hoi_dap_ve_wto

MUTRAP II D N H TR TH NG M I A BIN

MULTILATERAL TRADE ASSISTANCE PROJECT implemented

Website: http://www.mutrap.org.vn

H I P V WTO Questions and Answers on WTO

(Ti b n,c s a ch a b sung)

BIN SO N:TR N THANH H I

H N I, 2006

- - 2

L I NI U

N m 2003, p ng m i quan tm c a c ng ng doanh nghi p Vi t Nam v cng chng, D n MUTRAP xu t b n cu n sch mang tn H i p v WTO, nh m cung c p nh ng thng tin c b n v WTO, d i hnh th c cu h i v tr l i. K t khi cu n sch c xu t b n, Vi t Nam c nh ng b c ti n quan tr ng trong ti n trnh gia nh p WTO v hi n ang trong giai o n k t thc cc cu c m phn. Cu n sch do v y c cho n n ng nhi t v lun c ng o b n c quan tm, chnh i u ny khch l MUTRAP ti b n n ph m ny. MUTRAP xin trn tr ng gi i thi u ti b n cu n sch H i p v WTO v hy v ng cu n sch s gp ph n nng cao ki n th c, gip nh ng b n c quan tm hi u r h n v WTO c ng nh nh ng nh h ng i v i Vi t Nam. Chng ti xin chn thnh c m n tc gi Tr n Thanh H i v cc c ng s cho php D n ti b n cu n sch ny.

FOREWORD

In 2003, to meet the increasing interest of the Vietnamese business community and the public at large, the MUTRAP Project published a book titled Questions and Answers on WTO which provided essential information, in the form of questions and answers, on the WTO. Since the publication of the book, Vietnam has made significant steps in its WTO accession process and is now at the stage of wrapping up the accession negotiations. The book is therefore warmly welcomed and has continuously been in high demand, which has encouraged MUTRAP to bring in a reprint. MUTRAP is pleased to introduce the reprint of Questions and Answers on the WTO and confident that it will be helpful and informative enough to bring assistance to those who are interested in better understanding the WTO and its impacts on Vietnam. We would like to sincerely thank the author, Mr. Tran Thanh Hai and his collaborators for permitting the Project to republish the book.

Trn tr ng

Cu n sch ny c bin so n v i s h tr ti chnh c a U ban Chu u. Quan i m trong cu n sch ny

l c a cc chuyn gia t v n v do khng th hi n quan i m chnh th c c a U ban Chu u

This book has been prepared with financial assistance from the Commission of the European Communities. The views expressed herein are those of the consultants and therefore in no way reflect the official opinion of the

Commission

Peter Naray Tr ng nhm chuyn gia Chu u

Tr n Th Thu H ng Gim c D n

- - 3

L I C M N

Cu n sch H i p v WTO c bin so n nh m nng cao hi u bi t v ti n trnh gia nh p T ch c Th ng m i th gi i c a Vi t Nam. D n MUTRAP xin c m n nh ng ng gp qu bu c a tc gi , ng Tr n Thanh H i cho php ph bi n n ph m ny trong khun kh ho t ng c a D n. D n MUTRAP xin chn thnh c m n U ban chu u h tr ti chnh cho vi c xu t b n n ph m ny. Thng tin v cu n sch hi n c t i trang Web c a D n: http://www.mutrap.org.vn

ACKNOWLEDGEMENT

This book Question and Answers on WTO has been prepared to improve the understanding of the ongoing process of Vietnams accession to the World Trade Organization. MUTRAP acknowledges with thanks the excellent cooperation by the author, Mr. Tran Thanh Hai, who kindly granted the copyright to the Multilateral Trade Policy Assistance Programme (MUTRAP) for wider distribution of this material in the framework of MUTRAP activities. The publication was organized by MUTRAP with financial assistance from the European Union. The same information is also available on the MUTRAP website: http://www.mutrap.org.vn

- - 4

# Tiu

1 L i ni u 2

2 L i c m n 3

3 Khi ni m v WTO 5

4 Cc nguyn t c chung c a GATT 12

5 Cc hng ro k thu t i v i th ng m i 21

6 V sinh d ch t 25

7 Th t c c p php nh p kh u 29

8 Quy ch xu t x 31

9 Xc nh tr gi h i quan 34

10 Ki m nh tr c khi x p hng 37

11 Tr c p v Ph gi 40

12 Cc bi n php t v 45

13 Hng d t may v hng nng s n 48

14 Th ng m i lin quan n chnh ph 55

15 u t 59

16 D ch v 62

17 Quy n s h u tr tu 69

18 C ch Gi i quy t Tranh ch p v C ch R sot Chnh sch Th ng m i 75

19 Cc v n m i trong WTO 83

20 Gia nh p WTO 88

21 Ph l c I 94

22 Ph l c II 96

- - 5

1- KHI NI M V WTO 1. H th ng th ng m i a ph ng l g? a ph ng c ngh a l nhi u bn. H th ng th ng m i a ph ng tr c h t c

hi u l h th ng th ng m i c nhi u n c cng tham gia, cng p d ng nh ng lu t l , quy c chung. i u ny i l p v i cc m i quan h th ng m i song ph ng, trong ch c hai n c t tho thu n nh ng quy t c i u ch nh th ng m i gi a hai n c v i nhau.

Trong WTO, t " a ph ng" c ngh a phn nh r r t h n. H th ng th ng m i a

ph ng dng ch h th ng th ng m i do WTO i u ch nh. Do khng ph i ton b cc n c trn th gi i u l thnh vin WTO nn " a ph ng" s ch ph m vi h p h n "ton c u". M t khc, " a ph ng" c ng khng ng ngh a v i nh ng tho thu n c a t ng nhm n c t i m t khu v c nh t nh trn th gi i, v d nh EU, ASEAN, NAFTA, v.v... Nh v y, " a ph ng" l khi ni m ng gi a "ton c u" v "khu v c".

C n l u r ng trong quan h qu c t ni chung, " a ph ng" c th ch b t k m i

quan h no c h n hai n c tr ln tham gia. 2. T i sao ngy nay ng i ta l i ni nhi u n a ph ng? a ph ng khng ph i l qu m i. H i Qu c lin (ho t ng t n m 1919) v t ch c

k th a l Lin h p qu c l m t minh ch ng c a h th ng a ph ng. V i vi c GATT c hi u l c t n m 1948, h th ng th ng m i a ph ng chnh th c

ra i v n nay t n t i h n n a th k . M c d c th i gian t n t i di nh v y, nh ng trong nhi u n m, GATT v n ch l m t nhm n c h n ch v i m t ch duy nh t l c t gi m thu quan. V i nh ng k t qu tch c c c a Vng Uruguay, GATT m r ng ph m vi c a mnh h n r t nhi u v tr thnh m t t ch c chnh th c - WTO. S c m t c a h u h t cc n n kinh t l n c ng nh s gia t ng s l ng thnh vin lm cho GATT/WTO c m t v tr n i b t trong th ng m i ton c u.

Do h th ng a ph ng p d ng ng lo t v i nhi u n c nn thng qua h th ng ny,

vi c xy d ng cc quy t c chung v th ng m i s nhanh chng h n. V i nguyn t c t i hu qu c, vi c t c nh ng u i t i h th ng ny c ng c ngh a l t c

u i t h n m t tr m n c thnh vin khc. M t s n c c ng mu n s d ng h th ng ny gi i quy t nh ng v n quan h th ng m i song ph ng. N u nh nh ng n c ngho th ng b nh ng n c giu chn p khi m phn th ng m i song ph ng th t i m t di n n a ph ng, h c th gp chung ti ng ni t o nn m t nh h ng nh t nh i v i nh ng n c giu.

3. Th no l t do ho th ng m i, nh ng tc ng c a qu trnh l g? T do ho th ng m i l vi c d b nh ng hng ro do cc n c l p nn nh m lm

cho lu ng hng ho di chuy n t n c ny sang n c khc c thu n l i h n trn c s c nh tranh bnh ng. Nh ng hng ro ni trn c th l thu quan, gi y php xu t nh p kh u, quy nh v tiu chu n ch t l ng hng ho, yu c u ki m d ch, ph ng php nh thu , v.v... Cc hng ro ni trn u l nh ng i t ng c a cc hi p nh m WTO ang gim st th c thi.

- - 6

Trn c s l thuy t l i th so snh, l i ch l n nh t c a t do ha th ng m i l thc

y ngy cng nhi u n c tham gia bun bn, trao i hng ho, t thc y t ng tr ng kinh t . V i ng i tiu dng, hng ho l u thng d dng h n em l i cho h c h i l a ch n hng ho t t h n v i gi r h n (ng i tiu dng y c th hi u l c nh ng nh s n xu t nh p kh u nguyn v t li u s n xu t ra nh ng hng ho khc).

Nh ng, c ng khng ph i ng u nhin m cc n c l i d ng ln nh ng hng ro lm nh

h ng n s l u thng hng ho. L do cc n c lm vi c ny l nh m b o h s n xu t trong n c tr c s c nh tranh c a hng ho bn ngoi ( i u ny c ngh a l n v s n xu t trong n c suy gi m s nh h ng n cng n vi c lm v qua n n

nh x h i), t ng ngu n thu cho ngn sch (thng qua thu thu quan), ti t gi m ngo i t (chi cho mua s m hng ho n c ngoi), b o v s c kho con ng i, ng-th c v t kh i nh ng hng ho km ch t l ng hay c nguy c gy b nh, v.v... T do ho th ng m i, nh ng m c khc nhau, s lm y u i ho c m t d n cc hng ro ni trn v nh th s nh h ng n m c ch t ra khi thi t l p hng ro.

4. Xin hy cho bi t l ch s hnh thnh c a GATT. GATT t n t i su t 46 n m (1948-1994), nh ng s ra i c a n l i l m t i u khng

nh tr c. Ngay t khi Chi n tranh Th gi i th hai ch a k t thc, cc n c ngh n vi c

thi t l p cc nh ch chung v kinh t h tr cng cu c ti thi t sau chi n tranh. H i ngh Bretton Woods tri u t p bang New Hampshire (Hoa K ) n m 1944 nh m m c ch ny. K t qu c a H i ngh Bretton Woods l s ra i c a 2 t ch c ti chnh: Ngn hng Ti thi t v Pht tri n Qu c t (nay g i l Ngn hng Th gi i - WB) v Qu Ti n t Qu c t (IMF). M t t ch c chung v th ng m i c ng c xu t thnh l p v i tn g i T ch c Th ng m i Qu c t (ITO).

Ph m vi ra cho ITO l kh l n, bao trm ln c cc v n vi c lm, u t , c nh

tranh, d ch v , v th vi c m phn Hi n ch ng (hi u cch khc l i u l ) c a ITO di n ra kh lu. Trong khi , v mong mu n s m c t gi m thu quan y m nh cng cu c ti thi t sau chi n tranh, n m 1946, m t nhm 23 n c m phn ring r v t c m t s u i thu quan nh t nh. rng bu c nh ng u i t

c, nhm 23 n c ny quy t nh l y m t ph n v chnh sch th ng m i trong d th o Hi n ch ng ITO, bi n n thnh Hi p nh chung v Thu quan v Th ng m i (GATT). GATT c hi u l c t 1/1/1948 nh m t tho thu n t m th i trong khi ch ITO c thnh l p. Nh ng ITO khng ra i: m c d Hi n ch ng ITO c thng qua t i Havana (Cuba) thng 3/1948, nh ng vi c Qu c h i Hoa K tr hon khng ph chu n Hi n ch ng lm cho cc n c khc c ng khng ph chu n, d n n ITO khng tr thnh hi n th c. Do v y, GATT tr thnh c c u a ph ng duy nh t i u ch nh th ng m i qu c t cho n khi WTO ra i.

5. GATT l m t t ch c, c ng khng? GATT ch a bao gi l m t t ch c. ch t ng l m t hi p nh c vai tr bao trm

trong i s ng th ng m i qu c t trong ra nh ng nguyn t c c b n c a th ng m i qu c t v nh ng nguyn t c v n t n t i cho n ngy nay.

- - 7

Tuy nhin, s i u hnh GATT lm ng i ta c c m gic y nh l m t t ch c. GATT i u hnh cc vng m phn ko di nhi u n m v i s tham gia c a hng ch c qu c gia t kh p cc chu l c. Do t m vc l n lao c a n c ng nh gi tr nh ng kh i l ng th ng m i m n i u ti t, GATT c ring m t Ban Th k theo di, gim st vi c th c hi n Hi p nh. di n t hnh th c t n t i ny c a GATT, c ng i g i GATT l m t " nh ch ".

Minh ch ng r rng chnh l s ra i c a WTO. M t trong nh ng m c ch c a vi c

xu t hi n WTO chnh l nh m th ch ho GATT, bi n GATT thnh m t t ch c th c s .

M t i u d th y v tnh ch t c a GATT l cc n c tham gia GATT ch c g i l

cc bn k k t. Trong khi , v i m t t ch c chnh th c nh WTO sau ny, cc n c tham gia c g i l thnh vin.

6. Sau khi WTO ra i th GATT c cn t n t i hay khng? GATT v n t n t i, v i t cch l m t trong cc v n b n php l c a WTO. Nh ng

GATT khng ph i l v n b n php l duy nh t, bn c nh cn xu t hi n nhi u v n b n khc nh Hi p nh chung v Th ng m i D ch v , Hi p nh Nng nghi p, Hi p

nh v quy n s h u tr tu lin quan n th ng m i, v.v..... GATT c a th i k WTO c ng c khc v i GATT thu ban u. phn bi t, ng i ta

g i GATT ban u l GATT 1947, cn GATT c a th i k WTO l GATT 1994 (theo th i gian thng qua v n b n ny).

