-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
NDEKLER
1. GR VE ORYANTASYON
2. ANLAYARAK ETKN VE HIZLI OKUMAYI RENME
2.1. OKUMA NEDR?
2.2. HIZLI OKUMA NEDR?
2.3. NN HIZLI OKUMAK GEREKR?
2.4. KLASK OKUMA LE HIZLI OKUMANIN KARILATIRMASI
2.4.1. NE KADAR OKURUZ?
2.4.2. NEDEN YAVA OKUNUR?
2.4.3. YAVA OKURKEN BEYNNZDE NE OLUYOR?
2.4.4. HIZLI OKURSAK NELER OLUR?
3. HIZLI OKUMANIN TARH
4. OKUMA KLTRNZ
4.1. OKUMANIN NERESNDEYZ?
4.2. HERKES OKUMASINI GELTREBLRM ?
4.3. OKUMA POTANSYELMZ
5. OKUMA VE BEYN
5.1. BEYN
5.2. SA VE SOL LOB
6. GZ
6.1. NASIL GRRZ?
6.2. OKUMA VE GZ
6.3. GZLERMZ NASIL OKUR?
7. HIZLI OKUMANIN LKELER
8. HIZLI OKUMAYI ENGELLEYEN FRENLER VE ZMLER
8.1. KELME - KELME OKUMAK
8.2. GER DNLER YAPMAK
8.3. TEN SESLENDRME
8.4. PASF OKUMA
8.5. GZN DMANSIZLII
8.6. HIZLI OKURSAM ANLAYAMAM NANCI
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
9. OKUMA ORTAMI NASIL OLMALI
10. DAHA HIZLI OKUMA VE RENME LE LGL 10 YANLI NAN
11. HIZLI OKUMA ETMNN ESASLARI
12. HIZLI OKUMANIN AAMALARI
12.1. KELMELER TANIMA
12.2. KELMELER NET GRME
12.3. KISA SREL ANLAMA DNEM
12.4. DEAL ANLAMA DNEM
13. HIZLI OKUMAK N NERLER
14. OKUMANIN AMACI VE YNTEMLER
14.1. OKUMA ETLER
14.1.1. ESNEK OKUMA
14.1.2. SEMEL OKUMA
14.1.3. GZ GEZDRME
14.2. BIR METNIN KAYMAINI ALMA TEKN
14.3. YERN BULMA TEKN
15. ETKL OKUMA
15.1. OKURKEN DKKAT EDLECEK NOKTALAR
15.2. OKUMA NERLER
16. HIZLI OKUMADA BLG GEREKEN DER KAVRAMLAR NELERDR ?
16.1. SAPTAMALAR
16.2. GZ YELPAZES (AKTF GRME ALANI)
16.3. BR METN OKURKEN MEYDANA GELEN HIZ DEKLKLER
17. OKUMA HIZI NASIL LLR?
18. HIZLI OKUMA ALIMALARINDA KULLANILAN GRAFKLER
19. ANLAMA SEVYES (KAVRAMA ve BELLEK) NASIL LLR?
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
1. GR VE ORYANTASYON
Yeni yzylda bilim, teknoloji, eitim ve pek ok alanda byk
gelimeler oldu. Teknolojik aletler ve zellikle de bilgisayar
hayatmzn her alannda yerini ald. Tm gelimeler ile birlikte bilgi
a
ve bilgi toplumu kavram ortaya kt. Bilgi toplumu oluturmann en
byk yolu da, okumaktan
geiyor. Yaplan aratrmalarda bilginin en az yzde sekseninin
okuyarak elde edildii tespit edilmitir. ok okumak iin bir zm bulmak
gerekti. zm hzl okuma tekniklerini gelitirmekte bulundu.
Amerika ve ngiltere'de niversiteye kadar, renimin her safhasnda
kurslar ald. renciler, i
adamlar, yneticiler, politikaclar bu kurslara devam etmeye
baladlar. Bylece batda hzl okuma
yaygn hale geldi. Trkiye'de hzl okuma kavram hzla
gelimektedir.
Yaam kalitenizi artrmann en kolay yolu okumaktr. Okumak yaamnz
gelitirir ve deitirir. lkokul birinci snftan balayarak rendiiniz ve
ayn alkanlk ile devam ettiiniz okuma alkanlnzn
zerine yeni okuma alkanl olan anlayarak hzl okuma tekniklerini
renmek zaman zaman size
kolay gelmeyebilir. Ltfen hatrlayn ilkokul yllarnn o birinci
snfndayken yeni yeni okumay skmek
de size hi kolay gelmemiti. Gnlerce aylarca alp okumay
renmitiniz. stelik o zamanlarda
kck bir ocuktunuz. Anlayarak hzl okuma teknikleri ile okumay
yeniden reneceksiniz ve bu o yllardaki kadar yorucu olmayacak sizin
iin. Sabr gstererek 3 ile 6 ay sresince gnde yarm saatinizi bu ii
renmeye ve gelitirmeye ayrrsanz yaam geliiminiz iin en byk adm atm
olursunuz.
Hzl Okuma programn tamamladnzda;
Daha ok kitap okuyacak,
Daha iyi anlayacaksnz,
Daha az yorulacak,
Kendinize daha ok gvenecek,
Baarl bir insan olacaksnz.
2. ANLAYARAK ETKN VE HIZLI OKUMAYI RENME
2.1. OKUMA NEDR?
Okuma matbaann bulunuundan hatta yazdan bile nce balamtr. lkel
insan hayatta kalabilmek
iin dnyay okumak zorunda kalmtr. Sonra yazmay renerek nne yeni
bir dnya at. Yaz
sayesinde insan ilk defa kendinden uzaktaki insanlara dncelerini
iletebildi.
Sonra kitap icat edildi. nceleri pek az kii kitaba sahip
olabiliyordu ve bu yzdende herkes abucak okumay renemiyordu. Kitap
ancak 1900lerde ynlara ulamaya balad.
Gnmzde artk renmek, bilgi edinmek, gnlk dertlerden uzaklap
rahatlamak, hatta inanlarmz
pekitirmek iin okuyoruz. Okuma en yaygn etkinliklerden biri
haline geldi.
Okumay renme aamasnda sesleri, harfleri ve szckleri tanmaya
balarz. Daha sonra szck
gruplarn tanmay ve bu gruplardan anlam kartmay reniriz. Bu
becerileri rahata kullanr hale
geldikten sonra da akc okuma sreci balar.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Sonraki aamada artk asl sorun okumay renmek deil, renmek iin
okumaktr. Bu aamada
szckleri tanma zerinde deil, paragraflardan ve daha uzun
paralardan anlam kartma zerine
younlarz. Akc okumaya gememiz ya da temel okuma becerileri
dzeyinde kalmamz da bu
aamada belirlenir.
Okuma kelimesinin szck anlam, gzmzn beynimize ilettii
sembollerin beynimiz tarafndan
alglanmas, anlamlandrlmas, nceki bilgilerle birletirilerek
yorumlanmas ve hafzaya kaydedilmesi
srecidir.
1. Okuma yazarn anlatmak istediklerini anlamaktr.
2. Okumak yazl kelimeleri alglamaktr
3. Okumak yazl bilgilerin zmsenmesidir.
Okuma eylemi yaplrken organlarmzdan aktif olarak iki tanesi
almaktadr.
Bunlardan birisi gz dieri ise beyindir.
Aadaki sorulara cevap arayalm:
1- Sembollerin beyne iletilme ilemini hangi organ yapyor?
Cevap: Gz.
2- Sembollerin alglanma ilemini hangi organ yapyor?
Cevap: Beyin
3- Sembollerin deerlendirilme ilemini hangi organ yapyor?
Cevap: Beyin
4- Sembollerin nceki kelimelerle ilikinin kurulmasn hangi organ
yapyor?
Cevap: Beyin
5- Sembollerin btn parayla ilgisinin kurulmasn hangi organ
yapyor?
Cevap: Beyin
6- Anlatlmak isteneni anlama ilemini hangi organ yapyor?
Cevap: Beyin
Sorularda da grld gibi okuma ileminin sembollerin beyne
iletilmesi dndaki btn ilemi beyin
yapyor. Acaba beynimizin btn bunlar daha hzl olarak yapabilme gc
var mdr? Elbette vardr. Bu muhteem organmzn hz dakikada 150-200
kelimeden ok daha fazladr. O halde niin 150-200 kelime okuyoruz? nk
gzmze okutmaya alyoruz. Bu durumda da okuma hzmz dyor.
2.2. HIZLI OKUMA NEDR?
Hzl okuma, adndan da anlalaca gibi, normalden daha ksa sre iinde
daha ok ey okuyabilmek
amacyla yaplan bir okuma eididir. Bu ynyle hzl okuma,
kendisinden bahsedildii zaman
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
dinleyenlerde daima tereddtlere yol amakta ve tebessm
uyandrmaktadr. Buna "Bir metni
normalden daha hzl okumaya alrsak okuduumuzu anlamakta glk
ekeriz." endiesi sebep
olmaktadr.
Halbuki hzl okuma bunlarn tamamen aksine, dikkatin ve anlama
gcnn ok yksek olduu, zihnin
son derece elstik bulunduu byk disiplin isteyen son derece
yorucu bir okuma eklidir. rnek olarak
okuma hzn bir misline karan bir okuyucunun anlama derecesine %
l2'lik bir art olduu
grlmtr.
Bir an iin kendimizi bir otomobilin direksiyonunda farz edin.
Saatte 30 km'lik bir hzla giderken, otonuzu kullanmada ok byk bir
dikkat harcamanz gerekmez. Rahata evrenizle ilgilenebilir,
yannzdaki kiiyle konuabilirsiniz. Bir de otomobili 150 km, hatta
daha yksek bir hzla kullandnz
dnn. . Dikkatinizin ok daha youn olmas gerekir. Bu durumda
yorgunluunuz elbette daha fazla olur.
Hzl okuma gzmzn kaslarn eitmeyi, gzmzn evik grmesini, grme alann
geniletmeyi, okurken satrlarn stnde serseri gibi dolaan gzmze daha
etkin bir ekilde ritim
kazandrma ve btn bunlar ile grme art alglama uyum salamay
amalar.
Bunun yan sra iten seslendirmeyi kaldrmak hzl okumaya neden
olur.
nemli olan hzl okumak deil, isterseniz k hznda okuyun. Hibir
anlam yoktur. Bu eitimin temel hedefi daha hzl ve etkin grme ve
alglamadr. Ksacas bu program grsel alglama dzeyimizi
gelitirerek okuma, alglama, anlama dzeylerimizi ykseltmeyi
hedefleyen farkl bir teknik beceridir.
2.3. NN HIZLI OKUMAK GEREKR?
"Niin hzl okumaya ihtiya duyalm? Bu tr okumann yararlar nelerdir
?" Sorular sanrm herkesin
aklndan gemektedir.
Gnmz insan okumak konusunda mevcut kapasitesini btnyle
kullanamamaktadr. Gnlk
yaynlarn younluu, bilim alanndaki gelimeler, retim srasnda
okunmas gereken dokmanlarn her geen gn biraz daha artmas karsnda
insanlar aresiz kalmakta; hepsini okuyacak zaman
bulamamaktadr.
Bu konuda yaplan aratrmalar, amz aydnnn ortalama olarak dakikada
500 kelime okumasnn
gerekli olduunu gstermitir. Bunun da tesinde bir okuma hzna
ulamak, zellikle ynetici
kadrolarn ideali olmak zorundadr.
Biz 10 yanda okumaya balasak ve 60 yana kadar hi aksatmadan her
hafta bir kitap okusak ki bunu yapabilenler yok denecek kadar azdr,
bu 50 yllk sre iinde ancak 2600 kitap okuyabiliriz. Bu
ktphaneler dolusu kitap karsnda gln bir saydr. Kk bir ilkokulun
kitaplnda bile bundan daha fazla kitap bulunur.
te btn bunlar, bizi hzl okumaya ynlendiriyor. Hzl okuma, bilgi
ve kltr alannda kendimizi
amann yollarn hazrlyor.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
2.4. KLASK OKUMA LE HIZLI OKUMANIN KARILATIRMASI
KLASK OKUMA HIZLI OKUMA
Grme ten Seslendirme Anlama Grme Anlama
2.4.1. NE KADAR OKURUZ?
oumuz dakikada 150-200 kelime okuruz. 200-300 kelime okuyanlar
hzl okuyor saylr. Dakikada 120 kelime okuyan niversite mezunu
insanlar var. imdi hzl okuma teknikleri sayesinde dakikada 500-600
kelime okunabilmektedir. Bunu 1000 kelimenin zerine karanlar vardr.
Amerika
Cumhurbakanlarndan Kennedynin dakikada 2000 kelime okuduu
sylenir.
2.4.2. NEDEN YAVA OKUNUR?
Yava okumamzn nedeni birtakm kt alkanlklarmz yzndendir. Nedir bu
kt alkanlklarmz?
Gzmz idmanszdr.
Kelimeleri tek tek okuruz.
Okuduumuzu anlayamadmz endiesiyle gereksiz tekrarlara
bavururuz.
Okuduumuz eylerde ayrntlara dalarz.
Okuduumuz esere kendimizi veremeyiimiz yani konsantre
olamaymz.
Konuyu daha iyi anlamamz iin yava okumak gerektii inancnda
oluumuz.
Bu ve buna benzer nedenler, kt okuma alkanlklarmzdan bazlardr.
Patolojik bir kusur da yava
okuma nedenidir. Bu takdirde bir gz doktoruna gitmek
gerekir.
Okuma alkanlnn baarya katks
Dikkatin anlamaya ynelmesi ile kolay ve akc okuma salar.
