HỢP ĐỒNG VẬN CHUYỂN Người soạn thảo: TS. Ngô Huy Cương Khoa Luật- Đại học Quốc gia Hà Nội
Mar 18, 2016
HỢP ĐỒNG VẬN CHUYỂN
Người soạn thảo: TS. Ngô Huy CươngKhoa Luật- Đại học Quốc gia Hà Nội
Khái niệm
Hợp đồng vận chuyển là một hợp đồng cung cấp dịch vụ di chuyển người hoặc vật từ một nơi này tới một nơi khác bằng những phương tiện nhất định
Có hai loại chuyên chở:+ Có lấy tiền; và+ Không lấy tiền
Dẫn đến các qui chế pháp lý khác biệt
Khái niệmBộ luật Dân sự Việt Nam“Hợp đồng vận chuyển hành khách là sự
thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển chuyên chở hành khách, hành lý đến địa điểm đã định theo thỏa thuận, còn hành khách phải thanh toán cước phí vận chuyển” (Điều 527)
“Hợp đồng vận chuyển tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển có nghĩa vụ chuyển tài sản đến địa điểm đã định theo thỏa thuận và giao tài sản đó cho người có quyền nhận, còn bên thuê vận chuyển có nghĩa vụ trả cuớc phí vận chuyển” (Điều 535)
Đối tượng của hợp đồng vận chuyển
Di chuyển người hoặc vật từ nơi này tới nơi khácViệc di chuyển gắn liền với phương tiện di chuyển bằng
đường bộ, đường sắt, đường sông, đường biển và đường không
Mỗi loại phương tiện di chuyển trên các đường trên có các kỹ thuật di chuyển khác nhau, vậy dẫn đến cách thức tổ chức chuyên chở khác nhau
Ứng với mỗi cách thức tổ chức chuyên chở người ta có các quy tắc khác nhau nhằm tới nhanh chóng, an toàn và tiện nghi
Từ đó dẫn tới các qui định khác nhau về mối quan hệ giữa người vận chuyển và người thuê vận chuyển
Hệ quả của đối tượng vận chuyển
Đối tượng vận chuyển bao gồm cả người và vậtCó sự đối xử khác biệt với các loại đối tượng,
do đó có các qui chế pháp lý riêng biệt về vận chuyển người và vận chuyển vật
Trong vận chuyển đồ vật cũng có các qui chế pháp lý khác nhau do tính chất của vật đòi hỏi, ví dụ vận chuyển hàng nguy hiểm, vận chuyển hàng tươi sống...
Các loại qui chế
Đối với đường vận chuyểnĐối với phương tiện vận chuyểnĐối với đối tượng vận chuyểnĐối với tính chất đền bùĐối với tính chất chuyên nghiệp hay không
chuyên nghiệp của người chuyên chởNội địa hay quốc tếVận chuyển thường lệ và không thường lệVận chuyển theo chứng từ vận chuyển và vận
chuyển theo chuyến
Phân biệt hợp đồng vận chuyển với các loại hợp đồng khácHợp đồng mua bán có giao hàng tận nơi của
người muaHợp đồng xếp dỡ đồ vậtHợp đồng gửi giữHợp đồng thuê kho bãiHợp đồng dọn dẹpHợp đồng chuyển nhàHợp đồng du lịchCác dạng hợp đồng trên đều có những tác vụ
phụ khó có thể tách rời, tuy nhiên tác vụ đó có thể tạo ra một hợp đồng riêng rẽ
Áp dụng các qui định vận chuyển trong pháp luật Việt Nam
Chuyên chở để lấy tiềnNgười chuyên chở phải chuyên nghiệpVậy có thể nói cả Bộ luật Dân sự và các
luật khác đều áp dụng cho vận chuyển với tính cách là một hành vi thương mại
Giao kết hợp đồng
Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa hành khách, người gửi với người vận chuyển
Hợp đồng không nhất thiết phải lập thành văn bản
Hợp đồng được ký kết tại thời điểm các bên thống nhất ý chí, chưa cần thiết phải giao vật hoặc hành khách phải bước lên phương tiện vận chuyển
Bằng chứng của hợp đồng vận chuyển
VéVận đơn hoặc các
giấy tờ vận chuyển khác
Điều kiện của vận chuyển
Điều lệ vận chuyển: cụ thể hóa các điều kiện của hợp đồng vận chuyển
Vé hoặc vận đơn có thể thể hiện một số điều kiện của hợp đồng vận chuyển
Tình huống 1
Ông Hoàng Văn Hộc mua một bộ bàn ghế chạm khảm trai rất đắt tiền. Ông thuê hãng vận chuyển nhẹ nội thành mang tên Mi Ti rất quen thuộc với ông chuyển về 144 Đường Xuân Thủy. Mi Ti giao cho ông một giấy nhận hàng để làm bằng chứng cho việc chuyên chở. Ông vội giao giấy nhận hàng cho bạn ông là Vũ Lì. Khi hàng sắp được chuyển đi, ông ra lệnh cho Mi Ti không mang hàng về 144 Đường Xuân Thủy nữa mà mang về nhà ông. Đồng thời Vũ Lì cũng đến xuất trình giấy nhận hàng và ra lệnh cho Mi Ti mang hàng đến Triển lãm Giảng Võ.
