis. Martialense saec. 11. in Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. 6. MartiniLemovicensis saec. II. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. S. MartiniLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. ms. S. AugustiniLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. — Trop. ms. Moissiacensesaec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. F. — 1 ex mortuis EF. — 3 voce
D. — 4 Proclamant in altissimis D (wiirde die Assonanz besser wahren). —Titel: „Aiite sequeutia" AC; „Ad sequentiam" DE; „Ad seq." B; „.4d se-
quentia" F.
50!(, In Ascensione Domini.
Salvator niundi,
Te ascendente,
Rex adorande
[Et] pastor bone,
- 269 —Gregem conservare
Digneris, precamur,
Aneluia.
Trop. ms. Martialense auni 988—96. Cod. Parisin. 1118. — Ebendortan anderer Stelle auf Nativitas Domini angewandt mit der Anderung von 1
zu: „Filius Dei" und von 2 zu : „Te nascente". — Uanz frleichen Bau hatder Tropus auf lohannes Baptist „Sancte lohannes" (Nr. 511). — ZumVergleiche fuge ich bei ein Beispiel fiir Weihnachten aus dem Trop. ms.Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484, das um so interessanter ist, alssonst nur franzosische Quellen uns diese Tropi ante Sequentiam darbieten.Die ersten Zeilen scheinen Reimprosa zu sein mit gleicher Silbenzahl, wieim vorstehenden Tropus; dann aber endet sichtlich alles in reiner Prosa:
Laus tibi, Christe,|
Quia hodie|Cum magna luce
|
Descendisti, diciteDomino, eia, Alleluia.
510. lu Nativitate Beatae M. V.
0 virgo gloriosa,
Tibi sit laus gloria,
lucunditas sempiterna
;
Nos quoque dicamus, eia,
AUeluia.
Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. —„Ad Sequentia". -— Mau vgl. hiermit den prosaischen Tropus ,,ad Sequentiam"auf Epiphanie im Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121:
O dux magorum, tibi sit laus gloria, iucunditas sempiterna;nos quoque omnes dicamus, eia, Alleluia.
511. In s. loliannis Baptistae.
Sancte lohannes,
Praecursor Christi,
Amicus sponsi,
Una cum sanctis
Dei exorare
Pro nobis non cesses;
AUeluia.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. — „AnteSeqiientiara".
512. In sancti Martialis.
Regi imniortali laudes nunc dicite celsas,
AUeluia cauens noslra caterva sonet
:
Alleluia.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240; bis: A', A-. —Trop. ms. Martialense saee. 11. Cod. Parisin. 909. B. — Trop. ms. S. Martini
Leraovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120; bis: C", C-. — 1 Sancto
Martiali C; nunc promite celsas C. — In A^ auf Martinus; in B auf
Dedicatio ecclesiae. — „Ante sequentia" A.
- 270 —
513. lu saucti Martialis.
r
Martialis primus fidei nova nuntia gessit
Finibus occiduis, ideo iubilando canamus:
Alleluia.
Trop. ras. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisiu. 1119. A. —Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — „Item aliud ut
supra de Concelebremus" (das „AlleIuia" gehort namlich zum \'ersikel: Cou-
celebremus etc.) A. — „Ad Sequentia tropus." B.
.>14. In sancti Martialis.
Christus apostolico Martialem culmine compsit;
Laudibus augelicis nos inde canamns ovanter:
AlMuia.
Trop. ms. S. Auj^stini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. A. —Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — „Versus ad Prosa"
A; „Ad sequentiam" B.
JI. Versiis ad Sequentias,
•51.5. In Xatiritate Domini.
1 . Alleluia,
2 a. Ecce, puerpera 2 b.
genuit Eraanuel.
regem in saecula.
3 a. Nobis det ut omnia, 3 b.
quae sunt patris et sua,
praemia aeterna.
Deam oraculis
prophetarum promissum,
magnum in saecula,
Salus et victoria
ilii sit et gratia
omnia per saecla.
Trop. ms. Martialense saec 10. Cod. Parisiii. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Tiop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1133.
E. — Trop. ms. Martialense saec 11. Cod. Parisin. 1134. F. -- Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1136. G. — Trop. ms. S. Martini Le-mgvicensis saec. 11. Cod Parisin. 887. H. — Trop. ms. Moissiacense saec.
11. Cod. Parisin Nouv. acq. 1871. I. — Trop. ms. Cluniacense saec. 11.
Cod. Parisin. 1087. K. — Str. 2b am Rande nachgetragen A. — 2b, 3 in
suprema BI (auffallend , dafs die Str. 2a, 2b und 3b mit dem gleicheu
Worte schlief.sen). — -ih, 2 illis I.
Titel: „C e 1 e b r a n d a" BEFGH;
„Ade8t;; AI; „Pangat voshumana" K: das sind Anfiinge jenev Sequenzen, worin diese Versus ein-
getugt sind, namlich : C e 1 e b r a n da = Anal. Hymn. VII, Nr. 24: Adestuua=A. H. VII, 15: Paugat vox huiuana = VlI, 27. Aufserdem sind
sie eingefiigt in: E p i t h a 1 a m i a = VII, 20 ; Salve exsultans = VII, 29;
— 271 —Beiiiguis8ima= XL, 2. Letztere Sequenz ist die einzige nicht fran-zosische, namlich eiue italienische.
Das Troparium ms. Gerundense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 495bietet unter der Uberschrift „Sequentia cum Prosa" die Strophen 2a und 3a,und fiilirt dann fort
:
4a. Pastores erant 4b. Bethlem in urbeproximi in pascua noctis sub silentio.
5a. Claritas Dei .5b. Angelus inquit:
cinxit illos fulgida; Nolite metuere.
6. Gloria regi uato,
laus et potestas
per cuneta saecula.
516. In Resurrectione Uoniiui.
1. AUeluia,
2 a. Rex in aeternum, 2 b. Victor ubique
suscipe benignus morte superata
praeconia nostra. atque triumphata,
3 a. Ortus de tribu luda 3 b. Regna petens supera,
leo potens, iustis reddens
surrexisti in gloria, praemia in saecula.
4 a. Ergo, pie rex Christe, 4 b. Fac tecum resurgere
nobis dans peccamina, ad beatam gloriam.
Die gleichen Quellen, wie bei der vorhergehenden Nummer 515, aus-
genommen DGK. Statt der letzteren: Trop. ms. Wintouiense aaec. 10. ex.
Cod. Oxonien. Bodl. 775. L. — Trop. ms. AVintonieuse saec. 11. Cod. Coll.
Corp. Christi Cantabrigien. 47>>; bis: M', M^. — Trop. ms. Vedastinumsaec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). N. — 2a, 2 tribue (st. suscipe) M'. —3a, 8 surrexisti Korrektur aus surrexit H. — 3b, 1 petens sidera E. — 4a, 2pecamina H.
Titel: „Fulgens praeclara". — In M" die Uberschrift:
Egregium Domini resonat laus ista triumphumPaschali festo canenda.
Eingefiigt sind die Versus in die Sequenz Fulgens praeclara =Anal. Hymn. VII, Nr. 44 (dementsprechend der Titel); ferner in die Sequeuzen:Kutilat per orbem = VII, 56; und Magne et pie = VII, 89.
517. In Resurrectione Doniini.
1. Alleluia,
2 a. Gloria, victoria, 2 b. Salus et in saecula
3 a. Christo sit per omnia, 3 b, Qui calcata infera
4a. Resurgens in gloria 4b. Rex erit per saecula.
Trop. ms. Martialense anni 988—96. Cod. Parisin. IIIS. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — 4b erit in saecula B. —Titel in B: „Item alia Virgo Israel"; iu der Ssquenz „Virgo Israel"
- 272 —(Anal. Hjinn. VII, Nr. 102) kommen aber diese Versus nicht vor. — Manvgl. deu Tropu.s gleichen -Anfanges auf DedicMtio ecdesiae (Nr. 520). — Mitvnrstehendeui Tropus ist in beiden Quelleu jener auf den hl. Johannes,,Per sacra pereunia" (Nr. 528) so verquicltt, dafs nach jedem Verse je
ein Vers vom letzterem Tropus folgt.
ois. lu Pentecoste.
1. AUeluia,
2 a, Spiritus almus 2 b. Noxia quaeque
invisere pellat,
dignetur corda nostra;
profutura concedat.
3a. Mereaniur doxa 3b. Caelica gaudia
largiente praemia, fruamur per saecula.
Trop. ras. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. A. — Trop. ras.
Martialen.se saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — Trop. ms. Martialense saec.
11. Cod. Parisin. 1133. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin.
1134. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1136. E. — Trop.
ms. S. Martini(V) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. F. — 2a, 2
visere D; auch die Melodie liat 2 Noten tjberschufs im Vergleich zumParallelgliede „pellat" (2b, 2). — 3a, 2 largiente pneuma F. — 3b, 1
Caelicis gaudiis F. — 3b, 2 saecla CEF. — Titel : „Ad te summe" CEF;„Salve regnans" U. — Eingefiigt sind vorstehende Versus in die .Sequenz
Ad te s u ro m e = Anal. Hymn. VII, Nr. 87, und in Adest sancta dies =VII, Nr. 88. — ,,Salve regnans'', wie D es angibt, ist mir weder als
Anfang noch als Titel eiuer Sequenz bekanut; eine Sequenz dieses Anfangsdiirfte also wohl verloren gagangen sein.
51!). In Dedlcatioiie Ecclesiae.
1. Alleluia,
2 a. Suscipe laus 2 b. Prece, voto
angelorum, laudum supplici nostra quae
carmina laeta, mittit caterva;
3 a. Te coilaudans adorat, 3 b. Et dona per saecula
sancte rex, in hac aula; sancta tabernacula.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 1133. D. — Trop ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1134.
E. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisiu. 1136. F. — Trop. ms.S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. G. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. H. — Trop. ms.Cluniacense saec. 11. Cod. Parisin. 1087. I. — Trop. ms. "Wintoniense saec.
11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. K. — 2a, 3 devota (st. laeta)
G; laeta poscimus D. — 3a, 1 collaudant adorant K.Titel: „Observauda" EGl; „Laetetur" ADFH; „Adorabo maior"
K. — Eingefiigt sind diese Versus in die Sequenzen : Observandaabunde = AnaI. Hymn. VII, Nr. 221; Laetetur et co n crepet = VII,
224; Rex caelice = IX., 396; Angelicae tuvmae= XL, 44 (aus demTropar von Winchester); Pretiosa d i e s= XLII, 34. — Melodie-Titel aller
dieser Sequenzen ist ,Adorabo maior".
- 2T6 —
520. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Alleluia,
2 a. Gloria, victoria 2 b. Christo sit per omnia,
3 a. Salus et in saecula, 3 b. Qui dedicata delubra
4a. Conservet per terapora; 4b. Rex erit per saecnla.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. A. — Trop. ms. S.
Martini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. B. — Titel in B: „Ei-sultet ele^gantis]", das ist der Anfang der fjequenz Anal. Hymn. VTI,Nr. 22-5, worin vorstehende Versus eingefiigt sind. — Mau vgl. Nr. 517.
•521. Die Dominica.
2a.
4a.
Alma, sancta,
voce canora,
Plebs tibi dicat,
qui regis saecla
Quae soluta
rutilat
redimita
1. Alleluia;
2 b. Pater, in aula
laudes aeterna
3b. Et mare et arva
et cuncta sata;
4:b. Luce clara,
quae cuncta
est per saecla.
Collect. ms. Emmeramense saec. 9. Clm. Monacen. 14843. A. — Trop.ms. Placentinum saec. "/i2. Cod. Capit. Placentin. 65. B. — 3a, 1 Laustibi A. — 4a, 3 nativitate (st. redimita!) A. — 4b, 2 sq. ^per" vor ^cuncta"AB, — 4b, o saecula B. — Es ist zweifelhaft, ob Vorsteliendes ein Tropusad sequentiam ist. Er ware der einzige aus einer deutschen Quelle. —Anderseits sprechen der ganze Aufbau und der Stil fiir die bezeichneteDichtungsart; die Melodie indessen zeigt keinen Parallelismus. Nach denInitialen zu .«chliefsen bilden 3b, 1—4a, 2 und 4a, 3—4b, 3 je eine Strophe.
Eine .Sequenz, worin diese Versus verwoben wiiren, ist mir nicht bekannt.
522. In sancti Benedicti.
1.
2a. Tu, Benedicte,
legislator alme,
vota vide nostra
;
3a. Eos semper illustra,
quos sanctae vitae placida
formas regula
;
4a. Mira sanctorura gemma,in caelo nosraet subleva;
AUeluia,
2b. Exora lesum
pro nobis, spes una
monachorum magua.
3b. Tao vehantur nostra,
pater, ductu iam carmina
ad siderea.
4b. Rege nos, Benedicte,
caelorum regis conviva.
Trop. ms. Nivernense saec. 11, Cod. Parisin. 9449. — Diesen Tropuskenne ich nur als verwoben in die Sequenz „Organa plebs pia" (Anal.
Hyran. XLIV, Nr. 81).
Blume, Tropi Graduales. II- 18
— 274 —
523. In 8. lohannis Baptistae.
1. Allduia,
2a. Per sacra perennia 2b. Innoventur organa
3a. Ad lohannis annua 3b. Persolvendo munia,
4a. Qni prostrata lubrica 4b. Rutilat in gloria.
Trop. ms. Martialense anni 988—96. Cod. Parisin. 1118. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — 2a sacra praemia AB. —2 lunovantur B. — Vgl. Nr. 517. nebst der dort beigefiigten Note.
524. In 8. lohaunis Baptistae.
2a. Nam Zachariam
senio labentem
caelestis adfatur:
1 . Alleluia,
2b. Est exaudita,
gravida manebit
Elisabeth uxor.
3a. Gemma sanctorum clara,
paradisi diadema,
mundi stella,
4a. Rex regum, Deus, semper
tibi summa potestas;
3b. Sublimatus exsultas
inter ciioros ongelorum
cernens alta.
4 b. lam nostra clemens vota
fac tibi dignissima.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 113.3. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1134. B. — Trop. ms. Martialense saec.
11. Cod. Parisin. 1136. C. — Trop. ms. ChmiacenSe saec. 11. Cod. Parisin.
1087. D. — 3b, 1 exsultat D. — 3b, 3 altani ACD. — Titel : „Gaudecaterva" = Anfang der Sequenz Anal. Hymn. VII. Nr. 147, worin diese Versuseingefiigt sind. — Vgl. die Versus „Rex in aeternum" (Nr. 516), welchegleiche Melodie haben.
525. In sancti Martiali.s.
1.
2a. lesu redemptor,
clemens suscipe, sancte,
cantica nostra.
3 a. Lemovicis tirmasti,
bone pastor,
Martialem pontificem,
4a. Orainus, o pater,
suscipe
nostra carmina,
Alleluia,
2b. Qui te secutus
est, aetatis tria cumvolveret lustra,
3 b. Fundans ecclesiam
[et] confirmans
eam supra firmam petram.
4 b. lungens uran'cis
civibus
in aeterna gloria.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1133. — Ist dort, schein-bar von gleicher Hand und nur in kleinerer Sclirift, eingetragen uber denText von „Rex iu aeternum" (Nr. 516), uiit dem es gleiche Melodie hat,ohne jedoch die gleichen Casuren zu wahren — Verwoben sind die Versusin die Sequenz „Psallat iucunda" (Anal. Hymn. VII, Nr. 165).
— 275 —
5*26. lu sancti Martialis.
1. Alleluia;
2 a. Te, Christe rex, laudant 2 b.
aginina laeta
in hac sancta aula,
3 a. In caine apparens in ludaea, 3b.
rex, praedicasti
ipsa praesentia tva,
4 a. Lux apostolorum, 4 b.
pax vera, da
nobis indulgentiam.
Regnans sempiterna
in gloria
potentia cum summa.
Clara victoria iam completa
laetificasti
discipulonim tuorum corda.
Concede temporumpacem, praesta
aeternam patriam.
Trop. ms. Martialen.se saec. 11. Cod. Parisin. 909. — Verwoben sinddiese Versus in die Sequenz „Apo8tolorum gloriosa" (Anal. Hymn. VII,Nr. 169J.
527. In sancti Martini.
2a. Sidus aureum,
gemma sacerdotum
et lux saeculorura,
3a. Ubi prophetis compar,
pater sancte,
tripudias com gloria.
4 a. Quo tua prece saacta
conscendentes supera
1 . Alleluia;
2b. Vernans in aula
caeli simul omnis
adplaudit chorea.
3 b. Voces inde nunc nostras,
flagitamus,
exaudi humillimas,
4b. Laetemur exornati
immarcescenti laurea.
Miss. ms. Eduense saec. 14. Cod. Semin. Eduen. 121. — Weitere Quellen8. Anal. Hymn. XXXIX, Nr. 260, bei der Sequenz „Laude praecelsa".Nur als in diese Sequenz verwoben ist mir vorstehende Dichtung bekannt.Melodie: „Fulgens praeclara", daher gleich gebaut wie „Rex inaeternum" (Nr. 516).
528. In sancti Pontii.
2a. Carmina laudum
suscipe redemptor,
ab arce superna
;
3a. Ortus in Romulea
urbe fulsit splendida
ut lucerna,
4a. Tormentorum genera
snperata omnia
AUeluia;
2b. Annua sancta
martyris nam festa
Pontii laeta.
3 b. Urbs vertebat orbitam
Roma cum roillesimam
monarchiam.
4b. Regnat triumphalia
redimitus trabea.
18*
— 276 -
Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. —la, 2 redempta. — Ib, 1 sancti. — 2b, 1 orbita. — 3b, 1 Regna
triumphali. — Die Korrekturen sind der Sequenz „Cel.sa personet melos"(Anal. VII, Nr. 189) entnommen, die dort aus drei anderen Quellen mitgreteilt ist,
und in welche vor.stehender Tropus als Teil der .Strophen 5, 9 und l'S ver-
woben erscheint. — Dieser in Bd. IX der von Ul. Chevalier publizierten
Bibl. liturfrique mitgeteilte Tropus figuriert im Repcrt. Hymnol. des gleichen
Chevalier uuter Nr. 24278 als ..Prosa" auf „Pascha [s. Laurentius]." — ZuStr. la vgl. Suscipe, laus angelorum, laudum carmina laeta. — Der
Bau ist gleich jener von „Rex in aeternum" (Nr. blG).
62il. Iii sancti Stephani.
1. Allchda;
2a. Via, lux, veritas 2b. Preces et muuera
paxque tuorum bac domo sacra
omnia per tempora, suscipe per saecula,
3a. Et piis precibus alrai oh. Regna concede beata
Stepbani martyris sanctoium ia gloria
relaxa peccamina, et sancta tabernacula.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense .saec. 11. Cod.Parisin. 1133. D. — Trop. ms, Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 1134.
E. — Trop. ms. S. Martini Lemovieensis saec. 11. Cod. Pai-isin. 887. F. —Trop. nis. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. y.dd. saec.
]2. Ct. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Canta-
brigien. 473. H. — 2a, 3 omnium F. — 2b, 2 a domo A. — 3a, 2 omni-bus .Svvitliuni H. — 3a, 3 relaxans AG. — 3b, 3 et fehlt G.
Titel: „Celsa po 1 o ru m" = Anfang^ der Stephanussequenz Anal. Hymn.VII, Nr. 199. — Ferner siiid vorstehende Versus verwoben in die Sequenzen:Regis celsa = VII, 19.8 (Stephanus); Plebs redempta = VH, 149(Decollatio lohannis Bapt.); Nobis annua= VII, 202 (Inventio Stephani);
Laude celebret= XL, 206 (Ethclwoldus).
Man vgl. des weiteren die Sequenzen : Praecentorum =^TI, 194;Laus angelica = XLII, 170; Psalle iam tiirba = XLII, 313. Die-selben liaben gleiche Melodie wie die eben enviihnten Sequenzen, aber in denStrophen 5 und 9, wo gewohnlich die „Versus ad sequentias" eingefiigt sind,
einen derartigen Text, dafs derselbe herausgeldst keinen voUstandig ab-geschlossenen Sinn ergibt. Die Anfange dieser Texte lauten : „S u s c i t a t
proelia"; „Audiat pietas"; „Audi iam petimus".
530. In sancti Stepbani.
1. Alleluia,
2 a. Adest dies sacra
et valde praeclara
Stephani martyris
sancta atque veneranda,
2b. Qua coronatus
scandit ad aetbera,
Poli tcnet sceptra
glorificatus aeterna.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialeusesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11.
Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — 2a, 2 clara C. — 2a, 4 sancti BC. —2b, 2 aethra AD. — 2b, .S nitet fst. tenet) A. — Tiiel : „Laetatus sum". —Die Versus .sind eingefiigt in die Sequenzen : Pretiosa candiilata = VII,Nr. 97, und „Caelica caterva" =XLII, 32:1 — 2a, 1 und 2 stelien
eigentlich 2a, .3 und 4 gegeniiber, was in gleicher Weise von den Versender Strophen 2b gilt. Da aber auch so die Melodie keinen Faralleli.smus
zeigt, stellte ich die Strophen so gegeniiber, dafs ein Parallelismus iraTextzum Ausdruck kommt.
Parallelismus in Melodie und Text fehlt vollstandig bei dem nachstehendenTropus fur das Fest ss. Trinitatis:
1. Alleluia, lam uunc intonat praeconia2. Christum Dominum laudantia per saecula,
3. Cuius sacra rutilant dona,quis aeternae vitae consequamur mngna
praemia.
4. Quam beata sanctorum sunt agmina trinitatem sanctara cernentia ingloria aeterna!
So in den Codd. Parisin. 1084, 1118, 1121, 909, 1133, 1134, 1136, 887.Nouv. acq. 1871, Cameraceu. 76 (7.5), Meten. 4.52, CoU. Corp. Christi Canta-brigien. 473. — Der Titel ist: „0 alma" = Anfang der Sequenz Anal.Hymn. VII, Nr. 219, in welche dic vorstehenden Versus eingetilgt sind.
Letzteres ist aufserdem geschehen bei den Sequenzen: Ecclesia devota=XXXIV, Nr. 256; Almae caelorum turmao = XXXVII, 95; Laushonor sit = XXXVII, 333. — Dabei ist das Eigentiimliche der Fall, dafs
nicht, wie bei den anderen Versus ad Sequentias, je 2 Verse sich gegeniiber
atehen, sondern zu jedem Verse ist iu den betretfenden Sequenzen ein Parallel-
glied gedichtet worden. Daher auch sind die fraglichen Versus nicht wieeine Sequenz mit parallelen Gliedern aufgebaut. — Ich kann mich der Ver-niutung nicht verschliefsen, — mehr ist es allerdings einstweilen nicht, —dafs gerade dieser Tropus „Iam nunc intonant", der in den altesten,
zahlreich.sten und verschiedenartigsten Quellen sich findet, ein Beispiel deraltesten und urspriinglichsten Textunterleguug unter die AUeluia-Melodie ist, dem dann die Textunterlegung mit Parallelgliedern, wie es bei
den anderen Versus ad sequentias zu beobachten ist, nachfolgte. Dannstiinden wir hier an der eigentlichen , letzten Quelle der Sequenz-d i c h t u n g.
Tropi atl Offertoriiim.
Praeambulum.
Betreffs des Offertoriums ist zu be.ichten, dafs bis ins 12. und an mauchenOrten bis ins 13. Jahrliundert hinein oder noch spater das Offertorium auseiner Antijihona i/wf? aus 2 oder 3 V e rs i kel ii (V e rs u s) bestand, wiihrendmit dem Tridentinischen Missale diese Versus vollstiiudig' verschwinden; nurin der Missa pro defunctis ist nach der Antiphona noth der Versus „Hosti:iset preces tibi, Domine, laudis offerinius etc." erhalteu.
Wir haben also beim Offertorium des Mittelalters eine iilinliche Gliederung,wie beim Introitus undGraduale, und entsprechend diescn verscIiiedenenGliedernzerfallen die Otfertoiium - Tropen in verschiedeue Arten: Zuniichst Intro-dnctiones ad Ofrertorinin und Tropi ad Autiphonam et Tersum Offer-torii Beide Gruppen zeigen in ihrem iiufseren Aufliau sehr viel Alinlicli-
keit mit den Introitus-Tropcn, die wir in Introduktioneu und in eijjentliche,
den liturgischen Text durch symmetrisch gebaute .Strojihen od^r, und dasvorwieg^end, durch Ilexauieter ausschmiickende Tropen zerlegen konnteu.Bei den „Tropi ad Antiphonam et Versum Offertorii" wiire nocheine weitere Unterabteilung zuliissig, da in manchen Fiilleii nur die Anti-phona, in anderen die Antiphona und der Versus resp. die Versus tropiert
erscheinen; doch, diese weitere Zerlegung erschien zu minutios , und imganzen Aurbau sind sich beide Gruppen vijllig gleich.
Ganz anders i;eartet ist die dritte Giappe der Oftertorium-Tropen, niim-
lich die Troj»i ad extreranm Versum Offertorii. Begegnet jemand in alten
Troparien Uberschriften, wie: Uie-rum, Dex-tera, De cae-lo, Quo-modo. Of-feram, La-bia, Sem-per und ahnlichen, die an der durchden Bindestrich bezeichneten Stellc ein reiclies Melisiiia aufweisen, unddenen bald ein dureh Initialen oder Alineas zergliedei-ter , bald ein ohnejedes Abteihmgszeicben unterbrochener, einfach fortlaufender Text folgt , so
wird nur Vertrautheit mit der Mefsliturgie des Mittelalters zur Losung dieser
Kiitsel fuhren. Ein Blick in die .Sammlung der Versus zur Antiphon des
Offertoriums , welche ini Tropar von 8t. Emmeran , Clm. Monacen. 14322,um nur dieses Tropar als Beispiel anzufiihren, auf fol. 121— 146 nach demKirchenjahr geordnet und ohne die zugehorige Antiphon aufgezeichnet sind,
belehrt uns, dafs der 2. Versus des ()ffertoriums in der 1. Weihnachtsmessemit dem Worte „die-rum", jener in der 3. Weihnachtsmesse niit „dex-teratua Domine" , am 2. Adventssonutage mit „decae-lo pros]>exit" schliefst,
und so fort. Dem Melisma iiber die-rum, de-xtera, de cae-Io ist ein
Tropus unterlegt, dessen Text in der Regel mit der gleichen Silbe begiuntwie das zu tropierende litnrgische Textwort, und zugleich meistens rait dergleichen Silbe oder dem gleichen VVorte abschliefst, worauf der liturgische
Text endet. So z. B. beginnt der Tropus Nr. 614 mit „Die, in qua" undschliefst mit „dierum"; der Tropus Kr. 601 hebt an mit „De-ceuter atque"und endet auf „caelo prospexit". Hier ist also ein ganz iihnlicher Tropen-bau wie bei den Tropi ad Versum Alleluiaticum. Hier wie dort beginnen
282
beide Chore mit dem gleichen liturgischen Textworte, und wahrend der eine
Chor das Melisma iiber dem einen Vokale vortragt, siiigt der andere dentropierenden Text, und aiii Ende trefifen sich beide Chiire wieder ira gleichen
Schlufsworte des liturgischeu Textes.
Als Appendix zu dieser Gruppe schliefsen sich an die Tropi ad Offer-
toriuin ,,l(ecor(lare" , woriitier das Nahere in der Anmerkung zum TropusAb hac familia (Nr. 630) zu tinden ist.
Schliefslich sind die Offertorifi Bhytlimiea zu erwahnen. Dieselbeu
mogen wohl ihren Ursprung den Ottertorium-Tropen verdanken, aber sie sind
nicht eigentliche Tropen , da sie niciit einen liturgischen Text tropieren,
sondern dessen Stelle vertreten. IJaher auch wiire ihr Platz streng ge-
noinmen nicht bei den Tropen. Da aber hier das Bild von der poetischen
Ausschmiickung des OfTertoriums geboten wird, und bei den anderen Uichtungs-
arten sie ebensoweiiig wie die rhythmischeu Kommuniouen eingegliedert
werden kcinnen, so habe ich sie hier untergebracht als Beispiele, wie die
Poesie des Mittelalters durch Tropierung und Rhythmisiei ang in die einzeluen
Teile der Messe eindrang. Sie gehoren durchweg einer jiingeren Periode an.
Was den Namen der Ofifertoiium-Tropen angeht, so heifsen sie ofters in
den hand.scbriftlicheii Quelien t r o pi oder tropos, prosae oder p r o s u 1 ae
,
mit oder ohiif Zusatz „ad (ante) Offerenda". Letzterer Zusatz findet
sich nicht selten auch ganz allein als Uber.'-chrift , und zwar geiten beide
Kezeiehnungen „ad O f f e r end a" odcr „a n te O ffe r e n d a" als ganz gleich-
wcitig. Im iiltesten Tropare von St. Martial , Cod. Parisin. 1240, sind die
Tropen „Aiite Offerenda" wirklich nur Introduktionen zum untropicrten
Otteiiorium, und zwar meisteus in Prosa abgefafst; fiir sie pafst also mit
vdllem Ktcht die Praposition „ante". Anderswo aber, z. b. ini Cod. Parisin.
1120, ist mancher Tropus als „ante OfiTerenda" bezeichnet, der keineswegsfilofs Introdiiktion ist. Im Cod. Meteii. 4.52 ist der Tropus „Muiiere Christetu o" (s. Nr. 0>ib), (ler den liturgischen Text interpoliert und nicht blofs tropierend
einleitet, als „ante OflFer[endaJ" angefiihrt, uud umgekelirt der Tropu» „Post-tjuaiii c u n c t ip o t en .s" (Nr. .548), der nur eine Iiitroductid ist, als „adOtfer[enda]". Ich vermute , dafs urspriinglich nur I ii t r u d u k t io n e n zumOfiei toriumtext bestanden, wie es der Cod. Parisin 1240 zu bezeugen scheint,
uml dafs diesellien zutretfend als „ante Offerendu" bizeichiiet uurden; diese
liezeichnung w;ire dann spater auf die eigentlichen OITeitorium-Tropeu iiber-
tiagen, obgleich der Titel „ad OHerenda" fur letztere zutrefiFender ist.
Die „Tropi ad extremuni Versum Offertorii" hat Gautier„Tropes post Otlertoriuni" genannt (Les Tropes, I, p. 160); die Benennungiiifst sich richtig deuten. AVenn er jedoeh sagt: „11 y a bien plus de difli-
cultes pour 'les Tropes post Oflfertorium « , qui ont ete saiis dnute inventes
a Saint-Gall, comme le prouvent ITn I o ng i tu d i ne ni dieruni et TEtveritas eius, attribu^s a Notker (I. c. p. 161), so ist mehr als ein Frage-zeichen dieser These beizufiigen. Introduktionen zum Offertorium, und zwarmeistens prosaische, sowie Interpolationen des eigentlichen Offertoriums gibtes allerdiiigs melirere in den St. Galler Handschrifien , uuter letzteren dergleicli mitzuteilende Tropus Tutilos „(Jmnium virtutuni gemmis". Abervon Tropen zum Schlusse des 2. Versus ist nur der eine „Laetemurgaudiis" (Nr. 612 1 aus einer St. Galler Handschrift aufzuweisen. Derselbetiudet sich iiberdies nicht in den iiltesten St. Galler Troparen, in Codd.484 und 878. Der Tatbestand ist, dafs im Cod. Sangallen. 381, der ausdem AnfHnge des 11. Jahrhunderts stammt, ani Schlusse der NotkerschenSequenzen drei Tropen eingetragen sind, welclie den Titel fiihren: „In longi-tudine", „E t veri tate", „Et sicut cedrus". Der erstere dieser Tropen,und nur dieser, ist ein Offertorium-Tropus (namlich „Laetemur gaudiis"), derzweite ist eine Verbeta oder ein Tropus zum Responsorium der 3. Nocturnim Weihnachtsofficiuin, der dritte ein Gradual-Tropus. Wenn nunBranderzum Tropus „Laetemur gaudiis" bemerkt: „Sequentia B. Notkeri Balbuli tituli
in longitudine dierum canenda" , so tindet sich bis jetzt weder ein aufserer
noch ein innerer Grund, diese Angabe Branders irgendwie glaubwiirdig zu
machen. Es ware mehr als auffallend, dafs Notker dieseu Tropus gedichtet
hatte, und dafs liberhaupt St. Gallen die Ursprungsstatte dieser speziellen
Tropenart ware , ohne dafs die iiltesten St. Galler Quellen denselben undandere gleichartige Tropen aufwiesen. Hat nicht vielmehr die Stellung dieses
Tropus nach den Notkerschen Sequenzen Brander dazu verleitet, ihn als
eine Sequenz, uud zwar eine Sequeuz Xotkers anzusehen? Schon die
Interpretation der Schlufswoite des Oftertorium-Versikels „In longitudine
dierum" als „Titel einer Sefiuenz" bekundet die Unzuverlassiffkeit Brandersin dieser Frage.
Zum Schlusse moge hier ein Offertorium-Tropus seinen Platz finden, der
ein Bild gibt von den rein prosaischen Tropen dieser Gattung und der ein
besonderes Interesse dadurch beanspnicht, weil er von Tutilo stammt:
In sancti Stephani.
Omnium virtutum gemmis adornatum atque miraculorum signis in populo
coruscantem palmaque martyrii pro lesu nomine coronandumEleyerunt apoMoU Sleplinnum levitam,
Columnam in templo Doniini ponendum eiusque nomine consignandum,pJenum fide et spiritu sancto, (pitm Japidaierunt Itulaei,
Terrae positis genibus suppliciter Deum pro facinoribus eorumorantem et dicentem: Domim lesu, uceipe spiritum meum.
So ohne nennenswerte Varianten in den Codd. Sangallen. 484 , 378, 381,
382 u. a. — Ihm schliefse ich an einen Ofifprtorium-Tropus , den ich nicht
naher determinieren kanu; er ist namlich niitgeteiU von G e r b e r t (De cantu
et musica sacra, I, p. 435) als ,Versus super Offertoriura" mit der Vor-
bemerkung : „Demum hic speciminis loco damus ex Ms. bibliothecae San-
Blasianae super Offertorium Versus cum biscantu"
:
Salutemus Dominum,Creatorem omnium,Adoreraus uuicuni
Sumnii (Suum, Gerliert) patris filium.
O salvator hominiim,Audi preces supplicura.
Vermutlich ist es eine Introductio Offertorii, bei der sich ohne weitere Anhalts-
punkte nicht sagen lafst, zu welchem Feste das Offertorium gehort.
A. lutroductiones ad Offertorium.
531. lu Nativitate Doiuini.
Patris aeterni * sempiteine tili,
Conditor lucis * et fundator orbis,
Hodie matris * prodite secretis,
Nos miserere;
Tui sunt caeli et ttia cst terra etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. B. — Der Rest des Tropus ist
prosaisch: „Magn\is et metuendus est Dominus; iubilate et cantate, eia,
Magnus et metuendus super omnes, qui in circuitu eiussunt etc."
— 284 —
53'i. In Epiphania Domiui.
Regi cunctorum, qui solns regnat in aevum,
Gentibus atque [Magis] qnem sidus praedicat ortura,
JJer/ts Tharsis ct imulae mintera offerent etc.
Trop. ms. Au^ense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9.
533. In Resnrrectione Doniini.
Dura prius gentilitas
I riumpbo Christi cognito
Salnbriter contremuit
Et a peccatis desiit.
Terra trimiiit etc.
Trop. ms. Sangallense(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Tiopar.
ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. B. — Tropar. ms. Sangallense
saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. C. — Trop. ms. Heidenhemense saec, 11.
Cod. Oxonien. Seld. supra 27. D.
534. In Dedicatione Ecclesiae.
Depromit haec templi structor rex verba tonanti:
Domine Deus, in simplicitate cordis mei etc.
Trop. ms. Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B.
o5i5. In Dedicatione Ecclesiae.
Concrepet ecclesia laudes voce Salonionis,
^Nostra caterva simul decantet humili voce
Domino dicens : Domiue Dt us, ni .simplicitate cordis etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084; bis: A A
—
Trop. ms. Martialense saee. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms.Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Leraovicensis saec.
11. in. Cod. Parisin. 1120. E. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec.
11. Cod. Parisin. 908. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
Cod. Parisin. 1119. G. — 1 Cow.repent ecclesiae G. — 2 liumili voce fehlt
(„Domino dicens" bildet statt dessen den Scblufs des rhythmischen Hexa-meters) A^B—EG. — F und G tropieren den liturgischen Tert noch weiter,
aber in Ptossl : „Tautam celebritatem celebrantium propitiare dignetur pecca-tis Deus Israel etc.
536, In Oniiiinm Sanctornm.
Quos dedit hunc mundura devincere gratia Christi,
Associando polis, civibns angelicis,
Laetamini in Domino et ersuUate, iusti, etc.
— 285 —Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.
Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 11. in. Cod. Sangallen. 881. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11.
Cod. Sangallen. .376. D. — Trop. ms. Heidenhemense saec 11. Cod. Oxonien.Seld. supra 27. E. — 2 A.ssociando boni.s E. — Der Re.st des Tropus ist
prosaisch, namlich: In quo omnes, qui laetantur, gratulari iugiter oportet;
et e.\sultate iusti etc.
537. lu sanctae Agneti!«.
0 fratres cari. sacratae virginitati
Multimodas laudes depromite vocibus altis
Sponsoque ecclesiae. qui virginitatis amore
Mandat per psalmum carraen hoc dulce canendum:Afferenttir regi virgines etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. A. — Trop. ms.Sangallense saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. B. — Trop. ms. Sangallensesaec. 11. Cod. Sangallen. 376. C. — Trop. ms. Mindeuse anni 1024. Cod.Berolinen. Theol. IV 11. D. — Stets Binnenreim, der nur iu Vers 2 nicht
ganz rein fe-i) ist.