Olaylar arasnda iliki kurabilme yetenei geliir.
nceki bilgilerle yeni renilen bilgilerin sentezlenmesi ile kolay
anlamay ve kolay kavramay salar.
Okumann salad birikimler, neden-sonu ilikisi kurabilme
becerisini gelitirir. Aratrma isteinin domasna neden olur, aratrmac
kiilik geliimine yol aar.
Hzl, rahat, kolay okuma, ksa srede dev yapmay ve kolay alglamay
salar. Kolay okuyup kolay anlama, kendine gven duygusunu gelitirir.
Motivasyon salar.
Beyindeki sinir hcreleri arasnda iletiimin hzlanmas ile beynin
geliimini ve etkili renmeyi salar.
Beyin, okuma, aratrma, dnme, ilem yapma ve problem zme ile
zorlandka gelien bir organmzdr. Bylece beynimiz, uzun yllar gen
kalacak ve retken olacaktr.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
2.4.3. YAVA OKURKEN BEYNNZDE NE OLUYOR?
Bir sayfay okumaya baladnzda (zihninizde srekli bir yerlerde
dolayor.) O an ki ruh halinize gre
farkl dnceler var. Yava okurken beyninizi yeteri kadar megul
edemediimizden farkl eyler ile
urayor. nk siz hzl alan beyninize yava kelime gnderiyorsunuz.
Yaramaz bir ocuk gibi siz
megul edemediiniz beynini yaamnzdaki gnlk ilere, yada yaplacanz
ileri vb. Birok farkl
eyleri dnyor.
Beyniniz bu kadar ok konuyla megul durumdayken sizin okuduklarnz
nasl o sayfann sonuna geldiinizde hatrlamay beklersiniz.
2.4.4. HIZLI OKURSAK NELER OLUR?
400 sayfalk bir kitapta yaklak 100.000 kelime bulunur. Yava
okuyan bir okuyucu bir saatte yaklak
7.000 kelime okuyabilir. Bu da yaklak 15-16 saatte bitirecei
anlamna gelir o kitab. Hzl okuma tekniklerini uygulayan bir kii ayn
srede 2 ya da 3 kitap bitirebilir ve yava okuyan kiiden daha fazla
anlar.
Snava hazrlanan bir renci normalde 180 soruyu 180 dk. da
yetitiremedii halde anlayarak hzl okuma tekniklerini renirse
yetitirmeyi bir yana brakp 45-60 dakikada bitirebilir.
Anlayarak hzl okuma tekniklerini renen bir okuyucu hzl okuyarak
zihinsel gezintileri asgariye
indirmi olur. Bylece konsantrasyon artar ve bilgi kayd daha
berrak olur. Dnce, alglama, deerlendirme kavram ve karar hz artar.
Anlayarak hzl okuma tekniklerini bilen bir okuyucu okuma
iini monotonluktan karr zevkli ve elenceli bir hale getirir.
Daha ksa srede daha fazla renme
frsat bulmu olur. Okumak iin vakit ayrmak gnmzde gittike daha g
oluyor.
Etkin ve hzl okumak bir ayrcalk deil, zorunluluk bir ihtiya
olmaya balyor.
HIZLI OKURSANIZ ;
Zahmetsiz ve akc biimde renirsiniz.
Okuduunuzu anlama yzdenizi arttrrsnz.
Zamandan tasarruf etmi olursunuz.
Gven kazanrsnz.
Okurken beyniniz daha iyi iliki kurar.
Okurken beyniniz hayal kurmaz ve btn grr.
Okuma daha zevkli hale gelir.
Okuma alkanl kazanmada byk bir adm atm olursunuz.
Szck hazinenizi ve genel bilgi birikiminizi arttrmanza yardmc
olur.
Kiisel ihtiyalarnza bal olarak farkl avantajlar salar.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
3. HIZLI OKUMANIN TARH
1900l yllarn banda gelitirilen bu tekniklerin uygulan ilk olarak
1. Dnya Savanda olmutur. Bu da ancak bir zorunluluun sonucunda
gereklemitir.
2.Dnya Sava srasnda Alman hava kuvvetlerinin (Luftwafe) uaklar
Londray bombalyordu. Bu esnada ngiliz ve alman uaklar birbirine
karyor; ngiliz gzetleme kulelerinde grev yapan gzcler dman uaklarn
kendi uaklarndan ayrt etmekte zorlanyorlard. Eer tehlike varsa
uaksavar
nianclarnn halkn snaa gitmesi iin alarm zamannda vermesi
gerekmekteydi. Gzlemciler, ok
defa amblemlerinden tanyabildikleri uaklar zamannda fark edip
dost mu dman m olduklarn ayrt etmekte gecikiyor bu da ok nemli
kayplara neden oluyordu.
Ayn yllarda gzn eviklii zerinde alan ABD Ohio niversitesinde Dr.
Renshaw takistoskop denilen bir alet gelitirmitir. Bu aletin mercei
saniyenin 1/25, 1/50 , 1/100 hznda alp kapanarak
eitli grntleri gz yanstmakta ve evikliini kademe kademe
arttrabilmektedir. Pilot, nianclar ve gzetleme kulesi grevlileri
Dr. Renshaw evik grme eitimlerinden getiler.
Bylelikle bombardman uaklar ok daha erken fark edildi. Bylelikle
pilotlarn reaksiyon hzlar
artyor, gzcler halka daha abuk haber verebiliyordu.
Eitimin baarl olduu grlnce ABD, kara ve deniz kuvvetlerindeki
ilgili personeline de evik grme
eitimleri verildi. nceleri evik grme almalar olarak balayan bu
ilem 1950li yllarda insan
beyniyle ilgili bilgilerin birlemesiyle eitimciler tarafndan
anlayarak ok hzl okuma eitimi olarak
gelitirilip sistemletirilerek okullarda uygulanmaya baland.
Amerika ve ngiltere de niversiteye kadar, renimin her safhasnda
kurslar ald. renciler, i
adamlar, yneticiler, politikaclar bu kurslara devam etmeye
baladlar.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Dnya hzl okuma ampiyonasnda dereceye girenler ve 1 dakikada
okuma hzlar
Hzl Okuyucu Kelime lke
1. Sean Adams 3.850 ABD
2. Kjetil Gunnarson 3.050 Norve
3. Vanda North 3.000 ngiltere
4. Cris Van Aken 2.520 Hollanda
5. Mithymna Corke 2.100 Hollanda
6. Luc Van Hof 1.906 Hollanda
7. Michael j.Gelb 1.805 Hollanda
8. Cinnamon Adam 1.782 ABD
9. James Longworth 1.750 ngiltere
10. Frank Van der Poll 1.560 Hollanda
4. OKUMA KLTRNZ
Hzl okuyarak anlama konusunda kiinin zengin bir kelime daarc
olmaldr. Hzl okuma dil, gzn ve
beynin abukluu nemlidir. Kelime hazinesi snrl olan okuyucular
okurken zorluk yaarlar. yi
okuyucularn hepsinin kelime daarc genitir.
Hzl okurken anlama srasnda metinde karlatnz size yabanc gelen
kelimeler taklmanza neden
olur. Okuma parasnda size yabanc gelen kelimeler ne kadar fazla
olursa o kadar hznz der,
okumanz ekilmez hale gelir.
Szck daarcnz gelitirmek iin;
Deiik alanlarda farkl konular ieren kitaplar, dergiler vb.
okumalsnz.
Frsat bulduka szck okumanz nerebiliriz, rendiiniz kelimeleri de
gnlk hayatnzda kullann.
Okurken elinizin altnda szlk bulundurabilir, srekli okumalarnz
szlkle yapabilirsiniz.
4.1. OKUMANIN NERESNDEYZ?
lkelerin kitaba verdikleri deerle bir ylda ayrdklar bte arasnda
doru bir orant olduunu
grmekteyiz.
Bir Norveli kitaba ylda 137 dolar,
Alman 122 dolar,
sveli, Avustralyal ve Belikal 100 dolar,
ABDli 95 dolar harcarken,
Trk ylda kitap iin yalnz 0.45 dolar para ayryor.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Trkiye, bu konuda dnya ortalamas olan 1,3 dolarn bile ok altnda
kalyor.
Dzenli okuma alkanl Japonya'da % 14,
Amerika Birleik Devletleri'nde yzde 12 iken,
Trkiye'de ise yzde sadece on binde 1dir.
Bir Japon ylda ortalama 25 kitap okurken,
6 Trk bir araya getirdiimizde ylda ancak 1 kitap
okuyabiliyor.
Saylarla Trkiye ve Kitap
Cumhuriyet tarihinde en ok kitap 1973 ylnda, en az kitap ise
1996 ylnda yaymlanmtr.
70 milyon Trkten %94 TV seyrederken % 4,5i kitap okuyor.
Bir Japon ylda 25 kitap okurken, 6 Trk ancak bir kitap
okuyor.
Bir Trk gnde ortalama 4 saat TV seyrederken ancak 12 saniye
kitap okuyor.
Trkiyede 53 bin okul, 400 binden fazla kahvehane, 1.435 ktphane,
400 sinema vardr.
retmenlerin %33 dzenli, %63 bazen kitap okurken, % 3 hi
okumuyor.
Trkiyede 1935 ylnda 1.741, 1939da 2.831, 1945te 2.621, 1973te
7.479, 1980de 4.318, 1996da 8.207 kitap baslmtr. ( Savalar ve
siyasi gelimeler bu saylara direk etki ediyor.)
imdi okuma itahnz lelim.
4.2. HERKES OKUMASINI GELTREBLRM ?
Hzl Okuma Okuma beceri mi? Yoksa yetenek mi?
Yetenek: Bir kimsenin bir eyi anlamas, yapabilme nitelii. nsanda
bulunan bir eyi yapabilme gc, ya da; bellek, alglama Vb. insann
doutan gelen zihin glerinden herhangi biri.
Beceri : Bireyin fiziksel ve psikolojik aba gstererek bir ii
kolaylkla ve ustalkla yapabilmesidir. Sonradan kazanlr.
Okumay yedi yanda ilkokulda rendiimize gre okuma bir beceridir.
Okumay gelitirebilirsiniz.
Uygulamalarn 30 gn boyunca sadece 20- 40 dk. Hakkn vererek bu
beceriyi kazanabilir ve ustalaabilirsiniz.
4.3. OKUMA POTANSYELMZ
Normal bir insan beyni 1 dakikada 1.000 kelime okuma
potansiyeline sahiptir. Peki, siz u an potansiyelinizin
neresindesiniz hi dndnz m?.
Hzl okuma tekniklerini uygulamam bir birey en iyi ihtimal ile
dakikada 250 kelime hz ile
okumaktadr.
Diyelim ki siz 1 dakikada 250 kelime okuyorsunuz ve
potansiyeliniz 1.000 kelime bu demektir ki potansiyelinizin sadece
%25ini kullanyorsunuz ve geride 750 kelimelik bir boluk kalyor.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Geriye kalan bolukta beyninizin ne yaptn hi dndnz m? Tabi ki
beyniniz bir ekilde bu
boluu dolduruyor siz farknda olmasanz dahi.
Can sklan beyin balyor baka eyler dnmeye. Sizin gzleriniz
satrlarn zerinde dolarken aklnz
baka yerlere kayyor.
Bylelikle dikkatiniz okuduunuz yazdan uzaklayor. Sonra
balyorsunuz geriye dnerek daha nce
okuduunuz cmleleri tekrar okumaya.
Mehter mar gibi 3 ileri 1 geri giderek tamamlamaya alyorsunuz
okuduklarnz. zellikle niversite snav rencileri snavda uzun paragraf
sorularnda byle bir durum ile karlatklarnda paragraf
bitiminde tekrar ayn paragraf okumak ihtiyac duyuyorlar ki
dakikalarn ok nemli olduu snav annda bu onlar iin telafisi mmkn
olmayan bir durum yaratabiliyor.
Hzl okuma tekniklerini uygulayan birey eer potansiyelini %100
kullanmay baarabilirse beynine can
sklaca bir zaman brakmayacak dolaysyla dikkatini tamamen
okuduklarna verecek ve daha iyi
anlayacaktr. Hz dikkati ve anlamay arttran bir eydir.
Bunu araba kullanmaya benzetebilirsiniz. Yava araba kullanan
birini dnn. Diyelim ki srcmz normalde 100 km hzla gidebilecei bir
yolda %25lik bir kullanm ile 25km hzla gidiyor. Ne yapar.
Dikkatini tamamen yola vermesinin ok gerekli olmadn dnr. Sana
bakar soluna bakar yanndaki ile konuur mzik aar radyo kanallarn
ayarlar dikiz aynasndan kendine bakar vs.si. Arac hzl
kullansayd ne yapard. Ne olursa olsun dikkatini tamamen yola
verirdi. Yanndaki konutuunda da ki gzn asla yoldan ayrmazd.
Bisiklet kullanrken de ayn ey olmuyor mu? Hzl bisiklet kullanan
sk
sk direksiyonu tutar ne olursa olsun gzn yoldan ayrmaz yle deil
mi. Hzl okumada tpk bunlar gibi anlamay arttran bir eydir.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
5. OKUMA VE BEYN
Normal bir insan beyni dakikada 1000 kelime anlayabilir demitik.
Peki diyelim ki biz Trkiye ortalamasna gre olduka iyi saylabilen
bir hz olan dakikada 250 kelime bir hzla okuyorsak ne olur.
Tabi ki dakikada 1000 kelime hz anlayan Beyinimizin arta kalan
750 kelimelik bo zamanda can sklaca iin baka eyler dnmeye
balayacak. Durumuna gre evdekileri dnecek arkadalarn ,
evresindekilerin sylediklerini, vs. vs..
