MAANDBLAD VOOR TWENTE HET LANDSCHAP - DE STRUCTUUR DE NATUUR - DE MENSEN - HET LEVEN - DE CULTUUR - DE VOLKS- TAAL - DE GESCHIEDENIS - DE GE- BRUIKEN - DE STREEKBELANGEN DE ALGEMENE ONTWIKKELING HFD. RED. J. W. M. GIGENGACK NR. 7 JULI 1968 7 E JRG. Uit de inl"oud: • Hengelo 100 jaar metaalstad • Redaktie en Administr. TWENTSE POST (waarin opgenomen tijdschrift Twenteland) Beekstr. 5' Hengelo (0.) Tel. 17987 Amsterdam-Rotterdam Bank, Hengelo Postrekening: 820018 t.n.v. Twentse Post Abonnements·prijs f 4.20 per jaargang Losse nummers 40 cent per exemplaar Advertentie-tarieven op aanvroag. Gehele of gedeeltelijke overname ven artikelen enz. zonder toestemming van de Uii· geefster verboden. Alle publicaties blijven eigendom v.d. Uitg, TWENTSE POST !' Twentse Taalbank
16
Embed
Hengelo - Twentse Taalbank Post 07.7.pdf · 2014. 5. 28. · het richterambt Delden tussen 1748 en 1795 schrijft de historicus SIkher van Bath (blz. 99): 'Misschien is het toevallig,
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
MAANDBLAD VOOR TWENTEHET LANDSCHAP - DE STRUCTUURDE NATUUR - DE MENSEN - HETLEVEN - DE CULTUUR - DE VOLKSTAAL - DE GESCHIEDENIS - DE GEBRUIKEN - DE STREEKBELANGENDE ALGEMENE ONTWIKKELING
HFD. RED. J. W. M. GIGENGACKNR. 7 JULI 1968 7 E JRG.
Uit de inl"oud:
•Hengelo100 jaar
metaalstad
•Redaktie en Administr. TWENTSE POST(waarin opgenomen tijdschrift Twenteland)Beekstr. 5' Hengelo (0.) Tel. 17987Amsterdam-Rotterdam Bank, HengeloPostrekening: 820018 t.n.v. Twentse PostAbonnements·prijs f 4.20 per jaargangLosse nummers 40 cent per exemplaarAdvertentie-tarieven op aanvroag. Gehele of gedeeltelijkeovername ven artikelen enz. zonder toestemming van de Uii·geefster verboden. Alle publicaties blijven eigendom v.d. Uitg,
Op 4 september aanstaande is het honderd jaargeleden, dat in het toenmalige dorp Hengelo deMachinefabriek Stork in bedrijf werd gesteld. Totdan toe kende Hengelo uitsluitend een textielindustrie, waarvan de opkomst ter plaatse vooralwas te danken aan WOLTER TEN CATE (geb.28 aug. 1701 te Hengelo).De stichting te Hengelo van een machinefabriek(ao 1868), die het jaar daaropvolgend reeds werkverschafte aan 200 man, is voor het destijds 5000inwoners tellende weversdorpje van vérstrekkendebetekenis geweest. Thans - honderd jaar later dankt de stad Hengelo haar evenwichtige positiein Twente (Nederlands 3de industrie-gewest) nogsteeds aan een bloeiende metaalindustrie, waarvoor een eeuw geleden de basis is gelegd.
WIEG IN BORNE
In het jaar 1859 stichtte C. CRAAN STORK (inDelft opgeleid tot ingenieur) op initiatief van zijnoudere broer CHARLES THEODORUS STORK,die reeds op 14-jarige leeftijd een calico-weverij
Machinefabriek Stork In 1886
2
was begonnen in Oldenzaal, samen met de smidMEYLING een kleine reparatie-werkplaats metgieterij te Borne onder de naam Stork & Meyling.Nauwelijks drie jaar later overleed C. Craan Stork.
Hoewel onbekend met het machinevak en belastmet de leiding van zijn naar Hengelo overgeplaatste bontweverij (1853), nam CHARLES TH. S.de leiding van de fabriek te Borne op zich. Zijnbroer J. E. STORK en zijn gwager H. J. EKKER,medefirmanten in de bontweverij, werden ook firmanten van de machinefabriek.
Toen MEYLING zich in 1865 als compagnon terugtrok, werd de naam van het bedrijf veranderd inde Machinefabriek van de Gebr. Stork & Co. Dezefabriek heeft vele jaren met de Bontweverij C. T.Stork & Co onder één leiding gestaan. Daar Hengelo in die jaren een spoorwegkruispunt was geworden, werd het bedrijf van Borne naar dit kerkdorp verplaatst, waar op 4 sept. 1868 de tegenwoordige machinefabriek in bedrijf werd gesteld.
STORK-HENGELO
De machinefabriek te Hengelo ontwikkelde zichvoorspoedig. Op 1 jan. 1893, toen de beide medefirmanten van C. T. STORK waren uitgetreden uitde machinefabriek, nam deze zijn drie zonen
TWENTSE POST
Twentse Taalbank
Stonc in 1893
(D. W., H. C. en C. F. STORK) als medefirmantendaarin op. C. T. STORK overleed in 1895.
o D. W. STORK, geb. 4 april 1855 te Oldenzaal,oudste zoon van de stichter, kreeg vooral bekendheid door zijn stelsel van sociale voorzieningen in het belang van het personeel der fabriek. Hierbij bouwde hij voort op de grondslagdie zijn vader had gelegd; (een eigen ziektevoorziening dateerde al vanaf de stichting derfabriek te Hengelo, terwijl reeds in 1881 eenpensioenfonds was gesticht). Overleden in 1928.
o H. C. STORK, geb. in 1858, tweede zoon van destichter (door het personeel 'boer Stork' genoemd vanwege zijn liefde voor het agrarischbedrijf) was belast met het toezicht op de produktie-afdelingen. Overleden in 1934.
o C. F. STORK, geb. 6 febr. 1865 te Oldenzaal,jongste zoon van de stichter, behaalde in Delfthet diploma werktuigkundig ingenieur en voerde de technische leiding van de machinefabriek.In die jaren (vanaf 1893) groeide de 430 personeelsleden tellende onderneming uit tot eenbedrijf met 2600 werknemers. (In de crisisjaren liep dit aantal terug tot 1900 man, omdaarna weer snel te stijgen.) Het onderwijs aan
TWENTSE POST
de fabieksleerlingen, gestart in 1868, had devoortdurende belangstelling van C. F. STORK.In 1918 werd een modern ingericht schoolgebouw in gebruik genomen. C. F. ST. overleedop 18 juli 1934.
