HORIZONTALNO VOĐENJE TRASE PUTA · 1 OSNOVE SAOBRAĆAJNICA HORIZONTALNO VOĐENJE TRASE PUTA-projektne linije koje prikazuju tok karakterističnih tačaka poprečnog profila (osovina

1

OSNOVE SAOBRAĆAJNICA

HORIZONTALNO VOĐENJE TRASE PUTA

- projektne linije koje prikazuju tok karakterističnih tačaka poprečnog profila (osovina kolovoza, ivice kolovoza, ivice planuma, granice trupa puta, granice putnog pojasa...) i definišu njihov položaj u horizontalnoj ravni

- geometrijski oblici su kombinacija pravaca, kružnih i prelaznih krivina, pri čemu svaki element ima područje primjene sa utvrđenim rasponom geometrijskih parametara

III PREDAVANJE

2


PRAVCI

kao najstrožiji geometrijski element prave linije služe kao pomoćno sredstvo u formiranju povijene linije trase:

- teško se uklapa u složene uslove terena

- saobraćajno-psihološki efekat, pravci sa dugim centralnim vizurama djeluju monotono i smanjuju aktivnost vozača, negativan uticaj na sposobnost procjene situacije

- prava je samo najkraća veza između dvije tačke, u građenju puteva vezu između dva pravca moguće ostvariti samo fleksibilnim oblicima

- Lorenc: “Prava skoro uvijek vodi pogrešnim pravcem, što dokazuje sledeća krivina.”

III PREDAVANJE

3


PRAVCI

- ne postoje ograničenja za primjenu pravca sa vozno-dinamičke strane,

negativni saobraćajno-psihološki efekti uočeni u eksploataciji ukazuju da dionice u pravcu treba ograničiti na mjeru koja je sagledljiva za vozača i dovoljna za prilagođavanje uslovima puta:

kod suprotno usmjerenih krivina 2VrL(m) 20Vr

ispod vrijednosti min L je besmisleno primjenjivati pravac, već se krivine povezuju S krivom

kod istosmjernih krivina 4VrL(m) 20Vr

dužina dovoljna za sagledavanje i shvatanje oštrine zakrivljenosti sledeće krivine

Maksimalna dužina pravca ograničava se na vrijednost koja je približno jednaka najvećoj dubini vidnog polja.

III PREDAVANJE

4


KRUŽNE KRIVINE

fleksibilno povijanje trase radi savlađivanja terenskih prepreka, krivine pogodnih geometrijskih oblika. Kao najprostiji oblik krive, kružni luk nezamjenjiv oblik projektne geometrije (linija konstantne zakrivljenosti 1/R=const)-uticaj na vozila u kretanju

Granični radijusi min RR maxR

Minimalni radijus, obezbjediti kretanje u najoštrijoj krivini mjerodavnom računskom brzinom uz ostvarenje pune vrijednosti radijalnog koeficijenta trenja (max fR) uz maksimalni poprečni nagib (maxip):

III PREDAVANJE

m)imaxf(max127

VRmin

pR

2r

5


KRUŽNE KRIVINE

za maxfR i maxip=7%, min R u funkciji od Vr

primjenjuje se samo na onim mjestima gdje bi R>minR bio neprihvatljiv zbog investicionih posledica

III PREDAVANJE

Vr (km/h) 40 50 60 70 80 90 100 110 120

minR(m) 50 80 120 180 250 350 450 600 750

6


KRUŽNE KRIVINE

Maksimalni radijus horizontalne krivine - maxR

- eksploatacija puteva pokazala da max R treba ograničiti na vrijednost kod koje vozač ne gubi osjećaj zakrivljenosti- suviše blage krivine ostavljaju utisak poremećenog pravca (naročito za R≥10 000m)- max R=5 000m- objektivna slika o max R dobija se iz odnosa maxR/minR-skladni oblici postižu se kod odnosa maxR/minR~6