Buradan da anlayacamz zere hzl okumak sanlann aksine anlamay
zorlatrmaz . Aksine hzl okuyan kii okuduklarn daha fazla hatrlar nk
beynine can sklmas iin gereken zaman
brakmamtr. Dolaysyla okuduklarnda ok daha fazla bilgi hafzasnda
kalmtr.
5.1. BEYN
Beynin st ksm yani korteks denilen blm dnmek ve duyular yoluyla
anlamak iin kullandmz
blmdr. Yaplan bir iin bilincine varmay buras salar. Tm
duygularmz, dncelerimiz bir
nrondan dierine iletilen elektriksel ve kimyasal sinyallerle
ortaya kar. Beyinde byk bir ehri
kurmaya yetecek potansiyelde atom enerjisi mevcuttur. Beyindeki
her hcre dier hcreyle olan
iletiimini protein molekllerini sentezleyerek gerekletirir. Bu
sayede kendisinden sonra gelen
100.000 beyin hcresine birbirlerine balanmalar iin olanak salar.
Her bir nron dier nrona 10
milisaniyeden daha ksa zamanda ular. ( Gz krpma sresinden 10 kat
daha hzl) Kulaklarmzda sesleri iitiyoruz. Bu durum gerekleirken ses
beynimize bir mesaj iletmeden nce bu her iki kulakta
da molekler titreimler en ince ayrntlarna kadar alglanmaktadr.
Bu i iin yaklak 24.000 balant
lifi kullanlmaktadr. Beynimize ulaan bir kokuyu havadaki younluu
trilyonda bir olan koku
molekln alglayarak koklarz. Her gn milyonlarca vcut hcresi lr
fakat yerine yenisi retilir.
Fakat beyin hcreleri vcut hcrelerine gre daha az ve yava lr.
Yerine de yeni bir hcre retilmez.
Bu nedenle 70 yanda bir adam ocukluk hatralarn kolayca
hatrlar.
Ortalama bir insan beyni iki yumruk byklnde 1.400 gr
arlndadr.
Duygu ve dncelerimiz deiirken beyindeki nronlarn elektriksel
etkileimiyle olur.
Tm vcudun ancak %2sini oluturur.
Vcudun ihtiyac olan oksijenin %25 ini kullanr.
Vcuttaki kann %15ini kullanr.
Alnan gdalardaki kalorinin %20sini kullanr.
Beyindeki nron (hcre) says yaklak olarak 12 trilyondur.
NASIL ALIIR?
Beyindeki nronlar yani sinir hcreleri ok sayda kolu olan
ahtapota benzer. Baz beyin hcrelerinin
binlerce kolu vardr. Bu nronlarn her biri dieriyle balant
kurarak grme, duyma, dokunma, tat
alma ve dokunma ilemini gerekletirir. Zihinsel becerileri
belirleyen temel faktr beyindeki hcre
says deil nronlarn birbirleriyle yaptklar balant saylardr. Bu
balantlar genel olarak doumdan
sonra ilk 6 ayda gerekleir. Bilim adam P.Russel beyin hcrelerini
ve balantlarn telefon
ebekelerine benzetir. Beynin 1 gramnda bulunan nronlarn
balantlarnn dnyadaki telefon ana
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
e deerde olduunu belirtir. Duyu organlarmz araclyla alglanan
dnceler ve eylemler bir nrondan dierine aktarlan elektriksel ve
kimyasal sinyallerle ortaya kar. Aktarma ilemi akson
(aktarc) ve dentrit (toplayc) vastasyla gerekleir. Bunlar
sayesinde bir bilgi bir hcreden dierine
saniyenin 1/100 gibi ok ksa bir zamanda iletilir.
nsan vcudunda 500 bin dokunma detektr 200 bin s detektr ve 4
milyon acya duyarl olan bir
a srekli olarak beynin ilgili birimlerine bilgi aktarmaktadr.
Beynin 1 cm2sinde, 1 trilyon balantl 100
milyar nron bulunmaktadr. Bu nronlar arasnda saniyede 10 milyon
kere uyar gereklemektedir.
Prof. Dr. Mark Rusonweige insan beynine saniyede 10 yeni bilgi
yklense ve bu bir mr srse bile
ancak hafzann yarsndan azn doldurulabileceini belirtir. nsan
beyni kesinlikle yorulmaz.
Seminerlerde ska sorulan bir sorudur: Beyin yorulur mu? Beyin
kapanma dmesi olmayan
televizyon gibidir. Srekli grntlerle, seslerle alr, durur. Bunu
engellemek isteseniz de
yapamazsnz. Uyurken bile almaya devam eder. Rya grmek bile
beynin iidir. 7 gn 24 saat sadk
bir kle gibi alr durur. Gzler ve baka organlarmz kas sistemiyle
alt iin yorulur fakat beyin
elektrokimyasal sistemle alr. Bu nedenle yorulmaz.
5.2. SA VE SOL LOB
Beyin zerine aratrmalar yapan ngiliz uzman Tony Buzan beynin sa
ve sol lob olmak zere iki
ksmdan olutuunu belirtir. Sa beyin matematikseldir. Grntlerle
dnr, yzleri hatrlar,
vcudun sol tarafn kontrol eder. Sol beyin ise verilerle hareket
eder. simleri hatrlar ve kelimelerle
dnr. Bu iki lob birbirini tamamlar niteliktedir. Her iki yarm
krenin farkl ilevleri vardr. Bu arada
ikisi ayn oranda kullanlmamaktadr. Bir blm daha arlkl kullanlr.
Yeni yeni deitirmeye
altmz ezberci eitim sistemi bizi tamamen sol beynimizi
kullanmaya yneltti. Okula balamam bir ocuktan aa resmi yapmasn
isteseniz size rengrenk meyveleri olan olduka yaratc bir hayal
gcyle aa resmi yapar. Bu resmi hayal gcnn arlkl kullanld sa lobu
kullanarak tasarlar.
Okula balayan ve bu yeteneini ezberci sistem karsnda yitiren
renci ise size ancak standartlara
dayal okuldaki am aalarnn resmini yapar. Sradan ve sade am
aalar. Bunun nedeniyse sol
lobda belli standartlardaki referans bilgilerini kullanarak
yapmasdr.
6. GZ
Gzn insan vcudunda ileyen en mkemmel organ olduunu biliyor
muydunuz? Bu mthi organn
artc muhteemliini, hassasiyetiniz ve ileyiini biliyor olsaydnz
eminim etrafa bu kadar rahat
bakamazdnz. svireli bilim adamlar yaptklar aratrmalar sonucunda
gzn ileyiine uygun bir
aletin yaplmasn tasarladklarnda bunun 68 milyon dolara
patlayacan belirttiler. stelik bu gz
sabit bir ekilde dururken kaplad alan ancak bir evin byklnde
olacakt. 8 gram gemeyen bu
organ 80 metre uzaklktaki bir cismin ne olduunu ayrt edebilecek
kadar hassas bir yapdadr. Gecenin
bir vakti yrdnzde yaklak 30 metre uzanzdaki bir mum n bile
grebilirsiniz. Ortalama bir
insan gzn hayat boyunca 300 milyondan fazla krpar (bu saynn
bayanlarda daha fazla olduu
sylenir) Gz on milyondan fazla rengi ayrt edebilir. Uyum iinde
alan k alclarnz, bir
Saniyeden daha az bir srede, milyarlarca bilgi paras ieren bir
grnty, kesin bir dorulukla deifre edebilir. Baz durumlarda gz
bebeklerimiz n younluuna ve nesnenin yaknlna gre
byyp klr. Ik ne kadar parlak ve baklan nesne ne kadar yakn ise,
gz bebei de o kadar
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
klr. Tabi bu durum duygulara bal olarak da deimektedir. Bir eye
ilgiyle baktnzda gz
bebeklerinizi byr. rnein bir delikanlnn gen ve gzel bir bayan
grp ona vurulduu anda gz
bebekleri son derece bymesi gibi.
O anda btn detaylaryla grdklerini beynine aktarr. inli tccarlar
eskiden bir mal mteriye satacaklar zaman onun gz bebeklerine dikkat
ederlermi. Eer mal gsterdikleri anda mterinin gz
bebekleri byyorsa mteriye o mal satabileceklerini anlyorlarm.
Okuma esnasnda da durum
bundan farkszdr. ayet ilgilendiiniz bir yazy okuduunuzda bu
sizin iin ok nemliyse tabir uygunsa gzlerinizi drt aarsnz Yani
dikkat ve odaklanma seviyeniz en st dzeyde olur. Hzl okuyucu
olarak, bir eyi okuyorsanz, okuduunuz blgeye gz bebeklerinizden
ieriye daha fazla k girmesini
salayacak ekilde bakmalsnz. Baka bir deile, bir eyle ne kadar
ilgiliyseniz, beyniniz gzlerinizin
arkasndaki perdeleri daha fazla kaldracaktr. Bylece ek bir aba
harcamadan gzlerinizin dolaysyla
beyninizin bir saniyede ald veri miktar da artacaktr.
6.1. NASIL GRRZ?
Grdmz bir nesneyi yle zannettiiniz kadar kolay grmyoruz aslnda.
Grnen nesnenin
grnts birok aamadan geerek bize grnyor. Baktmz nesne nce gzmzn a
tabakas da
denilen retinaya urar. A tabaka yani retina 130 Milyon k
alcsndan (foton) oluur. Bu k alc
hcreler enerjilerini ktan alrlar. Bunlar grnty elektrona
dntrerek beyine iletilmesini salar.
Fakat beyinin grme merkezine varmadan nce n, dentrit ve akson
denilen sinir hcrelerinden geer.
Bu hcreler birbirlerine baldr ve gelen mesajlar ynlendirirler.
Elektrik akm olarak gelen mesaj
algladktan sonra grntleme merkezine ynlendirir. Bu ekilde bir
nesneyi grm oluruz. Yani
grnt gzde deil beyinde oluur. Beyinin grme merkezi tabi ki
gzlerin tam arkasnda deildir.
Kafatasnn tam arka ksmndadr. Bunca uzun uzadya anlatlan grme
ilemi tabi ki saniyenin neredeyse otuzda biri kadar srede
gerekleir.
6.2. OKUMA VE GZ
GZN OKUMA SIRASINDAK HAREKETLER
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
GZN KT OKUMA SIRASINDAK HAREKETLER
GZN Y OKUMA SIRASINDAK HAREKETLER
Okurken gzlerin her satrn bandan sonuna kadar kayarak gittiini
ve satrn sonunda tek bir
hareketle bir sonraki satra geldiini dnrz. Ancak kesinlikle byle
deildir. Gzlerimiz okurken
kk ve dzenli sramalar yapar. Sramalar, bir duraklama noktasna
doru olur ve her bir
duraklama noktas arasnda genelde bir kelimeden daha fazla kelime
olur. Yani gzler sayfa zerinde
akan bir biimde hareket etmez. Soldan saa kk sramalarla ilerler.
Her sramadan sonra ksa bir
sre bekler. Bu bekleme sresi ierisinde saptamay gerekletirir.
Yani grd kelime veya kelimeleri
tanma ilemini gerekletirir.
Gz hareket ediyor ve duraklyorken, okunan bilgiler duraklama
annda alglanr. Zaten okuma
sresinin byk ounluunu bu duraklamalar oluturur. Her bir
duraklama eyrek saniye ile bir buuk saniye arasnda deiir. Zaten
okuma hzn artrmak iin yaplan bir alma da bu duraklamalara
ayrlan srenin ksaltlmasdr. Daha ksa srede daha fazla kelime
alglayabilme yetisinin gelitirilmesi
okuma hzn artran nemli bir faktrdr.
Gz her srama ve saptamay dzenli olarak gerekletirmez. Baz
durumlarda zerinden getii bir
kelimeyi iyi anladndan emin olmad iin tekrar okuma ihtiyac
hisseder. Bulunduu satrdan geriye
dnerek o kelimeden itibaren tekrar okumaya balar. Bu zayf bir
okuyucunun genel olarak yapt bir
davrantr. Her okuma srasnda bunu tekrarladmz varsayarsak nmze
iki nemli sakncal durum
kyor. Birincisi matematiksel olarak hesaplayacak olursak bir
sayfada en az be defa geri dn
yapldn varsayalm. Her geri dnn bizim 2 saniyemizi aldn dnelim.
Bu, 300 sayfalk kitapta
nerden baklsa 3.000 saniye demektir. Yani sadece geri dnler 300
sayfalk bir kitapta ortalama 1
saate mal oluyor.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Gzlerimiz aslnda bir bakta bir kelimeden daha fazlasn grr. imdi
bir deney gerekletirelim.
Yukardaki satrlardan birinde bulunan 3.000 yazsn grelim ve
sadece ona bakalm. Bu ilemi 5
saniye kadar yapalm. Dikkat ederseniz bu kelimenin etrafnda yer
alan dier kelime gruplarn da ister
istemez gryor ve anlamlandrabiliyorsunuz. Fakat srekli olarak
kelime kelime ve hece hece
okumaya artlandmz iin bu durumu deerlendiremiyoruz. Gzn aktif
grme alan dediimiz bu
alan deerlendiremediimiz iin daha fazla zaman harcamak zorunda
kalyoruz.
Gz yandaki ekilde olduu gibi her satrn bandan sonuna doru
kayarak ilerlemez. Biz
okurken byle zannetsek de okuma ilemi kesinlikle bu ekilde
gereklemez.
Okuma ilemi
Gzn duru noktalar Kayp alan Gzn aktif grme alan
Yukardaki okuma biimiyle gz, srama ve saptama yoluyla bir bakta
ancak bir kelimeyi grp
anlamlandryor. Ayrca gereksiz geri dnler yapyor, satrlarn ve
okunan materyalin dnda baka
yerlere de bak atarak dikkatin dalmasna neden oluyor. Btn bu
hatalar yaparken bir de iten
seslendirmeyi de eklediimizde okuduumuzu neden anlayamadmz
anlayabiliriz.