7. T i sao l i g i l Vng Uruguay v l do g lm cho Vng m phn ny n i ti ng

n v y? Vng m phn th 8 c a GATT khai m c thng 9/1986 t i Punta del Este, Uruguay,

v th vng m phn ny c t tn l Vng Uruguay. Vng Uruguay n i ti ng v nhi u l do. Tr c h t, y l vng m phn di nh t v

c s n c tham gia ng nh t trong l ch s c a GATT. y c l c ng l m t trong nh ng vng m phn l n nh t t tr c n nay. Th hai, Vng Uruguay t c nh ng k t qu v t b c so v i cc vng m phn tr c, c bi t l v i vi c a c c th ng m i d ch v v s h u tr tu vo ph m vi i u ch nh c a GATT. Th ba, vng m phn ny d n n s ra i c a WTO - m t t ch c chnh th c gim st cc ho t ng th ng m i a ph ng. Nh ng k t qu c a Vng Uruguay tr thnh v n ki n chnh th c c a WTO.

8. Ngoi Vng Uruguay, GATT cn c nh ng vng m phn no n a? GATT c t ng c ng 8 vng m phn. Vng m phn u tin chnh l vng m

phn d n n s hnh thnh c a GATT. H u h t cc vng m phn u di n ra t i Geneva (Thu S ), n i ng tr s Ban Th k c a GATT. B ng d i y cho bi t m t s thng tin v cc vng m phn ny.

T/t Tn vng m phn

N m Ch m phn S n c tham gia

- - 8

1 Geneva 1947 thu quan 23 2 Annecy 1949 thu quan 13 3 Torquay 1951 thu quan 38 4 Geneva 1956 thu quan 26 5 Dillon 1960 - 1961 thu quan 26 6 Kennedy 1964 - 1967 thu quan v cc bi n php ch ng ph gi 62 7 Tokyo 1973 - 1979 thu quan, cc bi n php phi thu quan, cc

hi p nh khung 102

8 Uruguay 1986 - 1994 thu quan, cc bi n php phi thu quan, d ch v , s h u tr tu , gi i quy t tranh ch p, nng nghi p, hng d t may, v.v...

123

9. WTO l g? WTO l tn vi t t t ti ng Anh c a T ch c Th ng m i Th gi i. WTO c chnh

th c thnh l p t ngy 1/1/1995 theo Hi p nh thnh l p T ch c Th ng m i Th gi i k t i Marrakesh (Ma-r c) ngy 15/4/1994.

10. Ch c n ng c a WTO? WTO c 4 ch c n ng chnh:

H tr v gim st vi c th c hi n cc Hi p nh WTO;

Thc y t do ho th ng m i v l di n n cho cc cu c m phn th ng m i;

Gi i quy t tranh ch p th ng m i gi a cc n c thnh vin;

R sot chnh sch th ng m i c a cc n c thnh vin. 11. C c u t ch c c a WTO? WTO l m t t ch c lin chnh ph . C quan cao nh t c a WTO l H i ngh B

tr ng bao g m i di n c a t t c cc n c thnh vin, h p t nh t m t l n trong 2 n m. Cc c quan th ng tr c i u hnh cng vi c chung c a WTO. Cc c quan ny l:

i H i ng: C quan th ng tr c cao nh t c a WTO, bao g m i di n c a t t

c cc n c thnh vin. i H i ng th c hi n ch c n ng c a H i ngh B tr ng gi a cc k H i ngh v th c hi n m t s nhi m v khc c c p trong cc Hi p nh.

C quan Gi i quy t Tranh ch p: L i H i ng h p khi c n thi t gi i quy t cc v tranh ch p th ng m i. C quan ny c th c ch t ch v cc th t c lm vi c ring.

C quan R sot Chnh sch Th ng m i: L i H i ng h p khi c n thi t r sot ch ng trnh th ng m i c a cc n c thnh vin. C quan ny c th c ch t ch v cc th t c lm vi c ring.

H i ng Th ng m i Hng ho

H i ng Th ng m i D ch v

H i ng v cc v n S h u Tr tu lin quan n Th ng m i

- - 9

D i cc H i ng ni trn l m t lo t cc u ban v c quan gip vi c khc gim st

cc v n chuyn mn v l n i th o lu n v cc v n n y sinh khi th c hi n cc Hi p nh WTO.

12. C ch ra quy t nh c a WTO nh th no? H u h t m i quy t nh c a WTO u c thng qua theo nguyn t c ng thu n.

Tuy nhin, c m t s tr ng h p WTO ra quy t nh theo ph ng th c bi u quy t. Trong tr ng h p ny, m i n c c m t phi u, tr Lin minh chu u c s phi u b ng s thnh vin c a Lin minh.

Vi c di n gi i m t hi p nh c n c a s 3/4 n c thnh vin WTO thng qua;

Vi c mi n tr m t ngh a v cho m t n c thnh vin c n c c a s 3/4 t i H i ngh B tr ng;

Quy t nh s a i n i dung cc i u kho n hi p nh c n ph i c t t c ho c 2/3 s n c thnh vin ch p nh n, tu theo tnh ch t c a cc i u kho n y (nh ng s a i ch c p d ng cho cc n c thnh vin ch p nh n);

Quy t nh k t n p thnh vin m i c n c H i ngh B tr ng ho c i H i ng thng qua v i a s 2/3.

13. Th no l ng thu n? ng thu n l m t ph ng th c ra quy t nh m t i th i i m thng qua quy t nh

khng c m t ki n ph n i no c nu ra. ng thu n khc v i ph ng th c bi u quy t. Trong ph ng th c bi u quy t, cc i

bi u ph i th hi n r l p tr ng c a mnh (b ng cch gi tay, b phi u, n nt), trong s phi u thu n t m t t l nh t nh th quy t nh m i c thng qua. Tr ng

h p t c 100% s phi u thu n g i l nh t tr. 14. Ban Th k WTO l m t c quan nh th no? Ban Th k WTO (nguyn l Ban Th k GATT tr c y) ng t i Geneva, Thu

S . a ch chnh th c l: World Trade Organization Centre William Rappard Rue de Lausanne 154, CH-1211 Geneva, Switzerland ng u Ban Th k WTO l m t T ng Gim c. T ng Gim c hi n nay l ng

Mike Moore (qu c t ch New Zealand). Gip vi c cho T ng Gim c c 4 Ph T ng Gim c. Ban Th k WTO c kho ng 550 nhn vin mang nhi u qu c t ch khc nhau.

Ngn sch c a WTO n m 2002 vo kho ng 143 tri u franc Thu S (t ng ng

87,7 tri u USD), do cc n c thnh vin ng gp theo t l th ng m i c a t ng n c so v i th ng m i th gi i.

- - 10

15. Cc ho t ng chnh c a Ban Th k WTO l g? Cc ho t ng chnh c a Ban Th k WTO l:

H tr cc c quan c a WTO (cc H i ng, U ban, nhm cng tc, nhm m phn) trong vi c m phn v th c hi n cc hi p nh. M t s phng c a Ban Th k WTO chuyn theo di v nh ng hi p nh c th .

H tr k thu t cho cc n c ang pht tri n v km pht tri n.

Th ng k v a ra phn tch v tnh hnh, chnh sch v tri n v ng th ng m i th gi i.

H tr cc qu trnh gi i quy t tranh ch p v r sot chnh sch th ng m i.

Ti p xc v h tr cc n c thnh vin m i trong qu trnh m phn gia nh p.

Thng tin, tuyn truy n v WTO. 16. WTO l m t t ch c qu c t . V y ngn ng lm vi c c a WTO nh th no? WTO s d ng ba ngn ng chnh th c l ti ng Anh, ti ng Php, ti ng Ty Ban Nha.

M i v n ki n quan tr ng c a t ch c ny u c d ch ra 3 th ti ng ny. Ngoi ra, cc ti li u khc ho c n i dung trang web c a WTO u c th c b ng nh ng th ti ng ni trn.

17. C ph i ton b n i dung c a WTO u n m trong GATT? Khng ph i. N i dung c a WTO khng ch c GATT m cn r t nhi u hi p nh, v n

b n khc. Ta hy hnh dung th b c c a cc v n ki n ny nh sau:

Hi p nh thnh l p WTO

o Ph l c 1A: bao g m GATT 1994 v cc hi p nh lin quan v th ng m i hng ho

o Ph l c 1B: GATS o Ph l c 1C: TRIPS o Ph l c 2: DSU o Ph l c 3: TPRM o Ph l c 4: cc hi p nh nhi u bn

Cc tuyn b v quy t nh c p B tr ng 18. Cc hi p nh lin quan n th ng m i hng ho c m i lin h v i nhau nh

th no? Xt v m t s l ng, cc hi p nh ny t o thnh ph n l n n i dung c a WTO v u

thu c Ph l c 1A c a Hi p nh thnh l p WTO. C th phn lo i cc hi p nh ny thnh m t s nhm nh sau:

GATT 1994

Hng ro k thu t: TBT, SPS

Qu n l nh p kh u: ILP, ROO

H i quan: PSI, ACV

- - 11

Cc bi n php t v : ADP, SCM, ASG

Chuyn ngnh: AOA, ATC

u t : TRIMS Cch phn lo i nh trn c ng l c s c u trc nn m t s ch ng c a quy n sch

ny. 19. Th no l hi p nh nhi u bn c a WTO? Khi WTO thnh l p, m i k t qu c a Vng m phn Uruguay tr thnh nh ng v n

ki n chnh th c c a WTO m b t k m t n c thnh vin WTO no c ng ph i tham gia. Nh v y, t t c cc thnh vin WTO u tham gia vo cc hi p nh c a WTO. Quy nh ny c g i l ch p thu n c gi.

Bn c nh , WTO v n duy tr 4 hi p nh nhi u bn c m phn t Vng Tokyo. V i cc hi p nh ny, cc n c thnh vin WTO c th tham gia hay khng tu . Cc hi p nh ny l:

Hi p nh v bun bn my bay dn d ng;

Hi p nh v mua s m c a chnh ph ;

Hi p nh qu c t v cc s n ph m s a;

Hi p nh qu c t v th t b. Cu i n m 1997, WTO nh t tr ch m d t hai hi p nh v s n ph m s a v th t b v

a nh ng n i dung c a chng vo ph m vi i u ch nh c a cc Hi p nh Nng nghi p v Hi p nh v cc bi n php v sinh d ch t .

Ngoi ra, Hi p nh v Cng ngh Thng tin (ITA) c ng ng cho cc n c thnh

vin WTO tu tham gia. V th , c ng c th coi y l m t hi p nh nhi u bn c a WTO.

20. WTO phn lo i thnh vin c a mnh nh th no? Cc thnh vin WTO c phn thnh 4 nhm chnh:

Km pht tri n: C n c theo tiu chu n phn lo i c a Lin h p qu c, hi n WTO c kho ng 50 thnh vin thu c nhm ny

C n n kinh t chuy n i: Cc n c Trung v ng u tr c y c n n kinh t k ho ch ho t p trung, nay chuy n sang c ch th tr ng.

ang pht tri n: y l nhm n c ng o nh t trong s thnh vin c a WTO, tuy nhin khng c m t nh ngh a th ng nh t v vi c n c no c coi l ang pht tri n m ch y u l do m i n c t nh n. V v y, ngay c Singapore c ng t nh n l thu c nhm ny.

Pht tri n: Cc thnh vin cn l i ngoi 3 nhm trn, h u h t l cc n c thnh vin OECD.

- - 12

21. Ngo i l v mi n tr gi ng v khc nhau nh th no? Ngo i l v mi n tr u l vi c cho php m t thnh vin WTO c khng ho c ch a

th c hi n nh ng ngh a v nh t nh. Khc nhau ch ngo i l c quy nh s n trong cc hi p nh, n u tho mn cc i u ki n th m i thnh vin WTO u c th

c mi n ngh a v y, v d cc i u 14, 20, 21 c a GATT, i u 73 c a Hi p nh TRIPS.

Trong khi , mu n c h ng mi n tr i v i m t ngh a v c th , m t thnh vin

WTO ph i t yu c u ln WTO v ph i c cc thnh vin WTO khc, thng qua H i ngh B tr ng ho c i H i ng, ch p thu n.

h th ng th ng m i a ph ng : multilateral trade system Vng Uruguay : Uruguay Round bn k k t : contracting party thnh vin : member Hi p nh chung v Thu quan v Th ng m i

: General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)

T ch c Th ng m i Qu c t : International Trade Organization (ITO) Ngn hng Ti thi t v Pht tri n Qu c t : International Bank of Reconstruction and

Development (IBRD) Ngn hng Th gi i : World Bank (WB) Qu Ti n t Qu c t : International Monetary Fund (IMF) t do ho th ng m i : trade liberalization T ch c Th ng m i Th gi i : World Trade Organization (WTO) hi p nh nhi u bn : plurilateral agreement

i H i ng : General Council H i ngh B tr ng WTO : WTO Ministerial Conference

ng thu n : consensus Ban Th k WTO : WTO Secretariat T ng Gim c WTO : WTO Director-General ch p thu n c gi : single undertaking nh t tr : unaminity

***

2- CC NGUYN T C CHUNG C A GATT 22. N i dung Hi p nh GATT ni ln nh ng g? GATT l m t hi p nh t ng h p g m 38 i u ch a ng nh ng quy nh chung v

th ng m i hng ho, trong c nh ng n i dung quan tr ng nh sau:

ra cc nguyn t c khng phn bi t i x : t i hu qu c v i ng qu c gia ( i u 1, 3, 14);

m phn, s a i, rt b cc u i ( i u 2, 27, 28);

Cc ngo i l ( i u 20, 21);

- - 13

Quy nh v thu ch ng ph gi v thu i khng ( i u 6), xc nh tr gi h i quan ( i u 7), xu t x ( i u 9), h n ch nh l ng ( i u 11, 13), t v ( i u 12, 19), tr c p ( i u 16), doanh nghi p th ng m i nh n c ( i u 17);

u i dnh cho cc n c km pht tri n ( i u 36-38), c a vo n i dung c a GATT t n m 1964.