WERELD-CONCERN
Na de 2de wereldoorlog (40-45) wist Stork-Hengelode fabriek belangrijk uit te breiden. In 1948 kreeghet bedrijf bij het 80-jarig bestaansjubileum hetpredicaat Koninklijk.
o In 1954 werd Stork door een fusie met de machinefabriek Werkspoor deel van het concernVMFjStork-Werkspoor, met 33 produktieondernemingen en verkoopkantoren in het buitenland, totaal 23000 werknemers tellend, waarvan3000 buiten Nederland.
o Op 15 juli jl. werd b~kend gemaakt dat VMFjStork-Werkspoor een fusie wil aangaan metWilton-Feijenoord-Bronswerk. Het nieuwe çoncern zal de naam VMFjStork-Wilton dragen enongeveer 31000 werknemers in dienst hebben.
(Zie ook EEUWFEEST STORK, blz. 15.)
3
Twentse Taalbank
SINDS 18451
w. Noordegraaf NV
Hengelo Goortel. 14144 (05400) tel. 2142 (05470)
(introdudieprijs)
NIEUW:
B.G.J.Meekes
(10.975)PURE KLASSE
KRACHT IN EEN VOORNAME'VQRM
AutospuitinrichtingAARDOLIESTR. 16 TEL. 17529
Garage 't Wilbertoffe. B. M .W. dealervoor Hengelo en omstr.
G. OLDE KALTERSloetsweg 372 - HENGELO - Tel. 12807
Heerlijk'
friss~
Magere Vruchten-YoghU rt (aardbeiensmaak )
49ct per halve literDe melkman van de H.C.M. heeft hel.
Woninginrichting f.ra ns Ta nkeWeemenatraat 61. - Tel. 12862. - Hengelo (0.)Zie overzichtelijke etalages en 30ûOm2 showroom
AutospuitinrichtingBEVELSBORG
• Jngericht met moderne AUTOSPUIT. enMOFFELCABINE
BINNENHAVEN 68 TEL. 14432
IJzerwaren. Gereedschappen. Bouwbeslag.Tuin- en Huish. artik.
Van Wezel
Wij verzorgen:
een avond vullend
kleurenfilm'programma
over Twentefora PRI NS, Tuindo'psf,. 28. Hengelo
Transport - MontageKraanverhuur
Tel. Hengelo 19541Tel. Amersfoort 11333
"Wiej veurt van allens"
Souvenier,-,VAN HENGELO EN TWENTE
H. Berger, Brinkstr.
G. J. Schuurmanhef aI1ns, wa'j in hoes gebroekenkönt: KOPKES, SCHOTTELKESen al dee dinge, dee de vrouw
. neudig hef. • Ottoweg 55a
ADVERTEREN IS ETALEREN
Garage stalen anti-sliptraptreden, trappen en bordessen
* Uitglijden bij olie, vet, ijs of sneeuw 'niet meer mogelijk* Zeer lichte en goedkope constructie* Prima referenties van grootindustrie en architecten
J. WARMINKen Zoon
Datsun-dealerVOOR
Hengelo en oRl,geving
DIJKHOf HENGELO- FABRIEK VOOR METAALBEWERKING-
Opgericht 1921Beukweg 4, Tel.13480 / 13581
TWENTSE POST
Twentse Taalbank
KRONIEK VAN DORP EN STAD
C7"\ELDEN - De snelle bevolkingsvermeerde~ ring van 1675 tot omstreeks het midden van
de 18e eeuw, waarover wij reeds in de Twentse Postvan mei jl. cijfermateriaal gaven, leidde tot grotearmoede en woningnood.
DELDEN IN DE 18de EEUW
In 1749 gelastte de provinciale overheid, dat in allebuurtschappen de sedert 1682 nieuw gebouwdehuizen door de boermannen werden opgetekend;(S.v.B. blz 95; zie voetnoot 1). In het richterambtDelden dienden schoppen, stallen, schuren, stookhutten, s,chapen- en varkenskotten tot woongelegenheid, terwijl in de richterambten Oldenzaal,Enschede en Borne zelfs werd gesproken van hutten, die van turven zijn opgezet. De boermannenvan Driene klagen: 'Dese arme hutten en kamersen schoopen bint aan die menschen vergunt om inte wonen om datse nergens niet kunnen bliven enbuyten niet kunnen liggen.' Minder welwillend' ismen in Langelo (Haaksbergen): 'Veele woningendie op de gemeente (d.i. gemeenschappelijke gronden) staan so lange als het die Heer Marken Rigter en die Goet Heren belieft, anders moeten syvertrekken;' (S.v.B. blz. 361).Er was voor al deze armen in de landbouw geenplaats.
Reeds in 1601 had het bouwland in Delden eente grote omvang gekregen; (6.89% van de totalegrondoppervlakte van dit richterambt) . De hoeveelheid plaggen, benodigd voor de bemestingvan één mud land, bedroeg gemiddeld dertigwagens (met twee paarden bespannen) of ruimtwintig wagens stalmest; dj. plaggen vermengdmet dierlijke mest. Blijkens het 'Register van depeerden' enz. uit 1602, beschikte het richterambtDelden in dat jaar over 632 paarden om dezeenorme hoeveelheden plaggenmest te vervoerennaar de verspreid liggende kavels; (S.v.B. blz.415 ev. en 528). Ondanks de aanwezigheid vanUitgestrekte woeste gronden, kon men vanwegedit noodlottig bemestings-systeem niet in hetwilde weg ontginnen - de gronden dienden totplaggenland -, zodat de plattelanders genoodzaakt waren op andere wijze in hun bestaan tevoorzien.
De textiel - met aanvankelijk Borne als centrum - heeft uitkomst geboden, terwijl later ookde weefindustrie te Hengelo werkgelegenheid verschafte aan overtollige arbeidskrachten afkomstigvan het omliggende platteland.
1) De afkorting S.v.B. verwijst naar het standaardwerk van prof. Slicher van Bath:'Een samenleving onder spanning', Uitg. Van Gorcum & Comp. NV. Assen. .1957.