538. In sanctae Glodesindae.
lam dilecta sibi ut Domini nova gaudia regni
Personet, angelicis consona, turba, modis:Aflerentur regi virgines post eam etc.
Trop. ms. S. Arnulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 4.52.
53!). In sanctorum Innocentinm.
Erepti secum fantur de morte beati:
Anima nostra xitut paxxer ertpta est etc.
Trop. ms. S. Martini(?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. A. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — In
B folgt noch: Infantum , dic, dic, nunc inclita turba piorum: Nisi quodDominus etc. (s. Nr. 573).
540. In s. lohannis Eyaugelistae.
Psallite dilecto, raeruit qui laudem, lohanni
:
lustus ut pahnn florebit etc.
Trop. ms. Martialense anni 933-36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C — Trop. ms. Martialense saec 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ras. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 1871. E. — Gleich nach dem Hexameter, vor dem Oflfertorium-
texte, fiigt E ein: Gratuletur omnis caro (folgende Nr.).
— 286 —
541. In saucti loliannis Er&ng.
Gratuletur omnis caro
praedilecto Domini,
Pangat omnis turba melos
et in excelsis corda
Extollamus, eia,
Itistus ut pahna flofebit etc.
Trop. ms. Maitialense anni 9.33—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Souv. acq. 1871. B. — Vor 1 hat
B: Psallite dilecto etc. (s. vorhergehende Nummer). — 2 dilecto AB.
—
B schiebt iiberdies zwischen deu Offertoriumtext noch Hexameter, die aus
„Iustitiae quoniam" (Nr. 576) entlehnt sind, namlich :
Afferens et fnictum mansurum iure per aevum,sictit cedrus, qiiae in Libano est,
Virtutes sic, hauJ (Hs. aut) aliter virtutibus augens
multi^jlicabitui:
Uberschrift in A: „Ante Offerenda".
'A2. In sancti Laurentii.
1. Deus, orbis reparator. 2. Ut admissi delitescant
Lux aeternae gloriae, Facinoris cumuli,
Mihi. quaeso, paenitenti Quoruni gravi mole cogor
Praebe pius veniani, Anxiari spiritu.
3. Confessio et imlchriludo in conspectu eius etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.
Sangallense saec. 11. in. Cod. Sangallen. S81. H. — Man vgl. das Reim-gebet gleichen Anfanges in Anal. Hymn. XXIII, Nr 69 uud bei Duemmler,Poet. lat. aevi Carolini II, p. 253. Von durt ist diese Introductio schein-
bar entlehnt.
'iUi. In Manoti Martialis.
lam, quae pura, pio mitescant corda colono,
Innocuasque manus precibus attoUite
Laudibus et facilcs divinas reddite voces,
Eia, Veritas mea et misericordia mea cum ipso etc.
Trop. ms. Martialense auni 9BS—'-'6. Cod. Parisin. 1240. — „Ante
Offerenda". — 3 Marcialis laudibus (zerstijrt den Hexameter). — Das gleiche
ein 2. Mal auf Martinus, und auch dort, trotz der Anwendung auf Martinus,
in Vers 3: „Marciali (statt Marcialis) laudibus".
544. In sancti Michaelis.
Ut nos angelicis socies supor aetbera turmis,
Angelicos cantus psallenias voce canora,
Eia, In compectu angelorum ^isaUam tibi etc.
Trop. ms. Prumiense saec. '"/ii, Cod. Parisin. 9448.
545. In sancti Petri.
2. Lumen est concessum
llli gloriosum
Atque venerandum.
l. Solve, lingua, moras
Et beato laudes
Kefer Petro canens.
5.
6.
Sicque, quod resolvit,
Templa caeli scandit,
Et Christo coniungit.
Ergo supplex, Petre,
Te rogo, beate,
3. Nam hic caeli portas
Reserat beatis
Obstruitqu? malis;
4. Et, quod velit nexum,
Semper est ligatum
Nec erit solutum.
7.
8.
Vincula disrumpe,
Quis coartor nimis,
Et Dei praeceptis
Me conformes tuis.
Eia, pastor bone,
Errantem require,
Et tuae sit curae.
9. Inserasque gregi,
Pro quo Christus cruci
Passus est adtigi.
Constitues /eos jjrincyjcs super omnem terram etc/
Trop. ms. Novaliciense saec. 11. Cod. f )xonieii. Douce 222. — 4 Etqui. — tJberschrift : „Ante Offertorium". Ist eine Introductio ganz eigener Art.
Trop. ma. Sangallen.se saec. 10. Cod. Sangallen. 484. add. saec. 11. A. —Trop. ms. Ssngallense saec. 11. in. Cod. Sangallen. 38]. H. — Trop. ms.
Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. C. — Trop. ms. Sammaglorianumsaec. 12. Cod. Parisin. 132-52. D. — 1 Laudibus C; veneremur D. — 2
Eia dicentes fehlt BCD. — In D heifst es irrtiimlich „ad Communionein".
Trop. ms. Martialense saec 10, cx. Cod. Parisin 1118. — Der Tropuszum Versus ist prosaisch : Deitatis iuspector, viuciihitiirinn catena[s] solvens,
quos accendit amor in laude tui(s), Beatus es, Siinon ctc. — 11. principe
petra? — 2 rege Petro.
Postquam cunctipotens remeavit ad astra redemptor,Elegerunt apostoli StepJianuin levitam plenum fide etc.
Trop. ms. Prumiense saec. '"/n. Cod. Parisiu. 9448. A. — Trop. ms.
Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (7-5). B. — Trop. ms. S. Arnulfi
Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. C.
546. In sancti Petri.
Vocibns cxcelsis Doniini veneramur amicos,
Eia, dicentes: CcDiSiituea eos principes etc.
547. In saneti Petri.
Claviger aethereus, princeps in principe petro,
Ecclesiam prccibus hanc rege, Petre, tuis,"
Tu es Petrus, et siiper hanc petram etc.
548. In sancti Stephani.
B. Tropi ad Autiphouam et Versum Offertorii.
549. In Adrentn Doiuini.
1. Spes pia, suffragium, virtus, defensio, lesu,
Ad te, Domiiie, lerari animaiii ineaiii etc.
2. Tu via, dux, ductor. tu sumnia scientia veri,
ilirige me iii veritate tua etc.
S. Tu miseris miserans, mitis miserafio, iam nuncrespice in me et misererc mei etc.
Trop. ms. \Vintonien.se saec. 10. e.x. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. nis. Wiutoniense saec. 11. Cod. Corp. Christi Cantalirigien. 473. B. —Trop. ins. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV. C. — Trop. ms. .s. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. D. — Trop. ms. Sammag^lorianum 12. Cod. Parisin. 1.3252.
E. — A'itae ms. Sanctorum saec. 10. Cod Berolinen VIII" 155. add. saec. 11.
(Ba). F.— 1 suftagia virtus miseratio lesu D. — 2 doctor F; tu summi BC. —3 mittis miseratio E. — Vers 2 u. 3 lauten in D:
Bonitas, mansuetndo, fides spes et caritas, Dirige me etc.
Digne tui (!) laudant agmina sursum, o rex, alma, Kespice in me etc.
F ist etwas beschadigt; von Vers 1 fehlen die beiden Schlufsworte, von Vers2 das eine Schlufswort.
550. In Xativitate Domiiii.
1 a. Cuncta creans,
cunta regens,
tibi laus;
Tui siint caeli et tuaest terra
2 a. Qnidquid volat, quidquid natat,
quidquid repit;
iustitia et iudicium praepa-ratio sedis tuae.
3 a. Ostende nobis, Domine,
misericordiam tuam;misericordia et veritas
praeibunt antefaciemtuam etc.
1 b. Et omnia,
quae in ea
versantur
;
orbeiii terrarum etjJlenitudinem.
eius tu fundasti,
2 b. Dominus virtutum ipse
est rex magnns,mngnus et metuendus super
oinnes, qui in circuitu etc.
3b. Dicentem ad aquilonem:
Ponam in te sedem meam.Tii humiliasti sicut vuhiera-tum superbum etc.
— 289 —
Trop. ms. Avigiense saec. 10. Cod. Batnbergen. Ed V 9. A. — Trop.ms. Moguntinum (?) anni QS.^i— 62. Cod. Londinen. Add. 19788. B. — Grad.ms. Arnoldi Aquisgranensis saec. 13. in. Cod. Capit. Aquisgranen. XII. C. —2a, 2 quod (statt quidquid) C. — Str. 2b sqq. fehlen C. — Str. 3a u. Hhfehlen B. — 3l), 2 in te fehlt A. — Die Melodie zeigt nicht den Paralle-
lismus des Textes.
551. In Octava Nativitatis Domini.
1. Sit tibi, summe Deus, laus et benedictio, virtus;
Tui sunt cotli et tun (st terra,
2. Quapropter digne iubilant tibi cuncta creata;
orhem terrarum tt pkniiinUntm eius tu fumJasti,
3. Quod maris et terrae, caeli quod continet ordo;iuslitia et iudicium iirneimralio sedis tuae,
4. Glorificant semper quem sancti laudibus almis.
Magnus et metuendus sujjer omnes, qu i in c/rt uitu eius sunt,
tu dominaris jfotestati maris, motum autem fluctuum eius
tu mitigas,
5. Parcens conversis, qui pravis debita reddis;
misericordia et ceritas praiibunt antt (aciem tuam,et in heneiilacitu tuo exalfnliitur lornii niistrum,
6. Apparens humilis, vestitus teginine carnis
;
tu humiJiasti sicut vulneratum su^icrhum et in pirttde
brachii tui disjjersisti inimicos tuos; firmetur manus tua
et exaltetur.
Trop. ms. Prumiense saec. Cod. Parisin. 9448. A. — Trop. ms.Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. B. — Trop. ms.
Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. C. —Vers 4—6 in BC an anderer Stelle, uamlich verbunden mit dem in Prosa ab-
gefafsten Tropus ,,Qui es sine principio" zum gleichen Offertorium vonWeihnachten. — 4 almi A.
.56*2. In Epiphania Domini.
1. Regnorum domino regi regumque potenti
Beges Tharsis et insulne munera offerent etc.
2. Per queni cuncta pio semper moderamine servas,
Deus, iudii.ium tuvm regi da etc.
3. Sub carnis specie lesu veniente benigno,
orietur in diehus eius iustitia etc.
Trop. ms. Wintoniense .saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). C. — Nachjedem Hexameter iblgt: eia. — 2 Per quae C. — 3 lesuin C.
Andere Quellen bieten diesen Tropus in erweiterter Form:
1. Regnorum domino regi regumque potenti
Eeges Tluirsis et insuJae munera offerant — dona adducent,
Blume, Tropi Graduales. H. 19
— 290 —2. Qui caeluni terraiiique simul per saecla gubernat,
Praesaepio parvus, sed sidera lumen habetur,
et udoral/unt eum omnes reges terrae — servie^tt ei.
3. Per queni cuncta pio semper moderamine servas,
Ueiis, iudiciu/n tino/i reiji da etc.
4. Sub carnis s|)ecie lesu veniente benignosusiijiiant eum vijen terrae,
5. ludicium pcraget iustum, tunc ideo dignaorietur in iliebus eius iustitia etc.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantiiariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-diueu. Calig. A. XIV. A. — Trop. m.s. Sammag-lorianum saec. 12. Cod.Parisiu. 13252. B. — 2 ielilt B; 2, 2 ist iibrigen« unverstandlicli.
553. lu Rcsurrectione Domiiii.
1. Morte redemptoris dum condita quaeque stuperent.
Rore madens eius, repurantis cuncta cruore,
Terra irnnuit et qiiit-rit.
2. Faucibus anguinis liomijmm genus omne voratum
Sedibus astriferis, ruit unde, locatur araoenis,
dum resiirfieret in iiidicio Deus;
3. Eia, redemptoris magnaeque patris pietati
Spirituique probo laudis decns insonet orbis
:
Alleliiiti.
4. lam puro Doniinum collaudant corde fideles
:
Notus i/i ludaea Deus, in Israel maijnum nomen eius,
5. Pacifici psallant, quos pax pia Christus adornat,
et l'aitu!< est in pate locus lius et hahitatio eiits in Sion
;
6. Ecclesiani Dominus dignutus visere sanctamibi confreijit putentias a/'cuwn, scututn, gladium et bellum.
Trop. ms. Eptemacense saec. 12. Cod. Parisin. 10510. — 3, 2 Spirituique
brobo. — Vers 4—6 iindeu sicJi auch im Trop. ms. Wintoniense saec. 11.
Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473 , und im Trop. ms. Glastoniense
(? Cantuariense) saec. 11 ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV; dort
als Abschlufs des in Prosa al)gefafsten OHertorium-Tropas: Ab indignj.tioue
et ira furoris Domini Terra tremuit etc.
554. In Resurrectioiie Domiiii.
1. ludiciuni magno metuens concussa pavoreTerra tremuit et ifiierit
2. Actibus a pravis, sectans monimenta salutis,
dii//i resurgent iu iudicio Deus,
3. Perderet ut rcprobos, mites salvaret ut omaes,AUeluia.
Trop. ras. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lun-dinen. Calig. A XIV.
— 291 —
o>>5. Iii Resurrectione Domuii.
Feria secunda.
1. Morte triumphata, Christo viucente benigno
Gaudia fesfivi titulans imnjensa tropaei
AwieJiis Domini dtsteiulit de cneJo,
2. Ore coruscanti custoiles atque minaci
Perculit, exsangues pavidosque facit moribundoset ilixit mulieribun: (^)uem qiiaei itis, surrexit, sicut dixit.
3. Cernentes vacuum lesu surgente sepulcrum,
Nec niora. iam cito
euntes dicite discipuUs eius: luce.iirneeedet vosin Galilaeam.
i. Cum sibi discipuli muliebria visa referrent,
lesus stetit in medio eorum et dia:it : Pax vobis,
5. En, etto salvator vester sistoque rederaptor;
videte, quia ego ipse sum.
Trop. nis. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Cliristi Cantabri^en.473. A. — Trop. ms. Gla.stoniense ('' Cantnariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Lond. Calig. A XIV. B. — 1,2 titulant B. — 3, 2 iam iam cito B. — 4 DumB; muliebria cuncta (statt visa) B.
5o6. Iti Resurrectione Domini.
Feri a 11.
1. Dum reserat clausi Christus monumenta sepulcri,
Angelus Vomini descendit dc carlu et dixit mulieribus:
Qnem quaeritis, non est Iiic,
2. Nam mortis tenebras vita superavit acerbas,
surrexit, sicut dixit, AUeluia.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. nis.
Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — Trop. ms. S. Augustini
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C. — Trop. ms. S. Martini
Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — „Ante Offerenda" D. —1 Cum BC.
ao7. In Resurrectione Domiui.
Feria III.
1. Gentibus introitum caeli per limina pandensIntonuit de caelo Dominus et alttssimus dedit vocem siiam,
2. Libera per cuius renitei plebs alraa cruorem,et appartieriiut foute^ aquarum, Alleluia.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C. — 2 pleps alma B.
19*
oo8. Iii Besarrectioiie Domini.
Feria IV^.'
1. i\Iagnus et immensus, nativo regmine fretus,
Esuriem pellens, populuni per devia pascens
Fortan taeli ajieruit Dmninus et jduit illis manna, utedtrent,
2. Ise valeant querulis lassari corda periclis,
panem caeli dedit eis; panem angelorum manducamt homo.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodi. 775.'A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. C.
.5.55). In Asceiisione Domini.
1. Laetetur cunctus quadro sul) climate mundus,Eia, Asrnidit Dens in iiibilfitione et Dominiis in vocetubae,Alhhiia;
2. Quaeque fidem rectam decoratis moribus almis^
eia, omnes (jentes, plandite manibus etc.
3. Excelsas dignas Dumino persolvite laudes,
eia, quoniam Dominus sumnius terribilis etc.,
4. Qui zalmlum stravit celso nos munere donans,
eia, subiecit populos nobis etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
add. Baec. 11. ex. B. —
.j<!0. Iii Pentecoste.
1. Qui patris es virtus, fidei sator atque benignus,
Eia, Confirma hoc, Dckn, i/uod operatus cs in nobis, etc.
2. Victori raortis nunc carmina pangite laudis,
Eia, Cantate Domino, jisahnum dicitc nomini eius etc.
3. Hic, ubi recta fides est et confessio vera,
Eia, /»i ecclesiis bencdiciteDom in um Deum de fontibus Israel
;
4. Omnia, quadrifidi quae machina continet orbis,
Eia, Regna terrae, cantate Deo etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.
473. A. — Trop. ms. filastoniense (? Cautiiariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIY. B. — 1, 1 lidei dator A. — 3, 2 Eia fehlt A.
.561. In Pentecoste.
1. Pangite iam, socii, docuit quos spiritus almus
:
Confnma hoc, Deus,
2. Donum sancti spiritus,
(juod 02'eratus es in nobis ; a templotuo,(iuodest inlerusalem.
3. Accipe dona in hominibus;tibi offerent rer/es mitnera,
4. Psallentes et nos ferimus tibi vota canendo
:
Alleluia.
Trop. ms. Martialen.se saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — Trop. ms. S. Martini Lemo-vicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. S. Augustini Le-movicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. D. — Trop. ms. Moissiacense saec.
11. Cod. Parisin. Nouv. acq, 1871. E. — 2 Bonum E. — 4 oflferimus A—E.
1. Sic David poscit, templi dum munera solvit:
Domine Deus, in simplicitate corilis mei laetus etc.
2. Qui caelum, terram, mare condidit atque gubernat,
maiestas Domini aedificavit temiditm etc.
;
3. Omnibus expletis, fuerant quae rite patranda,fecit Salumon sollemnitatem etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. O.xonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christ. Cantabrigien. 473.
B. — Trop. nis. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 7fj. (75). C. — Trop.ms. Sammagloriauum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. D. — 2 u. 3fehleuGD.
502. In Dedicatione Eccle.slae.
50:^. De Beata Maria V.
lu Advente Domini.
1. Quo concentu
2a. Celebri te, Maria, 2b. Praenuntiat de caelis
verbum patris
In intimis
claudendum esse tuis,
resultemus ?
Quam Gabriel
archangelus salutans
3 a. Obstupendo
respondente
:
3b. Quomodo iu
me fiet hoc,
4a. Quoe intemerata
permanens usque huc
4b. Virum non cognosco ?
S^nritus Domini
5a. Dote caelesti, virgo,
repleris,
5b. Atque umbracu-
lum tutaminis
6. Superven[iet] in te.
— 294 —
7 a. Nunc rogamus, 7 b, Mundes corda,
0 Dei genetrix, morsu primi patris
Ut nostra laxes facinom. Diu iam quae erant pollula.
8. Et virtus aUissimi obumhmbit.
Tibi sit, Christe, laus patrique et flamini.
Trop. ms. Emmeramen.se anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. — 7b, 2
quae erant fehlt. — Alle Initialen (Abteilungen der Strophen) entsprechen
derjenigen in der Handsclirift, mn ist dort 1 zu 2a g-ezogen. — Nach4b, 1
steiit nochmals : „Quae virum nou eognosco", offenbar Rubrilc fiir den 2. Chor.
564. Iii Aiiuuntiatioiie Beatae M. V.
1. Ad Mariam niissus Gabriel sic angelus infit:
Ari, Mnria, firotia plenn, Domiinis tenim.
2. His mirata super depromit talia virgo:
Qiiomodu fiet Jioc, qnoninm virum non cognosco?
3. Ne paveas, virtus gravidam te caelica reddet
;
ideoque, qvod nascetiir ex te sanctum, vocabitiir fiUus Dei.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. nis. Wintoniense saec. 11. Coil. Coll. Corp. Christi Cantabripen. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. e.\. (et 12.) Cod. Lon-dineu. Calig. A XIV. C. — Trop. nis. Sammaglorianuni sacc. 12. Cod. Parisin.
132.52. D. — 2 Sis D. — 3 reddit B; 3 fehlt A.
otw. In Puriflcatione Beatae M. V.
1. Aurea Davidico prodisti germine virgo,
Diffusa cst firatia in kihiis tuis etc.
2. Integra, cum pareres, sed et integra, cum peperisses,
Specie tua et pulchritucline tun intende etc.
Trop. tns. Martialense anni 93.3—.36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialensc saec. 11. Cod. Parisin. 909.E. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120.
F. — Trop. ms. S. Martini (?) Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887.
G. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin 903 H. —Trop. ras. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. I. —Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. K. — Trop.ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. L. — Trop. ms. Nivernensesaec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 123-5. M. — Trop. ms. Sammaglorianumeaec. 12. Cod. Pari,sin. 132.52. j\. — Trop. ras. Glastoniense (? Cantuariense)
saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lnndiuen. Calig. A XIV. O. — Trop. ms. Mogun-tinum (?) anni 95.5—62. Cod. Londinen. Add. 19768. P.
— 295 —Vers 1 steht in LMOP als ein dritter Vers und in N ist er dem Tropus
„0 nova res'' (J?r. 1H,5) einpefiigt. Dafiir in L—P als L Vers:
Salve, sancta Dei geuetrix, spes inclita (unica M) nuindi.
1 Davidica H, Davidice LM: processit P; virga L—P (gegen den Binnenreini);
eia (statt virgo) L. — 2 pareret . . . peperisset H. — A hat als Kubrik vor
1 : „Ante Offerenda", vor 2: „Ante Versum".
566. In Piiriflcatione Boatae M. T.
1. Cuncta, quod ipse manes, verbo qui condita servas,
Dijfitsa est gratia i)i Uihiis tuis etc.
2. Ex me progenitum dilectum credite natum,JSructiirit lor meiim verb%i)n bontini etc.
3. Qui species superus omnes, super omnia pulcher,
Specie tua et puJchritudine tua intende etc.
Trop. nis. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. nis. Glastonien.ee (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. C. — 1 serves A.
Diffusa est gratia in labiis tnis etc.
2. Labile cordato quia sprevit pectore saeclum,
Hructuvit ivr meiim rerbum bonum etc.
3. Polle, Dei genetrix, ave, forma pudoris et templum
Sancti spiritus, eia,
Specie tua et pukhritudine tua intende etc.
Trop. ms. Moguntinum(':') anni 955—62. Cod. Londinen, Add. 19768.
A. — Trop. ms. Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 1408it. B. — 1 a, 2
formosa B. — 2 tehlt B. — 3, 2 Celsi spiritus A.
1. Mirandae virtutis opus praestare suetus,
Eia, Mirabilis Deus in sanctis suis, Dcus Israel etc.
2. Protegit et salvat qui iustos atque coronat,
eia, cxsu,r(iat Dciis et disiiipentur inimici eius,
3. Ignis ut a facie mollescens cera liquescit,
eia, pereant peccatorcs a facie Dei etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. S. Martini Masciacensis('?) saec. '"/11. Cod. Vatican. Kegin.
222. C. — Passion ms. S. Theoderici Reraensis saec. '"/11. Cod. Vatican. Kegin.
567. lu Purificatione Beatae 31. Y.
1 a. Salve, mater
formosi prae natis
horainum,
1 b. Quae decus es
orbis et regina
gloriae,
•568. In Oiunium SanctorDm.
— 29(3 —466. D. — 1 fehlt D. — 2 u. 3 fehlen C; statt dessen in Prosa: Regnumipsius permaDcbit in aetemum ; iubilemus illi, eia, ipse dabitvirtutem. —2 Protegat ABD; salvet Ali. — In D folgt noch ara Schlufs: DuVcia perpe-
tua[e] qui fertis praemia vitae (Eutlehnuug). Iu D auf die hll. Gervasius u.
Protasius.
569. In sancti Andreae.
1. Christe, tuos rnundo segregans pietate rainistros,
Quos lcgeras tibimet faciens ia regiio coheres,
Cotistitues cos ^ifixcij^es su^iei' omnem terram,
2. Censores statuens, populis quo iure ministrent;
memores erunt nominis tui, Domine,
3. Sermo tonat quorum naviter per compita mundiin omni progeiiie et yeneratione.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms. S.
MartiniC?) Lemovicensis saec 11. Cod. Pari.sin. 887. B. — Trop. ms. S.
Aredii Lemoviceusis saec. 11. Cod. Parisin. 903. C. — Trop. ms. Moissia-
cense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — In B das erste Vers-
paar als Introitus-Tropns verwendet; 2 u. 3 fehlen dort. — 1, 1 segregas C. —2 Sensores A. — 5 tonans D ;
per complita C, per complica D.
o7U. In sancti Bartholomaei.
1. Omnipotens, venerande, tuos seraper pie sanctos
Constitnes eos principes super omnem terram,
2. Ut gentcs nomenque tuum reboetur in oranes;meiiiores eruiit 7iominis tui, Domine,
3. Es quia rex regum faciens magnalia, Christe,
in omni progenie et generatione.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ms. Wintonieuse saec. 11. ex. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien.473. B. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 132.52 C. —1 adorande tuos C; semper pio A. — Uberschrift irrig: „Ad Repetendum"[Introitura] AB. —
571. In sancti Benedicti.
1. Gloriosus es Deus,
qui tanta praeraia
beato Benedicto
contulisti, eia.
canite voce sonora
:
Posuisti, Dominc. in iaplte eius coronam de lapide pretioso;
2a. Tu, Deus -Jb. Praeraium
magne, tribuisti operum bonorura
ei vitam; canite: tribuisti ei, eia:
t-^itatn petiit a te et tribuisti ei; AUeluia.
— 297 —3. Celse Deus, precibus Benedicti plebibus assis;
Desiderium aniimte eius trihuinti ei etc.
4, Munere namque tno Benedictum magnificasti,
magna est glaria eius in f<ah(tari tuo.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77-5. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuarieuse) saec. 11. ex. et 12. Cod. Lon-dinen. Calig. A XFV. C. — 2a u. 2b umgestellt: ebenso 3 u. 4 C. — 3 u. 4sind wandernde Hexameter, wozu man vgl. .Celse Deus" (Nr. 585) aufMartinus.
.572. lu sanctorum Innocentiura.*
1. Gaudeamus laetantes, * fraterculi,
Sanctissimos laudantes * puerulos
Pro Christo morte saeva * trucidatos,
In quorum vice dicamus:Aitima nostra sicttt jiasser erepta est, —
2. Quos Christi bonitas * atque gratia
Pro illatis poenis * coronis compserat, —de hiqueo venantiiim; laqueus contritits est,
3. Quem dolus maligni * posuerat
Belzebulis, ut nos * devoraret;
et nos liberati sumus.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. B.
573. In sanctorum Innocentium.
1. Infantum dic dic nunc inclita turba piorum
:
Anima nostra sicut 2)asser erepta cst de laqueo venantium;
2. ExsuUans iugiter, iam libera, concine dicens:
laqueus contritus est et nos liberati sumus.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. S. ArediiLemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. C. — In erweiterter Form tritt
dieser Tropus auf als: Est Deus alma salus (Nr. 574).
574. In sanctorum Innocentiam.
1. Est Deus, alma salus, digne laudabilis, a quoAnima nostra siatt passer erepta est de laqueo venantium
;
2. Infantum dic dic nnnc inclita turba piorum
:
Laqncus contritus est, et nos lilierati sumus.
3. Laudemus Dominum, pueros veneremur et ipsos
Atque proclamemus, eia, eia, eia
:
Nisi quod Domimis erat in nobis, dicat nunc Israel etc.
— 29S —
4. Exsultans iugiter iubilo nunc concine dicens
:
Torrcntem iiertransiiit cinimu nostra etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Liodl. 77-5. A. —Trop. ms Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 47.3.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. e.x. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Veda.stinuni saec. 11. Cod. Camera-cen. 76 (7.5). D. — In D nur Vers 1 ; iu C fehlt Vers 2, und es heifst dort
statt 4: Auxilio Domini per tanta miracula tulti — 4 iugiter uunc iubilo
AB. — Man vgl. Nr. bld.
o7o« In Decollatiouc lohannis Bapt.
1. Incesto Herodes graviter stimulatus amorelustitiiique careiis, belia nefanda ficrens
Misit rvx spiculatorctii et inaecepit ampmtare caputluhannis in i.arcere
;
2. Vertice multatur Doniini praecursor onesto,
Hiio aiichto discijtiiii tiiis veneriint tt sepelierunt euni;
3. Obicit con&trictus palmas utrasque peraltans
Medio cctrcere.
Trop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. A. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — 1, 1 famulatus(st. stimulatus; B. — 1, 2 lustitiaeque B. — 3 Ybice constricto A; der Hexa-meter bleibt unverstandlich.
570. In s. lohannis Evangelistae.
1. lustitiae quoniam tenuit moderamina iuste,
JitstuK iit pnhiiii florthit
2. Afiferens et fructum mansurum iure per aevum,sic-ut cedrus, ijuae in Lihano est\
3. Virtutes sic haud aliter, virtutibus augensmuHipUcabitur.
Trop. ms. Martialense saee. 10. Cod Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Aeduense saee. '"'n. Cod. Farisin. Arsen. 1169. B. — Trop. ms. Samma-glorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13 252. C. — Trop. ms. Wintouiense saec.10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. D — Trop. ms. Wintoniense saec. 11.
Cod. Coll. Corp. Christi 473. E. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense)saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. F.
1 moderaraine ABDE. aber in DE korrigiert: raoderamina: vitae (st.
iuste) CDE. — 2 Aflerat DE, vitae (st. iure) B. — 3 sic aut aliter AF; al-
mis (st. augens) F. — Vgl. iihrigens die Anmerkung zu Nr. 541. — In DEist der Tropus auf den hl. loh. Baptista angewendet. — Eine andere Fassungdieses Tropus zeigt die folgende Nummer.
577. In s. lohannis Evang^elistae.
1. lustitiae quoniam tenuit moderamina iuste,
lustus ut jjahiia (lorebit
2. Atferet et fmctum mansuruin iure per aevumsicut cedrus, quae in Libano est, multiplicaUtur.
— 299 —
3. Nunc quia praeclari veneraniur festa patroni,
Boiiiim est confiteri Bomino et psallere nomini tuo, altissime,
4. Viribus in totis curiendum est, corde sereno
ad anniintiundum mane misericordiam tuam etc.
5. Ut decus est paliiiae, sic iustus germine pulchro
Xjlantatus in domo Domini, in atriis domus Dei nostri.
Trop. ms. Moftuiitinum(?) anni 955—62. Cotl. Londinen. Add. 19768.
A. — Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V. 9. B. — 2 fehlt
B. — Man vgl. die vorhergehende nud die folgende Nummer.
578. In s. lohannis Evang^elistae.
1. Quod Domini carus nieruit, psallamus ovanter:
lustus itt palmn flonbit,
2. Mystica qui summi verax deprompserat orbi
;
sicut cedrtts, (luae in Lihano est,
3. Cuius nos facias iuvamine, Christe, valere,
muUijjlicnbitur.
4. Nunc quia praecelsi veneraniur festa patroni,
Bonum est conftteri Domino et psallere nomini tuo, altissime;
5. Carmina, Christe, tibi canimus praedulcia digne
ad annuntiandum mane misericordiam tuam et veritatem tuamper noctem.
6. Ut decus est palmae, sic iustus germine pulchro
plantatus in domo Domini, in atriis domus Dei nostri.
Trop. ms. Wintouiense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense .saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen.76 (75). D. — 1 ovantes D. — 2 orhis C. — 3 Christo valente CD. — 6 Utdecus est plane sic iustis C.
57!). In sancti luliani.
1. Lumine, rex, rutilo lulianum clarificasti,
Posuisti, Domine, in capite eius coronam de lapide pretioso,
2. Crimina nostra, Deus, precibus pellas luliani
;
vitam petiit a te et tribuisti ei.
Trop. ms. ts. Martini Masciacensist?) saec. "/ii. Cod. Vatican. Regin. 222.
580. In sancti Insti.
1. Praemia pro meritis qui sanctis digna repeadis,
Posuisti, Domine, in cnpite eiux coronam de lapide pretioso etc.
2. Quod tibi complacitum fuerat iustoque benignum,Desiderium animae eius tribuisti ei etc.
- 3UI) —
3. In quo summa salus spes est et firraa salutis,
Mayna est gloria eius >n sulutari tuo etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabri^en. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ei. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. C. — In C als de Communi Martyris. — 2 benigno AB.
1. Grata Deo nimium sunt haec libamina summo:Confessio et indchritudo in conspectu eius
;
2. Est odor hic suavis Laurentius igne crematus,sautiitas et magnificentia in sanctificatione eius.
3. Ecclesiae nati, novitatis honore nitentes,
Cantate Domino canticum novuin,
4. Est quoniam magnus, laudabilis et metuendus,cantate ei, omnis terra.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintonien.se saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigieu. 473.B. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75.) C. — Trop.ms. S. Arnulfi Meten.sis saec. 12. in. Cod. Meten. 452. D. — 2 hic salvansLaurentius D. — 3 matris (st. natij A. — 4 fehJt A, ist in B eingeleitetmit „Aliter".
1. jMartialern Dominus roborat Davidice promens
:
Veritas mea,
2. Pax, benignitas atque victoria
et misericordia mea cum ipso,
3. Asomatas fortis superabit nempe catervaset in nomine meo exaUabitur cornu eius.
4. Hic quia permansit semper mibi mente fidelis,
Misericordia etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialeuse saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec.11. in. Cod. Parisin. 1120. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec.11. Cod. Parisin. 887. E. — Trop. ms. .S. Aredii Lemovicensis saec. 11.Cod. Parisin. 9U3. F. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. G. — 1 prophetice (st. Davidice; BCG; Davidice fehlt (veeileine LuckeJ A. — 3 Has omaUs F (.\somatus offenbar ein Gracismus= Incor-poreus, spiritalis). — 4 fehlt BCF.
581. In sancti Laurentii.
582. In sancti Martialis.
.583. In sancti Martialis.
1 a. Christo egregias libemus
odas, cui residet almusIb. Martialis, redimitns sertis;
teste 60 canite omnes:Veritas w.a,
— 301 —
2. Martialis meritum ceu sidus lainpat ut unquam,viisericortha mea cum ipxo etc.
3. Lemovicas statui celsa residere cathedra,
et seden eius etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. H. — Trnp. ms. S. MartiniLemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Str. 1 fehlt H. — 1 a, 2odis A. — Ib, 1 redimitu C. — 2 meritum cui sidus A.
584, In sancti Martialis.
1. Hic est Martialis, de quo vox diva profatur:
Diligo virginitatem et foedus meum servantem
2. Egregios inter proceres primosque patronos,
flahitur ei locus in vieo sancto monte,
3. Regnabit mecum gandens super astra polorumet splendehit caelesti bentitudiiie.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. — Sichtlich einneuer Tropus zur neuen Messe auf St, Martial.
.)S5. In sancti Martini*
1. Celse Deus, precibus Martini plebibus assis,
Eia, 2)0suisti, Dominc, in capite eius coronam de Japidepretioso,
2. Munere namque tuo Martinum magnificasti,
nuujna est gloria eius in snlnturi tuo.
Trop. ms. Martialense anni 938—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11. in.
Cod. Parisin. 1121. D. — Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisiu. 909.
E. — Trop. ms. 8. Martini Lemovicensis saec 11. in. Cod. Parisin. 1120.
F. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. G. —Trop. ms. S. Aredii Lemovicen.sis saec. 11. Cod. Parisin. 903. H. — Trop.ms. S. Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. I. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. K.
1 precibus Stephani A. — 1 , 2 Quia (st. Eia) B—K. — 2 fehlt A. —Als 3. Vers in Prosa fiigen DEK noch bei : „Tu, Deus magne , tribuisti ei
vitam; canite, eia : Vitam petiit a te et t r i bui s ti e i." — Vgl. ubrigens
den Tropus „Gloriosus es Deus" auf s. Benedictus (Nr. .571).
Unter Umstellung der beiden Hexameter, niimlich mit „Munere,Christe, tuo" beginnend , beniitzen diesen Tropus als de Communi Con-fessoris folgende Tropare : Trop. ms. Moguntinum anni 95.5—62. Cod. Lon-dinen. Add. 19768. L. — Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen.Ed. V 9. M. — Trop. ms. Aeduense saec. '"/ii. Cod. Parisin. Arsen. 1169.
N. — Trop. ms. Nivemense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. O. — L wendetden Tropus an auf Albanus, M auf Benedictus, N auf Vincentius, O aufStephanus.
- 302 —
586. In sancti Mictaaelis.
1. Gratificura foret ut munus votunique piorum,
Stetit anfiehiS inxla aram templi etc.
2. Emundes meutem, purges sic denique linguam
;
in conspectu angelorum paaUam tihi etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. e.x. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. nis. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). C. — 2
fehlt C.
587. In sancti Petri.
1 a. 0 pastor egregie, 1 b. Dignatus quia Christus
nostrorum vincula solve, de te est dicere ita
:
Tit ex Petrm2. Firmiter in me fundatus, qui sum firma petra,
et ^uper haiic pdram aedificabo
3. Immaculatam, almam ecclesiam weam,4a. Ab Averni 4b. Ne patietur
latriua „ ruina,
portae inferi non praevalebunt adversus eam, et
5 a. Cunctis ut 5 b. Ut grege
aperias credentibus commisso [euni per]ducas
ianuam pietatis, ad amoena virentia
tihi daho claces, recjni caelorum.
6a. Remuneret 6 b. Ut me Christum
nostrara laudera, assereres
qui hanc tibi reddidit vicem: filium esse Dei vivi
;
Beatus es, Simon Bariona, sed pater meusquia caro et samiuis non te caelestis docuit.
revelavit tihi.