23. Xin cho bi t nh ng nguyn t c c b n c a GATT? GATT c 4 nguyn t c c b n:

Ch c php b o h s n xu t trong n c b ng thu quan, khng cho php s d ng cc h n ch nh l ng, tr nh ng tr ng h p c bi t;

Thu quan ph i gi m d n v b rng bu c khng t ng tr l i;

p d ng i ng t i hu qu c;

p d ng i ng qu c gia. 24. Nhi u n i dung c a GATT l i c chi ti t ho trong cc hi p nh khc. V y

n u c mu thu n gi a cc i u kho n c a GATT v m t hi p nh khc th x l th no?

Trong tr ng h p ny, cc i u kho n c a hi p nh khc s c p d ng. 25. T i sao GATT ch tr ng t do ha m v n cho php b o h ? ng v y, GATT ch tr ng v m t n n th ng m i t do ton c u, nh ng GATT

c ng cng nh n r ng do trnh pht tri n c a cc n c cn khc nhau v m i n c c ng c nh ng m c tiu ring c n theo u i nn GATT cho php cc n c duy tr b o h ch ng l i s c nh tranh c a n c ngoi. S b o h ny c php duy tr v i hai i u ki n: m c h p l v ph i th hi n thng qua thu quan.

26. V sao l i ch b o h thng qua thu quan? Cu tr l i l m b o tnh minh b ch v d d on. Thu quan th hi n b ng i

l ng r rng l nh ng con s , do ng i ta c th d dng nh n th y m c b o h dnh cho m t m t hng, ngnh hng: thu quan cao t c l m c b o h cao v nh v y hng ha t ng t c a n c ngoi kh xm nh p th tr ng; ng c l i, thu quan th p t c l m c b o h th p.

Thng qua m phn v l ch trnh gi m thu quan c a m t n c, ng i ta c ng s d

dng h n trong vi c d on t c c t gi m thu quan, ng ngh a v i nh ng thay i trong m c b o h v m c m c a th tr ng.

27. V y c ngh a l thu quan t l thu n v i m c b o h hng ha trong n c v

t l ngh ch v i m c m c a th tr ng cho hng ha n c ngoi? ng v y, c th coi y nh l m t nh l trong th ng m i qu c t . 28. T i hu qu c l g?

- - 14

T i hu qu c c ngh a l vi c dnh cho m t n c nh ng u i th ng m i khng km h n nh ng u i dnh cho m t n c th ba.

Tn g i c a quy ch ny lm ng i ta lin t ng n c c dnh u i t i hu qu c

l "n c c u i nh t". Th c t khng ph i nh v y. V n c nh ng n c c h ng u i cn cao h n u i t i hu qu c. Chng ta ch nn hi u t i hu qu c l s i ng thng th ng dnh cho h u h t cc n c khng c quan h th ngh ch hay

c bi t quan tr ng i v i n c ch nh. T i hu qu c l m t nguyn t c c b n c a GATT, th hi n tnh khng phn bi t i

x trong th ng m i. Quy nh v t i hu qu c c nu ngay t i i u I c a GATT. 29. i ng qu c gia l g? i ng qu c gia l vi c dnh cho hng ho n c ngoi, sau khi tr xong thu h i

quan, nh ng u i khng km thu n l i h n hng ho s n xu t trong n c cng lo i. Quy ch ny th hi n s i x cng b ng gi a hng ho nh p kh u v hng ho n i

a, t o i u ki n c nh tranh lnh m nh gi a cc ngu n hng ho ny. Quy nh v i ng qu c gia c nu i u III c a GATT. 30. T i hu qu c khc i ng qu c gia th no? C hai quy ch trn u gi ng nhau ch l mang tnh khng phn bi t i x . Tuy

nhin, chng khc nhau i t ng h ng t i. T i hu qu c h ng n cc nh kinh doanh, hng ho ngoi n c, th hi n s cng

b ng dnh cho nh ng i t ng ngoi bin gi i. V d n c A nh p my b m t n c B v n c C. N u c hai n c B v C u c h ng i ng t i hu qu c th thu nh p kh u nh ln m t hng my b m t c hai n c ny u ph i nh nhau, khng c n c no l i b cao h n hay c th p h n.

i ng qu c gia l s khng phn bi t i x khi hng ho nh p kh u qua bin

gi i, trong n c nh p kh u. l s cng b ng gi a nh kinh doanh, hng ho nh p kh u v i nh kinh doanh, hng ho trong n c. Nh v y, khi m t hng my b m

c nh p vo n c A h p l , n p xong cc kho n thu t i h i quan th s khng ph i ch u b t k kho n thu , ph hay nh ng rng bu c no khc m m t hng my b m s n xu t t i n c A khng ph i ch u.

Hai quy ch trn lc u ch p d ng cho hng ho v th ng nhn, v sau ny m

r ng ra p d ng cho c d ch v , ng i cung c p d ch v , v n u t , nh u t , v.v... 31. Nguyn t c t i hu qu c yu c u m t n c i x bnh ng v i m i n c khc.

V y khi cc n c ASEAN dnh cho nhau thu su t th p h n v i thu su t nh vo hng ha c a cc n c ngoi ASEAN th sao? C ph i l m t s vi ph m nguyn t c t i hu qu c khng?

y khng ph i l m t s vi ph m, m l m t tr ng h p ngo i l c a nguyn t c t i

hu qu c.

- - 15

i u XXIV c a GATT cng nh n cc n c thu c m t th a thu n khu v c c th dnh cho nhau nh ng u i l n h n so v i u i dnh cho n c thnh vin WTO n m ngoi th a thu n khu v c . Nh v y, cc n c ASEAN c th dnh cho nhau khng ch thu su t th p h n m cn c th l tiu chu n k thu t t ng t ngho h n.

ASEAN khng ph i l th a thu n khu v c duy nh t. n n m 2000, WTO ghi nh n

c 184 tho thu n khu v c t ng t nh ASEAN, trong c 109 tho thu n khu v c cn hi u l c, v d nh APEC, EU, MERCOSUR, NAFTA, SADC, SAFTA.

C n l u l ngay trong cc th a thu n khu v c th nguyn t c t i hu qu c v n pht

huy tc d ng. Thu su t u i dnh cho m t n c trong th a thu n khu v c c n ph i c p d ng ng u cho t t c cc n c thnh vin khc trong th a thu n khu v c

. 32. Cn GSP c ph i l m t ngo i l c a nguyn t c t i hu qu c khng? y c ng l m t tr ng h p ngo i l c a nguyn t c t i hu qu c. Nh ng khng gi ng

v i cc th a thu n khu v c v n mang tnh c i c l i, y l nh ng th a thu n u i ch mang tnh m t chi u. Trong ch ng trnh GSP, cc n c pht tri n dnh cho m t s n c ang pht tri n v ch m pht tri n m c thu quan u i (th m ch b ng 0%) m khng i h i cc n c ang pht tri n v ch m pht tri n ph i dnh u i t ng t .

Ngoi GSP cn c nh ng ch ng trnh khc c cng tnh ch t nh Cng c Lom,

Sng ki n Lng ch o Ca-ri-b. 33. Nn hi u "c i c l i" ngh a l nh th no? C i c l i, hay c lc cn g i l t ng h , c ngh a l khi n c X nh n c m t u

i t n c Y th n c X c ng ph i dnh cho n c Y m t u i t ng ng. i u ny th hi n tnh bnh ng trong quan h th ng m i gi a hai n c.

Tuy v y, s cn b ng gi a c v m t, cho v nh n khng ph i lc no c ng c tc

ng nh nhau v i m i n c. Cng dnh cho nhau u i v m t m t hng, nh ng n c no c th m nh nhi u h n v m t hng t c l thu c l i ch l n h n.

34. Th no l lnh th h i quan, lin minh h i quan? y l nh ng khi ni m c b n ni ln ph m vi p d ng c a GATT v m t a l.

Lnh th h i quan l m t lnh th c quy n duy tr bi u thu quan v nh ng quy nh th ng m i m t cch c l p. Nh v y, m i n c l m t lnh th h i quan.

Nh ng c ng c nh ng lnh th h i quan khng ph i l m t n c, v d nh Hong Kong, Macau. N u nh thnh vin c a Lin h p qu c l cc n c th thnh vin c a WTO l i l cc lnh th h i quan.

Lin minh h i quan bao g m hai hay nhi u lnh th h i quan, m i hng ro th ng

m i gi a cc lnh th h i quan ny u c xo b v cc lnh th h i quan ny u p d ng chung thu quan v cc bi n php qu n l khc i v i cc lnh th h i quan khng thu c lin minh. EU l m t lin minh h i quan.

35. Hng ho xu t nh p kh u ti u ng ch c ph i ch u cc quy nh c a GATT

khng?

- - 16

Hng ho xu t nh p kh u ti u ng ch (hay cn g i l ph ng th c bun bn bin m u)

khng ph i ch u cc quy nh c a GATT. i u ny c ngh a l hai n c c chung ng bin c th p d ng nh ng u i c bi t nh b thu quan, gi m b t th t c

h i quan cho cc hng ho bun bn theo ph ng th c ny m khng s vi ph m nguyn t c i ng t i hu qu c.

Tuy nhin, hng ho xu t nh p kh u ti u ng ch v n c th b i u ch nh b i cc hi p

nh khc c a WTO, v d nh trong cc v n ki m d ch ng th c v t, ch ng ph gi, t v , v.v

36. Ngh trnh th ng tr c l g? Ngh trnh th ng tr c l t ch cc i u kho n trong m t s hi p nh, cc i u

kho n ny quy nh v vi c ti p t c m phn trong t ng lai t do ho h n n a cc l nh v c thu c ph m vi hi p nh, ho c r sot, nng c p m t ph n ho c ton b cc hi p nh .

i u 20 Hi p nh Nng nghi p, i u 12 Hi p nh SPS, i u 9 Hi p nh TRIMS l

v d c a nh ng i u kho n nh v y. 37. Khi ni n t do ho th ng m i ng i ta th ng hay nh c n b o h . V y b o

h y c ngh a l g? B o h y c ngh a l b o v , h tr cho s n xu t trong n c thng qua thu quan

v cc bi n php phi thu quan. B o h h p l s gip cho n n s n xu t trong n c c i u ki n v n ln, thch nghi d n v i mi tr ng c nh tranh qu c t . Nh ng n u b o

h trn lan, khng c i u ki n, khng c th i h n th s em l i hi u qu x u cho n n kinh t v lm suy y u mi tr ng c nh tranh, d n n doanh nghi p l i vo b o h c a Nh n c m khng ch u v n ng trn th tr ng b ng chnh n ng l c c a mnh.

38. Thu quan khc v i thu nh th no? Thu quan c ng l m t lo i thu , thu trn hng ho qua l i c a kh u. chnh l thu

xu t/nh p kh u. T i Vi t Nam, h u h t cc lo i thu u do T ng c c Thu (B Ti chnh) thu, nh ng

thu quan th do T ng c c H i quan thu. Nh v y, d nh h n, hy hi u thu quan l thu h i quan.

39. T i sao thu quan l i chi m v tr quan tr ng trong m phn th ng m i? S d nh th l v m c tiu c a m phn th ng m i l nh m d b ro c n i v i

s l u thng hng ho gi a cc n c, m thu quan chnh l m t ro c n quan tr ng nh t.

Nh ng vng m phn u tin c a GATT ch t p trung duy nh t vo ch c t gi m

thu quan. Hi n nay, m c d ph m vi m phn trong WTO m r ng ra r t nhi u, nh ng thu quan v n l m t ch tr ng tm trn bn m phn.

40. Vai tr c a thu quan l g?

- - 17

Thu quan l m t cng c c l c v c n thi t c a m i Nh n c th c hi n cc m c tiu sau:

em l i ngu n thu cho ngn sch: v i nhi u n c ang pht tri n, thu thu t

hng ho xu t nh p kh u ( c bi t l nh p kh u) ng gp m t t l l n vo s thu thu ni ring v ngn sch ni chung;

Ph c v cc m c tiu kinh t (b o h s n xu t);

Ph c v cc m c tiu phi kinh t : gi m b t vi c nh p kh u cc hng ho m Nh n c khng khuy n khch v c nh h ng t i i s ng, mi tr ng, o c x h i, v nh cc m t hng r u bia, thu c l, -t, v.v...

Lm c s cho m phn th ng m i. 41. "Thu ha" l g? Thu ha, g i chnh xc l thu quan ha, chnh l s l ng ha tc d ng b o h c a

cc bi n php phi thu quan. T ny dng ch vi c cc n c thnh vin WTO c php nng thu su t thu quan ln b l i vi c t b b o h b ng cc bi n php phi thu quan.

42. Th no l rng bu c thu quan? Sau m i vng m phn, thu su t m cc n c th a thu n v i nhau c ghi vo b n

danh m c u i, hay cn g i l danh m c thu quan. M i n c c m t b n danh m c ring. Thu su t ghi trong b n danh m c ny c g i l thu su t rng bu c, t c l sau ny n c s khng c php t ng thu su t cao h n m c ghi trong danh m c.

Nh v y, n u a vo danh m c thu quan l m t hng b rng bu c, nh ng

m t hng khng a vo danh m c thu quan th c t do t ng thu su t. 43. Thu su t tr n l g? Thu su t tr n m t s n i r ng c a thu su t rng bu c. Thng th ng, sau khi m

phn, cc n c ph i p d ng thu su t t c t i m phn v khng c t ng ln qu m c ny. Nh ng i v i m t m t hng no , n c m phn c th a ra m t m c thu cao h n m c thu ang p d ng g i l thu su t tr n. Sau ny, n c c th t ng thu quan ln n m c th p h n ho c b ng thu su t tr n m khng b coi l vi ph m GATT. Trong tr ng h p ny, thu quan b rng bu c khng ph i thu su t ang p d ng m l thu su t tr n.

V d , sau khi m phn, m t n c ng gi m thu quan c a hai m t hng A v B t

20% cng xu ng n m c 10%, nh ng ring v i m t hng B, thu su t rng bu c l 15%. i u ny c 3 ngh a:

T nay tr i, thu su t nh vo cc m t hng A v B nh p kh u s l 10%, gi m

m t n a so v i tr c.