TWENTSE POST
In 1758 heeft in Twente de stad Almelo het hoogste gemiddelde burgerlijke vermogen (nI. 941 gld.),gevolgd door de steden Oldenzaal (901 gld.), Delden (859 gld.) en Enschede (728 gld.). In Deldenis deze vermeerdering van het burgerlijk vermogengepaard gegaan met .een verbetering in de positievan de armen.De crisistoestand in de Twentse textiel omtrenthet midden van de 18de eeuw, veroorzaakt dooreen toenemende buitenlandse konkurentie (Silezië,Engeland, Schotland en Ierland) en aanvangendein 1748, brengt van jaar tot jaar weer een verscherping van de armoede met zich mee, terwijltevens de bevolkingsvermeerdering tot stilstandkomt. De hoofdgeldkohieren van 1764-1767 tonen,vergeleken met die van vroegere jaren, een rampzalig beeld. Deldener Es telde meer dan 40 0;0 onvermogenden en Stad Delden 55,6 0J0, In 1765 zijner in het rkhterambt Delden 133 diaconie-armenen 193 onvermogenden. Van deze laatsten wordtgezegd: 'personen en huisgesinnen, welke schoonniet van Diaconyen trecken omdat meest van deRoomse religie syn, egter seer onvermoget en genoegsaem armer syn d.an die van den armen leven';(S.v.B., blz. 203 ev., 291 ev. en 350).In het voorjaar van 1765 richtten zich de Statenvan Overijssel tot de gemeentebesturen om zospoedig mogelijk maatregelen te nemen tegenlandloperij en bedelarij ten plattelande. De briefging vergezeld van een instructie, bestaande uit13 artikelen, waarin de diverse werkzaamhedenvan deze 'Armenjagers' waren geregeld. Deze behoefden ten aanzien van de bedelaars niet veelconsideratie te gebruiken. 'De bedelaars, vagebonden en verder quaad volk, zich in het verdrijven,apprehenderen (grijpen) ofte vervolgen tegen haarteweer stellende, hetzij met of zonder geweer, zullen dezelve geweld met geweld mogen te keer gaanen deswegen onstrafbaar en breukeloos wezen, tenwaare de noodzaakelijkheid daarin moetwillig endemet opset te buiten gegaan mogte sijn.'De 'Armenjagers' genoten een wekelijks tractement van 3 gulden en alle twee jaren 'een nieuwerok'.
Met betrekking tot de bevolkingsvermindering inhet richterambt Delden tussen 1748 en 1795schrijft de historicus SIkher van Bath (blz. 99):'Misschien is het toevallig, maar in de 2de helft vande 18e eeuw, als aan de bevolkingsvermeerderingeen einde is gekomen, hoort men ook weer meerover allerlei ziekten. Toch hebben deze een locaalkarakter. In 1738 heerste er een besmettelijke ziekte in de Lutte, in 1769 woedde een besmettelijkebrandkoorts in Salland en Twente, in 1772 en 1773waren er "epidemique rotkoortsen" in Hardenberg,Rijssen, Goor, Delden en Hengelo. Waarschijnlijkwaren deze laatstgenoemde ziekten een gevolg van
5
Twentse Taalbank
PORTJE DAMES~, HEREN-,KINDER- PYAMA'S
Deldenerstraat 8 • EN -ONDERGOED,
Hengelo (0.)SCHORTEN, ENZ.A 1t ij d 9 0 e d k 0 0 p
ADVERTEREN IS VERKOPEN
Automobielbedrijf
FIATvanaf;f 3799
Delden.ltr 42Tel. 2120
Doe het selfWij leveren hiervoor P.V.C. vloer- enwandtegels (reeds vanaf H5.80 p. m2),
plakplastics. mozaiek. lijmen. beits etc.VLO ERE N BED R IJ F
IEli PETRI voor de modernewoninglnrichtlngllM MARKTSTR. 15
BlOEMSI ERKU NST
:5(. ~unia&~n.
ADVERTEREN IS ETALEREN
Beekstr. 29 Hengelo
BEHANG EN VERF
Fa. Wed. J. WalhofHENGELO
.0PEl• CHEVROlET
Tuindorpstraat 38, Tel. 12751
CBult'ó Sla'iJeriJVOOR VLEES
EN VLEESWARENWEEMEN5TR. 12. TEl. 12752 AHREND Beste leu. weet wa'j doot met oew geeld.
Leav' nich raak zaaj wal wedt.
Kla.n!'n van BISCHOff Telgenflat Hengelo Tel. 7266Denk ter urn. le'j mangs wat op zied.V tur nen krappen of slechten tied.
Binl almaol vol lof voor: Lichtdrukken, Foto- c:>~~AA,,~Breng dan
Ne dame of heer ... copieën, bestekken.~~~
oaw g ••ldZe koml a.llied weer, w.nl:
naor de
Bischoff H J. Krakers2: ~,F ~
I I.;:.:{ ~ Nutsspaorbaank~ ~
HENGELO AANNEMERSBEDRIJF 4'G E\,\\ Now 4 pet rente
hef 'I besle wal er i, Tel. Hengelo 12964 NUTSSPAORBAANKOawertuugt ow van dizze waórheed Nieuwbouw, O"d.rhoud~ en Betonwerken Drienerstraote 43 . HENGEL
6 TWENTSE POST
Twentse Taalbank
de hongersnood, die in 1772 in geheel Overijsselheerste. Rogge en paardebonen werden door deregering overal tegen verlaagde prijzen aan de armen gedistribueerd. De roggeprijs was in Twentetot 46 stuiver het schepel gestegen. De gedistribueerde rogge werd verkocht tegen 30 stuivers, terwijl in normale tijden de prijs ongeveer 24 stuiverbedroeg. In de volgende jaren horen we weer vanallerlei ziekten: in 1779 woedde de rode loop (dysenterie) in Enschede, Oldenzaal en 't richterambtDelden,' enz.
HORIGHEID
De leus 'boerenland in boerenhand' is in het midden der 18de eeuw nog allerminst verwerkelijkt.De feodale structuur wordt in deze tijd in Twentee.chter op revolutionaire wijze sociaal en economisch doorbroken door de opkomst van de burgerijin de steden en de kerkdorpen tezamen met dezich snel ontwikkelende textielindustrie enerzijdsen de toenemende betekenis van het eigenerfd(niet-horig) bezit anderzijds. De vermeerderingvan het eigenerfd bezit moet vooral worden toegeschreven aan de toeneming van het aantal keuterbedrijven; (S.v.B. blz. 307 ev.)
Door de werking van de artikelen 14 en 15 vanhet Hofrecht uit 1546 werd vrij land, door hofhorigen verworven, op de duur hofhorig goed,zodat de horige goederen wel in omvang kondentoenemen, maar niet worden gesplitst of verminderd; (S.v.B. blz. 695).
2} Goederen. waarvan het eigendom is overgegaan van de vroegere landsheer. de bisschop van Utrecht. op de Staten van het gewest Overijssel. Daarnaast lagen in hetrichterambt Delden in de l8c eeuw ook nog horige erven, die in de middeleeuwen
!