III PREDAVANJE

7


KRUŽNE KRIVINE

III PREDAVANJE

karakteristični geometrijski elementi kružne krivine

8


PRELAZNE KRIVINE

neohodan geometrijski oblik kod prelaska iz pravca u krug, iz kruga u krug i iz kruga u pravacukoliko se ne primjene, problemi i posledice:- usled skokovite promjene zakrivljenosti sa 1/R=1/∞ do 1/R=const, dolazi do potrebe za trenutnim okretom upravljača, “siječenje” krivine, ugrožena bezbjednost saobraćaja- skokovita promjena radijalnog ubrzanja-bočni udar, neprijatno u fiziološkom i psihičkom pogledu, dolazi do pogrešnih odluka u toku vožnje- direktan prelazak iz pravca u krivinu ostavlja utisak preloma vodećih linija puta, nesigurnost vozača i neadekvatno ponašanje

Prelazna krivina- nije samo posrednik između kruga i pravca, već ravnopravan krivinski oblik sa pravcem i krivinom (klotoida).

III PREDAVANJE

9


PRELAZNE KRIVINE

vizuelni efekti sa i bez prelazne krivine

III PREDAVANJE

10


PRELAZNE KRIVINE

granični uslovi:- promjena poluprečnika krivine treba da bude postepena, zakrivljenost podleže linearnoj promjeni- pri konstantnoj brzini vožnje brzina okretanja prednjih točkova treba da bude konstantna- pređeni put i izvršeno okretanje prednjih točkova od početka prelazne krivine do određenog mjesta moraju biti srazmjerni proteklom vremenu:

L.R=const

“prirodna jednačina klotoide”:

R.L=A2

A-parametar klotoide, faktor veličine prelazne krivine

III PREDAVANJE

11


PRELAZNE KRIVINE

III PREDAVANJE

matematički oblik klotoide - Fresnel-ovi integrali

12


PRELAZNE KRIVINE

klotoida-najprostija kriva posle kruga:

III PREDAVANJE

klotoida krug

R.L=const=A2 R=const

=L/2R =L/R

faktor veličine:

parametar klotoide A (m)

faktor veličine:

radijus kruga R (m)

13


PRELAZNE KRIVINE

III PREDAVANJE

sličnost klotoida različitih parametara

14


PRELAZNE KRIVINEu projektovanju se koristi samo prvi dio do max90˚- laka

konstrukcija za unaprijed izabranu veličinu A i R

III PREDAVANJE

karakteristični elementi za geometrijsku konstrukciju klotoide

15


PRELAZNE KRIVINE

III PREDAVANJE

geometrijski elementi proste putne krivine

16


PRELAZNE KRIVINE

III PREDAVANJE

geometrijski elementi prekretne linije-S kriva

17


PRELAZNE KRIVINE

Vozno-dinamički kriterijumpromjena zakrivljenosti vodi promjeni radijalnog ubrzanja -bočni udar- jači ako je prelazna krivina kraćasR= 0.3m/sec3 –ne osjeća sesR= 0.8m/sec3 – fiziološki podnošljiv

R

3

s

V146.0Amin

III PREDAVANJE

Vr(km/h) 40 50 60 70 80 90 100 110 120

sR(m/sec3) 0.8 0.72 0.65 0.57 0.50 0.45 0.40 0.35 0.30

minA(m) 40 60 80 110 140 180 230 280 350

minR(m) 50 75 120 180 250 350 450 600 750

minL(m) 35 45 55 65 80 95 110 130 160

18


PRELAZNE KRIVINE

Konstruktivni kriterijum

prelazna krivina služi za promjenu poprečnog nagiba kolovoza, postupno okretanje kolovozne ploče oko unaprijed definisane ose vitoperenja, “rampa vitoperenja” ir

max ir = 0.5%, izuzetno 1.0 do 1.2% kod serpentina

rimax

hRminAmin

III PREDAVANJE

19

OSNOVE SAOBRAĆAJNICA III PREDAVANJE

vitoperenje u S krivini

oko ose kolovoza

20


PRELAZNE KRIVINE

Estetski kriterijumublažavanje utiska oštrine krivine, “otvaranje” krivine

minA=R/3za krivine radijusa R>minR, voznodinamički kriterijum obezbjeđuje i estetiku

likovna tačka gledišta:

