Sigorta ve Sigorta Tutucu Her bir dizi en azından bir sigorta ile korunmalıdır. Şekil 114’deki bağlantı kutusu her iletken için bir sigorta barındırır. Bu doğru bir kurulum metodudur. Bu sayede tüm diziler yüksek akım tehdidine karşı korunmuş olur. ŞEKİL 114
56
Embed
Her bir dizi en azından bir sigorta ile korunmalıdır ...€¦ · Sigorta ve Sigorta Tutucu Her bir dizi en azından bir sigorta ile korunmalıdır. Şekil 114’deki bağlantı
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Sigorta ve Sigorta Tutucu
Her bir dizi en azından bir sigorta ile korunmalıdır.
Şekil 114’deki bağlantı kutusu her iletken için bir sigorta barındırır. Bu doğru bir kurulum metodudur.
Bu sayede tüm diziler yüksek akım tehdidine karşı korunmuş olur.
ŞEKİL 114
Sigorta ve Sigorta Tutucu
Sigorta yuvası gibi DC elemanlar, DC anahtarlar açıkken sökülmemelidirler.
Yük altında iken sigortanın sökülmesi sonucunda ortaya çıkan elektrik şoku ciddi risk oluşturur ve
ekipmanın tahrip olmasına neden olabilir. DC devrelere herhangi bir müdahale yapılmadan önce
mutlaka enerjisi kesilmelidir. Şekil 115’teki hasar yaklaşık 40 amper taşıyan sigortanın enerjili durumda
iken sökülmesi ile oluşmuştur. Sigortalar devre enerjili iken çıkartılmaması gereken elemanlardır,
sigortaların çıkarılması özel kesici anahtarlar yardımıyla olabilir.
ŞEKİL 115
KABLOLAR VE TAMAMLAYICI PARÇALAR
Bağlantı kutularındaki kablolar doğruca düzenlenmeli ve çok uzun olmamalı.
Kablolar bağlantı kutusunda temizce sıralanmalı ve kablolar olası onarılma ihtiyacı nedeniyle
gerekenden biraz daha uzun tutulmalıdır. Olası bir arıza durumunda teknisyenler kabloları
tanıyabilmelidir (etiketleme sayesinde). Şekil 116’daki bağlantı kutusunda kablolar düzensizdir, çok yer
kaplamaktadır ve çok uzun bırakılmıştır. Bu yüzden spesifik bir kabloyu bulmak zorlaşır. Bu düzenleme
kablolama kayıplarını artırır ayrıca sistemin maliyeti yükseltir.
ŞEKİL 116
Kablolar ve Tamamlayıcı Parçalar
Kabloların ve baraların zıt kutupları birbirinden yeteri kadar uzak olmalılar.
Şekil 117 de panellerden gelen kabloların pozitif ve negatif uçları baralara belli belirsiz bağlanmaktadır.
Negatif ve pozitif kabloların negatif ve pozitif baranın arkasından geçtiği görülüyor. Zamanla, titreşim
ve termal döngüler, kablo ile baranın sürekli teması kablo yalıtımlarını deforme eder ve kısa devreye
neden olur. Buna iyi bir çözüm olarak: pozitif kablolar tek tarafta toplanıp oradan baraya, negatiflerde
aynı şekilde negatif baraya bağlanabilir. Bu daha güvenli bir dizayndır. Bu anlatılan dizayn şekil 120 deki
bağlantı kutusunda görülen şekildedir.
ŞEKİL 117
(+) kablolar
neredeyse (–) bara
ile temas halinde
(tersi de mevcut)
Kablolar ve Tamamlayıcı Parçalar
Bağlantı kutuları lazım olabilecek tüm elemanları içermelidir.
Şekil 118 ve 119 sırasıyla FV santralde birincil ve ikincil bağlantı kutularını gösterir. Elektriksel şok
uyarıcı etiketler yerleştirilmiş. Kablolar uygun şekilde sıralanmış ve tanımlayıcı etiketler yapıştırılmıştır
(kabloları karıştırma olasılığı önemli ölçüde azaltılmıştır). Pozitif ve negatif baralar açık şekilde etiketler
ile belirtilmiştir ve direk teması önlemek için metakrilat ile korunmuştur.
