-
URUMEA IKASTOLA
1 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
HERNANI HERRIA
BIZTANLERIA: 19.596 biztanle ditu.
AZALERA: 42km2
Hernani herriaren izena 1014. urtean agertu zen lehen aldiz
dokumentu batean. XIII. mendearen erdialdean eman zioten
hiribildu-titulua.
1. KOKAPENA
Gipuzkoako probintziako herri bat da. Gipuzkoako ipar-ekialdean
dago.
-
URUMEA IKASTOLA
2 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
2. HERNANIKO MUGAK
Udalerri hauek ditu mugakide: Donostia, Astigarraga, Arano,
Elduain, Errenteria, Lasarte-Oria eta Urnieta.
-
URUMEA IKASTOLA
3 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
3. HERNANIKO AUZOAK
http:/ / www.hernani.eus/ eu/ html/ 1/ 4028.shtml
(Zenbait auzoren mapa loturak zabaldu daitezke bertan)
ANTZIOLA
Antziola bizitegi-auzoa da gehien bat. Hernaniko irteeran dago,
Donostiara bidean, Galarreta baino lehenago.
ELIZATXO
Auzo hau Leoka garbitegian hasten da eta Portu auzoan bukatu,
trenbidearen azpitik pasatzen den tunelean. Hemen dago Elizatxo
ikastola. 500 auzotar inguru dira.
EPELA
Hernanitik 4 km-ra dago, Goizuetarako bidean; Ereozura heldu
baino 2,5 km lehenago. Ereozu baino auzo txikiagoa da, 125 auzotar
inguru ditu. Auzo horretan dago kokatua Hernaniko industria
kimikoa,.
EREOTZU
2007ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, auzoak 403 biztanle
ditu. Hernaniko herritik 6 km-ra dago, Goizuetarako bidean. 400
inguru pertsona bizi dira. Ereotzuk herri txiki baten itxura du.
XIX. mendean sortu zen, Urumea ibaiaren ondoan, Ereotzu baserriaren
eta ermita baten inguruan. Auzo honetako da Txirrita
bertsolaria.
-
URUMEA IKASTOLA
4 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
ETXEBERRI
70eko hamarkadan eraikitako etxebizitzaz osatua dago. Florida
auzoaren alboan kokatua dago eta 800 auzokide inguru ditu.
FLORIDA
Hernaniko auzo handienetakoa da. Alde Zaharra jarraituta, Urumea
ibaiaren ezkerraldean kokatua dago, trenbidearen aldamenean. XIX.
mendean, tren-geltokiarekin batera sortu zen auzoa. Gaur egun,
industrigune eta bizileku da. 1.000 biztanle inguru ditu.
GALARRETA
Galarreta auzoan dago izen bera daraman pilotalekua.
JAUREGI
Hernaniren ipar-ekialdean kokatua dago, Donostiarekin mugakide.
Hernaniko gainerako urek ez bezala, Jauregiko urak ez dira Urumea
ibaira isurtzen; zuzenean itsasoratzen dira. Chillida-Leku museoa
bertan dago. 160 biztanle inguru ditu.
KARABEL
Auzo hau Hernaniko sarreran dago. Astigarragatik datorren
sarreratik sartuta, trenbidearen gainetik pasatzen den zubiaren
ezkerraldean. Bertan dauka trenak geltokia.
KAROBIETA
Elkano kalearen eta Marieluts auzoaren artean kokatua dago. Bere
gune nagusiak Atxegindegi plaza estalia eta Langile Ikastola
dira.
-
URUMEA IKASTOLA
5 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
LATSUNBE
Alde Zaharraren eta Sorgintxulo auzoaren artean kokatuta dago.
Aintzinan baserriak eta ubide bat zeuden bertan, baita ikuztegia
ere. Berriki eraiki diren etxebizitzek auzo berria sortu dute
(Latsunbe Berri). Bertako auzotar ezagunena Gabriel Celaya poeta
da, gaur egun Ertzaintza dagoen lekuan zegoen baserri batean
jaioa.
LIZEAGA
Auzune hau udaletxearen atzealdean dago. Langileentzako auzo
bezala sortua, hor daude besteak beste zaharren egoitza eta Gaymur
ikastola. Ansorenatar txistulari familiaren jaiotetxea ere hemen
dago.
MARTINDEGI
Hernaniren ipar-ekialdean dago, Astigarragarekin mugan. Inguru
horietan sagardotegi bat baino gehiago dago. 2007ko urtarrilaren
1eko erroldaren arabera, auzoak 142 biztanle ditu.
OSINAGA
Sakanabatutako baserriz osatutako auzoa. 2007ko urtarrilaren
1eko erroldaren arabera, auzoak 211 biztanle ditu. Hernaniko
sagardotegi asko hemen daude.