Trop. nis. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms. S.
Martini(VJ Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. C. — 4b, 1 Non A. —Cb, 2 asseres A.
588. In sancti Petri.
1. Beatus es, Simon Bar lona,ipuia caro et sanguis non revelavit
2 a. Tibi, solidati 2 b. Imbrium nnlla vi
petrae fundamenti perpetim rueuti
constanti, nocui,
— 303 —
3a. Caelesti dono tuti 3 b. Cbarismatum, sacrati
4. Fulgore sacro pectoris tui;
sed jmter mei(s te cnelestis docuit, Deus,
5 a. Qui est persistens 5b. A quo bona sunt
lux indeticienter, omuia quique vigent
6a. Caelitus coUaudantes 6b. Atque benedicentes •,
7a. Qui gubernat mare,
tellurem,
altim residens in caelesti
virtute fulgente.
7b. Ante Deum, Petre
beate,
intercessor exsiste plebi
commoda devote
8. Poscens cuncta.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 11.38. A. — Trop. ms.
S. Martini Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 887. B. — Von 1 ist in Anur „Beatus" , in B „Beatus es" aufgeschrieben ; der voUe liturgisclie Textist aber notwendig', damit der Tropus einen Sinn ergibt. — 2 a, 1 soli dati
B. — 2a 3 (juonstranti A. — 2b, 2 perpeti B. — 2 b, 3 nocuit AB, zerstiirt
jeden Sinn; zu nocuus = noxius, obnoxius („einem Schaden ausgesetzt") vgl.
Forcellini. — 5b, 2 queque AB. — 7a, 4 fulgentis AB. — 7b, 4 comodaA. — Uberschrift in A; „Ad Versiculum", in B: ,Ad Olf^erendam] prosa". —Gautier (1. c. p. 161) gibt den Text von B, stellt an den Anfang „Beatuses" obne jeden Zusatz, transkribiert „petre" (2a, 2) durch „Petre" , und so
erhalten wir im Kejtert Hvmnol. Chevaliers (Nr. 20475) den sinnlosen Tropen-anfang : ;,Tibi' .soli tabi", Petre, fundanunti etc." — Die KoUation von Abesorgte mir in gewohntcr Giite H. Omont.
1. Successit patribus natorum sancta propago:Constitnes eos pritnipes suiier omnem terram,
2. Pastores populi, pascant quem pane perenni;
memores erunt nominis tui, Domine,
3. Quod timeant, quod ament, doceant quod semper amandumia omni (jeneratione ct jjrofjenie.
4. Principium ex nie principio, de luniine lumen,
Eriutarit cor meum verbinn bonum; ihroeyo: ojiera mea regi,
5. Per quem velle meum norunt pia corda meorum
;
lingua mea calamus scribae velociter scribentis,
6. Ut cunctis per me veniat benedictio iustis
;
propterea benedixit te Deus in aeternum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. O.vonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. ex. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.
473. B. — Trop ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec 11. ex. (et 12.)
Cod. Loudinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod.
589. In ss, Petri et Pauli.
— 304 —Cameracen. 76 (75). D. — Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxo-nien. 8eld. supra 27. E. — 2 paschant B. - Vers 4—6 fehlen ADE. —6 per te C.
yM, Iii .sancti Panli.
1. Quos virtute tui, rex caeli, coniiecorasfi,
Eia, Mihi autem }iiwis honoruti sunt amici tui, Deus,
2. Et, quia te sblurn coluerunt mente fideli,
nimis confortatus est jnincijjatus eorum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ras. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. B.
oUl. In ss. Philippi et lacobi.
1. Christe, fave nobis, cuius confessio caelis
lugiter insistit Daviil diccnte propheta
:
(yjnfdeliuutur ciuli mirabilia tua, Domine, etc.
2. Nosse patrem nimium cupiens os lampadis inquit
:
Fac nos scire patrem, dorainator. At ille respondit:Tanto temjiore vobiscum sum; et non co(jnovistis me?
Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen, Ed V 9,
59*2. In $ancti Stephani.
1. Agmine credentium ex oniui duce flamine sanctoElef/erunt apostoli Stephanum leiitam
2. Ter geminosque simul socios, quibus hunc fore primum,lAenum fide et sjnritu saticto,
3. Constituere dapes mentis dare corporis escas;(juem lapidaverunt luilaei orantem et dicenteni:
Domine lesu, accijje spiritum meum.
4. Saxorum magno premerent dum pondere sanctum,riderunt fnciem eius tamijuam faciem aviieU Dei;
5. Inter congeriem lapidum venerandus lesumpositisautemgenibus wabat: Domin€,ne statuasiJlishocpeccatum.
Trop. ms. Moguntinum(?) anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19768.A. — Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod, Bambergen. Ed V 9. B. — Tryp.ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig.
A. XIV. C. — 1 credenduni C. — 2 simul fehlt , eben.«o hunc fore primumC. — Vor 4 in C: Exemplci Domini patientis et in cruce fixi. — 5 fehlt C.
Auch der Offertorium-Text ist in C anders und unrichtig verteilt. (Vgl. Frere,
The Winchester Troper, 102 § IV u. § V.) —
— 3tto —
In sancti Swithuni.
1. Hos inter, mea quos fecit mihi gratia caros,
Inieni iJai iil, servum vieitm,
2. Egregiuni virtute virum, pietate modestum;o}eo sancto meo iinxi eiiin,
3. Vinceret invictus saevos ut belliger hostes
:
manus enim mea auxHiiihitur ei etc.
4. 0 Dee viriutum, cui velle subest, cui posse,
Potens es, JJomine, et veritas tua in drcuitu tuo etc.
Trop. ms. Wintoniense Baec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775; bis: InDepositione A; Tran.slatione B. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod.Coll. Corp. Christi Cantabrifrien. 473. C. — Vers 4 fehlt A.
.5!)4. I)e Commnni Apostolorum.
1. Inspirante sacro fiatu cor(da) discipulorum
Ih omnem terram exivit soiiux eorinii,
2. Hi sanctis precibus dissolvunt vincla reorum,
et in fines orJiis terrae verba eonnii.
3. Humano generi fundentes semina verbi
Caeli enarrunt f/loriam iJei etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. ex. Cod. Coll. Corp. Christi Canta-brigien. 475. A. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et
12.) Cod. Londinen. Calig. A. XIV. H. — 2 In (statt Hi) B. — 3 fundenteB ; verba A.
505. De uno Martyre.
Tempore paschali.
1. Firmati vero. vegetati flamine sancto
Confitebuntur caeli mirahilia tua, Domine,
2. Qui satis ostendunt, quod sis mirabilis ipse,
et veritatem tuam in ecclesia sanctorum,
3. Hanc tibi quo puicbram recinant per saecula laudem,AUeluia, Alleluia.
4. Mirificas et laudandas nimiumque stupendas
Miscricordias Uomini cantabo;
5. Hoc resonent omnes, iubilent pi-allantque fideles,
(^uoniam etc.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. et 12. Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. — 3 laudura. — 5 iubilant.
Blvime, Tropi Graduales. II. 20
— 806 —
5JJ6. De Commaai Virgiaum.
1. Corporibus te delectant, rex Christe, pudicis
Filine rei/um in honore tuo,
2. Inncta clioris quibus haec felix laetatur honestis
;
astitit regina a dextris tui^ in vestitu ileaurato etc.
3. Quod mecuin mansit, nianet et per saecla manebit,
Eructaiit cor meum verbum bonum etc.
Trop. Tns. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. m8. GIastomen.se (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV. H. — 1 ut delectat B.
C. Tropi ad extremiim Versum Offertorii.
.W7. Dominica I. Adventus.
1. Invocavi
2a. Te, altissime,
venturum quemlonge cecinere prophetae.
3 a. Qui venis salvare mead te vera fide.
2b. Gloria, laus et
honor, Christe,
sic dicitur tibi, rex pie,
3 b. Ipse blande suscepi te
devote te volente.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Niverneuse saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 12.85. B. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — 2a, 2 que (st.
quem) AC. — 2a, 3 cecinere devote (st. prophetae) BC. — 2b, 1 sq. et
honor laus A. — Sn, 1 veni C. — 3a, 2 et (st. ad) te B, et tu vera fides
C. — 3b, 1 suscepit et B, In te blande suscipe et C. — Alle Strophen undVerse schliefsen hier wie bei Xr. 698 auf e ,
entsprechend dem „Invocavite". — Titel in B: „Prosa" ; in A als erste Nummer in der „Congregatioprosarum". — Der tropierte 2. Versikel des Oflfertorium lautet: Respice inme et miserere mei, Domine; cus to d i an i m a m meam et eripeme; non confundar, quoniam invocavi t c.
5})S. Dominica I. Adventns.
1. Invocavi
2 a. Te, exaudi me, 2 b. Conclaraat plebs,
aeterne rex ; sexus uterque,
te redemptorem iam venisse te laudibus prosequens pie.
3 a. In via ramos, vestes 3 b. Hosanna cantat tibique,
sternit laeto corde, Domine rexque celse.
Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. —3a, 1 veste. — 3a, 2 lectos (st. laeto). — 3b, 1 tibique cantant. — Manvgl. Repert. Hymnol. Chevaliers Nr. 28 320.
590. Dominica I. Adrentas.
1. Invocavi
2a. Te, redemptor, rex,
salvator, pax,
Inx pacifica, spes aeterna.
2 b. Adiuva me, rex
omnipotens,
exaudi me, salus. te precor.
20*
— 308 —3 a. Verus qui es adiutor,
pater, trine Deus,
3 !'. Cuncta mea crirnina et
(lelicta tu relaxa.
Trop. nis. Ileidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. —Am Schlufs folgt nochmals : „Invocavi te"; eingeleitet wird der Tropuamit ..Verba".
()(M). Doiuinica I. AdTentus.
2 a. Te, exaudi
nie. ffiisericors
atque piissime Domine
3 a. Et fac me digna tibi
posthac semper sequi
1. Invocavi
2b. Et dimitte
3b.
mibi omnia,
quaecunque gessi facinora,
Et pie vivendo adventumtuum exspectare.
Trop. ms. Prumiense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. A. — Trop. ms.
Emmeramense anni 938—36. Clm. Monacen. 14322. B. — 2b, 3 facinora
gessi B. — Vor 1 als Uberschrift inB: „Invocavi te" mit langem Melismauber te.
601. Domiuica II. Adventus.
1 a. De caelo plebem
hanc miserare,
2 a. luste videus
iuste atque regens,
et qui es cuncta
1 b. Qui es et clemens
et omnipotens,
2 b. luste caelo
terraque disponens,
quia iustitia
3. I)e caelo prospexH.
Troj). ms. Martialense anni 938—36. Cod. Parisin. 1240. add. saec. 10.
A. — Trop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop.ms. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 123.5. C. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — 2a, 3 qui es
fehlt ABCD. — Der tropierte 2. Versus des Offertorium lautet: Misericordiaet veritas obviaverunt sibi, veritas deterraortaest, etiiistitiade cae-lo pr ospexit.
602. Domiuica II. Adventus.
1 a, Decenter atque
mirabiiiter
2 a. Prolem novume caelo direxit,
condonans nobis
1 b. In throno pollens
rex feliciter
2 b. Paradisi
stolam primam, verax
et iustus nobis
3. De caelo prospexit.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240.
— 309 —
S. Domiiiica II. Adrentus.
1 a. I)e caelo Deus
humana petens,
2a. Adveniens,
pater, dominator
percussit hostem
1 h. Salus aeterna
salutem dare
2b. Deitatis
iure utens atque
potenter nos
3. De caelo prospexH.
Trop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. A. — Trop.
ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — Trop. ras.
Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supia 27. C. — 2a, 2 niodo
(st. pater) B. — 2a, 3 ut pellat liostem B. — Str. 21) lautet in B: Suaedeitatis procul, ad quem clamanfes vox de caelo prospexit! — 2b, 1 sq.
lure deitatis C. — Der Tropus ist eing^eleitet in C mit der Bezeichnung„Verba" (cfr. Verbeta); Titel in A: „Tropus".
(i()4. Domi
1 a. Ex te, Domine,
verbnm exiit,
2a. Nos redemit,
regnum suum nobis,
gaudete, dedit.
3. Prospexit
Trop. ms. Emmeramense anni
tlberschrift in Capitalen: „De caeli
a II. Adrentus.
1 b. Corpus assumpsit
;
virgo peperit.
2b. Laudes sibi
ferte cuncti, qui nos
ubique intuens
de caelo.
1024—36. Clra. Monacen. 14322. —
605. Doniinica III. Adrentus.
Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam et salutare tuum1 Jba nohis potenti
In caelis et terris
Imperanti
Virtute tui,
5 Quod o\im nostris
Refulsit in tenebris.
Trop. ms. Martialense anni 933-36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Moissiacense saec 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. B. — Trop. ms.
Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. C. — 1 potentis C. —5 olim nobis B — 6 Refulxit in tenebris taetris C. — Stets Reim auf i, ent-
sprechend dem „da nobis". Ohne den vorhergehenden liturg-ischen Text
des 2. Versus zum Offertorium bleibt der Tropus ohne Objekt; das Melisma
ist auf der Silbe „-bis" (von nobis).
- 31U —
601). Doiniiiica III. Adventns.
Ostende nohis, Bomitte, misericordium tuam et salutare tuum1 fJa nobis faniulis,
Rogo, Christe, tuis
Gloriosi
Praemio rcgiii,
5 Quod proniisisfi
Sanclis tuis cunctis.
Trop. ins. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. eupra 27. —'6 Glorioso. — 5 Quem. — Bau wie bei Nr. 604.
(>0T. Dominica III. Adventns.
1 Da nobis famuiis
Te nosse, te sequi
Puro corde,
Quo possimus
5 Tuum exspectare
Salvatorem laeti.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024— Clni. Monacen. 14322. — 6
laetabuudi. — Der Reim auf i ist hier uicht mehr rein durchgefiihrt.
60S. Dominica III. Adventns.
1 In plebem electam suscipe
Redeniptos sanguine,
Auctor noster, rex gloriae,
Fortique potentia rege;
5 Quosque vinctos in carcere
Solvisti compede,
Irradia tuo pie
Nunc lumine.
Trop. ms. Martialense anni 933— 36. Cod. Parisin. 1240. add. saec. 10.
A. — Trop. ms. Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop.ms. Nivernense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1235. C. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. D. — 2 RedemptaAB. — 3 Actor B. — Stets Keim auf e, entsprechend dem nplebem". —Titel in B : „Item tropus'".
600. Dominica IT. Adrentus.
1 6'oncrepare opimo
Studeto
Canlu Domino, hyrano
Simul et Mariae, supero
- 311 —
5 Ab aethere quae viso
Archaiigelo
Et audito divinu
Alloquio
Attonita protinus respoudit illi: Quomodofiet rllud etc.
Trop. ms. Martialense anni 933—86. Cod. Parisin. 1240. add. saec 10.
A. — Trop. ms. Martialense sacc. 10. ex. Cnd. Parisin. 1118. B. — Trop.
ms. S. Aredii Lemovicensis saec. II. Cod. Parisin. 903. C. — Trop. ms.Nivemense saec. 12. Cod Parisin. Nouv. acq. 1235. D. — Trop. ms.Moissiacense saec. 11, Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 1 oppido (st.
opLmo) C, obtimo E. — 3 Cantus A; hymnos AD. — 5 feblt C; ijuo viso
E. — 8 Eloquio C. — 9 responde mihi t). — Stets Reim auf 0, entsprechend
dem „QuO-modo". — Titel inC: „Prosell;i" ". in B: „Alius tropus". — DieserTropus ist nicht iiber das S c h 1 u f s wort des Offertoriuni-Versikels aufgebaut,
sondern iiber das Anfangswort; tr findet sich aber in A untev der Gruppeder hier vorgelegten Tropen , weshalb ich ihn an dieser Stelle belasse. —Der 1. Versus des Offertorium lautet: Qiio iiiodo in me fiet hoc, quaevirum non cognosco; spiritus Domini superveuiet in te, et
virtus altissimi obumbrabit tibi.
<»lo. Dominica lY. AdTeiitus.
1 Nitet Maria virgo,
Quae salutata ab angelo,
("oncipiens decus patris utero
Regem regurn protulit hoc in aevo
;
5 De quo laetiticata dixit angelo:
Quomodo etc.
Trop. ms. Moissiacen.se saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. —Wiedenun Keim auf O; vgl. Nr. 609.
(ill. Domiuica IT. AdTentus.
1 Quomodo fiet id,
o virgo virginum,
Ut parias
sine viro virum '?
5 Castitatis poUens pudore
Cum matris honore,
Dum tumescis,
Notam nescis
Criminum.
10 0 flos virginum,
Per cuius puerperium
Homini gratia
Inundat,
F.t redundat
\h Deo gloria.
Trop. ms. Diessense saec. 14. Clm. Monacen. 5539. — „Alius tropus'"'.
— 312 —
612. In TigUia >'ati>1tati8 D.
1. Fraejiaravit
2 a. Aeteinus et cleniens
creaturae
opifex
orbem terrae,
3a. Adveniens districte quemiudicare
4. Eum.
2 b. Muudum teuerent
cum tenebrae
et aquae
indiscretae
;
3 b. Pie dignetur et benigne
liberare
Trop. ms. Martialen.se anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. add. saec. 10.
A. — Trop. nis. Moissiacense saec. 11. CJod. Parisin. Nouv. acq. 1871.
B. — Trop. ms. Niveraeuse saec. 12. Cod. Pavisin. Nouv. acq. 1285. C. —2a, 1 ac clemens B. — Alle Strophen und Verse reimen auf e, entsprechend
dem .,Praeparavit e-uni"; auch beginnt die Tropierung tnit _E-ternus". —In der Hs. h;it nur 3a eine Initiale; sonst ist alles fortlaufend ohne jede
Abtcilung- geschrieben. Oer Tropus Nr. 613 ilber das gleiche Thema aus
Clm. Monacen. 14322 gibt durch die dort eingetragenen Initialen eine feste
Grundlage fur die Ahteilung; dazu kommt der Keim. — Der Test des 2.
Vcrsus zuni Offertorium lautet: Ipse super maria fundavit eum et
super flumina praeparavit e-um.
(513. In Yigilia >'atlTitatis D.
1. PraeparavH
2 b. Quique omnia,
quae in eis
nascuntur,
nutrierat,
3 b. Qui vivis et regnas in
aeternum et in aevt<j>!.
2a. Ipse qui polum
atque pontum
terramque
fundaverat,
3 a. Omnipotens, exaudi
pins famulos tuos,
Trop. ms. Erameramense anni 1024—36. Clra. Monacen. 14322. —3b, 1 vivis et fehlt. — Uberschrift : „Praeparavit e-um". — 2a, 4 und 2b, 4sind in der Hs. in Capitalen geschrieben: Initialen und Zeilenbrechung be-
zeichnen ebendort den Anfang der Strophen und Gegenstrophen.
2a.
614. In VigUia >atiTitatis D.
1. Praeparavit
Haec conditor solis 2 b. Pugnatoremque
atque \unae
ad redi-
mendas gentes
3a. Et locarct rederaptos
polorum in arce
debellaret
ac sibi
snbsterneret
3 b. Vitamque praestaret
[omnibus] in aevt4»M.
Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. —3a, 1 redemptor.
— 313 —
615. Iii XatiTltate Domini.In primo Oallicinio.
1. Laetemur gaudiis,
Qnos redemit verbum patris
2a. A reatus laqueo
primi parentis,
3a. Heu, quaudo paradisum
deserens
Exsul venit
in exitiales
niundi istius
labores
!
2 b. Dei iussa spernentis
artem per hostis.
3 h. Posthuma hinc proles omnis
rueret,
Nisi hanc in
carne Christus natus
levaret,
4. Et prima corona vestiret
Atque rursus in caelo coUocaret.
Trop. ms Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. add. saec. 10.
ex. A. — Trop. ms. Sangallense .saec. 11. in. Cod. Sang-allen. 381. B. —Trop. ms. Eremitense saec. 11. Cod. Ereniiten- 121. C. — Trop. ms. Pru-miense saec. "'/ii. Cod. Parisin. 4948. D. — Trop. ms. Emmeramense anni1024—36. Clm. Monacen. 14.!i22. E. — Trop. ms. Emmeramense anni1106-112-5. Clm. Monacen. 1484.5. F. — Trop. nis. Ottoburanum saec. 12.
in. Clm. Monacen. 27 130. G. — Trop. ms. Mosacense saec. 13. Cod.Oxonien. Misc. lit. 340. H. — Miss. Laudunense imp. Parisiis 1491. I. —Miss. Xantonense imp. Parisiis 1491. K. — Miss. Aurelianense imp. Parisiis
[1.519]. L.
2a, 1 reatu EH; laquei E. — 2b, 1 Ei E. — 3a, 4 exitialem EFL. —3a, 6 laborem EFL. — 3b, 1 hinc proles hinc (st. omnis) H. — 3b, 3 huncI. — 3b, 4 natus fehlt I. — 3b, 6 lavaret I. — 4, 2 Et rursus C; rursumH. — Uberschrift in B: „In longfitudine dierum", in E: „die-rum'";iii G steht am Rande : [d] i - e - r um , und zwar ibt in E und G iiber dem eein langes Melisraa. Aufgebaut ist namlich der Tropus iiber da.s Schlufs-
wort des Versus zuni 0£fertorium : „Mirabilis iu excelsis Dominus;testiraonia tua credibilia facta sunt nimis; domumtuamdecentsancta, Domine, in l o ng i tudin em die-rum". Entsprechend demndierum" .schliefsen die ersten Verse auf i, die anderen auf e. — Cfr. Kehr-ein, Nr. 85, wo dieser Tropus mit 2 anderen zu einer „Sequenz", die vonNotker stammen soll, zusammengeschweifst ist.
616. In Nativitate Domini.
Ante lucem.
1. Lie tu nos, Christe,
Ista tueri dignare,
2a. In qua laudes pangimus
tibi devote,
3 a. Devoto atque corde
:
placeat
nobis opem tuae
tribuere
virtutis benignitate
2 b. Te orantes, Domine,
humiii prece
3 b. Reddendo exsules suae
patriae,
iustorum fulgente
semper luce
serena magis dierum.
— 314 -
Trop. ms. MaitiHleiise aimi 933— 86. Cnd. Parisin. 1240. add. saec. 10.
A. — Trop. ms. Moissiacense saei- 11 Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871.
B. — Trop ms. Nivernense saee. 12 Cod. Parisin, Nouv. acq. 1286. C. —Trop. nis Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonieu. 8eld. supra 27. D. —1, 1 tu fehlt ABC. — 1,2 digna;e tuere D. — 3a, 5 viituti B. — 3b, 3istorum AB; fulgentem D. — Den litur<;ischen Te.xt, desseu Ende tropiert
wird , sehe nian bei der vorherjfelieudeii Nuinmer. Der Bau dieses Tropusist im wesenlicheu gleicli jenem des vorlierjjelRiiden, aber gekiirzt. — Ent-sprechend dem ,die-runi" ist hier fast ausschliefslich der Reiin auf e ge-
wahrt. — Titel in D: „ProKa".
(il7. lu ^^ativitate Doiiiiiii.
1. Die, in (jua Cliii.slus
Triumphavit miritiie,
2 a. De excelsis desuenflens 2 b. Vtigiens incarnatus,
in terras pie, rex regum, Deus,
3a. Dignatus liberare o b. Zabulorum hominem
a claustris plasmatuni,
4a. Gloiia, laus, honor, decus 4 b. Nascenti salvantique nos
sit ei nunc atque
5. In aevumet in Jongitudinem dierum.
Troji. ms. Wartialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. — 2a, 2terris. — 4b, 1 Nasceudi salvandique. — Bei aller Gleichheit des Aufbauesin den ersten Strophen vveicht dieser Tropus von 8a, 2 an von den beideuvorhergehenden Trojjen sichtlich ab.
(JIS. In Nativitate Doniini.
1 0 res mira satis, o secretum deitatis!
Quem mare, queni terrae, nequeunt quem sidera terre,
In ventris cella tnlit istum casta puella;
Stella parit solem, fert arida virgaque tiorem.
5 Virgiut virgo satus, lapsum mundum miseratus i
yos a suppliciis liberet et vitiis
In [longitudinem dierum^.
Collect. ms. Altaheiise saec. 12. Clm. Monaceii. 9551. add. saec 13. —Mit Melodie in Neumen. — Das Lied steht zusaminen niit noch 4 anderenTropeu oder Verbeten; es bleibt aber zweifelhaft, was am Schlufs zu er-
giinzen ist; wenn es heifsen mufs: „ln [veritate]", ware Vorstehendes einGradual-Tropus, immerhin ein eigenartiger, da er in Hexametern mit Binneu-reim abgefafst ist, was beim Graduale und Otfertorium, falls es sich umTropierung eines Einzelwortes handelt, Ausnahme ist.
In Nativitate Domini.
1. Dextera
2 a. Dei cum patre 2 b. Terris hac die
sempiterno sine tempore apparens ex semper virgine,
— 315 —
3 a. Semper sancte 3 b. Benedicens
hanc serva plebem sancta dextera
4. Tmo, Lomine.
Trop. nis. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. add. saec.
10. A. — Trop. ras. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisia. Nouv. acq. 1871.
B. — 2a, 2 sempiterna A. -- 2b, 2 semper ex virgine B. — 3a, 2 ac serva
votis B. — Eutsprechend deni „de-xtera'' enden alle Verse auf e, und be-
ginnt die Tropierunf,' init De-i. Der lifurgische Text des 2. Versus zuni Olfer-
toriuni, dessen Ende tropiert ist, lautet : Tu humiltasti sicut vulnera-tum superlium et in virtute brachii tui dispersisti inimicostuos; firmetur manus tua et exaltetur il e- xtera tua, Doraine.
Ober das gleiche Thema „dextera tua Domine" ist in Clm. Monacen.14322 und im Cod. Oxonien. Misc. lit. 340 ein auderer Tropus aufgebaut,
der jeder Symmetrie entbehrt und der zum Vergleiche hier seineu Platz
finden moge:
Ecclesia redempta, exaltata super aethera,
Quae nuUam habet peccati nec naevi maculam,Quam praemoustrat semper fortissinia dextera tua, Domine.
()20. In Nativitate Doinini.
1. Dextera
2a. Tua, qnae polum, 2b. Et omne, volat
una solum limphasque simul quod,natat,quodrepit,fecerat,
3a. Atque iura 3b. Inde uos per-
inferni domuit, ditos eripiat
4. Et tibi reddat,
supreme Domine.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. — 1
sq. Tua dextera. — 2a, 2 „una" und 2b, 2 das zweite „quod" zeigen in derHs. eine Initiale; im ubrigen stimmen alle Initialcn niit jenen der Hs , wo-durch die Strophenabteilung gesichert ist. — Der Bau ist gleich jeuem desvorhergehenden Tropus, verlangert um Str. 4
621. Dominica
1 a. luhilate, clamate,
2 a. Et psallite,
supcriior.:m
3 a. Sanctorum canite
summa caterva :
4a. Luna, sol cum polis,
5. Da
Trop. ms. Heidenhemense sa(
3 b, 2 factorem ; zu konstruieren ii
I. post Epiphauiam. i
1 b, Honores, laudes ferte
2b, Multitudo
spirituum
;
3 b. Hominum carmiua
factori, caeli,
4 b, Cum gloria magna
te, Deo.
c. 11. Cod. Oxonien. Seld. .supra 27. —t wohl: factori hominum date carmiua. —
— ;3lt) —
Eigentlich geliort dieser Tropus iiicht an diese Stelle. da er nicht, wie die
anderen Tropen, das S c li 1 u f s wort des Oflfertoriuin-Versikels , sondern denAnfang der Offertoriuni-Antijthoii tropiert, dieses aber in ganz gleicher
Weise, wie die iibrigen Tropen dieser Gruppe. Man vgl. die TropenNr. 609—611.
G22. Domiuica I. post Epiplianiam.
1 Veritas istam
Salvando turmamBenigne regat sola
Sua misericordia
5 Interveniente, soluta
Pessima hostis catena,
Quam conterat nobis pie^as
eius.
Trop. ms. Martialense anni 933—36' Cod. Parisin. 1240. add. saec. 10.
A. — Trop. ms. Nivernense saec. 11. Cod. Parisin. 9449. B. — Trop. ms.Nivemense saec. 12. Cod. Parisin. Nouv. acq. 123.5. C. — Trop. ms. Martia-lense saec. 11. Cod. Parisin. 1338. D. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11.
Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. E. — 6 caterva (st. catena) E. — Ent-sprechend der Schlufssilbe „Veritas" enden alle Verse auf a. Der tropierte
Versikel des Offertoriuni lautet : „Laudate nomen eius, quoniamsua-vis est Dominus; in aeternum misericordia eius et usque insaeculum saeculi veritas eius". — Das Melisma ist iiber der Silbe
623. Dominica II. post Epiplianiam.
1 a. Omnes gentes,
quas creasti Domine,
2a. £t medullata
persolvant caritatis sanctae
munera
:
Incensum arietum
cnm bubus et hircis;
3a. Lapsos, fructus
dignos facientes.
4. Me qnoque
1 b. Laudis tibi
ferant vota sedule
2b. Scilicet ductor,
doctor et peccator hostia
reddatur,
Qui non solum suscipis
instos, sei et vocas
3b. Deprecor te,
Deus, ut bostiam
feram tibi.
Trop. ms. Prumiense saec. '"/ii. Cod. Parisin. 9448. A. — Trop. ms.Eremitense saec. 11. Cod. Eremiten. 121. B. — Trop. ms. Emmeramenseanni 1024—36. Clm. Monacen. 14.322. C. — 2a, 2 sancta B. — 2b, 2hostias C. — 2b, 3 tibi reddatur B; tibi feruntur C. — 3a, 1 ProlapsosB. — Der Text des 2. Versus zum Offertorium lautet : Locutum est osmeum in tribulatione mea: holocausta medullata of-feramti bi.
624. Domiuica 11. post Epiphaniam.
1 a. 0 Deus om-
nipotens, verax, pie,
1 b. Confer nobis
sanitatem geminam.
— 317 —
2a.
3a.
In saeclum maneat
laus tibi semper
cum tripudio;
et, bone, optime
rex, certa salus,
guberna tuos
Operari potest
2 b. Servos in aeternum;
fons bonitatis,
tu regis, quidquid
est in caelo, terris
;
te, trine Deus,
sine nil boni
3 b. Filius hominis.
4. Quod habeo, feram tihi.
Trop. ras. Martialense anni 933—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. B. — la, 2qui es (st. pie) A. — 1 b, 1 Cede B. — -a, 4 et bene A. — 2b, 1 Famulosdevotos (st. Servos) A. — 2b, 4 caelis et B. — 2b, 5 et te B; trine Deusfehlt B. — i5ii enim potest B. — 4 offeram AB (wolil Dittographie; cfr. vor-
hergehende Nummer). — Die Versabteiluno-, welche sich, soweit miiglich, andas Schema des vorhergehenden Tropus anschliefst, bleibt von sehr proble-
matischer Natur.
Feria 11. in Hebd. n. ({uadra^esiniae.
1 a. Ad te, cunctipotens,
2a. Ut nobis ostendas
salutis viam
3a. Infundens eis
lumen vitae aeternae,
4 a. Ut mandata
semper tua custodire
1 b. Clarnant nostra ora.
2 b. Nostrosque contirmes
benigne gradus,
3 b. Atque nos imple
laetitia cum tua,
4b. Et implere
possimus usque in finem.
Trop, ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Mouacen. 14322. —2b, 2 benigne fehlt. — Die Strophenabteilung' ent,«pricht frenau der Hs. —tJberschrift : „In finem". — Der Text des 2. Versus zum Otfertorium lautet:
Notas fecisti mihi vias vitae, adimplebis me laetitia cumvultu tuo et delectationes in dextera tua usque tn finem.
626. Feria T. in Hebd. n. Qnadrag^esimae.
1 a. Precamur te, Uomine, 1 b. Nosmet intende clemens
2 a. Et seraper maiestatem
tuam praetende
Cunctis tuis
tidelibus,
2 b. Qui de te puro corde
sibi quaerunt
Auxilium
protectionis.
3. Temet adiutorem
mereamur habere
In omni malo tempore.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024— 36. Clm. Monacen. 14322. —2b, 1 de fehlt. — Die Initialen genau wie in der Hs. — Uberschrift: „Intem-pore". — Der Text des 2. Versus zum Offertorium lautet: DixitMoyses et Aaron ad omnem synagogam filiorum Israel: Acce-dite ante Deum, maiestas Domini apparuit in nube et exaudi-vit murmurationem vestram in tem-pore.
— 318 -
Dominica III. Qnadragesimae.
1 a. Ecclesia. Domine,
deprecans rogitat,
2 a. Quas cum devote
tibimet hodie
supplirat,
3a. Ut ipsa
laureata hymnos tibi
reddeit-' vaieat
1 b. Et eius preces tuis
aptae sint ocnlis.
2 b. Mente et cordis
ineditatione
deposcit,
3 b. Una cura
coetibus angelorura in
caelestibus semper.
Trop. ms. Emmerainense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14322. —la, 1 Domine lesu. — 2a, 2 hodie fehlt. — Initialen genau wie in der
Hs. — Uberschrift: „Sem-per". — Der Text des 2. Versus zum Offer-
toriura lautet: Et erunt ut complaceant eloquia oris raei in con-spectu tuo sem-per.
628. Sabbato in Hebd. III. Qnadragesimae.
1. Iniustitia
2 b. Qui omnium vita
es et salus sempiterna,
3b. Infima, caelica,
terrea, omnia
2 a- Longe sit a terra
;
largire dignare, vera
Disponens omnia,
supera, media,
Novissima
et aequissima
3a
4a. 4b. Semper pie,
semper placide,
5. Dowvne.
Trop. ms. Heidenhemense saec. 11. Cod. Oxonien. Seld. supra 27. —2b, 1 Qui es. — 2b, 2 es fehlt. — 4b, 1 und 2 pie und placide umgestellt. —Der tropierte 2. Ver.sus lautet: ..Cognovi Domine, quia aequitas iu-dicia tua: et in veritate tua humiliasti me, ut non domineturomnis ininstitia. Domine'". — Entsprechend dem ..iniustitia" Keimauf a, und in 4b auf e, entsprechend dem nDomine". — Vor dem Tropussteht: „Verba".
629. Sabbato in Hebd. III. Qnadrajuresimae.
1. Inivstitia.
2 a. Gehennae vicina,
quae tidelium pectora
3 a. Sed tu, rex, iustorura gloria, 3 b. Solve nostrorum peccamina
4a. Ut possimus 4b. Devotissima
sumere mente tua sancta pascha,
5. Bomine.
2 b. Tibi famulantia
deducit ad inferna.
— 319 —Trop. ms. Moi.ssiacense .saec. 11. Cod. Parisin. Xouv. acq. 1871. —
2a, 1 Gehenna. — Erst durch Verbindung mit dem Offertoriumtext (s.
Nr. 628) erhalt der erste Satz sein Priidikat.
(viO. Doniinica T. Qnadrag^esiraae.
1 a. Viam veritatis 1 b. Et scrutamur tua
et iustitiae mandata, Deus
eligimus semper toto nostro corde.
2a. Deprecamur ergo 2b. Atque diligimus
vuUum tuum legem tuam.
Trop. ms. EmmerHmense anni 1024— 36. Clm. Monacen. 14322. — Ib, 3
in (st. toto). — Initialen genau wie in der Hs. — fberschrift: „Legera". —Der 2. Versus des Otfertorium lautet: Viara veritatis elegi, da mihiintellectum . . . ., quia dilexi legem tuam.
<>31. Feria II. In Hebdom. V. (^nadra^esiraae.
1 a. 0 te, qui es rex verns 1 b. Ut miserearis
et pius, Christe, semper * * infirmi clemens
deposco * **
^ ^ Et memet tuae sanes
Omni quoque nisu * * medicamento salutis,
cum mentis meae, Domine,
2. Quia omnia sunt paene contrita
ossa mea.
Trop. ms. Emmeramense anni 1024—36. Clm. Monacen. 14.322. —Initialen entsprechend der Hs. — tberschrift : nOs-sa". — Der 2. Versus des
Offertorium lautet: Miserere mihi, Domine, quoniam infirmu.ssum; sana me, Domine, quoniam contnrbata sunt omnia os-
sa mea.
632. In Ascensione Doniini.
Quemadniodum ridisfis etnn ascendentcm in caeliim,
1 a. Jta fiet in novissima, 1 b. ]bi solventur mortis vincla
quando canet tuba et surgent cinerum
angelica. sculptilia.
2a. Tunc exsultabunt ossa 2b. ludieabuntur facta
iiumiliata, et cordis ima,
terrebuntur corda quisque lege sua,
superbissima, scripta frivola.
3 a. Sicnt enim scandit in sua 3b. Sic i-eviei magnus in sua
dextera gloria
regnaiurus iudicare
per aeterna saecula, saeculorum saecula.
— 320 —Trop. et Grad. ms. Fontisebraldense saec. 14. in. Cod. Lemovicen. 2
(17). — 1 b, 1 solvantur. — 1 b, 2 scuptilia. — '2a, 3 terebuntur. — 2b, S
sua lege. — €'ber.schrift: „Prosa". Ist sichtlich ein Tropus iiber die Schlufs-
worte ;,ita, veniet" des Versus zum Offertorium.
(hiii. In sancti lohanuiH Evau^r.
