havadurumu atmosfer sıcaklık

8/3/2019 havadurumu atmosfer scaklk

1/47

CORAFYAKLM BLGS

Atmosfer ve zellikleriHava durumu ve iklim

Scaklk

ATMOSFER VE SICAKLIK


2/47

CORAFYAKLM BLGS

Atmosfer ve zellikleri


3/47

CORAFYAKLM BLGS

Atmosfer nedir?

Dnyann etrafn saran gaz rtsne atmosfer denir.

Atmosfer hangi gazlardan olumaktadr?

Atmosferin % 78I Azottan olumaktadr.

Atmosferin % 21I oksijendir.Dier gazlar atmosferin % 1ini oluturur.

Azot

oksijen

Dier

,


4/47

CORAFYAKLM BLGS

Ekvatorda snan havann ykselmesi, kutuplarda souyanhavann st ste ylmas atmosferin kalnln etkiler mi?

Yerekiminin ekvatorda az, kutuplarda ok olmas,

atmosferin kalnln etkiler mi?Dnyann kendi ekseni etrafnda dnmesi atmosferinkalnln etkiler mi?

Atmosferin kalnl her yerde ayn mdr?

Atmosferin ekli Dnyann ekline benzer, kalnlekvatorda fazla kutuplarda azdr.


5/47

CORAFYAKLM BLGS

Atmosfer olmasayd?

Yaam ortam salar.

klim olaylarn oluturur.

Glgeleri aydnlatr.

Zararl nlar tutar.

Ar snmay ve soumay nler.

Yeri meteorlardan korur.


6/47

CORAFYAKLM BLGS

Ar Da eteklerinde meteor ukuru

Byk Ar Kk Ar


7/47

CORAFYAKLM BLGS

Atmosfer hangi

katmanlardan oluur?

klim olaylar hangi katmandagerekleir? Neden?

Atmosferdeki gazlarn %75Ive su buharnn tamam enalt katman olan Troposferdebulunmaktadr. Bu nedenle

iklim olaylar bu katmandagerekleir.


8/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Aadakilerden hangisinde atmosferin etkisi en azdr?

A) Yazlarn scak, klarn souk gemesiB) Gneten gelen enerjinin bir ksmnn tutulmasC) Gndzlerin ar scak, gecelerin ar souk olmamasD) Yerden yansyan nlarn tutulmas

E) Gneten gelen zararl nlarn bir ksmnn tutulmas

Yant : A


9/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Troposferin kalnl Ekvatorda, kutuplara gre daha fazladr.Aadakilerden hangisi bu durumun nedenlerinden biridir?

A) Ekvatorda havann snarak ykselmesiB) Kutuplarda buzullarn geni yer tutmasC) Ekvatorda denizlerin ok yer tutmasD) Kutuplarda bal nemin yksek olmasE) Kutuplardan, 60enlemlerine doru esen rzgrlarn sreklilikgstermesi

Yant : A


10/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Aadakilerden hangisi troposferin zelliklerinden biri

deildir?A) Kalnlnn her yerde ayn olmasB) eitli gazlardan olumasC) Ykseklie bal olarak younluunun azalmas

D) Daha ok yerden yansyan nlarla snmasE) Meteorolojik olaylara olanak salamas

Yant : A


11/47

CORAFYAKLM BLGS

Hava durumu ve iklim.

Aada bir gnlk hava durumu verilmitir.Hava durumunda hangi olaylarla ilgili bilgi verilir?


12/47

CORAFYAKLM BLGS

Aadaki iklim tiplerini inceleyiniz. klim tipleri belirlenirkenhangi olaylardan sz edilmektedir.

Karadeniz iklimi: Her mevsim yal ve lman

Akdeniz iklimi: Yazlar scak ve kurak, klarlk ve yal

Arasal iklim: Yazlar scak ve kurak,klarsouk ve kar yal


13/47

CORAFYAKLM BLGS

Hava durumu ve iklimde ayn hava olaylarndan sz edilir.Bunlara iklim elemanlar denir.

klim elemanlar:

1. Scaklk

2. Basn ve rzgarlar

3. Nem ve ya

Hava durumu:Bir yerde ksa bir sre Iinde etkili olan hava olaylardr.

klim:Bir blgede uzun sre etkili olan karakteristik hava koullardr.Hava olaylarnn uzun yllar (35-50 yl) ortalamasdr.