PAGOAGA
Sakanabatutako baserriz osatutako auzoa. 2007ko urtarrilaren
1eko erroldaren arabera, auzoak 61 biztanle ditu.
-
URUMEA IKASTOLA
6 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
PORTU
Garai batean Hernaniko baso eta burdinoletatik egurra, ikatza
eta burdina ateratzen zen, eta Donostiara eramateko aukera bakarra,
egungo Portu auzotik igarotzen ziren gabarrak ziren. Elizatxo eta
Osinaga auzoen artean dago.
SAGASTIALDE/ SAGASTIALDEBERRI
Zinkoeneatik Galarretara bidean bukaeran eskuin aldera dagoen
auzunea da. Atletismo pistaren inguruan. Baserri zahar gutxi batzuk
daude, gehienak etxebizitza berriak dira.
Sagastialde auzoaren zabalgunea da, atletismo pistaren
bestaldean eraikitako etxe berriek osatzen dute.
SANTA BARBARA
Santa Barbara mendiaren magalean dauden etxe bakarti eta baserri
sakabanatuz osatua. Auzo honetan daude Santa Barbara gotorlekua eta
baseliza. 2007ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, auzoak 812
biztanle ditu.
SORGINTXULO
2007ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, auzoak 247 biztanle
ditu.
ZIKUAGA
Auzoa 60ko hamarkadan handitu zen, industrializazio garaiko
etorkin-langileekin. Auzoa izen bereko paper-fabrikaren itzalpean
dago. 2007ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, auzoak 742
biztanle ditu.
-
URUMEA IKASTOLA
7 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
ARIKETA
Idatzi taulan Hernaniko auzoak eta zenbat gelakide bizi diren
bertan.
Adierazi datuak barra grafiko batean.
HERNANIKO HERRIA ZENBAT IKASLE BIZI DIRA BERTAN?
Antziola
-
URUMEA IKASTOLA
8 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
-
URUMEA IKASTOLA
9 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
-
URUMEA IKASTOLA
10 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
4. OHITURA ETA BITXIKERIAK
AZERI DANTZA HERNANIN
http:/ / www.urumeaarnastu.com/ eu/ ezagutu-herriak/ hernani/
ohitura-eta-bitxikeriak.html
Dantza hau 14 edo 16 gazteen arteko jolasean datza. Guztiak soka
batera lotuta daude, gidari bat aurrean dutelarik. Eskuan puxikak
edo maskuriak eramaten dituzte. Ondorioz, dantza hau ere Maskuri
Dantza izenez ezaguna da. Kaletarrei ezustekoak eta jipoiak emateko
asmotan, soka tarteka atarietan eta izkinetan gordetzen da.
Inauterietan eta San Juan egunean ospatzen den dantza hau,
goizeko bederatzietan herriko Gudarien plazatik irteten da, herri
erdiko kaleak zeharkatzeko asmoz. Orain gutxi arte, herriko hainbat
etxeek bi aldetara irteera zuten, eta soka alde batetik bestera
igarotzen zen bizilagunak izutuz. Gaur egun, berriz, etxe berrien
estruktura dela eta, ibilbideak zuzenagoak dira.
Herrian hain festa maitatua da, zein bizilagunek Azeri Dantza
beren etxeetan sartzen uzten duten. Garai batean puxikak prestatzea
soka gidariaren lana zen, baina gaur egun, lan hau banatuagoa
dago.
Azeri Dantza azken 100 urteetan:
Azeri Dantza edo Maskuri Dantza inauteritan egiten zenaren
-
URUMEA IKASTOLA
11 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
berri XIX. mende bukaeran aurkituko dugu. Gerrate Zibilaren
ondoren inauteriak debekatu egiten zire, hau dela eta dantza San
Juanetan soilik ospatzera pasa zen.
Azeri Dantzan ere aldaketak izan dira. Garai batean, dantzari
buruak eta lehen dantzariak bakarrik eramaten zuten maskuria.
Besteek poltsikoetan irina eta aurpegia zikintzeko beste zenbait
gai eramaten zituzten.
Azken urteetan, inauterietan dantzatzeko ohitura berreskuratu
da. Gainera, dantzak moldaketa bat jasan du, izan ere, jendeari
arreta galerazteko asmotan azeriz jantzitako pertsonaiak parte
hartzen baitu.
Dantzen emanaldiak:
Ihauterietan: larunbatean eta astelehenean, goizeko 10:00etan.
San Juan jaietan: ekainak 25, 26 eta 27, goizeko 09:00etan.
