HEN PHEÁ QUAÛN

1

HEN PHEÁ QUAÛNHEN PHEÁ QUAÛN

2

MUÏC TIEÂUMUÏC TIEÂU

1)1) Neâu ñònh nghóa henNeâu ñònh nghóa hen

2)2) Neâu caùc yeáu toá nguy cô cuûa Neâu caùc yeáu toá nguy cô cuûa hen hen

3)3) Trình baøy sinh lyù beänh cuûa henTrình baøy sinh lyù beänh cuûa hen

4)4) Chaån ñoaùn vaø phaân baäc henChaån ñoaùn vaø phaân baäc hen

5)5) Trình baøy caùc thaønh phaàn trong Trình baøy caùc thaønh phaàn trong quaù trình kieåm soaùt henquaù trình kieåm soaùt hen

3

4

1. ÑÒNH NGHÓA1. ÑÒNH NGHÓA

Hen : tình traïng Hen : tình traïng vieâm maïn tínhvieâm maïn tính ñöôøng daãn khí.Tình traïng vieâm ñöôøng daãn khí.Tình traïng vieâm naøy laøm cho ñöôøng daãn khí trôû naøy laøm cho ñöôøng daãn khí trôû neân deã nhaïy caûm, gaây ra nhöõng neân deã nhaïy caûm, gaây ra nhöõng ñôït ñôït ho, khoø kheø, khoù thôû vaø ho, khoø kheø, khoù thôû vaø naëng ngöïc taùi ñi taùi laïinaëng ngöïc taùi ñi taùi laïi, ñaëc bieät , ñaëc bieät laø ban laø ban ñeâm vaø gaàn saùngñeâm vaø gaàn saùng. Nhöõng . Nhöõng ñôït naøy thöôøng lieân quan ñeán tình ñôït naøy thöôøng lieân quan ñeán tình traïng taéc ngheõn ñöôøng daãn khí traïng taéc ngheõn ñöôøng daãn khí lan toûa, vôùi nhöõng möùc ñoä khaùc lan toûa, vôùi nhöõng möùc ñoä khaùc nhau vaø coù theå nhau vaø coù theå hoài phuïchoài phuïc hoaëc töï hoaëc töï nhieân hoaëc do ñieàu trò.nhieân hoaëc do ñieàu trò.

5

Chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân Chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân cuï theåcuï theå

Keát quaû cuûa söï phoái hôïp Keát quaû cuûa söï phoái hôïp nhieàu yeáu toá nguy cô, goàm yeáu nhieàu yeáu toá nguy cô, goàm yeáu toá toá baûn thaânbaûn thaân vaø yeáu toá vaø yeáu toá moâi moâi tröôøngtröôøng..

2. BEÄNH NGUYEÂN2. BEÄNH NGUYEÂN

6

2.1 Yeáu toá baûn thaân2.1 Yeáu toá baûn thaân

• Di truyeàn: 35-70% tröôøng hôïp bò Di truyeàn: 35-70% tröôøng hôïp bò hen coù lieân quan ñeán yeáu toá di hen coù lieân quan ñeán yeáu toá di truyeàn. truyeàn.

• Cô ñòa dò öùng: 50% tröôøng hôïp Cô ñòa dò öùng: 50% tröôøng hôïp bò hen coù lieân quan ñeán dò öùng.bò hen coù lieân quan ñeán dò öùng.

• Giôùi tính: ôû treû em nam/nöõ = Giôùi tính: ôû treû em nam/nöõ = 2:1, daäy thì 1:1. Sau ñoù, nöõ 2:1, daäy thì 1:1. Sau ñoù, nöõ nhieàu hôn nam.nhieàu hôn nam.

