-
2013ko urtarrilaren 31 | XXXIII. urtea | 583. zenbakia
www.ttipi.net
Inauteriak � 25/36Egitarauak, elkarrizketak…
BERA � 10Ordutegia jarri diote futbolzelaiari eta frontoiari
BAZTAN � 41San Antongo aretzearenjabea ez da agertu
ITUREN � 20Denbora bankua martxanjarri du Trukerrekak
GOIZUETA � 25Karnabala girotzeko datozSanta Ageda eta
Kalderero
BaztandarrenBiltzarrak 50 urte � 3
ZOZKETAK � 49
Txartela egitekodeitu 948 63 54 58telefonora
Haur eta helduinauteri giroan
Herri batzuetan ospatu berria etagainerakoetan egiteko
punttuan,
ohitura ikusgarri eta berezkopertsonajez bestitua
dator aurten ere.
Argazki hau Amaiurrenateria da, egun ttun ttun
egunean.
MikelIRIARTE
Ezinduak laguntzen, erreskatean, artzainekin…
Konpainiaz haratago,gizakiarekin laneantrebeak diren
txakurrakKeinu edo hitz bat nahikoa dute agindua ulertueta lanean
hasteko. Txakur bereziak dira, lauhankako heroiak, egunerokoan
bidelagunak edolehiaketetan txapeldunak. ERREPORTAJEA � 4-5
ARGAZKIA: ONDIKOL
Udaberrian hasiko da laneanBidasoaldeko hondakinak bildu
etatrinkotuko dituen transferentziagunea � 18
-
2 | PUBLIZITATEAttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
-
ELKARRIZKETA | 3ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
E. IRAOLAZeinda50.urteurrene-ra iristeko sekretua?Aunitz urte
dira, bainapentsatzen dut errele-boak izan direlako iritsidela
kopuru honetara.Bidean aunitz gora be-hera eta gertaera
izandira.Garaidesberdinakbizi izan ditugu, batzuknahiko larriak ere
bai.Baina nonbait jendeagauza guztien
gainetikinplikatueginda.Baze-goen eta badago nahiahonekin
aitzinerat se-gitzeko.Egun bereziada. Erreferente bat izanda
aunitzendako etaoraindik ere garai bate-an etortzen zen
jendeaetorri egiten da. Agian,lorpen bat bezala eregogoratzen
da.Antolaketa egitekomodua aldatu da?Baztandarren
Biltzarrahasierabateanegunba-karrera mugatzen
zenbainaurteekinelkartea-renbeharra
ikusietasor-tuzen.Hasierakourtee-tan oztopo aunitzi eginbehar izan
zitzaion au-rre.Udalek lagundube-harrean trabak jartzenzizkizuten,
fabore eskejoan beharra izaten zeneta horrela ere ez zenbehar zen
laguntza lor-tzen.Denborarekin ins-tituzioetanereeboluziobat egon
da eta orainnormalizatua dago etalaguntzaereeskaintzendute.
Elkartearen anto-lakuntzan berriz, gene-razio desberdinetako
jendea ibili da. Gauregun jende nahikogazteadahordabilena,nahi
edo behar adinaere ez. Jende falta da-goela diote. Garai
erra-zakbizi izanditugu.Jen-deak nahiago izan dubesta egin lanean
ari-tzea
baino.Egunakberakjasandualdaketarik?Gehiegiezdaaldatuegi-taraua.
Orgen apain-garriak egiten dira, he-rri bakoitzak berea
era-matenduurtero, hasie-ratik gainera eta horre-kin batera herri
bazka-riaereegitendabai.Ga-rai batean ia ia orga de-nek
izatenzutengai tra-dizionalen bat. Alda-
rrikapenak ere ez zirenfalta izan, 80. hamarka-dan gehienbat.
Gauregun denetarik dago,baina lehengo aldean,aunitz indar hartu
duantzerkiak. Ezdabaka-rrik gauza estatiko
bat.Jendearenpartehartzeabultzatu eta pasarteakkontatzen dira.
Horrekbizitasun handia ema-tendu.Nikustehori jen-deak baloratzen
duela.Garai zailak izan ditu,etorkizuna nola ikus-ten duzu?Krisi
ekonomikoak bai-no gehiago kezkatzennau,erreleborikezego-teak. Hori
ez gerta-tzekoberrantolaketabatbeharrezkoa da. 50 ur-
tez iraun dugu eta ora-in elkarteari zer eska-tzen diogun
planteatubeharko litzatekeelaus-te dut. Nola izan beharlukeen, nola
funtziona-tu... garai batean Baz-tango jarduera
kultural,politikoetasozial guzti-ak Baztandarren
Elkar-teareneskutikegitenzi-ren eta orain guztia al-derantziz da.
Hainbateta hainbat talde dau-de eta bakoitzak berealdetikegitendu
lan.El-karrekin harremanetanjarri eta koordinazio la-nak egin behar
dituzte-la iruditzenzait.Zentro-akBaztandarrenBiltza-rra behar luke
izan.50.urteurrenadelaetazer antolatu da?Urteurrena
ospatzekoproposamendesberdi-nak ari dira lantzen. As-moetako bat da
herribakoitzeanekitaldides-berdinak egitea. Horre-la uztailera
iristen gare-nerako herri guztietangirotzeko eta
urteu-rrenaospatzekozerba-it egina egonen da.Baztandarren
Biltza-rrean egon ez denarizer erran?Animatu eta etortzeko.Bailara
euskaltzale ba-tera etorriko dela etabertako jendea ezagu-tuko
duela. AunitzetanBaztandarrak tuku-tu-ku izatearen fama
du-gu.Etortzenbadira iku-siko dute ez garela ho-rrela eta badugula
zerkonta.
Baztandarren Biltzarrak mende erdia bete duaurten. Bestarekin
lotzen dute batzuek izenhori, baina hurbiletik bizi dutenek besta
bainoaskoz gehiago irakurtzen dute hitz horien
atzean. Mikel Iriarte da horietako bat. Baztan-darren
Biltzarreko zuzendari kargua bete zuenzortzi urtez. Iragana, oraina
eta etorkizunaizan ditugu hizpide. Eguna ez ospatzeko
mamua sarritan inguruan ibili bada ere, «jen-dea gauza guztien
gainetik inplikatu» dela dio.Bere ustez, oinarrizkoena lortu da,
«bazegoeneta badago aitzinerat segitzeko gogoa».
Mikel IRIARTE | Baztandarren Biltzarreko kidea
«Krisi ekonomikoak baino gehiagokezkatzen nau erreleborik ez
egoteak»
ETORKIZUNA«Garai bateanBaztango jarduerakultural, politiko
etasozial guztiakBaztandarrenElkartearen eskutikegiten ziren eta
orainguztia alderantziz da.Hainbat eta hainbattalde daude eta
bakoi-tzak bere aldetik egi-ten du lan. Elkarrekinharremanetan
jarri etakoordinazio lanak eginbehar dituztela irudi-tzen zait.
