Holiday4All - Iskra Maksimović - Istraživanje

Holiday4All / Odmor za sve

Istraživanje o mogućnostima i kapacitetima za razvoj vansezonskog turizma u

Srbiji i Crnoj Gori

Dr Iskra Maksimović

Metodološki okvir

Definisanje pojma

Cilj i zadaci istraživanja

Očekivani rezultati

Tehnike istraživanja

Uzorak

Metodologija istraživanja

Pojam vansezonskog i pojam socijalnog turizma

Socijalni turizam ima dosta širok spektar tumačenja i definisanja

Namenjen je pretežno onim grupama turista koji nisu korisnici sezonskihh turističkih usluga

Obuhvata sve odnose i fenomene koji nastaju kao posledica učešća socijalnih kategorija koji imaju skroman prihod. Njihovo učešće omogućavaju ili obezbedjuju socijalno definisane mere (zvanična definicija Svetske turističke organizacije)

Vansezonski turizam

Fokus istraživanja

Vansezonski turizam i posebno Stari preko 65 godina, penzioneri

Mladi izmedju 18 i 30 godina

Porodice slabijeg materijalnog stanja i društveno osetljive kategorije stanovništva

Odrasli sa smetnjama u razvoju, invalidi

Cilj istraživanja

Cilj istraživanja bio je sagledavanje postojećih kapaciteta i spremnosti davalaca i organizatora usluga da razvijaju vansezonski turizam u Srbiji i Crnoj Gori

Zadaci istraživanja Mapiranje turističkih kapaciteta za razvoj vansezonskih perioda i

razmatranje njihove raspoloživosti i karakteristika,

Grupisanje podataka i iskustava o mogućnostima i kapacitetima za razvoj socijalnog turizma u Srbiji

Sagledavanje tržišta turisitčkih usluga u Srbiji i Crnoj Gori , i mogućnost ponude vansezonskog turizma i to za četiri kategorije korisnika;

Predlaganje mehanizama i oblika za jačanje atraktivnosti odredjenih oblasti, turisitčke ponude ili davalaca usluga,

Predlaganje posebnih mehanizama koji će omogućiti analizu i stvaranje uslova za razvoj socijalnog turizma u Srbiji i Crnoj Gori,

Sagledavanje mogućnosti javnog i privatnog partnerstva u Srbiji i Crnoj Gori.

Očekivani rezultati

Analizu mogućnosti davalaca usluga u oblasti vansezonskog i socijalnog turizma, i njihovo povezivanje i uskladjivanje sa potrebama korisnika,

Pregled turističkih kapaciteta van sezonskih perioda i proveru njihovih mogućnosti,

Preporuke za razvoj javnog i privatnog partnerstva u oblasti vansezonakog turizma,

Preporuke za moguće povećanje zapošljavanja posebno u turističkim regijama.

Metode, tehnike i alati istraživanja

Analiza literature

Analiza zakonskih uslova

Analiza strateškog koncepta

Istraživanje posebno pripremljenim upitnicima koji je obuhvatilo široki uzorak u sve četiri kategorije korisnika

Intervjuisanje ključnih nosilaca razvoja socijalnog turizma u Srbiji i Crnoj Gori i ključnih donosilaca odluka u oblasti turizma

Realizacija fokus grupa sa ključnim nosiocima tursitčkog razvoja u Srbiji i Crnoj Gori

Evidentiranje primera dobre prakse u Srbiji i Crnoj Gori

Format A namenjen svim kategorijama ispitanika koji daju uslugu (smeštaj, hoteli, privatni davaoci smeštaja, odmarališta, moteli, hosteli,kampovi)

Format B namenjen kategorijama ispitanika koji organizuju uslugu (turističke agencije, ferijalni savez)

Format C namenjen je donosiocima odluka koji svojim aktivnostima doprinose razvoju socijalnog turizma

Struktura pitanja za fokus grupe

UZORAKUzorak je obuhvatio davaoce i organizatore usluga.