7

2.2 Yeáu toá moâi 2.2 Yeáu toá moâi tröôøngtröôøng

Yeáu toá khieán moät ngöôøi deã Yeáu toá khieán moät ngöôøi deã bò hen trôû thaønh beänh hen:bò hen trôû thaønh beänh hen:

• Dò nguyeân: maït nhaø, loâng thuù Dò nguyeân: maït nhaø, loâng thuù nuoâi, con giaùn, naám moác,phaán nuoâi, con giaùn, naám moác,phaán hoahoa

• Hoùa chaát ngheà nghieäpHoùa chaát ngheà nghieäp• Khoùi thuoác laù, oâ nhieãm moâi Khoùi thuoác laù, oâ nhieãm moâi

tröôøng, thuoác khaùng vieâm khoâng tröôøng, thuoác khaùng vieâm khoâng steroid, … steroid, …

8

Allergens:

9

Yeáu toá kích phaùt côn Yeáu toá kích phaùt côn hen:hen:

• Dò nguyeânDò nguyeân• Nhieãm truøng hoâ haáp: vi truøng hay Nhieãm truøng hoâ haáp: vi truøng hay

sieâu visieâu vi• Thöùc aênThöùc aên• Khoâng khí oâ nhieãmKhoâng khí oâ nhieãm• Khoùi thuoác laùKhoùi thuoác laù• Thay ñoåi thôøi tieátThay ñoåi thôøi tieát• Gaéng söùc, xuùc caûm maïnhGaéng söùc, xuùc caûm maïnh• Caùc chaát kích thích nhö nöôùc hoa xòt Caùc chaát kích thích nhö nöôùc hoa xòt

phoøng, muøi sôn, …phoøng, muøi sôn, …

10

3. SINH BEÄNH 3. SINH BEÄNH HOÏCHOÏC

Yeáu toá nguy cô(thuùc ñaåy hen)

VIEÂMVIEÂMVIEÂMVIEÂM

Taêng ñaùp öùng

ñöôøng thôû Taéc ngheõn luoàng khí

Yeáu toá nguy cô(khôûi phaùt côn hen)

Trieäu chöùng

11

• Thöôøng veà ñeâm hoaëc gaàn saùngThöôøng veà ñeâm hoaëc gaàn saùng• Ho, khoø kheø, naëng ngöïc, khoù thôûHo, khoø kheø, naëng ngöïc, khoù thôû• Côn taùi ñi taùi laïiCôn taùi ñi taùi laïi• Trieäu chöùng giaûm ñi khi duøng thuoác Trieäu chöùng giaûm ñi khi duøng thuoác

giaõn pheá quaûn hay töï heátgiaõn pheá quaûn hay töï heát• Cô ñòa dò öùng: chaøm, vieâm muõi dò Cô ñòa dò öùng: chaøm, vieâm muõi dò

öùng…öùng…

4. LAÂM SAØNG 4. LAÂM SAØNG

12

TRIEÄU CHÖÙNG THÖÏC TRIEÄU CHÖÙNG THÖÏC THEÅTHEÅ

• Khoù thôû, khoø kheø, tieáng “oàn”, Khoù thôû, khoø kheø, tieáng “oàn”, chuû yeáu thì thôû ra.chuû yeáu thì thôû ra.

• Co keùo cô hoâ haáp phuï. Gioïng noùi Co keùo cô hoâ haáp phuï. Gioïng noùi ngaét quaõng, traïng thaùi kích ñoäng. ngaét quaõng, traïng thaùi kích ñoäng.

• Nghe phoåi: ran rít ran ngaùy 2 beân Nghe phoåi: ran rít ran ngaùy 2 beân phoåi / bình thöôøng / aâm pheá baøo phoåi / bình thöôøng / aâm pheá baøo giaûm nhieàu 2 beân vaø khoâng nghe giaûm nhieàu 2 beân vaø khoâng nghe ñöôïc ran.ñöôïc ran.

13

Hoâ haáp kyùHoâ haáp kyùLöu löôïng ñænh kyùLöu löôïng ñænh kyùXQ phoåiXQ phoåi

5. CAÄN LAÂM SAØNG 5. CAÄN LAÂM SAØNG

14

HOÂ HAÁP KYÙHOÂ HAÁP KYÙ

15

Ñöôøng cong löu löôïng – theå tích cuûa hoâ haáp kyù bình thöôøng


16


FEV1/FVC : 74%PEF : 40%, taêng 75% sau thöû thuoác

17

• Chaån ñoaùn hen seõ ñöôïc thieát Chaån ñoaùn hen seõ ñöôïc thieát laäp neáu Hoâ haáp kyù chöùng toû laäp neáu Hoâ haáp kyù chöùng toû beänh nhaân coù hoäi chöùng taéc beänh nhaân coù hoäi chöùng taéc ngheõn ñöôøng daãn khí (FEVngheõn ñöôøng daãn khí (FEV11/FVC /FVC hoaëc FEVhoaëc FEV11/VC < 75%) vaø coù ñaùp /VC < 75%) vaø coù ñaùp öùng vôùi thuoác giaõn pheá quaûn öùng vôùi thuoác giaõn pheá quaûn

