Page 1
1ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Hoofdstuk 21:Het macro-economisch evenwicht op de korte termijn: Het IS-LM/TR-model
Economie, een Inleiding
Page 2
2ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model
Macro-economische evenwicht Vorig hoofdstuk: twee veronderstellingen
Algemeen prijspeil constant Geen invloed van monetaire sfeer (geldmarkt)
Dit hoofdstuk: enkel eerste veronderstelling behouden Algemeen prijspeil constant
Page 3
3ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model
Eerste veronderstelling Vaste nominale input- en outputprijzen Beste wat ondernemingen kunnen doen is aanbod van
goederen afstemmen op aggregatieve vraag Korte termijn
Simultaan evenwicht van Goederenmarkt Geldmarkt Verband tussen aggregatieve vraag en intrestvoet via
investeringen
Page 4
4ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 5
5ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 6
6ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Geldmarkt: intrestvoet brengt evenwicht tot stand zodat geldvraag (via vermogensvraag) = geldaanbod
Goederenmarkt: stijging van intrestvoet doet netto actuele waarde van investeringen dalen Stijging intrestvoet impliceert minder investeringen
I0 = deel van investeringen dat niet van intrestvoet afhangt (‘animal spirits’)
h = intrestgevoeligheid van investeringen
Page 7
7ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 8
8ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Keynes: investeringen eerder intrestongevoelig Figuur 21.1., extreem geval:
Perfect intrestongevoelige investeringsvraag
Investeringen zeer intrestgevoelig Extreem geval:
Horizontale investeringsvraag
Page 9
9ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer1. Het effect van een toename van de autonomeinvesteringen2. Het effect van een expansief budgettair beleid3. Het effect van een expansief monetair beleid
2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 10
10ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.1. Het effect van een toename van de autonome investeringen
Beschouw Figuur 21.2.: Toename investeringen (verbeterde verwachtingen)
Investeringsvraag verschuift naar rechts Multiplicator: toename nationaal inkomen Toename transactievraag naar geld
Geldvraagcurve verschuift naar rechts Excessieve vraag naar geld onevenwicht
Stijging intrestvoet (geldmarkt) doet vermogensvraag naar geld afnemen
Dit erodeert toename van investeringen
Page 11
11ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 12
12ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.1. Het effect van een toename van de autonome investeringen
Waarde van investeringsmultiplicator is kleiner dan daar wordt gesuggereerd Reden: wisselwerking tussen reële en monetaire sfeer Lek
Page 13
13ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer1. Het effect van een toename van de autonome investeringen2. Het effect van een expansief budgettair beleid3. Het effect van een expansief monetair beleid
2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 14
14ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.2. Het effect van een expansief budgettair beleid
‘Traditioneel keynesiaans beleid’ Fiscale en budgettaire stimuli recessie
Kritiek Verhoging economische activiteit Toename transactievraag naar geld Stijging intrestvoet Crowding out-effect
Overheidsingrijpen stimuleert weliswaar economische activiteit, afname van investeringen (via verdringing) remt activiteit af
Vandaar: effectiviteit budgettair-fiscaal ingrijpen Discussie tussen keynesianen en niet-keynesianen
Page 15
15ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.2. Het effect van een expansief budgettair beleid
Keynes en navolgers Investeringen ongevoelig voor intrestvoet Vraag naar geld zeer gevoelig voor intrestvoet Bijgevolg: verdringingseffect van overheidsuitgaven op
investeringen beperkt
Monetaristen (Milton Friedman) Investeringen gevoelig voor intrestvoet Vraag naar geld niet zo gevoelig voor intrestvoet Bijgevolg: verdringingseffect van overheidsuitgaven op
investeringen substantieel Budgettair beleid: geen effectief instrument
Page 16
16ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen2. Het effect van een expansief budgettair beleid3. Het effect van een expansief monetair beleid
2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 17
17ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.3. Het effect van een expansief monetair beleid
Vorige twee paragrafen Interactie tussen reële en monetaire sfeer vanuit schok uit
reële sfeer, met indirect effect uitgelokt in geldmarkt Reële sfeer Geldmarkt
Deze paragraaf Interactie in andere richting
Geldmarkt Reële sfeer Geldaanbodbeleid: verticale geldaanbodcurve