Doru okuma
Yukardaki okuma biimiyle gz, yine srama ve saptama yoluyla bir
bakta birden fazla kelimeyi
grp anlamlandrabiliyor. Geri dnlerin olmamas, kelimelerden baka
srama- saptama noktas
Yanl okuma
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
olmamas okuma ilemini daha hzl ve salkl klyor. Gzn bu ekilde
okumaya almas bir sre eitilmesi ile gerekleebilir. Bunun iin de
kiinin en azndan bir hzl okuma kitabnn okunmas veya
seminerine katlmas gerekmektedir.
7. HIZLI OKUMANIN LKELER
1) Okuma performans gelitirilebilir
2) Hz dikkati artrr
3) Dikkat anlamay kolaylatrr
4) Neye inanrsanz o mmkn olur
5) nce hz sonra anlam
6) Grsel alglama iitsel alglamadan hzldr
7) nemli olan kelimeler deil anlamdr
8) Okumak sabit bir kurala, ynteme ve hza smaz
9) Zihin, okumak iin bir hazrlk ister
10) Ynlendiriciyle okumak hz yavalatmaz
8. HIZLI OKUMAYI ENGELLEYEN FRENLER VE ZMLER
Hzl okuma tekniklerini renmeden nce hzmz engelleyecek frenleri
renmemiz, ncelikle bizi
yavalatan bu frenlerden kurtulmamz gerekmektedir. Bu frenler
imdiye kadar yanl rendiimiz
okuma bilgileridir. Bu yanl alkanlklarmz terk etmeden okumamz
hzlandrmamz ok g
olacaktr. Bunlar birer alkanlk olduu iin birden
deitiremeyiz.
Okuma hzmz yavalatan frenler:
Kelime kelime okuma
Fazla geri dnler yapmak.
ten seslendirme yapmak
Pasif okuma
Gzn idmanszl
Hzl okursam anlayamam inanc
8.1. KELME - KELME OKUMAK
Okuma hzmz dren, anlamay azaltan, gz gereinden fazla yoran
frenlerden biri de kelime
kelime okumaktr. Kelime kelime okuduunuzda gz her kelimede
duraklamalar ve kaslmalar yapar;
bunun sonucunda da ksa zamanda yorulur.
Aslnda okumay skc bir i haline getiren de bu ilkel okuma tarzdr.
Eskiden bize tane tane oku,
anlayarak oku telkinleri yaplrd. Oysa bu son derece yanl bir
anlaytr. nemli olan paray deil
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
btn anlamaya almaktr. Muhteem bir tarihi yapy seyrederken onu
bir btn olarak
algladmzda ancak ondan keyif alabiliriz. Tek tek onu meydana
getiren talara bakarak keyif
alamayz.
Aada bir araya getirerek okumann kelime kelime okumaya gre fark
resmedilmitir.
Kelime kelime okumak;
Gzn abuk yorulmasna neden olur.
Okurken beynin sklmasna, dikkatin dalmasna ve hayal kurmasna
neden olur.
Kelimeleri tek tek anlamaya alrken okuduumuz metnin anlam btnln
yakalamakta zorlanrz.
Ana fikri yakalayamayz. Konudan uzaklarz.
Okuma hznz ve anlamamz olumsuz etkiler, Geri dnler yaanr.
Tek tek kelimeleri okurken anlamlarn dnlrken btn yakalamaktan
zorlanrken konsantrasyonun dalmasna neden olup okuma hznz
drmektedir.
nsanlar tek tek kelimeleri okuyarak en yksek 400 kelimeye
ulaabilir.
8.2. GER DNLER YAPMAK
Hzl okumay engelleyen en nemli sorunlardan biri de geri dnler
yapmaktr. Bunun da en nemli
nedeni yava okumaktr. Kelime odakl okuduumuz zaman bir kelime
kardmzda okuduumuzdan
hibir ey anlamayacamz dnerek kelimelere gereinden fazla
hassasiyet gsterebiliriz. Oysa biz
kelimeler iin deil cmlelerin oluturduu anlam iin okumalyz.
Amacmz okuduumuz paradaki
dnceyi kavramak olduundan kardmz birka szcn paradaki dnceyi
anlamamz
engellemeyeceini unutmamalyz. Yabanc dilde bir kitap okurken
iinde anlamn bilmediiniz
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
kelimeler olabilir. Bu okuduunuz kitab anlamadnz anlamna gelmez.
Ksaca kelime odakl deil
dnce odakl okumamz hzl okumann ilk admlarndan biri
niteliindedir.
Bazen dikkatimizi eken, houmuza giden bir szck olabilir ve onun
iin geri dnebiliriz. Bu gayet
normaldir. Problem olan geri dnlerin bir alkanlk haline
gelmesidir. Bazen de sayfalarca okuruz da okuduumuzdan hibir ey
anlamayz. O srada baka eyler
dnyoruzdur nk. Bunun nedeni beynimizin alma sistemiyle
ilgilidir. Beynimiz dakikada 1.000 kelimelik bir bilgiyi
alglayabilecek anlayp deerlendirebilecek bir yapya sahiptir. Eer
dakikada bu
rakamdan daha az kelime okuyorsanz beynimiz bu boluu hayal
kurarak, baka dnceler reterek
deerlendirir. Bu yzden zaman zaman gzleriniz okurken beyniniz
farkl eyler dnr. Bu da
okumann verimini drr. Hzl okuyanlarda beyin btn enerjisini
okumaya harcadndan baka
eyler dnmeye frsat bulamaz ve bu sayede okuma verimi de
artar.
Hz yapmak trafikte tehlikeli olabilir, ama okumada hem okumann
keyfini artrmakta hem de
verimliliini arzuladnz seviyelere ykseltmektedir.
Geri dnler ;
zgven eksikliinden kaynaklanr.
Metnin ieriinin, dilinin, anlatm biiminin, zor olan metinlerden
olumas geri dnler yapmamza
neden olur.
Gzn ritim eksiklii
Pasif okumak geri dne neden olur.
Okuma hznn yava olmas geri dnlere neden olur.
Geri dnleri engellemek iin ilk nce yapmamz gereken elinize,
gznze klavuz olmas iin kalem
vb. almanz ve onun yardmyla okumanzdr, kesinlikle geri dnmeden.
lk zamanlarda sorun olabilir;
ama ksa bir sre iinde geri dnlerden kurtulmu olursunuz. Ayn
zamanda okumaya balamadan
net bir ama belirlerseniz, n okuma da yaparsanz geri dnmeyi
engellemi bylece okuma ve
anlamanz artrm olursunuz.
Kelime odakl okuduumuz zaman bir kelime kardmzda okuduumuzdan
hibir ey
anlamayacamz dnerek kelimelere gereinden fazla nem veririz. Oysa
biz kelimeler iin deil
cmlelerin oluturduu anlam iin okumalyz. Amacmz okuduumuz
metindeki dnceyi anlamak
olduundan kardmz bir ya da birka kelimenin paradaki dnceyi
anlamamz engellemeyeceini
bilmeliyiz. Ksacas kelime odakl deil dnce odakl okumamz hzl
okumamz salar.
Geriye Dnp Tekrar Okumadan Kurtulmaya Yardmc Olacak
Kurallar;
1. nce metnini btnne bakarak gz gezdirerek okuyun.
2. Baa dnmeden nce paragraf ve sayfay sonuna kadar okumay
bekleyin.
3. Cmlenin ortasnda asla durmayn.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
4. Kavrama yeteneinizin iyi olduuna inann.
5. Kendinizi zorlayn parmanzla takip edin.
8.3. TEN SESLENDRME
Okurken her kelimeyi azmzla tekrar okuma ilemidir. Bu durum
kelimeleri birer sembol olarak
grmememizden kaynaklanmaktadr.
seslendirme okuma hzmz olduka yavalatmaktadr. nk ok hzl konuan
biri olsak bile
dakikada 200-250 kelimeden fazlasn seslendiremeyiz. Oysa
kelimeleri sembol gibi grdmzde grme hzyla ok daha fazla kelime
okuyabiliriz.
Yava okuyucular okuduklarn anlamalar iin iten seslendirme
alkanla bamldrlar. Yava
okuyucunun iten seslendirme yapmamas okuduklarn anlamamas
demektir.
ses birden kaybolmamaktadr. Bunu baarmamz iin biraz uramamz
gerekecektir. sesi
engellemek iin yapabileceimiz birka uygulama vardr: okurken sakz
inemek, dilerimizin arasna
bir kalem sktrmak, enstrmantal mzik eliinde okumak gibi...
Ancak bunlar geici yntemlerdir. Sadece bu alkanl yok etmek
amacyla bir sreliine uygulanabilir.
Egzersizleri uygulamaya baladnzda isesiniz okuma hznza yetimek
iin kendisini zorlayacak ve bir
mddet sonra da size yetiemeyecei iin doal olarak ortadan
kaybolacaktr.
8.4. PASF OKUMA
Pasif okumann kapsaml tanm yaparsak; beynimiz okuma srasnda
megul edemediinizden
beynimiz de farkl eyleri ile uramaya balar. Sonuta biz anlamayz
. Bu tr okumaya biz pasif
okuma diyoruz. Okuyacanz yazya zihninizi ynlendirmeden, ana
fikir, yazarn dnce ve olaylara
bak biimini, slubunu anlamadan yaplr.
Beynimiz 7 gn 24 saat kesintisiz alyor. Okuma srasnda beynimizi
hedef gstermezsek o da hayaller kuruyor. Bu durumda kendi iimizden
olduumuzdan darda olan kapal oluyoruz. Karmzda
kiiye bakyoruz grmyoruz, okuyoruz ama okuduklarmzdan hibir ey
anlamyoruz, okuma hznz
ve anlamanz olumsuz etkileniyor.
Okuma konusunda zel bir eitim almam ve bu becerisini
gelitirmeyen ve zel aba sarf etmeyen
hemen herkes pasif okuyucudur. Aktif okuyucular ise okuma amacn
belirlerler, okuduunuzu yazy
n okuma yaparlar, ne aradklarn bilen kiilerdir.
8.5. GZN DMANSIZLII
Okurken gzmzn duraklama ve srama yaptn biliyorsunuz. Gzler satr
zerinde dzensiz ve
kontrolsz sramalar yapar. Srama ve duraklamalar uzun zaman
alr.
Okuma esnasnda gz kaslar youn bir alma temposuna maruz kalyor.
Srama ve saptama ilemini
gerekletirirken binlerce kelimeyi gryor, saptyor ve tekrar
sryor.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Gzler bu sramalar farkl kaslar ile yapar. Eitimsiz gzler satr
zerinde yava- yava sramalar yaparken, temelinde bu gz kaslarnn
tembellii yatar.
Okurken her ne kadar beynimizde gereklese de bu esnada
gzlerimizi de etkin bir ekilde
kullanmaktayz.
Eitimsiz gz kelimeleri tek tek beyne gndermek iin satrlardaki
dnce kesintiye urar ve bilgiler
aradaki kopmalarn yaanmasna neden olur. Belli bir hzda okumada
zorlansa da, alkn olmad hzda
almak gz kaslarn gerecek ve ac oluturacaktr. Dolaysyla gzn
tembel olmasnn yava yava
srarl egzersizlerle giderilmesi gerekir.
8.6. HIZLI OKURSAM ANLAYAMAM NANCI
Daha nce de sylediimiz gibi hzl okumayla ilgili herhangi bir
bilginiz olmadan hzl okumaya
altysanz bunu baaramam ve bu durum sizde hzl okuma konusunda
negatif bir kan oluturmu
olabilir.
Unutmayalm ki hzl okuma zamanla gelitirebileceimiz bir
alkanlktr. Ayrca okuma hz kiiden
kiiye deiir. Eer ok okuyan bir bireyseniz okuma hznz da doal
olarak yksektir. Bizim
tespitlerimize gre Trkiyede okuma hz dakikada 80 ile 250 arasnda
deimektedir. Dakikada 250
kelime okuyan da okuduunu ok iyi anlamaktadr. Burada
gstereceimiz teknikleri uygulayarak
dakikada 80 kelime okuyan biri okuma hzn % 100 artrarak dakikada
160 kelimeye, hatta daha da
fazlasna karabilir. Dakikada 250 kelime okuyabilen bir arkadamzn
bile bu almadan sonra okuma hzn artrmas mmkndr.
Hzl okumak, baz arkadalarmzn gznde bytt kadar baarlmas mucize
bir i deildir.
Gznz ve beyniniz bu potansiyele sahiptir. Yapacanz ey kararl
olmak ve yapacanz egzersizlerle
bu potansiyeli aa karmaktr. Seminerlerimize katlarak hzl okumay
renip kendine hem SSde
hem de yaamda byk avantaj salam binlerce rencimiz hzl okursam
anlayamam
nyargsndan kurtulmak iin tek bana yeterli bir kanttr.