ZentroakBaztandarren Biltzarrabehar luke izan»
UTZITAKO ARGAZKIAMikel Iriarte, zortzi urtez Baztandarren
Biltzarra elkarteko zuzendaria izan zen.
-
4 | ERREPORTAJEAttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
Eneritz IRAOLAArgiak i tza l i edo
piztea, ardi galduak ar-taldera biltzea edo lur-pean dagoen
pertsonatopatzea. Ez dira
triki-mailuhutsak.Txakurho-rienegitekoakdira, ho-rretarako heziak
izanbaitira. Emaitza ez daegun batetik besteralortzen. Ordu asko
be-har izatendira eta agin-du berberaren milaka
errepikapen. Erreskatetxakurrek, artzain-txa-kurrek eta
laguntzara-ko txakurrek funtseanoinarri bera dute: jabeaeta
txakurraren artekoelkarlana.
ARTZAIN TXAKURRAKArtzaina eta txaku-
rra.Ezinbatabesteaga-be imajina. Batzuen
la-namendietangelditzenda, jendartera eraman
gabe.Bestebatzuekor-dea, hartutako trebeziatxapelketetan
jartzendute praktikan. Pausohori ematen dutenekmomentuko
tentsioariaurre egiteko gai izanbehar dute eta
guztia-rengainetikartzainarenaginduak betetzen ja-kin. Berezko
dohaiaklandu behar izaten di-ra, ariketa bereziak es-katzen
dizkietelako.
Eskuarekin egindako keinu bat edohitz bat nahikoak dituzte
aginduajaso eta betetzeko. Artaldea men-dean hartu, oztopoekin
lagundu edo
larrialdietan bizitzak salbatzeko.Usaimen zorrotza, oin
arinak...berezkoak dituzte, baina jasotakoheziketak, bihurtu ditu
berezi.
LAGUNTZARAKOTXAKURRAKEzintasun fisikoren
bat dutenen eskuak di-ra ateak zabaldu, lu-rrera eroritako
gauzakjaso edoargiak itzali di-tzakete. Autismoa du-ten haurrentzat
ere ba-liagarriak dira, integra-zioan laguntzen diete.Hipogluzemia
kasuakgertatu baino 20 minu-tu lehenagodetektatze-ko gai ere
badira. Gor-putzak botatzen duenberoaren arabera su-matzen dute.
Halakorikgertatzean zakurra gai-xoaren inguruan birakahasten da.
Alerta me-kanismoa martxan jar-tzen du.
ERRESKATE ZAKURRAKBeraien zeregin na-
gusia mendian galdu-takopertsonaketahon-dakinetan edo bestela-ko
materialetan harra-patutakoak ahalik etaazkarren aurkitzea
da.Nafarroako Erreskatetaldeaaritzenda txakur
hauekezten1993azge-roztik. Taldekide guzti-ak bolondresak
dira«zerbitzuarengatik ezduguordainik jasotzen»dio Esther Garrote
tal-deko zuzendariak. «Ur-teko egun guztietan»atera daitezkeela
gai-neratzen du «edozeinordutan deituta».
ARRAZAKLaguntzarako txa-
kurrak hautatzerakoan«labrador arrazakoak»izaten dira
gehienak.Txakur hauek «pertso-nen integrazioan lagun-du» behar
dutela uste
ERRESKATEAK«Pasa den urtean 16erreskatetan hartugenuen
parte.Normalean perretxikobila irten eta galdudiren mendizaleakedo
alzheimerraduten gaixoak erres-katatzen ditugu».
Esther GARROTENafarroako erreskatezakurren taldeko
zuzendaria
SEKRETUA«Txakurrari norberakesaten diona betieginaraztea
dasekretua, ez uzteainoiz agindua betegabe. Bestela gerokomeriak
izangodituzu».
Antonio ALUSTIZAAresoko artzaina
ESKARIAK«Eskatzaileak bene-tan txakurraren beha-rra duela
erakutsibehar du. Txakurrakegunerokoan lagundubehar dio, bestela
ezdu bere lana bete-tzen».
Iosu MENDEZBocalan Biak Bateko kidea
GIZARTEA � TXAKUR ETA GIZAKIEN ARTEKO ELKARLANA
Konpainiaz haratago,gizakiarekin laneantrebeak diren
txakurrakHeziketa berezi baten bidez lortutako fruituak
-
ERREPORTAJEA | 5ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
«Eskatzailearen etatxakurraren artean bino-mio perfektua
bilatzekoahalegina egiten dugu»
«Eguneroko lana da egonlitekeen entrenamendurikhoberena
artzain-txakurbatentzat»
«Txakurrak ikasten dupertsona topatzen badubakarrik lortuko
duelasaria, bere jostailua»
Laguntzarako txakurrekin egiten
dutelanBocalanBiakBatelkartean.Berriki Le-sakako Irain eskolan izan
dira erakustaldibat eskaintzen. Iosu Mendezek,
taldeki-deetakobatek,azaldudigunez«ezintasunfisiko edo psikologiko
bat dutenen egu-neroko bizitza erraztea» da txakurren egi-tekoa.
Eskatzaileek elkartera jotzen dutetxakurbateneske,baina
baldintzabatzukbete behar dituzte ezinbestean «benetantxakurraren
laguntza behar dutela froga-tu behar dute». Txakurra prestatzen
«seibat hilabete pasatzen ditu entrenatzailea-rekin. Gero
instruktore baten eskuetatikpasatzen da, zerbaitetan hobetu
beharkobalu hobetzeko». Heziketa espazializatuaizaten da «momentu
horretan badakiguzeinentzat den txakurra eta bere
beharrakasetzekoheztendugu, adibidezezkerbe-soa ezin badu mugitu,
txakurrak alderdihori garatuko du». Ondoren familiarekinhamabost
bat eguneko egokitzapen bategiten dute «familiari erakusteko
txaku-rrari aginduak nola eman, zer egin deza-keen eta zer ez».
Txakurrak ematerakoan«eskaitzaileareneta txakurrarenarteanbi-nomio
perfektua bilatzeko ahalegina
egi-tendugu»dioMendezek.Pertsonarenizae-ra eta txakurrarena lotzen
saiatzen dira«haur bati adibidez ez diogu, zakur indar-tsu eta
handi bat jarriko». Laguntzaileakez dira bizitza guztirako
«txakurrak ere ju-bilatu» egiten baitira. Bere ustez, «10 ur-tez
lanean aritu ondotik, ongi irabazia du-te atsedena».
