HET (E-)BOEK EEN (R)EVOLUTIE? Veranderende en nieuwe rollen in de waardeketen van het boek Geert Joris – Boek.be Gedelegeerd Bestuurder 1
Jan 10, 2016
HET (E-)BOEK EEN (R)EVOLUTIE?Veranderende en nieuwe rollen in de waardeketen van het boek
Geert Joris – Boek.beGedelegeerd Bestuurder
1
Boek.be zet in op de keten
Protectionistisch of open? Wie zullen de (nieuwe) toekomstige
spelers zijn? Zal de boekhandel nog een functie
hebben? Zal de auteur de uitgever nog nodig
hebben? Hoe zal de keten er binnen enkele jaren
uitzien?
2
Wat staat ons te wachten?
“If I asked my customers what they want, they simply would have said a faster horse.”
Henry Ford
3
Van paard tot kar?
R R
E
4
Van boek tot boek?
R R
E
R
5
Het e-boek in cijfers6
Het stelt nog niet veel voor…
7
In de US: eind 2010 ca 9% In Nederland: ca 3% In Vlaanderen: ca 1,5%
Opgelet met foute conclusies Dit betekent niet dat het niets wordt Het betekent ook niet dat we plots de
focus moeten verleggen
Evolutie gebruik mobile devices
8
Evoluties9
Technologisch10
Inhoudelijk11
Wat met de boekenketen?12
De keten vandaag
Auteur
Uitgeverij
Importeur
Handel
Consument
Distributeur
13
De keten morgen?
Auteur
Uitgeverij
Importeur
Handel
Consument
Distributeur
AuteurConsum
ent
Consument
14
Een extra speler: de bibliotheek
15
Positie van de bibliotheken voor de keten: Positieve beïnvloeding? Verstorend?
Auteur
Uitgeverij
Importeur
Handel Consum
ent
Distributeur
Bibliotheek
De (nieuwe) rollen van de actoren
16
E-reading - 10 juni 2010
De auteur
Kan (zal) eigen kanalen zoeken Indien 100% e-boek zal de huidige keten
maar een van de oplossingen bieden Zal (kan) kanalen kiezen ifv het
eindproduct (cf theater, film,…) Andere spelers die veel sterker en
kapitaalkrachtiger zijn Als de actoren in de keten hun
toegevoegde waarde bewijzen heeft de auteur geen reden om zijn model te wijzigen.
17
E-reading - 10 juni 2010
De uitgever
Zal aan de auteur moeten bewijzen dat hij (nog) een rol heeft Rol vandaag:
Redactie, begeleiding (auteursmanagement), rechtenbeheer, productie(begeleiding), marketing, (verkoop)
Bij het e-boek vallen een aantal van deze taken weg Agenten kunnen taak van de uitgever overnemen
Heeft het vervolg van de keten (boekhandel) nodig om zijn papieren producten bij de consument te krijgen.
Zoekt naar alternatieven als de (traditionele) boekhandel in gebreke blijft
18
E-reading - 10 juni 2010
De uitgever (vervolg)
E-reading - 10 juni 2010
19
Zal moeten inzetten op alternatieve marketing
Boek als project (multimediaal product) waarvan de auteur slecht 1 schakel is
Transcodatie van het boek ifv verschillende devices
Nieuwe businessmodellen dienen zich aan (pay per chapter, …)
Toegevoegde waarde door bundeling creativiteit
De importeur
Voor het e-boek zijn er geen grenzen en dus ook geen import
Rol verschuift stilaan meer in de richting van marketing en auteursmanagement
Worden de importeurs de uitgevers/agenten van de toekomst?
Hebben de boekhandel nodig voor het papieren boek
Druk op de cijfers doet hen alternatieve outlets en producten zoeken
20
E-reading - 10 juni 2010
De distributeur
Vooral logistieke dienstverlener Is afhankelijk van de uitgever voor zijn
businessmodel Heeft voor het e-boek geen enkele rol meer
(tenzij als datawarehouse) Heeft er dus alle belang bij dat de
boekhandel niet verdwijnt Zoekt naar mogelijkheden om e-boeken
online te distribueren naar aggregatoren en portals Heeft een “natuurlijke” relatie met de uitgever
21
E-reading - 10 juni 2010
De boekhandelaar
(Te) afhankelijk van de uitgever Met een bottom-line marge van 5% erg
fragiel Verlies van omzet door e-boek doet
boekhandel omvallen Heeft de boekhandel een rol te spelen in
het e-boek? Waarom zouden mensen (anders dan voor
muziek) e-boeken in of via een boekhandel kopen?