L:Lk:L=1:1:1 odnosno ::=1:2:1

III PREDAVANJE

21


PROŠIRENJE KOLOVOZA U KRIVINI

za krivine 25< R<200m, kolovoz se proširuje u zavisnosti od oštrine krivine i konstruktivnih dimenzija mjerodavnog vozila

Rs – najmanji poluprečnik kruga okretanja

a – rastojanje od zadnje osovine do prednjeg najisturenijeg dijela vozila

za više saobraćajnih traka

s

2

R2

ap

III PREDAVANJE

n

1

ipp

22


PROŠIRENJE KOLOVOZA U KRIVINI

III PREDAVANJE

potrebna veličina proširenja vozne trake u krivini

23


PREGLEDNOST PUTA U SITUACIONOM PLANU

U SKORO 40% SAOBRAĆAJNIH NEZGODA KAO INDIREKTAN UZROK NAVODI SE NEDOVOLJNA PREGLEDNOST PUTA!

- puna preglednost samo u pravcu

- preglednost je i saobraćajno-psihološki i vozno-dinamički činilac

- stepen ostvarenja u trasiranju i inženjersko-tehničkom oblikovanju puta

zaustavna preglednost

preticajna preglednost

III PREDAVANJE

24



Zaustavna preglednostpotrebna preglednost za bezbjedno zaustavljanje vozila ispred nepokretne smetnje na kolovozu- posebno važno za R<1000m- vizura preglednosti:

Pz=Lzf+L (m)

Lzf – zaustavni put pri forsiranom kočenjuL- sigurnosni razmak vozila zaustavljenog ispred smetnje (5-10m)

III PREDAVANJE

25



III PREDAVANJE

geometrijske postavke za određivanje zaustavne vizure preglednosti

po pravilu ostvarena na svakom mjestu=put garantuje bezbjednu

vožnju programiranu računskom brzinom

26



III PREDAVANJE

minimalna vizura zaustavne preglednosti u funkciji brzine vožnje i uslova vožnje

27



Preticajna preglednost

razlike u brzinama, manevar preticanja moguće ostvariti kod gustine toka koja

je manja od nivoa usluge D

vozilo koje pretiče mora da pređe duži put od preticanog vozila

LB-put preticanog vozila, LA-LB – višak puta pretičućeg vozila, LC – sigurnosno rastojanje

šematski prikaz procesa preticanja sa komponentama vizure preglednosti

III PREDAVANJE

28



ukupna dužina puteva = preticajna vizura preglednosti

-vrijeme, za V=15km/h, t=10s

- u teškim terenskim uslovima koristi se redukovana dužina preticanja-početak preticanja trenutak kada je vozilo A u istoj ravni sa vozilom B

- za autoputeve i puteve sa razdvojenim kolovozima, skraćena vizura preglednosti, nema vozila C:

- % ukupne dužine puta sa zadovoljavajućim uslovima za preticanje

m)VV2(6.3

tP rp

III PREDAVANJE

m)VV(6.3

tP rAp

29



Konstrukcija zone preglednosti

preglednost se provjerava na svim krivinama kod kojih uz unutrašnju ivicu

kolovoza postoje vizuelne prepreke

najveća širina zone preglednosti na dijelu kružnog luka

grafička konstrukcija zone preglednosti za slučaj nepokretnje smetnje

III PREDAVANJE

30



Konstrukcija zone preglednosti

sračunata širina zone preglednosti se upoređuje sa raspoloživom širinom iz

normalnog poprečnog profila-potrebne mjere za obezbjeđenje preglednosti: na svim putevima I, II i III razreda iz zone preglednosti ukloniti sve prirodne i vještačke objekte, rastinje, privremene objekte, zabraniti sadnju

primjer otvaranja usjeka radi postizanja preglednosti u krivini

III PREDAVANJE

HORIZONTALNO VOĐENJE TRASE PUTA · 1 OSNOVE SAOBRAĆAJNICA HORIZONTALNO VOĐENJE TRASE PUTA-projektne linije koje prikazuju tok karakterističnih tačaka poprečnog profila (osovina

Documents