Yine de, üç iyileştirme yapılabilir (bknz: şekil 120). İlki, kutu içerisinde panellerin-dizilerin detaylı
yerleşiminin bulunduğu dokümanlar yok. İkincisi, birincil bağlantı kutusunda (şekil 118) dizilerden gelen
artı ve eksi kablolar birbirine çok yakın, ve bu kısa devre oluşumuna mahal verebilir. Üçüncü olarak,
İkincil kutuda yük altında ayırma yapılabilmesi için gerekli olan yük ayırıcı anahtar yok. Bu
iyileştirmelerin haricinde bu bağlantı kutuları optimum düzenlemeye çok yakındır.
ŞEKİL 119 ŞEKİL 118
Kablolar ve Tamamlayıcı Parçalar
Bağlantı kutuları lazım olabilecek tüm elemanları içermelidir.
Şekil 120’deki kutuda yapılabilecek iyileştirmeler önceki sayfada anlatılmıştır. Kapakta asılı olan
haritada FV kutuya giren dizilerin haritada yerleri gösterilmektedir. Artı ve eksi kablolar kolayca ayırt
edilebilecek şekilde farklı renklerde döşenmiş ve kısa devrenin engellenmesi için kablolar arasında
yeteri kadar boşluk bırakılmıştır. Son olarak, yük altında iken ayırma yapılabilmesi için bağlantı kutusu
içerisinde yük kesici anahtar bulunuyor (kutunun sağ tarafındaki gri/beyaz cihaz). Bu bağlantı
kutusunda yapılabilecek tek iyileştirme çift kutuplu izolasyon yapılması amacıyla eksi kablolara da
sigorta takılmasıdır (bkz. şekil 114).
ŞEKİL 120
3.4 FOTOVOLTAİK DİZİ
PANEL KALİTESİ VE SAĞLAMLIĞI
Light Induced Degradation (LID) / “Işığa bağlı bozulma” etkisi enerji üretimi tahmini hesaplaması
yapılırken dikkate alınmalıdır.
Üretim aşamasında FV panellerde oluşan kusurlar daha sonrasında panellerin beklenenden önce
aşınmasına neden olabilir. FV panel çalışmaya başladıktan birkaç yıl sonra (hatta belki birkaç ay veya
hafta sonra) solar hücrelerdeki bu kusurlar belli belirginleşir. Bu hasarlardan biri LID’dir. Bu etki silikon
kristal içerisinde kalan oksijen atomları ile silikon dopinginde kullanılan bor atomlarının reaksiyonu
sonucu oluşur. Ve bu etki sonucu hücrenin nominal gücü %1 ila %4 arasında düşer. Bu durum panel
çalışmasının (solar ışınım altında kalmasının) ilk birkaç saati içerisinde gerçekleşir. Bu etki p-tipi
silikonun bor ile beslendiği durumlarda oluşur (n tipi silikonda LID etkisi görülmez). Sistemin
performans hesabı yapılırken LID’den kaynaklanan azalma mutlaka hesaba katılmalıdır. (şekil 121)
Şekil 178 yetersiz havalandırmanın sonucunda olanları gösterir. Havalandırmayı iyileştireceğini
düşünen FV santral operatörleri eviricinin üstündeki ızgara kapağını çıkarmışlar. Bu sayede eviricinin
havalandırması ve sonuç olarak verimi yükselmiş. Fakat eviricinin hasara uğrama olasılığı artmıştır.
Izgaranın sağladığı koruyuculuk kaybedilmiş ve evirici içine toz sızması ihtimali artmıştır.
Evirici odasına hava sirkülasyonunu artıracak, fan sistemleri gibi araçlar yerleştirilmesi daha iyi bir
çözüm olabilirdi.
ŞEKİL 178
Soğutma
Evirici odaları uygun şekilde serinletilmelidir. Gerekirse fan ve havalandırma kanalı kurulmalıdır.