14/47

CORAFYAKLM BLGS

Scaklk


15/47

CORAFYAKLM BLGS

Is ve scaklk ayn eyler mi?

20C scaklktaki bir kova sudan bir bardak su alrsak,bardaktaki suyun derecesi ne kadar olur?

Kova ve bardaktaki sularn toplam enerjileri ayn mdr?

ISI : Bir maddenin btn moleklerinin sahip olduu ekim potansiyel enerjileri ilekinetik enerjilerinin toplamdr. Is bir enerji trdr, dier enerjilere dnebilir. Julveya cal olarak ifade edilir.

SICAKLIK : Bir maddenin moleklerinin ortalama kinetik enerjilerinin bir lsdr.Enerji deildir.Termometreyle llr, derece olarak ifade edilir.


16/47

CORAFYAKLM BLGS

Yukardaki haritadaki scaklk deeri hangi dneme ait olabilir?

En yksek ve en dk scaklklar hangi yarm krelerde yaanmaktadr?

Ekvatordan kutuplara gidildike scaklk dzenli bir biimde azalmakta mdr?Neden?


17/47

CORAFYAKLM BLGS

Scaklk blgeden blgeye ve zaman iinde farkllkgsterir. Neden?

1. Dnyann eklinin scakla etkisi (enlem)2. Dnyann kendi ekseni etrafndaki hareketinin scakla etkisi

3. Dnyann Gne etrafndaki hareketinin scakla etkisi

4. Atmosferin scakla etkisi

5. Yksekliin scakla etkisi

6. Karasalln scakla etkisi

8. Atmosferdeki nemin scakla etkisi

9. Rzgarlarn scakla etkisi

10. Okyanus akntlarnn scakla etkisi

11. Yzey rtlerinin scakla etkisi

7. Eim ve baknn scakla etkisi

CO


18/47

CORAFYAKLM BLGS

Dnyann ekli scakl nasl etkiler? Enlem etkisi nedir?

Dnyann eklinden dolay,kutuplara gidildike gnenlarnn dme as klr,atmosferde aldklar yol uzar. Bunedenle kutuplara gidildike

scaklk azalr. Buna enlem etkisidenir.

Yeryznde scaklk dalnetkileyen en nemli etmenenlemdir.

Kutuplara gidildike scaklkdzenli bir biimde azalr m?Buna iki rnek veriniz.

Scakln kutuplara gidildikedzenli bir biimde azalmamas,scaklkla hangi faktr arasndaki

ilikiye ters der?

CORAFYA


19/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Normal koullarda yeryznde scaklk, Ekvatordan kutuplara

doru giderek azalr.

Bu durum aadakilerden hangisinin bir sonucudur?

A) Yerin eklininB) Yerin hareketlerininC) Hava hareketlerinin

D) Deniz etkisininE) Ykseltinin

Yant : A

CORAFYA


20/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Ayn boylam zerinde bulunan noktalarda ayn saatte llen

scaklklarn Ekvatordan kutuplara doru dzenli bir biimde

azalmas gerekir.Gerekte byle bir dzenliliin gzlenememesiaadakilerden hangisine balanabilir?

A) Yer ekillerine

B) Yerin hareketlerineC) Gne enerjisindeki dalgalanmalaraD) Dnyann eklineE) Gndz uzunluuna

Yant : A

CORAFYA


21/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Kuzybat Avrupa kylarnn Orta Avrupaya gre dahayumuak bir iklime sahip olmas, aadakilerden hangisi ilescaklk arasndaki ilikiye ters der?

A) Enlem B) Ykselti C) Basn

D) Hava ktlesi E) Ky ekilleri

Yant : A

CORAFYA


22/47

CORAFYAKLM BLGS

Dnyann kendi etrafnda dnmesi scakl nasl etkiler?

Gnlk scaklk fark ne demektir?

Gn Iinde en yksek scaklk ne zaman yaanr? Neden?