14 Soruda Okuma alkanlklarnz tanyn
ounlukla Ara sra Nadiren
1.Okuma zamanlarm dzensiz mi? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
2.Okurken dikkatim dalr m? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
3.Okurken uykunuz gelir mi? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
4.Okurken sklr veya dalar msnz? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
5.Okuduunuz yeri unutup tekrar okur musunuz? 3 ( ) 2 ( ) 1 (
)
6.Okuduunuz yerleri gerektike tekrar eder misiniz? 3 ( ) 2 ( ) 1
( )
7.Anlamak iin sesli okumay m tercih edersiniz? 3 ( ) 2 ( ) 1 (
)
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
8.Baladnz kitab yarm brakr msnz? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
9.D sese kar ar hassasiyetiniz var m? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
10.Okuma hznzdan memnun musunuz? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
11.Okurken kendinizi yorgun hisseder misiniz? 3 ( ) 2 ( ) 1 (
)
12.Anlk kararlarla m okursunuz? 3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
13 Genelde okuduklarnz zorunluluklarnzdan m? 3 ( ) 2 ( ) 1 (
)
14 Bir haftadan daha uzun sre okumadan geebiliyor mu?
3 ( ) 2 ( ) 1 ( )
Deerlendirme
14-21 puan: Mkemmel; Kendinizle gurur duyabilirsiniz. Bu konuda
kendinizi ne kadar martsanz azdr. nk gnmzde bu disiplin ve vasflara
sahip bir okuyucu bulmak zor. Tebrikler..
22-28 puan: yi; Okuma verimliliiniz baz zel durumlarnz olmasa ok
daha iyi olacak. Herhalde bu geici bir durum. Kendinizi zirvelere
tamak iin hep aba m harcarsnz?
29-35 puan: Okuma ile ilgili sorunlu olduunun farkna varmayan
gruba giriyorsunuz daha iyi olabilirdi yaklam sizi kurtarabilir.
Byk bir ihtimalle zamannda iyi bir okuyucu iken imdi biraz bo
vermilik iindesiniz. Bunun iin sululuk duygusu yayor
olabilirsiniz. te size bir frsat haydi imdi
bunu sorumluluk duygusuna evirin!
36-42 puan: Gereki bir yaklam daha klar iaretlerken
mutsuzluunuzu hissedebiliyorum. Siz zorunlu okuyucu snfndan
olmalsnz. Her iin kolayna kaan ve balad ii zorunlu olmadka
bitirmeyenlerden.. Yine de byle bir testi iaretlediinize gre
sizi tebrik ediyorum. kmayan candan
mit kesilmez!
9. OKUMA ORTAMI NASIL OLMALI
A. DURGUN VE SESSZ BR ORTAMDA OKUYUNUZ. Mmkn olduu kadar sessiz
ve hareketsiz bir ortamda okumak, dikkati datmamak asndan ok
nemlidir. Bu, ayn zamanda uzun sre
okuyabilme gcde verir.
B. RAHATA OTURUNUZ. Arla kamadan rahatnza baknz. Hzl okumaya
iddetle ihtiya duyulan zamanlarda, beyin dinamizminin bedenen de
diri bir destekle glendirilmesi gerekir. Bu
bakmdan ok fazla gevemek, yatar gibi bir vaziyet almak hzl
okumak iin olumsuz bir ortam
oluturur. Eer okuma srasnda sk sk bir eyler not etmek
gerekiyorsa, bir masann nnde oturmak daha uygundur.
C. UYGUN BR AYDINLATMA SALAYINIZ. Aydnlatma iki trl yaplabilir.
Btn mekann aydnlatlmasn salayan bir k kayna kullanlabilecei gibi,
yalnz okuma alannn aydnlatlmasyla
yetinilebilir. Btn bir oday aydnlatmak yerine, yalnz okunan
yzeyi aydnlatmak hzl okuma
almalar iin ok daha uygundur.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
deal bir aydnlatma iin l udur :
a) Ik kayna sol omuzumuzun arkasnda olmaldr. b) Ik demeti
dorudan doruya okunan yzey zerine dmelidir. c) Gzmze dorudan ynelmi
baka bir k kayna bulunmamaldr. d) 1x2 metrekarelik bir alma masasn
aydnlatan k kayna 40W gcnde olmaldr. e) Koltukta yaplan okumalarda
k demeti sol omuzun hemen arkasnda gelecek ekilde 25W
olmaldr.
GZLERNZE ZEN GSTERNZ. imdi biraz da okumak iin en fazla
yklendiimiz organmzn, gzlerimizin korunmasndan; iyi okuyabilmek iin
bu organmza gstermemiz gereken ihtimamdan sz
edelim. Gzlerinizin yorulmamas ve bakm iin u tlerimize mutlaka
uyunuz:
a) Mmkn olduu kadar gn nda okuyunuz. b) Floresan ampullerle
aydnlatlan yerlerde uzun sre okumaktan kannz. c) Yetersiz k altnda
veya fazla aydnlatlm bir yerde okumaynz. d) Gznze dorudan k gelen
bir ortamda okumaynz. e) ok kk harflerle yazlm metinleri uzun sre
okumaynz. f) Byte veya benzeri aletlerle uzun sre okumaynz. g)
Okuduunuz yzeyi gzlerinizden 30 cm kadar uzakta tutunuz. Daha
yaknda veya uzakta
tutmak ihtiyac duyuyorsanz, bir doktora grnnz. h) Doktor
tarafndan verilmi bir gzlnz varsa, bunu okuma srasnda mutlaka
kullannz. i) Gzleriniz yorulunca okumaya bir sre ara veriniz. Gz
yuvarlaklarnda arlar duyuyorsanz;
akaklarnz, alnnz ve elmack kemiklerinizin zerini hafife ovunuz.
Bylece gzlerinizi
evreleyen kaslara masaj yapm olursunuz. j) Gzlerinizi
dinlendirebilmeniz iin bir baka yntem daha vardr. Biz buna
"Palming" veya
"Avu ii ile dokunma" diyoruz. Avu ilerini gz yuvarlaklarna fazla
bastrmadan, fakat tam
karartma salayacak ekilde gzlerinizin stne koyunuz. Avu
ilerinizin ss gzlerinize bir
geveme duygusu verecektir. Bu ileme baladnzda, karanln iinde
gzlerinizin nnde
k prltlarnn getiini greceksiniz, bu prltlarn kaybolmasn
bekleyiniz. Prltlar
kaybolduktan ve 10 saniye kadar bekledikten sonra gzlerinizi anz
ve okumaya devam ediniz.
10. DAHA HIZLI OKUMA VE RENME LE LGL 10 YANLI NAN
1. Anlama iin yava okumak gerekir!
2. Kelime kelime okumak gerekir!
3. Her okuduumu anlamalym!
4. Okuduklarmn hepsini hatrlamalym!
5. Anlamn kardm yerleri dnp hzla tekrar okumalym!
6. Parmakla takip okuma hzm yavalatr!
7. Okuma hz deimez!
8. Okuma hz arttka anlama seviyemiz der!
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
9. Hzl okumak gzlerimizi ve beynimizi yorar!
10. Anlamak iin kelimelere odaklanmalym!
11. HIZLI OKUMA ETMNN ESASLARI:
Daha hzl okuyamayacanz nyargsn bir kenara brakn. Kendinizi
snrlandrmayn.
Gznz hzl grmeye altrmak iin kitap ayrac ile stten kapatarak ve
yava yava hzlanarak okuyun. Gznz ayracn altndaki satrlara odaklansn
hznz arttka ayracn hzn da arttrn.
Ynlendiricinizi kullann ( parmak veya kalem). Gznz baz
kelimelere taklmak isteyecektir ancak byle devam ettike daha az
taklmaya balar.
Grme pencerenizi her gn 15 dakika kadar uygulayn. Gznz
pencerenin iine odaklayn ve elinizle grme pencerenizi sal sollu,
yukar aa srekli kesintisiz hareket ettirin ve her dakika
yeni bir sayfaya geerek devam edin. Skldnz zaman ksa bir sre ara
verip tekrar dnn ancak bu almay mmkn olduu kadar uzun srdrn.
Okurken dudak kprdatyorsanz artk bundan bilinli bir ekilde
vazgemelisiniz. Zaten yukardaki altrmalar yaparken dudaklarnz
hareket ettiremezsiniz.
Anlamadnz zaman hemen durmayn. Paragraf taklmadan okumay alkanlk
haline getirin. Bunu bir sre byle srdrrseniz zamanla bir defada
anlamaya alrsnz.
Dikkatiniz dank, isteksiz veya baka eylerle megul olurken okuma
alkanlndan vazgein sonra bu davrannz istediiniz zaman da
dikkatinizi vermeyi engelleyebilir.
Kt Okuma Alkanlklarn Krmak in pular
1) Okurken dudak kprdatyorsanz, Dilerinizin arasna bir kalem
tututurun. 2) Okuduunuz kelimeyi veya cmleyi anladnz halde bir daha
okuma eiliminiz varsa; Beyaz bir
kat kesin, okuduunuz ksmlar bununla rtn ve okuduka kaydrn,
okuduklarnz annda
kapatn. 3) Aklnz dalyor, okuduklarnzdaki anlam sk sk karyorsanz
birka satr okuduktan sonra
ana fikri durup dnn ve sonra devam edin. 4) Dikkatinizi uzun sre
tutamyorsanz nceleri 10 dakika kesintisiz okuyarak zamanla bunu
40
dakikaya karn. Altka dayankllnz da artacaktr. 5) Okumaya
balamadan nce masanzda dikkatinizi datma ihtimali olan eyleri
kaldrn. Satrlar
bulank gryorsanz 6) Mmkn olduu kadar hep ayn saatlerde aln.
Bylece o saatte konsantre olmak daha kolay
olacaktr. 7) Ses ve grltye kar ar hassasiyetiniz varsa. Mziin
sesiniz normalden daha fazla an veya
walkman takn bu ekilde okumak zorlaacaktr. Ancak bir sre bu
ekilde okumaya balamanz dikkatinizi zorlayaca iin ayn zamanda
gelitirecektir de.
8) zellikle ders alma veya test zme gibi ciddiyet gerektiren
okumalar hep ayn mekanlarda gerekletirin bu almay daha zevkli hale
getirecektir.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
9) Okumalarnz sreyle gerekletirin. Bunun anlam kitab elinize
aldnzda ne kadar alacanz ve ngrdnz sreyi belirleyin ve bu plana
sadk kaln.
10) Beyninizin younlat eyi, baka bir konuya kaymasna frsat
vermede uzantl bilgileri zincirleme gndererek kontrol edin. Daha
sonra hz ve anlama dzeyinizi kolaylkla
ykseltirsiniz.
12. HIZLI OKUMANIN AAMALARI
12.1 KELMELER TANIMA
Tanma abukluu beynimizin hzyla ilgilidir. Beynimizin arad
kelimeyi, bulabilme hz abukluu
oluturur. Beyin, sembolleri sinirler yoluyla gzlerden aldktan
sonra hafzada mevcut sembolleri
taramaya balar ve bulduu her sembolle ald sembol karlatrr. Tam
olarak arad sembol bulduunda tanma gerekleir. te bu arada yavatr.
Baz beyinlerde bu sre daha uzundur. Onlar
da ksalmtr.
Hzl okumann bu aamasnn temel hedefi gznze ritim ve eviklik
kazandrmaktr. Kelimeler
tanma aamasnda zihniniz tembeldir ama ilerleyen aamalarda beyin
ile gzn uyumu salanacaktr.
Gznzn ritimsiz bir ekilde satrlarn stnde gitmesini dzeltmek
arasnda yanl renilen okuma alkanlklarnn bir ksmnda kurtulmay
hedefler. Beyninizi daha hzl altrmaya altrmak iin ilk adm bu aamada
gerekleir. Ortalama 7 10 gn sren bu ksm sadece hz odakl okumaya nem
verilmelidir ve hz odakl okumada satrlar ilk bata olduu kadar flu (
belirsiz ) olmasna dikkat
etmelisiniz, satr stnde klavuzunuz hzl bir ekilde giderken
gznzle takip etmeye almal ve
gz hareketleri yapmalsnz. Bu blmde ritim almalar ( hz odakl
okuma ), % 40 kapsamldr. %
60 ise gz hareketleriniz olmaldr. Bu aamada gz kaslarnz
gelitirmek daha nemlidir. Bu aamada sadece bu almalarn hepsini hobi
olarak yapmak sizin iin istenilen sonuca ulamanz
kolaylatracaktr. Gnlk hayatnzdaki okumalarnz eski yava okuma
alkanlnz kullann. Gnlk
hayatnzdaki okumalar yava okumanzla yaparken gznzn okurken hzl
sramalar yapmas, bu
sizin almalarnzn iyiye gittiin bir kantdr. Ritim almasnda sorun
yaayabilirsiniz ( hz odakl
okumada) Ama unutmayn hzl okuyamayan kii yoktur. Sadece pes eden
insanlar vardr. Ritim
almalarnda(hz odakl okuma) ilk bata gznz klavuzun ritmine ayak
uyduramaz ama bu
aamann sonunda gznz istenilen ritmi kazanm olur. Bu aamada nemli
olan hz odakl okumadr. Bu aamada alma etkin yaplrsa 2 kat art
salanr.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Kelimeleri tanmada hz odakl bir okuma hedef olduundan okumanz
hzlandka okuma-anlama sreci bundan olumsuz etkilenecektir. nk
beyniniz yava almaya alk durumdadr dolaysyla
bu aksaklklar yaamanz doal.
Bu aamada daha hzl yol almak istiyorsanz metinleri tersten hz
odakl okuma yapmanz daha etkili
sonular yaratr. Daha da etkili sonu almak istiyorsanz bilgisayar
programlarm kullanabilirsiniz.
12.2. KELMELER NET GRME
lk aamada gznz yeterli dzeyde olmadndan sadece flu (belirsiz)
olarak grdnz kelimeleri
net grmeye balamsnzdr. Beyninizle gznz arasndaki uyum istenilen
dzeyde deildir ama gz kaslarnz istenilen performansa ulamaya
balamtr. Beyniniz daha istenilen dzeyde hzl olmad
iin hz odakl okuma almasna devam edilmelidir. Bu yzdendir ki
anlama yzdeniz drlp ritim
almalarnn ( hz odakl okumalarn ) temposu arttrlmaldr. Gz
hareketlerini ve egzersizleri yaptnz iin gz kaslarn hzlanmaya devam
eder. Bu aamann sonunda gz kaslarnz ok fazla
evikleir. Okuma hznzda 2 kat belirgin bir art olmutur.