Yüksek sıcaklıklara ulaşıldığı için eviricilerin bulunduğu binaların için kendi hava dolaşımı sistemleri
olmalıdır. Fakat hava akışı eviricinin iç kısımlarına ulaşamayabilir. Bu yüzden eviricinin sıcaklığı tavsiye
edilen çalışma sıcaklığının çok üstüne çıkabilir, bu da evirici veriminin düşmesine neden olur. Dahası,
bu yüksek sıcaklıklar, sıcaklık alarmını aktifleştirebilir ve eviriciyi kapatabilir. İyi bir uygulama ise
eviricinin iç kısımlarını da serinletebilecek şekilde fanlar veya hava dolaşımı sistemi kurulmasıdır.
Şekil 179’daki havalandırma kanalı evirici binası içinde üretilen sıcak havayı dışarı atar. Şekil 180 de
havalandırma kanalının bina içindeki pozisyonu görüldüğü üzere, direk olarak eviricilere bağlanmıştır
ki oluşan sıcaklık dışarı atılabilsin ve eviricinin verimi düşmesin.
ŞEKİL 180
ŞEKİL 179
Soğutma
Eviriciler aşırı ısınmayı önlemek için direk güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır.
Eviriciler açık havaya kurulduğunda, daha yüksek sıcaklıklarda çalışmak zorunda kalırlar ve eğer direk
güneş ışığına maruz kalırlarsa verimleri düşebilir (şekil 181 ve 182). Eğer eviriciler havalandırma sistemi
olan binalara kurulmamışsa, ve açıkta kalmak zorunda iseler, eviricileri güneş ışığından korumak
amacıyla çatı kurulması tavsiye edilir (şekil 183). İdeal olan Eviricileri kuzeye bakar şekilde (kuzey yarım
küre için) yerleştirmektir. Bu sayede ısınmadan dolayı verim düşümü olmaması sağlanır. Eviriciler açık
havaya yerleştirildiğinde, yeterli IP değerine sahip olduklarından emin olunmalıdır.
ŞEKİL 183
ŞEKİL 181 ŞEKİL 182
TOZ, KUM VE KİR
Eviricilerin soğutma fanları temiz ve tozsuz durumda olmalıdır.
Bazı eviriciler kendiliğinden fanlıdır ve daha yüksek verimlere ulaşırlar. Fakat gerekli bakım yapılmazsa
bu önlemler kullanışsız hale gelir (şekil 184’deki gibi). Eviricinin bulunduğu oda tozlu olduğu için
eviricinin fan filtreleri tıkanmış. Bu yüzden eviricinin soğutması azalmış, verimi düşmüştür.
ŞEKİL 184
KLEMENSLER
Bağlantı kutuları içerisindeki klemensler gevşek bağlanmaya neden olmayacak yerlere
yerleştirilmelidir. Topraklama kablosunun kesiti en az 6mm2 olmalıdır.
Şekil 185’teki AC kablolar esnemez durumdalar ve evirici içyapısına doğru şekilde sabitlenmemişler.
Çünkü kabloların uzunlukları farklı, bazıları çok kısa, düzgün değil ve klemensler yanlış hizalanmış. Bu
şartlar zayıf bağlantı (klemens montajı) yüzünden ısınmaya neden olabilir (bkz: şekil 107), hatta elektrik
atlamaları oluşursa yangına bile sebebiyet verebilir (bkz: şekil 113-115-159)
Yüksek voltaj korumasının (parafudr) topraklama kabloları çok küçük görünüyor. Topraklama
kablosunun kesitinin DC taraftaki topraklamanın kablo kesiti ile aynı veya en az 6mm2 olması genel bir
kuraldır.
ŞEKİL 185
IES-FRAN
Línea
IES-FRAN
Línea
Klemensler
Kablolar ve klemensler birbirine uygun boyutta olmalıdırlar ve doğru şekilde sıkıştırılmalıdırlar.
Şekil 186’da inverter klemensine takılmış kablonun kesitinin çok büyük olduğu görülüyor, bu durumda
daha büyük bir klemens gereklidir. Aynı zamanda kabloyu sabitlemek için kullanılan somunun kabloyu
tutacak kadar büyük olmadığı görülmektedir.
