Horizon magazine Vol. 18

facebook.com/stihorizon

Vol. 5 No. 2

18

Innovation distinguishes between a leader and a follower.

เดอนพฤษภาคมทผานมา มขาวเลกๆ ใหผคน ในวงการนาโนเทคโนโลยตนเตน

เรองมอยวา Nicola Maria Pugno และคณะ (ซงมทงชาวอตาล เชก และองกฤษ) ไดรายงานการทดลองทเรยบงายแตชวนตนตาตนใจ โดยการฉดนำาทมกราฟน (Graphene) และทอนาโน (Carbon Nanotube – CNT) ใสแมงมมสายพนธ Pholcidae (แมงมมเกาะตามเพดานบานทเราคนเคย) จำานวน 15 ตว แลวปลอยใหมนสรางใยแมงมม จากนนจงเกบเสนใยแมงมมมาทดสอบ

เมอนำามาทดสอบความแขงแกรงตามหลกฟสกส โดยการทดสอบความตานทานแรงดง (tensile strength) พบวาใยแมงมมทไดมความแขงแรงและยดหยนสงมาก กลาวคอ มความยดหยน (Young’s modulus) สงถง 47.8 GPa มความเหนยวถง 2.1 GPa และมความ แขงแรงถง 5.4 GPa ซงแสดงใหเหนวาใยแมงมมทได มความแขงแรงกวาเสนใยโพลเมอรทมประสทธภาพสง ทใชอยในปจจบน เชน Kelvar49 เปนตน

นกวจยกลมดงกลาวไดศกษาในระดบโมเลกล ดวยวธ Spectroscopy แลวพบวามกราฟนและทอนาโนเปนสวนหนงของใยแมงมม อยางไรกตาม คณะผวจยยง ไมทราบแนชดถงกลไกท เกดขน แตไดพยายามตงสมมตฐานทอาจเปนไปได

หรอนจะเปนกาวแรกทจะพลกโฉมหนาของอตสาหกรรมตางๆ ในอนาคต

ดร.สชาต อดมโสภกจ

Editor’s vision

Steve Jobs (1974–2011)Cofounder, Chairman and CEO of Apple Inc.Cofounder and CEO of PixarFounder and CEO of NeXT Inc.He played a key role in the development of the iMac, iTunes, iPod, iPhone, and iPad.He has been described as the "father of the digital revolution", a "master of innovation", "the master evangelist of the digital age" and a "design perfectionist."

(ทมา: Lepore W, Bonaccorso F, Bruna M, et al. (2015) Silk reinforced with graphene or carbon nanotubes spun by

spiders. - http://arxiv.org/abs/1504.06751)

32

เจาของสำานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

บรรณาธการผพมพโฆษณาดร.สชาต อดมโสภกจ / ดร.ศรฉตรา ไชยวงควลาน

ทปรกษาดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน / ดร.ญาดา มกดาพทกษ / รศ.ดร.ศกรนทร ภมรตน / รศ.ดร.ชาตร ศรไพพรรณ

บรรณาธการบรหารดร.สชาต อดมโสภกจ / ดร.ศรฉตรา ไชยวงควลาน

กองบรรณาธการอาศร จระวทยาบญ / นนทวฒน มะกรดอนทร

บรรณาธการตนฉบบวรพงษ สนทรฉตราวฒน

ศลปกรรมณขวญ ศรอรโณทย / กรตรพร ทบทว

สำานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตเลขท 319 อาคารจตรสจามจร ชน 14ถนนพญาไท แขวงปทมวน เขตปทมวนกรงเทพฯ 10330โทรศพท 0 2160 5432 ตอ 308 อเมล [email protected]://www.sti.or.th/horizonhttp://www.facebook.com/stihorizon

18 CONTENTS

ดำาเนนการผลตโดยบรษท เปนไท พบลชชง จำากดโทรศพท 0 2736 9918โทรสาร 0 2736 8891อเมล [email protected]เวบไซต waymagazine.org

Gen nextดร.ณฏฐพร พมพะ เปนนกวจยหญงรนใหมทประสบความสำาเรจไดรบรางวลนกวทยาศาสตรสตรดเดนอาเซยน-ยเอส (ASEAN-US Science Prize for Women) ประจำาป 2557 ดวยผลงานเทคโนโลย ‘ไสกรองนาโนจากเซรามค เคลอบเงนสำาหรบเครองผลตนำาดมสะอาด’ ทชวยผลตนำาดมสะอาดแกชมชนชนบทชวงอทกภยในประเทศไทยป 2554

14 Special ReportHorizon นำาบทบรรยายพเศษวาดวย ‘นาโนเทคโนโลย’ ของ ศ.ดร.Mihail Roco ประธานผกอตงคณะอนกรรมการวทยาศาสตร, วศวกรรม, และนาโนเทคโนโลยของสภาวทยาศาสตรและเทคโนโลย, ทปรกษาอาวโสของมลนธวทยาศาสตรแหงชาต (National Science Foundation (NSF)) และสมภาษณพเศษในเรองนาโนเทคโนโลยทจะมผลตอเศรษฐกจและสงคมไทย

Interviewพดคยกบบคลากรททำางานเกยวของกบ ‘นาโนเทคโนโลย’ 4 ดาน ซงลวนมความเชยวชาญกนคนละศาสตร แตมจดรวมเดยวกนนนคอการนำานาโนเทคโนโลยมาใชในสายงานของตน ทงทางตรงและทางออม ไมวาจะเปน ยา การศกษา ขยะ จรยธรรม ทม ‘นาโนเทคโนโลย’ ยดโยงบทสนทนาไว

14

6

04 News review 06 Special Report 12 Foresight Society 14 Gen next 16 In & Out 18 Features 28 Smart life 30 Social & Technology 32 Interview 42 Vision 38 Statistic Features 50 Global warming

ในป ค.ศ. 1976 Prof. Morinobu Endo ไดคนพบวธการสงเคราะหเสนใยคารบอนทขนาดอยในระดบ

นาโนเมตร ในป ค.ศ. 1985 Prof. Richard Smalley, Prof. Harry Kroto และ Prof. Robert Curl

(ทงสามทาน ไดรบรางวล โนเบล สาขาเคม ในป ค.ศ. 1996) ไดคนพบโครงสรางของคารบอนทม

ขนาดเลกและเรยกมนวา ‘Fullerene’ ซงมรปรางหลายแบบ ไมวาจะเปนทรงกลม (buckyballs) ทอ

(nanotubes) ในป ค.ศ. 1991 Carbon Nanotubes (CNTs) ไดถกสรางขนโดยวธ อารคดสชารจ

(Arc Discharge) โดยนกฟสกสชาวญปน Prof. Sumio Iijima หลกจากนนเปนตนมา CNTs กไดรบ

ความสนใจจากนกวจยทวทกมมโลก โดยกลาววานคอวสดแหงอนาคต

ในยคแรกของการพฒนา CNTs นนงานวจยสวนใหญเนนไปทการพฒนากระบวนสงเคราะห

CNTs ซงมทงแบบ Single Wall และ Multi-Walls โดยมกระบวนการสงเคราะหโดดเดนอย 2 วธ

ดวยกนคอ Chemical Vapour Deposition (CVD) และ Arc Discharge ทงสองวธนนแตกตางจากวธ

อนๆ ตรงทสามารถผลต CNTs ไดในระดบปรมาณมาก และเหมาะกบการนำาไปใชในภาคอตสาหกรรม

หลงจากผานยคการพฒนาการสงเคราะห CNTs กเขาสชวงการศกษาสมบต และความเปน

ไปไดในการประยกตใช CNTs โดยในป ค.ศ. 1997 นกวจยจาก Delft University และ UC Berkley

สามารถนำา CNTs มาทำาเปนทรานซสเตอร ตอมาในป ค.ศ. 2003 บรษท NEC ไดประกาศวาประสบ

ความสำาเรจในการผลตทรานซสเตอรจาก CNTs ซงใหประสทธภาพดกวาทรานซสเตอรทมอยในเวลา

นนมากกวา 10 เทา CNTs นนมสมบตทโดดเดนมากในหลายๆ ดาน เชน มการนำาไฟฟาทดมาก

มขนาดเลก มพนทผวสมผสทมากกวาวสดทวไป มความแขงแรง ทนทาน ยดหยนสง และม

นำาหนกเบา จงทำาใหมการนำา CNTs มาใชงานในหลากหลายดาน

งานวจยสวนใหญในปจจบนจงเปนการวจยเพอนำา CNTs มาประยกตใชงานจรง ในป ค.ศ.

2005 จกรยานทมโครงททำาจากโลหะผสมกบ CNTs ผลตโดยบรษท BMC Switzerland ไดถกนำามา

ใชในการแขงขน Tour de France ซงโครงจกรยานนมนำาหนกนอยกวา 1 กโลกรม นบเปนการฉกกฎ

การผลตโครงจกรยานทแตเดมจะผลตจากโลหะทมนำาหนกมากเพราะตองการความแขงแรง หลงจาก

นนกไดมการนำา CNTs มาใชกบวสดผสมกนอยางแพรหลาย โดยในชวงแรกยงอยกบอปกรณกฬา เชน

ไมกอลฟ ไมเทนนส และไมแบดมนตน เปนตน ไมเพยงแตอปกรณกฬาเทานน แต CNTs ไดเขามาม

บทบาทอยางมากในงานวจยทางดานอเลกทรอนกส ไมวาจะเปนการนำามาใชเปนสารกงตวนำายงยวด

ทรานซสเตอรในวงจรไอซ ตวนำาไฟฟาขนาดนาโน และตวเกบประจ

ในอนาคต CNTs จะเขามาบทบาทกบชวตมนษยมากขน เพราะจะถกนำามาใชงานเปนวสด

ชวภาพทใชในรางกายมนษย เชน กระดก ขอตอรางกาย และเปนตวนำายา (Drug Delivery) เพอให

ยาออกฤทธ ณ จดทตองการ นอกจากนยงมความเปนไปไดทจะมการนำา CNTs มาประยกตใชทาง

ดานสงแวดลอม เชน การนำามาใชในการบำาบดนำา และการกำาจดสารพษในสงแวดลอม หรอการฟนฟ

สภาพแวดลอมโดยใช CNTs เปนตวดดซบสารปนเปอนจากแหลงทมการปนเปอน เปนตน

Carbon Nanotubes

: 4

N E W Sอปถมภ นาครกษ และ มนพศ โลหตนาว มหาวทยาลยนเรศวร

: 4

R E V I E W

สำาหรบประเทศไทย Prof. Morinobu Endo ไดกลาวไววา การทประเทศไทยเปนประเทศ

เกษตรกรรมนน ทำาใหประเทศไทยมทรพยากรชวภาพ รวมถงขยะและวสดเหลอใชทางการเกษตร

เปนจำานวนมาก ซงสงเหลานลวนมคารบอนเปนองคประกอบหลกทงสน ดงนนจงมความเปนไปไดทจะ

ทำาการเปลยนขยะเหลานใหกลายเปนวสดนาโนทมคา และปญหาสงแวดลอม เชนการปนเปอนสารพษ

ตามพนทอตสาหกรรม อาจมการนำา CNTs มาชวยในการแกปญหาดงกลาวได

ทางเลอกในการพฒนาวสดนาโนจากของเหลอใชทางการเกษตรและขยะชวภาพยงเปดกวาง

และเปนแนวทางใหม อกทงประเทศไทยเปนประเทศทผลตรถยนตมากเปนอนดบตนๆ ของโลก จง

มความเปนไปไดอยางสงทจะมการนำา CNTs มาประยกตใชงานในชนสวนรถยนต ในทางการแพทย

นน วสดชวภาพกเปนอกทางเลอกหนงทนาสนใจเพราะยงมผผลตไมมากรายนก ดงนนโอกาสจงเปด

กวางสำาหรบภาคอตสาหกรรมในไทย รวมถงการนำามาใชประโยชนในดานยาและเปนตวนำายาอกดวย

ทางดานพลงงาน ในปจจบนพลงงานแสงอาทตยกำาลงไดรบการสนบสนนอยางมากจากภาครฐ

แตเปนททราบกนดวาเซลลแสงอาทตยนนตองการแดด แตไมชอบความรอน ความรอนและอณหภม

ทสงนนจะสงผลใหเซลลแสงอาทตยมประสทธภาพลดลงอยางมาก CNTs ซงมความสามารถใน

การนำาความรอนทดเยยมอาจถงนำามาประยกตกบแผงเซลลแสงอาทตยเพอชวยลดอณหภมและเพม

ประสทธภาพไดอกดวย

Prof. Richard Feynman ไดกลาวไววา “There’s Plenty of Room at the Bottom” แนนอน

ยงเหลอทวางอกมากมายใหเราพฒนา ศกษา รวมถงตอยอดในเชงพาณชยตอไปไดสำาหรบ CNTs

อดต ปจจบน และอนาคต

5 : 5 :

spEcial rEportดร.รงเพญ เรงพทยา

สถาบนทปรกษาเพอพฒนาประสทธภาพในราชการ (สปร.)

ผลกระทบของนาโนเทคโนโลยตอเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย

ปจจบนและอนาคตในมมมองของ Mihail Roco

: 6

ศ.ดร.Mihail Roco ประธานผกอตงคณะอนกรรมการวทยาศาสตร, วศวกรรม, และนาโนเทคโนโลยของ

สภาวทยาศาสตรและเทคโนโลย, ทปรกษาอาวโสของมลนธวทยาศาสตรแหงชาต (National Science

Foundation (NSF)), และเคยดำารงตำาแหนงศาสตราจารยดานวศวกรรมเครองกล มหาวทยาลยเคนตกก

สหรฐอเมรกา เขาเปนผออกแบบหลกของการรเรมนาโนเทคโนโลยแหงชาต (National Nanotechnology

Initiative (NNI))

Hor izon ขอนำาเสนอเนอหาการบรรยายเมอวนท 26

พฤศจกายน และสมภาษณพเศษในเรองนาโนเทคโนโลยทจะมผล

ตอเศรษฐกจและสงคมไทย

เนอหานำาจากการบรรยาย ศ.ดร. Mihail Roco, NanoThailand 2014 (26 พ.ย. 2557)

รฐบาลของประเทศสหรฐอเมรกามการลงทนดานการพฒนานาโน

เทคโนโลยสงทสดในโลก ซงมโปรแกรมทมชอวา การรเรมดานนาโน

เทคโนโลยของประเทศ (National Nanotechnology Initiative: NNI) ใน

การทำาวจยและพฒนาทมความเกยวของกบหนวยงานของรฐจำานวน 20

หนวยงานรวมไปถงหนวยงานอสระ ทประเทศสหรฐอเมรกาไดกำาหนดการ

พฒนานาโนเทคโนโลยระดบโลกขนในป ค.ศ. 2000 NNI ในปจจบน

ประกอบดวย การทำางานของหนวยงานเฉพาะของตวเองและการทำางาน

รวมกนของหนวยงานภาครฐในกจกรรมทเกยวของดานนาโนเทคโนโลย

เพอสนบสนนการวจย มาตรฐานและความรบผดชอบ โดยเงนทน

ทไดรบทางตรงเพอการทำาวจยและพฒนานนมาจากหนวยงานภายใต NNI

และหนวยงานทนอกเหนอจาก NNI โดยในป 2015 มงบประมาณมากกวา

45,000 ลานบาท ($1.5 billion) ใหกบ NNI ทจะสนบสนนตามกลยทธ

และตามลำาดบความสำาคญของประธานาธบด (President’s Priorities and

Innovation Strategy) กอใหเกดการทำางานระหวางหนวยงาน โดย NNI

7 :

มอทธพลตอการกำาหนดงบประมาณและกระบวนการวางแผนผานทางผแทนของหนวยงานทอยใน the

National Science and Technology Council (NSTC) และไดนำาความรทกาวหนาในสาขาทซบซอนใน

การกำาหนดกรอบการทำางาน และมการประกาศเปาหมาย ลำาดบความสำาคญ และกลยทธทชวยสนบสนน

และสงเสรมทรพยากรใหกบหนวยงานทเขารวมทงหมด

อนง การสนบสนนของ NNI ทำาใหการทำาการวจยและพฒนาดานนาโนเทคโนโลยสามารถเขาสภาค

การศกษา หนวยงานภาครฐ และหองทดลองของภาคอตสาหกรรมของสหรฐอเมรกา โดย NNI มวสยทศน

เปาหมาย และวตถประสงค ทจะทำาใหอนาคตมการนำานาโนเทคโนโลยไปประยกตและกอใหเกดการปฏวต

ทางเทคโนโลยและอตสาหกรรมทสงผลดตอภาคสงคม

เพอเรงพฒนานาโนเทคโนโลยสนบสนนหวขอทไดรบความสำาคญและสอดคลองกบยทธศาสตร

ดานนวตกรรมของประเทศ สำานกงานนโยบายวทยาศาสตรและเทคโนโลยทอยภายใตทำาเนยบขาวและ

สมาชกของ NNI ไดกำาหนดขอบเขตเพอการพฒนาขนสงผานโครงการเปาหมายทเปนความรวมมอ

ระหวางหนวยงานขน ซงการรเรมการพฒนานาโนเทคโนโลยเฉพาะทาง (Nanotechnology Signature

Initiatives: NSIs) ในชวงป 2011-2014 เปนโครงการหนงทมความประสงคทจะทำาใหเกดความกาวหนา

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอสนบสนนประเทศดานเศรษฐกจ ความมนคง และเปาหมายดาน

สงแวดลอม โดยมงเนนการใชทรพยากรเพอตอบสนองตอความทาทายทสำาคญและชองวางของการวจย

และพฒนา (Focusing Resources on Critical Challenges and R&D gaps) ใน 5 กลม ดงตอไปน

1. นาโนเทคโนโลยสำาหรบการกกเกบพลงงานแสงอาทตยและการแปลงสภาพ: ทางออกของ

พลงงานในอนาคต (Nanotechnology for Solar Energy Collection and Conversion: Contributing

to Energy Solutions for the Future) โดยมการใชคณสมบตทางฟสกสเฉพาะในอนภาคขนาดนาโนท

นาโนเทคโนโลยในภาพรวมจะมบทบาทอยางไรบาง

ภายในอก 5-10 ปขางหนา

นาโนเทคโนโลย เตบโตและเปลยนแปลง

รวดเรวมาก และขยายบทบาทไปหลายสาขา

ในบางสถานการณ นาโนเทคฯสรางความ

ไดเปรยบดวยการชวยเสรมคณคาใหกบสนคาใน

อตสาหกรรมทเพงเกด รวมทงเสรมคณคาเพมเตม

ใหกบผลตภณฑทกำาลงจะผลตในอตสาหกรรมท

พฒนาแลว เปรยบเทยบไดกบการเปนตวเสรมให

ไปรษณยกาวไปเปนจดหมายอเลกทรอนกสหรอ

อเมล นาโนเทคฯ ยงมโอกาสอกมากมายในอนาคต

เชน ดานทรพยากรนำา ดานพลงงาน และเราควรให

ความสำาคญดานการใชนาโนเทคฯ กบคน

ประเทศทพฒนาแลวบางประเทศมงเนนดาน

นาโนอเลกทรอนกส เซรามค ฯลฯ นาโนเทคฯ ทำาให

ประเทศทสนใจสามารถเขาสอตสาหกรรมในสาขา

เหลานงายขน แตประเทศไทยกนาจะมบางอยางท

แตกตางจากประเทศทพฒนาแลว โดยทไมตองการ

การเปลยนแปลงจากเดมมากนก เชน การกระจาย-

การจดสงพลงงาน เพอลดคาใชจายดานการขนสง

การกรองนำา (Water Filtration) หรอการทำานำา

ใหบรสทธ (Water Purification) แตตองมระบบ

รวมศนย (Centralized System)

สำาหรบประเทศไทย บทบาทของนาโนเทคฯ

นาจะอยทการเกษตร รวมไปถงบรรจภณฑอาหาร

บทสมภาษณพเศษ ศ.ดร. Mihail Roco

: 8

กาวขามขอจำากดทางคณสมบตในปจจบน และทำาใหเกดการพฒนาอยางยงใหญดานการกกเกบพลงงาน

แสงอาทตยและการแปลงสภาพ

2. การพฒนากระบวนการผลตดานนาโนเทคโนโลยอยางยงยน: สรางอตสาหกรรมของอนาคต

(Sustainable Nanomanufacturing: Creating the Industries of the Future) เทคโนโลยเพอการผลต