(Iturria: www.kulturaweb.com)
-
URUMEA IKASTOLA
12 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
5. HIRIGUNE HISTORIKOA
http:/ / www.hernaniturismoa.com/ eus/ ezagutu/ ezagutu-
historia/ hirigune-historikoa
-
URUMEA IKASTOLA
13 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
-
URUMEA IKASTOLA
14 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
-
URUMEA IKASTOLA
15 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
-
URUMEA IKASTOLA
16 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
6. URUMEA IBAIA
http:/ / www.hernaniturismoa.com/ eus/ ezagutu/ ezagutu-natura/
86-urumea-ibaia
Udalerria, aldapatsua eta menditsua da, eta URUMEA IBAIA
zeharkatzen du. Azken hori herriko ardatz hidrografikoa da, eta
ugariak dira bertara biltzen diren errekak.
http:/ / www.urumeaarnastu.com/ eu/ natur-inguruneak/
urumea-ibaia.html
Ezkurran (Nafarroan) jaio eta Donostian (Gipuzkoan) itsasoratzen
den ibaia da. Aarbe errekako urak jasotzen ditu. Gipuzkoako eta
Nafarroako errekak bezala, nahiko txikia da.
Ezaugarriak:
279 km2-ko azalera du.
Luzera 57km-koa da.
Urtean zehar bataz beste segunduko 11m3 isurtzen ditu.
-
URUMEA IKASTOLA
17 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
7. FAUNA ETA FLORA
http:/ / www.urumeaarnastu.com/ eu/ natur-inguruneak/
urumea-ibaia/ fauna-eta-flora.html
Anfibio ohikoenak: Apo arrunta, arrobioa, baso-igel gorria,
txantxiku
arrunta, uhandre palmatua eta ur igela dira.
Narrastiak: eskulapio-sugea, horma-sugandila, iparraldeko suge
leuna,
musker berdea, sugegorria, sugandila bizi errulea, suge
berde-horia, suge
gorbataduna eta zirauna.
Hegaztiak: Amilots urdina, antzandobi kaskagorria, antzandobi
arrunta,
arrano sugezalea, belatz gorria, birigarro arrunta,
buztanikara,
buztanikara zuria, errekatxindorra, eskinosoa, garrapoa,
garraztarroa, gerri
txori arrunta, hontza zuria, karnaba, kukua, lepitzulia,
martin
arrantzalea, mirotz zuria, mokolodia, okil berdea, okil handia,
okil txikia,
txantxangorria, txepetxa, txonta, urubia, ur-zozoa, txirriskila,
zapelatza
eta zozoa.
Ugaztunak: arratoia, azeria, azkonarra, basakatua, basasagua,
basurdea,
bisoia, erbinudea, etxe-sagua, ipurtatsa, katagorria,
katajineta, lepahoria,
lepazuria, lursagua, lursagu gorria, muxar grisa, orkatza,
saguzarra,
sataina, satitsu arrunta, sator arrunta, triku arrunta,
ur-arratoia eta ur-
satitsu hankazuria.
Arrainak: ibai amuarraina, ezkailuak, ibai-aingira, mazkorra eta
izokin
arrunta. Hiru lehenak ugariak dira. Izokina galdurik zegoen,
baina
Gipuzkoako Foru Aldundiak birpopulaketari ekin dio..
-
URUMEA IKASTOLA
18 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
8. MONUMENTU MEGALITIKOAK
Urumea bailararen erdi eta goi guneetan gehienbat,
historiaurreko aztarna ugari mantentzen dira gaur egun. Gehienak
Ereotzu, Arano eta Goizuetako lurretan aurkitzen dira. 1923. urtean
Joxe Miguel Barandiaranek aurkitu eta katalogatu zituen lehen
aldiz.
Harrespilak, trikuharriak, zutarriak eta tumuluak dira bisitatu
ditzakegun monumentu megalitiko aipagarrienak. Kasu batzuetan
denborak eta utzikeriak zenbait harri estali edota apurtu dituen
arren, aztarna gehienak bisitatu daitezke.
Igoin-Akola:
http:/ / www.kultura.ejgv.euskadi.net/ r46-8912/ eu/ contenidos/
informacion/ igoin_ sarrera/ eu_ sarrera/ hasiera.html
Onyi-Adarra-Mandoegiko Megalitoak:
http:/ / www.kultura.ejgv.euskadi.net/ r46-7616/ eu/ contenidos/
informacion/ adarra_ ibilbidea/ eu_ 11585/ iparraldea.html
-
URUMEA IKASTOLA
19 Ingurunea, LH 3. Maila: HERNANI HERRIA
BESTELAKOAK
Hernaniko argazkiak
http:/ / www.hernani.eus/ eu/ html/ 1/ 4472.shtml
Hernaniko aurkezpen laburra eta polita (arbelean ikuteko)
https:/ / prezi.com/ lnwjqag80ko0/ hernani/
Hernaniko industria ondarea
http:/ / www.urumeaarnastu.com/ eu/ turismo-kulturala/
industria-ondarea/ hernani/ item/
hernaniko-industria-batzuk.html?category_ id=21