1 Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleri Konu; Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleri Konunun genel amacı ; Katılımcıların, işyerlerinde havalandırma ve i klimlendirme konularında bilgi edi nmelerini sağlamaktır. Öğrenme hedefleri Bu dersin sonunda katılımcılar; • İdeal çalışma ortamı nın havasının özelliklerini açıklar. • Çalışma ortamında çalışanların sağlığı ve konforları için gerekli olan havalandırma ve iklimlendirme prensi plerini örneklerle açıklar. Konunun alt başlıkları • Ortam havasının özellikleri • Havalandırmanın genel prensi pleri • Havalandırma ve hava ihtiyacı • Doğal, lokâl veya genel havalandırma • İşyerlerinde ikli mlendirme • İlgili mevzuat HAVALANDIRMAYA GİRİŞ 1.1 HAVALANDIRMAYA OLAN İHTİYAÇ Havalandırma herhangi bir bölüme doğal çekim veya mekanik güç kull anarak içeri hava verme, dışarı hava atma ve bölümdeki havanın yenilenmesi işlemine denir. Kapalı bir bölümde bulunan; Canlılar: Solunum, terleme, ısı yayma, si gara dumanları ve di ğer nedenlerle, İşletmeler: Çalışma esnasında çıkan zararlı toz, gaz, kokular nedeniyle, Depolar: Gı da ve benzeri maddelerin çıkardığı koku, ısı, dolayısıyla bozulan bölüm havasının dışarı atıl ması, yerine temiz havanın veril mesi gereklidir. 1970’lerde “hasta bina sendromu” olarak tanı mlanan hava geçirmeyen bina tasarı mları, çeşitli kaynaklardan gelen iç mekan kirleri, çevre dumanları, biyolojik kirleticiler, bazı bina mal zemeleri, vb. artık temizlenememektedir. Bu tür kirlilikler teneffüs edil diklerinde veya yutul duklarında sağlığı tehdit etmektedirler. Son 20 sene
16
Embed
Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleriogrenci.hosdereisg.com/dosya/31_HavalandirmaveIklimlendirmePrensipleri.pdf• İdeal çalışma ortamının havasının özelliklerini açıklar.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleri
Konu; Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleri
Konunun genel amacı; Katılımcıların, işyerlerinde havalandırma ve iklimlendirme
konularında bilgi edinmelerini sağlamaktır.
Öğrenme hedefleri
Bu dersin sonunda katılımcılar;
• İdeal çalışma ortamının havasının özelliklerini açıklar.
• Çalışma ortamında çalışanların sağlığı ve konforları için gerekli olan havalandırma ve
iklimlendirme prensiplerini örneklerle açıklar.
Konunun alt başlıkları
• Ortam havasının özellikleri
• Havalandırmanın genel prensipleri
• Havalandırma ve hava ihtiyacı
• Doğal, lokâl veya genel havalandırma
• İşyerlerinde iklimlendirme
• İlgili mevzuat
HAVALANDIRMAYA GİRİŞ
1.1 HAVALANDIRMAYA OLAN İHTİYAÇ
Havalandırma herhangi bir bölüme doğal çekim veya mekanik güç kullanarak içeri hava
verme, dışarı hava atma ve bölümdeki havanın yenilenmesi işlemine denir.
Kapalı bir bölümde bulunan;
Canlılar: Solunum, terleme, ısı yayma, sigara dumanları ve diğer nedenlerle,
İşletmeler: Çalışma esnasında çıkan zararlı toz, gaz, kokular nedeniyle,
Depolar: Gıda ve benzeri maddelerin çıkardığı koku, ısı, dolayısıyla bozulan bölüm
havasının dışarı atılması, yerine temiz havanın verilmesi gereklidir.
1970’lerde “hasta bina sendromu” olarak tanımlanan hava geçirmeyen
bina tasarımları, çeşitli kaynaklardan gelen iç mekan kirleri, çevre dumanları,
biyolojik kirleticiler, bazı bina malzemeleri, vb. artık temizlenememektedir. Bu tür
kirlilikler teneffüs edildiklerinde veya yutulduklarında sağlığı tehdit etmektedirler. Son
20 sene
2
içerisinde 1.25 milyondan fazla “sızdırmaz bina” inşa edilmiştir ve bunların tümü de iç
mekan hava kalitesi (IAQ) sorunları için potansiyel problemler oluşturmaktadırlar.