Evirici klemensleri ile oraya takılacak kablo kalınlığı mutlaka uyumlu olmalıdır. Aksi takdirde tam
bağlantı sağlanamaz, aşınmaya, aşırı ısınmaya ve hatta yangına neden olabilir.
Şekil 187 ve 189 klemensler ile kabloların uyumlu olduğu ve iyi sıkıştırıldığı örnekleri gösterir. Şekil 188
de aktif uçlar ile direk temasın önlenmesi için kullanılan metakrilat levhayı gösterir. Vidaların bir süre
sonra gevşeyip gevşemediğinin anlaşılması için vidaların üzerinden metarilata doğru bir çizgi çizilmiştir.
ŞEKİL 186 ŞEKİL 187
ŞEKİL 188 ŞEKİL 189
Klemensler
Eviricilerdeki kablolar DC tarafta kontrol ve performans testlerinde kullanılmak amacıyla toroit akım
sensörü bulundurmalıdır.
Şekil 190’daki eviriciye DC akımı ölçebilen bir toroit akım sensörü yerleştirilmiştir. Sensörden alınan
veri eviricinin gözlemlenmesi için kullanılmaktadır, fakat bu sensör eviriciyi test etmede de
kullanılabilir. Bu sensörün yerleştirilmesi eviricinin testi ve kolay bir şekilde laboratuvardan bağımsız
performansın testinde kullanılabilecek iyi bir uygulamadır.
ŞEKİL 190
FV KURULUMUN AÇILIP KAPATILMASI
AC ve DC tarafın açılıp kapatılması doğru sırayla yapılmalıdır.
Eğer mümkünse önce AC tarafın kapatılması gerekir, AC taraf kapatılmadan DC tarafın kapatılması
elektrik atlamasına neden olabilir. Eviricinin DC anahtarı operatörü korumak için dizayn edilmiştir, çok
gerekli ise sadece acil durumlarda dikkatlide kullanılmalıdır. Büyük kurulumlarda (özellikle AG/OG
trafolarda) operatörler için özel prosedürler geliştirilmelidir ve ciddiyetle bu kurallara uyulmalıdır.
Genellikle, açılırken, önce DC taraf sonra AC taraf açılır. Kapatılırken önce AC sonra DC taraf kapatılır.
ŞEKİL 191
FV kurulumun kapatılması
3.6 SİSTEMİN İZLEMESİ
RADYASYON SENSÖRÜ
Radyasyon sensörü FV paneller ile aynı düzleme, gölge almayacak bir şekilde yerleştirilmelidir.
Radyasyon sensörü FV paneller il aynı düzleme yerleştirilmeli ki, onlarla aynı ışınımı alıp doğru veri elde
edilsin. Gölge alması engellenmeli ki doğru izleme sağlanabilsin.
Şekil 192 doğru kurulmuş, gölge almayan bir radyasyon sensörünü gösterir. Şekil 193’teki sensör
panellerin aşağısında kalacak şekilde günün bazı saatlerinde gölge alan bir yere kurulmuş, yanlış bir
kurulumu gösterir. Bu kurulum sonucu elde edilen verilerin hatalı olacağı kesindir.
ŞEKİL 192
ŞEKİL 193
Radyasyon Sensörü
Daha gelişmiş bir inceleme-çalışma için birden çok radyasyon sensörü yerleştirilebilir.
Radyasyon sensörünün yerleştirilmesine en uygun yer FV sehpanın en üstüdür. Bu sayede sadece tüm
sehpa gölgelendiğinde sensörün gölgelendiğinden emin olunur. Diğer bir seçenekte farklı yüksekliklere
birden çok radyasyon sensörü yerleştirmektir. Bu sayede, gerçek radyasyon miktarı ile dizinin üzerine
düşen radyasyon daha detaylı analiz edilebilir. (şekil 194)
ŞEKİL 194
RADYASYON VE FV HÜCRE SICAKLIK SENSÖRÜ
Yüksek hassaslığa sahip olması açısından, radyasyon ve hücre sıcaklığı sensöründe kullanılan teknoloji
(tek kristal-multi kristal vs.) ile FV panellerin üretiminde kullanılan teknoloji aynı olmalıdır.