Gn Iinde en dk scaklk ne zaman yaanr? Neden?

Trkiyeye 21 Mart ve 23 Eyllde gne nlar ayn alarla der.Hangi dnem daha scaktr? Neden?

CORAFYA


23/47

CORAFYAKLM BLGS

Dnyann Gne etrafnda dnmesi scakl nasl etkiler?

Yllk scaklk fark ne demektir?

Yl Iinde en yksek scaklk ne zaman yaanr? Neden?

Yl Iinde en dk scaklk ne zaman yaanr? Neden?

CORAFYA


24/47

CORAFYAKLM BLGS

Atmosferin d yzeyine gelen enerjinin tamam yeryzne ulaabilir mi?

Atmosfere giren nlarn bir ksm yansr,bir ksm emilir, bir ksm dalr.Bunlardan artakalanlar yere gelerek yeristr.

Atmosfer olmasayd yer ar snr, ar

sourdu.

Ayda atmosfer olmad Iin Ayda gnlkscaklk fark 300yi bulmaktadr.

Gneten gelen enerjiAtmosferde yansyan

Atmosferde dalan

Atmosferden yansyanYerden yansyan

Atmosferden gelen

%47 yere ulaan

CORAFYA


25/47

CORAFYAKLM BLGS

Troposfer yerden snd iin, ykseklere kldka scaklk her 100 mde 0,5Cdmektedir.

Ykseklerde atmosfer younluu az olduu Iin, yaksek yerler abuk snr, abuk sour.

400 m

800 m

1200 m

1600 m

2000 m

0 m20C

18C

16C

14C

12C

10CYkseklik ne kadar fazla ise gerekscaklk ile indirgenmi scaklkarasndaki fark da o kadar fazla olur.

ndirgenmi scaklk haritalarndascaklk dalna yksekliin etkisiyoktur.

Yksek yerler neden souktur?

UNUTMA!

indirgenmiscaklk =Ykseklikx 0.5

100

+ Gerek scaklk

CORAFYA


26/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Bir da yamacnda, ykseldike orman rts daha grleir, belli

bir ykseklikten sonra ise clzlar, doal olarak ortadan kalkar.

Bu durum aadakilerden hangisini gsteren bir kanttr?

A) Buharlamann, ykseldike arttnB) Bu kaynaklarnn ykseklik arttka bollatnC) Scakln, ykseltiye bal olarak deitiini

D) Toprak tabakasnn ykseklerde inceldiiniE) Rzgrn ykseklerde daha etkili olduunu

Yant : C

CORAFYA


27/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

960 m ykseklikte bulunan bir yerde scaklk 19Colduunda, dier koullar eit kabul edilirse, deniz kysndakibir yerde scakln ka derece olmas beklenir?

A) 9,4 B) 14.2 C) 16,6 D) 23,8 E) 28,6

Yant : D

CORAFYA


28/47

CORAFYAKLM BLGS

Karalar abuk snr, abuk sour.Denizler ge snr, ge sour.En yksek ve en dk scaklklar karalarda yaanr.Denizden esen rzgarlar, kn ltc, yazn serinletici etkide bulunur.Kuzey yarm kredeki scaklklar, Gney yarm kreye gre 2-4C

daha yksektir.Ortalama 200 m derine iler.

Ortalama 15-20 cmye kadar iler.

Yaz

Serin

K

Ilk

Kara ve denizler ayn oranda m snr?

CORAFYA


29/47

CORAFYAKLM BLGS

26 Haziran 2006

Merkezlerin gece ile gndz arasndaki scaklk farkn bulunuz. Hangi merkezlerde scaklk fark fazladr? Neden?

Scaklk, kutuplara gidildike dzenli bir biimde azalmakta mdr? Neden?

Kuzey kylarla gney kylarn scaklklarn karlatrnz. Hangisi daha yksektir? Neden?

Ayn enlemde bulunan zmir ile Malatyay karlatrnz. Hangisi daha scak? Neden?

Ankara ile Erzurumu karlatrnz. Hangisinde scaklk daha dk? Neden?