Duela«25urte inguru»hasizenartzaintxa-kur txapelketetan parte
hartzen AntonioAlustiza. “Ttiki” izan du azken hamar ur-teetan
bidelagun. Txakurrari izenak ez dioizana aitortzen. Handia izan
baita bikote-ak lortu duena. Hiru aldiz jarraian
OñatikoNazioartekoTxapelketa,Nafarroakoazazpialdiz, eta
EuskalHerrikoabehin irabazi di-tuzte. Emaitzak horiek lortzeko
«egunero-ko lana da txakurrarentzat egon litekeenentrenamendu
hoberena» esan digu. Ur-tean zehar txapelketetan egiten
dituztenariketa batzuk ezdirela egitendio «etxekolanak egiteko
adibidez, banderak ez dirabehar». Txapelketak hasi baino
«hilabetebat lehenago hasten naiz ariketa horiekegiten» dio.
Entrenamendu egiteko ez daurrutira joaten «gure belazeetan
zirkuituantzeko bat jarri» eta «bere kasara» ari-tzen dela dio.
«Modu librean» egin arren,egiten duen guztia «beharrezkotzat»
jo-tzen du. Izan ere, «etxean ongi egiten du-te ariketa, baina
jendearen aurrean hauekereehunekohandibat jeistendute».Artzai-na
eta txakurraren artekoerlazioak «estuaeta oso ona» izan behar du,
nahiz eta ba-tzuetan «egun txarrak izan, bai nik etabai-taharkere».
Ibilbideoparoa izandute,bai-na Ttikiri «ailegatu zaio erretiroa
hartzekogaraia». Bere alabak, Bat-ek hartuko
dulekukoa«momentuanbehintzatetxeko la-netanosogustora
nagoegitenduen lana-rekin».Berriarekin«ahalegina»egingodue-la dio
eta emaitza txapelketara joandako-an ikusiko dela.
Iosu MENDEZ | Laguntzarako txakurra Antonio ALUSTIZA |
Artzain-txakurra Arantxa KONDE | Erreskate txakurra
Nafarroako Erreskate Zakurren taldeanibili zen hiru urtez
Arantxa eta «esperien-tzia hagitz interesgarria eta ona» izan ze-la
dio eta «lantaldea izugarri jatorra» zela.Txakurrari «nola
entrenatu, nola erakutsiikastenduzu»bertan, bainaerreskateba-tean
parte hartzeko hori baino »gehiagobehar» dela aipatzen du «zuloren
bateraerori dennorbait erreskatatu behar badu-zu eskalada egiten
jakin behar duzu, le-henengo arretarako ikastaro batzuk erehartzea
komeni da».Bilaketa egiterakoantxakurraren motibazioa «bere
jostailurikgogokoena da, pilota bat adibidez». Txa-kurrak «itsututa
egon behar du jostailua-rekin» eta badaki erreskatatu
beharrekopertsona «topatzen badu, bakarrik lortu-ko duela saria,
bere jostailua». Entrena-mendu guztietan «jostailu hori sartu»
be-har dela aipatzen du. Ariketa oso errea-lak egiten dituztela
azaltzen du «erreska-te batean leherketa bat gertatu
daiteke,horregatiksuhiltzaileekiinbenetakoleher-ketak praktikatzen
dira». Gure eskualde-an «Berako kanteran izan ginenean
ika-ragarrizko zuloak egin genituen, kotxeakzuloetan sartu eta
kotxe barrenean per-tsonak sartu ziren eta gero zuloak harriztapatu
ziren». Zakurrak ordu bete inguru-an aritzen dira normalean
erreskateetan,eta gero beste batek betetzen du bere le-kua«bestela
frustrazioa handia da txaku-rrarentzat». Inplikazio handia
eskatzenduela dio «ordu asko eta lan handia eginbehar da, txakurra
mailara iristeko».
duteeta«arrazabatzue-tako txakurrekin aurka-ko efektua» lortuko
lu-ketela uste dute Boca-lan Biak Bat elkartean.«Rotwailer,
pitbullak...ikara sortzendute.Per-
tsona bat arraza horre-tako txakurrekin ikuste-anurruntzeko
joera iza-tendugu».Erreskateza-kurrenartean,arrazaezda finkoa
izatean, bai-na edertasun arloetatik
datozen txakurren or-dez, lanerako txakurraklehenesten dituzte
etataldean sartu aitzinetikfrogabatereegitenzaie,gaitasunak
neurtzeko.Artzain-zakurren kasu-
an arraza jakin ba-tzuetakoak erabiltzendira. Alustizaren
kasu-an ez hori bakarrik, Tti-kik erretiroa hartzenduenean, bere
alabakhartuko baitu lekukoa.
Lauhankakoheroiak,egunerokoan bidelagu-nak edo
lehiaketetantxapeldunak.Txakurbe-reziak dira baina, agian,beraien
jabeakerebere-ziak direlako izanen da.
� TXAKURREN JABEEKIN SOLASEAN
-
ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.316 | IRITZIA
Argitaratzailea Ttipi-Ttapa Fundazioa • Egoitza Koskontako
bidea, 07-1 • 31770 LESAKATel. (+34) 948 63 54 58 • Faxa (+34) 948
63 54 57 • [email protected]
Zuzendaria Aitor Arotzena Erredaktore burua Gurutze Pikabea
Erredakzioa Eneritz Iraola Publizitatea Usoa Vicente, Amaia
Odriozola Berriemaileak Esteban Arotzena,Juana Mari Saizar, Kontxi
Klaber, Ainhoa eta Maider Ansa, Arkaitz Mindegia, Franck Dolosor,
Margari Etxenike, Koro Iratzoki, Nerea Altzuri, Joseba Urrotz,
Irune eta Itsaso Eli-zagoien, Maite Oteiza, Maider Petrirena,
Markel Lizasoain, Fermin Etxekolonea, Fernando Etxeberria, Izaskun
Goñi, Joana Guerendiain, Martin Bertiz, Nerea Telletxea,
MattinLarralde, Juan Mari Barriola, Joxean Ortega.
Fundazioaren Presidentea Pello Apezetxea Kudeatzailea Joxemanuel
Irigoien Administrazioa Amaia GoiaLege Gordailua NA-1324/85 • ISSN
1578-4673 • Tirada 6.000 ale
Erakunde laguntzaileak Etxalar, Leitza, Goizueta, Arano, Areso,
Baztan, Sara eta Senpereko udalak, Zugarramurdiko Akelarre
elkartea, Malerrekako ZerbitzuMankomunitatea
2013ko harpidetza sariak
Hego Euskal Herria . . . . . . . . . . . .40€ Europa . . . . . .
. . . . . . . . . . .59,50€ Baztan, Urdazubi eta Malerreka . . . .
. . . . . . . . . . . .34€Ipar Euskal Herria . . . . . . . . .
.59,50€ Amerika eta Australia . . . . . . . . . .124€ Leitza . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. .17€
Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailakdiruz lagundutako
aldizkaria
Kirol arloan batez ere, idoloak goratzeko ohi-tura handia izaten
da. Duela urte batzuk,LanceAmstrong txirrindulariak
bultzatutakoFundaziorakopultserahoriaknonahi ikusten ziren.Orain,
dopatu zela onartu behar izan du eta akabopultserak eta irabazitako
Frantziako 7 Tourrak. Zereginengenuke,noizbait, Indurainek
legezkanpokozerbaithartuzuelaagertukobalitz?Zerutik lurpera…
Zerutik lurpera
EzpalaAitor AROTZENA
Nabarmentzekoak
Atzera begira � 2003.02.06 / TTIPI-TTAPA 343 zbk.