Genelde radyasyon sensörü FV panellerde kullanılan teknolojiyle aynı sahip tek bir hücreden yapılmış
sensördür (Şekil 195). Fakat yüksek hassaslık için kalibre edilmiş FV paneller kullanılması daha iyidir.
Bunun gerekçesi çok basit: dizinin termik, spektral ve açısal tepkisi bir hücreden ziyade bir panelinkine
daha yakındır. Şekil 196’daki iki FV panel birer radyasyon (üstteki) ve sıcaklık (alttaki) sensörü olarak
kullanılır.
ŞEKİL 195
ŞEKİL 196
Radyasyon ve FV Hücre Sıcaklık Sensörü
Yüksek hassaslığa sahip olması açısından, radyasyon ve hücre sıcaklığı sensöründe kullanılan teknoloji
(tek kristal-multi kristal vs.) ile FV panellerin üretiminde kullanılan teknoloji aynı olmalıdır.
Radyasyon sensörü olarak kullanılan FV paneller bölgesel kirlenmeye (kuş pisliği vs bkz:196) karşı daha
hassastırlar. Sensor tek bir hücreden oluştuğu düşünüldüğünde, ölçülen miktar gerçeğinden daha
düşük olur. Diğer bir yandan, eğer sensör birden çok hücre içeren bir panelse ölçülen değer olması
gerekendir. Şekil 197 hafif homojen kirli bir FV panel (ortadaki), temiz bir FV panel (sağdaki) ve bölgesel
kirliliğe (kuş pisliği) sahip bir FV panelin I-V karakteristiğini gösterir. Grafikten görüldüğü üzere homojen
kirliliğe sahip FV panelin I-V karakteristiğindeki Isc değeri temiz panelinkinden hafif düşüktür fakat
bölgesel kirliliğe sahip panelinkiyle neredeyse aynıdır. Daha önce de bahsedildiği üzere, bölgesel
kirlenmeye sahip radyasyon sensörü olarak kullanılan bir FV panelin bu kirlenmeye karşı hassasiyeti
düşüktür.
Her halükarda, ölçüm verilerinden emin olmak için radyasyon sensörü bölgesel kirlerden
arındırılmalıdır ve periyodik olarak kalibre edilmelidir (her yıl veya her iki yılda bir)
ŞEKİL 197
Radyasyon ve FV Hücre Sıcaklık Sensörü
Yüksek hassaslığa sahip olması açısından, radyasyon ve hücre sıcaklığı sensöründe kullanılan teknoloji
(tek kristal-multi kristal vs.) ile FV panellerin üretiminde kullanılan teknoloji aynı olmalıdır.
Şekil 198 ve 199 sırasıyla sabit ve trackerli sistemleri gösterir, iki fotoğrafta da FV paneller radyasyon
ve sıcaklık sensörü olarak kullanılmıştır.
Sabit kurulumda (şekil 198), sensör taşıyıcı yapı üzerinde boş bir yere kurulmuştur. Bu sayede FV
paneller üzerine gölge düşürmez, bu yüzden ölçülen verilerin doğru olduğu kabul edilebilir. Soldaki FV
panel radyasyon ölçümü için bir direnç ile kısa devre yapılmış, sağdaki ise hücre sıcaklığının ölçülmesi
için açık devre bırakılmıştır.
Sistem trackerli olduğunda (şekil 199) sensörlerin de diğer panellerle aynı hizada olması için onlarda
aynı şekilde trackerle taşıyıcıya yerleştirilir.
İki durumda da, tüm kablolar ve shunt dirençler (düşük dirence sahip kalibre edilmiş) şekil 200 deki gibi
uygun IP değerine sahip (yabancı cisimlere ve suya karşı koruma) kutu içerisinde görülebilir.
ŞEKİL 199 ŞEKİL 198
ŞEKİL 200
Radyasyon ve FV Hücre Sıcaklık Sensörü
Radyasyon ve sıcaklık sensörleri gölgelenmemelidir.