CORAFYA


30/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Aadakilerden hangisi, denizlerin karalara gre daha ge snp dahage soumas olaynn bir sonucudur?

A) Doal bitki rtsnn bitki trlerine gre kuaklar oluturmasB) Baz tarm rnlerinin belli blgelerde retilebilmesiC) Denize bakan yamalarda bitki rtsnn daha gr olmas

D) Deniz kylarnda nemliliin fazla olmasE) Denizden esen rzgrlarn kn ltc, yazn serinletici etki yapmas

Yant : A

CORAFYA


31/47

CORAFYAKLM BLGS

Kuzey yarm krede aalarn yosun tutan taraf hangi yn gsterir? Neden?

Eim ve bak scakl nasl etkiler?

Trkiyede kiralamak ya da satn almak istenilen evlerin gneye bakmas istenir. Neden?

Bak durumu nedir?

Kuzey yarm kredeki dalarn gneyi, Gney yarm kredeki dalarn kuzeyi bak durumundadr.

Dnenceler arasna gne nlar ylda iki dafa dik dt iin, bak durumunda olan yerler ylboyunca deiir.

Bak durumunda olan

yamalar, dier

yamalara gre daha

ok snr.

BakDulda

CORAFYA


32/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Aadakilerden hangisi, bak etkisinin bir sonucu olarak, gnee dnk

yamalarda grlen bir durum deildir?

A) Havann daha scak olmasB) Orman snrnn daha yksek olmasC) Gnelenme sresinin daha uzun olmasD) Akarsu rejimlerinin daha dzenli olmas

E) Ayn tr bitkilerde olgunlama sresinin daha ksa olmas

Yant : D

CORAFYA


33/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Bir dan kuzey yamacnn yl boyunca gney yamacndan daha fazlasnmas, bu dala ilgili aadaki bilgilerden hangisini dorular?

A) Bitki rts grdr.B) Ykseltisi fazladr.C) Gney Yarmkrededir.D) Volkaniktir.E) En yal mevsimi ktr.

Yant : C

CORAFYA


34/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Bulutsuz ve rzgrsz bir gnde, saat 12.00de llenscakln en yksek olmas gereken nokta, yukardaki

haritada ka numara ile gsterilmitir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

Yant : A

CORAFYA


35/47

CORAFYAKLM BLGS

ller, neden ar snp ar soumaktadr?Nemli yerler ar snp ar sour mu?

Kn, bulutsuz gecelerde yer neden aar sour(ayaz olur)?

Nemin fazla olduu yerlerde geceler ar sour mu?

Nemin az olduu yerler, ar snr, ar sour.

Havann bulutlu olduu k gecelerinde don tehlikesi olur mu?

Atmosferdeki nem scakl etkiler mi?

CORAFYA


36/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Kn, bulutsuz gnlerde havann ok souk (ayaz) olmasnnbalca nedeni aadakilerden hangisidir?

A) Havadaki nem orannn artmasB) Ima yoluyla yerden atmosfere verilen snn tutulamamasC) Atmosfer basncnn dmesi

D) Alalc hava hareketlerinin olmamasE) Gneten gelen enerjinin azalmas

Yant : B

CORAFYA


37/47

CORAFYAKLM BLGS

Gnlk scaklk farklar neden oluur?Gnlk scaklk farknn az ya da ok olmasnn nedeni nedir?

Yllk scaklk farklar neden oluur?

Yllk scaklk farknn az ya da ok olmasnn nedeni nedir?

CORAFYA


38/47

CORAFYAKLM BLGS

UNUTMA!

Gnlk scaklk farknn olumasnn nedeni Dnyann kendi ekseni

etrafnda dnmesi, gnlk scaklk farknn az ya da okolmasnn nedeni nem orandr.

Yllk scaklk farknn olumasnn nedeni Dnyann kendi eksenietrafnda dnmesi ve eksen eikliidir.

Yllk scaklk farknn az ya da ok olmasnn nedeni enlem,karasallk ve yksekliktir.

CORAFYA


39/47

CORAFYAKLM BLGS

Scak

Scak

Souk

Souk

Ekvator

Ekvatora gidildike scaklk azalr m?Ekvatordan ve kutuplardan gelen rzgarlarn scakl nasletkilemesi beklinir?