ทผนวกเศรษฐกจและความยงยนดวยการสรางอนภาคทมขนาดในระดบนาโนใหมขนาดทใหญขน และม

ระบบทซบซอนขนดวยเครองมอและการออกแบบกระบวนการ โดยคำานงถงความปลอดภย ความยงยน

และความเปนไปไดเชงขนาด

3. นาโนอเลกทรอนกส ค.ศ. 2020 และภายหลงจากนน (Nanoelectronics for 2020 and

Beyond) เพอการคนพบและการใชกระบวนการสรางระดบนาโนทลำาสมยและนวตกรรมดานแนวคดทจะ

ปฏวตการผลตวสด เครองมอ ระบบ และสถาปตยกรรมทจะพฒนาดานนาโนอเลกทรอนกส

4. ความรดานโครงสรางพนฐานนาโนเทคโนโลย: เพอสรางความเปนผนำาระดบชาตดานการ

ออกแบบทยงยน (Nanotechnology Knowledge Infrastructure (NKI): Enabling National Leadership

in Sustainable Design) เพอสรางความรวมมอกนในกลม วทยาศาสตรนาโน วศวกรรม และเทคโนโลย

รวมไปถงพนฐาน โครงสรางและโมเดลความรวมมอ โครงสรางพนฐานดานขอมลททำาใหเกดความเขมแขง

ดานนวตกรรมของประเทศ ซงจะชวยใหระยะเวลาจากการทำาวจยไปสการพฒนาผลตภณฑใหมสนลง และ

รกษาความเปนผนำาของประเทศในการออกแบบเชงวศวกรรมวสดระดบนาโน

5. นาโนเทคโนโลยสำาหรบเซนเซอรและเซนเซอรสำาหรบนาโนเทคโนโลย: การพฒนาและ

ปองกนดานสขภาพ ความปลอดภยและสงแวดลอม (Nanotechnology for Sensors and Sensors for

Nanotechnology: Improving and Protecting Health, Safety, and the Environment) โดยพจารณา

ศกยภาพทมอยมากของนาโนเทคโนโลยทจะเปดประตไปสการพฒนาทมมลคาไมสงมากนก เครองมอพก

พาทสามารถตรวจวด บงช และจำาแนกคณสมบตของสสารดานชวภาพและเคม

การถนอมอาหาร (Food Preservation) และการ

ผลตและการแปรรปอาหาร (Food Processing)

เพราะเราสามารถจำาลองถงสภาพของรางกายทจะ

ตอบสนองตอสารอาหารในรปแบบจากภายนอก

สภายใน (Outside-in) และคดคนวธทนาโนเทคฯ

ทำาใหอาหารสงผลดตอสขภาพ

สำาหรบการใหนาโนเทคฯ ชวยพฒนาคณภาพ

ชวตนน ประเทศไทยมโอกาส เพราะคนไทยชอบทจะ

ดด รสกด มสขภาพแขงแรง นาโนเทคฯ ทำาใหเกด

ความแตกตางไดในหลายรปแบบ ตงแตเครองสำาอาง

จนถงระบบอาหารและโภชนาการทผลตตามความ

ตองการของแตละบคคลโดยเฉพาะ เชน เจาะจงตาม

ประเภทหมเลอด หรอยาทผลตเฉพาะบคคล โดย

ไมใชเปนยาเทยมหรอเลยนแบบ (Artificial) เพราะ

จะสงผลไมดอยางรนแรงกบรางกาย

นอกจากน นาโนเทคฯ ยงเอออำานวยใหคน

สามารถเรยนรเมอไหรกได ทไหนกได (Individual

Learning Modules) ทงในระดบมหาวทยาลย

และบณฑตวทยาลย การคนคดและประยกตใช

นาโนเซมคอนดกเตอร ทำาใหสามารถสนทนากนได

โดยไมตองมาเขาชนเรยนดวยกน และอกอยางคอ

นาโนเทคฯ เออสำาหรบธรกจบนเทง

9 :

นโยบายใดทเราควรใชเพอพฒนานาโนเทคฯ ใน

ประเทศไทย อะไรทจะชวยกระตนการพฒนา

ดงกลาว

เมอ 4 ปทแลว ผมมารวมงานประชมทน ตอนนน

มการวางแผนสำาหรบอนาคตทดมาก เพราะม

นโยบายทจะพยายามใชทรพยากรธรรมชาตกบ

อตสาหกรรมทองถน ซงทำาใหเกดความแตกตาง

เพราะไมไดใชนาโนเทคฯ แบบดงเดม หรอมงแต

ดานอเลกทรอนกส เชน การใชนาโนเทคฯ สำาหรบ

การถนอมผาไหมเพอทำาใหสนคามความโดดเดน

นคอสงทนาสนใจ เพราะชวยเพมมลคาสนคาและ

ศกยภาพในระยะยาว โดยเฉพาะเมอตองการผลต

สนคาสำาหรบสงออก ผมคดวา การมงเนนทพลงงาน

และสขภาพกสำาคญมาก เพราะสขภาพเปนสงทคน

ตองการมากเปนอนดบหนง สวนพลงงานกจะเปน

ปจจยหลกสำาหรบเศรษฐกจ ทงสองอยางควรจะม

ราคาถกและมความยงยนมากขน

ตามททานศาสตราจารยไดกลาวถงสขภาพ

ในระยะ 5-10 ปขางหนา คนไทยจะมสดสวน

ประชากรของผสงอายมากขน ควรมนาโน

เทคโนโลยรปแบบใดทประเทศไทยควรจะคำานง

ถงหรอระมดระวงไมใหเกดความผดพลาด

เหมอนในประเทศอนหรอไม

อยากจะใหมองวาเปนโอกาสมากกวา เมอ

ถงวยเกษยณ บคคลกลมนควรจะรกษาความ

กระฉบกระเฉงดวยยาและอาหาร ผสงอายควรจะ

รกษาความสามารถทางรางกายและจตใจไว เพราะ

แตเดมนน ขณะทสงวยขน เมอคนไมสามารถ

เคลอนไหวไดกจะสงผลกระทบการทำางานของเซลล

ดงนน เราควรสามารถใชอาหาร หรอเคมททำาให

องคประกอบหรอสวนผสมของเคมเกดความสมดล

ในหลายๆ ดาน ตลอดจนการใหผสงอายรกษาการ

ปฏสมพนธ (Interaction) โดยสรางเครอขายทาง

สงคม การรกษาระดบการทำากจกรรม หรอการทำา

สงทชอบ เชน งานอดเรกบางเวลากจะเปนปจจย

ทสงผลใหมอายยน นาโนเทคฯ ควรมสวนรวม

ในระดบหนง โดยการใชนาโนอเลกทรอนกสใน

ลกษณะทสามารถเฝาระวงสขภาพเฉพาะบคคล

ไดจากระยะไกล ตลอดจนการใชนาโนเซนเซอร

หรอการใชนาโนเทคโนโลยชวภาพใหคอยชวย

เฝาระวงสภาวะทงรางกายและสงแวดลอม และ

แจงเตอนคนนนหรอผดแลทนททผดปกต โดยเฉพาะ

การวดและแจงเตอนวา สงแวดลอมจะกระทบกบ

สขภาพ และรายงานผลของการเฝากำากบสขภาพ

ของแตละบคคล ซงสามารถทำาไดเมอมเซนเซอร

ในคอมพวเตอรทสงสญญาณเตอนเมอรางกาย

เปลยนแปลงจากเกณฑทต งไว ทประเทศไทย

กำาลงทำา คอ นาโนเทคฯ ดานอาหาร แตไมใชสำาหรบ

สขภาพ

สำาหรบการพฒนาบคลากรทมความเชยวชาญ

ในนาโนเทคฯ และทนวจย รฐบาลควรมนโยบาย

สนบสนนอยางไร

ผมไมแนใจวาสงตอไปนจะเพยงพอหรอเปลา

อยางแรกคอ สำาหรบการพฒนาคน ตองเรมตงแต

ชนประถม ทจะเรยนรธรรมชาต และองคประกอบ

พนฐานตงแตระดบเบองตนกอนแลวเพมเตมไปจนถง

ระดบปรญญาตร ซงควรเรมดวยการเรยนรายวชา

หลกการทวไป ททำาใหเหนการเชอมโยงขนาดนาโน

การเชอมโยงของชวต การเชอมโยงของขอมล มน

คอการรวมธรรมชาตและชวตเขาดวยกน ควรจดให

เรยนแบบนนมากกวาการเรมตนดวยการลงลกไปใน

สาขาวชาเฉพาะไปเลย เชน เคม ฟสกส

อยางทสอง คอ การเฝาระวงรางกายบคคล

ซงมแลวในประเทศสหรฐอเมรกา แตยงไมเหนใน

ประเทศไทย เรมตนท NASA มาระยะหนงแลว กำาลง

เรมและพฒนาอยางรวดเรวในประเทศจนทมรปแบบ

ตามทไปศกษามาจากประเทศอน อนทจรง NASA

เคยทำาดานนาโนไดดกวานเมอ 20 ปทแลว แตตอน

นไมคอยไดศกษาหรอคนควาเพมเตมดานนเพราะ

ขาดกำาลงเงนสนบสนน อยางไรกตาม ตอนนสหรฐ

และยโรปกยงเปนผนำาในดานการทำานาโนเซนเซอร

สำาหรบรางกาย เพราะสหรฐมกจกรรมทเตมไปดวย

ความกระตอรอรนในอตสาหกรรมสขภาพ ซงถอเปน

อตสาหกรรมขนาดใหญของเขา

: 10

สดทายน เมอทานศาสตราจารยได

เหนการพฒนาในประเทศตางๆ ท

จะนำาผลจากการวจยดานนาโนสการ

ผลตสนคาและการพาณชย ทานม

คำาแนะนำาใดสำาหรบประเทศไทย

นอกเหนอจากนาโนเทคโนโลยทจะ

คอยเฝาระวงเรองสขภาพ

คอนขางยากทจะใหคำาแนะนำาท

ไมเหมอนกบคำาแนะนำาทเคยมผอนให

มากอนหนาน ปกตแตละอตสาหกรรม

แตละประเทศกมความแตกตางกน

คำาแนะนำา คอ ตองมระบบนเวศทาง

เศรษฐกจทธนาคารใหการสนบสนน

สนเชอสำาหรบผลงานการวจยและพฒนา

ดานน ผดำาเนนการวจยตองพรอมทจะ

เสยง ระบบตองเออตอการจดตงธรกจ

และมโครงสรางพนฐานทเพยงพอ เพอจะ

สรางพนทใหกบผทตองการเปลยนตวเอง

จากนกวจยทอาศยความรเปนพนฐาน

กลายเปนนกธรกจ และตองรบมอกบการ

เปลยนฐานหรอวธการสนบสนนทางการ

เงน คอ จากการหาเงนทนวจยเปนการขอ

สนเชอ รวมทงการรบมอกบการเปลยน

ปจจยขบเคล อนจากคำาวจารณทาง

วชาการโดยนกวจยสาขาเดยวกน เปน

กำาไร การเปลยนแปลงนจะสำาเรจได

หากเราหาพนท ใหคนเหลาน ไดบาง

ในระบบนเวศทางเศรษฐกจ

11 :

การมองอนาคตสไตลสงคโปร(Singaporean Foresight)

ประเทศสงคโปรเพงสญเสยทาน ล กวน ย อดตนายกรฐมนตรคนแรกและเปนบคคลทถอวาเปนบดาของประเทศไป เพยงไมถงหนงชวอายคน ล กวน ย ทำาใหสงคโปรกาวกระโดดจากประเทศขนาดเลกทขอแยกจากประเทศมาเลเซย กลายเปนประเทศยกษจวในเวทโลกทประเทศยกษใหญตางใหความเกรงใจ และเปลยนจากประเทศทตองซอนำาจดจากประเทศเพอนบาน กลายเปนประเทศทใชเทคโนโลยผลตนำาจดจากนำาทะเล มอกหลายเรองทเปนตวอยางทนาชนชมของสงคโปร แตบทความนขอนำาเสนอเบองหลงการวางแผนประเทศสไตลสงคโปรอกมมมองหนง

การมองอนาคต (Foresight) เปนเทคนคในการวางแผนระยะยาวทสามารถนำามาใชในทกๆ ระดบตงแตระดบองคกรจนถงระดบประเทศ วธการนมความแตกตาง จากวธการวางแผนแบบปกตทไมเหมาะกบการนำามาวางแผนระยะยาว วธการหลกๆ ทประเทศตางๆ ทใหความสำาคญกบการนำาวธการมองอนาคตมาใชในการวางนโยบายของประเทศนำามาใชไดแก การสำารวจแบบเดลฟ (Delphi Survey) การกวาดสญญาณแนวราบ (Horizon Scanning) การวเคราะหผลกระทบของแนวโนม (Trend Impact Analysis)

ขอมลทไดจากวธการเหลานจะนำาไปใชในการสรางภาพอนาคต (Scenarios Building) เพอทจะใชทำานายวา อนาคตของประเทศจะเปนอยางไร โดยจะมการสรางภาพอนาคตทดทสด (Best Case Scenario) เพอใชในการวางแผนใหเกดภาพนนใหได และสรางภาพอนาคตทเลวรายทสด (Worst Case Scenario) เพอใชในการวางแผนปองกนไมใหเกดภาพนน

การมองอนาคตในรฐบาลสงคโปรเรมตงแตการจดตง Risk Detection and Scenario Planning

Office ในกระทรวงกลาโหมตงแตป 1991 และไดถกจดตงใหมเปน Public Service Division (PSD) ภายใต สำานกนายกรฐมนตรในป 1995 แตในป 2003 ไดเปลยนชอเปน Strategic Policy Office กาวสำาคญของการมองอนาคตในรฐบาลสงคโปรคอ การจดตง Risk Assessment and Horizons Scanning Programme (RAHS) ในป 2004 และ Horizon Scanning Center (HSC) ในป 2008 หลงจากนน รฐบาลสงคโปรไดจดตง Strategic Futures Network (SFN) ใหทำาหนาทเปนหนวยงานทประสานงาน ในการทำางานดานการมองอนาคตทงหมดของรฐบาล

หนวยงานททำางานดานการมองอนาคตทงหมดของประเทศสงคโปรอยภายใตสำานกนายกรฐมนตร และอยภายใตการกำากบดแลของหวหนาหนวยงาน 2 หนวยงานคอ National Security and Intelligence Coordination (NSIC) และ Public Service Division (PSD) โดยมหนาทสนบสนนการกำาหนดนโยบายทงหมดของรฐบาลสงคโปร ภายใต NSIC ทมหนวยงานภายใตชอ National Security Coordination Center (NSCC) มหนวยงานหลกททำาหนาทดานการมองอนาคตคอ Horizon Scanning Center (HSC) ทถกจดตงในป 2008

ภายใต Public Service Division ทมหนวยงานภายใตชอ Strategic Policy Office (SPO) มหนวยงานหลกททำาหนาทดานการมองอนาคตคอ Centre for Strategic Futures (CSF) และ Strategic Futures Network (SFN) ทถกจดตงในป 2010 อยางไรกตาม CSF จะทำาหนาทหลกในการประสานการทำางานเรองการมองอนาคตในภาครฐทงหมด โครงสรางของระบบการมองอนาคตของประเทศสงคโปร แสดงดงรปท 1

: 12

ForEsight sociEtyดร.สรชย สถตคณารตน

Joint Counter Terrorism Center[JCTC]

National Security Coordination Center

[NSCC]

Other Future or Environment Scanning Units in GOS Ministries

The Horizon Scanning Centre (HSC). est. 2008.Staff for all RAHS programme analysis work.Establishing, educating and building futures

capacities to GOS

RASH Expenrimentation Centre.rst.2004 in Partnership with HSC and Defence

Seicnce & Technology Agency [DSTA]. Engineering work for risk Assessment and

Horizon Scanning Software and tool development

Centre of Excellence for National Security [CENS] est.2008. RSIS-NTU. University research relate

to international Politics and security related issues.

National Security Engineering Centre [NSEC].Est.2005 by DSTA Task to advice NSCC to better

coordinate and focus technology and engineeringeffort in national security.

Permanent Secretary forNational Security & IntelligenceCoordination [Peter Ong.2010]

Public ServiceDivision [PSD]

Public Service Commission Secretariat [PCS] etc. units in PSD

Strategic Policy Office [SPO] org. Scenario Planning Office est. 1991 to MINDEF. Moved to PMO in 1995.New name and objective in 2003

Certre to Strategic Futures [CSF]. Est 2010 Coordinating staff for all futures work in GOS incl. SFN. Aiming for increasing GOS Situational awareness. Overcoming scale limitations, and combining knowledge to Practical Combination Projects

Strategic Futures Network [SFN] est.2010 [Peter Ong] All Ministries Deputy

Secretaries are members. Aims to a betterdiversity of opinions B. better qualityanticipatory intelligence. C. avoiding

the Phenomena of group thinking in GOS.

Singapore Futures Community [Outside the Government, Companies, business school, university units]

International Futures Community Global Futures Forum, IRAHS Symposium etc.

Ministry of Finance

Permanent Secretary for Finance [Peter Ong]National Budget, Financing all ministers,

whole of Government view in Fiscal issues

Head of Civil Service (Peter Ong, 2010)

Strategic Foresight Unit [SFU] est.2010. Aims to ensure that the benefits to the whole of government futures work are utilizedin budget making.

Singapore’s Prime minister’s office

สรปคอ แมจะดเหมอนวามหลายๆ หนวยงานททำาหนาทดานการมองอนาคต แตมเพยงหนวยงานหลก 2 หนวยงาน ททำาหนาทนคอ Horizon Scanning Center (HSC) ทใช Horizon Scanning เปนเครองมอหลก และ Centre for Strategic Futures (CSF) ทใชเครองมอหลกคอ Scenarios Building

รฐบาลสงคโปรใหความสำาคญอยางมากตอการใชวธการมองอนาคตมาชวยในการกำาหนดนโยบายของประเทศ ดวยเทคนคการมองอนาคตทด จะทำาใหมองอนาคตไดแมนยำามากขน เมอมความแมนยำามากกทำาใหวางแผนไดถกตองมากขนนนเอง การทำางานดานการมองอนาคตของรฐบาลสงคโปรมการพฒนาการมาตามลำาดบ มการจดโครงสรางทเปนระบบ และมความเปนปจจบน

รปท 1 โครงสรางของระบบการมองอนาคตของประเทศสงคโปร

ทมา: Tuomo Kuosa (2011), Practising Strategic Foresight in Government, Nanyang Technological University

13 :

‘ณฏฐพร พมพะ’ นกวทยาศาสตรสตรดเดนคนแรกของอาเซยน

หากจะเอยถงผลงานงานวจยทผานการคดคน

และพฒนาโดยคนไทย นอยคนนกทจะใหความ

สนใจนวตกรรมทเกดจากฝมอคนไทย เพราะ

ความรสกทวา “ไมเชอในฝมอบางละ” บางก

“ไมมนใจเทคโนโลยในประเทศ” ทามกลาง

ความกดดนทงหลาย ทำาใหนกวจยไทยคอ

หนงในอาชพททำางานหนกมาก ทงการคดคน

นวตกรรม ทสำาคญยงตองทำาใหนวตกรรมนนๆ

แกปญหาใหกบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

โดยรวมไดดวย

อยากใหชวยเลาทมาของงานวจยชนน งานวจยนเ รมตนจากวกฤตนำาทวมใหญในป

2554 พวกเรานกวจยพยายามคดหาวธตางๆ หาองคความรทสามารถนำาไปชวยเหลอผประสบภย ในตอนนนบานเรากถกนำาทวมดวยเหมอนกน ในฐานะของผประสบภยนำาทวมคนหนง สงทเราอยากไดคอนำาดมสะอาด ดงนน การเยยวยาผประสบภยใหมนำาดมสะอาดจงเปนเรองสำาคญมากในลำาดบตนๆ ทจะตองเขาไปชวยเหลอ

ปญหานำ าทวมคร งใหญป 2554  ขณะนนสภากาชาดไทยไดแจกจายนำาดมสะอาดเพอชวยเหลอ ผประสบภย โดยใชรถสำาหรบผลตนำาดมสะอาดขนาดใหญ แตยงมขอจำากดสำาหรบบรเวณนำาทวมสงทรถไมสามารถเขาถงได ทำาใหผประสบภยจำานวนมากขาดแคลนนำาสะอาด เพอแกปญหาน เราจงพฒนาเครองผลตนำาดม

ผลงานเทคโนโลย ‘ไสกรองนาโนจากเซรามคเคลอบเงนสำาหรบเครองผลตนำาดมสะอาด’ ทชวยผลตนำาดมสะอาดแกชมชนชนบทชวงอทกภยในประเทศไทยป 2554 ของ ดร.ณฏฐพร พมพะ นกวจยหองปฏบตการ โครงสรางนาโนไฮบรดและนาโนคอมโพสต ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (นาโนเทค) สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ถอเปนตวอยางสำาคญของนกวจยหญงรนใหม ทประสบความสำาเรจไดรบรางวลนกวทยาศาสตรสตรดเดนอาเซยน-ยเอส (ASEAN-US Science Prize for Women) ประจำาป 2557 ดวยอายเพยงแค 36 ปเทานน

ท สำ า ค ญ เ ธ อ เ ป น น ก ว จ ย หญ ง ค น แ ร ก ข อ งประเทศไทยและของอาเซยนทไดรบรางวลน และจากบรรทดนคอเบองหลงของ ‘งานวจยระดบอาเซยน’...

