Hoera, open ruimte! Nieuwe verhalen in de praktijk

Hoera, open ruimte!Nieuwe verhalen in de praktijk

VVSG-studiedag 1 december 2015Griet Celen, Vlaamse LandmaatschappijSylvie Fosselle, Vlaamse LandmaatschappijRik Samyn, provincie West-Vlaanderen

open ruimte onder druk

in 2011 : inname van 23 km² open ruimte elke dag : verlies van 6 ha open ruimte

van 6 miljoen naar 7 miljoen Vlamingen?

02/12/2015 3© 2013, VITO NV

Land use

BAUYear:

business as usual is geen optie!

VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ 2/12/2015 │4

Hinderpalenversnippering in het administratieve en bestuurlijke landschapopen ruimte = restruimte

Nieuwe kansen :stijgende vraag naar kwalitatieve omgeving en geïntegreerde aanpak een stijgend gevoel van urgentie (economische impact)op Europees niveau toenemend strategisch belang van open ruimte

open ruimte =


voedselproductieenergieproductieaanpassing aan klimaatveranderingrecreatie, gezondheid en welzijnbescherming tegen wateroverlastbiodiversiteit

en moet de leiding nemen in toekomstige ontwikkelingen in Vlaanderen

innovatie in inhoud

teveel opgesloten binnen ‘open ruimte’ waardoor kansen blijven liggen, strijd om ‘ruimte’ het centrale thema blijft en blijvende inname van open ruimte niet echt wordt beantwoorddus :

brug slaan naar andere thema’s, actoren, frisse coalitiesaansluiting zoeken bij ‘harde’ ontwikkelingennieuwe wervende toekomstverhalen waarbij open ruimte meer sturend wordt bij toekomstige ontwikkelingen


stadsrandbouw

voedsellandschap

landschapsbouw

smarter agro

ambitieuze landschappen

open ruimte infrastructuur

uittesten in cases

Voedsellandschap Pajottenland-Brussel

Foto!


Smarter Agro Midden-West-Vlaanderen

Foto!

Voedsellandschap Pajottenland - Brussel



Open Ruimte Platform

Sla een brug tussen open ruimte en de stadMaak troeven en functies open ruimte zichtbaar voor de stad


Faciliteren ‘Voedselverbinding’ tussen stad en open ruimte

Ruim concept

Fysiek – mentaal

Hefboom




Barrières

Logistiek

Toegang tot grond

testcase


Testcase

Nav bestaande samenwerking met partners

Zoeken naar innovatieve aanpak, methodes, proces, samenwerking met nieuwe actoren, rol overheid


Innovatie in toegang tot grond & logistiek

Hoe kan landbouwgrond in onbruik geheractiveerd worden en waar gewenst ingezet worden voor korteketen landbouw?Verschillende soorten aanpak nodigIdeeën van partners:

Tupperterre van Terre-en Vue: privé-eigenaarsEspace-test van Début des haricots: overheidsgronden gemeente & gewest

Verschillende businessmodellen nodigWelke mogelijkheden biedt landschap voor verwerking, afzet, gecombineerde mobiliteit,…?Marketing & communicatie: streekmerk, digitale platformen Koppeling met landschappelijke ontwikkelingHefboom voor dorpenbeleid



Smarter Agro Midden-West-Vlaanderen1 december 2015

Rik Samyn

25

26

1. Een probleem van waterbeheer

LBE/voorbereidingen Hoera/Wateroverlast_Wingene_2min.mp4

LBE/voorbereidingen Hoera/Wateroverlast_Wingene_2min.mp4

27

2. Kaart hoogtemodel van getroffen gebied

28

3. Actieplan tegen wateroverlast

Goed onderhoud van rioolstelsel en waterlopen

Herwaarderen fijnmazig netwerk van grachten,

ingebuisde grachten en waterlopen terug in open profiel

aanleggen

Inzetten op erosiebestrijding in hellende gebieden

Maatregelen die meer ruimte geven aan en snelheid

van water afremmen

Voorzien nodige buffering met vertraagde afvoer i.k.v.