Anbulantzietako gidari eta laguntzailek grebanGaur egun ere ez
dute egoera xamurra, baina 2003. urteari greban ekin
ziotenNafarroako anbulantzietako gidari eta laguntzaileek, bertzeak
bertze lan baldin-tza hobeak eta enpresa publiko baten sorrera
eskatuz. Izan ere, Elbeteko Xan-ti Juanikotena gidariak aipatu
zigunez, «anbulantzia zerbitzua pribatua da ora-in eta hortik heldu
dira aferak, horrek eragin handia baitu ez bakarrik gure
sol-datetan, baita eskaintzen den zerbitzuan ere». Beraien eskariak
ere garbi azal-du zituen: «asteburu eta besta egunetan aritzegatik
plus bat eskatzen dugu, bai-ta arriskuarengatik ere: istripuak ez
ezik gaitzen bat kutsatzen ahal zaigu».
Hilabete berandu bada ere, horra sarean da-bilen Eguberrietako
‘mezu’ horietako bat.Eguberrietako txorakeriekin hasten zen
his-toria, Eguberri zoriontsuak, baina aurten ez dagozoriona
inondikhartzerik, Eguberri zoriontsuakka-sik 6 milioi
langabeturekin, galdetu pagarik gabegelditu diren funtzionarioei
edo erosteko ahalme-na galdu duten jubilatuei zererosi behar duten.
Zer erranzor subirauaren krisiaz, arris-ku saria zeruetatik
etaMerkelsudurrakukitzen,bertzelagal-detu duro bat ordaintzen
ezduten administrazioek itotadauden enpresa ttikiei,
edohaurtzaindegietan edo boti-ketan. Jendea kalean, teila-turik
gabe dagoen bitartean, bankeroak erreska-teko diru goxoaz babesten
dira gauero… Beraz,hipokritak izan behar badugu izan gaitezen
etaEguberri zoriontsuak eta 2013 oparoa, baina ezgaude horretarako.
Horrelako zerbait zioenmezu-ak, eta denboraz kanpo bada ere,
badauka berea.
2013 zoriontsua
Nire txandaRuben GARATE
«Jendeateilaturik gabedagoen artean,bankeroakerreskatekodiru
goxoazbabesten dira»
Dolores REDONDOIdazle donostiarra
Baztanek kokatu duidazleak El guardian in-visible (Zaindari
ikusezi-na) eleberriaren gerta-kizunak eta Elizondonegin zuen
aurkezpena.13 hizkuntzetara itzu-liko da liburua.
Isabel LASTIRIUrdazubiko gasna saritua
Nazioarteko lehiaketarikhandienean, Ingalate-rrako
BirminghamekoWorld Cheese AwardsSariketan,Super-Urrealortu du
Bengoetxeagasnak, mundu osoko2.700 gasnen artean.
Juan LOSAUPNko zinegotzia Beran
Herritarrekemandiotenordezkaritza onartu a-rren, bere
jarrerarekinHerriko Etxearen egu-neroko lana
zapuztenduelasalatuduteAralar,Bildu eta PNVko udaltaldeek.
Bortzirietako EuskaraMankomunitateak diruz lagundua
-
IRITZIA | 7ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
Armadanahitaezkoada?Afganistan?Armensal-mentaetaerosketa?Beharrezkoanorentzatetazertarako?
Estatuaren ikurra eta bizkarrezurraomenda.Halausteduzu?Zurea?
Ikurraduguereerre-gea, oihala, selekzioak... Zenbat diruarekin eta
norenbizkar gainean ordainduak? Bakarrak eta eztabaidaezinak?
Ustelkeria okasioak eurak ere? Nik bakarraere ez dut nahi.Hara,
goiko guzti horren ondotik, sistema honen sal-batzaile eta oinarria
omen diren enpresaburuen bu-rua iruzurretan topatuz gero...
antzarak edo beleakFERRANtzera bidali beharko genuen dena,
kaltega-rriagoa ez balitz. Txina eta Errusiako ereduak
eraginaaspaldi xamar galdu bazuten, berriz, Obelix-Depar-dieu
Putinekin bat eginez ikusteak, besarkadan, Ga-liar herririkgabeutzi
gaitu.Zeregin?Hausnartu?Eran-tzun gabeko galdera
gehiegi!Desberdintasuneanoina-rritzendensistemagenu-enaspaldikoa,baretuzzi-hoalaustegenuen,garai-kidean,
eta, neurritik ate-ratzen ari den beste batprestatzen ari garela
na-baritzen dugu, orain: bi-harkoa.Kezkagarrienaezda materialki
apalago bi-zi beharko dugula. Ez.Kezkagarriena daez dugula guztiz
garbi nork agindu-ta eta noren probetxuan ari garen, edo garbiegi
du-gula, behar bada. Gero eta gutxiago dira, gero etaaberatsago,
gero eta urrunagokoak. Berdintasun, le-gearen eta demokraziaren
aginduetara ari direla dio-te. Sinetsi dezakezu? Kapitalak aspaldi
bahitu zuenonartzerik ez duen
demokrazia.Politikoenpapera,betebeharra,errealitatearenkudea-keta,
moldaketa, konponketa edo dena delako horiomen da.Sistema politikoa
‘en coma’. Nola gidatu dezake kri-sialdiaren aurkako gerra? Berak
emanen dio beha-rrezkoa den iraultza ala ‘jaka buelta’ berri bat
beste-rik ezda izanen?Parean, benetakomenpetasuna.Us-telkeria,
harreman izkutuak, dirudunen presioak, na-hi ez dugun Europa
horrenak…Iraultzak, iraultza izan nahi badu, bizimodu
osoarenaldaketa behar du. Nor iraultzaile?Denak berdinak direla
esan gabe, ez delako egia, ga-raia dugu POLITIKA idazteko. Hara,
hurrengo botoaeman aurretik zuk zeuk osatu beharko duzu
politikoonaren eskema, politikara aurkeztuko direnek
eurengarbitasuna frogatu, kontrolak areagotu eta garden-du, alda ez
daitezkeen asmoak eta planak aurkeztu…ardurak finkatu… Itoiz,
Garoña,…Banan bana ez gara deus, elkarturik, ordea…Nola
el-karturik? Kutxabankek duen ardura eta hipotekak…Iruñeko ‘elkarte
zalataria’, Alderdiak?