: 14

gEn nEXt ฐตมา จนทนะโสตถศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (NANOTEC)

รางวลวทยาศาสตรสตรดเดนอาเซยน

รางวลนกวทยาศาสตรสตรดเดนอาเซยน-ยเอส (ASEAN-US Science Prize for Women) เปนรางวลรวมระหวางประชาคมอาเซยนและประเทศสหรฐอเมรกา โดยการสนบสนนจาก Underwriter Laboratories ซงปน เปนปแรกทมการจดรางวลนขนมาเพอเปนการใหกำาลงใจแกนกวจยหญงในภมภาคอาเซยน สำาหรบการ คดเลอกนน ไดเปดใหแตละประเทศในอาเซยนนำาเสนอผลงานของนกวจยหญงทมความโดดเดนในประเทศตวเองเขามา หลงจากนนคณะกรรมการกจะเลอกผลงานชนทสามารถตอบโจทยและแกปญหาภาพรวมของภมภาคอาเซยนไดด และสามารถนำาไปประยกตใชจรงไดมากทสด

ขนาดกะทดรด สำาหรบชวยเหลอประชาชนประมาณ 1,000 คนตอวน สามารถขนเครองลงเรอทองแบน และสบนำาผวดน หรอนำาแมนำาโดยการใชพลงงานจากแสงอาทตย มาผานกระบวนการกรองตางๆ และไสกรองนาโนเพอผลตนำาดมสะอาดทไดมาตรฐานกระทรวงสาธารณสข

เวลานำาทวมกมกจะพบปญหาขาดแคลนกระแสไฟฟาตามมา เราจงพฒนาเครองใหสามารถทำางานไดดวยพลงงานแสงอาทตย และออกแบบใหผใชสามารถใชไดงาย มกำาลงการผลตทเพยงพอตอชมชนประมาณ 1,000 คน นอกจากน มการพฒนาไสกรองดวยนาโนเทคโนโลย เพอใหไสกรองมคณสมบตสามารถฆาเชอแบคทเรยได ซงเหมาะกบยามภยพบตทมการปนเปอนของเชอในปรมาณสง โดยทวไปไสกรองทวไปสามารถกำาจดเชอโดยผานการกรอง ซงเชอทไมผานรกรองอาจจะเตบโตและแพรกระจาย ซงจะเปนสาเหตหนงในการทำาใหไสกรองอดตนเรวดวย ดงนนไสกรองทพฒนาขน จงสามารถใชไดทงลดการปนเปอนของเชอในภาวะนำาทวมและชวยยดอายการทำางาน ลดภาระการบำารงรกษาในภาวะปกตไดดวย ระยะเวลาในการวจยนานเพยงใด

โครงการวจยดานนำาสะอาดนเรมดำาเนนการมาตงแตป 2554 และปจจบนยงตอยอดและพฒนาโจทยวจยอยางตอเนอง ซงมการทำางานรวมกบหนวยงานตางๆ เชน สภากาชาดไทย และ สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำาและการเกษตร โดยเนนพฒนางานวจยเพอแกปญหาดาน นำาสะอาดของประเทศ เฉพาะปจจบนมปญหาภยแลงทำาใหนำาเคมรกเขามาในพนทแมนำา สงผลใหไมสามารถนำานำาในแมนำามาใชอปโภคบรโภคหรอทำาการเกษตรได ซงคณะวจยกอยในระหวางพฒนาตอยอดเทคโนโลยใหสามารถกรอง นำากรอยใหเปนนำาทสะอาด ในระหวางขนตอนการทำาวจย เราไมมทางรวาผลสำาเรจจะรอทปลายทางหรอไม คณเคยทอไหม

เคยทอ แตไมถอยคะ เมอตองเจอกบอปสรรค หรอความไมสำาเรจ แนวคดทยดเปนหลกในการทำางานคอคดบวกคะ ไมมองวาสงนนๆ มนคอปญหาหรอวาอปสรรค ถาเรามองวามนเปนเรองทยากแลว ไมวาจะทำาอยางไงกไมมทางสำาเรจ ใหคดวาเปนโอกาสททำาใหเราไดพฒนาตวเอง และเรยนรไปทกวน สงทสำาคญทสดคอกำาลงใจและความมงมนวาไมมอะไรทเราทำาไมได ถาวนนทำาไมได วนหนากตองทำาได ตองเชอมนในตวเอง การแบงเปาหมายยอยในแตละวน เพอใหสามารถทำาใหสำาเรจไดงายๆ กจะเปนกำาลงใจใหตวเองทำางานตอไปในแตละวน เหมอนกบการคอยๆ สะสมไปเรอยๆ สกวนกจะบรรลเปาหมายคะ อดทน อยาทอ สงทสำาคญทสดอกอยางทจะทำาใหงานประสบความสำาเรจกคอการทำางานเปนทม ตองใหกำาลงใจ รวมมอ และชวยเหลอกน

ทำาไมคณจงเรยนวทยาศาสตร เรามแรงบนดาลใจเกยวกบดานวทยาศาสตรมากมาย

เลยตงแตเดกๆ เชอวาเดกๆ หลายคนชอบดการตน ซง โดราเอมอน เปนจดททำาใหเราอยากเปนนกวทยาศาสตร เพราะวาโดราเอมอน จะมของวเศษเยอะแยะมาก ทำาใหเราเกดจนตนาการวา อย! เราอยากจะมของวเศษแบบ โดราเอมอนบาง อยากประดษฐของวเศษทจะชวยอำานวยความสะดวกในชวตประจำาวน เมอเราเรยนหนงสอกรจกกบวทยาศาสตร และยงไดทราบชวประวตของนกวทยาศาสตรชอดงหลายคน ทำาใหเรารสกวานกวทยาศาสตรไมใชพวกสตเฟองหรอฝนกลางวนนะ แตเปนคนทพยายามทำาความฝนนนใหเปนจรงโดยผานกระบวนการทางวทยาศาสตร กเลยรสกวาวทยาศาสตรนแหละ จะเปนเครองมออยางหนงทจะทำาใหเราสามารถประดษฐของวเศษหรอนวตกรรมใหมๆ ทมคณคา โดราเอมอน มเครองกรองนำาไหม

นาจะมนะคะ อาจจะสามารถกรองนำาออกมาเปน นำาหวาน นำาอดลมหรอกาแฟ แลวแตความตองการของแตละคน (หวเราะ) กคอ โดราเอมอนเปนการตนทดแลวทำาใหเราจนตนาการวา จะมของวเศษ มาชวยทำาใหชวตเราสบายมากขน หรอตอบโจทยทเราตองการมงานวจยอะไรอกบางทยงอยากทำาในอนาคต

โห (ทำาตาโต) อกเยอะมากเลยคะ ยงเราไดรบรางวลน ยงทำาใหเรารสกภมใจวา ผลงานหรอสงทเราคดพฒนาขน มนสามารถทจะพฒนาเอาไปชวยเหลอสงคมชมชนไดจรงๆ กยงทำาใหเรามไฟอยากคดคนและพฒนาเทคโนโลยใหมๆ เขามาชวยแกไขปญหาของประเทศ นอกจากสวนตวของณฐแลว ศนยนาโนเทค สวทช. ตนสงกดทณฐทำางานอย กปลกฝงใหนกวทยาศาสตรทอยใน สวทช. มารวมมอกนพฒนางานวจยเพอใหสามารถนำาไปประยกตใชแกปญหาประเทศได สงประดษฐหรอนกวทยาศาสตรในโลกทจงใจใหเปนนกวจยจนทกวนน

นกวทยาศาสตรท ‘ณฐ’ นกถงและยดมาเปนตนแบบ เปนกำาลงใจในการทำางานวจยมาถงทกวนน กคอ โธมส อลวา เอดสน นกประดษฐนวตกรรมคนสำาคญของโลก จากนสยสนใจสงรอบตว ชอบทดลองทางวทยาศาสตร จงทำาให เอดสนสามารถสรางสงประดษฐททำาใหพวกเราทกคนมคณภาพชวตทดขน ยงถาไดศกษาชวประวต จะเหนไดวา เอดสนทำาการทดลองและลมเหลวครงแลวครงเลาแตกไมเคยทอ ซงเอดสนบอกเคลดลบในการประสบความสำาเรจวา มาจากความพยายามถง 99 เปอรเซนต อก 1 เปอรเซนตมาจากพรสวรรค ดงนนจงใหณฐคดบวกและพยายามทำางานวจยตอไปถงแมจะพบอปสรรคและปญหาคะ

15 :

in & outดร.เดอนเพญ จาปรงศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (NANOTEC)

: 16

เซลลมะเรงเปนเซลลทมการเจรญเตบโตทเรวผดปกต เกดเปนกอนเนอราย เบยดบงการทำางานของเซลลปกต นอกจากนยงมความสามารถในการยดเกาะกบเซลลขางเคยงตำา จงหลดเขาสกระแสเลอด และระบบนำาเหลอง จนเกดการแพรกระจายไปยงอวยวะอนๆ บางครงไดกระจายไปยงอวยวะทยากแกการตรวจพบและรกษา ทำาใหอตราการเสยชวตจากการปวยเปนโรคมะเรงสงกวาโรคชนดอนๆ

ปราบเซลลมะเรงรายดวยนาโนเทคโนโลย

OUT: การรกษามะเรงแบบดงเดมทไมมเปาจำ เพาะ การรกษามะเรงนนแรกเรมเกดขนทอาณาจกรเปอรเซย กอนครสตศกราชประมาณ

500 ป ในสมยของพระราชนอทอสสา โดยมการรกษามะเรงเตานมในทาสของพระองคดวยวธการผาตดเอากอนมะเรงออก (Radical Surgery) ซงยงคงเปนวธทใชมาจนถงปจจบนสำาหรบรกษามะเรงในระยะเรมตน แตยงคงไมสามารถใชไดกบมะเรงระยะแพรกระจาย ตอมาในปครสตศกราช 1902 มาร คร ไดคนพบวธการกำาจดเซลลมะเรงดวยรงสจากธาตเรเดยม โดยรงสดงกลาวสามารถทำาลายดเอนเอซงเปนสารพนธกรรมของเซลลทกชนด ทำาใหเซลลตายไปในทสด (Radiotherapy) โดยเซลลปกตจะสามารถซอมแซมตวเองได ทำาใหคนไขสามารถ ฟนตวเปนปกตไดในทสด นอกจากการรกษามะเรงแบบการผาตด และการฉายรงสเเลว ยงมวธการรกษาอกแบบหนง นนคอการใชยา (Chemotherapy) โดยยารกษาโรคมะเรงมทง สารโมเลกลขนาดเลกทผานเขาสเซลลมะเรง และทำาลายเซลลมะเรงจากภายใน หรอโมเลกลของแอนตบอดทไปจบบนผนงของเซลลมะเรง กอใหเกดกลไกการทำาลายเซลลมะเรงจากภายนอกเซลล ยารกษามะเรงตวแรกทใชในการรกษาโรคมะเรงเปนแกสพษทใชในสงครามโลกครงท 1 ซงทำาลายทงเซลลปกตและเซลลมะเรงเชนเดยวกน สรปไดวาการรกษาโรคมะเรงแบบดงเดมยงคงไดผลไมเตมประสทธภาพ เนองจากขาดความจำาเพาะตอเซลลมะเรงเปาหมาย กอใหเกดอาการขางเคยงกบผปวยทเขารบการรกษา

รปท 1: แสดงการผาตดมะเรงเตานมในสมยของราชนอทอสสา และการฉายแสงแบบดงเดมทยงคงใชในปจจบน

17 :

ขอมลอางอง

1. http://www.redgage.com/blogs/lorenzo/king-of-all-diseases-brief-history-of-cancer.html

2. http://www.cancer.gov/cancertopics/treatment/types/targeted-therapies/targeted-therapies-fact-sheet

3. Nature Review Neurology 8, 296 (2012)

4. http://www.electrooptics.com/news/news_story.php?news_id=927

IN: การรกษามะเรงแบบลอคเปาหมายดวยนาโนเทคโนโลย

เปาหมายสงสดในการรกษามะเรงคอ สามารถทำาลายเซลลมะเรงไดอยางสมบรณ ทงในระยะเรมตน และระยะแพรกระจาย อกทงยงตองไมมอาการแทรกซอนใดๆ ซงการรกษาแบบนถกใหคำาจำากดความใหมวา เปนการรกษามะเรงแบบลอคเปาหมาย (Targeted Cancer Therapy) โดยการใชนาโนเทคโนโลยเขามาชวยในการเพมประสทธภาพในการรกษา สำาหรบการรกษามะเรงแบบผาตด โดยเฉพาะการผาตดกอนมะเรงในสมอง จำาเปนอยางยงทจะตองรขอบเขตทแนนอนของเซลลมะเรง เพอหลกเลยงการผาตดเอาสวนของเซลลปกตออกไป ในปจจบนจงไดมการใชวสดนาโน ซงประกอบดวยชนของอนภาคทองและอนภาคทใหสญญาณรามานหอหมดวยชนของซลกา และเคลอบดวยแอนตบอดทจำาเพาะตอเซลลมะเรงในสมองอกชนหนง เมอฉดอนภาคนาโนดงกลาวเขาไปบรเวณกอนมะเรง อนภาคนาโนจะเขาไปจบเฉพาะเซลลมะเรงแลวสงสญญาณบอกขอบเขต ทำาใหแพทยผาตดเอาเฉพาะกอนมะเรงออกไปไดอยางมประสทธภาพ

ในการรกษาแบบฉายรงสในปจจบน มการใชอนภาคนาโนชนดพเศษตดกบแอนตบอดทจำาเพาะตอเซลลมะเรงฉดเขาสรางกายของผปวย อนภาคนาโนจะเดนทางไปจบกบเซลลมะเรงทวรางกาย และเมออนภาคนาโนไดรบการฉายรงส จะเกดการกระตนใหขยายสญญาณของรงสในบรเวณนนมากกวาทอน เกดการทำาลายเซลลมะเรงไดดยงขน ลดอาการแทรกซอนจากการฉายรงส ตวอยางผลตภณทอนภาคนาโนดงกลาวไดแก NanoXray ของบรษท Nanobiotix นอกจากนนาโนเทคโนโลย ไดรบการพฒนาไปถงขนการหอหมยาดวยอนภาคนาโน และตดดวยแอนตบอด หรอโมเลกลหลากหลายชนด เพอทำาหนาทวเคราะหระยะของเซลลมะเรง และรกษาไดอยางมประสทธภาพ อกทงอนภาคนาโนดงกลาวยงสามารถเปนเซนเซอรสงขอมลผลการรกษา กลบมายงแพทยและผรบการรกษาไดอกดวย

รปท 2: แสดงการรกษามะเรงแบบฉายรงส และลอคเปาดวยอนภาคนาโน

: 18

FEaturEsดร.องคาร วงษดไทยดร.อภชาต อภยวงศ

การพฒนากำาลงคนดานนาโนเทคโนโลยในตางประเทศ

ในป 2006 มการประเมนวา เมอสนสดป 2015 จะมความตองการแรงงานดานเทคโนโลยนาโน จำานวน 2 ลานคนทวโลก (โดยแรงงานสวนใหญอยในสถานประกอบการขนาดกลางและเลก (SMEs) ซงมการขยายแผนงานไปสนาโนเทคโนโลยเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน) โดยสดสวนแรงงานมาจาก สหรฐอเมรกา 9 แสนคน ญปน 5 แสนคน ยโรป 3 แสนคน เอเชย-แปซฟก 2 แสนคน และจาก ภมภาคอน 1 แสนคน

การพฒนานาโนเทคโนโลยในตางประเทศ

Mihail C. Roco ไดประเมนวาจะมการสรางอาชพดานนาโนเทคโนโลยจำานวน 5 ลานตำาแหนง นนหมายความวาจะมงานดานนาโนจำานวน 5 ลานตำาแหนง แตมจำานวนคนดานนาโนจำานวนเพยง 2 ลานคน ทำาใหสดสวน จำานวนงาน : คน คอ 2.5:1 (จะมการขาดแคลนแรงงานดานนาโน) นอกจากน Lux Research ไดคาดการณวาจะมจำานวนงานทางดานการผลตซงเกยวของกบเทคโนโลยนาโนสงถง 10 ลานงานเมอสนสดป 2014 (รปท 2)

รปท 2: จำานวนงานดานการผลตซงเกยวของกบเทคโนโลยนาโนจะสงถง 10 ลานงานในป 2014

รปท 1: ความตองการแรงงานดานเทคโนโลยนาโนเมอสนสดป 2015 จำานวน 2 ลานคนทวโลก

ขอมลจากรายงานของ Natioanal Science Foundation (NSF)

19 :

สวนกำาลงการผลตแรงงานเทคโนโลยทมทกษะสงมการเกบขอมลจากหลกสตรการเรยน การสอน การฝ กอบรมนกศ กษาในระดบมหาวทยาลยและผสนใจทวไป การจางงานนกศกษาและเจาหนาทประจำาหองปฏบตการนาโนเทคโนโลย และการหมนเวยนของแรงงานในสาขาตางๆ จากขอมลหลกสตรการศกษาในมหาวทยาลย 26 แหงระหวางป 1996-2006 และขอมลเจาหนาทหองปฏบตการ 415 แหง ซงม ความเกยวของกบศนยนาโน 21 ศนย และมหาวทยาลย 14 แหง พบวา จำานวนเฉลยของ เจาหนาทนาโนเทคโนโลยในสถาบนเหลานคอ 13 คน มนกศกษาปรญญาตร 507 คน นกศกษาปรญญาโท 2,506 คน และนกวจยวฒ ปรญญาเอก 821 คน (ดงแสดงในรปท 4) นอกจากน สถาบนวจย 3 ใน 14 แหง มหลกสตรนาโนเทคโนโลย และโดยรวมมการเพมขนของแรงงานวฒปรญญาเอกจาก 2,395 คน ในป 1980 เปน 4,169 คน ในป 1990 และ 5,017 คน ในป 2000

แต Black G. คาดการณวาจะไมมการขาดแคลนแรงงานเทคโนโลยทมทกษะสง โดยในป 2007 การเกบขอมลความตองการแรงงานฯ จากประกาศรบสมครงาน ฐานเงนเดอน และการสมภาษณงานจาก ผวาจาง พบวาประกาศรบสมครงานในวารสาร Science ป 2002 และ 2005 และจากเวบไซตรบสมครงานในป 2005-2006 มจำานวนเพมขนอยางมนยสำาคญ จากรอยละ 11 ตอปในป 2001-2002 เปน รอยละ 43 ตอปในป 2002-2005 ความตองการแรงงานทจบมหาวทยาลยผานทางวารสาร Science (รอยละ 97 ประกาศจากภาคการศกษา หนวยงานภาครฐ และองคกรทไมแสวงหาผลกำาไร) และ ผานทางเวบไซต (รอยละ 73 ประกาศจากบรษทเอกชน) มจำานวนดงแสดงในรปท 3

รปท 4: จำานวนเฉลยของเจาหนาท นกศกษาปรญญาตร-โท-เอกและนกวจยวฒปรญญาเอก

รปท 3 ความตองการแรงงานทจบมหาวทยาลยทรบสมครผานทางวารสาร Science และจากเวบไซต

: 20

เงนทนดานการวจยและพฒนาดานนาโนเทคโนโลยในตางประเทศLiu L. ไดรายงานถงการเปรยบเทยบเงนทนสนบสนนจากภาครฐ และเงนทนตอหนวยประชากร

ระหวางกลมประเทศสมาชกอาเซยน ในป 2004 ในแงของปรมาณเงนทนสนนสนนโดยรวม มการใหเงนทนสนบสนนจากรฐบาลเกาหลใต 200 ลานดอลลาร ไตหวน 90 ลานดอลลาร จน 60 ลานดอลลาร อยางไรกตามเมอมการเปรยบเทยบเงนทนตอหนวยประชากร คาตวเลขของประเทศเกาหลใต (4.2) ไตหวน (4.0) มคาใกลเคยงกบคาตวเลขของประเทศนวซแลนด (2.8) และประเทศสงคโปร (2.5) ซงเปนประเทศทมปรมาณเงนทนสนบสนนโดยรวมตำากวามาก สวนประเทศออสเตรเลยและเขตบรหารพเศษฮองกงแสดงคาตวเลขเงนทนตอหนวยประชากรเทากบประมาณ 1.5 สำาหรบประเทศไทย ซงมจำานวนประชากร 65.7 ลานคนในป 2004 ไดรบเงนทนสนบสนนจากภาครฐเปนจำานวนเพยง 5 ลานดอลลาร สงผลใหมคาตวเลขเงนทนตอหนวยประชากรทคอนขางตำาถง 0.076