• Tieâu chuaån ñaùp öùng vôùi thuoác Tieâu chuaån ñaùp öùng vôùi thuoác giaõn pheá quaûn: giaõn pheá quaûn: FEV1 taêng FEV1 taêng ≥≥200 ml vaø taêng 200 ml vaø taêng ≥≥12%12%PEF taêng PEF taêng ≥≥15% sau khi xòt thuoác giaõn 15% sau khi xòt thuoác giaõn

pheá quaûnpheá quaûn

18

Löu löôïng ñænh keáLöu löôïng ñænh keá ((Peak Flow Meters)Peak Flow Meters)

• Duïng cuï ñôn giaûn & reû tieànDuïng cuï ñôn giaûn & reû tieàn• Duøng cho caù nhaânDuøng cho caù nhaân• Chæ ño ñöôïc PEF (löu löôïng Chæ ño ñöôïc PEF (löu löôïng

ñænh)ñænh)• Theo doõi dieãn tieán cuûa beänh Theo doõi dieãn tieán cuûa beänh

hen hen • Moät thaønh phaàn trong Keá hoaïch Moät thaønh phaàn trong Keá hoaïch

haønh ñoäng taïi nhaø haønh ñoäng taïi nhaø

19

Peak Flow Meters (PFM)Peak Flow Meters (PFM)

20

X-quang phoåiX-quang phoåi

• Duøng ñeå loaïi tröø caùc beänh Duøng ñeå loaïi tröø caùc beänh khaùc coù theå gaây khoø kheø hay khaùc coù theå gaây khoø kheø hay khoù thôû.khoù thôû.

• Ña soá beänh nhaân hen coù X-Ña soá beänh nhaân hen coù X-quang phoåi bình thöôøng. quang phoåi bình thöôøng.

• Taêng saùng ôû caû 2 pheá tröôøng Taêng saùng ôû caû 2 pheá tröôøng hoaëc khu truù do tình traïng taéc hoaëc khu truù do tình traïng taéc ngheõn naëng.ngheõn naëng.

21

6. CHAÅN ÑOAÙN XAÙC 6. CHAÅN ÑOAÙN XAÙC ÑÒNH ÑÒNH

Döïa vaøo tieàn caên baûn Döïa vaøo tieàn caên baûn thaân vaø gia ñìnhthaân vaø gia ñình

Trieäu chöùng laâm saøngTrieäu chöùng laâm saøng

Hoâ haáp kyùHoâ haáp kyù

22

CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄTCHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄTBEÄNH TÍNH CHAÁT

BPTNMT Khôûi phaùt ôû tuoåi trung nieânTr/c tieán trieån chaämTieàn söû huùt thuoác laù

Khoù thôû khi gaéng söùcTaéc ngheõn khoâng hoài phuïc

Hen Khôûi phaùt sôùm (treû em)Tr/c raát thay ñoåi theo ngaøyTieàn söû gia ñìnhTaéc ngheõn hoài phuïc

Thöôøng xuaát hieän toái/gaàn saùng(+/-) dò öùng, vieâm muõi, chaøm

Suy tim sung huyeát

Ran noå mòn ñaùy phoåiXQ: daõn buoàng tim, phuø phoåi

CNHH: haïn cheá, khoâng taéc ngheõn

Daõn pheá quaûn

Khaïc ñaøm muû nhieàuThöôøng lieân quan nhieãm truøng

Ran noå thoâXQ,CT: daõn, daøy thaønh PQ

Lao phoåi Khôûi phaùt ôû moïi tuoåiXQ: thaâm nhieãm hay noát

BK, IDRNguoàn laây

23

Trieäu Trieäu chöùngchöùng Côn caápCôn caáp

Trieàu Trieàu chöùng chöùng veà ñeâmveà ñeâm

FEVFEV1 1 or PEF or PEF (% döï tính)(% döï tính)