Sensörlerin yerleştirilmesi için seçilen yer panellerin oluşturduğu dizi ile aynı düzlemde olmalı ki üzerine
gölge düşmesin. Aksi takdirde sensör olarak kullanılan panel üzerine gölge düştüğünde (şekil 201) hatalı
veriler elde edilir. Üstteki panel radyasyonun ölçülmesi için shunt resistörle kısa devre edilmiş alttaki
panel ise hücre sıcaklığının ölçülmesi için açık devre yapılmıştır. Bu sensör olarak kullanılan panellerin
yeri uygun değildir. Çünkü öğleden sonraki vakitlerde sistem çevresindeki bir direğin gölgesi sensör
üzerine düşer (hatta kırmızı borunun gölgesi dahi panel üzerine düşer). Bu gölge yapıcı unsurların
ölçülen değerler üzerindeki etkisi hesaba katılmamıştır. (bkz: şekil 4-5-6)
ŞEKİL 201
Radyasyon ve FV Hücre Sıcaklık Sensörü
Sensör olarak kullanılan FV paneller ile dizideki diğer paneller aynı şekilde sabitlenmelidirler.
Radyasyon ve sıcaklık sensörü olarak kullanılan paneller taşıyıcı konstrüksiyona dizideki diğer paneller ile aynı şekilde sabitlenmelidirler. Şekil 202’de görüldüğü üzere sıradan panel tutucu yerine kıskaç ile tutturulmuş ve sonuç olarak kıskancın uyguladığı yüksek basınçtan dolayı panel camı kırılmıştır. Şekil 203 de görülen sensör olarak kullanılan panellere fazladan basınç uygulamayan standart panel tutucuları kullanılmıştır. (bkz: şekil 55)
ŞEKİL 202
ŞEKİL 203
Radyasyon ve FV Hücre Sıcaklık Sensörü
Tek bir FV panel hem radyasyon hem sıcaklık sensörü olarak kullanılabilir.
Diğer güzel bir seçenek ise tek bir FV panelin hem sıcaklık hem radyasyon sensörü olarak
kullanılabilecek şekilde modifiye etmektir. By-pass diyotlarının avantajını kullanarak, Fv panelin bir
kısmı shunt direnç ile kısa devre edilir, panelin diğer bölümü ise açık devre yapılarak hücre sıcaklık
sensörü olarak kullanılır (şekil 204 – daireler hücreleri temsil eder.)
Şekil 205’de trackerin ortasına yerleştirilmiş bir panel gösteriliyor. Bu seçenek ekstradan iki panel
eklenmesinin zor olduğu durumlar için iyidir. Kutu içerisindeki tüm kablolar ve shunt direnç uygun IP
değerine sahiptir. (şekil 206)
ŞEKİL 204
ŞEKİL 206
ŞEKİL 205
Radyasyon ve FV Hücre Sıcaklık Sensörü
Sensör olarak kullanılan FV paneller sistemdeki diziler ile aynı düzlemde olmalı (aynı açıya sahip olmalı).
Şekil 207 ve 208’de hem radyasyon hem sıcaklık sensörü olarak kullanılan, trackere entegre edilmiş bir
panel görülmektedir. Görülüyor ki bu sensör yamuk ve dizinin geri kalanı ile aynı düzlemde değil. Bu
yönelim yanlış ve sonuç olarak, dizideki panellerin maruz kaldığı ışınım ile sensörün maruz kaldığı ışınım
farklı olur. Bu sensörden elde edilen verilerin sistemin üretimini analiz etmek için kullanılması doğru
olmaz.
ŞEKİL 207 ŞEKİL 208
Radyasyon ve FV Hücre Sıcaklık Sensörü
FV panellerin radyasyon sensörü olarak kullanılmasını sağlayan elektronik cihazlar uygun IP değerine
sahip kutular içerisinde saklanmalıdır.
Bir FV panel radyasyon sensörü olarak kullanılmak isteniyorsa, o panelin kısa devre edilip, o kısa devre akımının ölçülmesi/izlenmesi gerekir. Bunun en kolay yolu çevresel etkenlerden korunmuş doğru çalışan bir shunt direnç kullanmaktır (önceki şekillere bkz.). Şekil 209’da gösterilen shunt resistor açık havada bırakılmış, kirlenmeye ve ıslanmaya karşı korunaklı değil. Bu shunt resistorün hızlıca bozulmasına neden olur.
