NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG -------------o0o------------- ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP NGÀNH NĂM 2014 HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN CHÍNH THỨC: THỰC TRẠNG VÀ KHUYẾN NGHỊ MÃ SỐ: DTNH. 22/2014 Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Đức Hải HÀ NỘI – 2015
19
Embed
hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
-------------o0o-------------
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP NGÀNH NĂM 2014
HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ
BÁN CHÍNH THỨC: THỰC TRẠNG VÀ KHUYẾN NGHỊ
MÃ SỐ: DTNH. 22/2014
Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Đức Hải
HÀ NỘI – 2015
NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
-------------o0o-------------
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP NGÀNH NĂM 2014
HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ
BÁN CHÍNH THỨC: THỰC TRẠNG VÀ KHUYẾN NGHỊ
MÃ SỐ: DTNH. 22/2014
Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Đức Hải
Thƣ ký đề tài: ThS. Trần Huy Tùng
Các thành viên: PGS.TS. Lê Văn Luyện
TS. Đặng Huyền Anh
ThS. Chu Khánh Lân
ThS. Nguyễn Ngọc Hải Thanh
ThS. Nguyễn Thị Hƣơng Giang
ThS. Nguyễn Thị Thanh Nhàn
ThS. Phạm Bích Liên
TS. Lê Thanh Tâm
Hà Nội, 2015
i
DANH SÁCH THÀNH VIÊN
THAM GIA NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
STT Học hàm, học vị
Họ tên tác giả Vai trò Cơ quan, chức vụ công tác
1. TS. Nguyễn Đức Hải Chủ nhiệm đề tài Học viện Ngân hàng
2. ThS. Trần Huy Tùng Thƣ ký đề tài Học viện Ngân hàng
3. PGS. TS Lê Văn Luyện Thành viên Học viện Ngân hàng
4. TS. Đặng Huyền Anh Thành viên Học viện Ngân hàng
5. ThS. Chu Khánh Lân Thành viên Học viện Ngân hàng
6. ThS. Nguyễn Ngọc Hải Thanh Thành viên Học viện Ngân hàng
7. ThS. Nguyễn Thị Hƣơng Giang Thành viên Học viện Ngân hàng
8. ThS. Nguyễn Thị Thanh Nhàn Thành viên Học viện Ngân hàng
9. ThS. Phạm Bích Liên Thành viên Ngân hàng Liên Việt
10. TS. Lê Thanh Tâm Thành viên Đại học Kinh tế Quốc dân
ii
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT ...................................................................................... iii
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................................... v
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................................ vi
DANH MỤC HỘP ................................................................................................................. vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................................. vii
LỜI MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1 MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN
CHÍNH THỨC ....................................................................................................................... 10
1.1. TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH VI MÔ ........................................................................ 11
1.1.1. Khái niệm về tài chính vi mô ................................................................................................................ 11
1.1.2. Đặc điểm và vai trò của tài chính vi mô .............................................................................................. 12
1.2. HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN CHÍNH THỨC ............... 16
1.2.1. Khái niệm và hoạt động tổ chức tài chính vi mô bán chính thức ..................................................... 16
1.2.2. Chỉ tiêu đánh giá hoạt động của tổ chức tài chính vi mô bán chính thức ............................... 20
1.3. QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI
MÔ BÁN CHÍNH THỨC ...................................................................................................... 23
1.3.1. Sự cần thiết phải quản lý hoạt động của tổ chức tài chính vi mô bán chính thức .........................23
1.3.2. Chuyển đổi các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức để đáp ứng yêu cầu quản lý của Nhà nƣớc....26
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI
CHÍNH VI MÔ BÁN CHÍNH THỨC TẠI VIỆT NAM ....................................................... 32
2.1. TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN CHÍNH THỨC Ở VIỆT NAM ............. 32
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức tại Việt Nam 32
2.1.2. Quản lý Nhà nƣớc đối với các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức tại Việt Nam .................... 34
2.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN
CHÍNH THỨC Ở VIỆT NAM .............................................................................................. 40
2.2.1. Khái quát chung về các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức ở Việt Nam ................................. 40
2.2.2. Hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức ở Việt Nam ......................................... 48
2.2.3. Kết quả hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức tại Việt Nam .......................... 55
2.3. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN CHÍNH
THỨC Ở VIỆT NAM ............................................................................................................ 66
2.3.1. Những thành công ................................................................................................................................. 66
2.3.2. Một số tồn tại .......................................................................................................................................... 68
KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ
BÁN CHÍNH THỨC TẠI VIỆT NAM ................................................................................. 75