U kategoriji davalaca usluga obuhvaćeno je :

19 hostela

43 hotela

1 specijalna bolnica

1 konačište

1 salaš

2 kamp

4 agencije

2 turistička objekta

U okviru kategorije davalaca usluga obuhvaćeno je:

36 turističkih agencija

1 ferijalni savez

Fokus grupe i intervjui Predstavnici lokalnih i regionalnih udruženja poslodavaca u oblasti turizma

Poslodavci u obalsti turizma

Predsatvnici lokalnih vlasti zaduženi za ovu oblast

Predstavnici lokalnih udruženja mladih (KzM)

Predstavnici udurženja penzionera, pojedinaca sa smetnjama u razvoju i invalida

Predstavnici sindikalnih organizacija velikih kompanija u tom regionu

Predstavnici turističkih agencija, lokalnih TO

Neposredni korisnici

Predstavnici lokalnih i nacionalnih stručnih udruženja

2 fokus grupe (jedna u Beogradu i jedna u Novom Sadu)

Intervjui

Intervjui su obuhvatili sve ključne donosioce odluka na nacionalnom nivou i nosioce razvoja(resorna ministarstva, nacionalne turističke organizacije, institucije, stručnjake u oblasti turizma) –ukupno je bilo 15 intervjua

Analiza rezultata ankete

Mapiranje turističkih kapaciteta za razvoj vansezonskih perioda i razmatranje njihove raspoloživosti i karakteristika

Pozicioniranje tržišta.– 64,9% davalaca usluga je u urbanim sredinama; 39,2% orijentisano na medjunarodno tržište , a 19% i na domaće i na medjunarodno tržište, dok je samo12,2% orijentisano ka domaćem tržištu

Promocija. 92,2% ispitanika promociju ostvaruje putem interneta i to preko sajtova za rezervaciju.

Pored interneta koriste se flajeri, časopisi, preporuke, spotovi, bilbordi, novine, radio, sajmovi, leci, televizijski programi, socijalne mreže, portali itd

Web sajt. 91,9% davalaca usluga smeštaja ima svoj web sajt koji je kod većine ispitanika dvojezični – srpski i engleski (68,9% ili 51 ispitanik). Jedan broj davalaca usluga smeštaja ima sajt na dva ili tri jezika. Najčešće je pored, engleskog to italijanski ili/i nemački i/ili ruski i/ili francuski

On-line rezervacija. 74,3%, to primenjuje a 14,9 % nema on line rezervaciju

Članstvo u medjunarodnim udruženjima. Kada je reč o davaocima usluga mali broj njih je učlanjen u udruženja ili ascoijacije. Pretežno reč je Horesu, Privrednoj kormori, lancima hotela, Yuti. Preko polovine agencija 56,8% su članice YUTE.

Kapaciteti

Kapaciteti hotela

Najveći kapaciteti anketiranih hotela čine dvokrevetne (53%) i jednokrevetne sobe ( 30 % )a najmanji kapaciteti su u višekrevtnim sobama

572

974

171134

280

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1 krevetne 2 krevetne 3 krevetne apartmani višekrevetne

Jednokrevetne

Dvokrevetne

Trokrevetne

Apartmani

Višekrevetne

Kapaciteti hostela

Kapaciteti hostela obuhvataju – dve jednokrevetne sobe, 16 dvokrevetnih soba, osam apartmana i osam trokrevetnih soba i 17 višekrevetnih soba. Sve zajedno 51 soba se nalazi u hostelima

1krevetne; 2

2krevetne; 16

3krevetne; 8 apartmani; 8

višekrevetne; 17

1krevetne 3krevetne višekrevetne

Hosteli

Broj gostiju 2011. i 2012.

Prema dobijenim podacima u objektima koji su obuhvaćeni istraživanjem u 2011. godini bilo je tokom čitave godine 225217 gostiju u svim objektima. Raspon se kretao od 250 do 62 062. Tokom 2012 došlo je do blagog povećanja gostiju i ukupno ih je bilo 228415 što iznosi povećanje od 5,1%.

Prema podacima o broju gostiju van sezone može se konstatovati da je ukupno bilo 70768 gostiju što čini oko jedne trećine popunjenosti kapaciteta i oko jedne trećine ukupnog broja gostiju tokom čitave godine. Tako su i neki davaoci usluga i sami procenili posetu van sezone u svojim objektima.