อยางไรกตาม ในป 2008 Malsch I. ไดสรปผลสำารวจจากแบบสอบถาม 733 คน เ ก ย ว ก บ กลย ท ธ น า โ น เทค โน โ ลย ใ นกล มสหภาพยโรปของป 2004 พบวา รอยละ 44 คาดการณวาจะเกดการขาดแคลนแรงงานทมทกษะสงภายในระยะเวลา 5 ป ในขณะทมเพยง รอยละ 8 ของผเขารวมแบบสอบถามมความ คดเหนวาจะไมมการขาดแคลนแรงงานเกด ขนเลย ผลการสำารวจความคดเหนอกฉบบหนงซงจดทำาโดยสมาคม European Nanobusiness Association แสดงใหเหนวา รอยละ 34 ของผเขารวมแบบสอบถามสงกดภาคธรกจ 142 คน ตองการแรงงานวฒปรญญาเอก รอยละ 34 ของผเขารวมแบบสอบถามตองการแรงงานวฒปรญญาตรสาขาวทยาศาสตร และวฒ

ปรญญาโทสาขานาโนเทคโนโลย ขอมลนแสดงใหเหนถงความตองการเรงดวนในการจดตงหลกสตรนาโนเพอผลตแรงงานหลกวฒปรญญาโท/เอก รวมถงแรงงานวฒปรญญาตร แรงงานอาชวะและการ จดอบรมระยะสน

ในแงของการพฒนากำาลงคน ผลการศกษาในอดตไดแสดงถงความตองการแรงงานทางดานนาโนเทคโนโลยทเพมขนอยางมนยสำาคญ ถงแมวาจะมการเพมเตมหลกสตรหรอการฝกอบรมในสถาบนการศกษาและศนยนาโน ภาวะการขาดแรงงานทมทกษะสงยงคงสามารถเกดขนไดในอนาคตอนใกล จงมความจำาเปนในการผลตแรงงานฝมออยางตอเนองจากทงการศกษาในระดบปรญญาและจากอาชวศกษา

รปท 5: ปรมาณเมดเงนลงทนดานนาโนเทคโนโลยโดยรวมจากทวโลก

บรษท Lux Research ไดรวบรวมขอมลปรมาณเงนลงทนโดยรวมจากทกประเทศทางดานนาโนเทคโนโลยระหวางป 2007-2010 พบวาปรมาณเงนลงทนสงขนอยางมากจาก 14.2 พนลานดอลลาร ในป 2007 เปน 17.5 พนลานดอลลารในป 2010 และมการเพมขนอยางตอเนองปละประมาณ 1 เปอรเซนตจนถงป 2010 ซงเงนลงทนสวนใหญมาจากภาครฐ (Public) และภาคธรกจ (Private) ทงนบรษทรวมทน (Joint Venture) มตวเลขเงนลงทนเพยงรอยละ 4 เทานน (รปท 5)

21 :

ขอมลการลงทนของภาครฐ สหรฐอเมรกาไดมการสนบสนนเงนทนมากทสดในป 2010 สงถง 2.1 พนลานดอลลาร รสเซย 1.05 ญปน 0.918 และ เยอรมน 0.74 พนลานดอลลารตามลำาดบ ขอมลการลงทนของภาคธรกจ มลกษณะคลายคลงกน โดยทบรษทเอกชนในสหรฐอเมรกา มการใชจายเงน สงถง 3.4 พนลานดอลลาร รองลงมาคอ ญปน 2.8 และ เยอรมน 0.839 พนลานดอลลารตามลำาดบ และขอมลการลงทนของบรษทรวมทน (Joint Venture) สหรฐอเมรกา 502 ลานดอลลารตามลำาดบ มคาสงกวาประเทศอน ๆ อยางมาก ถงแมวาจะมการลดลงของเงนลงทนในสวนนถง รอยละ 40 ในป 2009 และ ลดลงอกรอยละ 21 ในป 2010

เมอพจารณาจำานวนผลงานตพมพ ในป 2009 ประเทศจน 13,000 บทความ สหรฐอเมรกา 12,000 บทความ และจำานวนบทความตพมพรวมจากประเทศอนๆ 4,000 บทความเทานน อยางไรกตาม มากกวาครงของจำานวนรวมสทธบตรจากทกประเทศมาจากสหรฐอเมรกาซงมจำานวนสงถง 2,300 ฉบบ ในป 2009

ในป 2011 Harper T. ไดประมาณคาผลกระทบจากเทคโนโลยอบตใหมและการประเมนคาความสามารถในการแปลงเงนลงทนดานเทคโนโลยเขาสภาคเศรษฐกจ จะตองมการคำานงถงความสามารถในการแขงขนโดยรวม คณภาพการศกษา สมรรถภาพดานนวตกรรม และระดบการลงทน ปจจยเหลานจะถกนำามาใชในการคำานวณดชน EmTech Exploitation ซงหมายถงความสามารถของแตละประเทศในการใชประโยชนจากเทคโนโลยอบตใหม (ตารางท 1)

ตารางท 1: ดชน EmTech และปจจย Nanotech Impact ของแตละประเทศ

: 22

ขอมลดชน EmTech ในตารางท 1 แสดงใหเหนวาสหรฐอเมรกา เยอรมน ไตหวน และญปนมความเปนเลศทางดาน ความรวมมอระหวางภาคอตสาหกรรม และภาคการศกษา รวมถงความแขงแรงของภาคการศกษา และบรษททมทกษะสง อยางไรกตาม เมอมการพจารณารวมถงคาเงนลงทนโดยใชปจจย Purchasing Power Parity (PPP) และปรบคาสงสดใหเทากบ 100 สำาหรบสหรฐอเมรกา พบวาสามารถแบงกลมของขอมลปจจย Nanotech Impact ไดเปน 3 กลม กลมแรกทมคาสงสดประกอบไปดวยสหรฐอเมรกา จน และรสเซย เนองจากมคาดชน EmTech และเงนลงทนทสง กลมทสองประกอบไปดวยประเทศเยอรมน ญปน สหภาพยโรป และเกาหลใต สำาหรบประเทศองกฤษนนจดอยในกลมสดทายรวมกบไตหวนและอนเดยเนองจากมปรมาณเงนลงทนทางดานนาโนเทคโนโลยคอนขางนอย

สำาหรบเงนทนดานการวจยและพฒนา พบวาโดยทวไปแลวปรมาณการลงทนดานนาโนเทคโนโลยมคาสงขนในแตละประเทศ รวมทงปรมาณบทความตพมพและสทธบตรทมจำานวนเพมมากขน เมอพจารณาในกลมประเทศเอเชย พบวาประเทศเกาหลใตไดรบการสนบสนนเงนทนจากภาครฐมากทสด โดยมคาเงนทนตอหนวยประชากรใกลเคยงกบประเทศนวซแลนด สงคโปร และไตหวน ทางดานปจจย Nanotech Impact สหรฐอเมรกา จน และรสเซยถอเปนกลมผนำาในการใชประโยชนจากนาโนเทคโนโลยอบตใหม ในการทจะเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยนน มความจำาเปนตองพฒนาอยางมากทางดานการศกษาหลกสตรนาโน ความ รวมมอระหวางภาคอตสาหกรรมและภาคการศกษา รวมทงการสนบสนนเงนลงทนทางดานนาโนเทคโนโลย

23 :

ในชวงเกอบสองทศวรรษทผานมา ‘นาโนเทคโนโลย’ เปนเทคโนโลยทไดรบความสนใจจากประเทศตางๆ ทวโลก ญปนเปนประเทศหนงทใหความสำาคญกบการพฒนาเทคโนโลยสาขานมาตลอดนบตงแต ป 2001 (แผนพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ฉบบท 2) ในกรณของญปน ประเดนทนาสนใจศกษา คอ ผมบทบาทสำาคญในระบบนวตกรรมแหงชาต (ภาครฐ, ภาคเอกชน, มหาวทยาลย) เขามามสวนรวมในการพฒนาเทคโนโลยสาขาน โดยผกำาหนดนโยบายอยางคณะรฐมนตรและสภาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม กำาหนดใหนาโนเทคโนโลยเปนวาระแหงชาต และจดสรรงบประมาณสนบสนนอยางตอเนองเฉลยปละประมาณ 800 ลานดอลลาร (2.4 เปอรเซนตของงบประมาณดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงหมด) ในสวนของระดบการประสานงานนโยบาย Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology: (MEXT) และ Ministry of Economy, Trade and Industry (METI) ทำาหนาทรบนโยบายและผลกดนไปสการปฏบต ตวอยางโครงการรเรมเพอพฒนานาโนเทคโนโลยของหนวยงานทงสองแหง เชน

สำาหรบบทบาทของภาคเอกชนนน พบวา บรษทเอกชนไดรวมตวกนกอตง NBCI หรอ Nanotechnology Business Creation Initiative เพอดำาเนนกจกรรมสงเสรมการใชประโยชนจากนาโนเทคโนโลยในหลายรปแบบ เชน การจบคบรษทขนาดใหญและ SMEs, การจบคเทคโนโลย, การสรางเครอขายกบมหาวทยาลยและภาครฐ, การเสนอนโยบายตอรฐบาล, การแลกเปลยนขอมล ในสวนของรายละเอยดการใชนาโนเทคโนโลย พบวา ในจำานวนบรษท 150 แหง มบรษท 57 แหงใชเครองมอดาน นาโนเทคโนโลย, บรษท 51 แหง มกจกรรมเกยวของกบการพฒนานาโนวสด, บรษท 38 แหง ขายผลตภณฑนาโนเทคโนโลย, บรษท 47 แหง ลงทนวจยและพฒนาในสาขานาโนเทคโนโลย และบรษท 25 แหง ใหบรการทเกยวของกบนาโนเทคโนโลย (ผลการศกษาของ JETRO)

กรณศกษา:การพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศญปน

สรพร พทยโสภณ

1. Nanotechnology Platform Japan (NTPJ) เปนเครอขายโครงสรางพนฐานดานนาโนเทคโนโลยของมหาวทยาลยและสถาบนวจยของรฐ ทำาหนาทใหบรการโครงสรางพนฐาน ใหคำาปรกษาดานเทคนค และการทำาวจยรวม มองคกรสมาชก 26 แหง (สนบสนนโดย MEXT)

2. ITA-Nano เปนศนยวจยและการศกษาดานนาโนเทคโนโลยทใหญทสดของญปน (ตงท Tsukuba) โดยม MEXT, METI สนบสนนหลก และรวมมอกบหนวยงานอนๆ เชน National Institute of Advanced Industrial Science and Technology (AIST), National Institute for Materials Science (NIMS), High Energy Accelerator Research Organization (KEK), University of Tsukuba และสภาอตสาหกรรมญปน

ทมา 1: OECD, Japan’s R D strategy of nanotechnology including Nano-medicine. [Online].Available: http://www.oecd.org/sti/nano/44859900.pdf. [Access on April 2, 2015].2: Žagar, A. (2014). Nanotech Cluster and Industry Landscape in Japan.

: 24

ในป พ.ศ. 2554 กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยสำานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) และ ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (นาโนเทค) ไดรวมกนจดทำากรอบนโยบายการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทย (พ.ศ. 2555-2564) ขน เพอเปนแนวทางในการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทยในระยะ 10 ป อนเปนสวนหนงของนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2555-2564) ซงกำาหนดเปาหมายในการพฒนาไปส ‘นวตกรรมสเขยว’ (Green Innovation) โดยการเพมขดความสามารถในการแขงขน เสรมสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ และยกระดบคณภาพสงคม เพอเสรมสรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวตน พลวตของอตสาหกรรม การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรและสงคม ความตองการพลงงานและผลกระทบจากสงแวดลอม (รปท 6)

รปท 6: องคประกอบของกรอบนโยบายการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทย (พ.ศ. 2555-2564)

การพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทยดร.องคาร วงษดไทย และดร.อภชาต อภยวงศ

กำลงคน ว�จยและพฒนาโครงสร�าง

พ�นฐานการถ�ายทอด

เทคโนโลย

• วสดนาโน

บร�หารจดการ

ความตระหนก/

ความปลอดภย

25 :

รปท 7: เปาหมายของกรอบการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทย ณ ป พ.ศ. 2564

: 26

ซงการทจะบรรลเปาหมายขางตนจำาเปนตองมการสนบสนนใหเกดความเปนเลศดานวทยาศาสตรของประเทศ ลดชองวางความรดานนาโนเทคโนโลยของประเทศ เพมการลงทน รวมกนระหวางภาครฐ มหาวทยาลยและบรษทเอกชนดานนาโนเทคโนโลยรวมถงกระตนใหภาคเอกชนลงทนดานนาโนเทคโนโลยมากขน รวมกนสรางกำาลงคนระหวางภาครฐ มหาวทยาลยและบรษทเอกชน สรางความสนใจใหกบเยาวชนตออาชพนกวทยาศาสตรดานนาโนเทคโนโลย การพฒนาในเชงปรมาณและในเชงคณภาพดานงานและอาชพ กระตนใหเกดความคดสรางสรรคทจะนำาผลลพธการวจยไปสผลตภณฑ พฒนาการสรางเครอขาย การสอสารทมประสทธภาพในอาเซยน พฒนาความสามารถในการแขงขนและสรางความเปนผนำาในอาเซยน สรางผลกระทบดานสงคมและเศรษฐกจดานนาโนเทคโนโลยและกอใหเกดประโยชนตอผบรโภคและสงคมวงกวาง

ปจจบนประเทศไทยมแผนทนำาทางการวจยและพฒนานาโนเทคโนโลยจำานวน 2 ฉบบ คอ(Nanotechnology roadmap: NanoTRM) ฉบบท 1 (พ.ศ. 2553-2556) และฉบบท 2 (พ.ศ. 2556-2559) โดยแผนทนำาทาง ฉบบท 1 มวตถประสงคเพอใชเปนเครองมอสำาคญในการกำาหนดแนวทางการดำาเนนงานของศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต ทศทางการวจย การประสานงานระหวางกลไกการจดการ และการจดสรรทรพยากร ในขณะทแผนทนำาทาง ฉบบท 2 (ซงใชอยในปจจบน) มวตถประสงคเพอปรบทศทางการวจยใหทนความกาวหนาของนาโนเทคโนโลยของประเทศและนานาชาต สอดรบกบแผนตางๆ ซงเรมในป 2555 และตอบสนองตอการเกดประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 ซงแผนทนำาทางฉบบปจจบน ประกอบดวยวาระการวจยและพฒนา 8 วาระ (R&D Agenda: RDA) ใน 4 กลม คอ 1) สขภาพและการแพทย 2) เกษตรกรรมและอตสาหกรรม 3) พลงงานและสงแวดลอม และ 4) โครงสรางพนฐานเชงกายภาพ

เนองจากนาโนเทคโนโลยของโลกมการเปลยนแปลงและพฒนาสงอยางตอเนอง ทำาใหกรอบนโยบายการพฒนานาโนเทคโนโลยฯ ตองมการปรบปรงเพอใหมความทนสมยอยเสมอ ดงนนจงแบงการดำาเนนงานตามกรอบนโยบายการพฒนานาโนเทคโนโลยฯ ใน 10 ปเปน 2 ระยะ ระยะละ 5 ป โดยปจจบน (พ.ศ. 2558) อยในชวง 5 ปแรกซงมงเนนทกรอบ ทศทาง และขอบเขตการวจยเพอสนบสนนเทคโนโลยหลก ไดแก วสดนาโน นาโนอเลกทรอนกส และเทคโนโลยชวภาพนาโน ซงนำาไปสการพฒนาผลตภณฑ เปาหมาย และในชวง 5 ปหลงจะเนนทการพฒนาเทคโนโลยซงนำาไปสผลตภณฑกลมใหม

การพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทยมเปาหมายสงสด คอ 1) ยกระดบคณภาพชวต สขภาพ และการแพทยดวยนาโนเทคโนโลย โดยการพฒนาวสด ผลตภณฑ อปกรณดวยนาโนเทคโนโลย 2) เพมขดความสามารถของภาคการเกษตรและอตสาหกรรมการผลตทตอบสนองตรงความตองการของสงคมและตลาดมากขนดวยนาโนเทคโนโลย และ 3) ประเทศไทยเปนผนำาดานการศกษาและการวจยดานนาโนเทคโนโลยของภมภาคอาเซยน ซงนอกจากเปาหมายหลกขางตนแลว กรอบนโยบายการพฒนานาโนเทคโนโลยฯ ยงไดกำาหนดเปาหมายเพอการพฒนาประเทศใน 5 ดาน คอเปาทาง 1) สงคม 2) เศรษฐกจ 3) สงแวดลอมและพลงงาน 4) กำาลงคน และ 5) การพฒนาโครงสรางพนฐาน (ดงแสดงในรปท 7)

ขอมลเพมเตม

1. กรอบนโยบายการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทย (พ.ศ. 2555-2564) http://www.sti.or.th/

nanoplan_02%2040613.PDF

2. แผนทนำาทางการวจยและพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทย (พ.ศ. 2556-2559)

http://www.sti.or.th/th/images/stories/files/TRM.pdf

27 :

smart liFEดร.รงเพญ เรงพทยา สถาบนทปรกษาเพอพฒนาประสทธภาพในราชการ (สปร.)

: 28

เมอเดอนกมภาพนธทผานมา องคการอนามยโลก รายงานวา ประเทศไทยเปนประเทศทมอตราการเสยชวตจากมะเรงสงทสดเปนอนดบ 5 ของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในเดอนถดมา กระทรวงสาธารณสขเผยวา เปนเวลากวา 10 ปทโรคมะเรงเปนสาเหตใหคนไทยเสยชวตเปนอนดบ 1 ปละกวา 67,000 คน เฉลยชวโมงละ 8 คน สรางความสญเสยตอเศรษฐกจไทยปละเกอบ 80,000 ลานบาท มะเรงเตานมเปนสาเหตการเสยชวตของผหญงไทยมากทสด ปละกวา 3,000 ราย และพบวามผปวยเพมขน ปละ 34,000 คน เฉลยปวยเพมชวโมงละเกอบ 4 คน และมแนวโนมสงขนทกป

สำาหรบการรกษามะเรงนน ไดมการคนควาวจยทงระดบพนบาน ระดบชาต ระดบสากลมาเปนระยะเวลาตอเนองหลายทศวรรษ เพอจะหาวธการรกษาหรอกำาจดเนอรายททำาลายอวยวะของรางกายใหไดประสทธผลมากทสด การคนควาวจยดงกลาวไดรวมถง นาโนเทคโนโลยทไดรบการนำามาประยกตทกวถทางทจะชวยทงระบและรกษามะเรงไดอยางมประสทธผล ตงแตขนตอนทบงชวา (1) เปนหรอไม...ดวยการใช นาโนเทคฯ ชวยในการตรวจวนจฉย (Diagnosis) (2) เปนขนไหน... การใชนาโนเทคฯ ในการประเมนระดบขน ของความรนแรง/การกระจายตว (Stage) และ (3) จะรกษาอยางไร...เทคโนโลยนาโนจะชวยในการนำายาเคมบำาบด (คโม) เขาไปรกษาตรงเซลลมะเรงเปาหมายอยางแมนยำา การลดผลขางเคยงของยา จนถงการใช นาโนเทคฯ ในการยบยงการกระจายตวของเซลลมะเรงไมใหลกลามไปยงอวยวะอน

สงททวโลกกำาลงใหความสนใจอกหนทางหนงนอกจากการรกษา คอ การใชนาโนเทคโนโลยในการปองกนการเกดมะเรง จากหลกการทวา มะเรงเปนภยรายสามารถกออนตรายถงแกชวตนนเกดขนเพราะเซลลมะเรงเขาทำาลายภมคมกนของรางกาย เมอวนท 8 ธนวาคม 2557 นกวจยจากสถาบน Wyss Institute for Biologically Inspired Engineering มหาวทยาลย ฮารวารด สหรฐอเมรกาเปดเผยวา ไดใชหลกการน

การปองกนมะเรงกบนาโนเทคโนโลย

ในการวจยพรอมประยกตนาโนเทคโนโลย และไดคนพบวธกระตนใหรางกายสรางภมคมกนใหกบเซลลเปาหมาย ดวยการใชวสดชวภาพขนาดเลกมากซงสามารถตงโปรแกรมไว (Programmable Biomaterial) ฉดเขาใตผวหนง ทนททเขาสใตผว วสดชวภาพนจะประกอบตวเปนโครงสรางคลายนงรานทมรปรางเปนแทงยาว 3 มตผสานกน และเขาทำาการเพมพลงและกระตนเซลลภมคมกนของรางกายใหสรางภมกอนทจะเกดโรค หรอหากวาโรคไดกอตวแลว กจะเขาทำาลายเซลล อนตรายนนๆ เชน เซลลมะเรง หรอเชอโรคในลกษณะการตดเชอ เชน เอดส หรออโบลา วสดชวภาพดงกลาวนมขนาดเลกมากและทำาจากสารซลกาทมรปแบบเปน รพรนเรยกวา นาโนพอรส (Nanopores) มคณสมบตทจะดงดดเซลลภมคมกนไวไดหลายลานตวดวยการ กระตนใหเซลลสามารถสอสารกบเซลลถดไปทอยขางกน เปนการเลยนแบบวธการสรางภมคมกนตามธรรมชาตของรางกาย และรพรนดงกลาวยงสามารถบรรจยาทจะเขาทำาการรกษามะเรง ณ เซลลเปาหมายไวไดดวย วสดชวภาพนจงเรยกกนวา วคซนปองกนหรอรกษามะเรง วคซนประเภทนไดรบการทดลองในหน และผลการทดลองปรากฏวา เปนไปตามเปาหมาย