Dao ñoäng Dao ñoäng PEF or PEF or FEVFEV11

Nheï Nheï töùng côntöùng côn

< 1 < 1 laàn/tuaànlaàn/tuaàn nheïnheï << 2 laàn 2 laàn

/thaùng/thaùng >> 80% 80% <20%<20%

Nheï Nheï dai daúngdai daúng

>1 >1 laàn/tuaànlaàn/tuaàn

< 1 laàn /day< 1 laàn /day

Coù theå Coù theå aûnh höôûng aûnh höôûng ñeán hoïat ñeán hoïat ñoäng vaø ñoäng vaø giaác nguû giaác nguû

>2 laàn >2 laàn /thaùng/thaùng >> 80% 80% 20 - 30%20 - 30%

Vöøa Vöøa dai daúng dai daúng Haøng ngaøyHaøng ngaøy

Coù theå Coù theå aûnh höôûng aûnh höôûng ñeán hoïat ñeán hoïat ñoäng vaø ñoäng vaø giaác nguûgiaác nguû

>1 laàn >1 laàn /tuaàn/tuaàn 60 - 80%60 - 80% >30%>30%

Naëng Naëng dai dai daúngdaúng

Haøng ngaøyHaøng ngaøy

Thöôøng Thöôøng xuyeânxuyeân

Giôùi haïn Giôùi haïn hoaït ñoäng hoaït ñoäng

theå löïctheå löïc

Thöôøng Thöôøng xuyeânxuyeân 60%60% >30%>30%

GINA 2002

PHAÂN BAÄC HEN

11 22 33 44Caùc böôùc ñieàu trò

24

ÑAÙNH GIAÙ ÑOÄ NAËNG ÑAÙNH GIAÙ ÑOÄ NAËNG CÔN HEN CÔN HEN

Löu yù:Löu yù:Taát caû caùc baäc hen ñeàu Taát caû caùc baäc hen ñeàu

coù theå xaûy ra nhöõng côn coù theå xaûy ra nhöõng côn hen naënghen naëng

Caàn phaân bieät roõ ñoä Caàn phaân bieät roõ ñoä naëng côn hen vaø baäc hennaëng côn hen vaø baäc hen

25

7. ÑIEÀU TRÒ 7. ÑIEÀU TRÒ • Ñaït ñöôïc vaø duy trì söï kieåm soaùt trieäu Ñaït ñöôïc vaø duy trì söï kieåm soaùt trieäu

chöùng.chöùng.• Ngaên ngöøa caùc côn hen xaûy raNgaên ngöøa caùc côn hen xaûy ra• Duy trì chöùc naêng phoåi gaàn möùc bình Duy trì chöùc naêng phoåi gaàn möùc bình

thöôøng neáu coù theåthöôøng neáu coù theå• Duy trì möùc ñoä hoaït ñoäng theå löïc bình Duy trì möùc ñoä hoaït ñoäng theå löïc bình

thöôøng, keå caû gaéng söùcthöôøng, keå caû gaéng söùc• Traùnh taùc duïng phuï cuûa thuoác ñieàu trò Traùnh taùc duïng phuï cuûa thuoác ñieàu trò

henhen• Phoøng traùnh söï giôùi haïn luoàng khí Phoøng traùnh söï giôùi haïn luoàng khí

khoâng hoài phuïckhoâng hoài phuïc• Phoøng traùnh töû vong do henPhoøng traùnh töû vong do hen

26

6 BÖÔÙC KIEÅM SOAÙT 6 BÖÔÙC KIEÅM SOAÙT HENHEN

1)1) Giaùo duïc beänh nhaân Giaùo duïc beänh nhaân

2)2) Ñaùnh giaù vaø theo doõi ñoä naëng hen Ñaùnh giaù vaø theo doõi ñoä naëng hen

3)3) Traùnh hoaëc kieåm soaùt caùc yeáu toá kích Traùnh hoaëc kieåm soaùt caùc yeáu toá kích phaùt côn henphaùt côn hen

4)4) Thieát laäp keá hoaïch duøng thuoác cho töøng Thieát laäp keá hoaïch duøng thuoác cho töøng beänh nhaân ñeå kieåm soaùt laâu daøi henbeänh nhaân ñeå kieåm soaùt laâu daøi hen