22
E-reading - 10 juni 2010
De boekhandelaar (vervolg)
E-reading - 10 juni 2010
23
Moet de boekhandel zijn positie niet grondig herdenken iplv een graantje proberen meepikken van het e-boek? Klantenbinding / community (online en offline) Inzetten op de boekhandel als fysieke
(belevings)plek Wordt de boekhandel uitgever? Boekhandel mag er niet per definitie vanuit
gaan dat de uitgever via hem verkoopt Relatie met de uitgever (marketing, kennis
van de consument) wordt belangrijker Moet op zoek naar een andere (breder)
model
De bibliotheek
Moet zijn rol herdenken in een digitale wereld Andere spelers kunnen rol overnemen
Model (gratis en onbeperkt uitlenen) kan niet voor e-boeken Businessmodel van de uitgevers zou omvallen
Indien uitlenen niet gratis (verhuren), is het dan een rol voor de bibliotheek? Zij verkopen ook geen papieren boeken.
Kan de keten in gevaar brengen door een actieve rol te willen spelen in het e-boek.
Leenrecht komt enkel auteur en uitgever ten goede, niet de boekhandel.
24
E-reading - 10 juni 2010
De consument
E-reading - 10 juni 2010
25
Lezen verandert onder invloed van veranderend mediagebruik
Wil betrokken worden Zoekt en vindt (piraterij)
Opportuniteiten en bedreigingen
26
Opportuniteiten
Nieuwe businessmodellen dienen zich aan voor auteur, uitgever en boekhandelaar Hybride inhoud: (bewegend) beeld, tekst, muziek,
… Hybride verkoop: bij papieren boeken ook e-
boeken Teasing via e-boeken Tijdelijk gebruik (huur) E-marketing en (online) impulskoop Samenwerkingen met “sectorvreemde” partijen
Anders nadenken over het papieren boek Zal een ander statuut krijgen
27
Bedreigingen28
Andere (buitenlandse) spelers zijn beter/anders in online business Dominantie bij het bepalen van de
spelregels Gebrek aan controle Taalarmoede
Piraterij Generatie zonder (auteurs)eigendomsbesef Gebrek aan eensgezindheid over (social)
DRM
Factoren die de keten beïnvloeden
29
Een goed gereglementeerde boekenprijs België: geen vaste boekenprijs itt bvb
Nederland en Duitsland Europa: gecontroleerde vrije
markteconomie (itt de USA) – cf bvb sociale zekerheid
Een GGBP leidt tot Gediversifieerd uitgeefbeleid Breder aanbod in de boekhandel Meer mogelijkheden voor de auteur Uiteindelijk komt het de consument ten goede
30
De overheid
Ondersteunende maatregelen voor de keten Auteur (VFL, SLV), uitgever (CPU), boekhandel (VFL),
consument (SLV) Maatschappelijk en cultureel belang van lezen Sterk letteren-, boeken-, en leesbeleid Auteur, uitgever en boekhandel als logische partners
voor het invullen van maatschappelijk taak Duidelijk rol van de bibliotheek definiëren
Leenrechtvergoeding E-boeken ontlenen mag niet leiden tot schade aan de
keten Vlaams E-boek Platform (VEP) BTW op e-boeken Piraterij aanpakken door te informeren en te
sanctioneren
31
Waarom blijven inzetten op de keten? Het papieren boek zal (voorlopig) niet
verdwijnen Het model heeft toegevoegde waarde
Historisch, cultureel, educatief, wetenschappelijk, economisch
80% economie – 20% cultuur Samenspel tussen de 2 is belangrijk
Maatschappelijk belang niet onderschatten Controle van de markt (keten) is een
maatschappelijke plicht (we leven niet in de US)
32
Enkele conclusies
Toekomst met open geest tegemoet gaan Leren van de “anderen”
Internationaal Andere sectoren
Niet corporatistisch tewerk gaan Alle actoren zullen moeten nadenken over hun
toegevoegde waarde voor de totale keten Samenwerking tussen de actoren in de keten
en andere (niet-gekende) partijen zullen belangrijker worden
We mogen onze ogen niet sluiten voor wat we niet kennen
33