Demagun datu harrigarri hauekegiak direla… (eta 2)
«Kezkagarriena da ezdugula guztiz garbinork aginduta etanoren
probetxuan arigaren, edo garbiegidugula, behar bada»
Juainas PAUL ARZAK
Joan den urtean ehun urte bete ziren SerafinBaroja hilik. Nola
deitura hori paraje hauetanez dugun batere arrotza, interesgarria
irudituzait gizon horren berri honat ekartzea. Gaur egunPioren aita
zelako ezagutzen dugu gehienbat, etaorduanere,semeafamatzenhasi
zelarik,halaomenzen. Txispa bereziko gizon hark, beti gauza
beraaditzeaz asperturik, txartel bat prestatu zuen in-prentan:
Serafin Baroja, padre de Pio Baroja. No-lanahi ere, iduri du
semearen beharrik izan gabenahiko meritu egin zuela bere obrengatik
ospe-tsua izateko. Donostianjaiobaitzen,Konstituzioplazan, 1840an,
ziutatehorretan joandenaben-duan ekitaldi batzukprestatu zituzten
harenizenean. Haietan, PatriUrkizu idazleak hitzaldibat eman zuen,
eta ha-ri esker ikasidugu“Kas-kazuri” erraten ziotena-ren gaineko
kontu mor-doxka.Ezagutu zutenek hone-la
ikustenzuten“OnShe-rafin”:egiyetakoDonos-tiarra; jakintsu,
prestu,leiala; errikoxeme alaia;iskribatzaile azkarra;irutxulotar
seme jatorra,Joxemaritar;koxkero;etaitzkuntzalari on ta
gar-biya.Bertze tokibatzue-tan irakurri dugu euskaltzalea eta
liberal porroka-tua zela.Ofizioz ingeniaria izanagatik, afizioz
letrazaleazen,eta horrek gehiago tiratzen zuen. Makina bat gau-za
eskribitu zuen, euskaraz eta gaztelaniaz. Kon-parazio batera,
euskaraz idatzi zen lehen operahark egin omen zuen, Pudente, eta
estreinako no-bela ere harena ote den diote. Harenak dira
SanSebastian eguneankantatzendirenhitzak:Sebas-tian bat bada
zeruan... Poesia eta antzerki lanakeuskarara itzuli zituen,
egunkariak sortu ere bai...Carmen Nessirekin esposatu eta gero, lau
seme-alaba izan zituzten: Darío, Ricardo, Pio eta Car-men. Familiak
1912an erosi zuen Berako Itzeaetxea, baina Serafinek ezin izan zuen
batere dis-frutatu, urte hartan berean hil zelako, uztailaren15ean.
Carmenek kontatzen du “en un piso enci-ma del estanco” eman zuela
azken hatsa (Alkate-nean), Itzea konpontzen ari ziren bitartean.
Iru Da-matxoabestenari zelaeginomenzuenbertzemun-dura martxa.
Serafin Baroja
Mikel TABERNA IRAZOKI «Kapi»
Kolaborazioak
«Makina bat gauzaeskribitu zuen,euskaraz
etagaztelaniaz.Konparazio batera,euskaraz idatzi zenlehen opera
harkegun omen zuen,Pudente, etaestreinako nobelaere harena ote
dendiote. Harenak diraSan Sebastianegunean kantatzendiren
hitzak.Sebastian bat badazeruan…»
-
LanErreformareneraginaNegoziazioKolektiboan
Koldo SAENZ (LABsindikatuaren izenean)
LanËrreformakNegozia-zio Kolektiboan
daukaneraginarenberriemanna-hi dugu, Nafarroan Ne-goziazio
Kolektiboarenpanorama blokeo egoe-rabateandagoenuneho-netan.
Nafarroan sekto-re ezberdinetako herrial-deko Lan Hitzarmen
ez-berdinak blokeo egoerabatean daude, eta ez dablokeo hori
gainditukobaldin eta langile klase-akborrokarenbitartezblo-keoa
xehetzen ez badu.MarianoRajoy-k eta PP-rengobernuak indarreanparatu
zuen Lan Errefor-mak, artikulu batzuk sar-tu zituen
nonNegoziazioKolektiboaren balantzapatronalaren alde irault-zen
zuen. Artikulu horienarabera alde batetikenpresa sinaturiko
LanHitzarmenetatik deskol-gatu daiteke
(kontrakoabehintzatadostuaezba-dago), baldin eta arrazo-iak
justifikatzen baditu:patronalaren arrazoiaknoski. Bertze alde
bate-tik Lan Hitzarmen bateniraupena bukatu eta urtebatera
bertzerik sinatuaezbadago,hurrengomai-lako hitzarmenera pasa-kozen,
etaezbalegohu-rrengoraetaholabeti.Adi-bidebatjartzearrenenpre-sa
bateko LanHitzarme-na bukatu eta urte bate-
rabertzerikezbadagosi-natua,Nafarroakohitzar-menera pasako
litzake,etaNafarrokorik ez bale-go Estatu mailakora.Egoera honetan
eta iku-sirikNafarroakoNegozia-zio Kolektiboa blokeandagoela,
blokeo hori xe-hetuko ez balitz, enpre-setakohitzarmenikezba-lego
eta Nafarrokorik ezbalego estatukora pasa-kozen,horreksuposatu-ko
lukeen galerarekin.Egoera hau
gainditzekoformulamagikorikezda-go.LanHitzarmenakblin-datzeko
formulak ados-tu daitezke enpresarekinbaina hortarako borrokaegin
beharko da, patro-nalaezdelakohoriopari-tzearen alde
agertuko.Bertze aldetik Nafarroa-ko Lan Hitzarmenak
de-sagertuzgero,
etaenpre-sanezbalegoakordiorik,estatumailakorapasatu-ko
litzatekeenez, sekto-re guztietako
langileenborrokabeharrezkoada,behintzatNafarroakomi-nimo hori
mantentzekoeta Estatukora pasatzeaekiditeko. Beraz
denonardurada,NafarroakoLanHitzarmenakborrokatzea,enpresan lan
hitzarmenaizan edo ez, berdin era-giten dielako denei.Beraz LAB
sindikatutikBaztan-Bidasoko langi-leriarideiegitendioguNa-farroako
Lan Hitzarme-nenaldeborrokaegitera,eta sortu daitezkeen
di-namiketan inplikatzea.Denon ardura da,
nafa-rroknegoziatzendugunaerrespetatzea, etaenpre-sek Nafarroako
Lan hi-tzarmenetatik beheitiradeusereaplikatzea.Egindaiteke, baina
hortarakoborrokaeginbeharkoda.