Što se tiče organizatora usluga u 2011. godini agencije su imale 24137 turista a 2012. godine 46893 što je nešto manje od 100% povećanja

Dužina boravka gostiju

Organizovane grupe i ekskurzije najčešće ostaju 2-3 dana

Bračni parovi bez dece i penzioneri, kao i mladi od 19 do 30 godina prosečno provedu 10 dana na putovanju. Najduže borave penzioneri i članovi udruženja penzionera – 30 dana.

Sportisti su nešto ujednačeniji i najčešće provode od 2 do 5 dana. Osobe sa smentjama u razvoju /invalidi su gosti u manjem broju objekata (9) i vreme koje oni provode kreće se od 2 do 7 dana. Nešto preko 58% ispitanika ( ili 43) organizuje stručne skupove gde učesnici provode od 2 do 5 dana a prosečno 3 dana

Rezultati intervjua

Zaključci

Prema mišljenjima ključnih nosilaca razvoja turizma u Srbiji strateški dokumenti RS iz oblasti turizma predviđaju razvoj celogodišnjih turističkih proizvoda ( i turističkih destinacija) uz planiranje mera za smanjenje sezonalnosti turističke tražnje.

Nije posvećena posebna pažnja vansezonskom turizmu

Zajednički stav - razvoj vansezonskog turizma potreban, da se on ogleda kako u aktivnostima, tako i u strateškim dokumentima, ali potrebno je da bude značajnije prepoznat od strane što većeg broja relevantnih aktera.

Primeri vansezonskog turizma

Decji, djacki i omladinski turizam

Rekreativni turizam

Medicinski i zdravstveni turizam

Banjski turizam

Welnes centri

Kongresni turizam

Kapaciteti za vansezonski turizam

Srbija ima smeštajne kapacitete posebno u ruralnim područjima (seoske škole, nekadašnja odmarališta, objekti različiih ustanova (za oporavak) čak i pojedine specijalne bolnice u banjama).

Za sam razvoj ovakvog vida turizma neophodni su i adekvatno obučeni kadrovi, adekvatni sadržaji (kreiranje adekvatnih turističkih proizvoda tj. ponude – intenziviranje aktivnosti privatnog sektora - industrije), unapređenje infrastrukture (kao i za sve ostale vidove turizma).

Potrebno je rešavanje nerešenih imovinsko-pravnih odnosa i sprovođenje strukturnih reformi penzionog i zdravstvenog sistema pre svega (npr. stvaranje uslova (tehničkih, kadrovskih, pravnih i dr.) da određeni kapaciteti budu konkurentni i ponuđeni evropskom tržištu (npr. ino osiguranicima, ino penzionerima i dr.).

treba formirati klaster koji bi obuhvatio razvoj ukupnog lanca ponude i potražnje socijalnog turizma.

suštinsko pitanje je za sve učesnike bilo kako država i javni sektor treba da podrže razvoj socijalnog turizma. Učesnici su predložili set različitih mera za podsticanje razvoja posebno socijalngo turizma.

Ono što bi bio osnovni početni uslov jeste pronalaženje finansijskih resursa za podršku ovoj formi turizma i kreiranje politike subvencionisanja turističke potrošnje od strane ugroženih kategorija kroz direktne subvencije, poreske olakšice, itd

Predlog mera:

formiranje posebnih fondova podrške za različite kategorije potrošača koji su «kandidati» za socijalni turizam, tj koji ispunjavaju definisane kriterijume da bi mogli da budu indirektni korisnici ovih pogodnosti;

potom same destinacije mogu formirati svoje fondove da bi pokrili deo troškova ovih posetilaca, prvenstveno zbog koristi koje bi imale same destinacije, njigovi nosioci ponude i stanovnici; takođe, moguće je da same kompanije, u saradnji sa nekim drugim organizacijama razviju programe podrške sopstvenim zaposlenim

podsticanje formi javno-privatnog parnterstva u ostvarenju ovih ciljeva.

odobravanje poreskih olakšica,

razvijanje svesti i edukacija kadrova

reformu penzionog i zdravstvenog sistema, rešavanje imovinsko pravnih odnosa posebno kada je reč o različitim ustanovama i drugim organizacijama iz javnog sektora itd.