อยางไรกตาม แมกลมนกวจยจากมหาวทยาลย ฮารวารดขางตนชแจงวา วคซนนสามารถผลตไดในปรมาณมาก และดวยระยะเวลาอนสน แตกยงไมไดมการยนยนถงกำาหนดเวลา หรอการผลต ราคาและผลขางเคยง

ระหวางทรอวคซนตวน จงขอแนะนำาใหทกทานไดทราบถงวธการสรางภมคมกนโรคทสามารถปฏบตดวยตวเองเพอปองกนมะเรงแบบธรรมชาตไปกอน กลาวคอ การปฏบตตามมาตรการททำาใหรางกายมสขภาพแขงแรงและสรางภมคมกนแขงแกรงจำานวนมาก เพอใหผอานจดจำาไดงาย จงขอผสมผสานหลกการ ตวออทงหมด 11 อ. ประกอบคำาอธบายสนๆ ตรง เปาหมาย เขาใจงาย และปฏบตตามไดไมยากหากตงใจ

29 :

11 อ. การปฏบตตวเพอสรางภมคมกนมะเรง และโรคตางๆ แบบธรรมชาตดวยตนเอง

1. อากาศ: ใหอยในททมอากาศบรสทธ แบงเวลาใกลชดธรรมชาตและตนไม หลกเลยงมลพษ ควนและฝน

2. อาหาร: รบประทานผกผลไมสดใหมาก ผานการแปรรปใหนอย ดวยปรมาณพอเหมาะ หลกเลยง อาหารหมดอาย ทอด ปง-ยาง คางคน เหมนหนนำามนใชซำา ควรทำาอาหารเองเพอมนใจไดวา สะอาด ปลอดภย มความหลากหลายและคณคาครบ 5 หม ไมทานอาหารเดมๆ ไมใสสารอนตราย และประหยดคาใชจาย

3. อารมณ: ควรรกษาอารมณใหมนคง ไมเครยด สงผลดตอความดนโลหตและลดอนตรายหรอความเสยหายจากการววาทและเสยเวลา ทงน ขนอยกบการฝกสต ใชปญญาไตรตรอง อดทนและอดกลนได

4. อโรคยา: หมนสงเกตสขภาวะของตนเอง คอ การทำางานของอวยวะแตละสวน เชน ทอง (ไมยอย) สมอง (จำาไมได) ปอด (ไอถมาก) หวใจ (เตนผดปกต) แขน ขา ฟน ตา ผว เลบ หากพบสงผดปกต ควรรบปรกษาแพทย ยงพบสาเหตไดเรว รกษาไดถกอาการและถกวธ โอกาสหายเปนปกตจะยงสงตามไปดวย

5. อนามย: ควรรกษาความสะอาดของบานเรอน ททำางาน สงแวดลอมตางๆ เสมอ เพอใหเกด สขลกษณะ

6. เอนกาย: การพกผอนนอนหลบอยางสนทในปรมาณทเหมาะสมประมาณ 7-8 ชวโมงตอวน จะเสรมใหรางกายมเวลาสรางภมคมกน และสารทจำาเปน สงผลใหรางกายสดชน แขงแรง ไมแกเรว จตใจแจมใส

7. เอาพษออกนอก: ควรสงเกตการขบถายทงปสสาวะและอจจาระ ไมบอยเกนไป หรอไมทงชวงนานหลายวน ไมควรมอาการเจบปวด ไมควรกลนหรอเกดการคงคางไวนาน ไมตองเบง หรอของเสยไมมเลอดเจอปน และควรเสรมดวยการทานอาหารทมกากใย ดมนำาสะอาด และออกกำาลงกายอยางเพยงพอ

8. ออกกำาลงกาย: ควรจดสรรเวลาอยางนอย 30 นาทตอวน 5 วนตอสปดาหเพอบรหารรางกาย ใหหวใจไดเพมอตราการสบฉดเลอดทวถง และเปดชองใหรางกายขบของเสยออกมาทางเหงอ

9. อบายมข: ควรหลกเลยงสารเสพตด และอบายมขทกประเภท เชน การพนนไพ มา บอล เกมคอมพวเตอร เสยหายทงทรพยสน เวลา และสขภาพ รวมทงมอารมณรนแรงเมอผดหวง

10. อดเรก: เลอกทำาสงทตวเองสนใจจะเปนการฝกสมอง สตและสมาธ ไมฟงซาน และอาจสรางรายไดเพม

11. อทธบาทส: เปนคณธรรมแหงความสำาเรจของการดำารงชวตทควรประพฤตปฏบต ไดแก (1) ฉนทะคอ ความพอใจกบงานททำาอย (2) วรยะคอ ขยนหมนเพยรกบงาน (3) จตตะคอ ความเอาใจใสรบผดชอบ (4) วมงสา คอ การใชปญญา วเคราะห ทบทวนใหเกดทงความเขาใจและความรอบคอบ

social&tEchnology

เ ม อ น า โ น เ ท ค โ น โ ล ยมบทบาทกบผาทอพนเมอง

สพนยา อปลกะลนรกษาการผอÓนวยการฝายพฒนาธรกจและถายทอดเทคโนโลย สวทช.

เมอพดถงสงทอของไทย คนทวไปจะนกถงอตสาหกรรมการผลต ซงมการพฒนาเสนใย เนอผา เทคนคในการตกแตงผา การตดเยบ การออกแบบ ทำาใหสามารถสงออกสรางรายไดใหประเทศถงขนาดเคยเปนดาวรงทขบเคลอนเศรษฐกจในชวงสมยหนง เมอหนกลบไปมองผาทอพนเมองททกคนตระหนกถงคณคาวาเปนมรดกทางวฒนธรรมหนงของไทย การพฒนาเสมอนอยคนละโลก มการพฒนาไปอยางชา ผาทอมอทเราเหนจนคนตาดงเชน ผาฝาย ผาขาวมา ผาฝายตนจก มอฮอม เปนตน หรอผาไหมผนสวย เชน ผาไหมมดหม ผาแพรวา ผาไหมตนจก แมวาคนไทยถอวา

ผาไหมเปนผาททรงคณคา ชนชมในความสวยงามของผา รสกถงคณคาของเอกลกษณลายทออนเปนมรดก ทางวฒนธรรมของไทย แตไมสามารถสรางใหเกดการนำามาใชสวมใสในชวตประจำาวนไดอยางแพรหลายนก ถาไมนบในเรองของรปแบบตามรสนยมของผสวมใส แตละทานแลว

อกประเดนหนงทเปนอปสรรคตอการตดสนใจซอคอ ความกงวลในการดแลรกษา จำาเปนตองซกแหง ซงทำาใหมคาใชจายในการสวมใสในแตละครง ตองเกบใหพนแสงเพอไมใหสซดจางเรว เมอเปนเชนน คนไทยจงใสผาไหมในโอกาสสำาคญเทานน ไมไดจะคดนำามา

: 30

งานโดยใครและอยางไร โดยดงชมชนมารวมทำางานกระบวนการตงแตตน และใหเหนถงผลของงานวาเปนความสำาเรจรวม จากนนจงถายทอดเทคโนโลยสชมชน

ทมศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (นาโนเทค) ซงเหนความสำาคญของการนำานาโนเทคโนโลยมาประยกตใชในงานหตถอตสาหกรรม โดยตงเปาหมายการพฒนาผาทอพนเมองของไทย (Nano Textile) เปนหนงในงานวจยมงเปาของนาโนเทค (Flagship Program) ทำาการศกษาขอมลและลงพนททงสภาคของไทยตงแตป 2556 และพบวา เทคโนโลยการเคลอบนำายานาโนในผาผนและผาชน มความเหมาะสมและสะดวกตอกลมผทอมากทสด แตอยางไรกตาม ในเรองของการควบคมคณภาพของผาเพอใหสมบตพเศษเชน ตานเชอแบคทเรย สะทอนนำา ฯลฯ มประสทธภาพตามทกำาหนดไว นอกจากนำายานาโนทวจยและพฒนามาแลว ยงมเรองของกระบวนการเคลอบนำายาทเหมาะสม

โรงงานเคลอบผานาโนแหงแรกของประเทศไทย ไดถกจดตงขนทวทยาลยเทคนคแพร เปนโรงงานตนแบบเพอบรการเคลอบผาทอพนเมอง โดยนำาองคความรทงสตรนำายาสมบตตางๆ ทคดคนรวมกบกระบวนการเคลอบทเหมาะสม ถอเปนโครงสราง พนฐานทสำาคญทนำานาโนเทคโนโลยทดเขาใจยาก ลำาสมย มาประยกตใหเขาถงงาย ทจะชวยผทอทสงผามาเคลอบแลวไดรบผาทมสมบตตางๆ มมาตรฐานกลบไปจำาหนาย ถอไดวาโรงงานแหงน เปนความสำาเรจสวนหนง ของแวดวงหตถอตสาหกรรมทจะมาชวยปรบปรงและเพมมลคาผาพนเมองของไทย และความสำาเรจอกมตหนงคอ ผลงานอยางเปนรปธรรมของความรวมมอ จากเครอขายทางดานสงทอทงจากภาครฐ ภาคการศกษา ภาคอตสาหกรรม

ใสในชวตประจำาวน นคอตวอยางของขอจำากดของการเลอกซอผาไหมผนงามททำาใหผาไหมมปรมาณการใชไมมากอยางทควรจะเปน

ในกรณผาฝายทอมอ เปนททราบดวาสมบตทด ของผาฝายคอซมซบเหงอไดด ทำาใหเมอใสแลวรสกสบายตว แตตอนทเราเหนผาหรอเสอผาแขวนโชวนน ผายงมผวสมผสทคอนขางแขง อาจจะระคายผวเมอใสในครงแรก ตอเมอผานการซกหลายครงผาจงออนนมและสวมใสสบาย นอกจากนน ในการนำาผาฝายพฒนาเปนผาบเฟอรนเจอร ผามาน ชดอปกรณบนโตะอาหาร กระเปา รองเทา และอนๆ ผซอมความตองการให ผลตภณฑนนๆ สามารถใชงานไดสะดวก เชน กนเปอน กนนำา เพอสะดวกในการใชงานจรง

จากองคความรทางดานนาโนเทคโนโลยในเรองของการนำาอนภาคนาโนทมสมบตตางๆ ไดแก การสะทอนนำา การยบยงเชอแบคทเรย การปรบสภาพเสนใยใหออนนม การปองกนรงสอลตราไวโอเลต การกกเกบอนภาคกลนและคอยๆ ปลอยอนภาคกลนใหยาวนานขน การหนวงไฟ ฯลฯ สมบตเหลานถกนำามาใชประโยชนในหตถอตสาหกรรมผาทอพนเมอง เพอชวยลดอปสรรคในการตดสนใจซอ และเพมโอกาส ในการนำาไปพฒนาเปนผลตภณฑอนๆ ใหเหมาะสม อนเปนการเพมโอกาสในการขายนนเอง

การนำาวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปประยกตใชกบงานหตถอตสาหกรรมนน จำาเปนตองเรยนรและศกษาในกระบวนการผลตทงหมดกอน เพอทราบวากระบวนการใดทจะนำาเทคโนโลยมาประยกตใชได ซงตองสอดคลองกบกระบวนการทำางานและผทอใหการยอมรบ ดงนน การนำาเทคโนโลยเขาไปชวยสนบสนนนนจะตองเขาใจเนองานและนำามาสรปเปนโจทยงานวจยและพฒนาวาจะมอะไรบาง ไดผลลพธเมอไร ตองมการลงทนปรบปรงหรอไม โดยใครเปนผลงทน รปแบบการดำาเนนการจะเปนอยางไร กระบวนการตดตามผล

31 :

ยา การศกษา ขยะ จรยธรรม และนาโนเทคโนโลย

01ภญ.ดร. สภาภรณ ปตพร

จบ ‘สมนไพรไทย’ มาวจยใสเทคโนโลย เรองโดย: ฐตมา จนทนะโสตถ

ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (NANOTEC)

Horizon พดคยกบบคลากรททำางานเกยวของกบ ‘นาโนเทคโนโลย’ ทง 4 คนนเชยวชาญกน คนละดาน แตมจดรวมเดยวกนนนคอการนำานาโนเทคโนโลยมาใชในสายงานของตน ทงทางตรง และทางออม

พชสมนไพรเปนสงทอยคคนไทยมานบพนป ดงจะเหนไดจากการนำาพชผกสมนไพรมาใชประกอบอาหาร รวมถงใชเปนยารกษาโรค แตเมอการแพทยแผนปจจบนเรมเขามามบทบาทมากขน มการสงเคราะหและผลตยาจากสารเคมในรปแบบทใชประโยชนไดงายและสะดวกสบายในการใชมากกวาพชสมนไพร จงทำาใหความนยมใชพชสมนไพร ลดลงมาเปนอนมาก สรรพคณและคณคาของสมนไพรซงเปนสงทเรยกไดวา ‘ภมปญญา’ กเรม ถกลมไป ทละนอยๆ และถกทอดทงไปในทสด ทวากไมไดหมดหวงไปเสยทเดยว

ทงน หากภมปญญาของการใชสมนไพรไทยไดรบการสบสาน และสามารถเชอมโยงระหวางภมปญญาดงเดมกบคนสมยใหมได รวมถงทำาใหสมนไพรทเคยรงเรองในอดตสามารถกลบมามบทบาทอกครงหนง ดวยการผสมผสานเทคโนโลยทางเภสชกรรม การศกษาวจยทางวทยาศาสตร และความรทางพฤกษศาสตรพนบาน ซงเปนภมปญญาของคนโบราณทสงสมกนมายาวนานเขาดวยกน กนาจะสามารถสรางใหเกดประโยชนตอประเทศมากขน ทงทางเศรษฐกจและสงคม แนวความคดดงกลาวเปนแรงบนดาลใจใหเภสชกรหญง ทมชอวา

: 32

intErviEw[text] กองบรรณาธการ[photo] อนช ยนตมต

สภาภรณ ปตพร ไดรเรมพฒนาสมนไพรไทยขน ภายใตมลนธโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร (ในป พ.ศ. 2526) หรอกวา 30 ป ทผานมา ภายใตแบรนด ‘อภยภเบศร’

ภญ.ดร.สภาภรณ ไดเลาถงทมาของมลนธฯวา “ในตอนทมารบราชการทโรงพยาบาลใหมๆ นน ชวงทมเวลาวางไดมโอกาสเขารวมทำากจกรรม เพอชมชนกบทางโรงพยาบาล ไดเจอกบหมอยา พนบานเกงๆ หลายทาน จงทำาใหรวาประเทศไทยมทรพยในดนอยมากมาย ประกอบกบมความรกในเรองสมนไพรอยแลว จงเรมทำางานเกยวกบสมนไพรใหกบโรงพยาบาล มาตงแตตอนนน โดยไดศกษาและเกบรวบรวมความรเกยวกบสมนไพรเรอยมา ซงในสมยนนการใชสมนไพรในการรกษายงไมไดรบความนาเชอถอเทาทควร เนองจากยงไมมงานวจยรองรบในสรรพคณ หลงจากนนเมอมโอกาสกจะนำา ความรเรองสมนไพรทมไปเผยแพรตามชมชนตางๆ และเรมคดคนการผลตยาจากสมนไพรไทยขน โดยงานวจยแรกทสามารถนำามาผลตเปนยาจำาหนายได คอ กลเซอรนเสลดพงพอนและพญายอ และจากความสำาเรจททำาใหใบไมกลายเปนยาไดใน ครงน จงทำาใหเรามความมนใจมากขนทจะวจยและพฒนาสมนไพรไทยชนดอนๆ เพอตอบสนองตอความเดอดรอนและความจำาเปนในการดแลสขภาพแกประชาชนตอไป”

และจากการทโรงพยาบาลจะเลอกเฉพาะสมนไพรทมสรรพคณด มความปลอดภย รวมถงตองเปนสมนไพรทหางาย เพาะปลกงาย และสามารถ พงตนเองไดในระดบชมชนและประเทศ จงทำาให มลนธฯไดรเรมการปลกพชแบบเกษตรอนทรย คอ ไมมการใชปยเคมและสารเคมในการปองกนกำาจดศตรพชและโรคพช มระบบการผลตทมความยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม โดยเกษตกร ผปลกสมนไพรใหกบมลนธฯ จะตองทำาขอตกลง เขารวมโครงการสมนไพรเกษตรอนทรยและยอมรบการปฏบตตามมาตรฐานเกษตรอนทรย เพอใหสามารถรบรองกระบวนการผลตและการจดการ ในการแปรรปวตถดบวาเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนทรย

แตการศกษาจากตำารายาไทยอยางเดยวคงไมเพยงพอตอความตองการทจะพฒนาใหเปน ‘คลงความรดานสมนไพรของประเทศ’ ทางมลนธฯ

จงตองพฒนาโดยดำาเนนงานวจยเพมเตม ควบค ไปกบการศกษารายงานทางวชาการทงจากงานวจย และผลการทดลองตางๆ ทงในและนอกประเทศ จงเปนทมาของหลกสำาคญในการดำาเนนงานของมลนธฯ คอ ปรชญา ภมปญญา และนวตกรรม

“เพราะเราไดเลงเหนถงความสำาคญของการใชวทยาศาสตรมาชวยพฒนาภมปญญาสมนไพร เพอใหไดผลตภณฑทดมคณภาพและใชไดอยางยงยน และคดวางานวจยนแหละจะเปนตวสงเสรมใหภมปญญาอยตอไปได และถงแมวาสมนไพรหลายชนดจะมงานวจยรองรบมากขน แตเพอใหผบรโภคไดรบประโยชนและความพอใจสงสดจากคณคาของสมนไพร ทางทมวจยของเราจงไดสรางเครอขายการวจยกบหนวยงานตางๆ ขน เชน คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (นาโนเทค) สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) เปนตน เพอพฒนา

33 :

คณภาพและการวจยทางเทคนค โดยอาศยนวตกรรมมาใชในการทำาใหสารสำาคญในสมนไพรออกฤทธไดดและมคณสมบตตอบโจทยผบรโภคมากขน” ภญ.ดร.สภาภรณฯ เลาถงความสำาคญของการสรางความเชอมโยงกนระหวางสมนไพรกบวทยาศาสตรและนวตกรรม

“ทผานมาผลตภณฑของเราลวนเปนสมนไพรพนบานทยงไมเคยมการนำาวทยาศาสตรมาเพมมลคามากอน เพราะตองการทจะตรงราคาใหผบรโภคเขาถงไดทกเพศทกวย โดยเราจะผลตสนคาจากสมนไพรทมงานวจยรองรบ เพอใหแนใจวาผบรโภคไดรบประโยชนอยางแทจรง สมนไพรบางอยาง ยงไมมงานวจยเชงคลนกมากพอ กยงไมหยบมาทำา

แตเมอเกดวกฤตเศรษฐกจขน จงทำาใหมการปรบปรงรปแบบผลตภณฑใหตอบโจทยผบรโภคมากขน คอย ๆ ขยายการผลตมาเปนอาหารเสรมและเครองสำาอางผสมสมนไพร ทงนเพอเปนการเสรมอาชพใหชมชนผเพาะปลกสมนไพรอกทางหนง”

หนงในตวอยางผลตภณฑเดน คอ ผลตภณฑโลชนนำามนรำาขาวบำารงผม สำาหรบผทมปญหาผม รวงบาง เปนอกหนงภมปญญาไทยททางมลนธฯ ไดนำานาโนเทคโนโลยมาประยกตใชตอยอดงานวจยเพมเตมจากตำารบยาไทยโบราณ เพอชวยเพม ประสทธศกยของผลตภณฑใหสารสำาคญออกฤทธ ได ดขน เนองจากนำามนรำาขาวมความเหนยวเหนอะหนะ ดดซมเขาผวไดชา ไมคงตวและเกด

02รศ.ดร.วทยา อมรกจบำารง เทคโนโลยขนาดเลกกบบทบาททยงใหญเรองโดย: ดร.องคาร วงษดไทย และ ดร.อภชาต อภยวงศ

: 34

รศ.ดร.วทยา อมรกจบำารง ดำารงตำาแหนงเปนนายกสมาคมนาโนเทคโนโลยแหงประเทศไทย ดวยพนฐานเปนนกฟสกส จงไดเคยดำารงตำาแหนงเปนนายกสมาคมฟสกสไทย โดยกอนหนานนเปนหวหนาภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน เมอยอนไปในป 2549 ผบรหารมหาวทยาลยขอนแกนมอบหมายใหจดตงศนยวจยนาโนเทคโนโลย จงเกดเปนศนยวจยนาโนเทคโนโลยบรณาการ เปนศนยวจยเฉพาะทาง 1 ใน 15 ศนยของ มหาวทยาลยขอนแกน หลงจากนนในป 2555 มาเปนเครอขายศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต ในบทบาท Center of Excellence รวมกบ 8 มหาวทยาลย เปนผอำานวยการ ของ Center of Excellence นและผอำานวยการของศนยวจยนาโนเทคโนโลยมหาวทยาลยขอนแกน