RO (watertoets)

Aanleggen van gecontroleerde overstromingsgebieden

Consensus op basis van urgentie!

29

4. De ruimere context

Een intensieve landbouwstreek…

Een internationaal centrum van agro-industrie

met kapitaalsintensieve teelten, hoog

dynamische landbouw en verwerkende

industrie

Grote gevolgen voor landschap, grond- en

bodemkwaliteit en mobiliteit

Geconfronteerd met klimaatverandering:

langere periodes van droogte, wateroverlast en

erosie

30

5. Kaart vermesting

31

6. Stelling: omgeving Roeselare moet land-

en tuinbouwstreek blijven

0 = helemaal niet akkoord / 10 = helemaal akkoord

32

7. Stelling: beoordeling grote bedrijven

Niet storend,

en er mogen

er gerust

nog

bijkomen

Niet storend,

maar ik heb

liever niet

dat er nog

bijkomen

Het maakt

me weinig of

niets uit

Storend

maar ik vind

het

belangrijk

dat ze

kunnen

blijven

Storend en

ik vind dat ze

best

verdwijnen

33

8. Smarter Agro

Samenwerken aan een geïntegreerd kader voor

afzonderlijke ingrepen die water, landbouw en landschap

met elkaar verbinden:

landbouwers in het gebied zitten op hun grenzen op

vlak van bedrijfsuitbreiding

sommige omwonenden klagen over de overlast door

de opschaling van de landbouw

de ecologische kwaliteit van de regio moet verhoogd

worden

Wil deze regio zich verder ontwikkelen, moet er gezocht

worden naar slimme koppelingen met winsten voor de

verschillende facetten van het gebied.

34

9. De ambitie van lokale partners

Samen met de actoren (landbouwers, gemeenten,

provincie, Inagro, VLM) zoeken naar

oplossingsrichtingen voor win-win water –

landbouw-landschap

Uittesten van de aangereikte maatregelen en

opvolgen van resultaten in situ

In concreto: • maatregelen tegen wateroverlast

• testen slimme beek-en puttensysteem stroomopwaarts

• testen denitrificatietechnieken

• multifunctionele landschapsopbouw in relatie tot

landbouw en watervraagstuk

op basis van testcase aanbevelingen genereren

voor gelijkaardige opgaves en verwerkende

industrie

35

10. De ambitie van het ORP

Versterken van lokale dynamiek en ambitie via testcase

Innovatie stimuleren op vlak van

samenwerkingsvormen en financieringsstructuren

Watervraagstuk gekoppeld aan de creatie van een

nieuw landschap in intensief landbouwgebied

Formuleren van conclusies op vlak van

instrumentarium, nieuwe samenwerkingsvormen,

beleidsaanbevelingen

36

11. 3 onderzoeksniveaus

1. Geïntegreerd werken aan het watervraagstuk

Onderzoek naar verhoging buffercapaciteit door

inschakeling van open putten in een beeksysteem

Hoofdvragen: Wat is de opvangcapaciteit bovenstrooms van het inschakelen van individuele

waterputten in een beeksysteem voor het reduceren van overstromingsgevaar

benedenstrooms?

Welke winsten biedt dit niet alleen voor de wateroverlast benedenstrooms, maar

hoe kunnen ook erosiemaatregelen / waterkwaliteit en denitrificatie / biodiversiteit

(kikkerpoelen) / ecologische waarde / landschappelijke waarde / toegankelijkheid

van het landschap / recreatiemogelijkheden / energielandschap / … geïntegreerd

worden binnen dit systeem?

Wie is verantwoordelijk voor wat? En welke instrumenten kunnen gebruikt worden

Wanneer?

Hoe kan dit gefinancierd worden?

Welke samenwerkingen ontstaan hierrond?

37


2. Positie van de landbouwer

Onderzoek naar de rol van de landbouw(er) op vlak van

waterbuffering en de creatie van een nieuw landschap

Hoofdvragen: Hoe kan voor de landbouw de toegang tot water vergroot en

gegarandeerd worden?