1. Fiorebunt sancti
2 a. Requie caeli potiti 2 b. Dono Christi, regum regi
3 a. Ubi cantant voce sublinii 3 b. Cum melis iam novi cantici
4 a. Stolis albis semper candidati 4 b. Agnum perpetim Christum
secuti,
5a. Mirabili 5b. Qni perfrui
6 a. Visu donet, veluti 6 b. Ipse nobis promisif.
Trop. ms. Martialense anni 933—36. t^od. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acti. liS71. B. — Trop. ms.
Nivernense saec. 12. Cod. Parisin Nouv. acq. 123.1. C. — 3 b iam fehlt
ABC. — 4b perpeti A. — 5a Suo (Tuo B) mirabili ABC. — Unverkeunbarist der Reim auf i (florebit) durcbgefiihrt , der durch symmetrische Vers-
abteilung bei Anbringung von nur 2 Textkorrekturen voUig- gewahrt er-
scheint. Trotzdem bleibt es sehr zweifelhaft, ob urspriin»-lich der Tropusparallele Glieder hatte. — In B folgt noch: „Sicut ce[drus]". — DerTropus ist iiber den Versikel „Iustus ut palma florebit sicut cedrusLibani m ul t i p li c ab i t ur" , somit nicht uber das S ch lu f s wort des Offer-
torium-Versus aufgebaut.
D. Appeudix Tioporum ad extremiiin Versum OfFertorii.
Tropi ad Offertorium ^Recordare".
<m. De Beata Maria T.
A. Eecordare, virgo mater , dnm constcteris in conspectu Dei, ut
loquaris pro nobis bonum et ut aiertas indignationem suama nobis
,
1 a. Ab hac familia 1 h. Mater eximia,
Tu propitia, Pelle vitia;
2 a. Fer remedia 2 b. Dans in patria
Reis in via, Vitae gaudia,
3 a. Pro quibus dulcia 3b, Laudis cum gratia
Tu praeconia Suscipe, pia
4. Virgo jMaria,
a nobis.
Trop. nis. S. Aredii Lemovicensis .saec. 11. Cod. Parisiu. 903. add. saec.
"'i3. A. — Cantion. ms. Galliciim saec. 13. Cod. Guelfenbj^teran. 677(Helra.stad. 628). B. — Miss. ms. 8anfliony,<ianum saec. 14. Cod. Parisin.
1107. C. — Miss. ms. S. Andreae Burdi^ralensis saec. 15. Cod. Parisin. 871.
T>- —• Miss. ms. Sangenoveiianum saec. (13. 14) 15. Cod. ;?angenovefiaii.
90. E. — Miss. ms. Catalaunense saec. 15. Cod. Parisin. 840. F. — Oration.
ms. Parisiense('?) saec. '*/i6. Cod. Parisin. 3639. G. — Miss. Autissiodorense
imp. Parisiis s. a. [1484^. H. — Miss. Catalaunense imp. Parisiis 1543. I. —Miss. Constanciense imp. Rothomagi 1524. K. — Miss. Ebroieense imp.
Rothomagi 1497. L. — Miss. Senonense imp. Senonibus 1556. M. — Miss.
t?osmense imp. Parisiis 1547 X. — Brev. Silvanectense imp. [Parisiis 1521).
O. (Dieses Brevier enthiilt Votivmessen). — Miss. Suessioneuse imp. Parisiis
1516. P. — Miss. Maioris Monasterii Turonensis imp. Turonibus 1508. Q.Trop. ms. Win^rartenseC?) saec. 13. Cod. Stuttgardien. HB I Asc. 95.
K. — Officia ms. Praedicatorum(?) saec. 13, (Privatbesitz). S. — Grad. ms.Zwettlense saec. "/u. Cod. Zwettlen. 199. add. saec. 15. T. — Miss. ms. S.
Floriani anni 1306. Cod. Florian. III 205. A. add. saec. 15. U. — Grad.
nis. Admontense saec, 15. Cod. Admonten. 305. X. — Miss. ms. Sitan-
stettense saec. 15. Cod. Sitanstettan. 247. Y. — Mis.s. ms. Pragense (lohannis
de Dra2ic 1301—43) saec. 14. in. Cod. Mus. Bohem. XUl B 9. Z. — Grad.
ros. Pragense saec. 15. Cod. Mus. Bohem. XIII B. 2. a. — Grad. ms. Sed-
license .saec. 15. ex. Cod. Pragen. XIII A 5c. b. — Miss. Frisingense imp.
Monachii 1579. C.
Blume, Tropi Graduales. II. 21
322 —
Antiphon. ms. S. Nicolai Bononiensis saec. 13. (ca. ann. 1230). Cod.Rosenthal s. n. d. — Grad. ms. Aquilegiense saec. 14. Cod. Semin. Goritien.
F. e. — Grad ms. Aquilegiense saec. 14. Cod. Seminar. Goritien. G. f.
la, 1 Ob B. — la, 2 und 1 b, 1 umgestellt R. — Ib, 1 Pater B. —Ib, 2 Dele a, Tu pelle F. — 2a fehlt R. — 2a, 1 Couter UX, Per remediura
B, Fac remedia G. — 2a, 2 Tuis in B. — 3a, 1 Ex quibus A, Pro hoc
B. — 3a, 2 Da praeconia A, Cum praeconia B. — 3b, 1 Laudum M, LaudesB—KN—cef ; cuin gloria BUXZ. — 4, 1 niater (st. Maria) L. — 4, 2 Dagaudia nobis UXV.
Uberschriften : „OflFertorium b. Virginis" und dann nach dem liturgischen
Texte (Kecordare etc.) nProsa." C; „Offertorium cum prosa" U; „Prosapost Offertorium" Y; „Ad Offertorium Prosa ad missam s. Mariae" (1. — DieMelodie bieten uns u. a. ASd.
Offenbar haben wir hier einen Tropus, der sich iiber den Schlufsworten
des Oftertoriums, niimlich iiber „a uobis" gerade so aufbaut, wie die Tropender vorhergeljeuden Gruppe ; dem entsprechend ist in A die Priiposition a[nobis] sehr reich neuraiert, und alle Verse lauten aus auf a. — Der Unter-scliied.von den uumittelbar vorhergehenden Tropen liegt darin, dafs jene deuSchlufs des letzten Versus zum Offertorium tropieren, dieser den Schlufs
der Antiphona des Oftertoriums. Er stammt ja aus eiuer Zeit , in der die
Versus des Offertoriums vielfach schon unterdriickt waren, namlich aus demEnde des 12. Jalirhunderts. Dementsprechend zeigt er iiberall reinen Reim.Sorait gebiihrt ihm eine Sonderstellung ; und weil nach ihm als Vorlage eine
ganze Reihe iihulicher Tropen mit mehr oder wcniger freier Handhabungdes Versbaues gedichtet wurde, hebe ich ihn mit diesen als eine getrennte
Gruppe heraus.
M i s s e t - AV e a 1 e haben diesen weit verbreiteten Tropus aus einemeinzigen relativ jungeu Druckwerke (N im Quellenverzeichnis) lieraus-
gegeben (Anal. Lit. II, Nr. 660), und zwar als eine Sequenz. — Gerberthatte bereits diesen Tropus richtig als „Prosa post Offertorium'' ediert
(De Cantu et Musica sacra. Typis Sanblasianis 1774, p. 437). Er leitet die
Wiedergabe des Textes ein rait den Worten: „Derauui hic speciminis loco
daraus ex MS bibliothecae San-Blasianae super (Jffertorium versus cum bis-
caiitu. Sequitur paulo in eodem codice Post Offert prosa cum biscantu.
Quod prorsus singulare est, nullilii a me animadversum". (I. c. pag. 435).
Es ist unklar, was ihm „singulare" erscheint: Die „Prosa post Offertorium",oder die „Prosa cum biscantu". Beides wird nach unseren jetzigen Kennt-nissen nicht mehr als etwas Einzigartiges erscheinen.
635. De Beata Maria V.
1 a. 0 vera, o pia,
0 gemma splendida.
1 b. 0 via libera,
Maria, libera;
2 b. Fac pura opera,
domina, propera
;
3b. Sit acta per acta;
in aula regia
2a. A via devia
nos, alraa, devia;
3a. Nos sana, ue nostra
subita ruina
4. Da vera et summagaudia nohis.
Cantion. ms. Gallicuni (Petri de Medicis) saec. 13. Cod. Laurentian. PI.
29. 1. A. — Grad. ras. Ultiaiectinura saec. 14. Cod. Coll. Trinitatis Dublinen.
L- 1- 21. B. — Grad. ms. Claustroneoburgense saec. 14. in. Cod. Clau-
— 323 —fltroneoburgen. 588. C. — la, 10 vere B. — 2a, 2 alma revoca B. — 2b, 1
Hac C; pura corpora B. — 2b, 2 mundaque pectoraB; propria (st. propera)
A. — 3a, 1 venia (st. ne nostra) C. — 3b, 1 Hic aucta percrata C; peracta
AB. — In B und C geht voraus der OfFertoriumtext : „Recordare virgomater . . . . suam a nobis". — Das Schema der Vorlage (Nr. 634) ist
«twas frei behandelt, da hier alle Verse gleich viele Silben erhalten haben;jeder Vers hat Binncnreim.
636. De Beata Maria T.
A. Becordare, rirgo niater, dum consteteris in conspectii JDei, ut
loquaris pro nohis bonum et ut avertas indignationem suam
1 a. Ab orthodoxa
et catholica
2 a. Maria,
caeli regina,
3a. Regna beata
ac sempiterna.
1 b. Flebe, benigna
atque devota.
2 b, Impetra
tu caelestia
3b. Da per tempora,
clemens, mundana
4. Cuncta
nobis prospera.
Cod. Parisin. Nouv. acq. 2494. add. saec. "/i4. -
nur in Verbindung mit dem Ofiertorium verstandlich.
Die erste Strophe ist
637. De Beata Maria Y.
1 a, Ave, virgo pia, 1 b. Extingue, Maria,
salutis via, nostra vitia;
2a. Tu lux mundi et 2b. Immandos niunda
vitae ianua, a sorde sua.
3a, Cunctorum domina, 3b, Lapsis medicina.
caeli regina, nostra crimina
4. Dele, benigna,
a nobis.
Miss. Laudunense imp. Parisiis 1491. — „Ofifertorium". — Der Aufbaudieses Tropus ist ganz genau gleich jenem des Stamra-Tropus (Nr. 634).
638. De Beata Maria T.
1 a. Virgo speciosa, 1 b. Stirpe generosa
Salus humilium, Nata regaliuro,
2a. Liliorura rosa, 2b. Tuum, pretiosa,
Rosarum liliura, Precare filiura,
21
— 324 —
3a. Ut post exsilium 3b. Sede fidelinm
Nos in gloriosa Per tuum, Maria,
4. Sistat auxilium.
Miss. Baiocense imp. Rothomagi 1545. — ^Offertorium".
639. De Beata Maria V.
1 a. Virgo, flebilia
Cura vitia
2 a. Placabilia,
Propitia,
3 a. Per haec humilia
Sint officia
1 b. Hac in familia
Multiplicia.
2b. Da fragilia
Servitia.
3b. Acceptabilia
Sacrificia,
4. Virgo Maria,
a nobis.
Trop. ras. Diessense saec. 14. Clm. Monacen. 5-539.
Titel: ^Eecordare".4, 2 a fehlt.
640. De Beata Maria T.
1 a. Ave, Maria,
nos pia sana;
2 a. Ave, formosa
Rosa de spina,
3a. Ave, virtutum
Tu scutum,
Regina;
1 b. Ave, tu virga,
expurga vana.
2 b. Ave. annosa
Glosa divina.
3 b. Ave, complutumVas tutum,
Resina.
4. Ave, regina,
Nos serva a ruiua.
Cantion. ms. Secoviense anni 1345. Cod. Graecen. 1345. — Uberschrift
:
„Super Offertorium Recor^dare]".
1 a. Ave, tu rosa,
Virgo Maria,
2 a. Virgo, da nobis
uti sophia
3a. Et tu repelle
nostra vitia.
641. De Beata Maria T.
1 b. 0 generosa,
Clemens et pia
2 b. Atque caelesti
frui gratia,
3b. Ut te laudemuscum melodia.
4. Virgo Maria.
da gaudia nohis.
Grad. ms. Bocholtense saec. 15. Cod. Bocholten. L 6. A. — Cantion.ms. Vissegradense saec. 15. Cod. Capit. Vissegraden. V Cc B. — 1 b, 1Tu generosa B. — 2a und 2b lauten in B:
'
— 325 —
2a. Virgo virginum, 2b. Uti da (Adata! Hs.) nobisregis filia, a te soptiia.
3a und 3b umgestellt B. — Uberschrift: „Trophus super Rccordare" B. —In A geht voraus der Offertorium-Text : „Recordare — indiguatiouem suam".
642. De Beata Maria T.
A. Recordare, virgo mater, diim consteteris in conspectu Dei, tit
loqttaris pro nobis honum et ul avertas indignationem s^iam anobis,
1 a. Quos iuste damnarat
;
poenam avertat
2 a. Misericordiam
piam
;
3a. Infundat et talem
gratiam,
1 b. [A nobis] debitam
orando suam
2b. Cunctam diluat
culpam,
3 b. Quae suum furorem
avertat
Mirifice
o nobis.
Miss. Lundense imp. Parisiis 1.514. — 2a, 1 sq. Piara misericordiam.
—
Im Missale ist jede Vers- oder Strophenabteilung unterblieben. Angehangtist noch ein disparater AUeluia-Tropus.
64.3. In Coii)oris Christi.
1 a. Ave, virgineum
corpus Domini,
2a. Corpus mellifluum,
da te ooscere,
3a. Tuam dulcedinem
nobis infunde,
1 b. Corpus, quod unitum
summo numini,
2 b. Qui nos es dignatus
de te pascere.
3b. Qua mente, corpore
vivamus munde.
4. Caro benigna,
da gaudia nohis.
Grad. ms. Admontense saec. 1.5. Cod. Admouten. 305. A. — Grad. ms.Bri.xinense saec. 15. Cod. Semin. Brixinen. s. n. B. — Ib, 1 quod fehlt
B. — 2 b, 1 quod nos digneris B. — 3 b, 1 Quo mente et B. — 3 h, 2 pure{st. munde) B. — 4 Veluti iubent
|sacerdotes eius B; vgl. Schlufsbemerkung
zu Nr. 644.
644. In Corporis Cliristi.
1 a. Paenitentiae,
clemens, munera,
2a. Et vitiorum
toUe onera
1 b. Quae peccatorum
sanant vulnera,
2b. Sic, ut in nobis
cessent scelera.
— 326 —
3 a. Ut cam beatis 3 b. Te collaudemus
super aetbera per innumera
4. Saecula
in aeternum.
Trop. ms. Diessense saec. 14. Clm. Monacen. 5539. — Titel: „Sacer-dotes" = Anfang des (Mfertoriums ara Fronleichnamsfeste.
&io. In sanctae Crncis.
Becordare, lesti Christe, tuae mortis, quam sponte subisti, ut
Joquaris pro nohis hona et ut avertas indignationem tuam
1 a. A tuis famulis
nostrum singulis,
2 a. Pro quibus, lesu,
tna gratia
3 a. Precamnr orantes
corde supplici,
4.
1 b. Ne tiat gaudium
nostris aemulis,
2b. Sustulit multa
crnciamina.
3b. Ne reos tradas nos
morti duplici
Et ne avertas
faciem tuam « nohis.
Cantion ms. Bohemicum anni 1512. Cod. Mus. Bohem. XIII A 2. —3b, 2 morte.
646. In sanctae Annae.
A. Benedicfa Anna, mater genetricis sah atoris nostri, ie laudantes
meritis tuis adiuia et repellas consoJatione tua
1 a. Ab hac familia 1 b. Quam tu cum filia
cuncta vitia, semper visitii.
2a. Hac in via 2b. Et per pia
nos adiuva subsidia
3a. Nos ad gaudia 3b. Ubi milia
ducas caelica, tibi agmina
4. Canunt; Anna,
nos salva.
Miss. Lundense imp. Parisiis 1514. — 1 b, 1 tu fehlt. — 3b, 2 sq. tibi
canuBt agniina. — Im Missale fehlt jede Yersabteilung.
Der Offertorium-Text hat g-leichviele Silben vne jener des Offertoriums„Recordare'" auf die allerseligste Jungfrau Maria. — Statt dieses Offertoriumsin Prosa findet sich ein rhythmisches im Grad. ms. Murbacense saec. 15.
Cod. Colmarien. 427
:
Recordare nostri, Anua,
Cum Maria, prole tua,
Astas ante Dominum
;
Loquere pro nobis bona,Impetra divina dona,
Deum fac propitium.
— 327 —
In .sancfae Barbarae.
A. Becordare, virgo marlyr, miseriae nostrae ; peccavinius in Demnnostrutn et incurrimus indignationem suam
;
1 a. In te confidimus, 1 b. Impetra, poscimus,
MoDstra te piam Nobis veniam.
2 a. Ut tecum simus
Post miseriam,
3a. Et, hoc ut facias,
Tu praeconia
2b. Nobis omnibus
Hanc da gratiam;
3b. Laudis cum gratia
Sascipe, pia,
4. A nobis.
Miss. Lingonense imp. Trecis 1549. — 8b, 1 Laudes.
648. In sancti Gatiani.
Eecordare, Turonia,
Gaiiani ijatris insignia
Virtutiim dona, coce socia
Cordi laudes eitis sona
;
1 a. Cuius est cognita
Virtus indita
2 a. Salus praestita,
Cuppa reddita
3a. Cuins subsidia
Reddant gaudia
1 b. Per sibi credita
Voto perdita.
2 b. Monstrant inclita
Sancti merita.
3b.
4. Virgo Maria
Pro nohis.
Nobis in patria;
Astetque pia
Miss. Turonense imp. Rotomagi 1492. A. — Miss. Turonense imp.
Parisiis 1583. B. — Miss. Lingonense imp. Trecis 1520. C. — 2b, 1 Mon-stratur C.
649. In sanctae Genovefae.
la.
2a
Stetit Genovefa
iuxta thronum Dei
Cum raatre Domini,
virgine Maria,
3 a. Et ad tactura capsae
1 b. Orans pro salute
languentis populi
2 b. Quas Deus audivit
cum reverentia,
3 b. Profugata peste
4. Laudant Deum turbae,
Alleluia.
Miss. ms. Sangenovefianum saec. (18. 14.) 15. Cod. Sangenovefian. 90.
A. — Miss. ms. Sangenovefianum saee. "/15. Cod. Sangenovefian. 91. B. —Zeigt im Aufbau starke Abweichungen vom Stamm-Tropus (Nr. 684).
— 328 —
650. In saucti Rochi.
A. Exora Dominum pro plebe; sane dabit, quidquid optaverunt ;
te medicum mitem nobis praehe, toHere clades et ne tardaveris
1 a. Ab bac familia 1 b. Ut ab urbe Rovua
cum provincia, et Italia
2 a, Atque Cesena 2 b. A Gerroania
cnm Placentia, et Constantia
3a, Tu longe fecisti 3b. Diraque servasti
per praeconia. pestilentia,
4. Sacer Roche,
fac, a nohis.
Miss. Atrebatense imp. [Rotomagi] 1508. A. — Miss. Atrebatense imp.
[Rotoniagi 1518]. B. — A, 1 Exorare AB.
651. In sancti Sebastiaui.
A. Martyr egrcgie, Atlileta fidei,
Decus militiae, Ora natum Dei,
Ut averiat a nobis indignationem suam.
1 a. Martyr, suffragia 1 b. Ut epidemia
Effunde pia, Kon sit noxia
2a. In bac patria - 2b. Quae subsidia
Aut ia alia, Deposcit tua.
3a. Audi talia 3b. Hac prece pia
Tu praeconia. Dentur praemia,
4. Miles, eia,
nobis.
Grad. ms. Salisburgense saec. 15. Cod. Vindobonen. 3787. A. — Miss.
ms. S. Petri Salisburgensis anni 1603. Appendix Miss. Romani imp. Venetiis
1:»13. Cod. Petrin. S II 14 a. P». — Oration. ms. Gallicum saec. 15. Cod.
Capit. Strigonien. Ms. III 176. C. — Miss. ms. Senonense saec. 16. Cod.
Parisin. 880. 2. D. — Miss. Briocense imp. Rotomagi s. a. [1502?]. E. —Miss. Altrebatense imp. [Rotomagi] 1508. F. — Miss. Cenomanense imp.
Parisiis 1517. G. — Miss. Lingonense imp. Trecis 1520. H. — Miss. Lausan-
nense imp. Lugduni 1522. I. — Miss. Redonense imp. Parisiis 1523. K. —Miss. Lexoviense irap. in Ponte .\udomari 1547. L. — Miss. Baiocense imp.
Parisiis 1584. M. — Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606. X. — Miss.
S. Ruphi Valentiae imp. Valentiae 1508. O. — Miss. Caesaraugustanum
imp. Caesaraugustis 1531. P. — Miss. Romanum imp. Lugduni 1535. Q.
A, 2 Decus iustitiae EK. — A, 3 Athleta Dei IP; fide K. — A, 4Ora Dei natum IP. — A, 5 Vt benigne avertat A; Ut auferat Q In Gist diese Zeile, welche sichtlich aus dem OtFertorium ^.Recordare" (cfr. Nr. 364;
entlehut wurde, durch zwei reimende Verse ersetzt:
— 329 —CJt ad tuj instantiam * atque supplicationem
Ipse avertat a uobis * suam iudignationem.
la sqq. fehlen A. — la, 1 Martyr egregie suffragia H. — 2a, 2 Nec in G. —2 b , 1 sq. Per subsidia |
Tua procul sit B. — 2 1), 2 Poscit D, Nunc poscit
F, Exposcit NO. — 3a, 2 Tu feblt BIP; precamina B. — 3b fehlt G. —3h, 1 Ac prece BE, Haec CIPQ, Hic DF, Hinc H; per te fst. prece) B. —3b, 2 Dantur CFIPQ; medicamina J5. — 4, 1 Martyr B; Miles Christi EK;eia fehlt L. — Schlufs ist gewohnlich : Alleluia. — Misset-Weale (Aual.
Lit. II. Nr. 604) geben den Tropus aus E uud G als Sequenz mit der Notiz
:
„Text trcs difficile ;"i etablir". AUerdings ist bei der vou ihnen g-ewahlteu
luterpuuktion der Text einfachhiu unverstiiudlich geworden. — Vgl. Franz,Die Messe im deutschen Mittelalter (Freiburg 1902), S. 179 f. Dort ist vor-
stehender Tropus zugleich mit der ganzen Messe „De s. Sebastiano coutrapestilentiam" aus dem Cod. Turiceu. Rlienov. II. saec. 16. in. mitgeteilt.
E. Offertoria Rhythmica.
652. Pro Pace.
1 a. Pacem tuam mitte nobis,
Pie Christe, caelitns,
2a. Cum summo simus afflicti
Languore, non possumus
3 a. Idcirco lacrimis fusis
Cordis preces fuudimns,
1 b. Sicut corde puro nobis
A te dari petimus.
2b. Absque tua largitate
Liberari protinus.
3b. Ut miseris banc concedas
Tuis dulce precibus
4. Hic et excelso caelorum
Ipsam omuibus.
Miss. Pictaviense imp. Parisiis 1498.
6.53. Iii >'atiTi
1 a. Cor, manus offerimus,
Ad matrem confugimus,
De matre confidimus,
Quia mater.
2a. Ergo, plena gratia,
Spes nostra primaria,
Per haec vitae devia
Xos sustentes,
Miss. Laudunense irap. Parisiis
B Beatae M. V.
1 b. Sed quid, cum recolimus,
Quam grave deliquimus?
Statum nostrum plangiraus,
Cum sit ater.
2b. Ut in caeli curia
Post haec transitoria
Patri nato praevia
Nos praesentes.
)7. — 2b, 2 Per baec.
la.
3a,
Christum cruce mortuumnostros ob defectus
654. lu Compassione Beatae M. Y.
1 b. Maesta mater aspicit
pios per affectus
2b. Heu rae, iacet filius
meus hic despectus,
3b. Ut murrae fasciculus
meus sic dilectus.
Et clamavit lacerans
capillos et pectus:
Nuper inter milia
qui fuit electus.
Aliss. Lingonense imp. Trecis 1549. — 3b, 1 Sicut.
— 331 —
65o. lu Coinpassione Beatae M. V.
1 a. Maria, rosa 1 b. Stans lacrimosa
Necnon lilium, luxta filium,
2a. Diriges mentes, 2b. Ut devincentes
Nunc tidelium, Triplex proelium
3a. Carnis et mundi 3b. Fiant iucundi
Atque daemonum Post exsilium,
4. Caelum continentes,
Qua tu manes dives.
Miss. Caesaraugustanum imp. Caesaraugustae 1531. — 2a, 1 Diriget. —2b, 1 Ut fehlt. — 4, 1 Caeli continens.
656. In Assnmptione Beatae M. V.
1 a. Mater patris et filia,
Muliernm laetitia,
2a. Regina poli curiae,
Mater misericordiae,
3 a. Per tnum, virgo, tilium
4a. Bone fili,
prece matris
1 b. Stella maris eximia,
Audi nostra suspiria.
2 b. In hac valie miseriae
Sis reis porta veniae.
3b. Confer nobis remedium.
4 b. Perduc nos ad
regna patris.
Cantion. ms. Toletanum saec. 13. ex. Cod. Matrilen. Tolet. 930(33—23). A. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Pai isin. 13 252.
add. saec. 14. B. — Pros. ms. Franciscanum saec. ^*'i6. Cod. Parisin. 1339.
C. — Miss. Abrincense imp. Rotomagi 1.505. D. — Chronic. ras. Winch-cumbense saec. ? add. saec. 15. (Privatbesitz: Baron. de Sherborne,'; reirapr.
Landboc of Winchcombe, Exon. 1892, I. p. 372. Edidit D. Rayce. E. —2a, 1 Regina caeli D. — 2b, 2 Reis sis C, Sis nobis A; porta gloriae C. —3a Maria propter tilium B—E. — 3b Nobis confer E. — 4a, 1 Bone lesuA. — 4b, 1 Dona tuis BCE, Dona nobis D. — Kollation von E durchBannister.
6o7. In Assumptione Beatae M. V
1 a. 0 lilium
Convallium,
Flos virginum,
Stirps regia,
2a. Evae raatri contraria.
3a. Nos redimens per filium,
1 b. Spes omniumFidelium,
Lux luminum,
0 filia,
2b. A Vae matris de gratia
3b. Ave, a Vae remedium,
4. Nos eximens miseria.
Cantion ms. Petri de Medicis (Gallicum) saec. 13. Cod. Laurentian.
Pl. 29. 1. A. — Miss. Abriiicense imp. Rotomagi 1505. B. — 1 a, 4 sq. regia
Spes fehlt B. — 2a raater B. — 2b Ave mater de B. — 3b Ave ave re-
naedium B. — 4 misericordia (st. miseria) B. — In B: „0<fertorium".
— 332 —
658. In Assunijitione Beatae M. Y.
Inter Octavam.
1 a. Ave, rosa speciosa,
Semper virgo, Maria,
2 a. Radix lesse pretiosa,
Plena pacis gloria,
3 a. Virgo floreus et frondosa,
Quae creantem omma
4a. Potens et imperiosa,
Christo reconcilia,
1 b. lesu Christi generosa
Mater atque filia.
2 b. Quam rigavit copiosa
Deitatis pluvia.
3 b. Protulisti gratiosa
Carnis sine caria.
4b. Quos redemit pretiosa
Morte sua gratia.
5. Amen dicant omnia.
Miss. Constaneiense imp. Rotoraagi 1.557. A. — Miss. Fontisebraldeuse
imp. Piirisiis 1606 B. — la, 2 Virgo semper B. — 3a, 1 L. Virga? —3b, 2 sine curia B. — Melodie vielleicLt: jjSospitati".
<).}!>. De Beata Maria V.
1 a. Praeter rerum seriem
Parit Deum hominemVirgo mater;
2a. Virtus sancti spiritus
Opus istud caelitus
Operatur.
3a. Dei providentia,
Quae disponit omnia
Tam suave.
1 b. Nec vir tangit virginem,
Nec prolis originem
Novit pater.
2b. Initus aut exitus
Partus tui penitus
Quis scrutaturr'
3 b. Tua puerperia
Transfert in raysteria.
Mater, ave.
Antiphon. nis. 8. Nieolai Bononiensis ca. ann. 1230 (Privatbesiz : L. Rosen-thal, Miinchen). A. — Cantion. ms. Gallieum saec. 13. Cod Guelfenbyteran.
677 (He\m. 628). B. — CoUect. ras. Emraeramense anni \'db\. Clm. Monacen.14343. C. — Officium ms. Beatae M. V. (Caroli, regis Siciliae) saec. 14. Cod.
Parisiu. 1343. D. — Miss. ms. Sandionysianum saec. 14. Cod. Parisin. 1107.
E. — Miss. ms. Tullense saec. 14. Cod. Parisin. 11.592. V. — CoUect. ms.Claraevallense saec. 1.5. Cod. Trecen. 1612. G. — Miss. Atrebatense imp.
Parisiis 1491. H. — Miss. Ebroicense imp. Rotomagi 1497. I. — Miss. Baio-
cense imp. Rotomagi 1501. K. — Miss. Abrincense imp. Rotomagi 1505.
L. — Miss. Noviomense imp. Rotomagi 1506. M. — Miss. Morineuse imp.
Rotomagi 1516. N.
la, 1 rerum ordinem EK. — Ib, 3 mater D. — 2a, 2 illud BCDGM. —2b, 1 Intus ac exterius C: Initus et exitus EM, autem exitus D. — 3a, 2 QuiEH. — pAd Offertorium Prosa" A; ebeuso als „Offertorium" in EIM. Cfr.
Anal. XX, Nr. 53 und XXXIV, Nr. 4.
— 333 —
6(>0. De Beata 3Iaria T.
1 a. Gloriose flos caelorum,
Te laudantes respice,
Mundi vita, spes lapsorum,
Nos infirmos aspice.
2a. Medicina animarumEt regis puerpera,
1 b. Mater pia, Dei cella,
Sordes nostras dilue,
0 Maria, raaris stella,
Vifam nobis tribue.
2 b. In hac valle lacrimarum
Nos a morte libera.
Grad ms. Fontisebraklense saec. 14. in. Cod. Leniovicen. 2 (17). add.saec. 14. A. — Trop. et Fros. ms. S. Ludovici Ebroicensis saec. 14. Cod.Kerolinen. Philipp. 1771. B. — Horae ms. Beatae M. V. sec. usum Venetea-sem saec. 1.5. Cod. Vindnbonen. 1910. C. — Miss. IJaiocense itnp. Kotomagi1501. D. — Miss. Baiocense imp. s. 1. 1.529. E. — Miss. Baiocense imp. Roto-magi 1.54.5. F. — Miss. Constanciense imp. Rotoniagi 1-524. G. — Miss.Constanciense imp. Rotonwgi 1.557. H. — Miss. Maioris Monasterii Turonen-sis imp. Turonibus 1-508. I.
la, 4 refice DEFGH, respice C. — 1 b, 2 delue C. — 1 b, -3 Maria Deimaris B. — 2a, 1 Mediatrix GH. — AU,, Offertorium" bezeichnet in ADEFGHI,als „De notre Uame anteyne" in C. — In A ist am Rande die Notiz ein-
getragen: ,,Madame (die Abtissin) doit une pinte de vin pour Glorioso et
pour Sanctus et pour Agnus'". Ein untropiertes ^Sanctus" und „AgnusDei" folgen unmittelbar nach dem „Gloriose". Die „pinte de vin" ware also
wohl der Schreiberlohn.
661. De Beata Maria V.
1 A siderea
Gabriel fert curia
Yerba nuntia
Salutis: Ave, Maria,
5 Caeli regia
Virgo, egregia,
Grata
Et probata,
Cum sis Dei gratiaplena.
10 Dolor pridena
Per Evam geraebundo
Venit mundo
;
Adde fidera,
Et tu fies secundo
15 Ipsi mundoPlausus laetabundo.
(((uoniam Dominus ieciim,
Benedida,
Delens delicta,
20 Tn carens
Ileatu, in mulieribus
Praeceliens
Omnibus.
Et benedictus
25 Sit dictus
Fructus,
Qui delet luctus,
Virgo raitis,
Verax vitis
30 Ventris tui.
Cantion. ms. GaUicum saec. 13. Cod. Gvielfeubyttran. 677 (Helm (>28).
A. — Miss. ms. S. Trinitatis Vindocinensis anni 1457. Cod Vindoeinen.
16. B. — Miss. Baiocense imp. Rotomagi loOl. C. — Miss. Baiocense imp.
g. 1. 1529. D. — Miss. Baiocense imp. Rotomagi 1545. E. — 3 nuntii A. —5 Caeli fehlt A; regina BCDE. — 8 Ac CDE. — 9 Ut sit AB. — 17 est
— 334 —
tecum AB. — 28 und 29 urogestellt B. — 29 Ferax CDE. — Milchsack(p. 219) bietet von Vers 18 sqq. folgenden sinnlosen Text: „Benedicta, o
bene relicta, tu cadens reatu etc". — Der Offertoriura Text „A.ve Maria,gratia plena etc." ist tropiert; somit hiitte diese Numraer auch in die
Gruppe B der Offertoriumtropen eingereiht werden konnen.
662. De T Gaudiis B. M. V.
1 a. Gaude, virgo concipiens
De sancto flamine.
2 a. Gaude surgente fiiio
Suo de funere.
3 a. Gaude, quam suae filius
Coronat dexterae;
1 b. Gaude, clausa parturiens
Sine gravamine.
2 b. Gaude, quae lesum solio
Cernis hinc scandere.
3b. Qui pcr te sit propitius
Hnic familiae.
Trop. nis. Dublinense anni 1352. Cod. Univ. Cantabrigien. Add. 710.
2a, 2 Tuo.
66.3. De Beata Maria T.
1 a. Gaude, virgo coiicipiens,
Gaude, clausa parturiens;
2a. Gaude, caelo collocata,
Pacem nobis da, beata.
1 b. Gaude, Christo lesurgente,
Gaude, illo ascendente.
2b. Esto nobis advocata
Apud Deum, virgo grata.
Wiss. Constanciense imp. Rotomagi 1.524. — Vgl. die vorhergebendeNummer.
664. De Beata Maria T.
1 a. Sulve, stella
serenans saeculum,
Summi sola
splendoris speculuni,
2a. Sortem solve servitutis,
Spes salutis,
3 a. Sufifragare
seductae suboli,
Subiagalri.x
serpentis subdoli.
1 b. Sacro sinu
signans solstitium
Sola solis,
solum sed soliura.
2 b. Suppressorum singulare
Salutare.
3b. Saevi saecli
sublatos sirtibus
Servos siste
supernis sedibus.
Miss. Baiocen.se imp. s. 1. 1529. A. — Miss. Baiocense imp. Rotomagi1545. B. — Miss. Abrincense irap. Rotoraagi 1505. C. — Miss. Constan-ciense imp. Rotomagi 1524. D. — In allen Quellen als ^Offertorinm" ver-zeichnet. — Ib, 4 solium sed solum AB. — 2b, 1 sq. salutare singulareCD. — 3b, 1 Saevis CD. — 3b, .3 Servos fehlt B. — Alle Worte dieserDichtung beginnen mit S.
— 335 —
665. De Beata Maria V.
1 a. Mater Dei,
caelestis gloria,
Stella maris,
occasus nescia.
2a. Mater eins,
cnius es filia,
Per te nobis
reddatur patria,
1 b. Rosa vernans,
vas plenum gratia,
Radix orta
de stirpe regia.
2 b. Quam amissam
dolet ecclesia
Culpa primi
parentis propria.
3. Dans solamen
in hac miseria
Tua nobis
confer subsidia.
Miss. Baiocense imp. Rotomagi 1545. A. — Miss. Constanciense imp.Rotomagi 1557. B. — 2a, 1 Eius mater B.
666, De Beata Maria V.
1 a. Mater Dei gloriosa,
Stirpe nata generosa,
Fragrans super lilia;
2 a. Lux illustrans tenebrosa,
Stella semper luminosa,
Caliginis nescia
;
3 a. Mitis, clemens, amorosa,
Pietate viscerosa,
Fons redundans gratia;
4 a. Mundi tufrix vigorosa,
Victrix hostis virtuosa
Precum efficacia,
1 b. Plus obrizo pretiosa,
Super omnes speciosa,
Maestorum laetitia.
2 b. Vitis fructu copiosa
Cedrus arcens venenosa,
Reorum fiducia.
3 b, Dare nunquam taediosa
Succurrere nec morosa,
Sed cnnctis propitia.
4 b. Servis esto gratiosa
Nos a valle lacrimosa
Trahens ad caelestia.
Miss. Baiocense imp. Rotomagi 1545.
667. De Beata Maria V.
1 a. Ave, nobilis.
Amicabilis
Mater gratiae;
2a. Salus omnium,
Privilegiam,
Via praevia
;
1 b. Flos placabilis,
Admirabilis
Fons prudentiae,
2b. Kobis filiuni
Fac propitium,
Plena gratia.
Miss. Baiocense imp. Rotomagi 1545.
1 a, 2, scheint falsch zii sein.
1 b , 2 Amicabilis, weil gleich
— 336 —
668. De Beata Maria V.
1. Virgo clemens et benigna, 2. Qnae nnnqoam nlli secnndar
Mater Dei, lande digna, Virgo manes et fecunda,
Defende nos a maligna Nos a peccatis emunda
Daemonum saevitia. Tua per suffragia.
Miss. Baiocense imp. Rotomagi 1545.