การหนไดงาย โจทยวจยนจงถกนำามาศกษาวจย รวมกบนกวจยจากนาโนเทค สวทช. กระทงสามารถผลตออกมาเพอจำาหนายไดในปจจบน

“สำาหรบโลชนนำามนรำาขาวอานภาคนาโนเปนผลตภณฑแรกทไดรบการวจยดวยเครองมอท ทนสมยจากผเชยวชาญทางดานสมนไพรและ เวชสำาอาง โดยภายในระยะเวลา 2 ป สามารถทำายอดขายไดเปน 5 เทาของมลคาเงนลงทนวจย ซงในอนาคตทมวจยของเรามแผนจะนำาวทยาศาสตรในแขนงอนๆ มาสรางมลคาเพมใหผลตภณฑ สมนไพรอนๆ เพมมากขน เพอสรางความตางใหผลตภณฑคแขงในทองตลาด แตกยงจะรกษาแนวทางเดมของเราไว คอ เราจะทำาในสงทเรา

รจกดและถนด เพอใหไดผลตภณฑทเปนประโยชนกบเพอนมนษยมากทสดตอไป”

จงนบวาเปนโอกาสทดทตำารบยาไทยพนบานจะไดรบการตอยอดดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย ถอเปนการอนรกษมรดกไทยใหแตละทองถนรจก ชวยตนเองในการนำาพชสมนไพรในทองถนของตน มาใชใหเกดประโยชนตามแบบแผนโบราณ สงผลใหเหนคณคาและกลบมาดำาเนนชวตใกลชดธรรมชาตยงขน เกดเปนความภมใจในวฒนธรรมและคณคาของความเปนไทย เพราะสมนไพรไทยไมไดอยแคในหมอตมยำา แตสามารถพฒนาใหกาวไกลไปไดดวยวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ซงนอกจากจะชวยเพมประสทธภาพแลว ยงทำาใหสมนไพรไทยเปนทยอมรบจากตางชาตไดอกดวย

+ อาจารยมพนฐานมาดานไหนและตอนนม ความสนใจเรองของนาโนเทคโนโลยดานใดเปนพเศษ

ผม เ ร ย นด า นว ส ด ก ง ต ว นำ า ( s em i -conductor) ชงทำาจากดบก ปกตแลวคนไทยทราบวาดบกเปนโลหะ แตสามารถทำาใหมสมบตเปน semi-conductor ไดเหมอนซลคอน และสามารถทำาเปนตวจบสญญาณคลน infrared ได เรยนจบแลว ดวยเทคโนโลยทคลายกนนำามาทำาดานคารบอนกได เปนการเตรยมแบบ coating เชนกน ปจจบนผมทำาวจยดานวสด (material) เนนการเคลอบ (coating) โดยเนนเฉพาะวสดคารบอนอยางเดยว ดวยความชอบสวนตวททำามารวม 20 ป กอนจะมคำาวานาโนเสยอก โดยเนน semi-conducting property ของคารบอน ถอวาทำาอยในยคเปลยนจากยคซลคอนเปนคารบอน คารบอนทมมลคาสงคอเพชร และคารบอนทมลคาตำาเปนถาน ตางกนทโครงสรางเชงผลกของอะตอมคารบอน เรมตนสนใจเพราะในยคซลคอนทผานมาความรตางๆ พฒนาไปไดเรวทงใน

ดานพนฐานวศวกรรม อตสาหกรรมจนมผลตภณฑออกมา นกวจยวสดศาสตรยคเกาจงสนใจคารบอนมานานแลวกอนมการคนพบนาโน buckyballs เสยอก สมยกอนยอนหลงรวม 20 ป ทำาวจยกนแบบไมคอยมความพรอมดานเครองมอวจยสกเทาไหร อาศยการดดแปลงเครองมอทมอยเลกนอยเทานน

+ บ ท บ า ท ข อ ง ส ม า ค ม น า โ น เ ท ค โ น โ ล ย ตาม milestone ทกำาหนดไว

เปนแหลงรวมนกวจยดานนาโนเทคโนโลย แลกเปลยนขอมลรวมกนในเครอขายการวจยดานฟสกสและเคมซงมการประชมประจำาป และตอมามการจดประชมนาโนเทคโนโลยไทยแลนดสองป ตอครงโดยมภาคอตสาหกรรมทใช nanomaterial มารวมเครอขายเกดความเชอมโยงกบสมาคมผาน ผประกอบการดานขายเครองมอวเคราะห จะมสวนทเกดผลตภณฑใหม เชน ซลเวอรนาโน สเคลอบวสด ส anti-bacteria จดดคอ มการกระตนรายได

35 :

เพมในหวงโซมลคาของสนคาในภาคเศรษฐกจของประเทศไดเรว มรายไดเพมขน ในอดตดจาการทำาวจยดานไมโครอเลกทรอนกสเราเรมจบงานวจยชากวาชาวโลกมาก แตงานวจยดานนาโนเรมจากตนนำาไดดกวาในอดตมากเราจงไมชากวาชาวโลกเหมอนดานไมโครอเลกทรอนกส

+ อยากใหมการปรบปรงสวนใดเพมเตมในสวนของการตงสมาคมนาโนเทคโนโลย

ส วนท ต อ งการปรบปร ง เพ ม เต ม ค อประชาสมพนธ สงคมภายนอกยงไมคอยรบรวามความรดานนาโนเทคโนโลยอยในประเทศไทย และเผยแพรความรสโรงเรยนทวประเทศ เพราะประชาสมพนธไมมาก เราเปนสมาคมเลก ไมเหมอนสมาคมใหญๆ ทตงมานาน แตเราม impact สง มโอกาสกระจายความร ไปไดทกดาน แตการประสานยงไมครบ เชน ดานคร ตองผานกระทรวงศกษาธการดวยเราตองเชญนกนาโนเทคโนโลยทมความรมาชวย เชน ทจงหวดขอนแกน ตอนหลงมการตลาดเขามาเกยวของกบผลตภณฑ

ใหมๆ แตกยงไมไดการรบรองมาตรฐาน สมาคมนาโนไม ได แสวงหาผลกำ า ไ ร ประกอบด วย นกวทยาศาสตร นกวชาการ เปนกลาง อยากใหสงคมไดรบขอมลดานนาโนมากๆ ในอนาคต ตองรบรวาอาจจะมดานลบ ดานโทษ ไดเหมอนกน ถาผลตภณฑไมไดมาตรฐาน ตองมการตงมาตรฐานขนมาใหม

+ ตอนนขอมลนาโนเทคโนโลยของไทย มการ เกบขอมลอะไรทเปนสถต เวลาไปเปรยบเทยบกบนานาชาตบาง

สวนมากจะเปรยบเทยบกนในผลงานวจย กลมเรามกกลม ดานไหนบาง ของเรามขอมล มนกวจยเทาไหรทวประเทศ เกบรวบรวมอยในฐานขอมลนานาชาต Scopus ดวย เวลาคนหาชอสถาบน จะมชอ Thailand ใหเหนดวย

+ อนาคตสมาคมนาโนเทคโนโลยวางแผนการทำางานในทศทางไหน

สมาคมนาโนเทคโนโลยเปนสมาคมเชงวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงลก ซงสมาคมอนจะเปนดาน basic science เชน สมาคมวทยาศาสตร สมาคมฟสกส แตสมาคมนาโนเทคโนโลย เหมอนรวมทง basic science, nanotechnology และ nanomaterial โดยจะตองพฒนาเทคโนโลยเพอพฒนา basic science และ nanotechnology พรอมกนเมอเวลาเราคนพบวสดใหมๆ แลว มโอกาสทจะใชประโยชน จงสรางเครองมอเปนเทคโนโลยใหมเปนวฏจกร พอไดเครองมอศกษา กศกษา nanomaterial ดานอนๆ ไดดวย ไมเฉพาะคารบอน เชน มโลหะนาโน ตวอยางเชน เงนหรอซลเวอรนาโน ทองคำาหรอนาโนโกลด เซรามก นาโน เหลานใชเครองมอเดยวกนในการศกษา ไดคนพบสมบตทแตกตางกนจาก ขนาดไมโครเปนนาโน สมบตก เปลยน เทคโนโลยเปลยน อตสาหกรรมตองผลตอะไรทใหมมากขน นาโนเปนโอกาสอนดทไทยจะพฒนาทนประเทศอนเพราะเรมพรอมกน เรม 20 ปทแลว ไมเหมอนวสดกอสรางเรมมานานซงกวนมาหานาโนเชนกน เปนซเมนตผสม Carbon Nanotube (CNT) ทำาใหซเมนตไมแตกราว เพราะแตกราวแลวกลบประสานกนดงเดม

: 36

+ รฐบาลนาจะสนบสนนอะไรเพอสงเสรมการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทยสรางกำาลงคนขนมา ดานวสด เคม ชววทยา ตอนหลงจะเกยวของกนหมด ฟสกสบางสาขา

ยอย เชน solid state physics, semi-conductor สรางคนใหเรว ถามทนการศกษา มผลกระทบตอ การเรยน basic science เหนประโยชนชดๆ เรยนไปทำาไม ไมใชทองจำา เรองกำาลงคนเราจะออน เราผลตกำาลงคนชามาก คนจบวทยาศาสตรกไมมงานรองรบ อทยานวทยาศาสตรไทยกมแตสถานทแตไมมตำาแหนง ไมมงบประมาณลงมาพอ อตสาหกรรมไทยยงไมสนใจดาน R&D แมอตสาหกรรมขนาดใหญกยงไมสนใจมาก เปนการลงทนกอนใหญและยาว ถาไมลงทนมากพอในอนาคตจะไมเหนผล จะหายไป จงเหมาะกบบรษทใหญๆ เชน ปตท. ปนซเมนตไทย กลมดานอาหารหลายเครอขาย ดานการเกษตร ดนในธรรมชาตมความสมบรณในอดต แตตอนหลงเสอมไป เชนดนรวนเกดเองตามธรรมชาตในปจจบนเกดเองไมทน ตองพงนาโนเทคโนโลยเปน smart soil เปนตน

03สเทพ ตระพพฒนกลเปลยน Waste เปน Wealth ดวยเทคโนโลยนาโน เรองโดย: ฐตมา จนทนะโสตถ

ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (NANOTEC)

การดำาเนนธรกจทเปนมตรกบสงแวดลอม ภายใตกระบวนการทไมทำาลายธรรมชาตมากเกนความจำาเปน ในวงการธรกจรกษโลกชวงนคงไมใชเพยงแคกระแสสงคมเทานน เพราะมการยนยนกนออกมาแลววากลมผบรโภคเมองไทยรวมถงทวโลก แสดงการรกษโลกและสงแวดลอม ดวยการหนมาจบจายใชสอยและเลอกบรโภคสนคาและบรการทมกระบวนการผลตเปนมตรกบสงแวดลอมมากขนเรอยๆ กระทงกลายเปนธรรมเนยมปฏบตทวา “ถาอยากใหธรกจเตบโตแบบยงยน ตองรกษโลกและสงแวดลอม”

แนวคด ‘Zero Waste หรอ การจดการของเสยใหเหลอศนย’ เปนแนวความคดทสงเสรมการหมนเวยนทรพยากรกลบมาใชใหม เพอเปนการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพสงสดและเปนการ ลดปรมาณของเสยทเกดขน โดยใชหลกการของ 3Rs: Reduce, Reuse & Recycle เพอเปนการ ลดปรมาณของเสยทสงไปกำาจดใหมปรมาณนอยทสด เนองจากขอจำากดดานพนทสำาหรบกำาจด ของเสยและวธการควบคมมลพษดานตางๆ ทตองมคาใชจายการลงทนทคอนขางสง

กลมบรษทในเครอเบทาโกร เปนหน งในองคกรอตสาหกรรมทใหความสนใจในเรองการกำาจดขยะเพอมงเปาสการเปนองคกร Zero Waste อยางจรงจง ดงจะเหนไดจากท บรษท บ ฟดส โปรดกส อนเตอร เนชนแนล จำากด ผประกอบการธรกจปศสตวครบวงจรและอาหาร มการศกษาและวจยถงแนวทางการลดของเสยให เปนศนยสำาหรบของเสยประเภทตางๆ ท

เกดขนในโรงงาน เพอเปนการดแลและรกษา สงแวดลอมดวยนวตกรรมตางๆ สการพฒนาอยางยงยน

รองกรรมการผจดการใหญบรหารสายงานการพฒนาประสทธภาพและเทคโนโลยการผลต คณสเทพ ตระพพฒนกล ไดยนยนแนวทางดงกลาววา

“ ท ผ า น ม า เ ร า นำ า ม า ต ร ฐ า นต า งๆตลอดจนความร วมมอด านการว จ ยร วมกบ หนวยงานตางๆ มาพฒนากระบวนการผลต ผลตภณฑ เพอเปาหมายในการจดการของเสยในกระบวนการผลตใหเปนศนย (Zero Waste) อยางเครงครด และเครงครดมากขนเรอยๆ

“เนองจากโรงงานของเรามสายการผลตตลอดทง supply chain ของการผลตไกและสกรแปรรป ซงเมอสำารวจดจงพบวามของเสยเกดขนหลายประเภทและมจำานวนคอนขางมาก เชน ขนไก เศษซากไก เปลอกไขเหลอทง เศษกระบะ

37 :

ใสไข รวมถงนำาเสยจากกระบวนการแปรรป ซงหากมองใหดๆ จะเหนความสำาคญของ Waste เหลาน ด ใหลกๆ จรงๆ สามารถกลายเปน Wealth ได แตต องอาศ ยวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมเปนตวชวยในการเปลยน Waste เหลาน ใหเปน Wealth ทางโรงงานจงไดเกบขอมลจากทกกระบวนการวามของเสยอะไรเกดขนบางและปรมาณเทาไร และจะพยายามหาวธการท เหมาะสมในการจดการกบของเสยแตละประเภทตอไป”

และเมอถามถงทมาของการทำา Zero Waste สำาหรบกระบวนการแปรรปไก คณสเทพ ไดใหขอมลเพมเตมวา “โดยทวไปนำาเสยของโรงงานแปรรปไก ประกอบไปดวยกากไขมนเปนปรมาณมาก ซงทผานมาทางโรงงานไดมการลดปรมาณกากไขมนโดยการตกออกเพอนำาไปขายเปน อาหารสตว แตมลคาทไดคอนขางตำา (ประมาณ 2 บาท/กโลกรม) และความตองการซอไมสมำาเสมอ จงตองนำาไปกำาจดดวยวธอน ซงทำาใหโรงงาน มภาระในการบำาบดนำาเสยเพมขนตามมา”

เพอใหการกำาจดของเสยเปนศนยและเพอเพมมลคาจากการนำาของเสยมาใชประโยชนอยางมประสทธภาพมากขน ทางโรงงานจงไดหารอกบ ทมวจยของ ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เพอชวยแกโจทยปญหาดงกลาว กอใหเกดงานวจยและพฒนาส Zero Waste โดยเรมตงแตกระบวนการสกดนำามนไกจากกากไขมนของเสยทเกบไดจากบอดกไขมนโรงงานชำาแหละไกเพอนำามาเปนวตถดบในการผลตนำามนไบโอดเซล ไปจนถงกระบวนการผลตนำามนไบโอดเซลจากกากไขมนทสกดไดโดยอาศยตวเรงปฏกรยาทางนาโนเทคโนโลย (Nano-catalyst) ทำาใหโรงงานสามารถลดภาระในการบำาบดนำาเสยไดมากขน และเปนการเพมมลคาใหกบกากไขมนไดอกทางหนง โดยนำามนไบโอดเซล ทผลตไดนนถกนำาไปใชกบรถของโรงงานแลว

นอกจากโครงการนแลว ทางโรงงานยงมงานวจยเพอมงสการเปน Zero Waste ทตอเนองจากโครงการดงกลาวอกหนงโครงการ คอ โครงการการนำาเปลอกไขไกทเหลอทงมาวจยและพฒนาเปนใชตวเรงปฏกรยาไบโอดเซล (Eco-catal) ซงเปน งานวจยจากทมวจยของศนยนาโนเทคโนโลย

เหมอนเชนเคย คณสเทพเลาวาโครงการ Eco-catal นน ถอเปนอกโครงการทนาโนเทคโนโลยเขามา มบทบาทในการชวยลดคาใชจายในการกำาจดของเสยและยงชวยเพมมลคาของเสยใหกบโรงงานไดอกดวย โดยทมวจยเหนวาหากจะพฒนาใหสามารถผลตนำามนไบโอดเซลไดในระดบอตสาหกรรม ทางโรงงานจำาเปนตองจดหา Nano-catalyst จำานวนมากมาใช ซงจะทำาใหมคาใชจายเพมขน ประกอบกบสารดงกลาวไมมจำาหนายในทองตลาด ทมวจยจงไดพจารณาถงของเสยทมความเปนไปไดในการนำามาผลตเปน Nano-catalyst จากฐานขอมลของเสยทโรงงานจดทำาไว โดยไดเลอกเปลอกไขไก เหลอทงมาดำาเนนการวจยและพฒนา เพอนำามาใชเปนตวเรงปฏกรยาสำาหรบผลตไบโอดเซลในครงน

ซ ง ขณะน ง านว จ ยด งกล า ว ได ผลการดำาเนนงานระดบ Pilot Scale เปนทนาพอใจและ อยระหวางการพฒนาในระดบ Industrial Scale ตอไปในอนาคต ทงน คณสเทพไดทงทายดวยนโยบายการทำา Zero Waste ขององคกรวา “นอกจากความคมคาทางการเงนทเบทาโกรไดเลงเหนจากการดำาเนนการส Zero Waste แลว เบทาโกรยงเลงเหนความสำาคญของการพฒนาอยางยงยนควบคไปดวย โดยพยายามคดหาวธการทสามารถกำาจดของเสยทเกดขนในกระบวนการผลตใหหมดไป รวมถงการนำาของเสยเหลานนมา recycle เพอใหองคกรนเปนองคกรแหงการผลตทหวงใยสงแวดลอมอยางยงยน” เมอเปลอกไขไกทเหลอทงถกนำามาใชเปนวตถดบในการสงเคราะหเปน Nano-catalyst ไดอยางสมบรณ พรอมทง กากไขมนจากบอดกไขมนกถกนำามาสกดและผลตเปนนำามนไบโอดเซลเพอนำาไปใชกบรถในโรงงานแลว โดยกระบวนการทงหมดนนใชระบบทเปนมตรกบสงแวดลอมและไมเกดของเสยเพมขนระหวางทาง จงนบไดวาบรษทในเครอเบทาโกร อยางเชน บรษท บ ฟดสฯ กำาลงเขาสการเปนองคกรทมการจดการ Zero Waste อยางสมบรณในไมชาน

: 38

04ดร.ศรศกด เทพาคำาเหรยญสองดานของนาโนเทคโนโลย: การประยกตใช และการบรหารจดการความเสยง เรองโดย: ฐตมา จนทนะโสตถ

ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (NANOTEC)

ปจจบนนาโนเทคโนโลยไดเขามามบทบาทสำาคญในการดำารงชวตประจำาวน และอตสาหกรรม การผลต ตงแตอตสาหกรรมอเลกทรอนกส อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสงทอ และอตสาหกรรมพลงงาน เปนตน และคาดการณวาจะเปนเทคโนโลยทปฏวตโลก และจะมอทธพลตอการดำารงอยของมนษยชาตเปนอยางมากในอนาคต อยางไรกดการพฒนานาโนเทคโนโลย อาจแบงไดออกเปน 5 ระยะ คอมระยะเรมตน ระยะกำาลงพฒนา ระยะพฒนา ระยะประยกตใช และระยะอมตว ซงอาจสามารถแยกขอบเขตการพฒนาในระยะตางๆ ไดดงน

ระยะท 1: ชวงเรมตน อาจกลาวไดวาเปนระยะการพฒนาในปจจบน ซ งศาสตรในระดบนาโน และเทคโนโลยนาโนอยในขนของการทดสอบวเคราะหและถายภาพในระดบอะตอมดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอนชนดตางๆ ซงอาจสามารถดดแปลงและเคลอนยายอะตอมไดเพยงบางสวนเทานน ซงใกลเคยงกบการศกษาดานเคมฟสกส

ระยะท 2: ชวงกำาลงพฒนา ในระยะทนาโนเทคโนโลยกำาลงอยในระหวางการพฒนา อาจสามารถวางตำาแหนงอะตอมและจดเรยงโมเลกลตามทตองการได รวมทงยงสามารถควบคมใหเกดการประกอบตวเองไดดวย โดยอาศยความ