Amerikan Çevre Koruma Kurumu (EPA) iç mekan hava kalitesini, dünyadaki en önemli
beş çevre konusundan biri olarak değerlendirmektedir. EPA’ya göre kötü iç mekan hava
kalitesine yol açan unsurlardan bir çoğu daha önce zararsız olduklarını düşündüğümüz
hususlardan kaynaklanmaktadır: Halılardan, ahşap mobilyalardan, büro donanımlarından,
deodorantlar ve temizlik maddelerinden çıkan gazlar. Kurum aynı zamanda klima cihazı
kökenli maya ve bakterileri önemli ölçüde zararlı olduklarını ortaya koymuştur.
Yine Amerika’da Ulusal İş Güvenliği ve Sağlık Kurumunca yapılan
araştırmalarda halka açık binaların %30’unda iç mekan kirliliği tespit edilmiştir. 1992
yılında laboratuvar birlikleri, İş Güvenliği ve sağlık Kurumu tarafından çalışanları hasta
bina sendromuna karşı koruyacak kuralları tanımaya zorunlu bırakılmışlardır.
Ulusal İş Güvenliği ve Sağlık Kurumunun ve diğer resmi ve özel sektör
kurumlarının son on yıl boyunca gerçekleştirdikleri araştırmalar sayesinde sorun gözler
önüne serilmiştir. Yapılan çalışmaların %52’sinde iç mekan havası kirliliğinin yetersiz
havalandırmadan (yetersiz taze hava girişi ve düşük oda hava hareketi) kaynaklandığı
belirlenmiştir.
1.2 ENDÜSTRİYEL ORTAMLARDA HAVALANDIRMA TİPLERİ
Endüstriyel ortamlardaki genel havalandırma işçilerin sağlığına ve emniyetine etki
edebilecek tehlikeli kimyasal kirleticilerin, kokunun ve ısının kontrolü amacı ile yapılır.
Birçok durumda ısının ve zararlı gazların kaynağında yakalanarak egzoz
edilmesine çalışılır. Çünkü bu durumda ortamın genel havalandırılmasına göre çok daha
az miktarda hava ile gerekli kontrolü sağlamak mümkündür.
Genel havalandırma, 1 doğal çekişle, 2 fanlar ve kanal sistemi yardımı ile
taze hava beslenmesi ve kirli havanın egzoz edilmesiyle, 3 sadece egzoz fanları
ile emişle, 4 sadece beslenme fanları ile olmak üzere dört şekilde
gerçekleşebilir.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşıldığı gibi endüstriyel havalandırmanın iki ana
nedeni ve buna bağlı olarak iki ana kriteri vardır. Birincisi ortamda mevcut kaynaklardan
yayılan ısının atılması, ikincisi ise kaynaklardan yayılan zararlı gaz ve
kirleticilerin atılmasıdır. Bazı hallerde bu iki kaynak birlikte etkilidir. Bu gibi durumlarda
çözüme lokal ve genel havalandırmanın birlikte uygulanması ile ulaşılır.
3
Kirletici maddenin veya ortam şartlarının tehlike limitleri klima
mühendisinin dışındaki kişiler tarafından belirlenmelidir. Bu değerler tesisat mühendisi için
veridir. Bu veriler sağlık teşkilatları bültenlerinde ve bazı el kitaplarında bulunabilir.
1.2.1 Doğal Havalandırma: Herhangi bir ortamda bir mekanik alet
kullanılmaksızın hava akıntısı pencere ve kapı aralıklarından, baca ve havalandırma
boşluklarından kendiliğinden oluşuyorsa doğal havalandırma söz konusudur. Doğal
havalandırma iki şekilde gerçekleşir: Baca ve rüzgar etkisi. Baca çıkışıyla sağlanan doğal
havalandırma şu şekilde gerçekleşir: Bina inşa edilirken salon ve odaların üst kısımlarına
birer menfez ve bunlarda birer baca vasıtası ile binanın çatısına uzatılırsa oda ve salonlar
havalandırılmış olur. Kirlenme seviyesinin düşük olduğu ortamlarda tercih edilir