Bu durum neyin sonucudur?

Rzgarlar scakl etkiler mi?

CORAFYA


40/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Kuzey Yarmkrede gneyden, Gney Yarmkrede ise kuzeyden

esen rzgrlar ltc etki yapar.

Bu durum, scaklkla aadakilerden hangisi arasndakiilikiyi gsterir?

A) Enlem B) Yer ekli C) Basn D) Ykselti E) Bak

Yant : A

CORAFYA


41/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Trkiyede kuzeyden esen rzgrlar hava scakln drr,

gneyden esen rzgrlar ise ykseltir.

Bu gzlem, scaklkla neyin ilikisine rnek olabilir?

A) Yereklinin B) Ykseltinin C) Boylamn

D) Enlemin E) Basncn

Yant : D

CORAFYA


42/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Rzgrlar, geldikleri ynlere gre hava scakln drc ya da ykseltici bir etki

yapar.Buna gre yukardaki ekilde ok ynnde estii grlen rzgrlar numaralblgelerin hava scakln hangi ynde etkiler?

I. Blge II. Blge III. BlgeA) Drr Ykseltir DrrB) Ykseltir Drr YkseltirC) Ykseltir Ykseltir DrrD) Drr Ykseltir YkseltirE) Ykseltir Drr Drr Yant : B

I III

II

K

CORAFYA


43/47

CORAFYAKLM BLGS

rnek Soru :

Rzgrlar, geldikleri ynlere gre hava scakln drc ya da ykseltici bir etki

Yerekillerinin etkisiz olduu kabul edilirse, Kuzey Yarmkrede ekildekiyksek basn sisteminde doan rzgarn numaralanm yerlerin hangisindehava scakln en ok drmesi beklenir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Yant : B

YB

5

4

3

1

2K

CORAFYA


44/47

CORAFYAKLM BLGS

Ekvatora gidildike scaklk azalr m?

Ekvatordan ve kutuplardan gelen akntlarn scakl nasl etkilemesi beklinir?Bu durum neyin sonucudur?Aadaki akntlardan hangileri scak, hangileri souktur?

Okyanus akntlar scakl etkiler mi?

Ekvator

Mozambik

Labrador

CORAFYA


45/47

CORAFYAKLM BLGS

Bitki rts scaklk daln etkiler mi? Kar rts scakl etkiler mi?

Yzeyin nemi scakl etkiler mi? Yzeyin rengi scakl etkiler mi?

CORAFYAKLM BLGS


46/47

CORAFYAKLM BLGS

Yukarda Dnyada yllk ortalama scaklk dal gsterilmitir.

En yksek ve en dk scaklklar nerelerde grlmektedir?

Ayn enlemlerde scaklk deerleri her yerde ayn mdr? Ayn enlemler

Arasnda yer alan Kuzeybat Avrupa kylar ile Kanada kylar ayn scaklkta m?Neden?

Asyada en dk scaklklar nerelerde yaanmaktadr?

CORAFYAKLM BLGS


47/47

CO KLM BLGS

KENDMZ DEERLENDRELM

1. Yeryznde scaklk dalnn en nemli nedeni nedir?2. Kutuplara gidildike scaklk dzenli olarak azalr m? Neden?

3. Kuzey ve Gney yarm krelerde bak durumunda olan yamalar hangileridir?4. Gnlk ve yllk scaklk farklarnn az ya da ok olmasnn nedenleri nelerdir?

5. Kuzey yarm krede kuzeyden ve gneyden esen rzgarlar scaklnasl etkiler?6. ki yer arasnda scaklk farknn temel nedeninin karasallk olmas

Iin hangi koullar gerekir?

7. Gnn en scak ve en souk zamanlar hangileridir? Neden?

8. ndirgenmi scaklk haritalarnda scaklk daln hangi faktretkilemez?

9. Scak ve souk su akntlarnn iklimini etkiledii lke rneiveriniz.

10. Ekvator mu daha scaktr dnenceler evresi mi? Neden?

havadurumu atmosfer sıcaklık

Documents