Reconstructie van het stedeke Delden. De oostpoort- 'den porten dar men gheetto Woolde' - stond tussende Zwaan en Aartsen, dewestpoort - 'dar men gheetto Ghoor' - tussen het oudevan Heekshuis en de Engel.
Ontwerp en uitvoering:G. Vrielink, R. v. Domburg
TWENTSE POST
Vergelijkt men het areaal der domeinerven 2),zoals ons dat bekend is uit de verpondingskohieren van 1601/2, met dat van de kaarten van1770/85, dan zien we in het algemeen dat de totale oppervlakte bouwland in 1770/85 in herenmudden gerekend veel groter is dan die van1601/2. Sommige erven hebben in 1770/85 ongeveer een zelfde oppervlakte bouwland als in1601/2, maar anderen zagen hun areaal somsverdubbeld worden. In 1601/2 beschikken de horige erven in het richterambt Delden gemiddeldover een groter areaal dan de niet-horige; (S.v.B.blz. 398 en 692).Uit het register 'Ordre en redres over's Landsdomainen van Twenthe' van 9 aug. 1662 blijkthet meeste nieuw aangegraven land te liggenbij stad Delden: in Deldenerbroek (11 7/8mud),Bornerbroek (11 mud). De percelen land wer
den gewoonlijk gemeten in herenmudden: éénherenmud besloeg een oppervlakte van 0,5322 ha.Blijkens de kaarten, die tussen 1770 en 1785 vande domeinen gemaakt zijn, heeft dezelfde ontwikkeling van de horige erven zich ook in hetrichterambt Delden op fenomenale wijze voortgezet. Deze vermeerdering van bouw- en weilandis reëel, de stijging van de gemiddelde bedrijfsgrootte is echter schijn. Door de sneUe bevolkingsvermeerdering van 1675 tot 1748 waren deboerenerven overbevolkt, terwijl ook het aantalgezinnen, in de vorm van bijwoners en lijftuchters 3) sterk was gestegen. De bevolkingsvermeerdering heeft op de horige erven niet toteigendom waren van de proosdij en het kapittel te Oldenzaal.
3) landarbeiders. die afhankelijk waren van de horige boer alsmede ouden van dagen.
7
Twentse Taalbank
VlOS gebouwSelf Service
maaltijden à f 2.50(Ook bij U aan huis)
Beekstr.l0, HengeloTEL. 05400·12612
Timmerfabriek
HanninkHengelo (0.) - Tel. 13701
Levering van:kozijnen, ramen, deuren, trappenenz. voor utiliteits~ en woningbouw
DIVERSEPLAATSEN
Alle boeken over Twente(ook streektaal·literatuur)
dapp, Tomos of Batavette.De beste bromfietsen en de beste service.
Waarom een horloge, dat Utelkens moet opwinden?
Een Zwitsers automatisch horlogewindt zichzelf op !
Ruud KnoeiBORNE
Grotestr. 239 (naast Huish.school)
8 TWENTSE POST
Twentse Taalbank
splitsing der erven geleid, maar tot een vergroting van het areaal per erf. Daarentegen werdende niet-horige erven, die met het Hofrecht nietshadden uit te staan, door veelvuldige splitsingensteeds kleiner. En daarmee samenhangend nam't aantal katersteden toe; (S.v.B. blz. 398en694).
De grote armoede op het platteland, aldus Slichervan Bath, kan niet aan het grote adellijke bezitworden toegeschreven; (In 1758 is het percentagevan het adellijk vermogen alleen in de richterambten Delden, Almelo en Diepenheim nog boven de50 procent). De armoede hangt samen met de bevolkingsvermeerdering; (blz. 271 en 299).De positie van de horigen in Twente in de 18e eeuw,vergeleken met de ov.erige plattelandsbevolking,was aanmerkelijk gunstiger: het aantal armen onder hen was kleiner, terwijl hun sociaal aanzienwas gestegen door de vorming van de grote groepen, die zich als klassen beneden de horigen be-
o gonnen af te tekenen, de woners, brinkzitters enkeuters. V,ergeleken bij de niet-horige bedrijven,zijn de pachten, die op de horige bedrijven gebruikelijk waren, beduidend lager. Daarentegen warende financiële verplichtingen, voortvloeiende uit dehorigheid (vooral de onregelmatige, zoals versterf,erfwinning en opvaart) lastig te noemen, zondernu in de meeste gevallen bepaald drukkend te zijn;(S.v.B. blz. 688 ev. en 722-727).
Af en toe leest men over min of meer ernstigeincidenten tussen een horige en zijn goedsheer ofgoedsvrouw. Mr. G. J. ter Kuile sr. vermeldt in zijnboek 'Twentsche Eigenheimers' (blz. 27), dat baronesse JUDITH AGNES MULERT, vrouwe vanBackenhagen (havezate onder Deldenerbroek), in1770 drie harer boeren uit Ambt-Delden naar hethaar toebehorende Huis Odink bij Winterswijk hadlaten ontbieden en deze toen 'zonder enige schijnvan recht van hunne vrijheid had beroofd' dooropsluiting in de kelder van dit Huis, waaruit zijwisten te ontvluchten. De motieven tot dit eigenmachtig optreden, dat - aldus Ter Kuile ~ enormveel sensatie maakte in den lande, zijn totaal onbekend gebleven en ook uit de procedure, die de Advocaat-Fiscaal van Twente tegen de baronesse aanbond, blijkt niet of deze gevolg had gegeven aaneen plotselinge ingeving, 'eene boosaartige neiging'dan wel of hier sprake was van 'een gepraemiditeerd (weloverwogen) voornemen'. Eerst tien jaarlater werd de baronesse veroordeeld tot een schadevergoeding van 4200 Caroli gulden en tot betaling van alle kosten, jura, sportelgelden en advieskosten, die meer dan 2000 gld. beliepen. Volgensoverlevering heeft de vrouwe van Backenhagen alseen zoen voor haar euveldaad aan de Hervormdekerk van Delden de twee grote koperen kaarsekronen geschonken, die inderdaad het jaartal 1781vertonen, aldus Ter Kuile.
TWENTSE POST
De bewoners van Backenhagen gaven al eerderblijk, veel noten op hun zang te hebben. In hethofboek van Delden (ao 1637) staat een vonnistegen een horige opgetekend, die geweigerd had omeen van hem gevorderde dienst met wagen enpaard te presteren. Hij werd tot 'rebell' verklaarden bij verstek tot 50 gld. boete veroordeeld. Enigeweken later verscheen de delinquent zelf voor hetgericht en gaf een enigszins andere beschouwingover de loop van zaken. De plaatsvervangende rentmeester had hem bevolen op Backenhagen te komen met paard en wagen, om vandaar een 'juffer'naar Vriezenveen te brengen. Beklaagde had hierop geantwoord, wel twee paarden te hebben dochgeen wagen, alleen een kar. En, daar de 'juffer' geweigerd had op een kar vervoerd te worden, washem de dienst, die hij niet wilde weigeren, onmogelijk geworden.