รในระดบชวโมเลกลทเรยกวา ‘Self-assembly’ เทคนคการประกอบตวเองจะใชหลกการของการ จบคกนของพนธะเคมทมความจำาเพาะเจาะจง หรอการเขาคกนตามรปรางลกษณะของโมเลกลกบตวรบ (receptor) คลายกบการซอมแซมรางกายทสกหรอของเรา หรอการทำางานของสารประกอบ ชวโมเลกลในธรรมชาต

ระยะท 3: ชวงพฒนา ขนตอมานอกจากการประกอบโมเลกลตามตองการไดแลวคอ ควบคมใหเกดการประกอบเปน ‘จกรกลโมเลกล’ ทมฟงกชนหรอหนาทตามตองการ รวมทงสามารถประกอบ โมเลกลอนๆ ไดอกดวย ซงใกลกบระดบการพฒนาของสงมชวต ดงนนอาจกลาวไดวาในชวงท 3 นจะ

39 :

เปนระยะทการผลตในระดบนาโนขยายเขาสภาคอตสาหกรรมไดอยางแทจรง

ระยะท 4: ชวงประยกตใช ในระยะนการสงเคราะหวสดหรอโมเลกลจะทำาไดอยางงายดาย รวดเรว และมราคาถก ผลตภณฑทางดานนาโนเทคโนโลยกลายเปนเรองธรรมดา และผลตภณฑบางอยางอาจกลายเปนสวนหนงของชวตประจำาวน

ระยะท 5: ชวงอมตว ในระยะสดทายนนาโนเทคโนโลยกลายเปนเรองสามญ และจะไดใชประโยชนจากความกาวหนาจากการพฒนานาโนเทคโนโลยในสาขาตางๆ อยางเตมทโดยเฉพาะอยางยงการพฒนาวสดฉลาด (Smart material) และการบ รณาการด านว ศวกรรมเคร อ งกล อเลกทรอนกส และการแพทย จนทำาใหเครองจกรกลกบสงมชวตเรมมความคลายคลงกนจนแทบแยกไมออก

จากการคาดการณขางตน ทำาใหปจจบนประเทศตางๆ ทวโลก (โดยเฉพาะอยางยงประเทศทพฒนาแลวอยางสหรฐอเมรกา และญปน) ไดทมงบประมาณการวจยอยางมหาศาล กวา 30,000 ลานบาทตอป เนองจากเลงเหนถงประโยชนของนาโนเทคโนโลยทสามารถนำามาประยกตใชไดเกอบทกอตสาหกรรม และทำาใหผลตภณฑตางๆ มคณสมบตพเศษเพมขนซงจะสงผลใหผลตภณฑนนมมลคาสงขน โดยในป 2015 มลคาผลตภณฑนาโนของทงโลกไดรบการประเมนวาจะมมลคา สงกวา 30 ลานลานบาท

อยางไรกดสงทตองพงระวงและใหความสำาคญเปนพเศษกคอประเดนเรองความปลอดภยและจรยธรรมดานนาโนเทคโนโลย ทงนเพราะแมวานาโนเทคโนโลยจะสามารถเพมสมบตพเศษของผลตภณฑตางๆ ใหดยงขน แตอนภาคนาโน ซงมขนาดเลก มรปทรงทแตกตางกน และมพนทผวมหาศาล ผนวกกบความสามารถในการละลายท สงขน อาจสงผลใหปฏกรยาชวเคมในรางกายเกดการเปลยนแปลง และอาจกอใหเกดปญหาตอสขภาพของผทสมผสไดหากไมมการปองกนท ดพอ เชน คนงานในโรงงานผลต และผบรโภค เชนอนภาคนาโนอาจจะฟงกระจายเขาไปในถงลมในปอด หรอซมผานเนอเยอไปสกระแสเลอดและเขาสสมองได นอกจากนนยงอาจถายทอดทางพนธกรรมไปยงรนลกตอไปไดโดยเฉพาะอยางยงนาโนเทคโนโลยไดถกนำาไปประยกตใชกบผลตภณฑทหลากหลาย เชน ผลตภณฑอาหาร บรรจภณฑอาหาร ผลตภณฑทำาความสะอาดในครวเรอน ผลตภณฑเครองสำาอางและครมกนแดด ผลตภณฑสงทอ ผลตภณฑสและสารเคลอบ แมวาปจจบนประเทศไทยยงไมมกฎหมายเฉพาะในเรองความปลอดภยและจรยธรรมนาโนเทคโนโลย แตกลมกฎหมายหลกในประเทศทมความเกยวของกบความปลอดภยนาโนเทคโนโลย สามารถแบงออกไดเปน 4 กลม ไดแก

(1) กลมกฎหมายเกยวกบคณภาพของ สงแวดลอม (Environmental Safety Laws) เชน พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕ และ พระราช-บญญตวตถอนตราย พ.ศ. ๒๕๓๕

: 40

(2) กลมกฎหมายเกยวกบสขภาพของ ผใชแรงงาน (Occupational Health and Safety Laws) เชน พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑

(3) กลมกฎหมายทเกยวกบการคมครอง ผบรโภค (Product Safety and Consumer Safety Laws) เชน พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

(4) กลมกฎหมายเกยวกบการทดลองในมนษยและสตว เชน พระราชบญญตการทดลองในมนษย พระราชบญญตการทดลองในสตว

ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาตตระหนกถงความสำาคญเรองความปลอดภยและจรยธรรมดานนาโนเทคโนโลย จงไดจดทำาแผนยทธศาสตรความปลอดภยและจรยธรรมนาโนเทคโนโลยขน โดยมเปาประสงคเพอใหเกดความปลอดภยตอสขภาพ สงแวดลอม และความมนคงของประเทศดวยกระบวนการวจยและพฒนา ผลต จำาหนาย และใชนาโนเทคโนโลยและผลตภณฑนาโนอยาง มจรยธรรมเหมาะสม ยงยนและมสวนรวม โดย จะดำาเนนการภายใต 3 ยทธศาสตร ไดแก

ยทธศาสตรท 1: สรางและบรหารจดการองคความรดานความปลอดภยและจรยธรรมนาโนเทคโนโลยและผลตภณฑนาโน

ยทธศาสตรท 2: พฒนาและเสรมสรางความเขมแขงของมาตรการและกลไกการกำากบดแลและบงคบใช

ยทธศาสตรท 3: สรางความเขมแขงและสงเสรมการมสวนรวมของภาคประชาชน

ทงนแผนยทธศาสตรความปลอดภย และจรยธรรมนาโนเทคโนโลยของประเทศไทย เปรยบเสมอนแผนปองกน และลดความเสยงอนตรายทอาจเกดจากการใชวสดนาโน หรอผลตภณฑนาโนทไมระวง เพอนำาไปสการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศทยงยนสบไป

41 :

vision

Horizon ไดพดคยกบบคคลทมบทบาทตอเรองนาโนเทคโนโลย 2 ทาน ทานแรก ศ.นพ.สรฤกษ ทรงศวไล ผอำานวยการ ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (นาโนเทค) จะพาเรามองไปยงโอกาสของนาโนเทคโนโลยทจะเกดขนทงในปจจบนและอนาคต และ Dr.Chung ผเชยวชาญดานการรวมเทคโนโลย (Convergence Technology) เจาหนาทของกระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและแผนอนาคต (Ministry of Science, ICT and Future Planning) สาธารณรฐเกาหล จะมาเลาถงแนวทางการรวมกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เขาไวดวยกน เพอใหเกดการผสมผสาน

ศ.นพ.สรฤกษ ทรงศวไลผอำานวยการศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต (นาโนเทค)

ในอก 5-10 ปขางหนา นาโนเทคโนโลยจะมประโยชนอยางไรบาง ปจจบน นาโนเทคโนโลยไดพฒนาเปนทงเทคโนโลยฐาน (Platform

Technology) ทสรางองคความรพนฐานใหมๆ และเปนเทคโนโลยเกอหนน (Enabling Technology) สงเสรมใหกบเทคโนโลยอนทจะทำาใหเทคโนโลยเหลานนพฒนาตอยอดไปไดมากขนอยางกาวกระโดด ตวอยางเชน ในแงของอเลกทรอนกส ปจจบนการพฒนาในรปแบบเดมซงกคอระดบไมโครเกอบถงทางตนแลว ดงนนเพอทจะพฒนาใหไปตอไดในยคตอไปจะตองมการปรบฐานเทคโนโลยใหม โดยการพฒนาโครงสรางระดบนาโนเพอทำาใหคอมพวเตอรมความไวมากขน รวมไปถงการใชวสดชนดใหมหรอการใชทฤษฎทางควอนตมเขามาสนบสนน เชน การเพมจำานวน Transistor ทมขนาดเลกมากๆ ใน CPU ใหมากขน รวมถง CPU แบบสามมต เปนตน เพอใหสามารถประมวลผลไดไวมากขน ซงในการพฒนาวสดใหมขนาดเลกลงน

: 42

นาโนเทคโนโลยของไทยและเกาหลใต

ดร.รงเพญ เรงพทยา สถาบนทปรกษาเพอพฒนาประสทธภาพในราชการ (สปร.)

จะรวมถงการพฒนาใหวสดนนมการใชพลงงานและสรางความรอนลดลงดวย จงจะสงผลใหสามารถทำางานไดอยางมประสทธภาพมากขน

นาโนเทคโนโลยในดานอเลกทรอนกส เมอมองในมมของการเปน Enabling Technology แลวถามวาสนคา Nanoelectronics คออะไรบาง คำาตอบ คอไมไดเปนสนคาดวยตวเอง แตวานาโนเปนสวนประกอบสำาคญของอเลกทรอนกสยคใหม เชนเดยวกบทางการแพทย ถาถามวา มยาทเปนนาโนหรอไม อาจจะตอบไดวาไมม แตจะพบวามการใชนาโนเทคโนโลยกนอยางแพรหลาย เพอทำาใหยาในปจจบนออกฤทธไดนานมากขน ตรงจดมากขน หรอเปนพษนอยลง สงผลใหสามารถรกษาโรคไดดขนตามมา

สงทเกดขนในแงของนาโนเทคโนโลยในชวง 5-10 ปขางหนา เมอนาโนเทคโนโลยไดกลายเปนสวนประกอบทสำาคญของเทคโนโลยตางๆ การประยกตใชเทคโนโลยเกอหนนจงมความสำาคญ คอ สามารถผลตของใหมทไมเคยผลตไดมากอน รวมถงสามารถปรบปรงสนคาเดมใหดขน เชน การมโทรศพททมคณภาพดขน แบตเตอรทคณภาพดขน หรอไดปยทมประสทธภาพดขน

ชวยอธบายการพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทยและของโลก

การพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศไทย ประกอบดวย 2 ระยะ ไดแก ระยะท 1 คอ การนำานาโนเทคโนโลยมาใชในการเพมมลคา ความสามารถ หรอประสทธภาพของสนคาทมอย ยกตวอยางเชน สงทอ จะทำาอยางไรใหสงทอมสมบตพเศษตางๆ ได นนคอ การใชนาโนจะทำาใหสงทอมคณภาพสงขน คาดการณวามมลคาเพมขนประมาณ 20-30 เปอรเซนต เชนเดยวกบสนคากลมสมนไพรไทยทเคยมขอจำากด เชน ไมมนใจวาจะใหผลตามทระบไวในฉลากหรอไม และตองใชจำานวนเทาใด รบประทานไดหรอไม ความเปนพษมากนอยเพยงใด ดงนน เมอมการนำานาโนเทคโนโลยมาชวยจะกอใหเกดความมนใจในการใชสมนไพรเหลานนมากขน ระยะท 1 น จงถอวาเปนการนำาสนคารปแบบเดมมาทำาใหดขน ผใชสามารถใชไดตรงวตถประสงคมากขน

และเมอเขาสการพฒนานาโนเทคโนโลยในระยะท 2 คอ การทำาใหเกดอตสาหกรรมใหม ซงประเทศไทยยงไมมมากอน สวนนจงขนอยกบพนฐาน ความแขงแกรงของแตละประเทศ สำาหรบพนฐานของประเทศไทยจะมความแขงแกรงในดานการเกษตร และดานสขภาพ โดยสนคาของไทยทคาดวาจะใชนาโนเทคโนโลยมากขนในอนาคต คอ สนคากลมอาหาร สนคาการเกษตรยคใหม และการใชนาโนเทคโนโลยเพอผลตภณฑสขภาพ รวมถงกลมเคมภณฑและปโตรเลยม ซงจะประยกตใชนาโนเทคโนโลยมากขนเรอยๆ

และในชวงตอไป การพฒนานาโนเทคโนโลยในระยะท 3 หรอ ระยะท 4 นน ยงไมมใครทราบวาจะเปนอยางไร แมแตในประเทศสหรฐอเมรกา ยคดงกลาวจะเปนยคของการผลตสงใหมๆ ทยงไมเคยมมากอน ซงอาจจะเปนแหลงพลงงานยคใหม หรอเปนวสดทมคณสมบตพเศษ หรอยารกษาโรคแบบใหมกได แตมสงทสามารถเหนไดชดเจน คอ นาโนเทคโนโลยมความสำาคญตอเศรษฐกจและสงคม จากการศกษาทสำาคญของทงทสหรฐอเมรกาและเกาหล จากคำาถามทวามลคาการตลาดของสนคานาโนเทคโนโลยมมลคาเทาไร ซงประมาณการยาก

ขณะททำาแผนดานนาโนเทคโนโลยในชวงประมาณป ค.ศ. 2000 เดมเราคดวามมลคาประมาณ 1 เปอรเซนตของ GDP แตในปทผานมา การสำารวจของเกาหลคดวามมลคาของผลตภณฑ

43 :

นาโนเทคโนโลยประมาณ 15 เปอรเซนตของ GDP สวนผลสำารวจของอเมรกาคดวามมลคาประมาณ 12 เปอรเซนตของ GDP ซงประมาณการเหลาน เปนตวเลขทสงมากกวาทเคยประมาณการไว โดยแสดงถงมลคาของสนคาทใชนาโนเทคโนโลยเปนสวนประกอบสำาคญ จากทง 2 การศกษาพบวาตวเลขคอนขางตรงกน ในวงการนาโนเทคโนโลยจงคาดวาในอก 2-3 ปขางหนา มลคาจะเพมขนเปน 25-30 เปอรเซนตของ GDP

การพฒนาผลตภณฑทใชนาโนเทคโนโลยมขอดและขอจำากดอยางไร

การพฒนาผลตภณฑนาโนเทคโนโลยยงมขอจำากดดานระยะเวลาและการวจยเทคโนโลยใหมทยงไมไดรบการพสจน โดยมกจะใชระยะเวลานานในการพฒนา ตงแตในการวจยกระทงถงขนนำามาใชงานไดจรง ซงใชเวลานานกวาการพฒนาสนคาจากเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) แตใชเวลาใกลเคยงกบการพฒนาอตสาหกรรมเทคโนโลยชวภาพ (Biotechnology) ซงนบตงแตกระบวนการวจยและพฒนาจนถงการผลตเปนสงของ โดยเฉลยจะใชระยะเวลาประมาณ 10-15 ป อตสาหกรรมทใชนาโนเทคโนโลยจงมความจำาเปนทจะตองมสายปานยาว ถงจะสามารถดำารงอยได จงจำาเปนตองพงพากลไกในการสนบสนนจากภาครฐเพอใหเกดการวจยพนฐานในระยะแรกตลอดจนถงขนการพฒนาในชวงตอมา อาจอยในรปแบบการรวมวจยกบหนวยงานวจยภาครฐหรอมหาวทยาลย การใหคปองนวตกรรม การใหเงนอดหนน (Subsidize) เพอใหกระบวนการเกดขนได

ขอจำากดอกประการหนง คอ ในการพฒนานาโนเทคโนโลยจำาเปนจะตองใชเครองมอและอปกรณทมความแมนยำาสง สงผลใหมการลงทนทสงตามมา ดงนน อตสาหกรรมขนาดเลกและขนาดกลางจงไมสามารถทจะลงทนได เชน อตสาหกรรมดานเวชสำาอาง ทสวนใหญผประกอบการรายยอยไมสามารถลงทนเครองมอทมราคาสงได เพราะนาโนเทคโนโลยเปนเพยงสวนประกอบหนงในผลตภณฑทงหมด การจะให SMEs แตละรายลงทนเครองมอเองทกรายคงจะไมคม เมอเทยบกบการทผประกอบการสามารถนำาเขาผลตภณฑจากตางประเทศและมคาใชจายนอยกวา

ประเทศใดบางทควรเปนประเทศตนแบบสำาหรบการพฒนานาโนเทคโนโลยใหกบประเทศไทย

แต ล ะป ร ะ เ ทศม ล กษณะจำ า เ พ า ะท แ ต กต า ง ก น ไ ม ส า ม า ร ถนำ า ร ป แบบขอ ง ประเทศอนๆ มาใชแทนกนได ซงการพฒนานนม 2 รปแบบ คอ 1) กลมประเทศทมการพฒนาวทยาศาสตรนาโน (Nanoscience) อยางมาก ไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศในทวปยโรป เชน ประเทศเยอรมน เนองจากเปนกลมทมพนฐานทางดานวทยาศาสตรทดมาก อกทงยงมการลงทนพฒนาดานนกวทยาศาสตรและวทยาศาสตรนาโนเปนหลก และเอกชนสามารถนำางานวจยไปใชประโยชนได ซงจะเปนจรงได เมอประเทศนนมฐานทางอตสาหกรรมทแขงแกรง

2) กลมประเทศทยงตดกบดกทางดานการพฒนาตอยอด ซงเกดกบหลายประเทศทมพนฐานทางวทยาศาสตรทไมดมาก เทคโนโลยยงไมไดพฒนาไปไกล การลงทนทางการวจยดานวทยาศาสตรเปนหลกแตไมไดสนบสนนการวจยเพอ ตอยอดจงไมเกดประโยชน ขณะเดยวกนภาคเอกชนยงไมมความแขงแกรงพอทจะนำาไปตอยอดไดอก สงผลใหไดผลตอบแทนคอนขางตำา แมจะมผลงานวจยตพมพแตเอกชนไมมความสามารถพอทจะนำาไปใชได ประเดนสำาคญ คอ การจดสมดลระหวางวทยาศาสตรนาโนกบนาโนเทคโนโลยใหมความเหมาะสม

สำาหรบประเทศไทยนน ถอเปนตวอยางในการใชสมดลทเหมาะสม และผมสวนไดสวนเสยกใหความสนใจ ทงน ในระยะสนถงระยะกลางตองแสดงใหเหนไดวาการพฒนานาโนเทคโนโลยนน กอใหเกดประโยชนกบอตสาหกรรมทมอยแลวอยางไร และจะชวยเพมเตมฐานทางดานวทยาศาสตรใหมความแขงแรงไปพรอมๆ กนไดอยางไร ซงประเทศทจะสามารถเลอกทำาวธสมดลนได ตองประกอบดวยการมภาคเอกชนพนฐานดพอสมควร จงถอวาประเทศไทยเปนตนแบบในเรองดงกลาวไดเชนกน สวนประเทศทประสบความสำาเรจในเรองน ไดแก ประเทศเกาหล เนองจากมการเลอกพฒนาเฉพาะในอตสาหกรรมทเปนจดแขงของประเทศ และสำาหรบประเทศไทยควรจะมงเนนใหมการพฒนาเรองนาโนเทคโนโลยทางดานอาหาร เกษตรกรรมและการแพทยตามความแขงแกรงทมอย

: 44

อะไรคอสงทประเทศไทยควรจะทำาในการพฒนาทางดานนาโนเทคโนโลยในอนาคต

สงทประเทศไทยควรจะทำา ซงไมเฉพาะเรองนาโนเทคโนโลยอยางเดยวเทานน คอตองพยายามเชอมตอระหวางภาควชาการและภาคอตสาหกรรม เพอเสรมสรางความแขงแกรงใหมากยงขนและตองสรางกลไกใหสามารถดำาเนนงานรวมกนได

ตวอยาง คอ โมเดลของประเทศอสราเอล โดยภาครฐจะสนบสนนสถาบนวจยของภาครฐเฉพาะในสวนของเงนเดอน แตไมสนบสนนงบประมาณการวจย ซงงบประมาณสำาหรบการดำาเนนงานวจยนนจะไดมาจากผทนำาผลงานวจยไปใช (User) เชน การวจยดานการเกษตรจะตองไดงบประมาณจากกระทรวงเกษตรหรอจากสมาคมเกษตรกรรม ซงขอดคอ สถาบนวจยเหลานนมงทำางานทผใชจรงตองการและกอใหเกดการทำางานรวมกน