Berako UPNkozinegotziarenjarrerarenaurrean
Marisol TABERNA (Aralar),Joxemanuel PORTU (Bildu)eta Xanti
Altzuguren (EAJ)
Ohar honen bidez,Ohar honen bidez, Be-rakoAralar,BilduetaEAJudal
taldeekberekezkaeta nahigabea agertunahi dute etaUPNko zi-negotzia
den Juan Lo-saren jarrera publikokisalatu beharrean gau-de,−
Udalean sortzen du-en errespetu falta etakrispazio giroagatik,
− Udaleko zereginetanlagungarri izanbaino,trabak jartzen
ditue-lakoz eta lan gehiagoekartzen digulakoz.Horretaz gain
agertu
nahi dugu zinegotzi ho-nen interesaezdela he-rritarren
ongizatea, be-rebulegopropioarende-fentsan hamaika idatzieta
eskaera egin ditupertsonalki eta bertzeerakundeetara jo duhauek ere
udalera zu-
zendu direlarik. Horreksortzen duen lan admi-nistratiboak
alkatearenetaudaleko langileen lanzama areagotu du etahori
funtzionamenduanlaguntza baino, beharez genukeen traba batda.Izan
ere desberdin-
tasunpolitikoakharata-koudalhonetanurtetanegon den errespetu
gi-roahankazgoiti jarri du,udalbatzaren bileretaneztabaidak bisten
dituetakideakprobokatzenditu, gaitik kanpokoaipamenak egiten
ditu,gaiguztiaknahastendi-tu interbentzioaketetenditu, eta honela
bileraklehertzen ditu.Azkeneko hilabete-
tan horrelako egoerasortu den hainbatetanez du errespetatu
eztaAlkateakhitzakendube-har izan dionean,
etakanporatzekomehatxuaegin dionean.Legea betetzea du
bandera baina legeaknahasten ditu berari
in-teresatzenzaionmodu-an,azkenekoplenoagaiordenarekin hasi
bainolehen alde egin zuenbi-lera AURKARATZEKOmehatxuarekin, jarri
be-
har izan dugun Espai-nako Erregearen irudiaez zelakoz berari
irudi-tzen zaion neurrikoa.HorrekekartzenahalduPlenoan egindako
lanadeuseztea, berriz ereeginbehar izateaeta lan-dutako gaien
atzerape-na ekartzea, baina horiez zaio axola nonbait.Ulertzen dugu
eta
onartzen dugu ideolo-gikoki gugandik urrunegotea, eta
horregatikhasieratik normaltasu-nez hartu dugu gureudalean
lehenengo al-diz UPNko udal ordez-kari gisa, baina egune-tik
egunera bere jarre-rak okerrera egin du etazuzentasunarenmugannon
dagoen jakitea zai-la bada ere uste dugumaiz gainditu
duela;etengabe mehatxuanarituz eta debaldekotentsioa eraginez.UPNri
eskatzen dio-
gu defenda ditzala be-re politikak, egin deza-la egin behar duen
la-na, baina krispaziotikihesi,desberdinenarte-ko eztabaida
sosega-tuaren bidez, eta udal-batzarenosaeraetaber-tako kideak
errespeta-tuz.
8 | IRITZIAttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
IRAKURLEAK MINTZO Orrialde honetan ahalik eta gutun gehien
kabitze aldera, ez da komeni1.900 karaktere edo 24 lerro baino
gehiagoko gutunak bidaltzea. TTIPI-TTAPAk eskubidea du gu-tuna
laburtzeko. Gutunarekin batera bidali beharko dira datu hauek:
egilearen izen-deiturak, he-rria eta harremanetarako telefonoa.
Egilearen izen eta abizenarekin argitaratuko dira gutunak.
m e-Posta: [email protected] Posta:Koskontako bidea, 07-1, 31770
LESAKA
d Tel.: 948 63 54 58 o Faxa: 948 63 54 57
Irakurleak mintzo
Bota bertsoaErika LAGOMA • Doinua: Euskal Herritik aparte
Oholtza gainean gerlata ni isilik bezelaberriro ere sentitu nahi
duttxaloen epela.nahiz izan gogo itzela,badakit erran ohi
dela,bigarren zati ia guztiakeskasak direla.
Berriro ere plazarabardoak txapelketara,bertsozaleak gozatu
dezanbadauka parada.nerbioak ta algaradenetik izango al
da?gonbidapena egina dago,ikusiko gara!
Berriz ere Nafarroako Bertsolari Txapelketa
-
IRITZIA | 9ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
Prentsatik bildutakoak
«Neretzako zuzenenahori da [euskara ikas-tea]. Zurea ez
denherrialde batera bizi-tzera joaten bazara,bere hizkuntza
ikasibehar duzula iruditzenzait, jendearekin elkarulertzeko.
Neretzakohagitz garrantzitsuada eta hagitz zailaegiten bazait ere,
gus-tatzen zait (…) Adibi-dez, norbait Brasileraetorriko balitz,
portu-gesa ikastea gustatu-ko litzaidake»
Xanta SOUZALesakako herri kirolariaD.NOTICIAS, 2013.01.14
«80-85 minutuko irau-pena duten zuzenekohauetan, maiatzekoegun
horietako bateanbezala, denetik gertadaiteke: erauntsizakarrak,
eguzki leu-nak… Gurea ez da,beraz, ez errezitaldi,ez kontzertu,
piezabakarreko estraperlopoetiko-musikala bai-zik. (…) Hitz batez
ati-pikoak: hainbat giro,kultura eta aldarteuztartzen
dituztenemanaldiak dira».
MugaldekoakMusika taldeaARGIA, 2013.01.20
11 galdera labur
Zergatik ateratzen da hainbertzemusikari Beratik?Herritik kanpo,
Berako musikarieiaunitzetan egin diguten galdera.Nere kasuan,
famili kontua da.Musikaeskolan irakasle…Etorki-zuna ere segurtatua
dago?Inoizbaino ikaslegehiagodaudees-kolan, beraz baietz ematen
du.Orain, musika bandako zuzenda-riere…Norberakjotzeabainozai-lagoa
al da bertzeak gidatzea?Neretzat bai. Jotzerakoan, norbe-rak bere
barnean duena eman be-har du, eta zuzentzearena bertzekontu bat da.
Hala ere berria naiz,orduan ikasteko aunitz dago.Musika tresna
gehienak menpe-ratzen dituzu… Gogokoena?Instrumentu batzuekin
moldatzennaiz. Baina hortik menperatzera…Bidea luzea da. Gogokoena?
Du-darik gabe, bateria.Halere, trikitixak nahi baino langehiago
ematen omen dizu…Bateriariesker,
trikitilarihaundiekinjotzekoaukeraizandut,Maixa,Go-zategi, Alaitz,
Solano, Goenaga…Beraieiuzteaizanendaonena.Gai-nera, ttiki xamarra
da neretzat.Bateriarekin, Maixa eta Ixiarrekinhasi eta Pirritx eta
Porrotx bitar-te… Zenbat taldetan?Zorte haundia izan dut. Estilo
au-
nitz jorratzea suertatu baitzait.
Ezditutzenbatu,bainagrabaketaketazuzenekoak kontatuta, 60tik
gottiizanen dira taldeak edo kantariak..Gure Txokoako atezain
zineneanere, aunitz ‘kantatzen’ al zenuen?Futbol talde lana da,
baino solorenbat, seguro….ZizkuitzTxarangarekinereibiltzenzinen…
Bestarik gogokoenak?Beratarra izanda, Berakoak. Haue-taz aparte,
Goizuetakoak, nola
ez..Goizuetan,arrainzopaketakallukjanezemanomenzenuenastea…Hau
gezurra da!! Goizuetan aste-betez ez gara inoiz egon. Beno,egun
batzuk bai, baino Huizin ho-rren ongi prestatzen
zituzten…Parrandarako kanturik politena?Aunitz badira, baino
txarangakoga-raietaz ari ginenez, orduan sarritanaditzen genuen
Pedro Navaja.Etabestondoaetxeangoxo-goxopasatzeko musika?Gustuko
edozein, ahalik eta hobe-kien pasatzeko.