Aan de horigheid is in het begin van de 1ge eeuween einde gekomen. In 1795 (Franse bezetting) isde horigheid nog blijven bestaan, daar deze nietals onvrijheid, maar als een soort erfpacht werdbeschouwd. Aan de horige verplichtingen werd dusook na 1795 op de gebruikelijke wijze voldaan.Eerst door de inlijving van het koninkrijk Hollandin 1810 bij Frankrijk veranderde de toestand. Bijde invoering van de nieuwe rechterlijke organisatieop 1 maart 1811 hielden de hofgerichten op te bestaan. Aan de verpachting van de horige verplichtingen kwam reeds in 1810 een einde. Na 1816 is dekwestie van de eigendom van de horige erven hetonderwerp van zeer langdurige procedures geweest.Na een geruchtmakende rechtszaak tussen VonBönninghausen en de boer Aarnink in Ootmarsumis er een regeling tot stand gekomen, waarbij devroeger horige boeren tegen betaling van een afkoopsom de volle eigendom van de erven kondenverwerven. Zij, die daartoe niet de middelen bezaten, konden hun boerderij van het Rijk pachten;(S.v.B. blz. 728).
DROSTENDIENSTEN
Hadden de boeren het juk der horigheid vrijwelsteeds geduldig' gedragen, de aanmatigingen vande drosten van Twente waren hen echter voortdurend een doorn in het oog.In 1748 matigden de drosten zich 't recht aan, omde wanordelijkheden bij 'Maaksmalen' (feestelijkemaaltijden) door zware boeten 'te hunnen profijte'tegen te g'aan.Ook maakte de drost zich meester van het rechtvan ijken van ellen, maten en gewichten. In 1749had 'de Landschrijver van de Drost de Elle van hetStadhuis (Enschede) meegenomen, waardoor hetstadsbestuur zeer in verlegenheid kwam.'De zg. hand- en spandiensten voor de drosten waren ten tijde van de Spaanse oorlog ingevoerd,
9
Twentse Taalbank
A. v. d. Leest RadioEnschede Televisie
R.dio onderdelen • Eledrofechnische artikelenErkend reparateur en installateur
Het bekende adres voor het
leveren van alle bekende merken
gazon~ en motormaaiers(ABNER. BRILL. FOLBATE. HUSQVARNA)
Te koop: nog enkele ingebondenjaargangen Twentse Post, á f 10.~.
('65, '66 en '67) Adm. van dit blad.
AMUSEMENTSAUTOMATEN
RADIO
TELEVISIE
•HOOR
APPARATENe
Se TEN CATESTAALHARDERIJ
Hessenweg 1 - 9 ~ Tel. 15413
MINTEX ~ REMDIENSTDr. Benthemstr. 35 - Tel. 15418
Gra mofoon platen Pick·Ups
SPE C I A AL Z A A K Hleuwstr. 117 Tel.19909 Hengelo.RA010K0 Boulevard 90Tel. 24869 Enseh.
FA. H. v. d. BERGOLDENZAALSESTRAAT 65 - TEL. 12543
STEUNZOLEN, ELAST. KOUSEN,BREUKBANDEN
Leverancier voor ane ziekenfondsen
Wee rekken kan geet naorzölfbedieningPARAAT
Glanerbrug: biej TET~bushalteIn 'n lunchroom kOl lekker dten en dreenken
I Voor herenkleding Ihet beste bij 93?fÓterfÓ
I Van Loenshof 12, Enschede I
TEL. 10688
Pvrmonhtrut 15' 19ENSCHEDE
Motor defect?
naarJULO
direct I 11
tandwielenPerikweg 52
OLDENZAALSESTRAAT 39
~fOTO GOOO FILM
~
Kalenderdraat 24-:26 Enschede
Machinefabriek
ARENS&Zn
•
Fijnhout. en Triplexhandel
Fa. W. LANGE
Van Loenshof 10 Tel. 15271Filiaal: Oliemolensingel 37 Tel. 16118
Voor' Hmedaille, toen
krans, takof beker: bij ons slaagt u zeker
Ripperdastraat 2a, Enschede
ADOLFS & PENNINK
studieboekefl,pocketbooks • romafl,s
Spelbergsweg 97, Tel. 4538
levert: Fijnhout, Triplex, Hard· en
zachtbaord, Vlas. en spaanplaat enz.
. Een BRIL, die werkelijk pretJig zitis gemaakt door
Remmelt Pit
ADVERTEREN IS ETALEREN
10 TWENTSE POST
Twentse Taalbank
doch in 1631 officieel afgeschaft. Ze werden nadiendoor de drosten eigenmachtig weer in het levengeroepen.In 1752 had drost Charles Bentinck een 500-talboeren gelast in de morgen van 15 december metspaden, houwelen en kruiwagens 'op de hoogeboekholt in 't gericht van Enschede' bijeen te komen, waar hun het graven van een 'visscherij'werd opgedragen.In augustus 1753 liet hij 'aan 't Bleekhuis vanWijnand Nijhoff' (Lonneker veld) een kamer timmeren, die voor hem in het vervolg als jachthuismoest dienen, wanneer hij hier met zijn vriendenkwam jagen en eten.Al zulk werk moest door de boeren zonder enigevergoeding worden verricht, soms midden in deoogsttijd, hetgeen de verbittering van de boerenin de hand werkte.Bij hun drang naar meer vrijheid vonden de boeren een voorvechter in de persoon van JOHANDERK VAN DER CAPELLEN TOT DEN POL, diejarenlang heeft geijverd om tot definitieve afschaffing van de drostendiensten te komen. Op1 nov. 1782 zag hij tenslotte zijn moeite beloond;(L. A. Stroink: 'Stad en Land van Twente', p. 352).De Boerrichters van Twente boden hun voorvechter in de Staten op 25 sept. 1783 een op perkamentgeschreven en door hen ondertekende dankbetuiging aan:"Ter eeuwige en onsterfelijke Gedachtenis vanden Edelmoedigsten Ridder Johan Derk Baronvan der Capellen, Heer van den Pol, Appeltern,Althorst, Hagen ec. Beschreeven in de Ridderschapvan Overijssel ec. ec. Die, in navolging der aloudewaare Ridderen, den onderdrukten bijstand biedende, door wijs beleid, onvermoeiden vlijt, standvastige verduuring, verachting en overwinning,veelel' wederwaardigheden, zonder dat zijn grotegeest bezweek, de vrijheid van den vrijen landmanin Overijssel, tegen het slaafsche juk van Drostendiensten, met Gods hulp, heeft verdedigd. Die ookdoor de rechtvaardige uitspraak der Ed. Mog. Heren Staaten deezer Provincie, Beschermers vanRecht en Vrijheid, het nut zijner loflijke poogingenin de geheele uitroeying van die harde en verachtelijke dienstbaarheid heeft bereikt," enz.Voor het richterambt Delden ondertekenden:Hendrik Nijhoff, setter van Hengelo;Hendrik Bruyns, Boerrigter van Woolde;Jan Wessels, Boerrigter van Hengevelde;Hendrik Hiddink, Boerrigter Oele;Gerrit Annink, Boerrigter van Bekkum;Jan ter Hagreyse, Boerrigter van Wedenhoen;Herman ter List, Boerrigter van Deldenerbroek;Jan Hendk. Brasse, Boerrigter van Bentelo;Jan Ottenhof, Boerrigter van den Esch;Egbert Dubbelink, Boerrigter van Aselo.