M t hng A ch c th gi nguyn ho c ti p t c gi m thu su t m khng c t ng tr l i qu 10%.

- - 18

V i m t hng B, thu su t c th gi nguyn, ti p t c gi m ho c t ng tr l i qu 10%, nh ng khng qu 15%.

Nh v y, thu su t tr n c tc d ng nh m t s i dy b o hi m cho qu trnh gi m thu

quan. 44. V y l sau khi rng bu c thu quan, khng cn cch no t ng thu su t qu

m c rng bu c n a? V n c cch. N u m t n c th c s mu n t ng m c b o h i v i m t m t hng

no "trt" cam k t rng bu c m c thu su t th p, n c c n ph i m phn v i cc n c cung c p ch y u m t hng c php t ng thu su t cao h n thu su t rng bu c (ho c cao h n thu su t tr n n u m t hng c ch nh thu su t tr n). Thng th ng, n c ph i nh i b ng cch ch u nh ng b m t m t hng khc.

Cn trong tr ng h p kh n c p, khi l ng hng nh p kh u t ng t bi n e do n

s n xu t trong n c th m t n c c th t ng thu quan qu m c rng bu c, nh ng ch sau m t qu trnh i u tra khch quan v c n c .

45. Ngay sau khi k t thc m phn, cc n c ph i gi m thu quan xu ng ngay m c

nh tho thu n trong vng m phn? Th c t khng ph i nh v y, m vi c gi m thu quan th ng di n ra t t qua m t s

n m cc ngnh s n xu t trong n c c th thch nghi d n v i vi c gi m b o h qua thu quan.

Cc m t hng cng nghi p th ng c gi m thu quan trong th i gian 5 n m v i

m c gi m b ng nhau cho m i n m. Nh v y, n u tr c khi m phn m t m t hng c thu su t 40%, sau m phn thu su t h xu ng 15%, cn 25% th m i n m thu su t s gi m i 3%.

Cc m t hng nng s n th ng c gi m thu quan trong 6 n m. 46. Danh m c thu quan l g? l t p h p t t c cc cam k t thu quan v nh ng u i khc c a m t n c thnh

vin WTO sau cc vng m phn th ng m i. Theo i u II c a GATT, danh m c thu quan l nh ng cam k t rng bu c c tnh php l.

Tr c Vng Uruguay, danh m c thu quan bao g m m s , m t hng ho, thu su t

rng bu c, ngy t c tho thu n u i v quy n m phn ban u. Cc danh m c thu quan c a Vng Uruguay chia lm hai ph n: nng nghi p v phi

nng nghi p. C hai ph n u nu thu su t c s v thu su t rng bu c, quy n m phn ban u, cc lo i thu v ph khc. Ngoi ra, trong ph n nng nghi p cn nu th i gian th c hi n v bi n php t v c bi t.

47. Ngoi thu quan, hng ho nh p kh u c ph i ch u cc lo i thu trong n c

khng?

- - 19

C, hng ho nh p kh u v n c th ph i ch u cc lo i thu trong n c khc nh thu gi tr gia t ng, thu doanh thu, thu tiu th c bi t, tu theo chnh sch c a t ng n c. Nh ng tr gi cc lo i thu trong n c ho c cc lo i ph nh vo hng ho nh p kh u khng c v t qu tr gi c a cng lo i thu , ph nh vo hng ho trong n c. y chnh l m t n i dung c a i ng qu c gia.

Ngoi cc lo i thu trong n c thng th ng nh trn, n u c d u hi u ph gi hay tr

c p th hng ho nh p kh u c th ph i ch u c thu ch ng ph gi ho c thu i khng.

48. Thu quan leo thang l g, v c ngh a th no trong th ng m i? Thu quan leo thang l vi c nh thu quan t ng d n trong m t dy s n ph m c lin

quan v i nhau, v d nguyn li u th nh thu 0%, s n ph m s ch nh thu 3%, bn thnh ph m ph i ch u thu 7% v hng ho ch bi n, ng gi th ng ph m ch u thu 10%.

Vi c nh thu quan nh trn c nhi u n c p d ng h n ch hng ho ch

bi n s n, b o v ngnh s n xu t trong n c v khuy n khch pht tri n cc ngnh l p rp, gia cng.

49. GATT c quy nh ph i c t gi m thu xu t kh u hay khng? Khng, GATT khng yu c u cc thnh vin ph i c t gi m thu xu t kh u m ch yu

c u cc thnh vin ph i p d ng thu xu t kh u nh nhau i v i cc thnh vin khc ( i ng t i hu qu c).

Trn th c t , nhi u n c t nguy n gi m d n ho c xo b thu xu t kh u khuy n

khch xu t kh u, tr tr ng h p i v i nguyn li u th, khong s n qu hi m. 50. Th no l "bi n php phi thu quan", "hng ro phi thu quan"? C s phn

bi t hay khng gi a hai khi ni m ny? Bi n php phi thu quan l nh ng bi n php ngoi thu quan, c lin quan ho c nh

h ng tr c ti p n s lun chuy n hng ho gi a cc n c. Hng ro phi thu quan l nh ng bi n php phi thu quan mang tnh c n tr i v i

th ng m i m khng d a trn c s php l, khoa h c ho c bnh ng. V d nh v i m t s l ng n nh s n, h n ng ch s khng cho hng ho nh p kh u/xu t kh u vo/ra kh i m t n c v t qu s l ng , m c d hng ho c s n bn, ng i mua s n sng mua.

i khi, c h c gi c ng dng bi n php phi thu quan ch chung m t ngh a

"hng ro phi thu quan". 51. Xin k tn m t s bi n php phi thu quan. C nhi u bi n php phi thu quan v i nh ng bi n thi khc nhau. D i y l m t s

trong s :

H n ng ch ( Vi t Nam cn th hi n d i nh ng tn g i khc nh ch tiu, h n m c, k ho ch, v.v...)

- - 20

C m xu t nh p kh u ( Vi t Nam cn th hi n nh "t m c m", "t m ng ng", "tr c m t ch a ...", v.v...)

Gi y php xu t nh p kh u

Quy n kinh doanh xu t nh p kh u

u m i

Yu c u v tiu chu n, ch t l ng hng ho

Yu c u v ng gi, bao b, nhn mc

Ki m d ch

Ph ng php xc nh tr gi tnh thu h i quan

Quy nh v xu t x hng ho 52. T i sao WTO l i yu c u xa b h n ch nh l ng? H n ch nh l ng, th hi n d i cc hnh th c c th nh h n ng ch, c m, gi y

php, ch tiu, l nh ng bi n php phi thu quan i n hnh gy c n tr lu ng di chuy n t do c a hng ha gi a cc n c. y th ng l nh ng bi n php mang tnh v on, t d a trn c n c khoa h c m ch y u nh m b o h s n xu t trong n c. WTO coi nh ng bi n php ny lm h n ch r r t tc d ng c a t do th ng m i, ng th i l i khng th tnh ton, d on c tr c nn yu c u xa b chng. Thay vo , nhu c u b o h , n u c, s ph i th hi n thnh thu quan.

53. C tr ng h p no h n ch nh l ng v n c p d ng khng? C. l trong cc ngnh nng nghi p v d t may, h n ng ch ho c m t s hnh th c

khc v n c p d ng. Nh ng xu h ng chung l cc ngnh ny c ng s tun th hon ton cc nguyn t c c a GATT.

54. Cc bi n php t ng t thu quan l g? y l t ch cc lo i ph ho c ph thu p d ng i v i hng nh p kh u cao qu m c

c n thi t, do lm t ng chi ph nh p kh u. V d g i l l ph mua t khai h i quan, nh ng m c thu l i qu cao so v i gi tr c a vi c in n m t t khai.

Cc bi n php ny i h i ng i nh p kh u ph i n p m t kho n ti n nh t nh, nh ng

y l i khng ph i l ti n tr cho thu nh p kh u (thu quan), v th chng c g i l t ng t thu quan. Cc bi n php ny c ng c tc d ng b o h nh t nh nn i khi c ng c coi l m t hng ro phi thu quan v b yu c u lo i b .

thu quan : tariff t i hu qu c : most-favoured-nation (MFN) i ng qu c gia : national treatment (NT)

ngh trnh th ng tr c : built-in agenda minh b ch : transparency d d on : predictability danh m c thu quan : tariff schedule lnh th h i quan : customs territory

- - 21

lin minh h i quan : customs union khng phn bi t i x : non-discrimination danh m c thu quan : tariff schedule bi n php phi thu quan : non-tariff measures hng ro phi thu quan : non-tariff barriers (NTB) h n ch nh l ng : quantitative restrictions (QR) h n ng ch : quota thu su t rng bu c : binding rate thu su t tr n : ceiling rate thu quan leo thang : tariff escalation mi n tr : waiver tho thu n th ng m i khu v c : regional trade arrangement (RTA) thu quan ho : tariffication t ng t thu quan : para-tariffs c i c l i : reciprocal

***

3 CC HNG RO K THU T I V I TH NG M I 55. Tiu chu n c vai tr nh th no trong i s ng ni chung v th ng m i ni

ring? Tiu chu n c ngh a r t l n trong cu c s ng hi n i. Tiu chu n gip cho ng i

tiu dng c th l a ch n v s d ng nh ng s n ph m thch h p, c ch t l ng v cc thng s k thu t ph h p v i nhu c u c a mnh.

V pha ng i s n xu t, tiu chu n gip h s n xu t v i quy m l n v cc s n ph m

u tun theo m t th c o nh t nh v c th s d ng nguyn li u, bn thnh ph m c cung c p t nh ng ngu n hon ton cch xa nhau v m t a l. V d m t chi c

my tnh s n xu t t i Nh t c th bao g m chp vi x l s n xu t t i M , mn hnh t i Loan, b ngu n t Mexico, a c ng t Trung Qu c, v.v...

Trong th ng m i, tiu chu n lm cho ng i mua v ng i bn c th d dng hi u

nhau khi m phn v m t m t hng. Tuy nhin, tiu chu n c ng t o ra nh ng c n ng i nh t nh. Do t n t i nhi u lo i tiu chu n gi a cc qu c gia, khu v c nn hng ha khi nh p kh u vo m t n c c th b b t bu c ph i theo nh ng tiu chu n c a n c y. V v y, hng ha c th khng bn c vo th tr ng n c c tiu chu n kh t khe (m c d c h ng u i v thu quan), ho c ph i t n thm chi ph p ng cc tiu chu n v m t thm th i gian khi giao hng ki m tra xem hng

ha c ph h p v i tiu chu n c a n c nh p kh u hay khng. 56. T i sao l i ph i hi ha cc tiu chu n? Tiu chu n gip ch nhi u trong i s ng, nh ng s t n t i c a qu nhi u tiu chu n

cho cng m t s n ph m c ng gy ra phi n ph c cho ng i s d ng v nh h ng n vi c bun bn s n ph m . V d , cng l chi c phch c m i n, nh ng Vi t Nam khc v i Trung Qu c, Australia khc v i M , do v y i n bn t th tr ng ny sang th tr ng kia s g p kh kh n khi s d ng.

- - 22

Hi ha cc tiu chu n l qu trnh th ng nh t, ch n ra m t tiu chu n chung t i u gi m b t nh ng kh kh n, b t ti n nh trn v gp ph n t o thu n l i cho l u thng hng ha. y c ng chnh l tn ch c a T ch c Tiu chu n ha Qu c t (ISO).

57. Cc th a thu n cng nh n l n nhau c ngh a nh th no? Hi ha l ph ng cch t t nh t gi m b t nh ng kh kh n do tiu chu n gy ra cho

th ng m i. Nh ng trn th c t , hi ha tiu chu n r t kh th c hi n do m i n c u mu n gi quan i m v tiu chu n c a mnh. Chnh v th , v n c nh ng n c s n xu t -t c tay li bn tri, v c nh ng n c s n xu t -t c tay li bn ph i.

V i vi c k cc th a thu n cng nh n l n nhau (MRA), n c nh p kh u s ch p nh n

cc ch ng ch v tiu chu n do c quan c th m quy n c a n c xu t kh u c p, cho d cch th c, ph ng php th nghi m c p ch ng ch c th khc nhau. Nh v y, ng i xu t kh u c th gi m b t ph t n lin quan n vi c th nghi m n c nh p kh u (g i m u, m i chuyn gia th nghi m) c ng nh gi m b t th i gian ch i lin quan n qu trnh ny.

Cc MRA c th c k gi a hai hay nhi u n c khc nhau. 58. Cc th a thu n cng nh n l n nhau c nh c i m g khng? C. N u nh cc tho thu n ny khng h ng t i vi c hi ho, n gi n b t cc tiu

chu n m l i t o ra cc tiu chu n m i th s gy tr ng i cho bun bn gi a cc n c tham gia tho thu n v cc n c khng tham gia tho thu n.

59. Cc thu t ng "tiu chu n" v "quy nh k thu t" s d ng trong Hi p nh

TBT khc nhau ch no? Theo cch g i c a Hi p nh TBT, "tiu chu n" ch nh ng tiu chu n p d ng trn c

s t nguy n, cn "quy nh k thu t" l nh ng tiu chu n m Nh n c b t bu c ph i tun th .

60. Cc tiu chu n v quy nh k thu t ch p d ng i v i s n ph m hay cn p

d ng v i i t ng no khc? Cc i u kho n c a Hi p nh TBT tr c h t p d ng v i s n ph m l hng ha trao

i trong th ng m i qu c t , v d cc tiu chu n v quy nh k thu t v ch t l ng, hm l ng, kch th c, i n tr , t tr ng, b c x , n h i, ch u nn, v.v...

Bn c nh , Hi p nh TBT c ng p d ng i v i ph ng php ch bi n v s n xu t

ra s n ph m, nh ng ch trong tr ng h p ph ng php c nh h ng n cc c tnh c a s n ph m.