Openmarktverrichtingen, voorschotten, … Intrestvoetbeleid: horizontale geldaanbodcurve
Page 18
18ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen2. Het effect van een expansief budgettair beleid3. Het effect van een expansief monetair beleid
1. De centrale bank controleert het geldaanbod2. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de
Taylor-regel2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 19
19ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.3.1. De centrale bank controleert het geldaanbod
Stel: expansief monetair beleid Geldaanbodcurve verschuift naar rechts Dit vereist toename vermogensvraag naar geld En dus dalende intrestvoet Investeringen en output nemen toe Transactievraag naar geld neemt toe Oorspronkelijke daling intrestvoet wordt deels ongedaan
gemaakt en investeringen vallen deels terug
Page 20
20ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 21
21ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.3.1. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de Taylor-regel
Effectiviteit van monetair beleid: Inkomensgevoeligheid van geldvraag Intrestgevoeligheid van geldvraag Intrestgevoeligheid van investeringen
Page 22
22ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.3.1. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de Taylor-regel
Keynesiaans perspectief Vlakke geldvraagcurve Steile investeringsvraag Leiden tot beperkte effectiviteit van expansief monetair
beleid in vergelijking met budgettair-fiscale stimuli
Monetaristisch perspectief Steile geldvraagcurve Vlakke investeringsvraag Leiden tot beperkte effectiviteit van expansief fiscaal en
budgettair beleid in vergelijking met monetaire stimuli
Page 23
23ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen2. Het effect van een expansief budgettair beleid3. Het effect van een expansief monetair beleid
1. De centrale bank controleert het geldaanbod2. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de
Taylor-regel2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 24
24ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1.3.2. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de Taylor-regel
Bovenstaande analyse verandert niet indien centrale bank expansief monetair beleid voert via controle van intrestvoet Taylor-regel
Beschouw Figuur 21.4. Daling intrestvoet Investeringen + Output nemen toe Toename transactievraag naar geld Dan 2 mogelijkheden
Endogene aanpassing geldhoeveelheid bij laatste intrestvoet
Toepassing Taylor-regel: intrestvoet laten stijgen: investeringen nemen af
Page 25
25ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 26
26ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model
1. De IS-curve2. De LM-curve3. Het evenwicht in het IS-LM-schema4. De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 27
27ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2.1. De IS-curve
De IS-curve geeft evenwichtsniveau van nationaal inkomen bij alternatieve waarden van intrestvoet Evenwichten in reële sfeer
Belangrijke parameters Intrestgevoeligheid van investeringsvraag h Multiplicator
Page 28
28ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 29
29ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2.1. De IS-curve
IS-curve steil verloop Investeringen weinig intrestgevoelig (Keynes) Kleine multiplicator
IS-curve vlak verloop Investeringen intrestgevoelig Grote multiplicator
Page 30
30ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model
1. De IS-curve2. De LM-curve3. Het evenwicht in het IS-LM-schema4. De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 31
31ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2.2. De LM-curve
De LM-curve geeft evenwichtsniveau van intrestvoet bij alternatieve waarden van nationaal inkomen Evenwichten in monetaire sfeer
Belangrijke parameters Intrestgevoeligheid van geldvraag Inkomensgevoeligheid van geldvraag
Page 32
32ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 33
33ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2.2. De LM-curve
LM-curve steil verloop Vermogensvraag weinig intrestgevoelig Vermogensvraag inkomensgevoelig
LM-curve vlak verloop (Keynes) (liquidity trap) Vermogensvraag intrestgevoelig Vermogensvraag weinig inkomensgevoelig
Page 34
34ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model
1. De IS-curve2. De LM-curve3. Het evenwicht in het IS-LM-schema4. De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 35
35ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2.3. Het evenwicht in het IS-LM-schema
Simultaan evenwicht op goederen- en geldmarkt
Formeel
Page 36
36ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 37
37ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model