TWENTSE POST
Bij wijze van zegel had men aan deze dankbetuiging een gouden gedenkpenning met dito kettingbevestigd, voorzien van het opschrift: 'De nijvreLandman juicht, zijn Vrijheid is hersteld! Capellenzegepraalt op baatzucht en geweld! 1 Nov. Ao 1782'
ONDERWIJS
Op 19 juli 1735 werd door Burgemeesteren, gesamtlijke Kerkenraet en Gemeensluiden van Delden, bij meerderheid van stemmen, tot schoolmeester alhier vercosen de Ed. Arent van Heek.De 'Conditien ende Voorwaerden, waernae een tijtlick schoolmeyster, van de Magistraat der StootDelden angenomen, sich sal hebben te reguleren,'zijn ons bekend uit een.'Acte van aanstelling vanSchotto Averstege,' schoolmeester te stad Deldenanno 1656, 20 april:
1) Degene tot den Schooldienst sall beroepen worden moet sijn van de ware gereformeerde religie,sich begeven tot de kerckliche gemeente en hetH. Nachmael frequenteren;
10) Alle Weckeldagen sullen die Kinder bij somertijt ten 6 uyren 's morgens in de schole komen,ten 8 daer weder uet. Ten 9 daer weder in ende
ten 11 daer weder uet. Des naemiddags ten 12daer in en ten 2 weder daer uet. Item ten 3weder daer in en ten 5 weder daer uet;
15) Elcker Kindt 't welk duyts leert, 't sy lesenende schryven off een van beyden, soU alle halvejaer aen den meyster tot schoelgelt betaelenacht stuver.
16) Die Kinder welcken in de latijnsche spraackeonderwesen worden sullen in besondere banekensitten ende yder halff jaer tot schoelgelt geventwaalf stuver.'
Op diverse punten (bevolkingsgroei, horigheid,drostendiensten e.a.) zijn wij uitvoeriger ingegaandan binnen het raam van onze 'kroniek van dorpen stad' de opzet is. In de historische schetsen overandere dorpen en steden in Twente zullen we inverschillende gevallen dan ook naar de 'Kroniekvan Delden' verwijzen.(In het volgende nummer: Delden in de 1ge eeuw.)
Zoekt U een gezellig café in antieke stijl ...
Bezoekt dan
'Het Wapen van Beckum'(Eigenaresse Wed. Boenders)
Geschikt voor diners en partijenRijk in de natuur is het beslist niet te duur.
11
Twentse Taalbank
alMQlo~HOTEL~CAFÉ~RESTAURANT
de CJrlooie CUrouw(TEVENS BENZINE-STATION)
Een van de oudste zaken in TwenteOOTMARSUMSESTRAAT 488 - ALMELO
NutsspaarbankUW bank
Hoofdkantoor AlmeloWIERDENSESTRAAT 22
Bijkantoren te Almelo, Wierden,
Vriezenveen, Rijssen, Nijverdal en
Coevorden
Veur MEUBELS en allens, water zo 6iej komp kieken, naor:
TOON a,d. TuinstraotTel. 3880
In vrogger dage daansen de leu opde deU' 'n veertoer. Weer völ later'n zeuvensproonk. Rechtervoort foxtrot.wals en cha cha cha in niejmoodsedaansscholen:
WimPOLMANOotmarsumsestraat 26 - Tel. 4880
drogisterij - parfumerie
PRlJMERSBornsestraat 72 - Tel. 5650
Het huis voor geschenken
DIVERSE PLAATSEN
DIVERSE PLAA TSEN
c.L.V. LANDBOUWERSBELANG
HaaksbergenC.l.O.-mengvoeders
RuwvoedersBrandstoffen
I d k' " I" e Op ren smorre
Twents ethoes In Maarkeien de grote weg YBn Hengel naor Deamter
[Twentse specialiteiten)
DENKT BIJ HET OPLOSSENVAN UW PROBLEMEN
RU)MTEVERWARMINGOOK AAN AARDGAS
Gem. Energiebedr. Rijssen
Het Twentse Serviezenhuis
Grotestr.79,ALMELONieuwstr.86 Hengelo
Wedgwood, Spode,Royal ~ Copenhagen
CoöperatieDe Landbouwcoöperatie
is een bolwerk ter beveiligingter verdedigingter bevordering
van de economische belangenvan de vrije zelfstandige onder~
nemers in de landbouw te wetende Boeren.COöP. LANDBOUWERS~
BANK EN HANDELSVER.
ADVERTEREN IS ETALEREN
Met onze mengvoeders altijd dehoogste productie. Kunstmeststoffen; keuze uit vele soorten. Ruimgesorteerd in vaste brandstoffen.Bij ons is het rustig en voordeligtanken voor brommers, auto's entractoren.
C.A. & V.V. BORNERBROEK
BOERENLEENBANKAlbergen
De SPAARBANK voor stad en landMaak gebruik van lopende rekeningen
qoegdamVoor alle bankzaken, Voorschotten,Credieten en lopend rekeningverkeer.
BOEREN LEEN BAN KBornerbroek
• De SPAARBANK • verder allevoor iedereen BANKZAKéN
I,
• VEEVOEDER• KUNSTMEST EN• LANDBOUW·
[BENOD"GDHEDENin de beste kwal:iteiten ! ! !
12
Door groteomzet
lage prijzenbij I
A.B.T.B.ALMELO
HotelHaarhuisZenderen
In 't herte van Twente
BOERENLEENBANK
qoeeróelo='Verzorgt al uw bankzaken. Hoogste spaarrente.