5)5) Thieát laäp keá hoaïch cho töøng beänh nhaân Thieát laäp keá hoaïch cho töøng beänh nhaân ñeå ñoái phoù vôùi caùc côn henñeå ñoái phoù vôùi caùc côn hen

6)6) Coù keá hoaïch theo doõi beänh ñònh kyøCoù keá hoaïch theo doõi beänh ñònh kyø

27

7.17.1 GIAÙO DUÏC BEÄNH GIAÙO DUÏC BEÄNH NHAÂNNHAÂN

• Giaûi thích cho beänh nhaân bieát Giaûi thích cho beänh nhaân bieát tình traïng beänh cuûa mìnhtình traïng beänh cuûa mình

• Noùi cho ho hieåu muïc tieâu vaø Noùi cho ho hieåu muïc tieâu vaø phöông caùch ñieàu tròphöông caùch ñieàu trò

• Toå chöùc caâu laïc boä beänh nhaân, Toå chöùc caâu laïc boä beänh nhaân, nhöõng buoåi sinh hoaït giao löu nhöõng buoåi sinh hoaït giao löu giöõa thaày thuoác vaø beänh nhaângiöõa thaày thuoác vaø beänh nhaân

28

7.27.2 ÑAÙNH GIAÙ BAÄC HEN ÑAÙNH GIAÙ BAÄC HEN

•Döïa vaøo beänh söû, LS vaø Döïa vaøo beänh söû, LS vaø CLS ñeå chaån ñoaùn möùc CLS ñeå chaån ñoaùn möùc ñoä henñoä hen

•Heïn beänh nhaân taùi Heïn beänh nhaân taùi khaùm ñònh kyø ñeå ñaùnh khaùm ñònh kyø ñeå ñaùnh giaù laïi baäc hengiaù laïi baäc hen

29

7.37.3 TRAÙNH YEÁU TOÁ NGUY TRAÙNH YEÁU TOÁ NGUY CÔCÔ

30

7.47.4 QUAÛN LYÙ HEN LAÂU QUAÛN LYÙ HEN LAÂU DAØIDAØI

31

CAÙC LOAÏI THUOÁC CAÙC LOAÏI THUOÁC ÑT HENÑT HEN

32

2 LOAÏI THUOÁC CHÍNH2 LOAÏI THUOÁC CHÍNH

Thuoác caét cônThuoác caét côn Söû duïng ñeå caét côn hen theo nhu Söû duïng ñeå caét côn hen theo nhu

caàu caàu Phoøng ngöøa côn hen kôûi phaùt do Phoøng ngöøa côn hen kôûi phaùt do

gaéng söùc (tröôùc khi taäp theå duïc, gaéng söùc (tröôùc khi taäp theå duïc, thi ñaáu theå thao)thi ñaáu theå thao)

Thuoác ngöøa cônThuoác ngöøa côn Söû duïng moãi ngaøy ñeå choáng vieâm Söû duïng moãi ngaøy ñeå choáng vieâm

ñöôøng thôûñöôøng thôû Duøng ñeå ñaït vaø duy trì söï kieåm soaùt toát Duøng ñeå ñaït vaø duy trì söï kieåm soaùt toát

trieäu chöùng vaø phoøng ngöøa côn hentrieäu chöùng vaø phoøng ngöøa côn hen

33

CAÙC THUOÁC CAÉT CÔN CAÙC THUOÁC CAÉT CÔN

• Goàm Goàm 22++ taùc duïng ngaén (salbutamol, taùc duïng ngaén (salbutamol,

bricanyl), Xanthine (theophylline), khaùng bricanyl), Xanthine (theophylline), khaùng

cholinergic (ipratropium) daïng hít hay uoángcholinergic (ipratropium) daïng hít hay uoáng