ศนยนาโนฯ มกลไกในการขบเคลอนอยางไรเพอเพมจำานวนของนกวจยระดบปรญญาเอก

ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต มนกวจยประมาณ 120 คน สำาเรจการศกษาระดบปรญญาเอก 70 คน แตทางศนยฯ มความตองการนกวจยระดบปรญญาเอกประมาณ 200 คน โดยปจจบนรฐบาลไดสนบสนนทนการศกษาดานนาโนเทคโนโลยทงในตางประเทศและภายในประเทศอยางตอเนองเปนจำานวนมาก เนองจากเปนสาขาวชาทรฐบาลใหความสนใจ ขณะนมนกเรยนไทยทกำาลงศกษาอยทตางประเทศทางดานทเกยวของกบนาโนเทคโนโลยทงหมดอกประมาณ 200 คน โดยประมาณ 100 คนเปนผทไดรบทนการศกษาดานนาโนเทคโนโลยโดยตรง ซงนกเรยนกลมนจะกลบมาทำางานใหกบมหาวทยาลยและสถาบนวจยภาครฐ เชน สวทช. สวนอกประมาณ 100 กวาคน ไดรบทนการศกษาในสาขาวชาอนแตมเนอหาหรอหวขอวทยานพนธเกยวของกบนาโนเทคโนโลย ตวอยางเชน ผทไดทนการศกษาระดบปรญญาเอกทางดานเคม แตวาดำาเนนงานวจยทางดานเคมนาโน หรอผทไดทนวจยในการพฒนาทางดานเทคโนโลยชวภาพ แตในงานวจยมการใชนาโนเทคโนโลย

ในขณะน ศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาต ไดสำารวจและตดตามบคลากรดานนาโนเทคโนโลย

ของประเทศ พบวา ทวประเทศ มผททำางานเกยวกบนาโนเทคโนโลยประมาณ 700 คน ซงในจำานวนน จบการศกษาระดบปรญญาเอก 200-300 คน สวนใหญจะทำางานอยในมหาวทยาลยตางๆ นอกจากน มหาวทยาลยยงดำาเนนการผลตนกศกษาระดบปรญญาโทและปรญญาเอกเพมเตมอก โดยประเทศไทยมหลกสตรปรญญาตรทางดานนาโนเทคโนโลยจำานวน 5 หลกสตร บรรจอยในหลกสตรการเรยนการสอนของ 5 มหาวทยาลย ซงมจำานวนผทสำาเรจการศกษาปรญญาตรปละประมาณ 200-250 คน สวนหลกสตรในระดบปรญญาโทและปรญญาเอก มประมาณ 20 หลกสตร คาดวาจะมผสำาเรจการศกษาปละ 100 คน ซงจำานวนนยงไมนบหลกสตรอนๆ ทเนอหามความเกยวของกบนาโนเทคโนโลย สวนวธการทจะดงดดใหมผสนใจเรยนสาขาวชานาโนเทคโนโลยมากขน คอ ตองมความตองการและตำาแหนงงานในภาคอตสาหกรรมรองรบเพมขน

ทานคดวารฐบาลควรจะลงทนดานใดบาง เพอใหประเทศไทยมการพฒนาทางนาโนเทคโนโลยมากขน

จากขอมลท ผ านจะเหนไดว านาโนเทคโนโลยสามารถนำาไปประยกตใชและกอใหเกดมลคาผลกระทบทางเศษฐกจและสงคมไดจรง นโยบายในการลงทนเพอพฒนานาโนเทคโนโลยของประเทศ นาจะลองพจารณาในการนำาโมเดลการพฒนานานาโนเทคโนโลยของประเทศเกาหลทมงเนนการลงทนเฉพาะในอตสาหกรรมทเปนจดแขงของประเทศมาประยกตใช และเพมการลงทนในอตสาหกรรมทมอยกอนแลว

สำาหรบประเทศไทยนน รฐบาลควรลงทนใหกบอตสาหกรรมนาโนเทคโนโลยทางดานอาหาร เกษตรกรรมและการแพทย โดยสนบสนนการลงทนในโครงสรางพนฐานใหมความสอดคลองกบกระบวนการทภาคอตสาหกรรมใชในการผลตจรง เชน ลงทนในโรงงานตนแบบทสามารถใชงานไดจรงในระดบอตสาหกรรม พรอมกนนควรมการลงทนในโครงสรางพนฐานทเกยวของกบการตรวจวเคราะหในระดบนาโนเพอภาคอตสาหกรรมใหกบหนวยงานวจยภาครฐและมหาวทยาลยควบคไปดวย

45 :

Prof. Bong Hyun CHUNG ผเชยวชาญดานการรวมเทคโนโลย (Convergence Technology)เจาหนาทของกระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและแผนอนาคต สาธารณรฐเกาหล (Ministry of Science, ICT and Future Planning)

กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และแผนอนาคต มทมาอยางไร

รฐบาลของสาธารณรฐเกาหลชดนใหความสนใจในการมงเนนเทคโนโลยสารสนเทศ เพราะถอเปนจดแขงของประเทศ เมอ 2 ปทแลวจงไดรวม 2 กระทรวง คอ กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพราะตองการใหเกดการผสมผสานของเทคโนโลยจากหลายสาขาเขาดวยกนบนพนฐานของเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology: IT) เชน การผสมรวมระหวางเทคโนโลยสารสนเทศและนาโน (IT และ Nanotechnology-NT) หรอ ระหวางเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยฐาน (IT และ Platform Technology-PT)

ตงแต 2 ปทผานมา ไดมการเปลยนแปลงอะไรบางทเกดขนจากการรวมกระทรวง

หลายอยาง กอนหนาน เทคโนโลยผสมผสาน (Convergence Technology) ถอเปนแกนสำาคญหลกตงแตรฐบาลชดทแลว และรฐบาลชดตอมาตองการทจะสนบสนนมากกวาเทคโนโลยอน จงเกดการรวมกระทรวงขน เพอจะไดมเพยงกระทรวงนเทานนทดแลกำากบเกยวกบเทคโนโลยทกดาน รวมทงโครงการวจยและพฒนาทจะใชเทคโนโลยผสมผสานกจะมมากขน ทง IT PT และ NT กระทรวงนจะเปรยบเสมอนหอบงคบการใหกบเทคโนโลยของประเทศ ตงแตเทคโนโลยสารสนเทศ นาโนเทคโนโลย หรอเทคโนโลยฐาน สวนการสนบสนนอตสาหกรรมนน กระทรวงพาณชยจะทำา

: 46

หนาทดงกลาว แตเราจะทำาวจยและพฒนาเพราะรฐบาลตองการผลตและจำาหนายผลตภณฑทมทมาจากการวจย

กระทรวงฯ ไดสนบสนนดานนาโนเทคโนโลยอยางไรบาง

กระทรวงฯไดถอวานาโนเทคโนโลยเปนหนงในเทคโนโลยฐาน (PT) ทจะสนบสนนเทคโนโลยทกสาขา เชน เทคโนโลยชวภาพ กอนทเราจะตดสนใจสนบสนนนาโนเทคฯ เทคโนโลยชวภาพเคยเปนอนดบหนง แตตอนนเปนนาโนเทคฯ ทจะใชเปนฐานในการพฒนาสาขาอน เชน โทรคมนาคม เซมคอนดคเตอร ชวภาพ รฐบาลจงลงทนในดานนจงเพมขนทกป โดยมเซมคอนดคเตอรเปนสาขาเดน และนำาไปสภาคอตสาหกรรมสำาเรจดวยการประยกตเชงพาณชยไดแลว นอกจากน กยงเนนดานวสดนาโนดวย

กระทรวงฯ ไดสนบสนนดานเทคโนโลยผสมผสานอยางไร และสำาหรบการเงน รฐบาลไดมการสนบสนนตามทคาดหวงมากนอยอยางไร

ดานเทคโนโลยผสมผสานนน รฐบาลถอเปนสงจำาเปน เพราะตองใชในการเตรยมตวรองรบการพฒนาสำาหรบอนาคต ซงนาโนเทคโนโลยจะมสวนสำาคญมากในเทคโนโลยแบบผสมผสาน รฐบาลไดสนบสนนการวจยดานนอยางเตมท แตถาคดเปนรอยละ อาจยงไมมากเพราะเปนกระทรวงใหมเพงเรมดำาเนนงาน แตอยาง Samsung จะมสถาบนวจยของตวเองอยแลว และเพงตงมลนธสำาหรบการวจยทกรงปกกง ประเทศจน โดยมการสนบสนนทางการเงนขนตนเปนจำานวนเงน 15 ลานดอลลาร

ตอนนทางกระทรวงฯ มแนวคดเกยวกบโครงการใหญอยางไร

ตอนนมโครงการ Global Frontier Program (GFP) ดวยจำานวนเงน 10 ลานดอลลาร (ประมาณ 330 ลานบาทตอป) เพอทจะทำาวจยเฉพาะดานท ไดคดเลอกแลว ดวยการรวมมอกบนกวจยประเทศอนในระดบเดยวกนแบบระยะยาว เรมตนทประเทศไทยเปนประเทศแรก สำาหรบผม กำาลงดำาเนนโครงการทมงเนนการทำาไบโอเซนเซอร

*สมภาษณ ณ วนท 26 พฤศจกายน 2557

และระบบการวนจฉยโรคตดเชอ เชน ไวรส และแบคทเรย เพอตรวจพบเชอโรค โครงการ GFP นยงรวมมอกบสถาบนการศกษา หรอการใหทนวจยกบศนยนาโนเทคโนโลยแหงชาตสำาหรบประเทศไทยดวย

47 :

statistic FEaturEsดร.องคาร วงษดไทย

วงจรการพฒนาเทคโนโลยสการนำาไปใชประโยชน

ไมวาทานจะเปนวศวกร ผทสนใจเทคโนโลย นกการตลาด หรอผบรหาร ทานควรอานบทความนเพอสรางความเขาใจวงจรก า รพฒนา เทค โน โ ลย การนำาเทคโนโลยมาใช และการนำาเขาสตลาด เนองจากคนสวนหน ง ย งม ความเขาใจวงจรชวตดานการวจย (Research Cycle) ทคลาดเคลอนไปบาง ในทนจะขอยกตวอยางธรรมชาตของวงจรการวจยและพฒนาเทคโนโลยของ Gartner Research’s Hype Cycle (ดงแสดงในรปท 1)

รปนอธบายถงความคาดหวงทเกดขนใน Gartner’s Hype Cycle ม 5 ชวง (แหลงทมา Gartner, August 2010) คอ

1. ชวงการเรมตนในการพฒนาเทคโนโลย (Technology Trigger) เปนระยะทเทคโนโลยใหมสรางความสนใจใหกบภาคอตสาหกรรมและจะเปนจดเรมตนของตลาด

2. เมอเทคโนโลยกาวเขาสชวงทไดรบความคาดหวงสงสด (Peak of Inflated Expectations) เปนชวงทบรษททมวสยทศนไดนำาเทคโนโลยมาใชและไดพฒนาไปจนสดความสามารถและพบขอจำากด

3. บรษทเหลานมความสามารถในการรอคอยทจำากด และมองวาเทคโนโลยใหมไมใชสงจะแกไขไดทกปญหา จงทำาใหมองความทาทายและการนำามาใชในภาคอตสาหกรรมทชา มากกวาการมองถงโอกาสดานเทคโนโลย ชวงนเปนชวงทตองเผชญความยากลำาบาก (Trough of Disillusionment)

4. ผใชเรมมประสบการณของเทคโนโลยใหม มแนวปฏบตตวอยาง (Best Practices) และมการนำาไป

ใชเกดขน ในชวงนเองเทคโนโลยจะสรางความเชอมนใหเกดการยอมรบ (Slope of Enlightenment)

5. เทคโนโลยสรางคณคาใหกบโลกและเปนทยอมรบในภาคอตสาหกรรม, มบรษทนำาไปใชมากขน และมผใชและผลกดนเทคโนโลยเขาสชวงการเพมผลตภาพ (Plateau of Productivity)

เมอพจารณาเทคโนโลยแตละประเภทพบวาตองการระยะเวลาในการพฒนาเพอไปสการเพมผลตภาพและออกสตลาดไมเทากน ตวอยาง รายงานเทคโนโลยอบตใหมของ Gartner Hype Cycle Report 2014 ไดวเคราะหหวขอดานเทคโนโลย บรการและแนวโนมมากกวา 2,000 หวขอ ใน 119 สาขา และพจารณาผลกระทบของ Megatrends ทจะเกดขน พบวามการพฒนาเทคโนโลยอบตใหมและความคาดหวงของเทคโนโลยเหลานน ซงมรายชอเทคโนโลยแสดงในรปท 2 ซงเทคโนโลยเหลานจะมการววฒนาการไปตามปจจยแวดลอมและระยะเวลา โดยหลายเทคโนโลยยงตองใชความพยายามในการพฒนาอกไมนอยกวา 10

รปท 1

expectations

time

TechnologyTrigger

Peak of InflatedExpectations

Trough ofDisillusionment

Slope of Enlightenment Plateau ofProductivity

On theRise

At thePeak

Climbing the Slope Entering the PlateauSliding Intothe Trough

R&D

Startup companies, first round of venture capital funding

First-generationproducts. high price,lots of customeizationneeded

Early adoptersinvestigate

Mass mediahype begins

Supplierproliferation

Supplier consolidationand failures

Second/thirdround ofventure capitalfunding

Less than 5 percent ofthe potential audiencehas adopted fully

Second-generationproducts, some services

Third-generation products,out of the box, productsuites

Methodologies and bestpractices developing

High-growth adoptionphase starts: 20% to 30%of the potentialaudience has adoptedthe innovation

Activity beyondearly adopters

Negative press begins

: 48

ป เชน Volumetric and Holographic Displays บางกยงตองใชเวลาในการยกระดบอก 5-10 ป เชน 3D Bioprinting Systems บางกยงตองใชเวลาอก 2-5 ป เชน Enterprise 3D Printing บางเทคโนโลยตองการเวลาอกไมเกน 2 ป เชน Speech Recognition และกจะมเทคโนโลยจำานวนหนงทมอาจกาวพนอปสรรคและออกสตลาดได เปนตน

พนฐานสำาหรบผบรโภคดานนาโนเทคโนโลยทผลตในญปน ไดแก โทรศพทมอถอ แฟลชเมมโมร ในป 2005, รวมถง field emission display (FED) และ surface-conduction electron-emitter display (SED) glass ในป 2020, และเมอพจารณาถงเทคโนโลยอนาคตในป 2030 พบวาผลตภณฑดานอเลกทรอนกส เปนเทคโนโลยหรอผลตภณฑทมขนาดใหญเปนอนดบหนง สวนอตสาหกรรมพลงงาน เซลลเชอเพลง (Fuel Cell) เปนตลาดทมขนาดใหญเปนอนดบสอง สวนแอพพลเคชนในดานสงแวดลอมคาดวาจะมตลาดทมขนาดไมใหญนก

ซงหากเมอมการทำาการศกษาวเคราะหปจจย และ matching ขอมลเฉพาะดานเพมเตมจะสามารถนำาไปสการมองเหนโอกาสของการยกระดบการพฒนาทเหมาะสมกบศกยภาพของแตละประเทศ รวมทงประเทศไทยได

Hype Cycle ทำาใหผใชทมวตถประสงคในการใชแตกตางกนไดทราบวา เทคโนโลยทตองการนนจะเกดขนและมคณสมบตตรงกบความตองการของตนในชวงเวลาอกประมาณกป เชน สถาบนวจยของรฐทมหนาทในการสรางเทคโนโลยจะสนใจเทคโนโลยทอยในชวงท 1 (Innovation Trigger) สวนหนวยงานทมหนาทนำาเทคโนโลยไปสภาคการผลต จะสนใจเทคโนโลยทอยในชวงแรกเรมของระยะท 4 (Slope of Enlightment) เปนตน หากมองเชอมไปยงศกยภาพตลาด Nanotechnology พบวาความตองการผลตภณฑดานนาโนเทคโนโลยจะเพมขนอยางตอเนองในแตละชวงเวลา

ตวอยางเชน NEDO ซงอยภายใต METI, Japan ไดประมาณขนาดตลาดภายในประเทศญปนในชวงป 2005-2030 วาจะเตบโตขนจาก 42 พนลานเหรยญสหรฐ ในป 2010, 134 พนลานเหรยญในป 2020, และ 264 พนลานเหรยญในป 2030 โดยผลตภณฑ

รปท 2 Emerging Technologies in 2014

49 :

: 50

การใชผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม หรอ Eco-product ไมใชแคฮตตามกระแส แตถอเปนความหวงในการปรบเปลยนพฤตกรรมของผบรโภค ไมใหสรางมลภาวะและภาระแกโลกใบน ทแตละปมอณหภมสงขนเฉลย 1-2 องศาเซลเซยส และมแนวโนมวาอณหภมจะสงขนเรอยๆ ซงถอเปนปญหาใหญของโลกเราในปจจบน เนองจากผบรโภคสวนใหญไมไดตระหนกรถงปญหาทเกดขน การใช Eco-product กำาลงไดรบความสนใจและเปนทตองการในตลาด ตางประเทศ และหากประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (Asean Economic Community: AEC) เปดแลว มแนวโนมทผบรโภคในอาเซยนจะมความตนตวในประเดนเรองสงแวดลอมมากขน เรยกวาเปนเทรนดของคนรนใหมทแสดงความเปนนกอนรกษสงแวดลอมกวาได

Eco-product เปนผลตภณฑทมงเนนการประหยดพลงงานและอนรกษสงแวดลอม โดยใชแนวคดตลอดวฏจกรชวต หรอทเรยกวา Life Cycle Thinking (LCT) ซงจะทำาใหทราบวาตลอดเสนทางของผลตภณฑตงแต การไดมาซงวตถดบ การผลต การขนสง การใชงาน และการจดการของเสยนน ทกขนตอนลวนมคาใชจายทแลกมาดวยผลกระทบตอสงแวดลอมไมมากกนอย ทงการใชทรพยากรธรรมชาต พลงงานและการปลอยของเสย อาท กาซเรอนกระจก และสารเคมตกคางตางๆ ดวยเหตนแนวคด Life Cycle Thinking จงเปนวธคดดาน สงแวดลอมทมอทธพลมาก โดยเฉพาะอยางยงในประเทศแถบยโรปและญปน สอดคลองกบทมแนวคดเรองเทคโนโลยสะอาด (Clean Technology) และผลตภณฑสะอาด (Clean Product) ออกมา ทำาใหผบรโภคสวนใหญเรมหนมาใหความสำาคญกบสงทปลอยออกมาตลอดวฏจกรชวต ขณะทผประกอบการตางๆ กไดมการดำาเนนงานทคำานงถงสงแวดลอมเชนกน โดยสราง เครองมอทชวยใหแนวคดนสามารถเหนผลไดอยางเปนรปธรรม นนคอ การประเมนวฏจกรชวตของผลตภณฑ (Life Cycle Assessment: LCA)

ฉลาดใชผลตภณฑทเปนมตร พชตโลกรอน

global warmingดร.ชาญวทย อดมศกดกล

51 :

จะรไดอยางไรวาเปน Eco-product? สงเกตงายๆ จากฉลากสงแวดลอมทตดบนผลตภณฑนนเอง สำาหรบประเทศไทยนน ไดมการจดทำาเปนคมอ Eco-product Directory 2013 และรวบรวมฉลากผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอมของโลก แบงเปน 3 ประเภทหลก ดงน

1.ฉลากใหการรบรองโดยสถาบน หรอ องคกรภาครฐในระดบประเทศ โดยอางอง หลกเกณฑตาม ISO 14024 เชน ฉลากเขยวของไทย, EU Flower ของกลมประเทศ EU, Green Seal ของสหรฐอเมรกา หรอฉลาก Eco Mark ของญปน

2.ฉลากใหการรบรองโดยบรษท หรอ ยนยนผลตภณฑของตนเอง โดยอางองหลกเกณฑตาม ISO 14021 เชน ฉลาก SCG Eco value ของเอสซจ, ฉลาก Eco ของฮตาช, ฉลาก Eco Ideas ของพานาโซนค กรป

3.ฉลากใหการรบรอง หรอยนยนผลตภณฑโดย Third Party โดยดทงวงจรชวตของผลตภณฑโดยอางองหลกเกณฑตาม ISO 14025 เชน ฉลาก Eco Leaf ของญปน, ฉลาก EPD ของสวเดน และฉลาก EDP ของเกาหล

สำาหรบประเทศไทยยงมฉลากสงแวดลอมประเภทอนๆ นอกเหนอจากฉลากในระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมขางตน เพอสอสารใหผบรโภคเหนความสำาคญของการเลอกใชผลตภณฑและบรการนนๆ

เอกสารอางอง:

1. เจาะเทรนดการบรโภคของอาเซยน http://www.uasean.com/kerobow01/345

2. Eco-product Directory 2013

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

National Science Technology and Innovation Policy Office

เลขท 319 อาคารจตรสจามจร ชน 14 ถนนพญาไท แขวงปทมวน

เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330

โทรศพท: 0-2160-5432 ตอ 308

โทรสาร: 02-160-5438-39

[email protected]

Vol.5 No.2 Issue 18