Ngoi ra, cc thu t ng v bi u t ng, cc yu c u v ng gi v nhn mc c ng n m

trong di n i u ch nh c a Hi p nh TBT. 61. Xin cho v d v tr ng h p ph ng php ch bi n v s n xu t c nh h ng n

c tnh, ch t l ng c a s n ph m. N c A c th khng cho php nh p kh u d a ng h p t n c B n u h c c n c

cho th y quy trnh, cng ngh s n xu t d a h p n c B qu l c h u, do l n

- - 23

nhi u t p ch t vo s n ph m ho c s n ph m chng b ln men, khng th b o qu n c lu. y l tr ng h p ph ng php ch bi n v s n xu t c nh h ng n c

tnh, ch t l ng c a s n ph m. N u n c A c m nh p kh u gi y in t n c B v i l lu n r ng m c nhi m nh

my gi y c a n c B v t qu m c quy nh c a n c A th tr ng h p ny l i khng c php. V m c nhi m n c B khng nh h ng n ch t l ng gi y, v

c ng khng gy tc h i n mi tr ng t i n c A. 62. Th no l nh gi s ph h p? nh gi s ph h p l vi c s d ng m t bn trung l p th ba (khng ph i ng i bn,

v c ng khng ph i ng i mua) xc nh cc tiu chu n ho c quy nh k thu t c c p ng hay khng. Bn trung l p th ba th ng l m t t ch c c chuyn mn

v uy tn, v d nh m t doanh nghi p, m t phng th nghi m hay m t trung tm gim nh.

nh gi s ph h p c th c hi n d i 4 hnh th c:

Th nghi m

Ch ng nh n

nh gi h th ng qu n l ch t l ng

Cng nh n. i khi, cc nh s n xu t c ng c php t cng b ph h p tiu chu n. y th ng

l nh ng nh s n xu t l n, c uy tn v ch t l ng n nh v c th ph i c php c a c quan qu n l Nh n c v tiu chu n c th t cng b .

63. S t ng ng v khc bi t gi a th nghi m v ch ng nh n l i m no? C hai qu trnh u ph i v n d ng cc thao tc k thu t o c, xc nh cc thng

s c n thi t lin quan n m t s n ph m, d ch v ho c quy trnh. Tuy nhin, trong khi th nghi m ch cho ra k t qu th hi n nh ng n v o l ng

nh t nh m khng c bnh lu n g thm th vi c ch ng nh n l i lun g n v i m t tiu chu n (ho c quy nh k thu t) c v k t qu l m t v n b n cho th y s n ph m (ho c d ch v , quy trnh) p ng c yu c u c a tiu chu n .

V d , vi c th nghi m m t chi c m b o hi m xe my c th cho th y chi c m c

bn knh l bao nhiu cm, n ng bao nhiu kg, c gc nhn bao nhiu , ch u c l c va p bao nhiu kg/cm2, cn c c p gi y ch ng nh n th c n ph i xem nh ng k t qu trn c ph h p v i tiu chu n v l nh v c ny hay khng.

Doanh nghi p th ng quan tm n ch ng nh n h n l vi c th nghi m n thu n v

gi y ch ng nh n c hi u nh l m t s m b o v ch t l ng nn hng ha d chi m c s tin c y c a ng i mua. Th m ch c doanh nghi p cn a lun ch ng nh n ln bao b s n ph m t o thm uy tn.

Cc n v th nghi m th ng c ng chnh l nh ng n v c p gi y ch ng nh n. Sau

khi th nghi m, h lm thm m t b c l so snh k t qu th nghi m v i m t tiu

- - 24

chu n nh xem c th c p ch ng nh n ph h p tiu chu n cho s n ph m hay khng.

64. C ph i n i dung Hi p nh TBT c a WTO ra nh ng tiu chu n chung thay

th cho tiu chu n c a t t c cc n c thnh vin, t gip thu n l i ha th ng m i?

Khng. Hi p nh v Hng ro K thu t i v i Th ng m i (TBT) khng nh m p

t m t b tiu chu n chung thay th cho tiu chu n c a cc n c thnh vin WTO, m Hi p nh ny yu c u cc n c thnh vin:

Khng so n th o, thng qua ho c p d ng cc quy nh k thu t gy ra tr ng i

khng c n thi t i v i th ng m i;

Tham gia qu trnh hi ha v cng nh n l n nhau cc quy nh k thu t;

Dnh i ng t i hu qu c v i ng qu c gia cho s n ph m, th t c nh gi s ph h p.

m b o thng tin y cho t t c cc n c thnh vin khc v cc ch tiu, quy nh k thu t, th t c nh gi s ph h p.

65. M t tiu chu n th no th c coi l gy ra tr ng i khng c n thi t cho th ng

m i? N u tiu chu n khng d a trn nh ng tiu chu n c qu c t th a nh n v

khng c m t l do h p l no khc (v d do c i m kh h u, a l ho c k thu t). 66. N u m t n c c n ban hnh quy nh k thu t v c l do khng i theo

chu n qu c t th n c c c ban hnh khng? C. Nh ng h ph i cng b d th o quy nh v dnh th i gian thch h p cc

n c thnh vin WTO khc nh n xt, gp . V h ph i xem xt, ti p thu cc ki n khi hon thi n d th o quy nh c a mnh.

67. Tr ng h p m t quy nh k thu t d a trn chu n qu c t , nh ng l i i h i

m c cao h n, v do lm hng ho nh p kh u kh p ng i u ki n h n, th c c php khng?

Tr ng h p ny v n c th c php, n u nh vi c nng cao yu c u c a quy nh k

thu t l v l do chnh ng: b o v an ninh qu c gia, b o v s c kho v s an ton c a con ng i, b o v cc loi ng - th c v t v mi tr ng.

68. Tiu chu n ni chung v cc quy nh k thu t ni ring lun ph i d a trn c s

khoa h c, c ng khng? Khng. Ph n l n tiu chu n v quy nh k thu t c n ph i d a trn c s khoa h c.

Nh ng i u ny khng b t bu c i v i cc quy nh k thu t lin quan n t p qun x h i, truy n th ng v n ho, b o v an ninh, v.v

69. T i sao l i ph i c vi c cng nh n cc c quan ch ng nh n n a?

- - 25

Cc c quan ch ng nh n c m t vai tr r t quan tr ng trong vi c c p gi y ch ng nh n h p chu n, v t gin ti p tc ng n kh n ng tiu th c a hng ho c c p gi y ch ng nh n. T i nhi u n c, cc c quan ny l i l cc doanh nghi p ho c phng th nghi m t nhn. Do , c n ph i c m t c quan Nh n c c th m quy n (th ng l c quan qu n l v tiu chu n) ng ra ki m tra v cng nh n cc c quan ch ng nh n ny doanh nghi p c th tin t ng khi em s n ph m n cc c quan xin ch ng nh n h p chu n.

Vi c ki m tra v cng nh n cc c quan ch ng nh n c th lin quan n nhi u vi c:

nh gi trnh c a i ng k thu t vin, nh gi v quy trnh v thi t b th nghi m, chnh xc c a k t qu th nghi m, hi u chu n, v.v...

70. Cc t ch c qu c t , khu v c v phi chnh ph trong l nh v c tiu chu n c

hi u nh th no? T ch c qu c t l t ch c m t t c cc n c u c th tham gia lm thnh vin, v

d T ch c Tiu chu n ho Qu c t (ISO). T ch c khu v c l t ch c m quy ch thnh vin ch dnh cho m t s n c c ph m

vi g n c n v m t a l, v d U ban T v n ASEAN v Tiu chu n v Ch t l ng (ACCSQ).

T ch c phi chnh ph l t ch c khng mang tnh i di n cho chnh ph m ch l s

t p h p t nguy n c a m t s t p th , c nhn. Tuy nhin, t ch c phi chnh ph c ng c th c chnh ph trao quy n thi t l p nh ng quy nh k thu t nh t nh.

***

V SINH D CH T 71. Nh ng m t hng no l i t ng c a cc bi n php v sinh d ch t ? i t ng c a cc bi n php v sinh d ch t l cc m t hng nng s n. Cc m t hng

cng nghi p khng ph i l i t ng c a cc bi n php ny. 72. Cc bi n php v sinh d ch t l g? V sinh d ch t l khi ni m chung ch cc bi n php nh m m b o v sinh, an

ton th c ph m. C th , l cc bi n php nh m:

B o v s c kho con ng i kh i cc nguy c pht sinh t cc ph gia, ch t c, ch t gy nhi m, sinh v t gy b nh trong n, th c u ng; cc b nh lan truy n t ng, th c v t v tc h i t cc loi ny.

B o v cc loi ng v t v th c v t kh i nguy c t vi c xm nh p, pht sinh ho c lan truy n cc loi su, b nh, sinh v t mang b nh v gy b nh.

Khoanh vng, ng n ch n vi c xm nh p, pht sinh ho c lan truy n cc loi su b nh.

- - 26

L u l trong ti ng Anh, v sinh d ch t c th hi n b ng hai t : sanitary ch cc bi n php lin quan n cc loi ng v t, v phytosanitary ch cc bi n php lin quan n cc loi th c v t.

73. M i quan h gi a v sinh d ch t v th ng m i l nh th no? Khi nh p kh u cc s n ph m c ngu n g c nng s n, t rau, qu , th t, c cho n cc

th c ph m ch bi n s n, n c gi i kht, h p, n c no c ng u ph i quan tm n vi c ki m d ch cc s n ph m y nh m:

B o v s c kho ng i tiu dng: trnh cho ng i tiu dng kh i b ng c ho c

n, u ng ph i cc ch t gy b nh.

B o v kinh t nng nghi p: trnh cho n n nng nghi p kh i b thi t h i do cc loi su, b nh xm nh p.

Chnh v v y, m t s n c coi cng tc v sinh d ch t c t m quan tr ng r t l n v t

ra quy nh kh t khe trong l nh v c ny, i n hnh l Australia v New Zealand. M t khc, t gc c a ng i xu t kh u, bi n php v sinh d ch t c a n c nh p

kh u c th lm ch m t c giao hng, th m ch lm cho s n ph m c a h khng th thm nh p th tr ng n c v khng p ng quy nh c n thi t. V n l ch , quy nh n m c no l "c n thi t" l i c hi u khc nhau gi a cc n c. Khi x y ra d ch b in Anh, nhi u n c c m nh p kh u th t b t Anh, nh ng c n c l i c m nh p lun c th t b t EU. Nh v y, c n ph i hi ho cc quy nh v v sinh d ch t gi a cc n c cc quy nh ny khng tr thnh ro c n i v i th ng m i.

c ng chnh l m c ch c a Hi p nh v Cc bi n php V sinh D ch t (Hi p nh SPS) c a WTO.

74. N i dung chnh c a Hi p nh SPS l g? Hi p nh SPS quy nh nh ng n i dung chnh nh sau:

Cc n c u c quy n p d ng cc bi n php v sinh d ch t , nh ng ph i d a trn c n c khoa h c.

Khng c dng cc bi n php v sinh d ch t nh m t cng c tr hnh h n ch th ng m i qu c t .

Cc n c c n tch c c hi ho cc bi n php v sinh d ch t b ng cch tham gia ho t ng c a cc t ch c qu c t trong l nh v c ny v xy d ng cc bi n php c a n c mnh trn c s nh ng tiu chu n, h ng d n ho c khuy n ngh c a cc t ch c ny.

Cng nh n tnh t ng ng c a cc bi n php v sinh d ch t c a cc n c khc.

m b o vi c thng tin y , k p th i v nh ng thay i trong chnh sch v sinh d ch t , trong c vi c m i n c ph i thi t l p m t i m u m i cung c p thng tin cho doanh nghi p v cc n c khc.

75. Cng m t s n ph m nh p kh u, c th p d ng c quy nh k thu t (theo Hi p

nh TBT) l n bi n php v sinh d ch t (theo Hi p nh SPS) c khng? V khi no th p d ng theo Hi p nh no?

- - 27

C th p d ng c quy nh k thu t l n bi n php v sinh d ch t cho cng m t s n ph m nh p kh u.

Vi c p d ng bi n php c a Hi p nh no c n c n c vo m c ch v tnh ch t c a

bi n php. M c ch c a cc bi n php v sinh d ch t t ng i h p, l nh m b o m an ton th c ph m v ng n ng a s lan truy n d ch b nh (cc bi n php ng n

ng a d ch b nh th ng ch p d ng t m th i m t th i gian ng n). Trong khi , cc quy nh k thu t l nh ng tiu chu n p d ng lu di v nhi u m c ch khc nhau: an ton s n xu t, an ton giao thng, an ninh x h i, thu n l i cho ng i tiu dng, thch

ng v i i u ki n t nhin, v n ho c a n c s t i, v.v... V d i v i th t h p nh p kh u, m t n c H i gio c th quy nh trong h p khng

c ch a ch ph m t th t l n - y l m t quy nh k thu t ph h p v i t p qun tn gio. Nh ng n u n c quy nh v hm l ng ho ch t khi x l th t c php cn l i trong h p th l bi n php v sinh d ch t nh m b o v s c kho ng i tiu dng.

76. N u xu t hi n nguy c lan truy n d ch b nh m ch a th xc nh c ngay c n

c khoa h c th c th p d ng cc bi n php v sinh d ch t phng b hay khng?

c. 77. Vi c p d ng cc bi n php v sinh d ch t c ph i tun th nguyn t c t i hu

qu c khng? C v khng. C trong tr ng h p l cc bi n php m b o an ton th c ph m, v d quy nh

v d l ng thu c tr su cho php ng l i trn rau qu , hm l ng ph gia thm vo th c ph m, lo i vi khu n c php c m t trong qu trnh ln men bia, v.v

Khng trong tr ng h p l cc bi n php nh m ng n ch n s lan truy n d ch b nh

v d ch b nh c th ch xu t pht t m t khu v c no trn th gi i nn cc bi n php v s nh d ch t c th ch h n ch nh p kh u ng, th c v t t khu v c c d ch b nh m khng h n ch i v i khu v c khc.