669. De Beata Maria V.
Regina, regi supplica,
Virgo. dilectum obsecra,
Prolique, parens, impera
Pectus tundens et ubera.
2. Ad tanta patrocinia
Reorum in sufiFragia
Repulsam nescit niraia
Summi boni clementia.
Miss. Ebroicense imp. Rotomagi 1497. — 1, 4 tondens.
670. De Beata Maria T.
1 Mediatrix sis pro nobis
In conspectu summi regis
;
Fac in veste nuptiali
Xos cum sanctis collocari.
5 0 benigna, o benigna,
Super caelos exaltata
Et a nato coronata",
In hac valle miseriae
Sis nobis vena veniae.
Miss. Camotense imp. Parisiis 1535. A. — Miss. Ebroicense imp. Roto-magi 1497. B. — In B nur 1
—
i als„ Communio". Es scheint fast, dafs mitVers 5 eine neue Dichtung beginnt.
1. Pretiosa
Mellis stilla,
Speciosa
Maris stella,
Gloriosa
Regis cella,
Sponsa Dei et
671. De Beata Maria T.
2.
puella,
Ave, plena gratia.
0 Jlaria
Genitura,
Vitae via,
Virgo pura,
Mater pia,
Reos cura,
In extrema die dura
Duc nos ad palatia.
Miss. Constanciense imp. Rotomagi 1524. A. — Miss. Constancienseimp. Rotomagi 1557. B. — 1, 7 et fehlt A.
— 337 —
672. De Beata 3Iaria V.
1 a. Pura puerpariens, 1 b. Per quam nobis Oriena
Virgo, virga fertilis, Ex alto visibilis
2a. Exstitit esuriens, 2b. Pro peccatis moriens,
Palpans et palpabilis, Dulcis et amabilis,
3. Ora pro nobis.
Miss. Constanciense imp. Kotomagi 1524.
673. De Beata Maria V.
1 a. Ave, plena gratia, 1 b. Ave, lux primaria,
Peccatoruni venia, Paradisi gloria,
0 Maria. 0 Maria.
2 a. Ave, solis solium, 2 b. Ave, vernans lilium,
Salutis triclininm, Dei domicilium,
0 Maria. 0 Maria.
3 a. Ave, vitae vasculum, 3 b. Ave, caeli speculum,
Pudoris signaculum, Salus sanans saeculum,
0 Maria. 0 Maria.
Miss. Constanciense irap. Rotomagi 1557.
674. De Beata Maiia Y.
1 a. Generosi germinis 1 b. Super florem spiritus
De radice virginis Veniens divinitus
Flos vernans processit; Sanctus requiescit.
2 a. Benedictus filius 2 b. Benedicta virgula
Flore designatus, Procreans hunc florem,
Quo gaudet angelicus Qui virens per saecula
Chorus satiatus. Fragrat in odorem.
Grad. ms. Eboracense saec. 15. in. Cod. Oxonien. Bodl. Lat. lit. b 5. —2b, 4 Flagrat.
675. De sancto Adriano.
1 a. Laudem permixtam canori 1 b. Hostis plebis defensori,
Omnes demus unanimiter Illum poscentes humiliter,
2 a. Hunc, qui regis nata iecit 2 b. Morbosque cessare fecit.
Miss. Rotomagense imp. Parisiis 1527. — 2a ist sichtlich verderbt
676. De sancta Barbara.
0 Christi sponsa, caelesti praedita luce,
Da uobis sponsum pacificare tuum
Et congaudere luciditate tua.
Miss. Rotomagense imp. Parisiis 1527.
Blume, Tropi Grailuales. II. 22
— 338 —(>77. Dp sancta Barbara.
1 a. Ave, Barbara, insignis 1 b. Sponsa Christi, mediatrix
Post Mariam flos virginum, Vera Dei et hominum,
2a. Martyrum praeconium 2b. Nobis in auxilium
Virgoque decora, Assis raortis hora.
Missae mss. Ambianenses saec. '^/lo. Appendix Miss. Atubiauen. imp.
Parisiis 1487.
67S. De saiicto Bla»<io.
Martyr gaudet in dolore
Christi ferventis amore,
]n dolore confortatur,
lu amore reboratur.
Miss. ms. Senonense saec. 15. Cod. Parisin. 880. 2.
G7i>. De iiiaucto Claudio.
1 a. Quanti sanctus sit nominis, 1 b. Qui utriusque hominis
Mortui testantur, Morte tenebantur.
2. Nam Claudii meritis
Multi suscitantur.
Miss. seu Sacrament. Aniciense imp. Lugduni 1527. A. — Miss. Lingo-aense imp. Trecis 1520. B.
6S0. De sancto Francisco.
1 a. Gaude, lucerna Minorum, 1 b. Gaude, pater paupertatis,
Sedes in seraphicorum Assis tu consociatis
Sanctorum collegio. Hoc in monasterio.
2 a. Gaude, lux humilitatis, 2 b. Gaude, flarama caritatis,
Qua nunc gaudes cum beatis Qua luces cum caelibatis
Valde magno gaudio. In caeli palatio.
3. Ibi nunc felix laetaris
Fac, ut locemur cum caris
In caelesti solio.
Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606. — 3, 1 Tibi.
681. De sancto Gabriele.
1 a. Fortis praeco, 1 b. Et interdumomnes comrauniter vincimur turpiter;
Impugnamur Sed iuva nosab hoste fortiter misericorditer.
Miss. ms. Guillermitarum Parisieusium saec. 14. Cod. Parisin. 834.A. — Miss. Senonense imp. Senonibus 1556. B.
— 339 —
682. De saucto Godone.
Godo, virtutis speculum, via recta salutis,
Pro grege devoto vigiia procul hoste remoto,
Quem servare velis, ascriptnm dirige caelis.
Miss. Lingonense imp. Trecis 1520. A. — Miss. Lingonense itnp. Trecis1549. B.
6S3. De saucto Hilario.
1 a. Domini veritas 1 b. Vera humilitas
Est in hoc praesule; Fulsit ia exsule
;
2a. Qui Christi nomine 2b. Et caeli culmine
Sublevatur Gloriatur.
Miss. Pictaviense imp. Parisiis 1498. A. — Miss. Lingonense imp. Trecis1520. B.
684. De .saucto Houorato Ep.
1. Maioricarum raedici 2. [Honoratus] in manibusConsiderantes pertici Monstrat aspicientibus
Divinum sacrificium, Hostiam Dei filium,
3. Et spiritum paraclitum
Vident aperte mysticum
Lapsum in fratrum medium.
Miss. Aquense imp. Lugduni 1627. — 3, 1 spiritum sanctum paraclitum.
685. De saucto Irone.
la. Sancte Ivo, dum pandimus 1 b. Rependi nobis petimus
Tuae laudis magnalia, Tuae precis suffragia.
2a. Ergo tibi placentia 2b. Et Deo sacrificia
Sint, quae devoti canimus, Sint grata, quae offerimus.
Miss. Baiocense imp. Rotomagi 1501. A. — Miss. Constanciense imp.
Rotoraagi 1524. B. — Miss. Leonense imp. Pari.^iis 1526. C. — Miss. Mel-dense imp. Parisiis 1556. D. — 1 b, 1 Repende A ; Nobis repeudi B.
686. De sancta Eatharina.
0 Katharina nobilis, * Uos virginitatis,
Documentis artium * erudita satis,
Rosa patientiae, * doctrix veritatis,
Virginis roga filium, * ut nos iungat beatis.
Miss. Vallumbrosanum imp. Venetiis 1503.
22*
— 340 —
6'<>7. De sancta Eatliariiia.
1 Prudens et vigilans virgo,
Qualis es cum sponso illo,
Qui te elegit de niundo
!
Quani pulclira, quani mirabilis,
5 Quanta iuce spectabilis,
Inter Sion iuvenculas
Et lerusalem fiiias
Tlialamo gaudens regio,
Coniuucta Dei filio.
Miss. Aquense imp. Lugduni 1527. A. — Miss. Vivariense imp. Lugduni1527. 15. — Miss. B. Martiiii Turonensis imp. Parisiis 1529. C. — Miss.Romanum imp. Lugduni 1535. D. — 1 virgo Katharina C. — 8 gaudesD. — 9 Dei coniuncta D.
(588. De saiicto Leonardo.
1 a. Salve, pater sanctissime,
Confessorum dulcissime,
Leonarde.
2 a. Salve, vas odoriferum,
Vas inquam salutifcnim,
Leouarde.
3a. Salve, lux amoeuissima
Cordis illustrans intima,
Leonarde.
1 b. Salve, gemma pulcherrima,
Odorc suavissima.
Leonarae.
2 b. Salve, decus nobilium,
Regis amicus omnium,Leouarde.
3b. Salve, dux in ista via,
Salve, regnans in gloria,
AUeluia.
Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606.
689. De sancta Martha.
1 a. Stetit lesus iuxta aram 1 b. Eius assumens animamtempli beatae Marthae exutani a corporc,
2a. Comite sibi astante 2b. Gloriose locans eamFrontone antistite, iu virginum agmine
3. Cum laetitia
et exsullatione.
Brev. Andegavense imp. Parisiis 1551. (In der Messe der hl. Martha.) —la, 2 nach „beatae Marthae" ist beigetugt „suae hospitae", was wohl be-deutet, dafs letzteres statt des erstereu gewahlt werden konne.
— 341 —
690. De saucto Rocho.
1 a. Praeter solitum ritum 1 b. Nec sinas per reatum
Ecclesia te sanctum Pertransire mandatumOrat mater, Christi, pater.
2 a. Virtute, qua tu pestem 2 b. In aeternam requiem
Curas, spiritus item Duc intrare liominem,
Operatur. Quam scrutatur.
3 a. Dei per imperia 3 b. Tua bene merita
In aeterna gloria Nostra tergant delicta,
Stas suave. Sancte fioche.
Miss. Atrebatense imp. s. 1. 1508. A. — Miss. Atrebatense imp. s. 1.
11518]. B. — 2b, 3 Quae B.
6i)l. De sancto Stepkauo.
1. Altissimo
laudis praeconio
2a. Haec resonet ecclesia 2b, Primi martyris gloriam.
3 a. Hinc hodie dulcisonas 3 b. Odas in caelis omnium
4. Archangelorum chori
resultent.
Miss. ms. Claustroneoburgense saec. 14. in. Cod. Claustroneoburgen.73. Mit Melodie. — 1, 2 praeconia.
692. De sancta Ursula.
1 a. 0 Ursula, sponsa Christi,
Quae lampadem curavisti
Adornare nitide,
2 a. Oleo non caruisti,
Sed lampadem accendisti,
Ut luceret ceteris;
3a. Coniugium despexisti,
Martyrium sitivisti
Et vicisti strenue.
1 b. Tu niente mater fuisti,
Cum virgines monuisti
Sequi Christum fervide.
2 b. Vota Christo reddidisti,
Cui summe placnisti,
Dans exemplum posteris,
3b. Ante vultum lesu Christi
Suffragare choro isti,
Quaesumus, assidue.
Miss. Fontisebraldense irap. Parlsiis 1606.
— 342 —
69". De sancta Ursnla.
1. Virgines egregiae, 2. In valle miseriae
Vigiles, prudentes, Xos audite flentes
Sumrai regis gloriae Ad verae thronos gratiae
In dextera consistentes, Preces offerentes.
Miss. Caesaraugustanum imp. Caesaraugustis 1531. — 1 » 3 gloria. —2, 3 thronos gloriae.
Tropi ad Communioiiem.
Praeambnlum.
Die Communio-Tropen zeif^en die grufste Ahnlichkeit mit denIntroitus-Tropen, wie ja auch die Communio urspriiDglich dem Introitus
im Aufbau glich: Nach der Antiphona, die jetzt allein noch gebrauchlich
ist, folgte ein Psalmvcrs, dann das Gloria und die Repetitio der Antiphona.Gleich den Introitustropen zerfallen die Communiotropeu in 2 Gruppen: In-
troduktionen und eigentliche Tropierungen des Communio-Textes ; auch der
Bau ist ganz ahnlich jenem der Tropen zura Introitus; nur sind sie viel
kiirzer und weniger zahlreich. — An Hedeutunnf und intcressanten charakte-
ristischen Eigentiimlichkeiten stehen sie den Gradual- und Offertorium-Tropensehr nach. — Als Appendix lasse ich ihnen die rhythmischen Communionenfolgen.
A. lutroductiones ad Communionem.
GM. lu Adventu Domini.
Terrigenae cuncti laetentur munere tanto
:
Dominus dahit beniguitatem et terra nostra dabit fructumsutim.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ms. Wintouiense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop, ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ras. Saramaglorianum saec. 12. Cod.
Parisin. 13 2.52. D. — Vitae mss. Sanctorum saec. 10. Cod. Berolinen. VIII
"
155. add. saec. 11. E. (Ba). — 1 laetantur E.
695. In Epipliania Domini.
Nato novo principe,
Viso novo sidere
Urbe Magi regia
Ipsum vadunt quaerere:
Vidimus steUam eius in Oriente et venimus cum munerihus etc.
Trop. ms. Sangallcnse saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.
Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. B. — Trop. ms. Sangallense saec.
11. in. Cod. Sangallen. 381. C. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod.
— 340 —Sanpjallen. 376. D. — Trop. ms. Sangallense saec. 11. Cod. Sangallen. 380.
E. — Trop. ms. Sangallense(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. F. —Trop. ms. Augiense saec. 10. Cod. Bambergen. Ed V 9. G. — Trop. ms.
Mindense anni 1024. Cod. Berolinen. Theol. IV" 11. H. — Trop. ms.
Emmeramense saec. "12. Clm. Monacen. 14083. I. — Trop. ms. Heiden-
liemense saec. 11. Cod. O.xonien. Seld. supra 27. K. — 3 Urbem Magiregiam I. — 4 Ipsiim natum quaerere G.
096. In Epipliaiiia Domiiii.
Rex ubi ludaeae est, natum quem novimus? Ecce,
Vidimus stellam eius in Orieute etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuarieuse) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod.
Cameracen. 76 (7.5). D. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod.
Parisin. 132.52. E. — 1 ludaea AB; quem colimus E.
fi!>7. In ResniTectione Domini.
Pro pecudum cruoribus,
yuilius humana criraina
Mundari impossibile
Sanctus dicit apostolus,
Pascha nostnim immolatus est Christus etc.
Trop. ms. 8angallense(?) saec. 10. Cod. Vindobonen. 1609. A. — Tropar.
ms. Sangallense saec 10. Cod. Sangallen. 484 B. — Tropar. ms. Sangallen^e
saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. C.
6f)8. In Resurrectione Domini.
Feria II.
Discipulus lacrimas fundit dum Petrus amaras,Surrexit Dominus et apparuit Petro.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. A. — Trop. ms. S.Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms. S.Augustini Lemovicensia saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C.
699. lu Resurrectione Domini.
Feria IV.
Vocis apostolicae subliraia verba canentes
Credite iam, populi, cnm Paulo dicite cuncti:Christus nsurgens e.c mortuis iam non moritur, AUeluia etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C.
— 347 —
700. Doniiiiica in Albis.
Sic ait, en, Christus, dubitat dum vulnera Thomas:Mitte manum tuam et cognosce loca clavorum etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ras.
8. Martini Leraovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. B. — Trop. ms.8. Augustini LeraoTicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. C.
701. In Asceusione Domiui.
Plattdite corde, manu, salvati sanguine lesu,
Eia, Psallite Domino, qui ascendit su^ier caelos caelorumad Orietitem.
Trop. ms. Wintor.iense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Cliristi Cantabrigien. 473. B.
702. In Pentecoste.
Discipulis pariter Domini residentibus alrais,
Eia, Factus est repente de caelo sonus etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantahrigien. 473.B. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod.Parisin. 132.52. C.
703. In Pentecoste.
Pangite iam, socii, docuit quos spiritus almus,
/ Eia, Factus est repente de caelo sonus etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. add. saec. •"/ii.
701. In Dedicatione Ecclesiae.
Auribus haec mentis perpendite verba, fideles
:
Domus mea domus orationis vocahitur, dicit Dominus etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). C. — Trop.
ms. Samm aglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. D.
705. In Puriflcatione Beatae M. Y.
Felix, qui meruit promissum cernere Christum,
Responsum accepit Simeon a Spiritu sancto etc.
— 348 —Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ras. Martialensesaec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ras. Martialense saec. 11. Cod.Parisin. 909. D. — Trop. ms. S. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod.Parisin. 1120. E. — Trop. ms. 8. Martini Leroovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 887. F. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin.
903. G. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis saec 11. Cod. Parisin.
1119. H. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq.
1871. I. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin. 13252. K.
Trop. ms. Wintonieiise saec. 10. e.x. Cod. Oxonien. Bodl. 775. L. —Trop. ms. Wintoniense saec 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien, 473,
M. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. fet 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. N. — Trop. ms. Moguntinum anni 955—62. Cod.Londinen. Add 19768. O.
1 qui potuit O. — 2 Eia, Re«ponsum FK—N. In eben diesen Quellenfolg^ nach dem Communiotexte noch : Et venit in spiritu in templum.Gloria patri etc.
70«. In Puriflcatioiie BMT.
Dum poteret votis numen venisse salntis,
Respongum accepit Simeon a spiritu sancto etc,
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxnnien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ras. Glastouieuse ('? Cautuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod.Cameraeen. 76 (75). D — Trop. ms. Emmeraraense saec. i'/i2. Clm. Monacen.14083. E. — 1 nuraen venire E.
707. In Assuuiptioue BMT.
Iniustos quae iustificat iustosque coronat,
Diffusa est gratia in lahiis tuis etc.
Trop. ms. Wintonieuse saec. 10. ex. Cod. Oxonieu. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense .«aec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod.Parisin. 13252. D,
708. lu Oiuniiuu Saactornm.
Dnlcia perpetuae qui fertis praemia vitae,
Gaufkte, tusti, in Domino etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoII. Corp. Christi Cantabrigien. 473.B. — Trop. ms. Glastoniense (?C;intuariense; saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — 1 praemia digne (statt vitae) A.
— 34!» —
709. Iii sanctae A^uetis.
Inclita virgo Dei, sancto coniuncta pudori,
Agnes accenso studet obvia lanipade Christo,
Virginibus comitata piis, quis carmine laudes
Concinit iste chorus recolens pie facta benignus
;
Quinque prudentes cirfjines etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 378. A. — Trop. ms.
Sangallense saec, 11. in. Cod. Sangallen. 381. B. — Trop. ms. Sangallense
saec. 11. Cod. Sangallen. 376. C. — Trop. ms. Mindense anni 1024. Cod.Berolinen. Theol. IV ^ 11. I). — 4 pia facta CD. — Cfr. Georgius. De Liturg.
Rom. rontif. 1731—1744. tom. 11, p. CCI.
710. In sancti Andreae.
Corporeis ocuUs lesum se eerneve gaudens
Et morum pietate sequi divinitus optaus
Dieil Anihxas Simoni, fratri sno: Incenimus Messiam etc.
Trop. ms. WintonieEse saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.
Calig. A XIV. B.
711. lu sancti Benedicti.
Quani bene laetatur, dum praemia digne recenset,
Fidelis strvns et priichns, qitem constituit Dominus etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Cliristi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C.
712. In S8. Fal)iani et Seba.stiaui.
Sedens in monte Dominus
Edocuit discipulos.
Sed et turbis languentibus
Opem salutis attulit.
Multitudo languentiiim etc.
Tropar. ms. Sangallense saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. A. — Trop.
ms. Mindense anni 1024. Cod. Berolinen. TLeol. IV " 11. B.
718. In sanctae Glodesindae.
Lampade vivitica caeli regem comitata,
En, Glodesinda micat; psallite voce pia,
Eia, Quinque prudentes virgines etc.
Trop. ms. S. Amulfi Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 452.
— 350 —
714. In sanctoruui lunoceutinm.
Psallite sanctorum pracconia vocibus almis,
Et iubilemus, eia, eia,
Vox in Rama audita est, plorattis et ulutatus etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Pari.sin. 1084. A. — Trop. mg.
Martialense saec. II. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. Moissiacense saec.
11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — Trop. uis. S. Aredii Lemovicensis
saec. 11. Cod. Parisin. 908. D. — Trop. ms. S. Augustini Lemovicensis
saec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12.
Cod. Parisin. 13252. F. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien.
Bodl. 775. G. - Trop. ms. Wintoniense i^aec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi
Cantabrigien. 473. H. — Trop. ras. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11.
ex. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. I. — 1 vocibus eia (statt almis)
BE. — 2 fehlt B. — 2 eia dreimal H; iubilemus illi eia D.
715. In sanctorum Innocentinm.
Sancti leremiae recinunt haec dicta propbetae,
Ecclesiae signo cum dolet, ecce, Rachel
:
Vox in Rama audita est, ploratus et ululatus etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. Martialense
saec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. S Martini Lemovicensis saec.
11. Cod. Parisin. 887. D. — 1 Sancta AD, Sancte C.
71G. In sanctornm lunoceutium.
Pro subolum tristi deflentum funere matrumJ'ox in Rama audita est, yloratus et ululatus etc.
Trop. ms. Wintouiense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cautuariense) saec 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod.Cameracen. 76 (75). D.
717. In sanctorum Innocentium.
Laudenius Dominum, pueros veneremur et ipsos
Atque proclameraus: Eia, eia, eia,
Yox in Rama audita est etc.
Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75).
718. In sancti lohannis Baptistae.
Corda patrum natis socians virtute fidei,
Eia, Tti, 2)iitr, propheta altissimi vocaberis etc.
— 351 —
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ma. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12 ) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod.Parisin. 13252. D.
719. In sancti loliannis Evang:.
A Christo quaerens Petrus de morte lohannis
Audit: Hunc volo, dum venio. si sic fore, quid tunc?Exiit sernio inter fratres, qiiod disci^nihis ille non moritur etc.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisiu. 1084. A. — Trop. ms.
Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Aeduensesaec. "/11. Cod. Parisin. Arsen. 1169. C. — Trop. ms. Vedastiuum saec.
11. Cod. Cameracen. 76 (75). D. — Trop. ms. Sammaglorianm saec. 12.
Cod. Parisin. 13252. £. — Trop, ms. Moguntinum anni 955—62. Cod.
Londinen. Add. 19768. F. — Trop. ms. Wintoiiieuse saec. 10. ex. Cod.
Oxonien. Bodl. 775. G. — Tiop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll.
Corp. Christi Cautabrigien. 473. H. — Trop. ms. Glastoniense (V Cantuari-
ense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londiuen. Calig. A XIV. I. — 2 veniara
FGH ; sic sic (st. si sic) AEH; qui tunc B.
A tropiert noch weiter:
Mirantes hinc plus, sibi sit data gratia qualis,
et von clixit lesns „non moritiir", sed „sic eum vdlo tnanere,
donec veniam".
720. In .sancti lolianni.s Eran^.
Vita Deus, dum vull in pace manere lohannem,
Consocialis amor uon esse putat moriturum,
Eia, Exiit sermo inter fratres, quod discipulus ille nonmoritur etc.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909. A. — Trop. mS.
Emmeramense saec. "/12. Clm. Monacen. 14 083. B. — Trop. ms. S. Arnulfi
Metensis saec. 12. in. Cod. Meten. 4:2. C. — 1 Vitae Deus A. — 2 nonesset A. -
721. In sancti lusti M.
lam miserens nobis Dominus praestatur ab astris:
Qui ridt venire post me, ahneget semetipisuin etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Chvisti Cantabrigien.
775. A.
722. In sancti Martialis.
Hic dictis praeluceus, morum probitate decorus,
Beatus servus, quem , ciim renerit Dominus, invenerit vi/ji-
lantem etc.
- 352 —Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ras.
Martialense saec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. B. — Trop. ms. S. Martini
Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120. C. — Trop. ms. S. Martini
Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. b87. D. — Trop. ms. S. Aredii Lemo-vicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. E. — Trop. ms. Moissiacense saec.
11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. F. — 1 His E; praecluens B.
723. In sancti Michaelis.
Felices nimium, stabiles virtute perenni,
Benedicite, oinnes angeli Domini, Domino etc.
Trop. ms. Mog^untinum anni 955—62. Cod. Londinen. Add. 19 768.
A. — Trop. ms. AVintonien.se saec. 10. ex. Cod. O.xonien. Bodl. 775. B. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
C. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. D. — Trop. ms. S. Martini Masciacensis(?J saec.
Cod. Vatican. Kegin. 222. E. — Trop. ms. A^edastinum. saec. 11. Cod.Cameraccn. 76 (75). F. — Trop. ms. Kivernense saec. 12. Cod. Parisin.
Nouv. acq. 12H5. (i. — Trop. ms. Sammaglorianum saec. 12. Cod. Parisin.
132.52. H. — 1 Felicis B.
724. In sancti Pauli.
lesus tale suis donum promisit alumnis
:
Amen dico robis, quod vos, qui rcliquistis omnia et se-
cuti estis me, centtiplum accipietis etc.
Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Canta-brigien. 473.
725. In sancti Petri.
Praefectum caelo Petrum terraque beatumVocibus his Christus adloquitur Dominus
:
Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo ec-
clesiam meatn.
Trop. ms. 8. Martini Lemovicensis saec. 11. in. Cod. Parisin. 1120.
720. In Cathedra .s. Petri.
Cni pater excelsus fidei pia sacra revelat,
Largior ipse mei consortia nominis almi:Tu es Petrus, et super lianc petram aedificabo ecclesiam
meam.
Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). A. — Trop.ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. B. — Trop. ms.Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473. C. —Trop. ms. Glastonieuse (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.Calig. A XIV. D. — 1 excelsis B. — 2 Lar . . . ipse D; nomnis AC.
— :i5l5 —
727. In ^^ancti Stephani.
Gaudia mente geris, caelos attendis apertos,
Qui Christum, Stephane, cernis in arce Dei;Eia, Video caelos apertos et lesum etc.
Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. A. — Trop. ms.Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 1378. H. — Trop. ms. Sangallen.se
saec. 11. in. Cod. Sangallen. 381. C. — Trop. ms. Mindense anni 1024. Cod.Berolinen. Tlieol. IV. 11. D. — Trop. ms. Mogiuitinum(?) saec. 10. Cod.Londinen. Add. 19 768. E.
728. In sancti Stephani.
Inter latrantum turbanim saxea corda
Bellator fortis sic ait ore pio:
Vidco caelos upertos et lesum etc.
Trop. ms. S. Amulfi Metensis 'saec. 12. in. Cod. Meten. 452. — 1
latrantium.
729. De Comnimii Martyrum.
Stunma Dei proles humano corpore sumpto
Languores nostros tulit exclusitque dolores
;
Multitudo langutntium . . . vemehant ad ev,m etc.
Trop. m». 'Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. A. —Trop. ins. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Londinen.
Calig. A XIV. B. — Trop. nis. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909.
C. — Trop. ms. S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. SO^J. D. —1 humanae C; sumpta D.
730. De uno Confessore.
Gloria celsa manet, poterit qui dicere gaudens:
Domine, quinrjue talenta tradidisti mihi; ecce, alia quinquesuperlucratus sum.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775.
731. De uno Confes.sore.
Haec meus accipiet, quae sunt proraissa, fidelis
:
Quicunque fecerit roluntatem xjatris mei, ijui in cadis est,
ipse meus frater, soror et mater est, dicit Dominus.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 77.5. — Dort
irrig als „de Virginibun'^.
Blume, Tropi Graduales. II. 23
B. Tropi ad Coinmuuiouem.
732. In NatiTitate Doniini.
1. Desinat esse dolor, pro antiqua lege quia, ecce,
Vidernnt omves fi)ies terrae,
2. Cernere quod verbuni Domini meruere, canamussalutare Dei nostri.
Trop. ms. Martialense anni 93.3—36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. B. — Trop. ms. Martialensesaec. 11. Cod. Parisin. 909. C. — Trop. ms. iS. Martini Lemovicensis saec.
11. Cod. Parisin. 887. D. — Trop. nis. S. Augustini Lemovicensis saec.
11. Cod. Parisin. 1119. E. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod.Parisin. Nouv. acq. 1871. F. — Trop. ms. .Sammaglorianum saec. 12. Cod.Parisin. 13252. G. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien.Bodl. 77.5. H. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Chri.sti
Cantabrigien. 473. I. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex.
(et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. K.Trop. ms. Moguntinum anni 9.55—62. Cod. Londinen. Add. 19768.
L. — Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen. 484. M. — Trop.ms. Sangallense saec. 11. in Cod. Sangallen. 381. N. — Trop. ms. Augiensesaec. 10. Cod. Bamberpen. Ed V 9. O.
1 fehlt L—O; es folgt dort nach 2 der Communio-Text : Eia, Vide-runt omnes etc. — 2 fehlt K.
733. In Nativitate Domini.
1. 0, quam mira Deus tribuit spectacula mundo!Videriint omnes fines terrae
2. Agnum, rectorem caeli, de virgine natum,salutare Dei nostri.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigieu. 473.B. — Trop. ms. Glastoniense ('? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Loudinen. Calig. A XIV. C. — 2 regtoreni A.
734. In Octaya Nativitatis D.
1. Intuitu fidei credentes corde fideli
Viderunt omnes fines terrae
2. De caelis missum, sancta de virgine natum,sahttare Dei nostri.
— 355 —
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrig^ien. 473.
B. — Trop. ms. Prumiense saec. '"/u. Cod. Parisin. 9448. C.
735. In Resurrectione Doniiui.
1. Naturae veteris fermentum sil procul omne,Pascha nostrum immolatus est Christus;
2. Agnns hic est verus, mundi qui criniina toUit,
itaque eptiletnur in azymis sinceritatis et veritatis.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. mB. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C. — Trop. ms. Epteruacense saec. 12. Cod.
Parisin. 10510. D. — 2 qui mundi C.
736. In Resurrectione Domini.
Feria II.
1. Confracta barathri mortis quoque lege rapaci
Surrexit Doininus
2. Sese nos redimens secumque ad caelica ducens,
et apparuit Fetro, AUeluia.
Trop. ms. Wintoniense saec 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigiea.
473. A. — Trop. ms. Glastoniense (?Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.
Londinen. Calig:. A XIV. H.
737. In Resurrectione Domiui.
Feria III.
1. Paschalis festi laudans soiiemnia Paulus
Admonet, ut placidis celebremus mentibus, eia:
Si consurrexistis cuin (liristi, quae siirsuin sunt, quaerite,
2. Qua manet aeterno splendens opulentia regno,
uhi Chrisius est in deodera L>ei sedens, AlMuia etc.
Trop. ras. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. JDB. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Chri.-iti Cantabrio^ien. 473.
B. — Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12). Cod.
Londinen. Calig. A XIV. C.
73.S. In Dedicatione Ecclesiae.
1. Domum istam cupro tegere digneris, Christe, qui dixisti:
Domus mea domus orationis vocaljitur;
2. Est domus haec iustis dicata per omnia votis,
In qua percipiet quisquis pia dona frequenter,
in ea omnis, qui petit, accipit etc.
23*
— 356 —Trop. ms. Martialense saec. 10.
S. Augustini Lemovicensis saec. 11.
die Worte: Doraum istam Doiiiine A;derbter Hexameter?
Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ins.
Cod. Parisin. 1119. B. — Von 1 nurder Text in B ist unklar, ob ein ver-
73!). Iii Aiiiiuntiatione Beatae 3[. Y.
1. Virginis antiquae sccleri quo terniiiius instet,
Suscipicnte Deo fragilis iam tegmina carnis,
-fetcc, nrgo coiuipiet et pariet fdium,
2. Salvandam ecclesiam qui per baptismatis undamConvocet atque suos sine fine coronet alumnos,
et rocahitur nomeii eius Emvianuel.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. t"od. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. CoU. Corp. Christi Cantabrigien. 473.B. — Trop. ras. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod.Londinen. Calig. A XIV. C.
740. Iii Omnium Sanctorum.
1. Gaudia iustoruni promamus voce sonora,
Eia, eia, Gaudetc, iusii, in Domino,
2. Cuius amore pio mortem solvistis, et inderectos decet crjlknidatio;
3. Vos nunc laudantes superis date coniubilare,
AUeluia. »
Trop. ms. S. Martiani Masciacensis{?) saec. '"/ii. Cod. Vatic. Regin. 222. —Der interpolierte Conimunio-Text ist jetzt derjenige de Communi martyrumtempore paschali.
741. Iii saiicti Andreae.
1, Ut meruit Christi gliscens invisere tecta,
Dicit Andreas Simoni fratri suo: Incenimus Messiam.2. Attraliit ast Petrum, societ quod iurc magistro,
et adduxit.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.S. Aredii Lemovicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. B. — Trop. ms. Moissia-cense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — 2 quo iure C'raagistrum A. .
743. In 8. lohaniiis Baptistae.
1. Praevius hic de quo pater propbetizat exclamans:Tu jiuer propheta nJtissiini rocaheris
2. Parando viam illi, cuius praeconio tutus;praeiUs enini ante faciem Domini parare vias eius.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. ms.Martialense saec. 10. ex. Cod. Parisin. 1118. B. — Trop. ms. Martialense
^ 357 —
Baec. 11. in. Cod. Parisin. 1121. C. — Trop. ms. Martialense saec. 11.
Cod. Parisin. 909. D. — Trop. ms 8 Augustini Lemovicensis saec. 11. Cod.Parisin. 1119. E. — Trop. ms. Moissiacense saec. 11. Cod. Parisin. Nouv.acq. 1871. F. — 1 Praescius E. — 2 via F. — Am ^clilufs fugen DE nochbei : Angelus cecinit in alvo matris prudenter lohannem parare vias eius.
743. Iii sancti Laurentii.
1. Haec mandata suis Dominus commendat lesus:
Qui mihi ininistrat, me seqnatur
;
2. Talibus obsequiis merces quoque digna manebit,
et nbi e(jo sum, illic et miiiister meus erit.
Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod. Oxonien. Bodl. 775. A. —Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien. 473.
B. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11. Cod. Cameracen. 76 (75). C.
744. lu saucti Martialis.
1. Ultiina venturae venient cum tempora noctis,
Beatus servus, qut-m, cum venerit Dominus, invenerit vigi-
lantem,
2. Atque coronatum statuet in aethere servum;Ameu, rlico vohis, svper omnia hona sua constituet eum.
Trop. ms. Martialense saec. 10. Cod. Parisin. 1084. A. — Trop. msMartialense saec. 11. m. Cod. Parisin. 1121. B. — 2 statueus in aethera A
745. In saucti Martialis.
1. Aguus ait Domini Martiali consociisque
:
NoUte (laudere, quia spiritus vobis subiciuntur,
2. Intrantesque domum „Sit Imic pax" dicite primum
;
gaudete aiitevi, quia nomina vestra scri^ita sunt in caeJis.
Trop. ms. Martialense saec. 11. Cod. Parisin. 909.
746. In sancti Vinceutii.
1. Cunctipotenti Deo solvamus grates, qui ait:
Qut vuU venire [lost me,
2. Corrigendo mala et peragendo bonaabneget semetipsum,
3. Quod peregit meritis dignus Vincentius martyr,
et toUat crucem suam et sequatur me.
Trop. ms. Aeduense saec. '"/it. Cod. Parisin. Arsea. 1169.
747. In sancti .Stephani.
1, Dum foret adflatus Steplianus spiramine sancto,
In caelum aspiciens lesum vidit atque ita fatur:
Video caelos apertos et lesum stantem a dextris virtutis Dei,
— 358 —
2. Sicque geno flexo procumbens hoc quoqne poscit:
Domine lesii CJiriste, accipe sinritum meum et ne statuas
illis hoc peccatum.
Trop. ms. Mopuntinurat?) saec. 10. Cod. Londinen. Add. 19768. A. —Trop. ms. Sangallense saec. 10. Cod. Sang^allen. 484. B. — Trop. ms.
Sangallense saec. 10. Cod. Sangallen 378. l'. — Trop. ms. Sangallense
«aec. 11. in. Cod. Sangallen. 3yi. D. — Trop. ms. Vedastinum saec. 11.
Cod. Cameracen. 7G (75 . E. — Trop. ms. Wintoniense saec. 10. ex. Cod.
Oxonien. Bodl. 77.5. F. — Trop. ms. Wintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp.
Christi Cantabrigien. 473 G. — Trnp. ms Glastoniense (? Cantuariense)
saec. 11. e.\. (et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. H. — 1, 2 videt E. —2 fehlt BCD. — 2 haec quoque AEH : possit G.
748. In saiicti Stephani.
1, Intuitus caelum beatus Stephanus ait:
Video caelos ajjertos et lesum stantem a deatris virtutis Dei;
2. Grandine lapidum mox moriturus sanctus Stephanus spe vitae
manentis laetabundus ita dicebat:
Domine lesu,
accipe sjtiritum meum et ne statuas illis hocpeccatum.
Trop. ms. Martialense anni 933— 36. Cod. Parisin. 1240. A. — Trop.
ms. Martialen.se saec. 11. Cod. Parisin. 909. B. — Trop. ms. Moissiacense
saec. 11. Cod. Parisin. Nouv. acq. 1871. C. — Trop. ms. S. Aredii Lemo-vicensis saec. 11. Cod. Parisin. 903. D. — Trop. ms. S. Augustini Lemo-vicensis saec. 11. Cod. Parisin. 1119. E. — Trop. ms. Saramaglorianumsaec. 12. Cod. Parisin. 13252. F. — Trop. nis. Wintoniense saec 10. ex.
Cod. Oxonien. Bodl. 775. G. — Trop. ms Wiiitoniense saec. 11. Cod. Coll.