1. De IS-curve2. De LM-curve3. Het evenwicht in het IS-LM-schema4. De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 38
38ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2.4. De TR-curve
Intrestvoetbeleid In plaats van geldaanbodbeleid
Taylor-regel Intrest op interbankenmarkt afhankelijk van
Discrepantie tussen output en langetermijnoutput Discrepantie tussen inflatie en gewenste inflatie
Page 39
39ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2.4. De TR-curve
Beschouw Figuur 21.6. Indien outputniveau te laag
Intrestvoet verlagen economie aanzwengelen Indien outputniveau te hoog
Intrestvoet verhogen economie afremmen Dit is anticyclisch beleid
Richtingscoëfficiënt: hoe sterk anticylisch reageert nationale bank
Page 40
40ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 41
41ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 42
42ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Olieprijsstijgingen van 1973-1974 en 1979 Macro-economische schokken aan aanbodzijde van
goederen en diensten Veranderingen in algemeen prijspeil Keynesiaanse analyse in diskrediet
Comparatief-statische oefeningen Veel recente voorbeelden voor Keynesiaanse analyse Recessie 2009 en 2010: zware negatieve aggregatieve
vraagschok (dus geen aanbodschok)
Page 43
43ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van 2007-2008 en de recessie van 2009
2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek3. Het effect van een toename in het consumenten- of
producentenvertrouwen4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 44
44ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3.1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van 2007-2008 en de recessie van 2009
Paneel B van Figuur 21.7. Centrale beleidsrente en driemaands Euribor Expansief monetair beleid sinds 2008 Anticyclisch beleid
Paneel A van Figuur 21.7. Investeringsvraag stimuleren Negatieve invloed van consumenten- en producenten-
vertrouwen beperken
Daling centrale beleidsrente zal enkel investeringen stimuleren indien Euribor daalt Daling beleidsrente eind 2008 kon vertrouwen nog niet
herstellen
Page 45
45ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
FIGUUR 21.7. (PANEEL A) - REËEL BBP EN VERTROUWENSINDICATOR IN DE EUROZONE 2003-2009
-3
-2,5
-2
-1,5
-1
-0,5
0
0,5
1
1,520
03
2004
2005
2006
2007
2008
2009
% v
eran
derin
g t.o
.v. v
oorg
aand
e kw
arta
al
-40
-30
-20
-10
0
10
20
% v
eran
derin
g t.o
.v. v
oorg
aand
e m
aand
BBP-groei naar volume (linkerschaal)Algemene conjunctuurindicator van de Europese Commissie (afwijking t.o.v. historisch gemiddelde, rechterschaal)
Page 46
46ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
FIGUUR 21.7. (PANEEL B) - REËLE KORTETERMIJ NRENTE (DRIEMAANDS EURIBOR) EN BASISRENTETARIEF ECB 1999-2009
-1
-0,5
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
rent
evoe
t (%
)
Driemaands Euribor Leiddinggevend basisrentetarief
Page 47
47ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3.1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van 2007-2008 en de recessie van 2009
Liquiditeitsval of liquidity trap Indien centrale bank geen invloed meer kan uitoefenen op
geldmarkt Monetair beleid: geen effect meer
Page 48
48ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3.1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van 2007-2008 en de recessie van 2009
Beschouw Figuur 21.8.: IS-curve verschuift naar links door crisis Output neemt af Taylor-regel: centrale beleidsrente verlagen
Page 49
49ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 50
50ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van 2007-2008 en de recessie van 2009
2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek3. Het effect van een toename in het consumenten- of
producentenvertrouwen4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 51
51ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3.2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek
Beschouw Figuur 21.9. Fiscaal-budgettaire stimuli IS-curve verschuift naar rechts Maar ook stijging intrestvoet en verdringingseffect
Crowding-out is erger bij steile LM-curve Stel LM-curve verticaal
Budgettair-fiscale stimuli totaal geen effect
Page 52
52ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 53
53ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3.2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek
Recessie 2009-2010 LM-curve werd geacht vlak te verlopen Liquiditeitsval Budgettair-fiscaal vraagbeleid aangewezen
Expansief monetair beleid om verdringingseffect van expansief budgettair beleid op te vangen Accommoderend monetair beleid Maar… zie Hoofdstuk 23 voor prijseffecten
Keerzijde expansief budgettair-fiscaal beleid Overheidstekorten Exit strategy?