Boerenleenbank De LutteMET KANTOREN TE DE LUTTE
OVERDINKEL. GLANERBRUGHoge rente voor al Uw ingelegde spaar..
gelden. Lage hypo- en voorschot·rente
TWENTSE POST
Twentse Taalbank
STREEKTAAL
MEUGEN, MUTTEN EN ZöLLEN
Meugen kan 't zölfde betekenen as: hooln van."Mags miej nog?" "Jao, 'n kop tusken de duur,aaien met 'n baksteen!" Twee, dee völ van mekaahoolt, meugt mekaa naa geern Zien, mer as tweemanleu mekaa spikantig oop de hoed zint, danmeugt ze mekaa nich.
As oop 'n feestjen nen borrel schunken wödt:"Da'w 't nog lang majt meugen, kriegen zal nog wagaon." Wee van 'n blauwen knoop is, mag daornich van heuren, hee zeg, dat borrels pressenterenmos nich meugen. Jannèwer is nargens good vuur,zegge. "Dat mag wa waor wèèn," zeg 'n preuwerd,"mer hee is toch nich vuur de ganze brouwd!"
'n Zeeken man mag niks, iej kunt er nog gen tuutei an kwiet wödden. 'n Dokter menen, hee mosetten. Dow zeg 'n zeeken: "Wat mut, dat mut.Doot miej dan mer 'n ei in 'n kettel." Jao, as nenboer mut, dan zegge: "Geern!"
"lk mag geern wat etten, mer ik mut ook mienerös hebben," zea 'n luierd. Teumig gaon en völlemeugen, dat kan jao nich deugen. De leu zèèn, heezol ook nog lange vingers hebben. Eenmaol hef'n deender em al attrappeerd; dow mosse dreewekke brommen. 't Schient wa, datte daor nichvan leerd hef. Non, wee nich heuren wil, den mutmer veulen!
"Wat hei'j ne drokte, Luuks! Mu'j vaaks hen heuien?" "Bo nee, Geert, ik gao hen vriejen. Zo'k dannog gengeln?" (treuzelen). As Geert heurt, woeLuuks 'n eugken oop hef, dan zegge, Luuks zoltoch wiezer wèèn:
'n Wicht, dat in de kerke zitTe gapen en te gabbeln,En waor 't geet, of waor 't steet,Van naoberleu mot babbeln
was niks vuur em. Geert kuiert net zo lang, datLuuks zik lat aowertuugen: "Wat zo'k met zonnekizz'bis doon, hier an de Rammelbekke," zegge; enhee brenk eer 't achterhekke; (maken de verkeringoet).
"Wat zö'j!" zuchen de vrouw, dow eren man wassneuveld. "lej mut wa vedan." Hee was völlen oop'n Grebbebaarg, daor mut 't nich dog hebben. Denaobers wollen eer nog hop geewen, 'n enen zeg,eren man moch ees gevangen wèèn nömmen, 'n ander menen, hee zol misschien de päöl hebben trökken (zijn gevlucht), mer zee zeg: "lej mut miejniks wies maken, ik heb jao berich kregen van debörmeister."
TWENTSE flOST
Jans har ne rieke vrouw trouwd, dee al aorig watkringe urn de heurn har. "Daor zö'j nog deune vanbelèèwen!" zèèn de leu. Ze kregen wa geliek. 't Wasaait: "Dow zas, dow zos!" 't Wief har de bokse an,Jans mos 'n helen dag oopzitten en peutjes geewen.In 't eerste gaffe zik der in, hee zeg: lej mut walees 'n oge too kniepen, mer 't wödden met 'n dagslimmer, en antlessen zèère net as Luuks van deRammelbekke:
Men zol de rieke vrouwleu haost,Jan straf mie haal: vervleuken.
"As 't es bie ous vebiej kumst, Gait, moste es inkommen kieken," zeg Jan oet Hoksebaarge tegenzienen naober. ,,'t Za'k dooën, Jan; no 'k wunskediej van 's gelieken, mer ik zal d,iej ook es verwachten, Jan. Diene vrouwe mos toe meddebrengen enook de oolde bestevaar." "No, Gait, ik zal 't Jenneken en de vaar wal ees zeggen." Jao, Gait en Janhebt het wa dik an. Mer de moor zeg: As dat eiduur geet, zö'j nog ees stinken belèèwen!"
WERKGELEGENHEID
INSTITUUT VOOR WERKGELEGENHEIDIN DE TEXTIEL
ENSCHEDE - Op 2 juli jl. werd in een bijeenkomst in 't gebouw van de Fabrikantenverenigingte Enschede besloten, om op korte termijn een instituut op te richten voor de werkgelegenheid inde textielindustrie. Aanwezig waren de voorzittersvan de drie werknemersbonden in de textielindustrie De Eendracht, Unitas en St. Lambertus, alsmede een aantal distrktsbestuurders van dezebonden. Voorts was er een sterke werkgeversdelegatie, die onder leiding stond van ir. J. Bosrna.Een belangrijke taak voor dit instituut zal zijn deplanning van de werkgelegenheid op langere termijn. Met name zal ook worden gedacht aan hetinschakelen van vijftigjarigen en ouderen in detextielnijverheid.
De behoefte aan een instituut als hier voor ogenstaat, werd vooral actueel toen een Twents textielbedrijf een aanvraag indiende om zestig Turksegastarbeiders te mogen verwerven, terwijl er nogvele Twentse textielarbeiders werkloos zijn.
TOT KIJK IN DE 1ZJCBar ,,'Cwentv Seven" 27
VOOR GEZELLIGHEID EN SFEERBurgemeester Jansenplein 27 Telefoon (05400) 1 23 18 Hengelo (0.)
13
Twentse Taalbank
Tel. 228
Olden~aal
Door de eeuwen heen een meubelstuk, dat sfeer geeft in elk interieur•.Permanente expositie in onze toonzalen van vele modellen Geldersekussen- en rankenkasten
Diverse plaatsen
Boerenleenbank
voor iedereen
WAAROM NAAR,
Denekampde bank
C0otmar"um?Karakteristiek stadje, rijkaan folklore, bos en hei,A. N. W. B. - oriënteertafel,'t hoogte punt van Twente.
Schitterende vergezichtenover Twente en Duitsland
SAKSISCHE BOUWKUNST (los hoes c.a.)
* Een typisch landstadje temidden van de bossen* Een ideaal oord voor een rustige vacantie
Het adres voor tuin-, bloemen landbouwzaden, bestr.midd.