Corp. Christi Cantabrigien. 473. H. — Trop. ms. Glastouiense (V Cantuari-
ense) saec. 11. ex. 'et 12.) Cod. Londinen. Calig. A XIV. I. — 2 fehlt CE;statt dessen: Et sitientes eum extra civitatem lapidabant invocantem Dominumet dicentem : Domine lesu etc.
749. De Commnni Apostoloram.
1. Lucratis populis soiium vos scandere caeli
Concedo clemens, quia sancto flamine plenosE(io ros elegi de mundo, ut eatis et ft uctinn afferatis
2. Christicolas cuneos mihi commendaado hdeles,
et fructus vester maneat.
Trop. ms. AVintoniense saec. 11. Cod. Coll. Corp. Christi Cantabrigien.473. A. — Trop ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) B. —1, 1 solum vos B. — 1,2 Concede AB. — In A als de Communi Confessorum.
750. De Communi Martyrum.
1. Qui pariter cernunt modcramine cuncta, eia,
Ecce, ocuU Domini snper metuentes eum et in eis,
qui s^terant siiper misericordia eius,
— 359 —
2. Est quae sola snis fiducia maxima servis,
ut eripiat a morte nninws eomm,3. Sponte sua qui dant pro Domino corpora leto,
qmniam admtor et protector noster est.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV.
751. De uno Jlartyre.
1. Quem verum genui natum, verax pater ipse
Semel iuravi iii sancto meo : Semen eius in attermimpermanehit, et sedes cius sicxd sol ui coiispectu «ico etc.
2. Haec meus accipiet, quac sunt promissa, fidelis,
Quicunque fecerit voluntatem patris mei etc.
Trop. ms. Glastoniense (? Cantuariense) saec. 11. ex. (et 12.) Cod. Lon-dinen. Calig. A XIV.
C. Commuuioues Rhj-tlimicae.
752. Pro Pace.
1 Tu verus pater pauperum,
Verus indultor criminum,
Dator pacis et supplicum
Exauditor fidelium,
5 Mitte pacis solacium
Et fructus pacis cordium.
Miss. Pictaviense imp. Parisii.s 1498.
753. In Corporis Christi.
1 Ave, salutis hostia,
Quae vitae confers praemia,
0 lux mundi et gloria,
Cuncta repelle noxia,
5 Et a mundi miseria
Nos duc ad caeli gaudia.
Miss. ms. Vodniacense saec. 14. Cod. Mus. Boliem. XIV A S. A. —Grad. ms. Pragense anni 15.51. Cod. Capif. Pragen. P 10. B. — Miss. ms.Pragense .saec. 15. Cod. Mus. Hungarici 93. C. — 2 Quae mundo confers
B. — 4 repellas C, pelle Ali; iurgia (st. noxia) B. — 5 Et de mundi C. —6 Duc (nos B) ad aeterna gaudia BC.
754. De Compassione Beatae MV.
1 De cruce depositum
videns corpus Christi
« Maesta mater lacrimans
atque vultu tristi
5 Dixit : 0 dulcissime
fili, quid fecisti,
Quod has poenas asperas
et niortem subisti?
Miss. Lingonense imp. Trecis 1549. — Scheint ein Briichstuck aus einergrofseren Dicbtung z« sein.
— 361 —
755. De Beata Maria V.
Pater summae pietatis,
Audi preces tuae matris,
Te laudantes in excelsis
Caeli iunge gaudiis.
Trop. ms. Wingartense (?) saec. 13. Cod. Stuttgardien. HB. I Asc. 9-5.
756. De Beata Maria T.
Ave, regina caelorum,
Mater, regem angelorum
Nobis placa et supplica,
Ut ipsius praesentia
Perfruamur in gloria.
Miss. TOs. S. Coionae sacc. 13. Cod. Pragen. I B 10. add. saec. 14. —Gleicher Anfang bei den Alleluia-Tropen.
757. De Beata Maria T.
Ave, regina virginum,
Ave, virgo christifera,
Generans ex te Dominum,Sola virgo puerpera,
2, Surge, venire propera,
Labes absterge criminum,
Et dignis propter scelera
Poenis inipone terminum.
Miss. Ainbianense imp. Parisiis 1487.
758. De Beata 3Iaria T.
1. Dulcis mater, maris stella,
2a. Contra naufragium 2b. In tuo gremio
Et exterminium Praesenta filio
Nostrum accelera; Pectus et ubera,
2 c. Et patri filius
Praesentet praevius
Latns et vulnera,
3. Ne mergamur sub procella.
Miss. Laudunense inip. Parislis 1491.
75f). De Beata 3Iaria T.
1 a. Quid, naturae parvitas, 1 b. Hoc effecit deitas,
Stupes, quod virginitas Cuius est humanitas
Est in matre? Sine patre.
2a. In hoc mandi vespere 2b. Qui redemit libere
De sinu pnerperae Nos, quos sortis miserae
Sol processit; Cnlpa pressit.
3 a. Virgo, quae sic parere 3 b. Mundi mundans latere,
Singulari genere Fac nos tecum vivere,
Meruisti, Mater Christi.
Miss. Laudunense imp. Parisiis 1557. — 1 b , 1 efficit. — 3 b , 1 mun-das. — Man vgl. das Rhythm. OfFertorium ^Praeter rerum seriem"(Xr. 655).
760. De Beata Maria V.
1 a. 0 regina, 1 b. 0 domina,
Saeculi salvatrix Fidei iirmatrix,
Sempiterna; Nos adiuva.
2. Ora pro nobis, pia,
lesum, tuum filinm,
Ut nobis auxilium
Conferat, dulcis Maria.
Miss. Ebroicense imp. Rotomagi 1497. — 1 a, 2 Saeculi firmatrix; um-gekehrt 1 b, 2 Fidei salvatrix.
761. De Beata Maria V.
Vera fides geniti purgavit crimina mundi,
Et tibi virginitas inviolata manet.
Miss. Baioeense imp. Rotomagi 1501. A. — Miss. Lexoviense imp.Cadomi 1517. B.
762. De Beata Maria V.
1 a. 0 qualis femina, 1 b. Post Deum unica
Cunctorum domina, Spesque salvifica!
2a. Ergo vota tuorum 2b. Suscipe, virgo pia
Servorum Maria.
Miss. S. Martini Maioris Monasterii imp. Turonibus 1508. — 2b, 1 piavirgo.
763. De sancta Anna.
1 Ave, David regis nata,
Virga lesse fecundata,
0 radix alti germinis,
Mater Mariac virginis.
— 3(53 -
5 Funde preces cum filia
Ad summi patris filium
Pro salute fidelium.
Grad. ms. Augustinorum saec. 15. ex. Cod. Capit. Aquisgranen. XXIX.A.'— Grad. ms. Murbacense saec. 15. Cod. Colmarien. 427. B.
764. De sancta BaH<ara.
Barbara, virgo pia, martyrum flos et lucerna,
Per tua praesidia pete nobis regna superna.
Mies. Kotomagense imp. Parisiis 1527.
765. De sancto Bla.sio.
1 a. 0 vir magnae sanctitatis 1 b. Omnes tibi famulantes
Et immensae pietatis, Et per aevum venerantes
2 a. Ab inferni tempestate 2 b. Libera nos, martyr sancte,
Tua magna potestate Ut possimus Deo dante
3. Paradisum possidere.
Miss. ms. Senonense saec. 15. Cod. Parisin. 880. 2.
(66. De sancto Clandio.
1 a. Gloriose praesnl Christi, 1 b. Duc nos tecum, quo ivisti,
Claudi, vir sanctissime, Post Christum piissime,
2. Intercede pro uostra
omniumque salute.
Miss. seu Sacrament, Aniciense imp. Lugduui 1527. — la, 2 Claudiisauctissime.
767. De sancto Francisco.
1 a. 0 Francisce, lux solaris, 1 b. Tu sigillum summi ducis,
Crncifixe singularis. Quod signavit clavis crucis.
2a. Cnicis lator cordialis, 2b. Pauperum tu patriarcha,
Princeps pugnae spiritalis. Castitatis vas et arca.
3a. Latus rubens nova rosa, 3b. Post te currit tua schola
Caritatis textus, glosa. Pede nuda, vili stola.
Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606. — Vgl. das Reimgebet gleichen
Anfanges bei Roth, Nr. 342.
— 364 —
768. De sancto Gabriele.
1. 0 Gabriel,
refove flebiles,
Aegros sana,
conforta debiles.
2. Fac nos mites
semper et humiles
Et in tide
fortes et stabiles.
Miss. ms. Guillerrnitarum Parisiensium saec. 14. Cod. Parisin. 834.
A. — Miss. Romanum imp. Venetiis 1508. B. — Miss. Senonense inip.
8enonibus 15-56. C.
769. De Beata 3IY. et s. Geiiovefa.
1 Ave, virgo christifera,
Ave, virgo Genovefa.
Desolatis succurrite,
Preces semper efiuudite
5 Dei patris ad tilium
Miss. ms. Sangennvfcfiaiuini saec. (13. 14.) 15. Cod. Sangenovefian. 90.
Pastor, ad ingressum caeli gregis erige gressum,
Ut caeli cursum capiamus aethere sursum
Et sic curramus, quo eo tecum veniamus.
Miss. Lingfonense imp. Trecis 1520. A. — Miss. LinMnense imp. Trecis1549. B.
n F
Miss. Pictavicnse imp. Parisiis 1498. A. — Miss. LinDfonense imp. Trecis1520. B. — 2b, 2 Nos hicet A.
Sponsus amat sponsam, salvator visitat illam,
Fraglat odor dulcis, caeli dant agmina laudes.
Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606. — 2 Flagrat.
Pro salute tidelium.
770. De saucto Godoue.
771. De saucto Hilario.
1 a. Gloriose
praesul, Hilari,
2a. Sic, ut beata trinitas,
Cuius est per te veritas
1 b. Servos tuos
fac operari,
2 b. Manifestata gentibus,
Nos locet in caelestibus.
773. De saucta Katliarina.
— 3(J5 —
773. De sancto Leonardo.
1 a. Leonardum nunc laudenius,
Suffragium postulemus,
Canamus nunc AUeluia.
2 a. Cui ferrum oboedivit,
Catenas multas contrivit,
Decantemus Alleluia.
1 b. Mentes nostras elevemus,
Corda nostra roboremus
Ad cantandum Alleluia.
2b. Et ut solvat nos ligatos,
Det semper esse paratos,
Ut canterous AUeluia.
Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606.
774. De s. Maria Mag:<lalena.
1. Ave, vitiis purgata,
Ave, Deo facta grata,
Roga tuum amatorem,
IesumChristum,redemptorem,
Ut criminum det veniam
Nobis ad caeli gloriam.
0 beata Magdalena,
Gratia divina plena,
Festa tua celebrantes
Redde tui et ferventes,
Ut possint sine termino
Laudes referre Domino.
Miss. Fontisebraldense imp. Parisiis 1606. — 2, 4 Bedde tuo.
77o. De sancta Martha.
1 0 quam dulcis et quam pia
est Christi clemeatia,
Qui pro Marthae et Mariae
sororum instantia
5 Lazarum resuscitavit
a mortis angustia.
Brev. Andegavense imp. Parisiis 1551. — (In der Messe der hl. Martha).
776. De sancto Matnriao.
1 a. Beatus Maturinus, 1 b. Praestat cibus polinus,
Cui modo consolamen Fundat pro nobis precamen,
2a. Hoc ut mundo 2b. Et futuro
pie vivamus pacem legamus.
Miss. Eotomagense irap. Parisiis 1527. — 1 b, 1 polinus = caelestis.
— 36(3 —
777. De sancta Ursula.
1 Splendor lucis aeternalis,
lesu, dator gloriae,
Prece chori virginalis,
Congaudentis hodie,
5 Nos defendas infernalis
A fletu maestitiae.
Miss. Caesaraugustanum imp. Caesaraugustae 15S1. — 5 defendat.
Tropi super „Lil)era" et „Media Tita".
Praeambnlmn.
Der Liturgiker wird entscheideu miissen, ob das „Libera me Domine"urspriinglieh dem Breviere oder dem Missale eigen ist; die Entscheidungwird wohl zugunsten des Krevieres ausfallen. — Eine andere Frage ist, obdie vorzulegeuden Tropen dem „Libera" des Missale oder des Totenoffiziums
im priesterlichen Stundengebetc zuzuweisen sind. Einige, wie die Nr. 783sicher, gehoren wohl zum „Libera" des Offiziunis, hittten also ihren eigent-
lichen Platz bei den spiiter zu publizierenden Tropi Antiphonales. Ich
trennte sie jedoch nicht gerne von den Libera-Tropen des Graduale. Weilobendrein alle unter der vagen Knbiik eines „Appendix" vereinigt sind,
wird man uber die Kulirizierung n-cht streiten wollen. — Unter der gleichen
Flagge des „Appendix" schienen mir auch die Tropen zum „Media vita",die demlnhalte nach den Tropen zum „Libera" gleichartig sind, mitfahren
zu diirfen.
778. De Die NoTissimo.
1. Andi, tellns; audi, magni maris limbus;
Audi, horao; audi, omne, quod vivit sub sole:
Veniet, prope est * dies irae supremae,
Dies invisa,.
Dies amara,
Qua caelum fugiet,
Sol erubescet,
Luna mutabitur, dies nigrescet,
Sidera super terram cadent.
R. Heu, niiseri,
Heu, miseri
!
Quid, homo, ineptam
Sequeris laetitiam?
2. Bene fundata bactenus mansit terra;
Tunc vacillabit velut maris unda.
Non erit civitas, * non castella, non torres,
In quibus vana
Nunc spes exsultat.
Siccabuntur flumina,
Mare non erit,
Blume, Tropi Graduales. II. 24
— 370 —Chaos immane os denudabit,
Tartarus horrens hiabit.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Qnid, homo, ineptam
Sequeris laefitiara?
3. Cunctae gentes velut lignum arescent,
Non erit robur [uUus] in illis
;
Undique terrores, * undique formidines,
Undique luctus,
Undique clades.
Tunc dicent montibus:
„Operite nos" ; coUibus:
„Et abscondite nos ocius;
Talia cernere non possumus."
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, homo, ineptam
Sequeris laetitiam ?
4. Dies illa tam amara, tam tremenda,
Dies illa dira nuntiabit signa;
Rugient maria * sicut leo in silva,
Littori nova
Mandabunt proelia.
Commeatus navium
Ibunt in interitum;
Non transmarinae quaerentur merces
;
Cis pontum et citra lues.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, homo, ineptam
Sequeris laetitiam?
5. Erunt signa in sole et luna et stellis,
Gentium pressura iu terris;
Surget gens in gentem, * et regnum contra regnura
;
Et terrae motus
Magni per loca;
Pestilentiae et fames,
De caelo terrores,
Bella et lites. vix ulla fides;
Divident dulces schismata fratres.
R. Heu, miseri,
Heu, raiseri!
Quid, homo, ineptam
Scqueris laetitiam?
— 371 —
•6. Fraus, dolns et dira cupido
lam regnaat in toto mundo;Praevalet impius, * laude dignus est pravus
Probitas horret,
Sanctitas displicet;
Versutus est optimus,
Utilis est subdolus,
Hebes est innocens, sanctus iniustus,
Gradiens recte perversus.
R. Hen, miseri,
Hen, miseri 1
Quid, horao, ineptam
Sequeris laetitiam?
7. Gladius vindex et ira caelestis
His protinus imminet malis.
Solvetur Satanas, * seducet omnes gentes,
Vestiens carnem
Homo videbilur,
Qui, cum sit de semine
Natus iniqno,
Dicet se de virgine procreatum,
Praebens se, tamquam sit Deus.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, liomo, ineptam
Sequeris laetitiamV
8. Hic regem caeli se praedicabit,
In teraplo Dei sedebit,
Pervertet populos * arie mira nocendi
;
Cupidos namqueFlectet muneribus,
Fortes in fide,
Constantes in opere
Terrebit signo, pulsabit poenis,
Disertos verbo eludet verbis.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, iiomo, ineptam
Sequeris laetitiam ?
9. Ille nntu permissus superno
Regnabit in toto mundo;
Gentibus popuiis * credere suadebit,
Faciet mira
Portenta magna,
Colliget discipnlos
Versutos et callidos,
— 372 —Lingua peritos, vita malignos,
Quos totum mittet iu mundum.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, homo, ineptam
Sequeris laetitiam'.-'
10. Karactere nominis sui nefandi
Homines iubet insigiiiri,
Dividat proprios * ut a coetu sanctorum
;
Hic arma samet
Contra beatos;
Nerone saevior,
Decio atrocior
Flammis et ferro, bestiis terrae
Corpora tradet beatorum.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, horao, ineptam
Sequeris laetitiam?
11. Laureas sumunt martyres Christi
Fidei armis praecincti,
Respuunt honores, * contemnunt cruciatus,
Nec blaudimentis
Pectora molliunt;
Terminum ecclesiae
Consecrabunt sanguine,
Ut velut principium sit finis quoqueSimili radians fulgore.-,
R. 0 quam beati,
Qui nondum nati
lam cives aeternae
Scripti estis patriae
!
12. Magnum praesidium sanctis suis
Christus mittet a sedibus almis,
Eliam et Henoch, * candelabra lucentia,
Jlagnos praecones,
Testes mirabiles.
Hi dabunt prodigia,
Signa et portenta
;
Confortabunt trepidos, convertent ludaeos,
Antichristo contradicent.
R. 0 quam beati,
Ad hoc praeparati,
A metu caruis
Penitus alieni
!
— 373 —
13. Nulla in eos valet potestas,
Donec ponant animas sanctas,
Eorumque linguae * claves caeli sunt factae;
Nubibus dicent,
Ne plnant imbrem
;
Ipsorum ab ore
Ignis exibit,
Qni resistentes mox devorabit,
Debitum donec compleant cursum.
R, 0 quam beati
Ad hoc praeparati
Tanto in turbine
Navem Christi gubernare!
14. Occidet eos tandem profanus
Nutu Dei permissus.
Eorum corpora * iacebuut insepulta
;
Tertia die
Resurgent incolumes, <
Inimici videbnnt
Et confundentur.
Illi resurgent, in caelum conscendent
Trinmphos gloriae portantes.
R. 0 quam beati
Ad hoc praeparati
Tanto in turbine
Navem Christi gubernare
!
15. Post gloriosos horum triumphos
Acuet hostis irara iniquus
Modico terapore * utpote regnaturus;
Saeviet die,
Saeviet nocte.
Vendere non poteiunt,
Eraere nequilmnt
Kisi charactere notati fronte,
Dextera gestantes hoc nomen.
R. Heu, miseri,
Htu, miseril
Quid, honio, ineptam
Sequeris laetitiara V
16. Quanti niundum premunt errores!
Ille superbus respuct omnes.
Pseudoprophetae * hostes erunt immanes,
Seducent gentes,
Populos subvertent,
Erigent statuam
llli profano.
- 374 —
Spiritum sumet bestiae imago,
Loquetur verba inaudita.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, bomo, ineptam
Sequeris laetitiam?
17. Rumpet abyssum stella de caelo
Monens reprobos praevio signo:
Erumpent locustae * hactenus nunquam visae,
Similes equis
Bello paratis,
Galeato vertice,
Loricato corpore,
Caudis ut scorpius aculeatae,
Facies iliis humanae.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, homo, ineptam
Sequeris laetitiara?
18. Stridor alarum ut sonus aquarum,
Dentes earum dentes leonum
;
Volabunt celeres, * rugient ut quadrigae.
Angelura ergo
Ferunt abyssi,
Quem Hebraeus Aboddon,
Graecus ApoUyon,
Exterminantem dicit Latinus
:
Tormentum malis mensibus quinis.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri!
Quid, homo, ineptam
Sequeris laetitiara ?
19. Truces per mundum equites currunt,
Tertiam partem hominum occidunt,
Vicies milies * milia erunt dena.
Sicut leonum
Capita eorum
;
Caudae eorum
Capita serpentium.
Ignis et sulphur, pestifer fumus
Prodiet ore ipsorum.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Quid, homo, ineptam
Sequeris laetitiam?
- 375 —20. Uesano redactae gentes errore
Congregabuntur Satana duce,
Proelium facturae * coutra regem supernum;Hcbraeus dicit
Locum Arroageddon.
Castra sanctorum,
Civitatem dilectam
Tunc circnmdabunt; igne superno
Omnes ibi peribnnt.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri
!
Honio, quid ineptam
Sequeris laetitiam ?
21. Xristus ab alto rutilans regno
Crucis descendet praevio signo
;
Sanctorum cnm eo * agmina angelorum:
Omnes prophetae
Et patriarchae,
[Cancti] apostoii,
Martyres purpurei,
Confessores lucidi, virginum chori
Virtutum lampade praeclari.
R. Veni, benigne
[lesu], rex pie,
Subveni redemptis
Pretioso sanguine.
22. Ydrus ppribit ille superbus;
lesu apparente prostratus
Capiet aeternos * Safanas cruciatus.
Caelum desursum,
Terra deorsum,
Ignis in medio
Succendens cuncta,
Tempestas ingens contra damnandosludice pngnabunt praesente.
R. Heu, miseri,
Hen, miseri
!
Spes quibus ianuae
Nalla est reserandae.
23. Zelo superni iudicis cuncta
Visitabuntur cordis occulta;
Verborum, operum, * ipsius cogitatus
Tunc rationem
Omnes reddemus.
Arguet, interius
Qui videt, exterius.
— 370 —Ante quem nnda et manifesta
Sunt cuncta, et non secreta.
R. Heu, miseri,
Heu, miseri,
Spes quibus ianuae
Nulla est reserandae
!
24. Alplia et Omega, lesu benigne,
Qui tenes claves raortis et vitac,
Arbiter vivorum * qui es et mortuorum,
Rex, Christe, nostra
Posside corda,
Ut laeti iudicem
Te venientem
Cum virtutum lampadc mereamur videre
Tua certi de pietate.
R. Gloria patri
Et tibi, nale,
Sancto cum spiritu
Canimus sine tine.
Epistolar. ms. Anianense saec. 10. Cod. Montispessulan. 6. add. saec.
^"Iii. — 4, 3 Rugiet. — 4, 6 Cum meatu navium. — 6, 2 Keg;nat. — 8, 9Disertor. — 10, 3 Dividet. — 11, 5 molliant. — 11, 9 radiant. — 14, 5Kesurgent in edomes. — 15, 2 ira iniquis. — 17, 1 abissus stellam. —17, 2 Novos (st Monens). — 17, 6 Galeatos. — 17, 7 Loricatos. — 19, 2hominis occidunt. — 20, 2 Satanam. — 22, l-i, reseranda. — 23, 5 redde-
bimus. — 23, 8 Ante quam. — 23, 9 Et nim sunt cuneti secreta.
Im Jahre 1863 publizierte der damalipe IJibliothekar der Stadtbibliotbek
zu Montpellier, M. Paulin Blanc, diesen „magnifique chant du deiiiier
jour" in 2. Auflage und zwar in eigener Broschiire „Prose de Montpellier
ou Chant du demier Jour, composee pour l"an Mille, deja publi^e d"apre8
un manuscrit de Vabbaye d^Aniane" (Paris, I. Lecotfre, 1863), nachdem er
18-50 deu Text dieses Liedes im 3. Bd. der ..Memoires de la Soci($td Arche-ologique de Moutpellier" mitgeteilt hatte. Darauf hatte Coussemaker dem-selben seine Anfmerksamkeit zugewendet. — Obgleich Blanc versichemkonnte „Le monde savant se montra emu de cette grande composition musi-
cale", scheinen doch alle Hymnologen die Dichtung iibersehen zu haben.Auch im Repertorium Hymnol. Chevaliers sovvie in dessen Supplementumfehlt dieser interessante Abecedar. Allerdings gibt die Melodie ihm denHauptwert; dieselbe bie.tet zugleich einen Anhaltspunkt fiir die Versabteilung
:
= - _ _ -—- s —sAu - di, tel - lus, au - di, mag - ni ma - ris lim - bus.
2.
Au - di, ho - mo, au - di, om - ne, quod vi - vit
i - rae su-pre-mae, Di - es in - vi - sa, Di - es a - nia - ra.
6. 7.
Qua caeSol
lum fu -
e - ru -
gi - et, I
bes - cet, j
Lu - na mu - ta - bi - tur.
idi-es ni-gres-cet, Si - de - ra su - pra ter-ram ca-deat.
R.
1 1 wm{m2 Si:S:;h) <f">- "»». i«-e|>-.an.
Se - que - ris lao - ti ti - am?
Diese Melodie ist fiir alle 24 Strophen die gleiche, allerdings mit einig-en
UngleicUheiten, wie ja auch der Text der Strophen kein Elieumafs aufweist.
Betreffs dieser Melodie verweise ieh fiir niihere Aufschliisse auf lilanc. —Das Textliche und den Strophenbau selhst hat letzterer nicht uiiher
besprochen. Abgesehen vom Kundreini zerlegt er jede Strophe in 7 Verse.Jeder dieser Verse zcrfallt durch eine gewisse Casur in 2 Teile, welche oft-
mals Assonanz der Endsilhen aufvveisen; die Ciisuv hat jedoch in dem gleieheaA^erse der verschiedenen Strophen einen verschiedenen Platz, wie auclj die
Silbenzahl der sich entsprechenden Verse nieist verschieden ist. Eine Aus-nahme maclit jeder dritte Vers der 24 Stropheii; er hat immer Silben,
und die Casiir fallt regelmafsig nach der sechsteii Silbe mit dem Wortendezusamuien; ich habe diese Casur durch eineti Asteriscus * hervorgehobeu. —Jeder vierte Vers zerfallt durch die Melodie in 2 Teile, deren jeder in der
Regel je fiinf Silben unifafst; daher liabe ich die vierte Langzeile inimer in
zwei kleinere Verse zerlegt (Vers 4 und 5). — Auch fiir die fiinfte Lang-zeile Blancs erheischt die Melodie Zerlegung in 2 Teile, deren jedcr imwesentlichen die gleiche Melodie hat (Vers 6 und 7).
Es ist zu bedauern, dafs fiir diese interessante Dicbtung nur die 1)6-
zeichnete Handschrift von Montpellier vorliegt, die obendrein, wie Blanc
vermutet, die Kopie eines noch iilteren Origiuales ist. Nur iu einer Karls-
ruher Handschrift (Corl. XXXNT) des 11. Jahrhunderts hat bereits Monedie erste 8trophe angetroften iMone I, Xr. 294) und sie als Bruchstuck einesgrofseren Ganzen erkannt, welches letztere er in der bezeichneten Broschiire
Blancs hatte finden konnen. Das Bruchstuck in der Karlsruher Hs., welches,wie die Hs. selbst, au^ dem 11. Jahrhnndcrt stammt, ist von grofstem Interesse
wegen des Schlusses der ersten Strophe. Statt des Rundreimes lesen wirnaralich dort:
Heu, heu, quid nos peccatores et miseri
iii (Ue illa tremenda sumus facturi,
qiiando [caeli movendi sunt tt terra]?
Hier sehen wir schon die Tropierung des „Libera me Dnmine" auftreten.
Auch die Cantio in der Hs. zu Montpellier nimmt offentiar Bezug auf ciuenPassus aus dem ^Libera" ; man vergl. nur mit dem Al)schnitt: „Dies illa,dies irae, calamitatis . . . dies magua et amara valde" des Liberadie Verse 1, 3 u. 5 aebst 4, 1 u. 2. (Selbstredend lehnt sicL die beriihmte Se-quenz „Dies irae, dies illa" an dieseu Abschnitt aus dem „Libera" an.)
Aber sie selbst ist kein Tropus zum Libera, auch nicht eine eigentliche
„Prose", wie sie Blanc betitelt, sondern eine Cantio. Trotzdem bringt ihr
Inhalt und namentlich ihre Adaptierung in der Karlsruher Hs. sie in dieinnigste Beziehung zu den Libera-Tropen. Und weil obendrein der gleich
folgende Libera - Tropus (Nr. T79) fiir den Anfang eine Entlehnung ausunserer Cantio macht, glaubte ich ihr einen Platz in diesem Appendix bei
den Tropen zum ^Libera" anweisen zu diirfen. — Wie gelaufig der Anfangunserer Cantio im ausgehenden Mittelalter und spiiter war, bekundet einZitat Daniels (I, p. 202j ans der „PostiIla V Herbergeri : Heute redet er ineigner Person von seinem herrlichen, kriuiglichen Einzuge, den er mit grofserPracht und MajesUit halten wird am jungsten Tage. Wer Ohren hat zuhdren, der hdre Audi, tellus, audi, magni maris limbus."
779. Snper „Libera me Domine".
1. Audi, tellus, audi,
Audi, omne, quod
2a. Huius mundidecus et gloria
Quam sint falsa,
quam transitoria,
3a. Nihil enim
regalis dignitas,
Nihil valet
corporis quantitas,
4a. Nullum salvat
genus aut species,
Nulli prodest
auri congeries;
5a. Ubi Plato,
ubi Porphyrius,
Ubi Flaccus,
aut ubi Darins?
magni maris limbus,
vivit snb sole:
2 b. Contestantur
haec temporalia,
Non in uno
statu manentia.
3 b. Nil artium
valet profunditas,
Nihil diis
falsa divinitas.
4 b. Transit enim
rerom materies,
Ut liqnescit
a sole glacies.
5 b. Ubi Caesar,
nbi Virgilius,
Ubi Varrus,
ubi Pompeius?
— 379 —
6a. Alexantler (Jb. Cum Heleiia
rex ubi maximus, Paris pulclierrimus,
Aut Achilles Hector Troumubi magnanimus? nbi fortissimus V
7 a, Transierunt 7 b. Sed tu, Deus,
leges mortaliiim rector fideiium,
Per unins Fac te nobis
diei spatium. pie propitium,
8. Cum de malis
fiet iudicium
In die illa tremenda,
Quando cadi movendi sunt et tena.
Trop. ms. Wingartense(?) saec. 13. Cod. Stutt<rardien. HB I Asc. 25.
A. — Collat. ms. Cassiani (Altahen.) saec. 11. Clm. Monacen. 9552. add.
saec. '*/u. B. — CoUect. ms. Altahense saec. 14. Cltn. Monacen. 9640. add.
gaec. 14. C — Collect. ms. S. Udalrici Aug-ustani saec. 15. Clm. Monacen.4-380. C-. — Grad. ms. listebnicense saec. 15. in. Cod. Mus. Hohem. XIIF 14. D. — Miss. ms. Viridis Silvae anni 1466. Cod. Paulan. 25. 2. 60.
(Blas. memb. 59.) E. — Oration ms. Neerlandicum saec. 15. Cod. Vindo-bonen. (Fideikommifs-Bibl.) 7970. F. — Collect. ms. Victorinum saec. 15.
Cod. Parisin. 15163. G. — (C '' nicht kollationiert).
Str. 1 (Introductio , wozu man vgl. Nr. 774) feblt BCE. — 1,1 marisuimbn.s F. — 2a, 3 falsa sint C, sit falsa D ; Tam sunt falsa FG. — 2a, 4et quam C. — 2 b, 1 Protestantur D, Quod testantur G, Ut testantur F. —2 b, 2 enim (am Rande nachfjctragen) haec. A. — iJa und 8b lauten iu G:
Nil artium valet profunditas,
Nihil prodest magna uobilitas,
Nihil iuvat regalis dignitas,
NuIIum salvat corporis quantitas.
3a und 8b umgestellt F. — 3a, 1 Nihil iuvat (st. enini) F, Nihil valet
D. — 3a, 3 Nullum salvat F. — 3a, 4 honoris quantiias D. — 3b und4a umgestellt D. — 3b, 1 Nihil artium B. — 3b. 2 valet fehlt A; latens
(st. valet) B. — 3b, 3 Nil valet diis A. — 3b, :i und 4 laviteu in D : Niliil
valet carnis iucunditas; in F: Nulli prodest magna nobilitas. — 4a und 4blauten in F und G (in gekiirzter Form):
Sic uon (nec G) prodest genus aut species,
Sed ruunt ut a sole glacies.
4a, 2 genus vel BC, genus et A. — 4b fehlt B. — 4b, 1 Transierunt(enim fehlt) D. — 4b, 2 vera (st. rerum) C. — Die Beispiele in den Str. 5und 6 wechseln fast in illtn Quellen. Ich legte dureh obigen Text jenenaus A vor, abgeseheu von 5a, 1, welcher Halbvers in A lautet „Ubi Paris"
(cfr. 66, 2).
B hat folgeiulen Wortlaut:
5. Ubi Caesar, ubi Pompeius, 6. Ale.xander re.x ubi maximus,Ubi Porus vel ubi Darius, Atque Achilles ubi magnanimus,Ubi Plato, ubi Virgilius, Cum Helena Paris pulcherrimus,
Ubi Flaccus, ubi Porphyrius? Ubi Hector Trouni fortissimus?
C hat folgenden Wortlaut:
5. Ubi Plato, ubi Pompeius, 6. Alexander rex ubi maximus,Ubi Porus, ubi Porphyrius, Ubi Hector Troum fortissimus,
Ubi Caesar, ubi Virgilius, Ubi Helena, Paris pulcherrimus,
Ubi Flaccus aut ubi Marius? Ac Achilles ubi magnantmus?
— 380 —DE Rtinimen mit C ziemlich iiberein; folgende Varianteu sind zu vef-
zeichnen
:
5, 2 Porus aut ubi Darius D; Pomphirius E. — 5, 4 Ubi Darus autubi Darius E, Ubi Piaccus, ubi Porpbvrius D. — 6, 8 Troiae D; HectorTroum ubi f. E. — 6, 3 Cum Helena DE. — 6,4 Aut (st. Ac) DE. —Zwischen 6, 2 uud 6, 3 ist in D noch einge.sclioben
:
Ubi Nero, princeps vilissimus,
Aristoteles ubi doctissimus,
Ubi Sam.son, dux poteus, virilis,
Ubi .Salomon, gloria sapientiae,
Avicenna ubi et Averroes,
Commeutatov ubi et Seneea?Ceciderunt in profundum ut lapides
;
Quis scit, si datur eis requiesV
FG, wie durchweg, haben auch in deu Str. 5 und 6, die noch ura eine
weitere vermehrt ist, fast gleichen Wortlaut:
5. Cum Helena Paris pulcherrimus, 6'. Ubi Dioinedes, EmpedoclesAut Achilles ubi niajrnanimus '? Vel egregius Aristoteles,
Ubi Plato, ubi Porphviius, Alexander ubi rex maximus,Ubi Tullius et Virgilius? Ubi Hector, Troiae fortissinius?
6". Ubi Samson, vir durissimus,
Ubi Salomon prudentissiuius,
Ubi David, vir ditissimus,
Ubi Absalon, vir pulcherrimus ?
Schon der zerstorte Keim verrat in den Strophen aus DF und G die spatere
Zutat. — Str. 7a steht in D nach Str. 4b. — 7a, 2 legem B. — 7a, 4momenti (st. diei) FG. — 7b, 1 Sed o Christe A, Sed tu Christe D; Pie
Deus FG. — 7b, '6 sq. te bone nobis propitium A. — 7b, 4 Christe
(st. pie) BE, semper (st. pie| CFG. — 8, 1 Dum D; de nobis C. — Str. 8fehlt A; statt dessen die Zutat:
ludex clementissime,
In regnuni tuum suscipe me,Quem pretioso sanguineDignatus es redimere.
Fast alle Quellen bieten auch die Mclodie dieses Tropus, der in E be-
zeichnet ist als ^Prosa seu sequentia pro defunctis", in G als „Prosa in
officio niortuorum". — Bislang war nur jener Text bekannt, den Kambachohne Quellenangabe iu seiner Anthologie (I, p. 361) unter dem Titel „Canti-cura de morte" vorgelegt hatte (abgedruckt bei Daniel I, p. 850). Haur^au(Notices et extraits, IV, p, 332) bemerkte zu diesen Editionen: „Mais cesdeux cditions sont tellement d^fectueuses qu'on peut les qualifier d'incom-prelieusibles" , weshalb er (a a. O.) den Text aus G publizierte, oline deneigentlicben Charaltter dieses Liedes als eiues Tropus zum „Libera ' _zu er-
keimen. — Wie schon aus den vielen Varianten hervorgeht, war der Tropusein viel gesungener.
7S'J. Super „Libera iiie Domine".
Quando caeli movendi sunt et terra,
1 a. Fletus et stridor dentiuni 1 b. Nil valebunt rhetoricae
Inter turmas gentium Artes nec sophisticae
Erit infinitus; Nec legisperitus.
— 381 —2a. Terra tremet,
Mare fremet,
Ignis pluet,
Sanguis tiuet
Super rivos fontium •,
3. Terrae superficies
Ardebit, et materies
Caeli renovatur.
2b. Sol nigrescit,
Dolor crescit,
Leo rugit,
Homo fugit
Ad cavernas montium.
4. Corda patebunt nuda,
Leo de tribu luda
Arcanu contemplatur.
5. Rubra veste, Spina teste,
ludicabit, Separabit
Nationes gentium.
6. Nunc clamemus omnes rei
:
Miserere, miserere,
Miserere, fili Dei,
Miserator omnium,
Qnando caeli movendi sunt et terra.