ŞEKİL 209
SICAKLIK SENSÖRÜ
Panel sıcaklığını ölçen sensör doğru şekilde yerleştirilmelidir ve periyodik olarak denetimi yapılmalıdır.
Panel sıcaklığı PT100, PT1000 veya ısıl çift sensörü (thermo couple sensor) ile ölçülebilir. Eğer bu
cihazlar kullanılacaksa FV panelin arkasına, hot spot oluşmayan (termo grafik bir inceleme gereklidir)
bir hücreye denk gelecek şekilde yerleştirilmelidir ve periyodik olarak denetlenmelidir. Eğer sensörü
panel arkasına sabitleyen tutucu veya yapıştırıcı özelliğini kaybederse, elde edilen veriler hatalı
olacaktır.
ŞEKİL 210
RÜZGAR HIZI SENSÖRÜ
Rüzgar sensörleri trackerlerin tepesine yerleştirilmemelidir. Rüzgârdan korunma eşik hızı üretimin
düşmesini ve malzeme deformasyonunu önlemek için dikkatli bir şekilde hesaplanmalıdır.
FV kurulumlarda önemli diğer bir sensör de, özellikle yatay tracking sistemlerde, rüzgâr sensörüdür.
Rüzgâr hızı hesaplanan güvenli eşik değerinin üstünde olduğunda, tracker sistemi yatay posizyona
geçer ve fırtınaya kaşı kendini fiziksel güvence altına alır. Doğru eşik değerinin ayarlanması sistemin
üretiminin optimize edilmesi açısından çok önemlidir.
Rüzgâr sensörü yerden yüksekte olmalıdır. Rüzgâr sensörleri tracker sisteminin tepesine monte edildiği
zaman normalden daha yüksek rüzgâr hızı ölçerler bunun nedeni FV panellerden yükselen sıcak havadır
(şekil 211). Bu şekilde yapılan bir yerleşim yanlış ölçümden dolayı güvenli eşik hızı aşılmış gibi sistemi
alarma geçirebilir, trackeri yatay pozisyona getirir ve sonuç olarak gereksiz yere üretimde düşüşe
neden olur (şekil 212 deki gibi). Diğer iyi bir alternatif ise rüzgâr sensörünün ayrı bir direğe kurulmasıdır
(şekil 213).
ŞEKİL 211
ŞEKİL 212
ŞEKİL 213
Rüzgâr Hızı Sensörü
Şekil 214’deki gergi veya çapa noktasının kurulumu yanlış yapılmıştır. Direğin yıkılmasını engellemek
için 120 derece açı ile 3 gergi yerleştirilmelidir (şekil 215). Eğer şekil 216’daki gibi 90 derece ile gergi
çekilecekse daha çok çapa noktası gerekir.
ŞEKİL 214
ŞEKİL 215 ŞEKİL 216
METEOROLOJİ İSTASYONLARI
Tam özellikli bir meteoroloji istasyonu enerji üretiminin artırılmasını sağlayabilir.
Tam özellikli bir meteoroloji istasyonu (şekil 217); dizideki paneller ile aynı açıya sahip küresel ışınımı
ölçen bir piranometre, demet ışınımının ölçülmesi için bir perhilyometre, difüze ışınımın ölçülmesi için
üzerine gölge düşürülmüş bir yatay piratometre ve yatay küresel ışınımın ölçülmesi için gölgesiz bir
başka piranometre bulundurur. Bu istasyon üretilen enerjinin veriminin detaylıca hesaplanması, aylık
ve yıllık enerji üretimin tahmininin daha da detaylandırılması gibi çalışmalara imkân verir. Daha hassas
ölçümler yapılabilmesi için, bu cihazların belirli aralıklarla bakımları yapılmalı, temizlenmeli,
perhilyomtrenin ve gölge yapıcı çubuğun trackinginin doğru çalışıp çalışmadığı test edilmelidir. Bu
bakım sırasında nem sensörünün doğru çalışıp çalışmadığı ve şekil 218 – 219’da gösterilen nem
sensörünün bir parçası olan silis jelin iyi durumda olup olmadığı da kontrol edilmelidir. Ayrıca hataların
önlenmesi için periyodik olarak kalibrasyon değerlerinin incelenmesi önemlidir.