12.3. KISA SREL ANLAMA DNEM
Anlayarak hzl okumann en zor dnemidir. Eer sadece gerekenleri
yaparsanz ve egzersiz
programnzn tamamnz yaparsanz, ok ksa srede bu dnemi geersiniz. 3
5 kat ideal anlama gerekleir. Bu kitaptakilerden fazlasn yaparsnz
sorun yaamanz kanlmaz bir sonutur. rnein;
inanmazsanz, acabalarnz olursa almanzda ancak 2 katlk bir artla
kar karya kalrsnz. Anlama
konusunda sorun yaarsnz. Gnlk hayatnzda etkin olarak
kullanamazsanz bu aamada, almadan
vazgeersiniz. Geici sorunu kalc hale getirisiniz ve eer
kendinize biraz deer veriyorsanz
yaplanlarn sonunu getirirsiniz. Bunu yapmak sizin iin
seeneklerden biridir ve en kolay
12.4. DEAL ANLAMA DNEM
Verilen program gerei gibi yaptysanz 3 5 kat hzl okursunuz ve
anlarsnz . Bu aamadan sonra gnlk okuma zamanlarnz olmal ve bu
alkanl daha etkili hale getirmeye almalsnz. Eer bu
aamann sonunda ne gzel hzl okuyorum derseniz okumay brakrsanz
dler kanlmazdr.
yle bir rnek bu aamann sonrasn ok iyi aklayacak. Arkadalarla
sohbet ediyorduk ben de ehliyet
iin kursa balamtm. Sohbet arasnda ehliyetinin olduunu ama araba
kullanamadn syledi
arkadam. Ben de arkadaa sanrm ehliyetini evlerindeki misafir
odasnda ss olsun diye mi aldm
sorarak takldm. Siz de hzl okuma kitab iin misafir odasnda gzel
bir yer bulabilirsiniz, isterseniz
Bu kitap bir sreten gemitir ve hzl okuma alkanln kazanrsnz.
Bundan sonra ise alkanl etkin kullanma sresi balayacaktr. Hepimiz
gnde 15 dakika kitap ya da bir eyler okuruz Eer
bundan sonraki srete kendinize gnlk 15 dakika okuma zaman
ayrrsanz okumanz daha, iyi bir
dzeye getirecektir. Bunu 1 ay kadar devam ettirirseniz alkanlnz
hayatnzn tamamnda kullanr
hale gelebilirsiniz.
Tanma abukluu beynimizin hzyla ilgilidir. Beynimizin arad
kelimeyi, sembol bulabilme hz
abukluu oluturur. Beyin, sembolleri sinirler yoluyla gzlerden
aldktan sonra hafzada mevcut sembolleri taramaya balar ve bulduu
her sembolle ald sembol karlatrr. Tam olarak arad
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
sembol bulduunda tanma gerekleir. te beyin iin bu abukluu arada
geen sre artk daha
da ksalmtr. Daha hzl kavrayabilmek iin kelime daarcnz
gelitirmelisiniz.
13. HIZLI OKUMAK N NERLER
A. OKURKEN SES IKARMAYINIZ :
Yalnz gzlerle yaplan bir okuma ile sesli okuma arasnda hz
bakmndan byk fark vardr. Kendi
tecrbelerimizle de seslendirmeden yaplan bir okumann daha hzl
olduunu biliriz. Bu zellik, bizim
dayanak noktalarmzdan birini oluturacaktr.
Birok kii sessiz okuduunu sand bir srada bile, aslnda sesli
okuduunun farknda deildir. Okurken ya dudaklarn kmldatr ya da
hafife ses kartr. Okurken dudaklarmzn oynamas bir yana,
grtlamzn oynamas bile yalnz gzlerimizle okumadmz gsterir. Byle
bir okuyu bizi ok
yavalatr. ncelikle, byle bir alkanlmz varsa, bundan
kurtulmalyz.
B. KELMELER ZHNNZDEN TEKRAR ETMEYNZ :
Yine hemen hemen hepimiz, sessiz okurken, okuduumuz her kelimeyi
zihnimizde tekrarlarz. Buda
okumay yavalatr. Gzmzn grdkleri sinirler tarafndan beyne
iletilir ve idrak edilir. Bizim bunlar
tekrar zihnimizden geirmemiz bo bir abadr. Nitekim grdmz
manzaralar, insanlar, eyalar
zihnimizde tekrar etmeden idrak ederiz. Hi bir insann grd bir aa
iin "Bu grdm bir
aatr." tarznda bir tekrara ihtiyac yoktur. Ancak, bu, ok zor
unutabileceimiz kt bir alkanlktr. Bundan kurtulma ok almay
gerektirir. Bu kt alkanl yenebilecek olanlar olaanst bir okuma
hzna ularlar.
C. HARF HARF, HECE HECE OKUMAK :
Bizi yavalatan frenlerden biri de, okuduklarmz ayrntlaryla daha
iyi kavrayabilmek endiesiyle harfi
harfine heceleyerek okumaktr. Halbuki kelimeler iindeki
harflerle birlikte bir btn olarak
alglanmaldr. "Masa" kelimesi, bir bakma stilize edilmi bir masa
resmidir. Masa resmini
grdmzde nasl bir btn olarak alglyorsak, masa kelimesini de yle
alglamamz gerekir. Bu, biraz da okumayla ilgilidir. Bir kelime ile
daha nceleri ne kadar ok karlamsak, onu bir grte, bir
btn olarak alglama ansmzda o kadar artar.
D. METN ELMZLE VEYA KALEMLE TAKP ETMEYNZ :
Okumay yavalatan bir baka kt alkanlk da metni okurken parmak
veya kalemle satrlarn altn
taramaktr. Bu kt alkanlktan derhal vazgemeliyiz.
E. OKURKEN ASLA GER DNMEYNZ :
Dikkate almanz gereken kt alkanlklarn sonuncusu geri dnlerdir.
oumuz bir metni okurken
anlamadmz bir kelimeyle karlatmzda veya bir kelimeyi anlamakta
glk ekince derhal baa dner, en son okuduumuz cmleyi batan alrz. Bu
da okumay son derece yavalatan sebeplerden
biridir. Bu kt alkanlmda unutmamz gerekiyor. Ne olursa olsun,
geri dnmeyeceiz. Brakn metin iyi anlalmasn hzl okuma almalarnn
balangcnda hzllk gelitirmek esastr. Anlama, daha sonra
kendiliinden gelecektir. Bu bakmdan balangta anlama konusunda
fedakarlkta bulunabiliriz.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Okumadaki kt alkanlklarmz brakmak, zannedildii kadar kolay
deildir. ncellikle belli bir yaa
gelmi insanlar iin bu iin zorluu artar. lkokul sralarndan
balanarak kazanlm ve uzun yllar
boyunca kemiklemi kt alkanlklar bir rpda terk edilemez. Tek are,
srarl almalarla bu kt
alkanlklarn yerini alacak iyi alkanlklarn gelitirilmesidir.
Ylmamak, kolay baarlar beklememek
gerekiyor. nemli olan belli bir metni ksa bir srede okumak
deildir. Hzl okumak, bizim normal
okuma alkanlmz haline gelmelidir. Bu salanmadka tam baar elde
edilemez.
nsan ksa bir sre uraarak bir metni hzl okuyabilir. zel bir aba
sarf etmeden, uzun sre hzl
okuyabilmek gerekir. Buda ancak hzl okumann bizim normal okuma
alkanlmz haline
getirilmesiyle mmkndr.
14. OKUMANIN AMACI VE YNTEMLER
Okumann da amac ve yntemi olur mu diye dnmeyin. Gnlk bir
gazeteyi okuma amacnzla son
derece nemli bir raporu okuma amacnz doal olarak farkldr. Lise
rencisi bir arkadan
sevgilisinden cep telefonuna gelen bir ksa mesaj okuduu itahla
annesinin eline tututurduu
alveri listesini farkl niyetlerle okur. Amacmz bilirsek
okuyacamz materyal zerindeki
younlama oranmz da ona gre belirlemi oluruz. Okuma yntemleri
maksadna gre drde
ayrlyor.
1) Gz atma
Genel olarak ok da nemli grmediimiz materyalleri bu ekilde
okuruz.. Dikkatimizin az youn
olduu ve gzn mmkn olduunca az okuma yapt atlamal okuma dediimiz
bir okuma eklidir. Telefon rehberinde btn numaralar grrz fakat
ihtiyacmz olan numaray bulur ve okuruz. Ya da
panoya aslm bir listede kendi admz ararken bu isimlerin hepsine
bakarz fakat sadece bizim
admzn olduu satr okuruz.
2) Semeli Okuma
imize yararl olabileceini dndmz bilgileri almak iin yaptmz okuma
biimidir. Gnlk
gazetede birok haber ierisinden ilgimizi eken haberleri okumamz
farknda olmadan yaptmz bir
semeli okumadr. Bir rencinin ders kitabnda sadece snavdan
sorumlu olaca konular okuyup
almas da semeli okumaya iyi bir rnektir.
3) Normal Okuma
Herhangi bir maksat gtmeden sadece gayri ihtiyari bir ekilde
yaplan okuma yntemidir. Burada
ama verilen metni okumak ve bitirmektir. Zaman sknts ya da
anlayamama gibi sorunlarn
olabilecei dnlmemektedir. Son gnlerin gzde romanlarndan birini
okuyorsanz bu normal bir
okumadr.
4) Detayc Okuma
Elinizde kalem, nemli yerlerin altn izerek, entik iaretleri
koyarak yaptnz okuma biimine
detayc okuma denir. Okuduunuz bir metnin belirli bir yerini
ezberlemek zorundaysanz buray
iaretler ya da not alrsnz. Bu durumda yazl szckler sizin iin
altn deerindedir. O nedenle
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
olabildiince detayl bir ekilde okursunuz. Bir hukuk fakltesi
rencisinin ders kitabnda ald notlar,
ya da yapt iaretlemeler detayc okumaya rnek gsterilebilir. Ya da
okuduunuz bir kiisel geliim
kitabnn retilerini uygulama niyetiyle okumanz yine detayc
okumaya rnek gsterilebilir.
OKUNAN METNN YAPISI
Parann karmakln anlarsanz btnn karmakln daha iyi anlarsnz.
Btnn
karmakln anlarsanz anlama ve zmseme beceriniz artar.
Tony Buzan
Genelde gz atarken ve okurken paragraflarn yapsna gre bu durum
hzl ya da yava olur. Yani
hzmz belirleyen bir dier faktrde paragrafn yapsdr. eriinin nasl
olutuunu biliyor olmamz
nasl okumamz gerektii konusunda bize yardmc olur. Paragraflar
yerine ve yapsna gre ikiye ayrlr. Yapsna gre paragraflar da ksmda
incelenir. Bunlar aklayc paragraf, betimleyici
paragraf ve balayc paragraftr.
Bulunduu Yere Gre Paragraf
Bilinmesi gereken en nemli husus genelde gazete ve dergilerdeki
makalelerde en nemli bilgiler
ilk ve son paragraflarda olur. Ortadaki ksmlarda ise detayl
bilgiler vardr. ayet okuduunuz materyal bu trdense tarama yaparken
balang ve sonu blmlerine dikkat etmelisiniz. Baz
yazlardaysa balang ksmlar yazya snma aamasdr. Bu nedenle ilk
blmler botur. Bu
yazlarda nc ve drdnc paragraflara dikkat etmelisiniz.
Yapsna Gre Paragraf
a) Aklayc Paragraf
Yazar bir gr aklar. Dier paragraflardan farkll ok rahata anlalr.
lk cmleleri nesin
aklandn, son cmleleri ise sonucu kapsar. Paragrafn ortas ise
detaylarla ilgilidir. Hangisine
ihtiyacnz varsa dikkatinizi o dorultuda younlatrabilirsiniz.
b) Betimleyici Paragraf
Kelimelerden resimler izer. Genellikle ssl bir anlatm hakimdir.
Gereksiz kelimeler ok fazla olur. Bu nedenle dier paragraflara gre
daha nemsizdir. Anlatlan ey bizim iin nemliye bununla ilgili
betimlemeler nemli olabilir. Bu durumlar istisna olarak kabul
edilebilir. Betimleyici paragraf ile ilgili
bir dier nemli zellii kendisinden nce verilen dnceleri daha geni
aklamasdr.
c) Balayc Paragraf
Dier paragraflar birbirine balar. Genel olarak konunun ana
temasn bu paragraflardan alabiliriz.
nk kilit roln stlenen paragraflar zetlerler. rnein: Son
zamanlarda yaplan aratrmalar
yukarda bahsedildii gibi cep telefonlarnn vcuda verdii zararlar
ve sonularn bize gsteriyor. Bu
nedenle balayc paragraflar n izlemede ve gz gezdirmede de son
derece iimize yarayan yerlerdir.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
14.1. OKUMA ETLER
14.1.1. ESNEK OKUMA
Esnek okuma; yaznn ieriine ve okuma amacna gre okuma hzn
belirlemeye esnek okuma denir.
Okumanz, yol durumuna gre ayarlarsnz ; toprak yolda, ehir iinde,
otoban da vb. yerlerde ayn hzla gitmezsiniz.
Bir ilgi alannzla ilgili bir yaz ile bilimsel ierikli bir yazy
ayn hzla okumazsnz farkl okuma hzlar ile
okursunuz. Okuma hznz n okuma ile yaznn ieriini, okuma amacnz
belirginletirdikten sonra belirleyebilirsiniz.