• Trong tröôøng hôïp naëng phaûi keát hôïp Trong tröôøng hôïp naëng phaûi keát hôïp

corticoid toaøn thaân ñöôøng uoáng / chích corticoid toaøn thaân ñöôøng uoáng / chích

nhaèm giuùp phuïc hoài nhanh vaø ñaûo nhaèm giuùp phuïc hoài nhanh vaø ñaûo

ngöôïc hieän töôïng vieâmngöôïc hieän töôïng vieâm

34

CAÙC THUOÁC PHOØNG CAÙC THUOÁC PHOØNG NGÖØANGÖØA

• Corticoid (beclomethasone, budesonide, Corticoid (beclomethasone, budesonide, fluticasone) khí dung/hítfluticasone) khí dung/hít

22++ td keùo daøi (salmetarol, formoterol) td keùo daøi (salmetarol, formoterol)

(uoáng / hít), theophylline td chaäm(uoáng / hít), theophylline td chaäm

35

Caùc thuoác giaõn pheá quaûn nhoùm cöôøng Caùc thuoác giaõn pheá quaûn nhoùm cöôøng giao caûmgiao caûm

ThuoácThuoácDaïng Daïng duøngduøng

Lieàu thoâng Lieàu thoâng thöôøng thöôøng

Lieàu toái ña / Lieàu toái ña / ngaøyngaøy

Taùc duïng ngaénTaùc duïng ngaén

Albuterol Albuterol MDI : MDI : 90 mcg/nhaùt xòt 90 mcg/nhaùt xòt (Proventil, Ventolin)(Proventil, Ventolin)

Dung dòch phun: Dung dòch phun: 0,083% vaø 0,083% vaø 0,5% (Proventil, Ventolin)0,5% (Proventil, Ventolin)

Daïng Daïng híthít

Daïng Daïng phun phun söôngsöông

1-2 nhaùt xòt 1-2 nhaùt xòt moãi 4-6 giôø moãi 4-6 giôø

2,5 mg x3-4 2,5 mg x3-4 laàn khí laàn khí

dung/ngaøy , dung/ngaøy , phun trong 5-phun trong 5-

15 phuùt15 phuùt

TerbutalineTerbutalineVieân 2,5 -5 mg (Brethine, Vieân 2,5 -5 mg (Brethine, Bricanyl)Bricanyl)

Dung dòch tieâm: 1 mg/ml Dung dòch tieâm: 1 mg/ml (Brethine, Bricanyl)(Brethine, Bricanyl)

Vieân Vieân neùnneùn

Tieâm Tieâm döôùi döôùi

dada

5mg x 3 5mg x 3 laàn/ngaøy laàn/ngaøy

0,25 mg, laëp 0,25 mg, laëp laïi 1 lieàu laïi 1 lieàu

trong 15-30 trong 15-30 phuùt neáu phuùt neáu khoâng caûi khoâng caûi thieän trieäu thieän trieäu

chöùngchöùng

15 mg15 mg

0,5 mg/ 4 giôø0,5 mg/ 4 giôø

Taùc duïng keùo daøiTaùc duïng keùo daøi

SalmeterolSalmeterol MDI : 21 mcg/ nhaùt xòt MDI : 21 mcg/ nhaùt xòt boät hít : 50 mcg boät hít : 50 mcg FormoterolFormoterolBoät hít 9-12 mcg/lieàuBoät hít 9-12 mcg/lieàu



Daïng Daïng boät hítboät hít

2 laàn hítx 2 2 laàn hítx 2 laàn/ngaøylaàn/ngaøy

1 laàn hítx 2 1 laàn hítx 2 laàn/ngaøy laàn/ngaøy

1 laàn hít/12 1 laàn hít/12 giôøgiôø

4 hít/ngaøy 4 hít/ngaøy 100 100

mcg/ngaøymcg/ngaøy

24 mcg/lieàu 24 mcg/lieàu

36

Caùc thuoác DPQ nhoùm anti-cholinergic/ Caùc thuoác DPQ nhoùm anti-cholinergic/ Anti-cholinergic + BAnti-cholinergic + B22

++

ThuoácThuoácDaïng Daïng duøngduøng

Lieàu ngöôøi lôùn Lieàu ngöôøi lôùn thoâng thöôøng thoâng thöôøng

Lieàu toái ña Lieàu toái ña /ngaøy/ngaøy

Taùc duïng ngaénTaùc duïng ngaénIpratropium bromideIpratropium bromideMDI : 18 mcg/nhaùt xòt MDI : 18 mcg/nhaùt xòt ((AtroventAtrovent))