78. Lm sao xc nh c m c p d ng c a cc bi n php v sinh d ch t l

thch h p ho c cao qu m c c n thi t?

Vi c xc nh m c thch h p c a cc bi n php v sinh d ch t c n c ti n hnh trn c s nh gi nguy c c a cc ch t c h i v su b nh i v i s c kho con ng i v ng, th c v t. y l m t khu r t quan tr ng v n u nh gi nguy c th p qu th s khng c bi n php c n thi t ng n ch n tc h i c a d ch b nh, m n u nh gi nguy c cao qu th s t o ra tr ng i qu m c cho hng nh p kh u, i ng c

l i m c tiu t o thu n l i cho th ng m i.

Khi nh gi nguy c c n ph i xem xt nh ng v n sau:

B ng ch ng khoa h c c a vi c xu t hi n nguy c .

Ph ng php s n xu t, ch bi n t i n c s n xu t ra hng ho.

- - 28

L ch s su, b nh t i n c s n xu t/n c xu t kh u.

i u ki n mi tr ng v sinh thi.

C s v t ch t th c hi n vi c ki m d ch, cch ly, x l su b nh.

D tnh thi t h i v s n xu t n u x y ra d ch b nh.

Chi ph x l, lo i b d ch b nh n u nh chng x y ra v khng p d ng bi n php v sinh d ch t thch h p.

Hi u qu kinh t c a cc ph ng n khc nh m gi m thi u ho c lo i tr nguy c so v i vi c p d ng bi n php v sinh d ch t .

tiu chu n : standards quy nh k thu t : technical regulations th nghi m, o ki m : testing nh gi s ph h p : conformity assessment

ch ng nh n h p chu n : certification cng nh n (c quan ch ng nh n) : accreditation th a thu n cng nh n l n nhau : mutual recognition arrangement (MRA) hi ho : harmonization ph ng php ch bi n v s n xu t : production and process method (PPM) Hi p nh v Hng ro K thu t i v i Th ng m i

: Agreement on Technical Barriers to Trade

cc bi n php v sinh d ch t : sanitary and phytosanitary measures (SPS) Hi p nh v cc Bi n php V sinh D ch t : Agreement on Sanitary and Phytosanitary

Measures

***

4 TH T C C P PHP NH P KH U 79. Th t c c p php nh p kh u l g?

Th t c c p php nh p kh u l nh ng th t c hnh chnh i h i doanh nghi p ph i n p n ho c cc ti li u khc (ngoi cc ti li u do h i quan yu c u) cho m t c quan hnh chnh c php nh p kh u hng ho.

80. Hi p nh v th t c c p php nh p kh u c n i dung g? Gi y php nh p kh u l m t bi n php th ng c s d ng nh ng n c g p kh

kh n trong i u ha cn cn xu t - nh p kh u. Gi y php ny c ng c s d ng ph bi n kh ng ch s l ng nh p kh u m t m t hng nh t nh ho c thu th p d li u th ng k v m t hng .

- - 29

Hi p nh v Th t c C p php nh p kh u (Hi p nh ILP) quy nh nh ng th t c m

chnh ph cc n c thnh vin WTO ph i tun th nh m gi m t i a nh ng cng o n hnh chnh phi n ph c gy c n tr n th ng m i.

81. Gi y php t ng l g? l gi y php c c p ngay khi nh n n ho c ch m nh t l trong vng 10 ngy

lm vi c sau khi nh n n. Gi y php ny c c p khng km theo i u ki n no i v i doanh nghi p v th ng l gi y php ph c v m c ch th ng k. V b n ch t, y c th coi nh vi c doanh nghi p ch c ngh a v thng bo v i c quan qu n l Nh n c v h p ng nh p kh u c a mnh.

82. Gi y php khng t ng l g? l gi y php c c p v i m t s i u ki n, tiu ch nh t nh m n u khng h i

nh ng y u t ny th c quan qu n l Nh n c c th t ch i c p gi y php cho doanh nghi p.

Hi p nh ILP quy nh gi y php khng t ng ph i c c p trong vng 30 ngy

theo nguyn t c " n tr c - c p tr c". N u cc n xin c p php c x l ng th i (tr ng h p cng b m t th i h n nh t nh ng ng ti p nh n n) th gi y php ph i c c p trong vng 60 ngy.

83. i u ki n, tiu ch m c quan qu n l Nh n c c th d a vo t ch i c p

gi y php l g? V pha Nh n c, c th l h n ng ch, ch tiu n nh cho t ng kho ng th i

gian. N u l c p h t s l ng h n ng ch, ch tiu th c quan qu n l Nh n c s khng c p gi y php n a.

V pha doanh nghi p, c th l yu c u v quy m (doanh nghi p l n hay doanh

nghi p v a v nh ), l nh v c kinh doanh, lo i hnh (qu c doanh, dn doanh, lin doanh).

84. Yu c u cng khai th t c c p gi y php nh p kh u l nh th no? l yu c u c quan qu n l Nh n c ph i cng b m i thng tin v th t c c p

php nh p kh u sao cho t t c nh ng ai quan tm u c th tm hi u. V d thng tin v :

S l ng h n ng ch, ch tiu.

i u ki n doanh nghi p c th n p n xin c p php.

C quan qu n l Nh n c ch u trch nhi m c p gi y php

S n ph m c gi y php m i c nh p kh u. 85. Ngh a v thng bo v th t c c p php nh p kh u bao g m nh ng thng tin g?

- - 30

Th t c c p php nh p kh u l m t v n r t c cc nh xu t kh u quan tm v n c th nh h ng tr c ti p n k t qu bn hng. Do v y, m i khi m t n c c thay

i v th t c ny th n c ph i thng bo cho WTO (c th l U ban C p php Nh p kh u) v nh ng thay i , bao g m nh ng thng tin sau:

Danh sch cc m t hng ph i xin php nh p kh u.

C quan nh n n xin php c a doanh nghi p v c quan u m i doanh nghi p tm hi u thng tin v th t c c p php nh p kh u.

Ngy v tn n ph m cng b v s thay i th t c.

Ch r gi y php nh p kh u s mang tnh t ng hay khng t ng.

Nu r m c ch c a cng vi c c p php nh p kh u.

Th i gian d ki n p d ng c p php nh p kh u. 86. Cc yu c u khc c a Hi p nh ILP l g? Hi p nh ILP c ng quy nh m t s i u nh m t o thu n l i cho th ng m i v b o

v quy n l i c a doanh nghi p: bi u m u v th t c cng n gi n cng t t, khng c t ch i c p gi y php ch v nh ng l i nh khng lm thay i c b n n i dung

ch ng t . 87. Vi t Nam c gi y php t ng ch a? Theo xu h ng c i cch hnh chnh v t o thu n l i cho kinh doanh, s l ng m t

hng m Nh n c qu n l xu t - nh p kh u b ng gi y php gi m i nhi u, nh ng v n cn t n t i. V h u h t s m t hng ny u c c p gi y php khng t ng, v d xi-m ng, knh xy d ng, m t vi ch ng lo i s t thp.

T cu i n m 2001, Vi t Nam c ng b t u p d ng ch gi y php t ng i

v i hng d t may xu t kh u sang nh ng th tr ng i h i c h n ng ch (Lin minh Chu u, Th Nh K , Canada).

***

QUY CH XU T X 88. T i sao l i ph i xc nh xu t x c a hng ho trong th ng m i qu c t ? N u th ng m i qu c t di n ra trong m t hon c nh l t ng (khng c phn bi t i

x , khng c h n ch nh l ng, khng c tr c p, ph gi, ) th v n xc nh xu t x hng ho s khng ph i t ra.

S d ph i xc nh xu t x , t c l xc nh n c c coi l n i s n xu t ra hng ho,

l v:

xem hng ho c c h ng cc u i th ng m i hay khng. M t s nhm n c ho c t ch c khu v c k v i nhau cc tho thu n v u i thu quan

- - 31

ch ng h n. trnh vi c cc n c ngoi nhm hay t ch c l i d ng u i ny th c n ph i xc nh ch c ch n l hng ho xu t x t n c c h ng u i.

h n ch nh l ng nh p kh u t m t s n c nh t nh. V d hi n nay cc n c v n c p d ng h n ng ch v i hng d t may, v bi t c m t n c xu t kh u vo th tr ng n c khc h t l ng h n ng ch cho hay ch a th ph i xc nh xu t x .

ch ng l i cc hnh vi c nh tranh khng lnh m nh. c th p d ng thu ch ng ph gi, thu i khng (ch ng tr c p) th ph i xc nh c u l hng ho xu t x t n c c hnh vi c nh tranh khng lnh m nh.

ph c v m c ch th ng k s li u. 89. Quy ch xu t x l g? Quy ch xu t x l t p h p cc quy t c c m t n c p d ng xc nh xu t x

c a hng ho xu t nh p kh u. 90. T i sao l i g i n c xu t x c a hng ho l n c " c coi l n i" s n xu t ra

hng ho? N u ton b qu trnh s n xu t ra m t lo i hng ho (t khu khai thc nguyn li u,

gia cng, ch bi n thnh ph m) u di n ra t i m t n c th n c xu t x chnh l n c s n xu t ra hng ho. Tr ng h p ny th t d hi u v c g i l xu t x thu n tu.

Nh ng n n kinh t hi n i v i cc c tr ng l phn cng lao ng r r t v d ch

chuy n u t t n c ny sang n c khc lm cho hng ho ngy nay mang tnh qu c t ho. M t m t hng c th tr i qua nhi u cng o n ch bi n ho c bao g m c u ki n s n xu t t i nhi u n c khc nhau. Nh ng vi c xc nh xu t x ch cho php ta ch n m t n c coi l n i xu t x . Do v y, n c c ch n (theo cc quy t c xc

nh xu t x ) khng hon ton l n c s n xu t ra ton b m t hng , nn ch c coi l n i s n xu t ra m t hng m thi.

91. C nh ng ph ng php no xc nh xu t x ? T u trung c hai ph ng php chnh:

Theo t l ph n tr m. N u gi tr gia cng, ch bi n t i m t trong cc n c tham gia s n xu t nn m t hng t m t t l nh t nh th hng ho c coi l xu t x t n c . ASEAN l y 40% lm t l xc nh xu t x c h ng u i CEPT.

Theo s chuy n d ch dng thu . N u sau khi gia cng, ch bi n t i m t n c m tnh ch t hng ho thay i n m c c th phn lo i thnh m t dng thu khc v i tr c khi gia cng, ch bi n th hng ho c th coi l xu t x t i n c .

92. WTO quy nh v v n xu t x nh th no? V i Hi p nh v Quy ch Xu t x (Hi p nh ROO), WTO chnh th c a v n

xu t x hng ho vo ph m vi i u ch nh c a mnh. Hi p nh ROO yu c u cc n c hi ho cc quy t c xc nh xu t x hng ho d a trn nh ng quy t c m u do m t U ban k thu t a ra.

- - 32

Do vi c so n th o cc quy t c m u i h i ph i c th i gian (d ki n l 3 n m) nn

Hi p nh ROO c ng ra nh ng nguyn t c cc n c ph i tun th trong th i gian qu (t c l th i gian t khi Hi p nh c hi u l c cho n khi so n th o xong cc quy t c m u) v sau khi k t thc th i k qu .

93. Hi p nh ROO c p d ng xc nh xu t x hng ho c h ng u i

th ng m i hay khng? Khng. Hi p nh ny ch p d ng xc nh xu t x c a hng ho nh p kh u trn c

s khng phn bi t i x : hng ho nh p ch u thu su t t i hu qu c, hng ho b nh thu ch ng ph gi ho c thu i khng, hng ho b p d ng cc bi n php t

v . Nh v y, hng ho thu c di n c h ng u i trong cc khun kh nh AFTA,

GSP khng b t bu c ph i tun th Hi p nh ROO. 94. Nh ng yu c u trong th i k qu l nh th no?

Trong th i gian tr c khi cc quy t c m u c so n th o xong, cc n c ph i m b o:

Cc quy t c xc nh xu t x ph i r rng, rnh m ch.

Quy ch xu t x khng c dng lm cng c theo u i cc m c ch th ng m i, khng c lm nh h ng t i th ng m i qu c t .

Tun th nguyn t c i ng t i hu qu c v i ng qu c gia khi xc nh xu t x .

Gi y ch ng nh n xu t x ph i c c p cng s m cng t t, mu n nh t l 150 ngy sau khi nh n c yu c u c a doanh nghi p. Gi y ch ng nh n xu t x s c hi u l c trong 3 n m.

N u quy ch xu t x c thay i th s khng p d ng nh ng thay i ny cho nh ng hng ho c xc nh xu t x theo quy ch c .

Cc quy t nh hnh chnh lin quan n vi c xc nh xu t x u c th b to n s a i ho c bi b .

Gi kn cc thng tin m t. 95. C quan no ch u trch nhi m hi ho cc quy t c xu t x ?

l m t U ban K thu t v Quy ch Xu t x thu c T ch c H i quan Th gi i (WCO). U ban ny c quan h m t thi t v ch u s ch o c a U ban v Quy ch Xu t x c a WTO do Hi p nh ROO thnh l p.

96. Sau khi U ban K thu t lm xong vi c hi ho cc quy t c xu t x th t t c cc

n c thnh vin WTO s p d ng ngay?

Sau khi U ban K thu t lm xong vi c hi ho, cc quy t c ny s c U ban v Quy ch Xu t x c a WTO thng qua v trnh ln H i ngh B tr ng WTO chu n y. H i ngh B tr ng s quy t nh a cc quy t c ny thnh m t ph l c c a Hi p

- - 33

nh ROO v n nh th i i m ph l c c hi u l c cc n c thnh vin WTO p d ng.

97. Cc yu c u t ra cho quy ch xu t x sau khi hi ho?

Sau khi hi ho, quy ch xu t x c a m i n c ph i m b o:

c p d ng trong t t c cc tr ng h p c n thi t ph i xc nh xu t x trn c s khng phn bi t i x .