Hỏi: Mi Ti phải nghe theo lệnh của ai? Tại sao?
Đặc điểm của hợp đồng vận chuyển
Ngườigửi
hàng
Ngườivận
chuyển
Ngườinhậnhàng
Chủ sởhữuhàng
Chủ sởhữu
phươngtiện
-Không liên can tới hợp đồng- Chỉ có quiyền đòi lại vật bị chiếm hữukhông có căn cứ pháp luật
Không liên can gì tớihợp đồng
-Có quyền nhận hàng- Có quyền khiếu nại về hàng hóa- Có quyền yêu cầu thi hành hợp đồng
-Có quyền đòi ngườinhận hàng trả phí tổn
- Người gửi có thể khiếu nạivề thiệt hại xảy ra cho người nhận,và ngược lại- Người vận chuyển có thể kiệnngười gửi hay người nhận-Quyền của người nhận chỉ phát sinhkhi nhận được tài liệu vận chuyển
Lập tài liệu vận chuyển
Người vận chuyển phải lập và giao tài liệu vận chuyển cho người gửi
Tài liệu vận chuyển là bằng chứng về việc nhận hàng để chuyển chở và là bằng chứng về việc giao hàng cho người vận chuyển
Giữ gìn vật
Người vận chuyển có nghĩa vụ gìn giữ vật như vật do mình sở hữu trong suốt quá trình vận chuyển
Người vận chuyển phải bảo đảm các thủ tục để chuyên chở hàng hóa
Xếp hàng và người
Người vận chuyển phải xếp hàng và hành khách theo đúng qui tắc vận chuyển đối với từng loại đối tượng vận chuyển
Nếu việc xếp hàng hoặc hành khách được thực hiện bởi người gửi hoặc người khác không phải người vận chuyển, thì người vận chuyển vẫn phải có nghĩa vụ kiểm soát công việc sắp xếp đó
Trách nhiệm về những thiệt hại đối với người hoặc hàng phát sinh từ việc xếp sắp do người vận chuyển tiến hành là trách nhiệm theo hợp đồng
Trách nhiệm về thiệt hại xảy ra đối với phương tiện vận chuyển do việc người gửi xếp hàng là trách nhiệm ngoài hợp đồng
Di chuyển
Người vận chuyển phải thực hiện chỉ thị của người gửi hay hành khách về lộ trình, trừ khi có trở lực của pháp luật hay chính quyền hoặc khách quan
Nếu không có chỉ thị, thì phải chọn lộ trình ngắn nhất hoặc lộ trình thường dùng trong giao thông
Người vận chuyển phải chịu trách nhiệm về việc vi phạm các qui tắc nói trên
Dỡ hàng và xuống khách
Người vận chuyển có nghĩa vụ dỡ hàng và xuống khách, trừ khi thỏa thuận cho người khác làm
Người vận chuyển phải chịu trách nhiệm về những thiệt hại do dỡ hàng và xuống khách, trừ khi công việc này được thực hiện bởi người khác, tuy nhiên người vận chuyển vẫn phải chịu trách nhiệm tương ứng với phần lỗi của mình đã góp phần gây nên sự thiệt hại
Giao hàng
Người vận chuyển phải giao hàng cho người có quyền nhận
Người vận chuyển có quyền kiểm tra xác định quyền nhận hàng
Người vận chuyển có quyền thu tiền rồi mới giao hàng trong trường hợp có thỏa thuận
Người vận chuyển có quyền yêu cầu người nhận hàng kiểm tra hàng hóa khi giao
Yêu cầu chuyên chở
Người gửi, trong quá trình hàng hóa đang được vận chuyển, có quyền yêu cầu người vận chuyển, nếu còn giữ tài liệu vận chuyển:
+ Trả lại hàng hóa cho mình;+ Thay đổi người nhận hàngNếu tài liệu vận chuyển đã giao cho nguời
nhận, thì chỉ người nhận có quyền yêu cầu người vận chuyển
Trả tiền vận chuyển