Collect. ras. Benedictoburanum saec. '-/is. Clm. Monacen. 4612. add.
saec. 13. A. — Trop. ms. Diessense saec. 14. Clm. Monacen. .5539. B. —Miss. ms. Viridis Silvae anni 1466. Cod. Paulan. 25. 2. 30. (Blas. memb.59). C. — Cantion. ras. Pragense saec. 14. Cod. Pragen. V H 11. D. —Grad. ras. Iistebnicen.se saec 15. in. Cod. Mus. Bohem. XII F 14. E.
la, 2 turbas DE. — 2a, 3—5 und 2b, 3—5 umgestellt BE. — 3b, 3
nigiet BCE. — 3b, 4 fugiet BCE. — 3b, 5 In DE; cavernis E. — 3, 2
maceries CE, maneries B. — 3, 3 Caelum renovabitur C; renovautur B,renovabuntur E. — 4, 3 contemplantur AE. — 5, 1 Spica teste E. — 5, 2
Et parabit (st. Separabit) A. — 6, 1 omnes regi A. — 6, 2 fehlt AB. — DieMelodie , nach der in deu Strophen 3—6 kein Parallelisraus vorhanden ist,
obgleich ihu der Text vermuten liefse, ist von solchera Interesse, dafs ich
dieselbe (nach D) folgen lasse:
dla. Fle-tus et stri-dor den - ti - um In - ter tur - mas1 b. Nil va - le - bunt rhe - to - ri - cae Ar - tes nec so-
gen - ti - um E - rit in - fi - ni - tus.
phi - sti - cae Nec le - gis - pe - ri - tus.
2a. Ter-ra tre - met, Ma-re fre - met, Ig -nis plu-et,
2b. Sol ni - gre - scit, Do-lor cre - sc it, Le-o ni - git.
— 382 —
-—Si- iSan - giiis flu - et Su - per ri - vos foii - ti - um.Ho - Dio fu - git Ad ca - ver-nas mon - ti - um.
3. Ter-rae su-per - fi - ci - es Ar-de - bit, et ma - te - ri-es
Cae - li re - no - va - tur. 4. Cor - da pa- te-bunt
nu - da, Le - o de tri - bu ,Tu - da Ar - ca - na
1' -^Bl I _ I i1—(—^
con-tera - pla - tur. 5. Ru-bra ve - ste, Spi-na te - ste,
Ju - di - ca - hit, Se - pa - ra - bit Ka - ti - o - nes gen - ti-um.
6. Nunccla - me - mus om-nes re - i: Mi - se - re - re,
Mi - se - re - re, Mi - se - re - re, fi - li De - i,
— 383 —
7)^1 a. Saper ^Libera me Domine^.
1. Dmjw venerit filius liominis
ludicare saeculum per ignem,
Dicet iustis 3. Dicet impiis
ad dexteram positis : ad laevam positis
:
„Venite, benedicti, „Ite, maledicti,
Vobis dare Ad infernum,
regnum disposui". nanquam redituri".
0 felix vox, 0, proh dolor,
felix promissio, quanta tristitia,
Felix dator, Quantus luctus,
felix et datio! quanta miseria!
4. In die illa tremcnda,
quando caeli movendi sunt et terra.
Miss. ms. Viridis Silvae anni 1466. Cod. Paulan. 25. 2. 30. (Blas.
mb. 59). A. - Pros. ms. Sangalleuse (liranden) anni 1507. Cod. Sangalleu.
uiO. B. — 1,1 Cum venerit A. — 2 und 3 umgestellt B. — 2, 4 dare fehlt
A. — 2, 7 dignatio (st. promissio) B. — 2, 8 datus B. — 2, 9 felix donatio
B. — 3, 1 iniustis (st. impiis) B. — 3, 6 Quantus (st. O proh) B.
lu A geht noch voraus, sich unmittelbar an den Tropus „Audi tellus"/Nr. 779) anschliefsend):
Dum venerix iudkare saeculuin per ignem,
Aurum et argentum nou liberabit nos ab igne terribili
;
Vestes et deliciae in condemnationem ibi erunt,
Non liberabit frater proprium fratrem, nec pater filium suum,Sed quisque stabit in ordine suo, tam in vita quam in iuceudio.
me546
781 b. Super ^Libera me Domine".
1. Quando Deus,
filius virginis,
ludicare
saeculum venerit,
Dicet iustis
ad dextram positis:
Accedite,
dilecti fiiii,
Vobis dare
reguum disposui.
0 felix vox,
felix promissio,
Felix dator,
ct felix datio!
2. Post haec dicet
ad laevam positis:
Nescio vos,
cultores criminis,
Vos decepit
gloria saeculi
;
Descendite
ad ima baratliii
Cum Zabulon
et suis ministris.
0 proh dolor,
quanta tristitia,
Quantus luctus,
Quanta suspirial
— 384 —
3. lam festinat * rex ad iudiciuni,
Dies instat * horrenda nimium
;
Et quis erit * nobis refugium,
Nisi mater * virgo, spes omnium
Quae pro nobis * exoret tilium.
0 lesu, rex, * exaudi poscimus
Preces nostras, * et salvi erimus
[7« die illa iremenda, quavdo etc.]
Gueranger, Das Kirchenjahr, I, 184. ohue Quellenangabe, nur mit derBemerkung „aus dem 1.5. oder 16. Jahrhundert". Wahrscheinlich war seine
Quelle das Processionale ms. S. Albini Andegavensis saec. '®/i6., zitiert vonfhevalier, Repert. Hymnol. Nr. 32234. — Vgl. Don Pothier, Revue duchant Gregorien IV , p. 49 sq. — Sichtlicli ist dieser Tropus eine Uber-arbeitung des vorhergehenden (Nr. 781 aj: die Redaktion hat gleichmafsigenKhythmus in die Dichtung gebracht.
782. Super ^Libera me Domine".
1. 0 vae, dicunt miserae,
Quae ctuciantur animae-,
2. 0 vae, nos peccavimus
Mundo, mundo dum viximus;
3. 0 vae, mala luimus,
Quae laeto corde gessimus
;
7. In die illa tremenda,
0 vae, nunc sunt pessima,
Quae mundus habet optima.
0 vae, salus gentium,
Per te detur solacium;
0 vae, parcas miseris,
Ne damnemur cum impiis
quando caeli movendi sunt et terra.
Trop. ms. Wingartense (?) saec. 13. Cod. Stuttgardien. HB I Asc. 95. —1, 1 sic dicant. — 6, 1 ut parcas. — Der Abschhifs (7) steht nicht in derQuelle verzeichnet, wird aber wohl sicher zu erganzen sein.
783. Super „Libera me Domine".
1. Heu, quot potentes,
Heu, quot nobiles
In die illa peribunt!
Quot divites et sapientes luge-
bunt
!
2. 0 mundi gloria,
Res miseranda,
Et transitoria!
Vae illis, qui diligunt ea.
3. Ardentes animae
Flent sine line,
Flent sine line,
Ambulant per tenebras dicuntque singulae:
Vae, Vae, Vae, quantae sunt tenebrae
!
— 385 —4. Magna et niirainia sunt iudicia tua, Doraine,
Qui non derelinquis sperantes in te
;
Libera nos in tempore angustiae.
5. 0 pastor bone, pastor aeterne, pastor clementissime,
Qui saluti ovium tuarum non parcens animaeRedemisti eas proprio sanguine,
Memor esto congregationis nostrae
Et oves lapsas in viam salutis aeternae restitue
Et ad pascua perpetui convivii perducere dignare,
Qnando caeli movcndi siwt et terra.
Oration. ms. Schonaiigiense saec. 12. (Privatbesitz) ; daraus bei Roth,D. Gebetbuch der hl. Eli.sabeth von Schonau, Augsburg 1886. fS. 49.) —1, 1 und ebenso 1, 2 und 4 quod (st. quot). — Der ganze Tropus ist Reim-prosa; eingeleitct wird derselbe nach „Quando caeli" etc. durch Schrift-
texte: Horrendum est incidere in manus Dei viventis (Hebr. lOsi), nammanife.ste veniet Deus noster et non silebit; ignis in conspectu eius ardebitet in circuitu eius tempestas valida |Ps. 493), quae prorsus examinat, quosignis e.xurati in die iUa tremenda. — Alsdann folgt der vorgelesteText des Tropiis, der in Str. 6 vollstiindig rhythmisch gestaltet ist. — AlsAbschlufs folgt noch ein Gebet, das sich als reine Prosa darbietet: „Creatoromnium rerum, Deus, «jui me de limo terrae fo rm a s ti et mirabiliter propriosanguine rederaisti, corpusque meum. licet mndo putrescat, de sepulehrofacies (facias Hs.) in die iudicii resuscitari, exaudi, exaudi me et aniiiiammeam in sinu Abrahae, patriarchae tui, iubeas collocari, Quando caeliroovendi sunt et terra". Allerdings liefse sich auch dieses Gebet in
4 Langzeilen zerlegeii, von denen je 2 fast gleiche Silbenzahl haben, und die
mit den Reimworten „ffirmasti — redeinisti",
,,resuscitari — collocari"
schliefsen; ist das beabsichtigte Reimprosa, so wiire auch dieser Abschlufsals siebente Strophe dem Korpus des Textes anzugliedem. — In der Quellegchort der Tropus zum „Libera" des Officiums im Breviere, namlich zumletzten Responsorium der 'd. Nocturn.
Viel Ahnlichkeit im Aufbau (Mischung von Prosa, Reimprosa und rhyth-
mischen resp. metrischen Versen) zeigt ein Tropus zum „Libera" des Bre-vieres, welches im Antiphonar. ms. Augien.se saec. 12. Cod. Karolsruhan.Aug. LX auf fol. 262'' sqq. eingetragen ist und von Mone (Nr. 296) publi-
ziert wurde. Dasselbe begiunt auf dem bezeiclineten Folium mit dem litur-
gischen Texte: „Libera nie, Domine, de morte aeterna in die illatremenda, quando caeli movendi sunt et terra; dum venerisiudicare saeculum per ignem. Tremefactus . . Kach letzterem
Worte beginnt die Riickseite des Fol. 262, welche aber bis auf die eine
Blurae, Tropi Graduales. II. 2b
6 Oremus Dei lilium
Et omne agmen caelicum,
Mitem Dei genetricem,
Animarum salvatncem,
Apostolos et martyres,
Confessores et virgines,
Monachos atque viduas,
Omniura fideliura turmas,
Ut Deum patrem pro cunctis
Rogent in tide defunctis,
Quando caeli movendi sunt et terra.
— 386 —
Schlufszeile abgeschabt ist. Nur einzelne Stellen schimmem so durch, dafsdie Buchstaben noch lesbar sind. „Tremefactus'* steht offenbar fiir
^.Tremens factixs", und so lafst sich der Text der ersten Zeilen auf dem ab-
geschabten Folium divinieren, namlich: ,Tremens factus [sum ego, ettiraeo, dum discussio venerit atque ventura ira]": das ist der
liturgische, nicht der tropierende Text, weshalb auch aus dem Repert. Hvmnol.Chevaliers das Initium ,Tremefactus . .
." (Nr. 20543) zu streichen isL
Etwas spater folg-en die Worte „Vix iustus salvabitur" , und nach einemkleinen Intervall: ^PIangent se super se omnes tribus terrae, dum venerisiudicare saeculum per ignem]". Ecce, breves posuisti dies meos et
vita mea, quasi non sit, in conspectu tno ; omnia enim vanitas, omnis homovivens tantum in iraagine ambulat, tantura frustra conturbatur, congregat et
ignorat, cui dimittat ea. Nunc ergo, quid exspecto, Domine ? Praestolatio
raea tu es in die illa, quando caeli moveudi sunt et terra. — In
ahnlicher Weise bewegt sich die Tropierung voran, meist rein prosaisch, abund zu mit An.satzen zum Reim. Zu letzterer Art gehort die Strophe nAr-dentes animae" etc, der wir oben als Str. 3 begegneten. Von Interessesind die 2 folgenden, in gleichera Rhythmus gebauten Strophen
:
Tunc infemus apparebit Lacriraosa dies illa,
Et damnatos absorbebit, Qua resurget de favilla
Fulgur ignis atqiie vermes ludicandus homo reus:
Tracidabunt peccatores. Tu peccatis parce, Ueus.Suscipe, Domine, etc. (Prosaisch). Creator omniuin etc. (wie S. 385).
Letztere Strophe ist von Bedeutung fiir die Sequenz „Dies irae'^. —Gegen Schlufs bilden 1 Distichon, eine Strnphe in Reimprosa und 2 rhvth-misch gebaute Strophen die Tropierung, namlich:
Pensa, mortalis, quia nil sunt gaudia camis,Quae quisquis sequitnr, ad tenebras rapitnrIn (lie illfi tremenda, quando caeli m. s. et t^rra.
O quam dira condicio,
Quae ei Adae vitio
Nos perdendo traxit [a] primordio /»i die illa etc.
Pretiosa mors sanctoram Ecce, vobis trado regnum,in conspectu Domini. quod dare disposui.
Quam felices, quis dicetur Pro me quidem respuistisin die iudicii: blandimeuta saeculi,
[0] venite, benedicti Possidete, quod terreui
patris summi filii. non videbunt oculi.
7^. Snper «Media rita".
Media rita in morte sumus. Quem quaerinuts adiuiorem.nisi te, Domine, qui pro peccatis nostris iuste irascerit ?
1. Acb,
Homo, perpende, fragilis,
Mortalis el instabilis,
Quod vitare non poteris
Mortem, quocnnqne ieris;
Xam aufert te saepissime.
Dom vivis libentissime.
Sancte Deus!
Vae.
Calaniitatis in die
Vermis fremet invidiae.
Dum andit flentem animam
:
„Mortalis essem utinam,
ynam mortis Christi gladius
Transfixit: absit gravins.'"
Sancte fortis!
— 387 —
3. Heu,
Nihil valet nobilitas
Neque sedis sublimitas,
Nil generis potentia,
Nil rerum adfluentia;
Plus pura conscientia
Valet mundi scientia,
Sancte et misericors salvator,
amarae morti ne tradas nos.
Cantion. nis. Eugelbergense anui 1312. Cod. Engelbergen. 314. A. —Trop. ms. Diessense saec. 14. Clm. Monaceu. 5539. B. — Cantion. ms.Tegurinum saec. 15. Cgm. Monacen. 716. C. — CoUectan. ms. Seitzensesaec. 15. Cod. Ronian. Vitt. Eman. 602. (Varia 4). D. — Miss. ms. Viridis
Silvae anni 1466. Cod. Paulau. 25. 2. 30. (Blas. memb. 59). E. — Oration.
ms. S. Petri Salisburgensis anui 1474 Cod. Petrin. a III 10. F. — Grad.ms. Altovadense anni 1410. Cod Altovaden. 42. G. — Cantion. ms. Vi.se-
gradense saec. 15. ex. Cod. Visegraden. V Cc i). H. — Cantiou. ms. Pragenseeaec. '^/le. Cod. Prageii. VI C 20. 1. — Oration. ms. Neerlandicum saec.
15. Cod. Vindobonen. (Fideikommifs-Bibl.) 7970. K.
1 , 4 Qui vitare B. — 1,6 Nam aufert te fehlt H ; Sed aufert D. —1, 7 viveres D. — Str. 2 fehlt D. — 2, 3 Vermes frement E. — 2, 4 Dumaudis CHl, audent E, videt A. — 2, 5 Mortalis esses HI, esset A; esse
vicinam (st. utinam) K. — 2, 6 Dum dire mortis gladius K; Christi niortis
CHI, Christi fortis B. — 2, 7 assit gratius (st. absit graviusj CHI, assit
gratia K, et non alius A. — 3, 3 Nilque sedis subtilitas A. — 3, 7 Valet
quam mundi C. — Str. 2 uud 3 uragestellt BK. — Str. 3 lautet iu D:
Nihil prodest nobilitas
Nec honoris .sublimitas;
NuUum .«alvat crudelitas
Nec saecularis dignitas,
Sed tantum vitae puritas,
Placita Deo caritas.
Hinc suffragare angelis,
« Cunctis sanctis archangelis,
Christi matri prae oranibus,
Ut simu» in caelestibus.
E fiihrt den Tropus am Schlufs in folgender Weise weiter uud macht ihn
zu einer Art Tropus iiber das ,,Libera'"
:
Qui ambulabat, iacet,
Qui loquebatur, tacet,
Clausi oculi lumen uon capiunt,
Nec aures ulla voce patescunt,
Omuia membrorum officia
conquiescunt:
Non est gressus ad ambulandum,Nec tactus ad operandum,
Nec sensus ad percipiendura.
Nonne ista est doraus, quamiuvisibilis inhabitator oruabat?
Reeessit,
qui non videbatur,
Remansit,quod cum dolore premebatur.
Ista est causa iustitiae,
Cuius maestitiae
Tu sis consolatio, Christe.
Sancte et miserkont .talvator,
amarae morti ne iradas nos
in (Ke illa tremmda.25*
— 388 -
In HI ist vorstehender Tropus niit dem folg-enden (Nr. 785) und mit Bruch-
stucken aus Nr. 779 versclimolzen worden, und zwar filgen sich:
Str. 1 von >'r. 784 ; Str. 1 von Nr. 785 ; darauf folgende Strophe
:
Quantus luctus, quanta miseria,
Qualis erit tristitia
Necnon et stridor dentiumIn catervis gentium,
Dum iudex per iudicium
Malos mittet ad supplicium
!
Hieran reiht sich: Str. 3 von Nr. 785; Str. 3 TOn Nr. 7S4; Str. 4a, -jb,
5b von Nr. 779; Str. 2 yon Nr. <s4; Str. 2 von Nr. 785; Str. 3a, 1 und
2, 3b, 3 und 4, 4a, 7b von Nr.J79;
schliefslich der prosaische Abschlufs
:
„Vigilate omnes et orate; nescitis enim, quando tempus sit. Vigilate ergo;
nescitis enini, quando dominns domus veniat, an media nocte, an galli cantu,
an niane ; ne, cum veniat repente, inveniat vos dormientes etc.
Zum „Media Tita" selbst vgl. man W. Bjiumker, D. kath. deutsche
Kirchenlied, I, S. 583 ff. und besonders wegen des Ursprunges S. 592 f;
ferner Ad, Franz, D. Messe im deutschen Mittelalter, S 99 und 208. — Esist eine Legende des 17. .Jahrh., dafs Notker Balbulus der Verfasser
dieses im 13. bis 16. Jabrh. sehr verbreiteten Liedes sei. Als alteste
Te.vtquellen kenne ich das lirev. ms. Anglicum saec. 11. Cod. Londinen.Harl. 2961 und Krev. ms. Hispanicum saec. "/12. Cod. Londinen. Add.30849. Von den St. Galler Handschriften haben nur die jiingeren aus dem14. bis 15. Jahrh. den Text des „Media vita" und zwar ohne Angabe des
Autors. Cfr. Julian, A Dictionary of Hymnology s. v. Media vita.
78.}. Super ^Media Tita''.
1. Ach,
Saeculi vaiia gloria,
Fragilis, transitoria,
Res, forma cum potentia,
Honor et sapientia,
Cetera mundi gaudia
Cuni morte rnunt omnia.
2. Vae,
Quare amamus talia,
Quae uon sunt permanentia,
Sed florent quasi lilia,
Quorum tlores et folia
Velocitate nimia '
Deficiunt? Sic talia.
3. Heu,
Modo regnat simonia,
Supprimitur iustitia;
Pastores errant in via,
Grex sequitur vestigia.
lesu, virgo, niater pia,
Nos nato reconcilia.
Cantion. ms. Tegurinum saec. 15. Cgm. Monaeen. 716. A. — Cantion.ms. Pragense saec. 14. Cod. Pragen. V H 11. B. — Cantion. ms. Pragensesaec. '^/i6. Cod. Pragen. VI C 20. C. — Cantion. ms. Visegradense saec.15. ex. Cod. Visegraden. V Cc rj. D. — 2, 5 Quorum odor et A. — 2, 7Defluunt BCD. — 3, 3 Deprimitur B, Opprimitur CD. — 3, 7 nato nos A. —In BCD geht als disparates Stiick voraus die Str. 1 von Xr. 784; Str. 2und 3 sind umgestellt. Im iibrigen vgl. wegeu C und. D die Anmerkuug zuNr. 784.
— 389 —
<S6. Super ^Media vita**.
1. Salve, lesu, carens labe,
A delicti nostri tabe
Fac muadatos et a trabe
Nos sub ala pacis habe
2. Salve, lesu, qui beatus
Es a niatre baiulalus,
Ad salutem nobis datus,
Nostri statum incolatus
Pro tuo saucto nomine. Soluto claude crimine.
3. Salve, lesu, qui per crucem
Tenebrarum regem trucera
Vincis vitae stupans nucem.
Ad caelestem duc nos lucem.
Caelorum rex et domine.
Cantion, ras. Pragense saec. 14. Cod. Pragen. V H 11. A. — Cantion.
ms. Tegurinuin saec. 15. Cgin. Monacen 716. B. — 1, 2 delicti onini
fst. nostrij 15. — 1, 3 Fac purgatos K. — 1, 4 ala patris B. — Str. 2 und
3 umgestellt B. — 2, 4 sq. Et in templo praesentatiis|Felici fiU . . . A. —
3, 4 caelestem nos fer luceni B. — In A bezeichnet als „super media vita";
in ii zwischea Tropi super Antiphonas.
1. Jfachtra^ zu den OtTertorium-Tropen. — Theologen und Litur-
giker kennen die iSchwierigkeit , den OtTertorium-Text in der Toten-Messezu interpretieren. Da ist es von Interesse, welche Interpretation zu diesemOffertorium durch die Tropen geboten oder nahe gelegt wird. Einenmetrisch uder rhythmisch gebauten Tropus konnte ich nicht vorlegen; zwei in
Prosa abgefafste bietet uns das Trop. ms. Heidenliemense saec. 11. Cod.Oxonien. Se\d. snpra 27, von denen namentlich der zweite hochst interessant
'
ist. Vorher sei daran erinnerf, dafs der Antiphona des Offertoriura ur-
spriinglicli ein oder mehrere Versikel foltrten ; letztere wurden durch dasTridentinische Missale ausgen\erzt , nur dcm Offertorium der Totenmesseblieb der Versikel : „Hostias et preces tibi, Domine, laudis offeri-mus etc." Ein weiterer, nunniehr uicht vorhandener Versikel lautete (nach
einem handschriftlichen Graduale unbekannter Herkunft, saec. 15., das imBesitze L. Kosenthals sich findet):
Redemptor animarum omnium christianaruni, raitte archangelum sanctumMichaelem , ut ille dignetur eas redimere de regionibus tenebrarum et
perducat eas in sinum Abrahae in lucem sempiternam,quam olim etc.
Dieser V- ist im bezeichneten Tropar von Heidenheim ebenfalls verzeichnet,
aber nicht im vollen Texte vorgelegt ; aii ihn schliefst sich als Tropus an:
0 pie Deus, qui primum hominem ad acternam gloriam revocasti,
Pastor bone, qui ovem perditam pio umero ad ovile reportasti,
luste iudex, dum veneris iudicare, libera de morte animas eorum, quosredemisti; ne tradas bestiis animas confidentcs tibi; ne derelinquas
eas in finem.
Es folgt darauf die Repetitio der Antiphona: Domine lesu Christe etc. —Ein zweiter Tropus wird eingeleitet mit der Kubrik:
Naclitrage uud Berichtigungeu.
^Prosa de OfTertorio'^.
— 300 —
„Item Prosa de Offertorio."
lesu bone, triumphator mortis in cnice, attolle oculos clementiae (clemen-
tiam Hs.) nitilos et respice in taciem ecclesiae, matris Dostrae viduae,
quae plorat filios suos, fratres nostros defunctos,
Qui pro culpa offensionis gemunt incolae sub mortis caligine, ubi nullus
ordo, sed sempiteruus iuhahitat horror.
Verba: Ergo, venialis iudex ultra David mansuetudinem, ut superexaltet
misericordia iudicium, suscipe pro illis preces et sacrificium nostrum,
illud revolvens, quod memor fig-ulus fio-menti olim per prophetam pro-
misisti : Ego feci,ego feram
,ego usque ad canos et senectam por-
tabo, ego salvabo.
qui pro culpa offensionis germint inrolae sub mortift caligine.
Ad lianc vocem dilectionis numquid, o fons David, viscera miserieordiae
continebis? Parce miseris, parce desolatis sub flamma sulphuris, et
lotis unda lordanis, licet innocentiae maculam dederint, redde stolamprimam immortalitatis, antequam veniat dies illa, dies magna, in quaad umbras tartareas iudicatis non erit ultra spes solacii in tormentis,
libi iiuUus ordo, sefl stw^titernus inhabitat horror.
2. Xachtrag zu den Libera-Tropen. — Die iiltesten Quellen der-
selben veicVien bis ins 12. Jahrhundert zuriick-, einem Tropus aber, aller-
dings einem in Prosa abgefafsten, begegnete ich in einer Quelle des II. Jahr-hunderts, namlich im Commentarius ms. Beati (Cod. Parisin. 8878J:
Libera me, Dojnine, de niorte aeterna. Graviter mala implicant me;quaero spem
,indulgentiam, remedium, veniam, ne corruar infeliciter
in die illa tremenda.Ingemiscite super me, universa elementa; lapsus crudeliter cecidi
miserabiliter; misera me, Deus meus, quaiido caeli movetidi sunt et
terra.
Heu me miserum, infelix percnssus sum iniquitate, ignorans, quid fugiam;parce, redemptor, priusquam mors absorbeat, (/«»? veneris iudicuresaeculum per ir/nem.
Lux immarcescibilis , eripe me de tenebris, ne cadam in obscuris in
poenarum incendia. Qualis pavor tunc aderit, quando Deus iratus
erit, et infernus apparebit, sulphur atque vermis trucidabunt pecca-tores in die illa tremenda.
Vox de caelu : < > vos mortui, qui iacetis in sepulcris, surgite et occurrite
ad iudicium salvatoris, quando caeli moiendi sunt et terra.
Caelum et terra transibunt, secretaque multa aperta erunt, dum venerisitidicare.
Heu me, proh dolor, quid referam ante tautum Dominum? — i^decvlum —Tribulabitur ibi fortis, et amara erit tunc dies illa per ignem.lesu Domine, qui venisti redimere, miserere, peto, dum reneris iwlicaresaeculum ptr ignem.
Der Text ist im Anfange entstellt; es heifst in der Zeile 2: remedium veniensuec corruat feliciter ; Z. 4 : Ingemescite . . . crudeliter cecini ; Z. 7 : meniiser , . iniquitatem.
3. Berichtiguagen:S. 45; Nr. 66; .Str. 1, 1: Nach „lator" das Komma tilgen.
S. 116; Nr. 25-5; Titel: 1. In s. lohannis Evangelistae statt Bap-ti stae.
S. 118; Nr. 262; Str. 1, 2: I. quae euangelica st. quae en angelic a.
S. 142; Nr. 326; Anm. zu 1, 1 : 1. Martyrio st. Martyro,S. 224; Nr. 434; Vers 3: I. Carnem st. Carmen.S. 303; Nr. 588; Anm. Z. 12: I. Tibi soli dati st. soli tabi.
Inhaltsverzeichnis.
I. Gesamtiiberblick.
I. Tropi ad Introitum. — Praeambulum (S. 17).
A. Introductiones ad Introitum (Nr. 1—64).
B. Tropi ad Introitum (Nr. 65—382).
n. Tropi ad Epistolam. — Praeambulum (S. 167).
Epistolae farcitae (Nr. 38:^—414).
in. Tropi ad Graduale. — Praeambulum (S. 211).
A. Tropi ad Responsorium Graduale
et ad Versum AUeluiaticum (Nr. 41.5—507).
B. Tropi ad Alleluia. — Praeambulum (8. 266).
1. Tropi ante Sequentiam (Nr. 508—514).
2, Versus ad Sequentias (Nr. 515—530).
IT. Tropi ad Oflfertoriuin. — Praeambulum (S. 281).
A. Introductiones ad Oflfertorium (Nr. 531— 548).
B. Tropi ad Antiphonam et Versum OfFertorii (Nr. 549—596).
C. Tropi ad extremum Versum Offertorii (Nr. 597—633).
D. Appeudix Troporum ad extremum Versum Offertorii:
Tropi ad Offertorium ,,Recordare" (Nr. 634—651).
E. Offertoria Rhythmica (Nr. 652—693).
V. Troi>i ad Commanioiiem. — Praeambulum (S. 343).
A. Introductiones ad Communionem (Nr. 694—731).
B. Tropi ad Communionem (Xr. 732—777).
VI. Appendix: Tio\n ad „Libera" et ^Media Tita'* (Nr. 778—786).
II. Realindex.
(Die beisteheuden Zahlen bezeichnen die Nummern der Tropen.)
De Deo et Tempore.
Dominica I. Adventus 1 4. 65. 66.
415. .549. 597—600. 694.
Dominica II. Adventus 601—604.
Dominica III. Adventus 605—608.
Dominica IV. Adventus 416. 609—611.
In Vigilia Nativitatis 417. 612—614.
In Nativitate Domini 1 et 2 Prooe-
mii. 5—9. 67—71. 383—385.
418^22. 515. 531. 550. 615—620.
7.S2. 733.
In Circumcisione Domini 10. 72.
386—388. 551. 734.
In Epiphania Domini 7 Prooemii
10. 11. 73—79. 389—392. 423-426.
532. 552 695. 696.
In Octava Epiphaniae 12. 80.
— 392 —
Dominica I. post Epiphaniam 621.
622.
Dominica II. post Epiphaniam 623.
624.
Fer. II. Hebd. II. Quadragesimae 62.5.
Fer. V. Hebd. II. Quadragesimae 626.
Dominica III. Quadragesimae 627.
Sabbato Hebd. III. Quadragesimae
628. 629.
Dominica V. Quadnigesimae 630.
Fer. II. Hebd. V. Quadragesimae 631.
De sancta Cruce 81. 82. 427—429.
645.
In Inveiitione s. Crucis 83—85.
Dorainica Pahnarum 13. 86— 89.
In Re.surrectione Domini 3 et 6 Prooe-
mii. 14—16. 90-100. 393—395.'
430-442. 445-448. 508. 516. 517.
533. 553. 5.54. 697. 735.
Feria II. post Pascha 101—105. 443.
555. 556. 698. 736.
Fer. III. post Pascha 106—110. 557.
737.
Feria IV. po.st Pascha 17. 111—118.
558. 699.
Fer. V. post Pascha 119.
Dominica in Albis 120. 700.
Doniinica IV. post Pascha 444.
In Ascensione Domini 4 Prooemii. 18.
19. 121—126. 449. 509. 559. 632.
701.
In Pentecoste 20—22. 127-134. 396.
397. 4.50—453. 518. 560. 561. 702.
703.
In ss. Trinitatis 135—137.
In Corporis Christi 643. 644. 753.
In Dedicatione Ecclesiae 23—26.
138—153. 398. 399. 454. 519. 520.
534. 535. 562. 704. 73s.
Die Dominica 455—4-57, 521.
De Beata Maria Y.
De Nativitate B. M. V. 154—161.
458-460. 510. 653.
De Anuuntiatione R. M. V. 162—164.
564. 739.
De Compassioue B. M. V. 654. 655.
7-54.
De Purificatione B. M. V. 27. 28.
165—173. 461—463. 565-567.
705. 706.
Ue Assuniptione B. M. V. 29—34.
174-183. 464-469. 656—658.
707.
De Beata M. V. 184. 400. 470—474.
563 634—642. 659—674. 755-762.
De Saiictis.
De Omnibus Sanctis 35—37. 18-5—196.
475. 536. 568. 708. 740.
De s. Adriano 675.
De s. Agnete 537. 709.
De R. Albano 197.
De s. Andrea 88.39.198 -204.476-
478 569. 710. 741.
De 8. Anna 646. 763.
De s. Aredio 205—207.
De s. Arnulfo 208.
De s. Atlielwoldo 209. 210.
De 8. Augustino 211. 212.
De s. Auterio 213.
De s. Barbara 647. 676. 677. 764.
De s. Bartholoniaeo 214. 570.
De s. Beuedicto 215-224. 479. 522.
571. 711.
De s. Blasio 67.s. 765.
De s. Claudio 679. 766.
De s. Oeniente 225—229.
De 6. Cyvico 230.
De s. Dionysio 231.
De ss. Fabiano et Sebastiano 40.
232—234. 712.
De s. p'indano 235.
De s. Francisco 680. 767.
De s. Gabriele 681. 768.
De 8. Gatiano 648.
De ss. Gemiiiis 236.
De s. Genovefa 649. 769.
De s. Georgio 237.
De s. Geraldo 41. 238—240.
De ss. Gervasio et Portasio 241.
De s. Glodesinda 538. 713.
De s. Godone 682. 770.
— 393 -
De ss. Hermete, Augustino, Pelagio
242.
De 8. Hilario 683. 771.
I)e s. Honorato 684.
De 8. lanuario 243.
De ss. Innocentibus 42—44. 244—250.
401—403. 539. 572—574. 714 bis
717.
In Octava ss. Innocentium 251.
In Nativitate s. lohannis Bapt. 45.
46. 252—261. 404. 480-482.511.
523. 524. 718. 742.
In Decollatione s. lohannis Bapt 262.
263. 483. 575.
In Vigilia s. lohannis Evang. 264.
De a. lohanne Evangelista 47—51.
265—269. 405-407 484. 540. 541.
576—578. 633. 719. 720.
De ss. lohanne et Paulo 270.
De s. luliano 271. 579.
De 8. lusto M. 272. 580. 721.
De s. Ivone 685.
De 8. Katliariua 686. 687. 772.
De s. Laurentio 273- 280. 542. 581.
743.
De s. Leonardo 688. 773.
De s. Lucia 281.
De s. Maglorio 282.
De s. Marco 283.
De s. Maria Magdalena 774.
De 8. Martha 689. 775.
De s, Martiale 284-296. 512—514.
525. 526. 543. 582—584. 722. 744.
745.
De s. Martino 297—307. -527. 585
De s. Mathaeo 308.
De s. Maturino 776.
De s. Mauritio 309—312.
De s. Michaele 52. 53. 313—323. 544.
586. 723.
De s. Nicolao 324. 3i!5. 408. 409.
De 8. Paulo 326-329. 690. 724.
In Conversione s. Pauli 330.
De 8. Petro 5 Prooemii. 54—57.
331—337. 545-547. .587. 588. 725.
In s. Petri ad Vincula 338.
In B. Petri Cathedra 726.
De 88. Petro et Paulo 5S9.
Dess. Philippo etlacobo 58. 339 - 341.
591.
De s. Pontio 528.
De 88. Eeliquiis Prumieusibus 342.
De 8. Remaclo 343.
De s. Kocho 650. 690.
De 8. Rufino 344.
De 8. Sebastiano Col.
L)e ss. Senesio et Theoponto 345.
De 8. Silvestro 346. 485.
De s. Stephano 59—62. 347-3-50.
410-412. 486—4«9. 529. 5.30. 548.
592. 691. 727. 728. 747. 748.
In Inventione s. Stephani 351.
De s. Swithuno 352. 353. 593.
De s. Symphoriano 3.54.
De s. Thoma Martyre 413.
De 8. Ursula 692. 693. 777.
De s. Valeria 355—357.
De s. Vedasto 358.
De 8. Victorino 360.
De s. Vinceutio 63. 361—364. 746.
De 8. Vitale 64. 365.
De ss. Aposfolis 366—369. 594. 749.
De s. Martyre 370—373. 595. 751.
De ss. Martyribus 374. 375. 490—493.
729. 750.
De ss. Doctoribus 494.
De s. Confessore Pontifice 376. 377.
496.
De s. Coufe.s8ore 378. 379. 414. 497.
605. 730. 731.
De ss. Confessoribus 495.
De 8. Virgine 506.
De ss. Virginibus 380—382. 507. 596.
Aaria.
Super „Libera" 779—7b3.
Super „Media vita" 784—786.
De Novissimo Die 778.
Pro Pace 652. 752.