Molensiraai 6, Ieleloon 2958
ERRESTELEVISI E
Ben Lansink OldenzaalGrotestr. 20 Tel. 2981
eenVoor
TELGENKAtv1P'szaadhandel
Foto's könt nich kieken(Mer oonze 1010" mö'j bekieken)
fotohandel
't Kiekkeske
e.V.-installatieE. HEIDEMANN & Zn
ADVERTEREN IS VERKOPEN
verven
Tel. 2091
tricoleren
drymasteren
Golm.,tr. 47·49
K())~JMllêlnlNlJI{OLDEHZAAL
Antoon HuttenVOOR DE LOOP
EN DE SLOOP
-.
Van Opel. Ford en VW
alle onderdelen IDenekamperstr. 71, Tel. 2863
o\d~ftlaa' I
.. I
~ UjndiensrenOldenzaal - Denekamp
filNDlL Moderne touringcarsUitgebreid reizenprogrammaIn de zomermaanden elke dagen het Duitse grensgebied
Autobus~
ondernemingOldenzaal
. Zoveel schitterende geschenken •••En evenzoveel verschillende smaken.Geef een geschenkbon.
Blij rnet een geschenkbon
G. Morselt.
14 TWENTSE POST
Twentse Taalbank
UIT STAD EN STREEK
VOOR EN TEGEN 'TWENTERAAD'
ENSCHEDE - De Enschedese Gemeenteraad heeftzich op 1 juli unaniem uitgesproken voor het instellen van het intergemeentelijk overlegorgaan,de Twenteraad. Door de heer G. E. N. Perik (KVP)werd gesteld, dat dit de bestaande samenwerkingin andere verbanden, zoals de T.O.G. (TwenteOost Gelderland) en de InteressengemeinschaftRhein-Ems niet in de weg mag staan. Uiteindelijkzal de intergemeentelijke samenwerking moetengroeien naar 'n bovengemeentelijk bestuursorgaan.GOOR - Ook de gemeenteraad van Goor is akkoord gegaan met het voorstel, toe te treden totde Twenteraad, ofschoon diverse raadsleden betwijfelden of dit wel zo'n nuttig instituut zal zijn.DIEPENHEIM - Het college van B & W van Diepenheim heeft de gemeenteraad voorgesteld omniet toe te treden tot de Twenteraad, omdat dekleine Twentse gemeenten daarin op grond vanongelijke vertegenwoordiging te weinig inspraakzouden hebben.
ENSCHEDE NU AKKOORDMET RECREATIESCHAP
ENSCHEDE - Nu door het voorlopig bestuur zodanige wijzigingen in de ontwerpstatuten zijnaangebracht, dat geen twijfel meer behoeft te bestaan over 't feit, dat slecht met instemming van dedeelnemende gemeenteraden de uitvoering en hetbeheer van recreatieve werken ter hand kan worden genomen, heeft de Enschedese Gemeenteraadzich 1 juli akkoord verklaard met het instellen vanhet Recreatieschap Twente. De 19 andere 'Twentsedeelnemende gemeenten hadden de regeling reedseerder aanvaard.
RUSLUI-HISTORIE WEER UITGEBREID
VRIEZENVEEN - Doordat de Oudheidkamer Vriezenveen de beschikking kreeg over 27 familieal'chieven, betrekking hebbend op de geschiedenisvan de voormalige Vriezenveense kooplieden, dietwee eeuwen lang handel dreven met het Tsaristische Rusland, zijn weer tal van gegevens overdeze interessante periode aan het licht gekomen.Het ligt in de bedoeling, dit nieuwe historische materiaal t.z.t in een publicatie te verwerken.
CONSERVATOR MUSEUM PALTHEHUIS
OLDENZAAL - Het interimbestuur van de Ver.Vrienden van het Palthehuis heeft de heer JohanMolkenboer benoemd tot tijdelijk conservator.
TWENTSE POST
EEUWFEEST STORK
HENGELO - Op donderdag 5 september zal ZijneKoninklijke Hoogheid de Prins der Nederlanden inhet begin van de middag een bezoek brengen aande jubilerende machinefabriek Stork te Hengelo.'s Morgens zal de Prins aanwezig zijn bij de presentatie van het rapport 'The Future of PowerGeneration' (De Toekomst der Energieopwekking),in opdracht van Stork vervaardigd door het Amerikaanse instituut Tempo-Center for AdvancedStudies, in samenwerking met Nederlandse hoogleraren en wetenschappelijke instituten uit binnen- en buitenland.Prins Bernhard was reeds' eerder gast op de Technische Hogeschool Twente. Bij de officiële openingvan het hogeschoolcomplex op 14 sept. 1964 brachthij - in gezelschap van de Koningin - een bezoek aan de campus Drienerlo. De foto toont hemin gezelschap van de eerste rector-magnificus derTHT: prof. dr. G. Berkhoff.De stichting 'Hengelo - 100 Jaar Metaalstad', onder voorzitterschap van de heer F. van Wezel, eenbekend Hengelo's expediteur, organiseert in deeerste week van september diverse stadsfeesten, dieop zaterdag 31 augustus door de burgemeester vanHengelo officieel zullen worden geopend. Er zalondermeer een grote tentoonstelling worden gehouden in de omgeving van het stadhuis. Hoeweler overleg is geweest met de organisatoren van hetStork-jubileum, staan de stadsfeesten op zichzelf.Daarnaast wordt het lOO-jarig bestaansfeest vanStork gevierd met diverse evenementen, georganiseerd door de verschillende personeelsverenigingenvan het bedrijf.Op2,3 en 4 september (van 9-11.30 en van 14-16.30uur) zal ter gelegenheid van het eeuwfeest de fabriek toegankelijk zijn voor de Hengelose bevolking.
15
Twentse Taalbank
GENTLEROYVOORVRIJETIJDS-KLEDING
KONINKLIJKE TEXTIELFABRIEKEN
GEBR. VAN HEEK N.V. ENSCHEDE.
JORZOLINO
11 VAN,'- SERVET
~~KOMPlWI~I. UITZET
IOllNKWlE TmlElfABBIElEI
JOBDü.· lEB IEEME II HillSBEiGEN
voor ~ levensmiddelenguller met zegels •• guller met guldens
Op VéGé-arlikelen sleeds10010 kort. in geldzegels
N.V. Aanneming-Mij. vh.
H. W. TE PASEnschede
Burgerlijke en Utiliteitsbouw
Gewapend Betonbouw
Grond. Water' en Wegenbouw
ERICA-SERVICEDoe het zelf en maak van uw tuineen LUSTHOF. Kosteloos maaktERICA voor U een grondplan.Vraagt inlichtingen.