3.1. ĐỊNH HƢỚNG HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN
CHÍNH THỨC ....................................................................................................................... 75
iii
3.1.1. Xu hƣớng phát triển tài chính vi mô bán chính thức trên thế giới .................................................... 75
3.1.2. Chiến lƣợc phát triển ngành tài chính vi mô Việt Nam đến 2020 .................................................... 79
3.2. KHUYẾN NGHỊ CHO CƠ QUAN QUẢN LÝ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC
TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN CHÍNH THỨC TẠI VIỆT NAM ............................ 80
3.2.1. Phối hợp giữa các cơ quan quản lý trong việc cấp phép, thanh tra và giám sát hoạt động tổ chức
tài chính vi mô bán chính thức ........................................................................................................................ 80
3.2.2. Quy định về lãi suất và thuế thu nhập .................................................................................................. 84
3.2.3. Quản lý trong lĩnh vực bảo hiểm vi mô ............................................................................................... 87
3.2.4. Tạo điều kiện cho tổ chức tài chính vi mô bán chính thức chuyển đổi thành tổ chức tài chính vi
mô chính thức ................................................................................................................................................... 89
3.2.5. Tạo môi trƣờng cạnh tranh bình đẳng cho thị trƣờng tài chính vi mô ............................................. 90
3.2.6. Tạo cơ chế huy động vốn cho tổ chức tài chính vi mô bán chính thức ............................................ 92
3.3. KHUYẾN NGHỊ CHO CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH VI MÔ BÁN CHÍNH THỨC
TẠI VIỆT NAM .................................................................................................................... 93
3.3.1. Phát triển sản phẩm dịch vụ tài chính vi mô ....................................................................................... 93
3.3.2. Cơ cấu lại mô hình tổ chức của các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức cho phù hợp với
điều kiện của Việt Nam ................................................................................................................................... 95
3.3.3. Nâng cao năng lực về tài chính trong các tổ chức tài chính vi mô bán chính thức ......................... 98
3.3.4. Phát triển dịch vụ xã hội ........................................................................................................................ 99
3.3.5. Chuẩn bị điều kiện và nguồn lực cho việc chuyển đổi thành tổ chức tài chính vi mô chính thức 99
3.4. KHUYẾN NGHỊ KHÁC .............................................................................................. 101
KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 105
iv
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Viết đầy đủ bằng tiếng Việt Viết đầy đủ bằng tiếng Anh
ADB Ngân hàng Phát triển Châu Á Asian Development Bank
BHTH Bảo hiểm tƣơng hỗ
HTPN Hỗ trợ phụ nữ
INGO Tổ chức phi Chính phủ quốc tế International Non-government
organization
NGO Tổ chức phi Chính phủ Non-government organization
NHCSXH Ngân hàng Chính sách xã hội
NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc
NHNNo Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn
NHTM Ngân hàng thƣơng mại
NHTW Ngân hàng Trung ƣơng
FSS Chỉ số tự bền vững tài chính Financial self-sufficiency
OSS Chỉ số tự bền vững hoạt động Operational self-sufficiency
QTDND Quỹ Tín dụng Nhân dân
QTDNDCS Quỹ Tín dụng Nhân dân cơ sở
PNPT Phụ nữ Phát triển
ROA Tỷ số lợi nhuận ròng trên tổng tài sản Return on Assets
ROE Tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu Return on Equity
TCTD Tổ chức tín dụng
TCVM Tài chính vi mô
TCTCVM Tổ chức Tài chính vi mô
TKBB Tiết kiệm bắt buộc
TKTN Tiết kiệm tự nguyện
TNHH Trách nhiệm hữu hạn
UBND Ủy ban nhân dân
v
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: So sánh giữa TCTCVM chính thức và bán chính thức ............................18
Bảng 2.1: Phân loại các tổ chức TCVM bán chính thức tại Việt Nam .....................40
Bảng 2.2: Một số tổ chức TCVM bán chính thức tiêu biểu ......................................42
Bảng 2.3: Thực trạng chuyển đổi TCTCVM bán chính thức ...................................46
Bảng 2.4: Chuyển đổi của các TCTCVM bán chính thức trên thế giới ....................47
Bảng 2.5: Số lƣợng khách hàng có dƣ nợ tại một số TCTCVM bán chính thức tại
Việt Nam giai đoạn 2012-2014 .................................................................................56
Bảng 2.6: Số lƣợng khách hàng có tiết kiệm tại một số TCTCVM bán chính thức tại
Việt Nam giai đoạn 2012-2014…………………………………………………….56
Bảng 2.7: Tính bền vững về tài chính của một số TCTCVM bán chính thức ..........58
Bảng 2.8: Hiệu quả chi phí tại một số TCTCVM bán chính thức ở Việt Nam ........62
vi
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Hoạt động của các tổ chức TCVM bán chính thức ...................................19
Hình 1.2: Quá trình chuyển đổi TCTCVM bán chính thức theo hƣớng tự vững......26
Hình 2.1: Phân đoạn thị trƣờng tài chính vi mô Việt Nam .......................................43
Hình 2.2: Tăng trƣởng tín dụng tại một số TCTCVM bán chính thức 2013-2014 ...48
Hình 2.3: Tỷ lệ phụ nữ đang có dƣ nợ tại các TCTCVM bán chính thức ................57
Hình 2.4: Cấu trúc vốn của một số TCTCVM bán chính thức 2012 - 2014 .............59
Hình 2.5: Chỉ số ROA tại một số TCTCVM bán chính thức Việt Nam 2012 - 2014