Etkili okumada okuyucu, her artta uygun okuma yapabilmelidir.
Uygun okuma yapabilmesi iinde,
esnek okumay yapmaldr. Eer okuduunuz gereince okumasn
bilmezseniz, ok eyi karrsnz,
nemli bilgileri edinemeyiz . Daha az zaman da yapacanz okumay,
daha fazla zaman harcayarak yaparsnz, okuduunuz okuma parasndan
istediklerimizi ulaamazsnz. Okuma hzn ve yntemini,
okuma amacna ve okuma parasnn zelliklerine gre
ayarlayabilensiniz. Esnek okuma yapabilen bir okuyucu en ksa
zamanda, en ok bilgiye ulaabilir.
Okunacak para farkl trde olduundan, bunlar okuma amacmz da
deiir. Farkl hzda okumak zorunluluu gelir. Esnek okuyucu, nasl
okuyacana karar verirken, metinin trn de dikkate alarak
zaman zaman okuma hzn deitirebilir. Okuma parasnn, ak bir dille
yazlm ve izlenmesi kolay bir anlatm olduunda, hzl bir okuma yapar.
Ancak okuma paras ak bir dille yazlmam, anlatm
kolayca anlalmaya elverili olmadnda dikkatli bir okuma yapar.
Eer bu ekilde esnek okumazsak,
hedefinize ulaamadmz gibi zamanmz da boa harcarsnz.
14.1.2. SEMEL OKUMA
Semeli okumada okuma parasnn tamamn okumuyoruz. Okuma parasnn
sadece ana fikrinin
odakland kelimeleri veya paragraflar yakalyoruz. Semeli okumada
okuma hzmzn 7-8 bin kelime/dakikaya kmas mmkndrSemeli okuma
yapacanz okuma paralarnda genellikle belli
bir soruya cevap aryoruzdur. Bilimsel almalarda belli bir
sorunun cevabn ararken tm okuma
paras iimize yaramayabilir. Hedefiniz olan bilgiye odaklanrsnz.
Eer okuduunuz para ok youn bilgi ve dnce ierii tayorsa semeli okuma
yapmay zorlatrr. Okuma parasnn bilgi
deeri ve younluu azaldka seme yapma yapmanz kolaylatrr. Burada
hedefimiz, okumaya
ayrdmz zaman daha verimli kullanabilmek, ksa zamanda daha ok
bilgi edinebilmektir. Bu hedefe
ulaabilmek, hzl ve seici olmay gerektiriyor. Aslnda her okumada
seici olunmal. Ancak hzl
okurken buna daha ok ihtiyacmz var.
Okumada nemli olan, yazarn iletmek istedii mesaj, okuyucunun
yazl szckler arasndan bulup
karmasdr. Tm ayrntya girmeden, daha az szck okuyarak, yazarn
dnce btnln
yakalamay hedeflemelisiniz. Burada nemli olan herhangi bir okuma
parasn incelemek deil, paray
genel hatlaryla bilmektir.
14.1.3. GZ GEZDRME
Hzl okuyucular , okuma parasnn zelliklerine gre hzn
ayarlayabildii gibi, her okuma parasnn
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
ilgili ihtiya ve hedefinin farkl olduunu bilir. Hedef
belirledikten sonra metnin btnne ynelik
yapt Gz Gezdirme ile dikkatli bir okuma yapar ve ksa bir srede
hedefine ulaabilecek bilgileri
yakalar. Gz gezdirme ile ok yksek hz da okuyabilirsiniz. Neye ve
nasl gz gezdireceimizi iyi
belirleyebilirsek, bu hzmz da drmemi olur.
Gz gezdirme, bir metni okumaya balamadan nce yaplan n okumadan
farkldr. Gz gezdirmede amacmz belirli olduu iin, daha dikkatli bir
inceleme yaparz. Okunan metin ok kolay ve okuyucunun
bildii konuyu ieriyorsa gz gezdirme ile yeterli bilgi
edinilebilir.
14.2. BIR METNIN KAYMAINI ALMA TEKN :
Bu teknikte bir nceki semeli okumadan farkl olan husus, metnin
baz blmlerinin hi okunmadan
geilmesidir. Tekniin temel ilkesi, metnin genel anlamna zarar
vermeksizin okunan szck saysn
azaltmaktr.
Gz yelpazemiz yalnzca enine bir genilie sahip deildir. Dey
olarak ta bir ykseklii vardr. Biz bir satra bakarken onun altndaki
ve stndeki satrlar da ksmen grrz. Bundan yararlanmak gerekir.
Bir metnin kayman almak iin :
a. Metnin temel dncesini kavramak gerekir.
b. nemli dnceler btnyle okunmaldr.
c. Ayrntl cmlelerin zerinden hzla geilerek atlanmaldr.
zellikle her satrn ilk ve son kelimeleri okunmadan sadece orta
blm okunduu takdirde yeteri
kadar baarl olduu grlecektir. Okumadmz kelimeler akln kvrakl
sayesinde kavranabilir.
Kurallara uygun olarak dzenlenmi cmlelerde "zne" en bata,
"yklem" en sonda yer alr. Ykleme
en yakn olarak bata, "yklem" en sonda yer alr. Ykleme en yakn
olarak sylenmi e, en nemli
edir. Bundan yararlanmalyz.
Cmlelerin ilk kelimesi ile sonda yer alan iki kelimesini okumak,
o cmlede belirtilen fikri anlamada
esas olacaktr. Dikkat bu kelimelerde younlatrlrsa, bu
kelimelerden bazlar okunmadan geebilir.
14.3. YERN BULMA TEKN :
Hepimizin zaman zaman uygulad bir teknik de budur. Kayman alma
tekniinde, balangta neyin
aratrldn tam olarak bilinmeden, metnin verdii mesaj alnmaya
allyordu. Bu teknikte ise, uzun
bir metin iinden, sadece, iinde var olduunu bildiimiz zel
bilgiyi aramak sz konusudur.
rnek olarak, herhangi bir kelimeyi ararken btn szl okumaz, yalnz
aradmz kelimeyi buluruz.
Bu zel ilem her trl metinde kullanlabilir. Bunun iin neyin
arandn iyice bilinmelidir.
Eer okunan kitap veya metin bir fihrist blm tayorsa, bu bize byk
lde kolaylk salayacaktr. Bu yoksa metnin hzla taranmas ve bu arada
aradmz bilgi iin metnin hangi blmnde
bulunabileceine dair tahminler yaplmaya allmaldr.
Aranan szcklerle karlaldnda, ilgili cmlelerin altnn izilmesi ok
yararldr. Tecrbeli
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
okuyucular sayfa kenarlarna notlar alrlar. Hatta sayfa
kenarlarna alnan bu zel notlar iin ayrca zel bir fihrist hazrlanp
kitabn ba tarafna konmasnda byk yarar vardr.
Burada bir eye daha dikkat ekmek gerekiyor. Ele alnan metin,
aratrlan konuya uygun olduu halde,
metinde aratrlan kelimeye rastlanmayabilir. Yazar bizim
kullandmz kelimeleri kullanmak zorunda
deildir. Deiik bir kelime hazinesine sahip olabilir. Bunun iin
aranan szcklerle ayn anlama gelen baka szckleri belirleyerek ie
balamak yerinde olacaktr.
15. ETKL OKUMA
Etkin okumada en bilinen yntemlerden birisi... 1960'larda
psikoloji profesr Robinson tarafndan
gelitirilen bu yntem bugne kadar geerliliini korumay
baarmtr.
Etkili okuma 5 aamadan oluur.
1) TARAMAK: Blm iinde neler olduu konusunda bir fikir edinmek
iin ana balklar, alt balklar, ekil, resim ve grafikler, giri ve
sonu blmlerine hzla (3-4 dakikada) n okuma yap.
2) SOR : n okuma aamasnda konu ile ilgili sorular oluturun.
Neler renmeyi bekliyorsun? " Kim, Ne, Nasl, Nerede, Ne zaman ?"
sorularn gz nnde bulundur.
3) OKU : Kafanzda oluan sorular cevaplamak iin okumaya balayn.
Sorularn cevab olan ksmlarn yanna iaret koyun (hangi soruya cevap
olduunu belirtin.) Tanm, benzerlik, farkllk
belirten ksmlar izin, nemli ksmlara farkl iaretler koyun, ana
fikri saptayn, not almay
unutmayn. 4) ANLAT : Kitab/okuma parasn kapatarak, gerekirse
notlarnza bakarak anlatn, nce sorulara
bakn ve cevaplarn verin. nemli ksmlar aklayn. Konuyu anlatarak
tekrarn yapn. 5) TEST ET : Okuma parasna ya da notlara bakmadan
kendinizi test edecek sorular sorun ve
yantlayn. Bu uygulamadan sonra : ana fikrin, anahtar szcklerin,
oluturulan sorularn ve
cevaplarn zincirleme olarak arm yapar hale gelmi olmas
gerekir.
KT OKUYUCU
1. Grmek iin okur.
2. Kelime - kelime okur.
3. Btn kavrayamaz ayrntlarda boulur.
4. Pasiftir ve ne yaptn bilmez.
5. ten seslendirmeyi srekli kullanr.
6. Geriye dnmek anlama yzdesini arttrmak iin kulland en byk
silahdr. nk gvensiz okur.
7. Kelimelere taklr.
8. Bir eyler okurken dikkat kt okuyucu iin lkstr. Dikkati abuk
dalr.
9. Beyni hayal kurduu iin odaklanamaz. Bu da anlama yzdesini
drr.
10. Gz satr zerinde daha ok duru yapar. Bu da abuk yorulmasna
neden olur.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
11. Zorunlu olduu iin okur.
Y OKUYUCU
1. Anlamak iin okur.
2. Kelime gruplarn okur.
3. Btn kavramaya alr.
4. Seri ve heyecanl okur.
5. ten seslendirme yapmamaya alr.
6. Geriye dnmez. nk kendine gvenir.
7. Kelimelere taklmaz.
8. ok dikkatlidir. nk en nemli ey okuduu eydir.
9. Saatlerce yorulmadan okuyabilir.
10. Esnek okur.
11. Ne istediini bilir.
12. Gnll okur.
15.1. OKURKEN DKKAT EDLECEK NOKTALAR
Kelime-kelime okumayn.
Geriye dnmeyin. Srekli ileri dnn.
Kelimelere taklmayn. Takldnzda kelimeyi atlayn. Kelimelerin
anlamlarn paragraf iinde karn.
lk aamada ana fikri bulmaya ve anlamaya aln.
Hzl okumaya artlann.
Dikkatli, heyecanl, ihtirasl okuyun.
Okuduklarnza deil okuyacaklarnza odaklann.
Kelimelere deil dncelere odaklann.
Kendinize telkin verin.
15.2. OKUMA NERLER
Okuyacanz yaz ile gzleriniz arasnda 40 50 cm aralk brakmaya ve
sayfaya kubak egemen olmanz salayacak bir a ile bakmaya zen
gsterin. Bylece kelime gruplarna
odaklanmanz kolaylar.
almak iin en verimli k gn dr.
Srt st yatarak, yzkoyun uzanarak okumayn.
Oturduunuz yer ok yumuak veya ok sert olmamal, arkas dz
olmaldr.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Zihinle beden paralel almaktadr. Zihniniz okumaya hazr deilse
bedeninde hazr olmamas doaldr.
Okuma pozisyonuz u ekilde olmaldr : Her iki ayanz da yere
paralel uzanmal, srtnz dik olmal ve kaslarnz fazla
gerilmemelidir.
Okuma pozisyonunuzun dzgn olmas u faydalar salar :
Beyninize oksijen ve kan ak kolay biimde ular.
Gzlerinizin gr asndan tam faydalanrsnz.
Vcudunuz rahatszken beyninizde rahatsz olur.
Omuriliinize ynelen elektrik enerjisi akm beyin gcnz arttrmanz
salar.
Dalgnken okuma yapmayn.
Okuyacanz her trl yazy, nce n okuma ile okuyun. Ana fikri, yazm
biimi, ieriini, yazarn
yazma amacn aln ve zihni aktif biimde uyararak, okuma amacn net
bir biimde belirleyin, neyi
nerede arayacanz bilerek okumaya balayn.
nce nemli yerlerin sonra, ayrntlarn geldiini unutmayn.
Her okunan ezberlemeye kalkmayn.
Neyi, niin okuduunuzu bilin. Neyin peinde olduunuzu bilmezseniz,
bulduunuzu fark edemezsiniz.
Kitap okumann bo zamanda okunacak kadar nemsiz bir olay olmadnn
farkna varn.
Okurken 8 10 dakikada bir , birka saniyelik duraklama dnemi
yaanr. Bu doaldr, bu dnemden hemen sonra okumaya kararl bir ekilde
devam edin yoksa hayal kurmaya
balarsnz.
Okuma srenizi nceden belirleyin. Bu sreye kararl bir Trk gibi
balamal ve sonuna kadar bir ngiliz gibi bitirmelisiniz.
Hatrlamay veya tekrar etmeyi deer bulduunuz yerleri renkli
kalemler iaretleyin. Ya da not aln.
Okurken vcut hareketleri ve sindirim sistemimiz zayflalar. Az ve
yava nefes almaya balarsnz.
Anlam kartrlan kelimelerle ok sk karlayorsanz hznz yavalatn.
Okurken farkl eyler ile megul olmaktan vazgein. imdiye
odaklann.
Okuma esnasnda ortamn ssnn 20 dereceyi gemesi bedenin gevemesine
ve uykunuzun gelmesine neden olur. Okuma esnasnda 18-19 derecelik
scaklk uygundur.