Wat zijn de winsten voor en mogelijke bijdragen door de

landbouw(er) in het geïntegreerd watervraagstuk en het bouwen

aan het landschap? Hoe kan dit voor de landbouwer een

economische meerwaarde vormen?

In welke mate zal dit de huidige landbouwbedrijfsvoering

beïnvloeden?

Met welke instrumenten en welke verantwoordelijkheden kan de

positie van de landbouw in dit gebied ondersteund worden?

38


3. Onderzoek naar de meerwaarde van deze

geïntegreerde benadering op vlak van ecologie,

beeldkwaliteit, energiewinning, recreatie… van het

landschap

Hoofdvragen:

Hoe kunnen visies op landschap mee geïntegreerd

worden bij ingrepen rond water?

Hoe kan de omgevingskwaliteit verbeterd worden in

individuele ingrepen?

Welke samenwerkingen kunnen aangegaan worden?

Met welke financiering?

39

14. Stand van zaken en verdere planning

Aanzet in verschillende projecten:

Thought 4 Food – toekomst van het landschap

Ruimtelijk Strategisch Project Glastuinbouw

Inrichtingsnota Driehoek

Veldgebied Jabbeke-Wingene

Stad-Land-Schap ‘t West-Vlaamse Hart

40

15. Stand van zaken en verdere planning

Oprichting kerngroep

Ondertekening engagementsverklaring (december)

Informatieronde naar landbouwers en

landbouworganisaties (december)

Brainstormsessies per onderzoeksniveau (vanaf

januari)

Uitwerken geïntegreerd scenario en voorbereiding

implementatie (maart tot juni)

Effectieve implementatie en aanbevelingen

41

16. Uitgangspunt situatie

42

17. Toekomstbeeld robuust

43

18. Toekomstbeeld accentueren

44

Dank voor uw aandacht.

en nu verder?VVSG, VVP, Ruimte Vlaanderen en VLM namen het initiatief om een open ruimte platform op te richten :

gouverneur AntwerpenDepartement MOW;Departement Landbouw en VisserijAgentschap OndernemenAgentschap Natuur en BosAgentschap onroerend erfgoedOVAMTeam stedenbeleidTeam Vlaams bouwmeesterILVO


INBOBoerenbondBBLNatuurpuntRegionale landschappenMinaraadUniversiteitenVVSGVVPRuimte VlaanderenVlaamse Landmaatschappij


testen

Pannenfabriek Noord-Turnhout

Voedsellandschap Pajottenland-Brussel

Smarter-agro Midden-West-Vlaanderen

Electrabelsite Schelle


Koppeling recreatie, landschap, industrie, focus op instrumenten herbestemming

Koppeling landbouw, logistiek, verwerking, afzetmarkt en landschap, focus op toegang tot grond, korte keten landbouw, winsten voor landschap en dorpenbeleid

Koppeling tussen landbouw, water en landschap, focus op geïntegreerd watervraagstuk, veranderende rol landbouwer en nieuw landschap in intensief landbouwgebied

Koppeling tussen industrie, landschap en energie, focus op bouwen energielandschap, potentieel van watergebonden ontwikkeling

leren

20 nieuwe actoren6 innovatieve trajecten4 testcases6 experten20 deelnemers open ruimte platform


gaan samen na welke procesdoorbraken en nieuwe inhoudelijke koppelingen er nodig zijn om de toekomstverhalen voor de open ruimte kans op slagen te geven

open ruimte congres


Georganiseerd door VLM, VVP, VVSG, Ruimte Vlaanderen, VRP, Vlaams bouwmeester, INBO, ILVO, Hogeschool Gent, Universiteit Antwerpen, KULeuven, Erasmushogeschool Brussel, Universiteit Gent, Universiteit Hasselt, VUBrussel

Meer informatie

[email protected]


https://twitter.com/woordvoerdervlm

https://www.facebook.com/VlaamseLandmaatschappij

https://www.linkedin.com/company/vlaamse-landmaatschappij

http://www.vlm.be/

mailto:[email protected]

www.vlm.be

Hoera, open ruimte! Nieuwe verhalen in de praktijk

Documents