Dung dòch phun: 0,02% Dung dòch phun: 0,02% ((AtroventAtrovent,),)



2 nhaùt xòt (36 2 nhaùt xòt (36 mcg) x 4 mcg) x 4

laàn/ngaøy laàn/ngaøy

500 mcgx 3-4 laàn 500 mcgx 3-4 laàn khí dung/ngaøy khí dung/ngaøy

12 nhaùt xòt12 nhaùt xòt

2000 mcg2000 mcg

Ipratropium Ipratropium bromide+albuterol bromide+albuterol sulfatesulfateMDI : MDI : 18 mcg ipratropium+ 18 mcg ipratropium+ 103 mcg albuterol/nhaùt xòt103 mcg albuterol/nhaùt xòt (Combivent)(Combivent)Dung dòch phun: (0,017%) Dung dòch phun: (0,017%) 0,5 mg ipratropium br. + 0,5 mg ipratropium br. + (0,083%) 2,5 mg albuterol (0,083%) 2,5 mg albuterol sulf. (3ml/oáng)sulf. (3ml/oáng) (DuoNeb) (DuoNeb)

Ipratropium + fenoterol Ipratropium + fenoterol ((Berodual)Berodual)



Daïng Daïng hít, khí hít, khí dungdung

2 nhaùt xòt x 4 2 nhaùt xòt x 4 laàn/ngaøy laàn/ngaøy

3 ml x 4 laàn khí 3 ml x 4 laàn khí dung/ngaøy dung/ngaøy

2 nhaùt xòt x 3-4 2 nhaùt xòt x 3-4 laàn/ngaøylaàn/ngaøy


18 ml18 ml


Taùc duïng keùo daøiTaùc duïng keùo daøi

Tiotropium bromideTiotropium bromideDaïng boät hít : 18 Daïng boät hít : 18 mcg/vieân nangmcg/vieân nang(SPIRIVA Handihaler)(SPIRIVA Handihaler)

Daïng Daïng boät hítboät hít

1 laàn hít/ngaøy 1 laàn hít/ngaøy 1 laàn 1 laàn hít/ngaøyhít/ngaøy

37

LIEÀU THUOÁC ICS HAØNG NGAØYLIEÀU THUOÁC ICS HAØNG NGAØY

ThuoácThuoác Lieàu thaápLieàu thaáp Lieàu trung bìnhLieàu trung bình Lieàu caoLieàu cao

NLNL TETE NLNL TETE NLNL TETE

Beclomethasone – HFA 100-250 50-200 250-500 200-400 >500 >400

Budesonide – DPIBudesonide – DPI 200-600200-600 100-200100-200 600-1000600-1000 200-600200-600 >1000>1000 >600>600

Fluticasone 100-250 100-200 250-500 200-400 >500 >400

38

CAÙC DUÏNG CUÏ HOÃ CAÙC DUÏNG CUÏ HOÃ TRÔÏTRÔÏ

SÖÛ DUÏNG THUOÁCSÖÛ DUÏNG THUOÁC

MDI (Metered dose inhalers) MDI (Metered dose inhalers)

SpacerSpacer

Maùy phun khí dungMaùy phun khí dung

39

ÑIEÀU TRÒ HEN THEO BAÄC

Thuoác caét côn:

Thuoác caét côn:

Cöôøng β2 daïng hít taùc duïng nhanhCöôøng β2 daïng hít taùc duïng nhanh

ICS duøng haøng ngaøy

• ICS duøng haøng ngaøy

• LABA duøng haøng ngaøy

Giaûm lieàu khi hen ñaõ ñöôïc kieåm soaùt

Theo doõi

BAÄC 1:Töøng côn

BAÄC 2:Nheï

dai daûng

BAÄC 3: Vöøa

dai daúng

BAÄC 3: Vöøa

dai daúngGIAÛM BAÄC

GIAÛM BAÄC

Coù theå xem xeùt vieäc thay ñoåi thuoác caét côn vaø kieåm soaùt

Thuoáckieåm soaùt:

-Theophylline-SR - Khaùng Leukotriene -LABA daïng uoáng - Corticosteroid daïng uoáng