— cjy4 —
III. Verbah-egister.
Seite Seite
Ab hac familia| cum provincia 328 Alleluia
|
Spiritus almus . , . 272
Ab hac familia|cuncta vitia . 326 Alleluia
|Suscipe laus ange-
Ab hac familia|Tii propitia . 321 lorum 272
Ab orthodoxa et catlioUca . . 323 Alleluia|Te Christe rex laudant '275
AchIHomo perpende fragilis . 386 Alleluia
| Tu Benedicte . . . 273
AchISaeculi vana gloria . . 388 Alleluia
|Via lux veritas . . 276
A Christo quaerens Petrtis . . 351 Alle- Kex regum summe . . . 230
Ad aeternae salutis gaudia . . 46 Alle- Sedule specie 229
Atl cenam ubercm invitati . . 231 Alle- voce celsa nostra . . . 25&
Ad decus aeterni regis . . . 195 Alma agmina splendida . . . 254
Ad decus ecclesiae|Recitetur . 188 Alma dies cunctis nimium . . 35
Ad demonstrandam praeclari . 115 Almae matris Dei 244
Adesse festina|Monas mihi . 251 Alma sancta voce canora . . 273
Adest alma dies sancto . . . 124 Alrae et suranie sacer .... 259
Adest ahna virgo parens . . 32 Alme tuum seraper cernentes . 146
Adest dies .sacra 276 Almifico quondam perflatus . . 45
Ad lohannis festa sublimia . . 197 Almus celsithroni merito ... 72
Ai\ laudem regis gloriae . . . 195 Altissimo laudis praeconio . . 341
Ad Mariam missus Gabriel . . 294 Angelici nunc rite chori . . . 139
Admirans vates proclamat . . 158 Angelicis hodie obsequiis . . 104
Ad missae laudes laeti . . . 108 Angelico fretus dixit .... 143
X Domino impletum .... 102 Angelicos patriarcha choros . 75Ad te cunctipotens 317 Angelus e.xcuteret tento . . . 146
Ad te rei patriam 244 A siderea Gabriel fert curia . 333
Aeternae princeps lucis . . . 106 Aspectu semper divino . . . 139
Aeterno genitus genitore . . . 116 Aspera portantes propter . . 42Aeterno populos decorat ... 61 Astra caeli dum conscendit . . 125-
Agmina perenniter iubilant . . 76 Astrigera resonet quo rite . .110Agmine credentium ex omni . 304 A te rex patriam petimus . . 244Agnus ait Domini 357 A tuis famulis nostrum . . . 326Alleluia
|Adest die.s sacra . . 276 Audi filia
|
Egregia .... 240Alleluia
|Alma sancta voce . 273 Audi recta
|Praeelecta . . . 239
Alleluia Carminalaudumsuscipe 275 Audi tellus . . .| Audi homo . 369
Alleluia|Ecce puerpera genuit 270 Audi tellus . . .
|Audi omne . 378
Alleluia ) Gloria victoriaChristo 273 Aulam sanctam nunc ingressi . 88Alleluia
|
Gloria victoria salus £;71 Aulam sanctam nunc tui . . . 33Alleluia
|lam nunc intonant . 277 Aurea Davidico prodisti . . . 294
Alleluia|lesu redemptor cle- Aurea lux hodie rutilat . . . 1,52
mens 274 Aurea lux remeat lesus ... ,54
Alleluia]Nam Zachariam . . 274 Aurea post Christum .... 86
AlleluiaI
Per sacra perennia . 274 Auribus haec mentis .... 347Alleluia
|Eex in aetemum . . 271 Ave Barbara insignis .... 3,38
AlleluiaI
Sidus aureum gemma 275 Ave beata Maria 34
— 395 —Seite
Ave David regis nata . . . . 362Ave Maria nos pia sana . . . 324Ave nobilis
|Amicabilis . . . 335
Ave plena gratia|Peccatorum . 337
Ave regina caelorum|Mater . 361
Ave rosa speciosa|Semper . . 332
Ave salutis hostia|Quae . 360
Ave tn rosa virgo Maria. . . 324Ave virgineum corpus.... 325Ave virgo christifera .... 364Ave virgo pia salutis via . . 323
Ave vitiis purgata 365
Barbara virgo pia 363
Beata Dei genetris 80
Beatus es Simon 302
Beatus Martinus meritis . . . 131
Beatus Maturinus 365
Benedicta Anna mater . . . 326
Caelica caelesti decantent . . 1-0
Caelica sanctorum quod . . . 107
Caelica suspirans vas Christi . 142
Caeli primatem caeli colat . . 98
Caelitus instructi sophiae . . 79
Caelorum rex advenisti ... 84
Calix dum sit sumendus ... 28
Cantemus laeti fratres . . . 111
Cantemus omnes niellifluum. . 88
Cantica nunc reboent sacri . . 103
Carcere iam liber 144
Carmina laudum suscipe . . . 275
Carroina reeolamus eia . . . 237
Celsa polorum pontus .... 129
Celse Deus precibus .... 301
Cemere quod verbum Domini . 354
Christe fave nobis cuius . . . 304
Christe lesu rex regum . . . 255
Christe tuere tuos hostis . . . 153
Christe tuos mundo segregans . 296
Christe tuum populis nomen . 163
Christicolae laudum modulos . 98
Christi discipulus Hebraeo . . 130
Christo egregias libemus . . . 300
Christum cementis patitur . . 42
Christum cruce raortuum . . 330
Seite
Christus ab arce poli .... 62
Christus apostolico Martialem . 270
Christus surrexit a mortuis . . 268
Cives caelestes Domino . . . 141
Clamans in deserto .... 247
Clamat hians caelis .... 1-50
Clara et subnixa cuncta . . . 221
Clausus adhuc alvo .... 116
Claviger aethereus princeps . . 287
Clementi credens divina . . . 105
Collaudemus mundi creatorem . 19
Concentu parili Domino . . . 103
Concinat Andreae sancti ... 36
Concinat en Domino noster. . 109
Concinat en plectrum .... 74
Concine nunc plebs cernua . . 64
Concrepare opimo studeto . . 310
Concrepent ecclesiae laudes . . 284
Concrepet alma cohors . . . 110
Concrepet ecclesia laudes . . 284
Conditor almificus clementi . . 60
Coufessio et pulchritudo . . . 125
Confligunt proceres lesu . . . 150
Confracta barathri mortis . . 355
Coniuncti superis animo . . . 140
Consubstantialis patri .... 30
Contritis placidas praebes . . 160
Conveniunt sancto certanti . . 126
Corda patrum natis .... 350
Cor manus ofterinius .... 330
Corporeis oculis lesuni . . . 349
Corporibus te delectant . . . 306
Credimus imraeusum .... 12
Cui astat candida contio ... 43
Cui pater e.xcelsus 352
Cuius caelo doctrina .... 177
Cuius est cognita|Virtus . . 327
Culmen apostolicum Andreas . 96
Culminibus caeli rutilans . . 160
Cum patris ad dextrani ... 67
Cum pia per populos .... 31
Cum populis pietate sui ... 97
Cumque triumpharent nimio . 147
Cum reserat clau^i 291
Cum sacris sacri residerent . . 30
Cum venerit verbum summi . 154
— 39t) —Seite
Cnncta creans cuncta regens . 288
Cunctae gaudentes simul . . . 118
Cuncta quod ipse manes . . .
Cunctipotens Domine . . . . 81
Cunctipotens genitor natus . 71
Cunctipoteuti Deo solvamus 357
Da nobis famulis|Roga . . . 310
Ua nobis famulis \Te nosse . 310
309
Dat superis inferis 223
De caelo Deus humana . . . 309
De caelo plebem hanc . . . 308
Decenter atque mirabiliter , . 308
Dei incarnatio 1 Nos eniundet . 179
Dei praeventus gratia.... 38
De nece camificum . . . . 121
Depromit liaec templi structor. 284
Deo confitemini|Qui sua . . 224
Descendens ab aetberei . . . 48
De sterili genetrice satus . . 115
Deus iudex iustus fortis . . . 36
Deus omnium|Turba gentium 235
Deus orbis reparator .... 286
Devicit zabulum quoniam . . 122
Dextera Dei cum patre . . . 314
Dextera tua quae polum . . . 315
Dicat in aethra Deo laudes. . 133
Dicite nunc pueri psallentes 112
Dicite quid colitis fratres . . 40
Die in qua Christus .... 314
Die nos Christe ista .... 313
Die tu nos CUriste ..... 313
Diffidens propria tumidam . . 155
Di^citer eximii recolentes . . 1.52
38
Dilexit Andream Dominus|In. 245
Dilexit Andream Dominus!Qui 245
Dilexit dilectione fidei . . . 246
Discipulis Dominus reserans . 61
Discipulis flammas infundens . 67
Discipulis pariter Domini . . 347
Discipulus lacrimas fundit . . 346
Divini fuerat quouiam . . . 161
Seite
Divinus succendat amor ... 73
Doctor apostolicus Petrus . . 41
Doctorum perfectissimus ... 70
Domini veritasjEst in hoc . 339
Domum istam cupro tegere . . 355
Domus Dei Christus est factor 35
Dulcia corde pio 92
Dulcia perpetuae qui .... 348
Dulcibus en omnes modulis . 71
Dulcis mater maris stella . . 361
Dulciter agricolae festivum . . 59
Dum complerentur dies . . . 233
Dum foret adflatus 357
Dum patris ad dextrara ... 67
Dum peteret votis numen . . 348
Dum pia per populos .... 31
Duni reserat clausi 291
Dum sacris sacri 30
Dum venerit filius iudicare . . 383
Dura prius gentilitas .... 284
Ecce advenit dominator ... 50
Ecce advenit lesus dona ... .51
Ecce christicolae psallentes . . 94
Ecce Dei matris soUemnia . . 79
Ecce dies magni meritis . . . 132
Ecce dies sancta renitet ... 34
Ecce dies venerandus adest. . 122
Ecce fidem magni recolens . . 142
Ecce iam lohannis adest. . . 39
Ecce manu fortis trivit . . . 186
Ecce pater cunctis ut iusserat . 54
Ecce patronus adest meritis . 151
Ecce puerpera geuuit .... 270
Ecce regum rex et lator ... 45
Ecce veri luminis 59
Ecclesia Uomine deprecans . . 318
Ecclesiae doctor Uomini ... 99
Ecdesiae psalmista typo . . . 1-54
Ecclesiae Xox hodie .Sollemnia 262
Ecclesia redempta exaltata . . 315
Eductus quidem sanctus ... 42Effectrix rerum sanctorura . . 72
Ego auteni sicut oliva . . , 119
Eia canamus onines Deo . , 1.59
Eia canendo sonos supplici . . 35
— 397 —Seite
Ei;i clangite iam tonante . . 257
Ei,i nunc socii psallamus . . 85
Eia plebfi devota Deo nunc . 92
Eia plebs levitica| In laude . 203
Eia socii psallamus .... 85
Emicjint egregiis loquelis . . 145
Emicat ecce dies veneranda . 98
En nunc martyribus melos . . 107
En tua Laurenti colimus . . 125
En venerandus adest Martinus 135
Eu venerandus adest Kemaclus 147
Erepti secum fantur .... 285
Eructat puro pectore .... .39
Est Deus alma salus .... 297
Est quia nunc praeclara dies . 34Est quia terriliili domus . . . 72
Et exalta vi magna I Cor . . 263
Et exaltavi]Plebis humilem . 264
Exaudi virgo virgiuum ... 90
Ex flore gratiae 262
Exigit infantum saeclis . . . 193
Ex numero frequentium ... 29
Exora Dominum pro plebe . . 328
Expurgans populos 60
Exsilinm| Parat transgressio . 229
Exstasi sublimis Petnis ... 41
Exsultemus in hac die . . . 173
Exsultemus in hoc Christi . . 178
Exsurge rector gentium ... 29
Ex te Domine verbum . . . 309
Fac Deu8 omnipotens nos . . 112
Factus homo de matre pater . 55
Faittus homo tua iussa pater . 55
Feliceg nimium stabiles . . . 3.52
Feli.K floridae palmae .... 260
Felix qui meruit promissum . 347
Fest.i templi revolventes ... 31
Festa tui digne celebramus . . 101
Festis nunc in apostolicis . . 156
Festiva per orbem adest ... 87
Festivum socii terris .... 106
Fidelis gratuletur populus . . 218
Filius ad patrem carnis ... 57
Filtus ecce patrem compellans . 157
Filius Dei|Te na-scente . . . 2fi8
Seite
Firmati vero vegetati .... 305
Fletus et stridor dentium . . 380
Florebunt sancti|Uequie caeli 320
Flos de spina procreatur|Et . 46
Fomes sensificans et amor . . 69
Formam hominis | In aula . . 215
Forma speciosissimus .... 27
Forma specioso sponso . . . 237
Fortis praeco omnes communiter 338
Fulget in ordine apostolico . . 105
Fulget nempe dies cunctis . . 86
Gaudeamus laetantes .... 297
Gaudeamus nova cum laetitia . 175
Gaudeamus omnes| Die ... 27
Gaudeamus omnes iu D.|Annua 95
Gaudeamus omnes in D.|Nunc 95
Gaudeanms omnesinD.|
Organa 9.5
Gaudeat|Devotio fideliura . . 226
Gaudeat trium maximarum . . 85
Gaude lucerna Minorum . . . 338
Gaude mater ecclesia|Innovata 179
Gaude Sion filia 219
Gaude virgo concipiens|De . 334
Gaude virgo concipiens|Gaude 334
Gaudia iustorum promamus. . 356
Gaudia mente geris .... 353
Gemma Dei Martinus .... 131
Generosi germinis 337
Gentibus introitum caeli . . . 291
Gentilium doctor et sacri . . 143
Germinis excelsi vates ... 81
Gloria celsa manet 353
Gloria victoria|Christo sit . . 273
Gloria victoria|Salus.... 271
Glorificando Deum gratanter . 100
Gloriosa dies celebris .... 249
Gloriosa vale festivitas . . . 176
Gloriose flos caelorum . . . 333
Gloriose praesul Christi . . . 363
Gloriose praesul Hilari . . . 364
GloriosiI
Et famosi .... 182
Gloriosus es Deus 296
Godo virtutis speculum . . . 339
Grata Deo nimium sunt haec . 300
Grata Deo nimium sunt ista . 124
— 398 —Seite Seite
119 Hodie redemptor mundi . . . 66
Gratias agamus Deo .... 3:3 Hodie1Revolvat anuua . . . 31
Gratificum foret ul inunus . . 302 Hodie sanctissima virgo . . . 90
Gratuletur omiii.s caro. . . . 286 Hodie spiritus sanctus . . 70
Graviter mala itnpUcant . . . 390 Hodie supernum solium . . . 67
Gregorius praesul meritis . . .|
Hodie1Totus mundus. . . 58
20 Hodie1 Totus orbis .... 58
Gregoriuspraesul...|Kenovavit 19 Homo cum mandato
|Dato . . 217
Gregorius praesul . . .|Tradidit 23 Homo mundi paleas . . . . 263
Hos inter mea quos fecit . . 305Hac clara die turma .... 199 Ho.stem superat
|Et infernum . 232
Hac in laude patris .... 136 Huius mundi dec.us .... 378Haec est dies quam excelsus . 222 Humani generis miseratus . 97Haec est dies
|Quam fecit . . 223 Humanis superas iungeutes . . 140
Haec est etenim aula Dei . . 75 Hymuidicis te Chrigte choris . 25Haec est praeclara dies . . . 49
Haec est sponsa summi regis . 189 lacob progrediens nativo . . 77
Haec legio duce Mauritio . . 136 lam celebranda dies reuitet . . 59
Haec mandata suis Dominus . 357 lam dilecta sibi ut Domini . . 285
Haec meruit sponsum .... 73 lam miserens nobis . . . . 351
Haec meus aceipiet quae . . 353 lam nunc intonant praeconia . 277
Hanc divina manus sacravit 74 lam philomelinis promat . . . 62
Hea pius pastor occidit . . . 11 lam quae pura pio 286
Heu quot potentes 384 laui redeunt gaudia|Festa . . 224
Hic dic.tis praecluens .... 351 lam regem caelorum .... 250
Hic Domini famulus . .|Ac . 162 lam rudes populos caelesti . . 60
Hic Domini famulus . .|
Quo . 1.33 lam tua iussa pater . . . . 55
Hic est Martialis de quo . . 301 lerusalem solio primo.... 52
Hic pia sonat deitas .... 74 lesu bone triumpbator . . . 390
Hic quoniam forti mundum . . 162 lesu redemptor clemens . . . 274
Hic sanctus digne toto . . . 106 Iesu[s] dona magi referunt . . 51
Hic sanctus quoniam fulsit . . 158 lesus tale suis donum . . . 352
Hic trina sonat deitas . . . 74 Immolata paschali victima . . 1:28
Hoc festum cunctis sacratur 95 Incesto Herodes graviter. . . 298
Hoc mihi donaverat .... 119 Inclita Davidici praeconia . . 98
Hoc quoque Gregorius . . . 24 Iiiclita virgo Dei .sancto . . . 349
Hodie 1 Aeterni patris filius . . 26 luclita vox resonet 114
Hodie candidati sacerdotum 40 luclitus hic rutilo celebratur . 128
Hodie cantandvis est nobis puer 7 In dulcediue amoris . . . . 245
Hodie e caelis missus venit 233 Infantum dic dic nuuc inclita . 297
Hodie est fratres omnium . . 95 Infidelem populum|Aman . . 241
Hodie1Fratres angelici . . . 41 Infirma mundi eligis . . . . 37
Hodie1Lux vera etfulserat . . 26 lu iubilo vocis Beuedicto . . 101
Hodie Mariae|Concurraut . . 241 Iniu.stitia
[Geheuuae vicina . . 318
Hodie mundo festivus .... 34 Iniustitia|Longe sit a terra . 318
• Hodie regi archangelorum . . 138 Iniustos quae iustificat . . . 348
— 399 —Seite
In modulo|Sonet laetitia . . 228
Innixum scalisi Domiuum . . 75
In plebem electam suscipe . . 310
In sancti huius laude .... 104
In serena facie|Sol splenduit . 231
Inspirante sacro flatu .... 30-5
In summi laude regis . . . . 117
In te confidimus 327
Inter latrantum turbarum . . 353
Intonantes ecce per aera... 53
Intuitu fidei credentes .... 3.54
Intuitu placido qui cernit . . 97
Intuitus caelum beatus . . . 358
In vice nos Stephani .... 42
Invocavi| Te altissime . . . 307
Invocavi| Te exaudi me aeteme .307
Invocavi|Te exaudi me miseri-
cors 308
Invocavi| Te redemptor rex . 307
lohannem Christus 120
lohannes est hic Doraini ... 38
Ipse est Martialis Doraini . . 129
Israel egregius psaltes . . . 52
I-ite Domini famulus .... 133
Iste puer magnus propheta . . 116
Iste puer magnus quem . . . 116
Ita fiet in novissima .... 319
lubilate clamate|Honores . . 315
lucundetur|Et laetetur . . . 179
ludicium magno nietuens . . 290
Iii^titiae quoniam tenuit . . . 298
lustos saeva pati 160
Laetabunda per orbem nunc . 134
Laetemur alma fidelium . . . 260
Laetemur gaudiisj
Qui rederait 313
Laetetur alma fidelium . . . 260
Laetetur cunctus quadro . . . 292
Laetetur|lustus glorietur . . 264
Laeti militiae celebremus . . 137
Laetitiae fibris laxantes . . . 153
Laetus aetherj
Stellifer . . . 226
Larapade vivifica caeli . . . 349
Laudabilis miles et praepotens 201
Laudantes patreni virtutum . , 152
Laudem Deo dicam .... 169
deite
Laudem permixtam canori . . 337
Laudemus Dominura cuius . . 128
Laudemus Domiuum pueros . 350
Laudemus omnes Dominum . . 26
Laudes aetemo patri .... 200
Laudes Deo dicam per . . . 169
Laudes dicam altissimo . . . 184
Laudes dicam Deo 169
Laudes referatjI'uri cordis . 224
Laude triumphali 163
Laude voceque cano te . . . 235
Laudibus altemis niveae . . 36
Laudibus alternis pueros ... 37
Laudibus ecce piis 161
Laudibus excelsis Domini . . 287
Laudibus infantuni resonemus . 112
Laudibus insomnes instate . . 7.^
Laudibus insontum resonemus . 112
Laudibus o Benedicte tuis . . 103
Lauream regni tenet .... 123
Laus honor virtus 194
Laus tibi Christe|
Quia hodie . 269
Lectio actuum apostolorura]In
qua 186
Lectio actuum apostolorum|
Quorum 206
Lectio epistolae h. Pauli apo-
stoli ad CorinthiosjXe . . 185
Lectio epistolae b. Pauli apo-
stoliI
Cuius caelo .... 177
Lectio Isaiae prophetae(Quem 181
Lectio libri sapientiae|Maria . 190
Lectio libri sapientiae)Nos docet 206
Leonardum uunc laudemus . . 365
Libera me Domiue de morte . 390
Lucratis populis solium . . . 3-58
Luraine rex rutilo lulianum . 299
Lux refulget hodierna .... 205
Magnus et imraensus .... 292
Maioricarura medici .... 339
Manere|
Vivere ' Debes etflorere 249
Mausuetus humilis 50
Maria mater indulgentiae . . 190
Maria rosa necnon liliuni . . o il
Martialera Domiuus roborat . 300
— 400 —•Seite geite
Martialem duodenus apex . . 126 Nobile apostolici admirans . . 157
Martialem prae saecla legit. . 129 Non vos homines quidem . . 212
M-irtialis Dominum quia. . . 127 Nos autem gloriari 52
Martialis hagius praesul . . . 130 Nos cruce regnante .... 51
Martialis meritis virtutum . . 131 Nos Dominus qui est lucis . . 29
Martialis meritum ceu sidus . 300 Nos hodie laeti colimus . . . 109
Martialis meritum quia fulsit . 126 Nos sinus ecclesiae laudes . . 151
Martialis primus fidei .... 270 Nos sinus ecdesiae laudes . . 93
Martialis quia Valeriam . . . 153 Nos sinus ecclesiae matris . . 89
Martinus meritis virtutum . . 131 Nos sinus ecclesiae matris . . 93
Martyr egregie|Decus militiae 328 Nostra cohors recitato . . . 154
Murtyr gaudet in dolore . . . 338 Nostrum est inipletiun I Gaudium 227
Martyrii qui rite mei .... 137 Novus novae legis nuatius . . 239
Martjris in laudes hnius. . . 44 Nunc cruce regnantem ... 51
Martyrium magni recolens . . 142 Nunc pueri puero pangant . . 37
Martyr sutfragia|Eftunde pia . 328
Mater Dei caelestis gloria . . 335 ^ benefida tuis assis .... 25
Mater Dei gloriosa|Stirpe . . 335 O bone rex Christe tuis ... 25
Mater patris et filia .... 331 Obvia pergat ovans .... 49
Mediatrix sis pro nobis ... 336 O caecitas harpyiae .... 248
Media vita iu morte .... 386 O Christi sponsa caelesti . . 337
Mellifluis cum melodiis . . . 135 Od^s referamus Domino . . . 258
Memor tui creatoris .... 236 O Deus omnipotens .... 316
Mentibus intentis resonemns .114 O '^u^ magoruni tibi .... 269
Miles ovans hodie 43 ^ Francisce l\ix solaris . . . .363
Milibus argenti melior ... 40 O fratres animo verbis . . . 104
Mirandae virtutis opus ... 295 ^ fratres cari sacratae . . . 285
Mirans angelicas cecinit ... 140 O Gabriel refove 364
Montis oliviferi Christus ... 66 O Katharina nobilis .... 359
Mors vitae vivificatio .... 220 O lilium|Convallium .... 831
Morte redemptoris dum . . . 290 O Maria|Mater pia
| Mater . V42
Morte triumphata Christo . . 291 O Michael superaeque ... 138
Morte tuo iussu tolerata . . . 57 Omnes gentes|quas creasti. . 316
Mortificaiido sua propter . . . 146 Omnibus ecce piis 63
Mulieris marcens venter . . . 247 Omnipotens adorande .... 296
Munda sit(Pura sit . . . . 171 Omnipotens petimus pia . . . 3,3
Mundo gratum|Yenereraur , . 237 Oranipotens rex aeterne . , . 222
Munera prinia patri .... 113 Omnipotens venerande , . . 296
Munere Christe tuo .... ,301 Omnis Christi actio .... 191
Mystica paracliti vivtutum . . 68 Omnium virtutum gemmis . . 283O natio
IQuae vitiis quae studio 234
Narrantes tua perpetua . . , 147 O nova res en virgo venit . . 83Nate Dei clemens 112 O pastor egregie 302Nato novo principe .... 345 O pie Deus qui primum . . . 389Naturae veteris fermentum . . 355 O populi sacro Domini ... 6.S
Nitet Maria virgo 311 O qualis femina 36'^
— 401 —Seite Seite
O QUAm cIb,tb. Dite8 . . , . 80 01 K
O (jua,m dulcis et quam pia > Plebs devota Deo nostrum , . i
\J UUtllll lCilLC9 (.JUiUUo . . M X icuo ucvuLrt A^co uosxrum • • iOij
II nii A tn crl rii*ifif*A fiil D"*ioi^nV U UalU ^lLfllUI-'U lUl^ COt./UU L >rlpriQ QnrkiO>T4'<i Titn'i Tr/*\/>ciciJ- 1CU3 oUUICIjIci J_7t:U VUCcS . oO
yj ijuaiii 1111] d lycus LnDUii . . Plebs veneranda patrum .7A
rcuciiiijiui uiiiiiiuiii . t . 91
Q
lUr<lL liUVU XVctCllcl . . 9AA
11 von^ino 1 Sioa/iiili cn Ittq tr>i vKJ Icgllicif0<lcL>ULL bcLLVdirLX • • X UnLv^UcLiII L.UUijLipOLcIL.S .
9k7ctO t
I xSo iUIl A R>aLls . . . oxt PrtQtfi n am foftiie linm nX U9ll|U<tUi iclLLUb liUUJU ... ^o
0 rosa. fioreus iu I^richo Ql Posui adiutorium in potente
Po.suit illi pactuiii aeternum .
14ftl*rO r^i*Q of~>i Tkit 11 tn T~lnmi T» tX rclc^ipUUIll xJKfllSllH • • • •Q7
Ostende nobis Domine X 1 ctc<~'icircl dUcnl UlcS .999
Ostende nobis Oomine . . oiu r^t"Q or»iQt*o t*Ao/\nA^ Tfi"\/><iX 1 dCUldXd rcsoucL VOCC • . .1QSi«70
fl 1 iA mil OQ t*AV T7ai*liaV/ ic t^ui t;3 vcruo . •Prjipplflm^ nnnp rlip<5 j)/1pQfX J CliC^JCU Ui? UUU1-' UACO CllXC0lr . . RQ
11 TTfflnla cit<^tio'-i ( 'Vtvioti\j ui nuict fipuii.Sti ^iirisLi . .Prapfpptiim on plft Pptrnm1- 1 aCl^^LUlJl wCLwJU X Cl'! III'* . •
V T UaCUllt IljlScrrtC .... oiyx PrJipmi 51 vivfv nnpvi 1 1 ^X laCUlJCL Lfl \J ItlCl 1V13 • • . 9QQ
0 vera o pia|o gemma . Praeparavit
jAetemus, . .
'-110
0 virgo gloriosa| Tibi OAQ Praeparavit
]Haec conditor^
0 vir magnae sanctitatis. . .
o/?o00£> Praeparavit
|
Ipse qui polum •
O 1 o
Praescius hic de quo .... OOOrHOf^vfi iiiam mittp nnhi <i 330 Praesentis festi gaudia lol"Pi*pn 1 tpn ti a p p1pmpn a 325 Praesul Adelwoldus .... QQ
T*5llmjiin Vinppntii trtllamiiQ 155 14opAncflrniiQ sopi i Iiii mil
i
X ci<ii±f c&iuuo ov^^ii 1J uijiiii « • • 89 Praesulis insignis Nicolai . .1^0
Pjliifp "nirriTibptali "miprnmmX •* 1-' ^ <^ L/U^ irCil 1 IJU V^l ^ 1 UUl . 114 Praeter rerum seriem . .*lQO00<5
PaiDTitp m niiprJ laiirlpQ 112 Praeter solitum ritum . . . 0'11
PAtiD^itp inm snpii Hnpnit 292 Praevius Lic de q uo .... ODOT^Ano^itp iiim «lApii flnpnitX CtUglb^ lcllJJ OVL.ll UUL-UIL . • • 347 Precamur te Domine . . .
Q1 7ol (
"Pa Tinri+p nii Tl p T^nm inA PiinptSX ai-l^ J.i/C IlUU^ J^UIIJIUU L>LLU^L1 . 144 Pretiosa|Mellis stilla ooo
Pm y natri nrnlin iip T)pnsX ai 1-'^ * IJlwllVJUC L/^Z UO • 4 70 Primus init fetepbanus . . .AO
f*aschale8 in laudes 63 Principi.s aetberei Micbaelis • lOo
Pasclialis festi laudans . • . 355 \^ irf\f\ iT iit/>iQ >*Q/litio Z40Passurum pro membra , . 53 X lU uicuiuiis cftiiiL cu ^urisirixs 100T^Astnr Ail inoTP*;fiiim pjipIi 364 T^t^/^tn icci/\Titc oiiOo Y-ti /\ »X ruiiiisoLuuia AUdc memor . . OoPiitpr stnmmAP nipt^ti^X Cl 1d UUJ Jll Cli\^ LU^ LcL LlO • • , 361 T^t*/^ TiA/^ii /1 11m •»! 1 /-V •> riti aX xo pcuuuuuL Lruoriuus • . • oV>Patric jiflpat. vntiva rliPQX ClLllO aUCob VUlrlVd uico • • Propheticus sermo venientem • 4*7
Patris aeterni sempiteme • 283 Pi"rt cii rinl nm tri Qti oouT*ji 11 1 n *s ^ic fatnr niiri stoX diUIUO 1C4LUl J-1 J l^ vVi' « • • 142 PrntPD"it pt QJilTTilt nni inat/^aX 1 U LC^ IL CL odlVdL (JUX 1 U9 LUo • 9Q^
T^pctoTp iRndifliin deoantet 83 T*r nm JiTrtTrr nlpnnc fnnV^X I U t\JlUCki lij & UICUUO lUULrC . • • 9^^
f^oTi riPn 4 nnctpm n ii 9 snnPFnnmX CliUCUS liUb Idll U Ud 0UUcl UlLLu 171 1 /1 ATI Q Tri /Tl 1 Q Tl o TTi w*frf\JL XUUcUo CL VlgildUS virgo • • iy±\j
w^£H^ 00/>1"0 »-\ V r\n 1 Q 974 Prudens virgo tuis Olodesinda • oll-'iirc r»i i^n Q a r^mi/^ia on fnQfmiiTT»f Cl spiCUctC i^rUClS Cli liidKUUIlI • Ol T^lMI /1 aX\ Q TT1 rCFf\ tn 1 G IVT Q 1*1 1X ruueus vii^u iLua ijXdrid • • RlOl
41 Psallat1Turba devota Christo. 265
Petro ad ostium pulsanti • . 10 Psalle et lude Thalia .... 238
146 Psalle ludens Thalia . . . 238
Plaudite corde manu . . . • 347 Psallentem legimus David • . 84
Blume, Tropi Graduales. II. 26
— 402 —
.
Seite
Psalle sedule specie .... 229
Psallite cum laude cantate . . 32
Psallite dilecto meruit qui . . 285
Psallite doctilopum quod iure . 102
Psallite laude cantate .... 32
Psallite nunc Christo pueri . . 114
Psallite regi magno .... 54
Psallite sanctorum praeconia . 350
Pura puerpariens 337
<J(iam bene laetatur .... 349
Quam miranda facis .... 113
Quando caeli movendi . . . 380
Quando Deus filius virginis . 383
Quanti sanctus sit nominis . . 338
Queraadmodum vidistis . . . 319
Quem caeli cives terris . . . 125
Quem chorus angelicus ... 50
Quem cives polorum .... 43
Quem creditis super astra . . 10
Quem cuncta laudant .... 139
Quem Deus aetherea .... 99
Quem nasci mundo docuere . 48
Quem patriarcharum voces . . 47
Quem prophetae cecinere . . 117
Quem quaeritis in praesaepe . 8
Quem quapritis in sepulcro . . 9
Quem sic Deus decoravit . . 181
Quem sine matre pater ... 47
Quem verum genui natum . . 359
Quia concupivit ]Vultus rex . 265
Qui caeli que maris Deus . . 124
Qui caeli terraeque Deus . . 124
Qui crucifixus eram .... 57
Quid uaturae parvitas. . . . 361
Qui merito fidei mentes . . . 155
Qui pariter cemunt moderamine 358
Qui patris es virtus .... 292
Qui patris in caelo nostis . . 141
Qui placuit Domino magnus . 134
Qui primus meruit 149
Qui prius fluctivagas .... 245
Quis tibi Christe meritas . . 220
Qui te praecurrit lesu ... 119
Quo concentu |Celebri te Maria 293
Quod Domini carus meruit . . 299
Seite
Quod prisco vates cecinerunt . 47
Quomodo fiet id o virgo . . . 311
Quoniam Dominus lesus ... 19
Quos dedit hunc mundum . . 284
Quos iuste damnarat .... 325
Quos mea perpetuo praescit . 63
Quos trinum specimen . . . 108
Quos virtute tui lex caeli . . 304
Radix veniae|Vena gratiae . 242
Recordare lesu Christe . . . 326
Recordare nostri Anna . . . 326
Recordare Turonia 327
Recordare virgo martyr . . .•'^-7
Recordare virgo mater . . .|Ab 323
Recordare virgo mater . . .]Quos 325
Rector summe creans .... 234
Rege nostro came tecto ... 27
Regi cunctorum qui solus . . 284
Regi immortali laudes . . . 269
Regina regi supplica .... 336
Regi perennis gloriae .... 184
Regna terrae gentes linguae . 30
Regnomm Domino regi . . . 2s9
Responsum accepit Simeon . . 86
Resurrexit Dominus|Victor . 56
Resurrexit hodie|Qui pridie . 232
Rex caelorum et terrestrium . 108
Rex in aeternum suscipe . . 271
Rex pacificus|Unicus . . . 240
Rex quia magnificus .... 77
Rex ubi ludaeae est . . . . .346
Sacra melodimata recinendo . 118
Sacra virgo Dei vera cellula . 243
Saecla Deug gratis quos ... 94
Salutemus Dominum .... 283
Salvator mundi|Te ascendente 268
Salve lesu carens labe . . . 389
Salve mater formosi .... 295
Salve pastor sanctissime . . . 340
Salve sancta Dei genetrix spes 295
Salve stella serenans saeculum 334Sancta Dei genetrix hodie . . 80
Sancte lohannes|Praecursor . 269
Sancte Ivo dum pandimus . . 339
— 40iJ —Seite
Sancti leremiae recinunt . . 350
Sancti spiritus gratia plenissime 246
Sanctissimus namque Gregorius 24
Sanctissimus papa Gregorius . 24
Sancto Martiali laudes . , . 269
Sanctorum festis hodie . . . 111
Sanctorum populum Dominus . 61
Sanctorum sancto cunctorum . 94
Sanctus Augustinum mundo . 100
Sanctus celsithroni merito . . 72
Sanctus en veniens 69
Sanctus evigilans lacob ... 31
Sanctus Martialis fulgorus . . 130
Sanguine sacrati Christi . . . 148
Scandit solium|Patrium . . . 233
Sedens in monte Dominus . . 349
Sederunt inique|Principes . . 253
Sedibus externis advenit . . . 127
Servierara viduis 151
Sic ait en Christus 347
Sic David poscit templi . . . 293
Sic regni statuis leges . . . 125
Sic sanctus Dominus segregans 64
Sic speciem veteres stellae . . 13
Sidus aureum gemma .... 275
Sit tibi summe Deus laus . . 289
Solve lingua moras .... 287
Sortis apostolicae princeps . . 145
Sortis apostolicae quia . . . 127
Spes pia suffragiuni .... 288
Spes via pax fautor .... 141
Spiritus almus invisere . . . 272
Spiritus ecce venit 69
Splendidus adventum Gabriel . 82
Splendificum]Silvestri decus . 149
Splendore sollemni|rutilat . . 78
Splendor lucis aetemalis . . 366
Splendor lucis honor surama . 121
Splendor sollemnis rutilat . . 78
Sponsus amat sponsam . . . 364
Stella fulgore nimium.... 12
Stella nova emicuit .... 49
Stetit Genovefa iuxta thronum. 327
Sletit lesus iuxta aram . . . 340
Stirps lesse progreditur . . . 242
Successit patribus 303
Seite
Summa Dei proles 353
Summa Deus victor scandens . 67
Summe tuum princeps . . . 151
Summi caelicolae devicto . . 140
Superna de sede eia .... 255
Surge infida gens deiecta . . 220
Suscepimus Deus misericordiam 84
Suscipe laus angelorum . . . 272
Suscipe sanctorum festivas . . 107
Suspensus ligno patri .... 53
Te Christe rex laudant . . . 275
Tellus arescit non rore ... 82
Te resonet cunctus toto ... 29
Terrigenae cum caelicolis . . 143
Terrigenae cuncti laetentur . . 345
Terrigenas summos 65
Terrigenis summis adfatur . . 65
Theotochos|Quae caelitus . . 238
Tibi Deus soli nota .... 187
Tibi solidati petrae .... 302
Trinitatis gloria resonet . . . 236
Tripudians martyr 159
Tua glorificata Deus opera . . 256
Tu Benedicte legislator . . . 273
Tu verus pater pauperum . . 360
Tyjiica visione stupefactus . . 76
Ultima venturae venient . . . 357
Undique christicolum Andreae . 96
Undique huc fratres .... 163
Ut esset sacerdos 161
Ut meruit Christi gliscens . . 356
Ut nos angelicis socies . . . 286
Tatum firma fides 118
Veni salva nos lux .... 234
Venit Deus homo factus ... 25
Venturum quem cuncti . . . 215
Vera fides geniti purgavit . . 362
Verbum pater genuit .... 216
Verbura pax sapientia. . . . 110
Veritas istam salvando . . . 316
Via lux veritas paxque . . . 276
Viam veritatis et iustitiae . . 319
Viam vident veritatis .... 219
26*
— 4U4 —Seite Seite
Vide prophetiae|Finem . . .
01 cilXt Visitavit
|Rex caelormn . . . 218
Virga lesse floruit|Cuius . . <J4o Vita Ueus dum vult .... 351
Virgine progenitus crevi . , . 00 Vitae diro tnumphato. . . . 52
Virgine qui natus praetexit . . 121 Vocibus in altisonis in Christi 34
Virgines egregiae|
Vigiles . . 342 Vocibus excelsis Domini . . . 287
Virginis antiquae sceleri , . . 356 Vocis apostolicae aublimia . . 346
Virginis et matris Domini . . 90 Vos quia certastis bene . . . 62
Virginis exortum. cunctis . . . 80 Vos qui terreni vitaatis . 137
Virgo clemens et benigna . . 336 Vox cane vinnula ... 103
Virgo nebiua| Cura vitia . . 6eA Vox Domino laudem ferat . . 122
Virgo speciosa| Salus bumilium 323 Vox exsultationis et salutis . . 255
Viribus e totis quo .... 96 Vultum tri.stem iam mutate. . 223
Virtutum compos pie .... 106 Vultum tuum deprecabuntur 90
Pierersche Hofbaehdrnckerei Stephan Geibel & Co. in Altenburg.