� Igor TELLETXEA � Berako musikaria
-
10 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
BERA
Herritar batzukeremu publikohauen erabilerakaxkarra egindutelako
hartuda erabakia
TTIPI-TTAPAMatzada futbol zela-
iak etaEztegara fronto-iak irekiera ordutegiaizanen dute
hemendikaitzinera. Matzada goi-zeko 9etatik arratseko8:30era egonen
da za-balik eta frontoiagoize-ko 9etatik arratseko9:30era.Ordutegia
jartzeko
arrazoia,herritarbatzu-ek egiten duten eremupubliko hauen
erabile-rakaxkarra izanda.Ma-tzadan argiak eta ban-kiloak hautsi
izan diraeta zikinkeria
pilatzenda.Frontoian,berriz,ko-munak,ateaketakrista-lakhautsidituzte,estin-toreak
ireki eta kantxazikindu…Eztegaranar-giarekin ere izan diraarazoak
eta hori kon-pontze aldera, hemen-dikaitzinera
frontoiaar-giarekinerabilinahidue-nak aitzinetik izenaeman beharko
du .Otsailaren 8ra artekoepea izanen da horre-tarako. Zerrendak
osa-tuakdaudenean,apun-tatutako jendearekin
bertzebilerabateginenda, ordutegia finkatze-ko.
Inude eta ArtzaiakentsaioakGure Txokoadantza
taldeak InudeetaArtzai-en konpartsarako en-tsaio egunak
zehaztuditu. Otsailaren 2an, la-runbatgoizeko11:00e-tan; otsailaren
6an, as-teazken arratsaldeko8:00etan eta otsailaren8an, ortziral
arratsalde-ko 8etan eginen diraEztegara
pilotalekuan.Iazkonpartsanateraetamozorroa itzuli ezdute-nak
lehenentsaioramo-zorroaeramateaerees-
katu dute dantza talde-tik. Izen emateko
etabazkarirakotxartelak13eurotanerostekoauke-raereentsaioegunetanizanenda.BazkariaZu-biondon
izanen da, ur-tero bezala.
Gure Txokoarenmus txapelketaGure Txokoa elkar-
tearen mus txapelketaotsailaren 9an, 16:00e-tatik aitzinera
jokatukoda Iamotenean. Bikotebakoitzak 12 euro or-
daindubeharkoditu,etasari bikainak eskura di-tzake. Irabazleek,
txape-lezgain,400euroesku-ratuko dituzte;
txapel-dunordeek2bazkariZa-lainen; hirugarren sail-katuek Zubiondon
2bazkari eta laugarrenekMartikoko 2 lote.
Agerraren batzarraOtsailaren 16an egi-
nen du Agerra MendiTaldeak bereurteko batza-rra, 12:00etan.
GIZARTEA � EGUNEZ BAKARRIK EGONEN DIRA IREKIAK
Futbol zelaiari eta frontoiariordutegia ezarri die Udalak
UTZITAKO ARGAZKIA
Mugaldekoak taldeak kontzertu ederra eskaini zuenMugaldekoak
musika taldeak emanaldi gustagarria eskaini zuen urtarrilaren12an
Kultur Etxean. Beñardo Goietxe eta Raul Garcia Etxeberriarekin
batera,erdi beratarra den Edu Zelaieta eta Mattin Sorzabalbere
heldu berriak ipuinak,poemak eta kantuak uztartu zituzten, Begiak
lekuko diskaren aurkezpenean.
Damba taldearenabeslari berria24 urte eduki arren,musika munduan
ibil-bide luzea du EstitxuPinatxok. NafarroakoKantuTxapelketansa-ri
ugari eskuratu ditueta 15 urterekin pla-zaz plazako bideariekin
zion. ETBkoEus-kal Kantu onena saio-anpartehartuzuenetahortik
aitzinera hain-batkolaborazioetabe-hin-behineko lan eginzituen.
Joan diren biurte hauetan telebis-tan ikusi dugu gehienbat EITBko
Kantuansaioan eta Telecinco-ko La Voz programan.Orain bat egin
duDambataldearekinetakontentdagoberatar-ra. «Oso giro ona da-goela
ikusi nuen, etahorri garrantzia han-dia ematen diot nik.Ordu asko
konparti-tzen dira lanbide ho-netan, ezinbertzeko-ak dira giro ona,
etazergatik ez katxon-deoa». Ilusioarekinhartu du erronka be-rria.
«Musikari bikai-nak daude talde ho-netan,etaprofesiona-lez
inguratuta egote-an asko ikasten da».
PertsonaiaEstitxu PINATXO
Ba al zenekien…TokiOna InstitutukoDBH-4ko ikasleek eginda-ko
zozketatik hilabete bat pasatu dela eta, sa-riak ezin direla
dagoeneko erreklamatu.
?
-
PUBLIZITATEA | 11ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
-
ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
LESAKA
ELKARTEAK � OTSAILAREN 2AN
Sukaldaritzalehiaketako sariakbanatuko dituArrano
elkarteakBazkarirakotxartelakhilaren 31bitarte eskuradaitezke
Aitor AROTZENAArrano elkartearen
25. urteurreneko ospa-kizunen baitan hilabe-tero egin den
sukalda-ritza lehiaketako sariakbanatzekobazkariaan-tolatu dute
otsailaren2an. Oraingoan, epai-mahaikide lanetan ari-tu direnak
izanen dirasukaldariak, Kotte Ian-tzi,AndoniMitxelenaetaGarbiñe
Baselga.
Urta-rrilaren31nbukatukodaizenematekoepea,[email protected]
idean edo 948627597telefonoan.Me-nu berezia prestatu du-te sari
banaketarako:sarrerakoak (txanpinoibolobanak,pudingdas-taketa eta
sasoiko ba-razkiak kazulatxoan),itsasokrematsua,
lega-tzaotarraineztatua, xo-lomo aranaz eta kiwieztiak.
Zakozarren bileraInauterietanzakoza-
rrez atera nahi dutenekbilera izanenduteotsai-
laren2an, larunbatarra-tsaldeko 6etan Arranoelkartean. Modu
bere-an,Arranoelklarteak le-sakarrak animatu nahiditu zakozarren
antola-keta lanetan parte har-tzera eta deia luzatzendie
inauterietako igan-dean, arratsaldeko4:30etik aitzinera
zako-zarrakbelarrezbeteetajosteko lanetanbere la-guntza
eskaintzera.