GINA 2002



Thuoáckieåm soaùt• ICS duøng haøng

ngaøy • LABA duøng

haøng ngaøy

• Theâm (neáu caàn):

BAÄC 4:Naëng

dai daúng

Ít Ít nhaát nhaát 3 3 thaùnthaùngg

40

7.57.5 XÖÛ LYÙ CÔN HENXÖÛ LYÙ CÔN HEN

41

KHI CÔN HEN XAÛY RA KHI CÔN HEN XAÛY RA

Bình tónh, di chuyeån ra khoûi vuøng nghi coù Bình tónh, di chuyeån ra khoûi vuøng nghi coù yeáu toá khôûi phaùtyeáu toá khôûi phaùt

Baùo cho ngöôøi xung quanh bieát ñeå hoã trôï Baùo cho ngöôøi xung quanh bieát ñeå hoã trôï khi caàn thieátkhi caàn thieát

Xòt thuoác caét côn Xòt thuoác caét côn Laëp laïi sau 15-20 phuùt neáu khoâng hieäu Laëp laïi sau 15-20 phuùt neáu khoâng hieäu

quaûquaû Neáu coù daáu hieäu naëng phaûi nhaäp caáp Neáu coù daáu hieäu naëng phaûi nhaäp caáp

cöùucöùu

42

XÖÛ LYÙ CÔN HEN TAÏI NHAØXÖÛ LYÙ CÔN HEN TAÏI NHAØÑaùnh giaù ñoä naëng cuûa côn,

PEF<80%

Khoù thôû, khoø kheø, naëng ngöïc, co keùo Xòt thuoác caét côn B2 taùc duïng nhanh (toái ña 3

ñôït/giôø)Ñaùp öùng

toát

> 4g; PEF> 80

Tieáp tuïc xòt moãi 3-4

g

Gaëp NV Y teá

Ñaùp öùng khg h toaøn

<3g; 60<PEF<80Glucocorticoid

(u)

Anticholinergic hít

Tieáp tuïc B2Gaëp NV y teá gaáp

Ñaùp öùng keùm

Tr/c taêng; PEF<60

Glucocorticoid (u)

Laëp laïi B2 ngay

Anticholinergic hít

Phoøng caáp cöùu

43

CAÀN NHAÄP VIEÄNCAÀN NHAÄP VIEÄN

Xòt thuoác caét côn khoâng coù taùc Xòt thuoác caét côn khoâng coù taùc duïng (trieäu chöùng ngaøy caøng taêng)duïng (trieäu chöùng ngaøy caøng taêng)Sau 1 giôø xòt 3 ñôït maø vaãn khoâng Sau 1 giôø xòt 3 ñôït maø vaãn khoâng caûi thieäncaûi thieänBeänh nhaân coù caùc trieäu chöùng Beänh nhaân coù caùc trieäu chöùng naëng :naëng :

–Gioïng noùi ngaét quaõngGioïng noùi ngaét quaõng–Tím moâi vaø ñaàu ngoùn tay, chaânTím moâi vaø ñaàu ngoùn tay, chaân–Caùnh muõi phaäp phoàng, co keùo da Caùnh muõi phaäp phoàng, co keùo da vuøng xöông söôøn khi thôûvuøng xöông söôøn khi thôû–Maïch nhanh, tim ñaäp maïnhMaïch nhanh, tim ñaäp maïnh–Khoâng theå ñi ñöùng ñöôïcKhoâng theå ñi ñöùng ñöôïc

44

7.67.6 HEÏN TAÙI KHAÙM ÑÒNH HEÏN TAÙI KHAÙM ÑÒNH KYØKYØ

45

KEÁT LUAÄN Beänh lyù vieâm ñöôøng hoâ haáp maïn

tính Hen hen khoâng chöõa döùt nhöng

kieåm soaùt raát toátÑieàu trò hen chính laø ñieàu trò khaùng

vieâm chöù khoâng phaûi chuû yeáu laø thuoác daõn pheá quaûn.

Vieäc keát hôïp ñieàu trò caû 2 loaïi thuoác treân ñem laïi hieäu quaû ñaùng khích leä.

Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa phaûi ñöôïc tuaân thuû trong moät thôøi gian daøi

HEN PHEÁ QUAÛN

Documents