Tun th nguyn t c i ng t i hu qu c v i ng qu c gia khi xc nh xu t x .

Mang tnh khch quan, d hi u v d d on.

c th c hi n m t cch nh t qun, th ng nh t.

D a trn cc tiu chu n thu n.

Ch cng nh n xu t x thu n tu ho c xu t x t i n c cu i cng c s thay i c b n tnh ch t hng ho.

98. Lm sao xc nh hng ho c s thay i c b n tnh ch t sau qu trnh

gia cng, ch bi n?

y chnh l m t cng tc r t ph c t p t ra cho U ban K thu t v l n i dung chnh c a vi c hi ho quy ch xu t x . U ban K thu t ph i lm vi c i v i t ng s n ph m ho c t ng nhm s n ph m xc nh trong qu trnh gia cng, ch bi n n giai o n no th hng ho c th x p vo m t dng thu khc trong bi u thu HS - l khi hng ho c coi l c s thay i c b n v tnh ch t.

99. Ph ng php xc nh xu t x theo t l ph n tr m s khng cn p d ng n a?

Ph ng php xc nh xu t x theo t l ph n tr m v n c th c p d ng nh m t ph ng php b sung khi khng th xc nh c khi no hng ho c s thay i c b n v tnh ch t.

th t c c p php nh p kh u : import licensing procedures (ILP) Hi p nh v Th t c C p php Nh p kh u : Agreement on Import Licensing Procedures gi y php t ng : automatic licence gi y php khng t ng : non-automatic licence quy ch xu t x : rules of origin (ROO) xu t x thu n tu : Hi p nh v Quy ch Xu t x : Agreement on Rules of Origin

***

5 XC NH TR GI H I QUAN

100. T i sao l i c v n xc nh tr gi h i quan?

- - 34

Xc nh tr gi tnh thu h i quan l m t v n d gy mu thu n gi a Nh n c v doanh nghi p. C quan h i quan (thay m t Nh n c) lun mu n thu c nhi u ti n thu cho ngn sch. Trong khi , doanh nghi p l i lun mu n ph i tr ti n thu m c th p nh t kh i ph i t ng chi ph cho s n ph m xu t/nh p kh u.

Chnh s mu thu n ny tr thnh m t ch ng ng i cho l u thng hng ho qu c

t . V v y, WTO c ng nh WCO (T ch c H i quan Th gi i) u coi y l m t v n u tin gi i quy t.

101. Mu thu n gi a c quan h i quan v doanh nghi p th ng pht sinh cng o n

no? Mu thu n th ng pht sinh khi xc nh tn g i c a hng ho nh p kh u (ho c xu t

kh u) m chuyn mn g i l "p m". N u coi hng ho nh p kh u c tn g i t ng ng v i dng thu x trong bi u thu , thu su t c th cao h n ho c th p h n nhi u so

v i khi coi hng ho t ng ng v i dng thu y trong bi u thu . D nhin, h i quan th ng mu n ch n dng thu c thu su t cao, trong khi doanh nghi p lun ch n dng thu c thu su t th p.

Vi c xc nh hng ho c tn g i t ng ng v i dng thu no i khi l m t cng

vi c v cng ph c t p, ph i c n c vo thnh ph n, c u t o, hm l ng, ch t l ng, cng d ng, ... c a hng ho. Tr ng h p kh kh n, ph i nh n c quan gim nh m i c th xc nh chnh xc tn g i c a hng ho.

102. C m y ph ng php nh thu i v i hng nh p kh u? T u trung c 2 ph ng php chnh.

nh thu theo ph n tr m tr gi hng ha, g i l thu ph n tr m hay thu theo tr gi. V d m t hng tr gi 100$, thu su t l 5% th thu quan ph i thu s b ng 100$ x 5% = 5$.

nh thu theo n v o l ng (kh i l ng, th tch, dung tch), g i l thu tuy t i. V d , thu su t 1$/lt r u th khi nh p kh u 100 lt r u (b t k tr gi), nh

nh p kh u s ph i tr 1$ x 100 lt = 100$. Ph ng php th ba chnh l s k t h p c a hai ph ng php trn, g i l thu g p. V

d v i thu su t 5% + 1$/lt, gi s m i lt r u gi 20$ th s thu quan ph i thu s l (20$ x 100 lt x 5%) + (1$ x 100 lt) = 100$ + 100$ = 200$.

103. Hnh nh trn th c t ch th y ng i ta s d ng ph ng php nh thu ph n

tr m? ng nh v y. Ngy nay h u h t cc n c u s d ng ph ng php ny, v nh ng l

do sau:

m b o cng b ng. Tr gi hng nh p cng nhi u th s thu ph i tr cng l n.

D tnh ton. T ng s hng ha nh p kh u c th o b ng nhi u n v khc nhau: t n ( i v i l ng th c, phn bn), mt kh i (kh t), bao (c ph), lt (bia), chi c (-t, xe my), mt (v i), mt vung (knh, g ch men), nh ng u c th quy v

- - 35

m t n v chung l tr gi, do c th d dng so snh thu su t, s ti n thu thu c.

D th ng l ng c t gi m trong m phn th ng m i. 104. V y Hi p nh Tr gi H i quan WTO c ph i l yu c u cc n c thnh vin p

d ng ph ng php nh thu theo ph n tr m tr gi hay khng? Khng ph i nh v y, m Hi p nh ny ra ph ng php xc nh tr gi hng

ha b nh thu . 105. T i sao l i n y sinh v n ny? Ta bi t s thu quan ph i tr b ng thu su t nhn v i tr gi hng ha, hay ni cch

khc, s thu quan ph i tr ph thu c vo s bi n thin c a c hai y u t kia. Trong khi thu su t cng b r rng v t thay i th tr gi hng ha l i c th khc nhau do bi n ng gi trn th tr ng v c bi t l do c n c vo u xc nh tr gi.

N u tr gi hng b tnh cao h n gi tr th c th s thu quan ph i n p t ng ln, t c l

hng ha kh xm nh p th tr ng h n. Nh v y th ngh a c a vi c m phn c t gi m thu quan s khng cn n a. V v y c n ph i c quy nh v ph ng php xc

nh tr gi hng ha tnh thu quan. chnh l m c ch c a Hi p nh Tr gi H i quan (vi t t t l ACV) m tn g i y l Hi p nh Th c hi n i u VII c a GATT 1994.

106. Hi p nh ACV yu c u xc nh tr gi hng ha tnh thu theo ph ng php

no? N i dung c b n c a ACV l yu c u c quan h i quan xc nh tr gi hng ha b

nh thu trn c s gi ghi t i h p ng, ha n (g i l tr gi giao d ch). 107. Cc chi ph khc nh ng gi, b c x p, l ph, ... c b coi l c s tnh thu

khng? Tr gi giao d ch khng ph i ch bao g m gi ghi trn h p ng m cn c th bao

g m m t s chi ph khc: ti n hoa h ng, mi gi i, ti n ng gi, l ph gi y php, c c ph v n chuy n v b o hi m (n u c n c theo gi CIF).

ACV khng cho php tnh cc lo i chi ph sau vo tr gi giao d ch: c c v n t i n i

a sau khi nh p kh u, chi ph l p rp, duy tu, b o hnh sau khi nh p kh u, cc lo i thu tr sau khi nh p kh u.

108. N u th ng nhn c tnh khai gi hng ha th p xu ng gi m s thu ph i n p

th sao? y chnh l kh kh n l n nh t khi p d ng ACV: v n gian l n th ng m i. ACV

cho php c quan h i quan t ch i ch p nh n gi hng ha do th ng nhn khai khi c l do nghi ng tnh trung th c v ng n c a cc chi ti t ho c ch ng t do th ng nhn xu t trnh trong m t s tr ng h p sau y:

Khi vi c mua bn khng th c s di n ra

Khi gi hng ho b h th p do m i quan h gi a ng i mua v ng i bn

- - 36

Khi h p ng mua bn t ra m t s i u ki n h n ch vi c s d ng hng ho 109. N u th ng nhn khng ng v i nh ng l do m c quan h i quan a ra

bc b tr gi giao d ch c a h th sao? Th th ng nhn c quy n gi i thch, ch ng minh v tnh trung th c, chnh xc c a tr

gi giao d ch do mnh khai bo. N u c quan h i quan v n ch a b ng lng v i vi c gi i thch, ch ng minh th th ng

nhn c quy n yu c u c quan h i quan cho bi t l do b ng v n b n th ng nhn c th khi u n i ln c p cao h n ho c n tr ng ti, thanh tra.

110. i u g x y ra n u h i quan bc b tr gi giao d ch do th ng nhn khai v

th ng nhn khng mu n gi i thch, ch ng minh? Li u h i quan c s d ng b ng gi t i thi u tnh thu hay khng?

Trong tr ng h p nh trn, ACV a ra 5 ph ng php mang tnh trung l p, khch

quan xc nh tr gi giao d ch. Cc ph ng php ny x p theo th t u tin v ch khi no khng th p d ng ph ng php u tin cao h n th m i s d ng n ph ng php ti p theo.

B ng gi t i thi u tnh thu s khng c p d ng n a. 111. Xin cho bi t c th h n v 5 ph ng php ni trn. N m ph ng php , x p theo th t u tin, l:

1. Xc nh theo tr gi giao d ch c a hng ho gi ng h t.

2. Xc nh theo tr gi giao d ch c a hng ho t ng t

3. Kh u tr : Tr gi giao d ch xc nh b ng cch l y gi bn c a hng ho gi ng h t ho c t ng t trn th tr ng n c nh p kh u tr i cc y u t nh thu , chi ph v n chuy n, b o hi m, li.

4. C ng d n: Tr gi giao d ch xc nh b ng cch c ng chi ph s n xu t hng ho v i m t kho n chi ph v li m c ph bi n i v i lo i hng ho .

5. Suy lu n: L s p d ng c a b n ph ng php trn m t cch linh ho t, t c l ch c l ng m c t ng i.

***

KI M NH TR C KHI X P HNG

112. Ki m nh tr c khi x p hng l g? Ki m nh l vi c ki m tra nh m xc nh s ph h p v m t s l ng, ch t l ng, gi

c gi a hng ha trn th c t v i cc i u kho n nu trong h p ng. Ho t ng ny do m t n v c l p v i ng i bn (ng i xu t kh u) v ng i mua (ng i nh p kh u) ti n hnh.

T i Vi t Nam, chng ta lm quen v i l nh v c ny qua ho t ng c a Vinacontrol,

Quacert hay SGS (m t cng ty Thu S ).

- - 37

Ki m nh tr c khi x p hng (g i t t l PSI) l vi c ki m nh di n ra tr c khi giao

hng xu ng tu, t c l th c hi n t i n c xu t kh u. 113. M c ch c a ki m nh tr c khi x p hng l g? y th ng l yu c u c a ng i mua nh m m b o hng ha mnh nh mua l ng

quy cch, ph m ch t, s l ng. D ch v ny th ng c s d ng b i doanh nghi p cc n c ang pht tri n, nh ng ng i th ng khng c i u ki n tm hi u

t ng t n v ngu n hng v i tc. Nh ng khng ch c doanh nghi p, m chnh ph m t s n c ang pht tri n c ng s

d ng d ch v ki m nh tr c khi x p hng nh m ch ng th t thot v n ra n c ngoi, ch ng th t thu thu quan ho c ng n ng a nh p kh u vo n c mnh nh ng s n ph m

c h i. 114. T i sao l i c th dng d ch v PSI ch ng th t thot v n ho c th t thu thu

quan? T i nh ng n c c ch h n ch nh p kh u ho c ki m sot ngo i h i ch t ch ,

th ng nhn th ng c xu h ng khai gi trn ha n cao h n gi th t. H l i d ng danh ngh a nh p kh u hng ha, nh ng k th c l chuy n ti n ( c bi t l ngo i t m nh) ra n c ngoi dng cho m c ch khc. V i doanh nghi p lin doanh ho c chi nhnh cng ty n c ngoi th c ng l m t cch chuy n ti n li v n c. Do , chnh ph n c nh p kh u s d ng d ch v PSI ki m tra gi t i n c xu t kh u

nh m lo i tr vi c thng ng khai gi hng ha trn ha n cao h n gi th t. Trong m t tr ng h p khc, ng i mua c th yu c u ng i bn ghi gi trn h p

ng, ha n th p h n gi th t c n c vo h i quan s thu thu nh p kh u c a h t h n. Ho c ng i mua yu c u ng i bn m t sai tn hng ha chuy n sang m t dng thu c thu su t th p h n. Nh ng i u ny lm nh h ng t i thu ngn sch c a n c nh p kh u, do chnh ph n c nh p kh u s d ng d ch v PSI m b o gi khng b khai th p xu ng v hng ha khng b p sai m thu .

115. C s no WTO a v n ki m nh tr c khi x p hng vo ph m vi i u

ch nh c a mnh? C th quan st th y r ng cc n c s d ng d ch v PSI u l cc n c ang pht

tri n v h u h t trong s ny u g n vi c cho php nh p kh u v i i u ki n ph i ki m nh hng ha tr c khi giao xu ng tu. Trong khi , nh ng ng i xu t kh u l i

khng t ra thch th v i d ch v ny. Th t d hi u v n u k t qu ki m nh bnh th ng, ph h p v i h p ng th khng sao, nh ng n u n v ki m nh cho r ng c s khc bi t gi a h p ng v hng ha th c t , th ng g p nh t l khc bi t v gi c , khi n h ph i tranh lu n, ch ng minh, lm hng ha giao ch m l i th thi t h i s r i vo ng i xu t kh u.

V v y, Hi p nh v Ki m nh tr c khi x p hng (Hi p nh PSI) c a WTO ra i

nh m i u ha l i ch c a ng i xu t kh u v yu c u c a n c nh p kh u.