Page 54
54ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van 2007-2008 en de recessie van 2009
2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek3. Het effect van een toename in het consumenten- of
producentenvertrouwen4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 55
55ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3.3. Het effect van een toename in het consumenten- of producentenvertrouwen
Herstel van Consumentenvertrouwen (consumptie) Ondernemersvertrouwen (investeringen)
kan ook geëvalueerd worden in IS-LM-model
Andere voorbeelden Verlies aan competitiviteit: IS-curve naar links ‘Credit crunch’ of toegenomen geldvraag: LM-curve naar
links
Page 56
56ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Page 57
57ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Outputprijs Vast (op korte termijn) Variabel (op lange termijn)
Aggregatieve vraagcurve Verband tussen aggregatieve vraag en algemeen prijs-peil
Page 58
58ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema3. Verschuivingen van de AV-curve
Page 59
59ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4.1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
Voor elk prijsniveau geeft AV-curve corresponderende evenwichtsniveau weer van nationaal product IS-LM/TR-schema leidt dat evenwichtsniveau af Waar verschijnt prijsniveau in dit model?
Prijsniveau verschijnt in monetaire sfeer Herinner: transactievraag naar geld betreft nominale
vraag Hoe hoger prijzen, hoe meer algemeen ruilmiddel er
nodig is voor gegeven outputniveau
Page 60
60ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 61
61ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4.1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
Beschouw Figuur 21.10.: veronderstel: Algemeen prijspeil neemt toe Transactievraag naar geld stijgt Intrestvoet zal moeten stijgen voor gegeven Q LM-curve verschuift naar links Nieuwe evenwichtsniveau kan worden voorgesteld met
corresponderend algemeen prijspeil als punt van AV-curve
Page 62
62ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4.1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
Aggregatieve vraagcurve verloopt dalend Nochtans
Geen substituten op macro-economisch niveau Stijging algemeen prijspeil Stijging welbepaalde
inkomens Werkelijke reden: reële kasbalanseffect (‘real balance
effect’) Stijging prijsniveau Reële waarde geldhoeveelheid daalt Stijging intrestvoet Afname investeringen Afname output
Page 63
63ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema3. Verschuivingen van de AV-curve
Page 64
64ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4.2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema
AV-curve Kan men eveneens afleiden van IS-TR-schema Waar verschijnt prijsniveau in dit model?
TR-curve onder meer bepaald door inflatie-doelstelling en feitelijk prijsniveau
AV-curve verloopt dalend Stel: prijsniveau stijgt TR-curve verschuift naar boven Afname output
Page 65
65ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer2. Het IS-LM/TR-model3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema3. Verschuivingen van de AV-curve
Page 66
66ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4.3. Verschuivingen van de AV-curve
Verschuivingen van AV-curve Volgen niet uit veranderingen in prijsniveau
Beschouw Figuur 21.11.: Expansief budgettair-fiscaal beleid AV-curve verschuift naar rechts
Maar beperkt om wille van verdringingseffecten
Veronderstel: Expansief monetair beleid AV-curve verschuift naar rechts
Page 67
67ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Page 68
68ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010 21 – MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOSTUNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4.3. Verschuivingen van de AV-curve
Conclusies: Expansief budgettairfiscaal beleid (verschuiving IS) en
expansief monetair beleid (verschuiving LM of TR) verschuiven beide AV-curve naar rechts
Restrictief budgettairfiscaal beleid en restrictief monetair beleid verschuiven beide AV-curve naar links
Budgettair-fiscaal beleid doet wel intrestvoet toenemen in tegenstelling tot monetair beleid
Ook andere vraagschokken kunnen voorgesteld worden AV-curve