Yemekten 30-45 dakika sonra okumaya balayn.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Okuma esnasndaki temel hedefiniz ana dnceyi yakalamak olmal. .
Okuma esnasnda nemli fikir tayan cmlenin en nemli kelimesine bir
iaret koymalsnz.
ok ar metinlerde her paragrafn sonunda biraz duraklayp hatrlama
yaplmaldr.
Uzun sreli Okumalarnzda yada egzersizler blmndeki egzersizleri
yaparken gznz arrsa gzlerinizi dinlendirebilirsiniz. zellikle
egzersiz blmndeki egzersizleri yaparken gzlerinize yklendiiniz iin
(gzleriniz sulanyor, aryor olabilir) yorulabilir. Ancak bu
durum
egzersizleri yaparken ortalama 3-4 gn srer. Bundan dolay
endielenmenize gerek yoktur.
Gznz dinlendirmek unlar yapabilirsiniz.
Gzlerinizi kapatabilirsiniz ve hayal kurabilirsiniz. Gemite
kendinizi ok rahat hissettiiniz bir yeri veya zamana gidebilirsiniz
ve zihninizde canlandrabilirsiniz.
Bir konu zerinde ok uzun sre kalmak beyini skar ve ayn zamanda
gz sinirlerinizin kaslmasna sebep olur. Gznzn yorulduunu
hissettiinizde okumakta olduunun konuyu deitirin. Okuduunuz
materyallerden baka bir yere duvardaki saate, bir aaca
veya uzanzdaki herhangi bir nesneye bakn.
ki elinizin avu ilerini birbirine srterek elektriklendin. Ksa
bir sre sonra avu ilerinizi gzlerinizin zerine fazla bastrmadan,
ancak gzlerinize tam bir karartma
salayacak biimde koyunuz. Gz kapaklarnzn zerine ellerinizin avu
ii ile yumuak oval
hareketler yapn. Bylece avu ilerinizin enerjisi yorulmu
gzlerinizi dinlendirecek ve gzlerinize bir geveme duygusu
verecektir.(20 saniye), kadar devam edin.
Gz kapaklarnz kapatp souk suyla ykamak da yorulan gznz
dinlendirir
16. HIZLI OKUMADA BLG GEREKEN DER KAVRAMLAR NELERDR ?
16.1. SAPTAMALAR :
Biz okurken, gzlerimizin satr boyunca kesintisiz bir ekilde sona
doru kaydn sanrz. Gzlerimiz
fotoraf makinesi ile ayn prensipler iinde alr. Aslnda
gzlerimizin satr zerindeki yer deitirme
hareketi kesintisiz deildir. Kesik kesik sramalar halinde satr
sonuna doru ilerler. Gzlerimizi bu
bakmdan ok geni bir manzarann resmini objektifine bir kerede
sdramayp, birka kerede eken bir
fotoraf makinesine benzetebiliriz. Birok insan, okurken hece
zerinde gzlerini bir kere durdurarak
satr boyunca gereksiz birok sramalar yapar. Bir satr boyunca
gzlerimiz ne kadar az srama yapyor, ne kadar az duraklyor, biz bir
bakta ne kadar geni bir satr parasn grebiliyorsak; o kadar
hzl okuruz. Bir bakta bir satrn mmkn olduu kadar geni bir blmn
grmeliyiz.
Biz gzn satr zerindeki her srayna "saptama" adn veriyoruz.
BR SAPTAMA SIRASINDA GRLEN EY:
rnek olarak "ova" kelimesini okuyan bir gz, merkez olarak "v"
harfini alarak 1-2 mm aasna bakacaktr. Bu durumda "v" harfinin sa
ve solunda kalan dier iki harf kolayca okunabilir. yleyse
"ova" kelimesi her hece iin ayr bir saptama yapmadan tek bir
saptamada okunabilir. Fotoraf
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
makinesinde tek bir film harcanabilecek bir yerde iki poz
harcamaya gerek yoktur.
"Ova" kelimesi harften olutuu iin bir saptamada kolayca
okunabiliyor. Ya daha uzun bir kelime
olsayd ne olacakt ? rnek olarak "ovalarndan" kelimesini ele
alalm. Bu kelimede 11 harf vardr. Biz
gzmz ortada yer alan "r" harf ine ayarladmzda kelimenin tamamn
okuyabiliyorsak hzmz yksek olacaktr. Normal okuyucu bunu baaramaz.
Hele bir metni okurken bu ok zordur. Tek bana
bu kelime zerinde alan kiiler bile tek bir saptamayla bu
kelimeyi okumakta glk ekerler.
16.2. GZ YELPAZES (AKTF GRME ALANI) :
Gzmzn bir saptama srasnda satr zerinde aktif olarak grebildii
iaretlerin geniliine "gz
yelpazesi" veya "aktif grme alan" adn veriyoruz. Bu alan elips
eklindedir.
Yukarda sz geen delikli kartonla yaplan almada gz yelpazesini
geniletmeye alyoruz. Aama
aama harfli kelimelerden balayarak kartonun penceresinden geen
kelimeleri bir tek saptamayla
okuyoruz. Yava yava kelimelerin harf saysn artrarak gz
yelpazemizi geniletiyoruz.
Gz yelpazemizin genilii orannda hzl okuyabiliriz.
Ayrca iyi bir hzl okuyucu yan yana gelen aktif grme alanlarn st
ste aktrmamaldr. Bylece yararlanlmayan alanlar ortadan kalkar, daha
hzl okunabilir.
RTM KAZANMAK N DAMA LERYE BAKMAK GEREK :
Gzlerinizi daima ileriye bakmaya zorlaynz. Okuyamadnz veya tam
kavrayamadnz blmler
olursa, asla geriye dn yapmaynz. Hzl okuma almalarnda balangta
anlama, okuma hzna
feda edilebilir. Anlayamasanz bile hzl okuyunuz. Zamanla anlama
seviyeniz normal okumada
olduundan daha yksek seviyeye kacaktr.
Bunun iin balang almalarnda daima kolay metinleri seiniz. Bu
metinler ayn zamanda yazma
kurallarna uygun olsun. Devrik cmlelerin ska yer ald metinlerden
kannz.
GZN GRD KELMEY BM ARACILII LE ANINDA KAVRAMASI :
Bir kelimeyi meydana getiren harfler, bir bakma onun resmi
gibidir. Biz bu kelimeyi daha nceleri o
kadar ok okumu, o kadar ok grmzdr ki onu tanmakta hi bir glk
ekmeyiz. ok iyi
tandmz bir insan grm gibiyizdir. O insan tanmak iin derinden
derine bir inceleme gerekmez. zerindeki elbiseler deise bile tanrz.
Kelimeler de eitli ekler alsalar bile bir bakta kolayca
tannrlar. Biz de bundan yararlanmalyz. Hece hece okumak yerine,
kelimeleri bir btn olarak
grmeye aln
BENZER KELMELER KARITIRMA TEHLKES :
Gzlerin grme ustal okumay dorudan etkiler. Gzmzn benzer siluetli
kelimeleri birbiriyle
kartrmamas iin, ok alkn, ok dikkatli olmak gerekir. Bu konu,
yaplan hzl okuma almalar
oaldka geliecektir.
AKLI UYARAN ARETLER :
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
DEVAM ET ARET :
Bu iaretler fikir ak iinde bir deiiklik olmayacan, yaznn
okunmasna hzla devam edilmesi
gerektiini bildirir.
"ve hem, daha, bundan baka, buna ilaveten, ayn zamanda, buna
paralel olarak, bunun gibi, ayn ekilde vb." byle kelimelerdir.
Devam et iaretlerinin bir ksm tamamlayc, kapatc mahiyettedir.
Hzl okumaya devam edilmesini
belirtirken, ayn zamanda yaknda fikrin sona ereceini, konunun
balanacan gsterirler.
DNCE DEYOR ARET :
Bu kelimeler dnce aknn deieceini, daha ncekilere zt eyler
syleneceini belirtirler. "ama fakat lakin hlbuki ancak... vb." byle
kelimelerdir.
DAHA NCE SYLENENLER GEERSZDR ARET :
Bu kelimeler daha nce sylenen sz ve fikirleri geersiz klarlar.
"buna ramen bilkis, buna karn,
mamafih... vb." byle kelimelerdir.
SEBEP AIKLANACAK ARET :
Daha nce sylenenlerin sebebinin aklanacan gsterir. "nk" bu
maksatla kullanlr.
SONU VE TEKRAR : Hzl okuma konusunda u, hi akllardan kmayacak
bir husustur: " ANLAMADAN, KAVRAMADAN HIZLI OKUNMAZ." Bu ynyle hzl
okuma, nemli bir lde bilgi
seviyemize, kltrmze baldr. Kelime hazinesi ok dar olan insanlar
hzl okuyamazlar. Eski, yeni,
yerli, yabanc, gnmzde kullanlan; kitaplara, dergilere,
gazetelere giren her kelimeyi bilmek gerekir.
Hzl okumak isteyenler her eyden nce kelime hazinelerini
geniletmelidirler.
a. Hzl okuma iin uygun bir ortam hazrlaynz.
b. almalarnz kolaydan zora giden metinler zerinde yapnz.
c. Asla geriye dnler yapmaynz.
d. Okurken aznz veya baka bir organnz oynamasn.
e. Okuduklarnz zihninizden tekrarlamaynz.
f. Gz yelpazenizi geniletmeye alnz.
g. Saptama saylarn azaltnz. Gz yelpazeleri mmkn olduu kadar st
ste binimesin.
h. Aklnz daima nde gitsin, zihnen uyank bulunun.
. Delikli karton ile gerekli gnlk almay yapn.
j. Satr aralama almas yapn.
k. Her hafta bir kez, rnek bir metin zerinde alarak lm
yapnz.
16.3. BR METN OKURKEN MEYDANA GELEN HIZ DEKLKLER :
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
yi bir okuyucu, ele ald metnin deiik blmlerinde deiik okuma
hzlar kullanarak, metni daha ksa
zamanda daha iyi zmleyebilir. Genellikle metnin dikkat noktalar
ve son taraflarda toplanmtr.
Bilhassa metinlerin sonu blmleri bakmdan en nemli
blmleridir.
Paragraflar halinde yazlm bir metinde, her paragrafn balang ve
biti cmleleri, o paragrafta
verilmek istenen mesaj belirleyen cmlelerdir. Bu dikkat
noktalarn bilen okuyucu bunlarn dnda
kalan blmlerde okuma hzn ok artrabilir, hatta baz blgeleri
okumadan geebilir. Sadece dikkat
noktalarn okuyarak metni % 100'e yaklaan oranda anlayabiliriz.
Hele dnce tarzna altmz, tandmz bir yazar okurken bu i daha kolay
olur.
SELEN ANAHTAR KELMELERDEN YARARLANMA : yi bir okuyucu ele ald
metinle ilgili olarak bir takm anahtar kelimeler belirler. Bu
belirleme ya metnin balangcnda, ya da giri blmnde yaplan aklamalara
gre olabilir. Daha sonra metin hzla okunurken dikkat bu kelimelerin
getii blmler
zerinde younlatrlr.
METNN NCEDEN NCELENMES : yi bir okuyucu, okuyaca metini nceden
inceleyerek metin hakknda bilgi sahibi olur ve uygulayaca okuma
tekniklerini belirler. Bu inceleme ksa metinlerden
ziyade, uzun metinler ve kitaplar iin yaplmaldr.
Metnin incelenmesinde daima akl ve dnce nde olmaldr. Bylece ok
zaman kazanabiliriz. Metin
ok hzl bir ekilde gzden geirilir, nemli balklara dikkat edilir.
Bir yandan da "Bu metni tmyle
okumak benim iin yararl mdr? Hangi okuma tekniini uygulamalym?
Yazarn amac nedir? gibi
sorularn cevaplandrlmasna allr.
Bu sorulara cevap bulabildike metin seme, hzmz ayarlama ve
gereksiz blmleri atlama imkn
elde edilir. u prensibi asla unutmaynz: "HER EY AYNI HIZDA OKUMA
ALIKANLIINA SAHP
OKUYUCULAR, AZ HIZLI OKUYUCU OLARAK KALIRLAR. "
14.2. BR METNN KAYMAINI ALMA TEKN :
Bu teknikte bir nceki semeli okumadan farkl olan husus, metnin
baz blmlerinin hi okunmadan
geilmesidir. Tekniin temel ilkesi, metnin genel anlamna zarar
vermeksizin okunan szck saysn
azaltmaktr.
Gz yelpazemiz yalnzca enine bir genilie sahip deildir. Dey
olarak ta bir ykseklii vardr. Biz bir satra bakarken onun altndaki
ve stndeki satrlar da ksmen grrz. Bundan yararlanmak gerekir.
Bir metnin kayman almak iin :
a. Metnin temel dncesini kavramak gerekir.
b. nemli dnceler btnyle okunmaldr.
c. Ayrntl cmlelerin zerinden hzla geilerek atlanmaldr.
zellikle her satrn ilk ve son kelimeleri okunmadan sadece orta
blm okunduu takdirde yeteri
kadar baarl olduu grlecektir. Okumadmz kelimeler akln kvrakl
sayesinde kavranabilir.
-
www.iccinternationalcoachingcenter.com.tr /
www.koclukmerkezi.com
Kurallara uygun olarak dzenlenmi cmlelerde "zne" en bata,
"yklem" en sonda yer alr. Ykleme
en yakn olarak bata, "yklem" en sonda yer alr. Ykleme en yakn
olarak sylenmi e, en nemli
edir. Bundan yararlanmalyz.
Cmlelerin ilk kelimesi ile sonda yer alan iki kelimesini okumak,
o cmlede belirtilen fikri anlamada