- - 38

116. Ph m vi p d ng c a Hi p nh PSI nh th no? Hi p nh PSI ch p d ng cho ho t ng ki m nh tr c khi x p hng do chnh ph

n c nh p kh u thu ho c b t bu c ph i th c hi n. Nh v y, Hi p nh ny khng p d ng trong tr ng h p ki m nh tr c khi x p

hng do doanh nghi p nh p kh u yu c u. 117. N i dung Hi p nh PSI c p n v n g? Hi p nh PSI ra cc quy t c cho n c xu t kh u v n c nh p kh u c s d ng

d ch v PSI m b o ho t ng ny khng gy tr ng i n th ng m i. 118. C th ki m nh ngay n c s n xu t ra hng ha thay v ki m nh n c

xu t kh u khng? C th , ch khi no vi c ki m nh khng th ti n hnh n c xu t kh u v l do xc

ng. 119. Tiu chu n ki m nh v m t ch t l ng l tiu chu n no? Chnh l tiu chu n do ng i bn v ng i mua th a thu n p d ng. N u khng c

i u kho n v tiu chu n ny th s p d ng tiu chu n qu c t . 120. C l ki m nh gi l v n ph c t p nh t. Hi p nh PSI quy nh v v n

ny nh th no? Hi p nh PSI cho php n v ki m nh so snh gi trn h p ng v i gi c a hng

ha gi ng h t ho c t ng t c cho bn t n c xu t kh u sang n c nh p kh u ho c sang m t n c khc.

N u vi c so snh cho th y c s khc bi t v gi, Hi p nh cho php tnh n nh ng

y u t ngoi gi m t cch h p l. V d gi bn c a cng m t hng vo nhi u th tr ng l khc nhau, tu theo nhu c u v m c s ng t i m i th tr ng: gi bn c a m t i giy th thao Nike sang chu u c th chnh l ch kh nhi u v i gi bn cng lo i

giy sang chu . N u so snh v i gi t i m t n c th ba th n v ki m nh c ng ph i tnh n nh ng

y u t tc ng n gi mua c a ng i nh p kh u nh ng n c khc nhau. Ngoi ra, cn c nh ng y u t khc lm cho gi c th bi n ng c ng c n c tnh

n: quy m t hng (nhi u hay t), th i gian giao hng (nhanh hay ch m); i u ki n thanh ton (tr ngay hay tr ch m); t c tr t gi t i th i i m giao d ch; c i m kh h u th i ti t t i th i i m giao hng; yu c u c bi t v thi t k , trnh by, ng gi; chi ph mi gi i (t hay nhi u); quan h b n hng gi a ng i bn v ng i mua (gi m gi cho khch hng thn tn, lu n m) ho c cc i u ki n khc khng th hi n thnh ti n (th i gian b o hnh di hay ng n), v.v...

121. C th so snh v i gi c a cng lo i hng ha nh ng c s n xu t n c

nh p kh u hay khng? Khng.

- - 39

122. Cc quy nh khc c a Hi p nh PSI l g? Hi p nh PSI c ng quy nh p d ng i ng t i hu qu c v i ng qu c gia trong

ho t ng ki m nh tr c khi x p hng. Cc lu t l c a n c yu c u ki m nh c ng nh th t c, tiu ch ki m nh ph i c cng b r rng. ng th i, thng tin lin quan n qu trnh ki m nh c ng ph i c gi kn m b o quy n l i c a ng i xu t kh u v ng i nh p kh u.

Qu trnh ki m nh c n ph i trnh m i s ch m tr , tr hon khng c n thi t. 123. H i quan c th s d ng gi do n v ki m nh a ra lm c n c xc nh

tr gi tnh thu khng? Trong khi Hi p nh PSI cho php n v ki m nh s d ng gi xu t kh u sang cc

n c th ba so snh th Hi p nh ACV l i khng cho php h i quan tham kh o gi xu t kh u sang th tr ng khc xc nh gi tr tnh thu . Do v y, h i quan kh c th s d ng k t qu c a n v ki m nh v khng th r k t qu ny c lin quan n gi xu t kh u sang cc n c th ba hay khng.

Nh ng v m t trong nh ng l do chnh ph n c nh p kh u s d ng ho c yu c u s

d ng d ch v PSI l h tr h i quan pht hi n gian l n th ng m i thng qua vi c khai gi qu cao ho c qu th p nn h i quan c php dng k t qu ki m nh tham kh o ho c tnh ton th . H i quan khng c xc nh tr gi tnh thu ch d a trn k t qu ki m nh.

124. i v i nh ng h p ng c tr gi nh th c b t bu c ph i ki m nh tr c khi

x p hng khng? Thng th ng l khng. Nh ng tr gi n m c no c coi l nh th do t ng n c

quy nh. 125. T i sao h u h t cc hi p nh c a WTO u c m t u ban gim st thi hnh m

Hi p nh PSI l i ch c m t nhm cng tc? Vi c chnh ph cc n c nh p kh u ph i d a vo d ch v PSI gip h i quan u

tranh ch ng gian l n th ng m i qua gi cho th y s h n ch n ng l c c a h i quan cc n c ny. V lu di, WTO khuy n khch cc n c ang s d ng d ch v PSI nng cao n ng l c h i quan c a mnh c th t ki m tra tnh xc th c c a gi hng ha nh p kh u do th ng nhn khai bo m khng c n d a vo d ch v PSI (t t nhin khi doanh nghi p nh p kh u v n c php s d ng d ch v PSI n u t h th y c n thi t ph i lm nh v y).

M t khc, s l ng n c b t bu c s d ng d ch v PSI c ng khng nhi u, ch c 37

n c, do y khng ph i l v n th ng tr c trong th ng m i qu c t . Nhm cng tc v PSI c l p ra ch gip i H i ng WTO nh k r sot Hi p nh. Sau ny, v n PSI s c a vo ph m vi qu n l c a U ban v Tr gi H i quan.

- - 40

hng ho gi ng h t : identical goods hng ho t ng t : similar goods Hi p nh Tr gi H i quan : Agreement on Customs Valuation ki m nh tr c khi x p hng : pre-shipment inspection (PSI) thu g p : compound duty thu theo tr gi : ad valorem duty thu tuy t i : specific duty T ch c H i quan Th gi i : World Customs Organization (WCO) tr gi giao d ch : transaction value xc nh tr gi h i quan : customs valuation

***

10. TR C P V PH GI 126. C ph i Hi p nh v tr c p v cc Bi n php i khng l hi p nh duy nh t

trong WTO c p n tr c p? Khng ph i. Hi p nh v Tr c p v cc Bi n php i khng (Hi p nh SCM) ch

p d ng i v i tr c p cng nghi p. Cn tr c p nng nghi p thu c ph m vi i u ch nh c a Hi p nh Nng nghi p.

Quy nh khi qut v tr c p c nu t i i u XVI c a Hi p nh GATT 1994. 127. Th no c coi l tr c p? Tr c p l vi c chnh ph dnh cho doanh nghi p nh ng l i ch m trong i u ki n

thng th ng doanh nghi p khng th c. Nh ng l i ch c th pht sinh t vi c chnh ph tr c ti p cung c p ti n (cho khng, cho vay v i i u ki n u i, c p thm v n), chnh ph b o lnh tr cc kho n vay, chnh ph hon cc kho n thu ph i thu, chnh ph cung c p ho c mua hng ha, d ch v v i gi c thu n l i cho doanh nghi p, v.v...

128. Ph gi v tr c p khc nhau nh th no? Ph gi l hnh ng c a b n thn doanh nghi p. Vi c bn s n ph m hng ho d i

gi thnh ch c th th c hi n d a trn ti m l c ti chnh c a chnh doanh nghi p . N u khng, h s b ph s n.

Tr c p l hnh ng c a chnh ph . Hnh ng ny c ng c th d n n m t k t qu

gi ng v i ph gi - l vi c doanh nghi p bn s n ph m ra v i gi th p. Nh ng doanh nghi p ch c th lm vi c ny khi c tr c p t chnh ph .

C hai bi n php ny u l nh ng hnh vi c nh tranh khng lnh m nh. 129. V i vi c thi hnh Hi p nh SCM, cc n c thnh vin WTO s khng cn tr

c p n a? Khng ph i th . Hi p nh SCM khng b t bu c cc n c ph i b t t c cc kho n tr

c p m ch c m ho c h n ch nh ng lo i tr c p gy tc ng tiu c c n th ng m i c a n c khc.

- - 41

130. WTO phn lo i tr c p nh th no? Theo Hi p nh SCM, tr c p c phn lm 3 lo i:

Tr c p b c m s d ng (tr c p )

Tr c p c php s d ng, nh ng c th b ki n (tr c p vng)

Tr c p c php t do s d ng (tr c p xanh) 131. T i sao l i g i l tr c p , vng, xanh? y l m t cch hnh t ng ha cho d nh . N u lin h v i cc mu c a n tn hi u

giao thng ( n - c m i, n vng - chu n b i ho c chu n b d ng, n xanh - c i) th b n s d nh lo i tr c p no l lo i b c m v lo i tr c p no c php

s d ng) 132. Tr c p lo i no b coi l tr c p ? Cc hnh th c tr c p xu t kh u, tr c p s d ng hng trong n c thay cho hng

nh p kh u u b x p vo tr c p , t c l b c m s d ng. Ngoi vi c chnh ph tr c ti p c p ti n cho doanh nghi p gip xu t kh u, nh ng

ho t ng sau c ng thu c ph m vi tr c p xu t kh u:

Cung c p nguyn li u c h ng tr c p s n xu t hng xu t kh u;

Mi n thu tr c thu (v d thu l i t c c c do xu t kh u);

Hon thu nh p kh u i v i nguyn li u s n xu t ra hng xu t kh u qu m c s d ng s n xu t hng xu t kh u;

Hon thu qu m c ng c kh u tr i v i hng xu t kh u;

Cho vay tn d ng xu t kh u v i li su t th p h n chi ph. 133. Vi c mi n thu gin thu i v i hng xu t kh u c b coi l hnh ng tr c p

cho xu t kh u hay khng? Vi c mi n ho c hon tr cc lo i thu gin thu (thu doanh thu, thu tiu th c bi t,

thu gi tr gia t ng, thu ti nguyn, thu mn bi, ) i v i hng xu t kh u khng b coi l tr c p. i v i tr ng h p hon thu , gi tr thu c hon khng c v t qu gi tr thu gin thu m hng ho ph i ch u khi tiu th trong n c.

134. Vi c c m s d ng tr c p c hi u l c v i t t c cc n c? Tr c y, ch c cc n c pht tri n b c m s d ng tr c p xu t kh u. T khi WTO

i vo ho t ng (thng 1/1995), quy nh ny c ng p d ng cho c cc n c ang pht tri n, tr cc n c c t ng s n ph m qu c dn theo u ng i d i 1000US$).

Tuy nhin, cc n c ang pht tri n c ng c m t th i gian qu 8 n m (t c l n

thng 1/2003) tr c khi ph i tun th hon ton ngh a v ny. Trong th i gian qu , m c tr c p xu t kh u khng c t ng thm.

- - 42

135. Tr c p vng bao g m nh ng lo i tr c p nh th no? Tr c p vng l nh ng tr c p mang tnh c tr ng, khng ph bi n. i t ng nh n

nh ng tr c p ny ch gi i h n trong m t ho c m t s doanh nghi p, m t ho c m t s ngnh s n xu t ho c m t khu v c a l nh t nh.

136. T i sao tr c p vng c php s d ng m l i c th b ki n? Tr c p vng c php s d ng, n u nh chng ch d ng m c khng gy tc ng

tiu c c n quy n l i c a cc n c khc. N u gy tc ng tiu c c n quy n l i c a cc n c khc th n c s d ng tr c p

vng c th b cc n c lin quan p d ng cc bi n php kh c ph c nh nh thu b sung i v i s hng nh p kh u c tr c p (g i l thu i khng) ho c ki n ra C quan Gi i quy t Tranh ch p c a WTO.

137. Nn hi u nh th no l "tc ng tiu c c"? Tc ng tiu c c c coi l xu t hi n khi:

Hng nh p kh u c tr c p gy t n h i cho s n xu t trong n c c a n c nh p kh u: s n l ng hng s n xu t trong n c b gi m ng k , s ng i th t nghi p trong ngnh ny t ng.

Lm m t gi tr cc u i thu quan t c. Trong m phn th ng m i, n c xu t kh u v n c nh p kh u t s cn b ng nh t nh v thu quan, nay do hng ha c tr c p trn vo nn s cn b ng khng cn n a.

C kh n ng nh h ng nghim tr ng t i quy n l i c a cc n c khc: khi t ng tr gi tr c p v t qu 5% gi hng; b l ; xa n , v.v...

138. Cn tr c p lo i no c x p vo tr c p xanh? l nh ng tr c p mang tnh ph c p, khng phn bi t gi a cc ngnh hay cc

doanh nghi p, v d a trn nh ng tiu ch kinh t khch quan. Nh ng d ng tr c p sau d khng mang tnh ph c p, nh ng c ng c coi l tr c p

xanh: tr c p cho cng tc nghin c u c a doanh nghi p, tr c p h tr p ng cc tiu chu n mi tr ng, tr c p pht tri n s n xu t nh ng vng l c h u. Nh ng d ng tr c p ny c m t s i u ki n km theo.

Theo truy n th ng, tr c p cho khu v c doanh nghi p v a v nh c ng c x p vo

tr c p xanh. 139. Thu i khng v thu ch ng ph gi c c p d ng v th i h n hay khng? Khng. Th i gian t i a p d ng thu i khng v thu ch ng ph gi l 5 n m, tr

tr ng h p c c s xc ng cho th y n u ch m d t nh thu th tr c p ho c ph gi v n ti p t c gy thi t h i cho s n xu t trong n c ho c c kh n ng xu t hi n tr l i. Quy nh 5 n m ny c g i l i u kho n hong hn.

- - 43

N u xt th y thch h p th m t n c c th ch m d t nh thu i khng, thu ch ng p