ŞEKİL 217
ŞEKİL 219 ŞEKİL 218
MERKEZİ İZLEME SİSTEMİ
FV santralde kullanılan Merkezi izleme sistemi arızaları raporlamalı ve onlardan kaynaklanan enerji
kaybını en aza indirmelidir.
FV santralin izleme sistemi bir arıza olduğu anda operatörü uyarır ve acilen müdahale edilip enerji
kaybının en aza indirilmesini sağlar. Şekil 220 de iyi bir uygulama olarak izlenen tüm veriler tek ekranda
toplanmış. Bu sayede kurulumun durumu kolayca tek bir ekranda görülüp değerlendirilebilir.
ŞEKİL 220
3.7 DİĞER
ENTEGRASYON VE ÇEVRESEL ETKİ
FV santraller çevresel etkenlerden en az etkilenecek şekilde dizayn edilmelidirler.
Bir FV santral bulunduğu çevreye karşı duyarlı olmalıdır. Dahası FV santralin çevreye entegre edilmesi
gereklidir. Şekil 221’den 229’a kadar olan fotoğraflardaki FV santraller çevresel etkenleri minimize
edecek şekilde dizayn edilmiştir. Şekil 221’de FV santralin bulunduğu bölgede toprağa tohum diken bir
traktör görülüyor. Dikilen tohumun ilk filizleri şekil 222’de görülebilir.
2
Şekil 223 ve 224’de FV santral çevresindeki doğal ortamın nasıl hassas korunduğu görülebilir. Trackerler
üzerine gölge düşmesini önleyecek şekilde yerleştirilmişler.
ŞEKİL 221 ŞEKİL 222
ŞEKİL 224 ŞEKİL 223
Entegrasyon ve Çevresel Etki
FV santralin çevreye ve ekosisteme entegre edilebilmesi için özel çaba sarf edilmelidir.
Şekil 225’te FV santral çevresinde otlayan koyunlar görülmektedir. Koyunların FV kurulum çevresinde
bulunmaları iyidir çünkü uzayıp panellerde gölge oluşturma ihtimali olan otları yiyerek buna engel
olurlar. Paneller sıcak yaz günlerinde hayvanlar için gölgelik görevi görür. Şekil 226’daki FV kurulumda
santral içerisine koyulmuş bir yalak bulunuyor. Şekil 227’deki FV kurulum bir tel çit ile kapatılmış fakat
taşma kanalı ızgarası geniş bırakılmış ki santral hayvanlar için doğal olmayan bir bariyer görevi
görmesin.
ŞEKİL 227
Şekil 228 de eski bir çeşmenin korunduğu görülüyor, şekil 229’da ise ördeklerin yüzdüğü küçük bir
göletin FV santral iç içe olduğu görülebilir (Aşağıda fotoğrafları bulunan santraller trackerli santraller
olup fotoğraf çekildiği anda “mavi gökyüzü durumu” yaşandığı için panellere gölge düştüğü görülür,
birkaç dakika içerisinde bu problem ortadan kalkar).
Bu örnekler doğaya ve çevreye zarar vermeyen, onların özenle korunduğu çok güzel FV santral kurulum
örnekleridir.
ŞEKİL 22с ŞEKİL 22р
ŞEKİL 22у ŞEKİL 22ф
POWER SOLAR ENERJİ ELEKTRONİK ÜRETİM A.Ş.Armağan evler mah. saman yolu cad. ipekçi sok. No:12 Ümraniye/İstanbul+902164816699 [email protected] www.powersolar.com.tr
POWER MÜHENDİSLİK PROJE ELEKT. ELEKTR. İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş.Armağan evler mah. saman yolu cad. ipekçi sok. No:12 Ümraniye/İstanbul+902164816699 [email protected] www.powermuhendislik.com.tr