Hiru obrenesleipenaHerriko Etxeak obra
txiki hauek egin beharditu: Lopeneko borda-kobideanhormigoia
ja-rri,Dendarienekokana-la garbitu eta Igantzikobideko erortza
kendu.Ezarritakoepean,hi-
ru enpresak egindakoeskaintzak hartu zituenUdalak eta horien
arte-an, Sarritan S.L enpre-sak egindakoa izan zenmerkeena (3.360
euro,BEZa aparte) eta bera-ri esleitu dio HerrikoEtxeak.
BeñatAtorrasagastiEskoziatikFrantziaraBeñat Atorrasagasti
egunotaneramanendu-
te Eskoziatik Frantzia-ra,Edinburgokoepaite-gi batek ebatzi
duenez.Atorrasagastik ezin duhelegiterik jarri erabakihorren
kontra. Frantzi-akereeskatuazuenha-ren estradizioa, ustez"delitu
historikoetan"zerikusia izan zezakee-lakoan.Iazkouztailaren13an
atxilotuzutenAtorrasa-gasti, Edinburgon. Es-koziakoPoliziak
jakina-razi zuenez,
"EspainianetaFrantzianeginikode-lituhistorikoengatik"hu-ra
estraditatzeko eska-tu zuten bi estatuek.ETArentzat
pertsonaketahainbatmaterialga-rraiatzea egozten diote.
Herrira saskiaHerr irak bi saski
zozketatu zituen Egu-berrietako ElkartasunZozketan, baina
horie-takobaten jabeaezzen
agertu tenorez. Bertzezenbakibatek izanendusaria: 1035.Maialen
Iri-
goien Fagoaga da be-re jabeaetaberetzat iza-nen da saskia.
12 | HERRIZ HERRI
ARGAZKIAK: PATXI ZAMORANO
San Anton eguneko erromeria euripeanSan Anton egunez Endara
auzora hurbildu zirenek eguraldi eguzkitsu ederraizan zuten, baina
ondoko igandean erromeriara joan zirenek euripean pasatuzuten
goiza. Halere, izan zen meza aditzera, erroskilak edo taloak
erostera etadantzatzera animatu zenik ere.
ARGAZKIA: AITOR AROTZENA
Mankomunitateen egutegien urtarrilekosaria Mari Carmen
PetrikorenarentzatEskualdeko Hiri-Hondakin Mankomunitateek
etaudalek banatutako egutegiarekin hilabetero egitenden zozketako
urtarrileko sariduna herritarra da:Mari Carmen Petrikorena
Telletxea. Produktuekinbetetako saskia egokitu zaio, 6.939
zenbakiarenjabe izateagatik. Juan Mari Indakoetxea semeakjaso zuen
saria, Migel Mari Irigoien, BortzirietakoMankomunitateko
presidentearen eskutik.
-
HERRIZ HERRI | 13ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
MENDIA � ALTXATAK ANTOLATUKO DU
Etxalarko MendiItzulia 2013martxan daApirilaren 21eaneginen
da
Irune eta ItsasoUrtarrilaren18an izan
zen Altxatak deiturikobilera eta bertan apiri-laren 21ean izanen
denEtxalarko lehenengomendi itzuliaren aur-kezpena egin zen.
Mo-mentuz boluntario bilaari dira;beraz,
egunho-rretanedoaitzinetikegindaitezkeen lanetan la-guntzeko prest
dagoe-na jar dadila harrema-netanAltxatakokiderenbatekin. Aitzinago
ber-tze bilera bat eginen dalanak banatzeko.
Ailegatzen ari dirainauteriakOtsailaren 7an, Or-
tzegunGizenarekin ha-siko dira inauteriak etaLandagain
eskolakoikasleekantzerkiakegi-nen dituzte. Eguraldiona izanez gero
herrianbarna auzo desberdi-netan joanendiraberai-en antzerkiak
egiten,
eguraldiak laguntzenezbadu berriz,
frontoianeginendituzte.Ondotikberendua izanen
duteplazangurasoelkartea-ren eskutik.Otsailaren 10ean,
igandea, Zaldun inauteeguna,kintobestak iza-nen dira.Otsailaren
11n, as-
telehen inaute eguna.Herriko gazteak bi tal-detan banaturik
batzukgoiko auzoan eta ber-tzeak beheko auzoaneskean
ibilikodiraegunguzianzehar.Egunaon-gi hasteko gosaria iza-nen dute
08:00etan LaBasque jatetxean etaegunari akabera ema-teko pintxoak
Elutsaostatuan.Otsailaren 12an as-
tearte inaute, inauterie-tako azken eguna
iza-nenda.Goizeanherria-ri itzulia emanen
zaiomozorroetakarrozekin.18:00etan Beñat akor-deoilaria
ibilikodaosta-tuz ostatu eta ilunaba-rreko 8etan taloak iza-nen
dira salgai.
ETXALAR
ARGAZKIA: MATTIN ZELAIETA
San Antonera irteeraUrtarrilaren 20an Zanpingorri mendi taldeak
San Antonera irteera egin zuen ur-tero bezala. 11 lagun animatu
ziren eta eguraldiak ez bazuen batere lagunduere, giro ederrean
egin zuten mendi buelta. Aitzineko urteetan hau izaten dasasoiari
hasiera ematen dion irteera. Denboraldi honetan, udan geldialdi
bategin ondoren, duela bizpahiru hilabete hasi ziren igande
goizetan mendira ate-ratzen. Animo eta gogo handiarekin dabiltzala
ikusten da eta segi horrela!
ELKARTEAK
25 bazkide bildu dira Sute Elkartearen batzarreanIrune eta
ItsasoUrtarrilaren12anai-
tzineko urteetan erosi-tako
su-itzalgailuenerrebisioaeginzenKul-tur Etxean eta 32
su-i-tzalgailu eraman zi-tuzten bazkideek.Urtarrilaren 20an
berriz, urteko batzarraegin zen eta 25
batbazkidebertaratuziren.Landutako gaiak aitzi-
neko aktaren onarpe-na, kontuen onarpena,
Iriberringertatutakosu-tea eta eskaerak etagalderak izan
ziren.Gogoratu zenmen-
dietako suteetan era-biltzekopalakondoren-go baserrietan
daude-la:Behekozubian,Xin-dolan,
Santsiñenekobordan,Xoraxurikobor-dan,Landaburukobor-dan eta
Maisterrenekobordan.
ARGAZKIA: IMANOL ITURRIA
-
14 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
ARANTZA
HERRIKO ETXEA � LANAK
Herriko eraikinakgarbitzeko bilangile hartukoditu UdalakBi
eskaeraonartu dira etaeuskara probaeta azterketateorikoa
egindituzte
Nerea ALTZURIJoandenurtebukae-
ran,udaletikherrikoerai-kinengarbiketarako lan-postu deialdia
egin zu-en. Aldi honetan, egu-nean hiru orduko lanal-diarekin bi
langile har-tuko ditu. Eskola, uda-leko bulegoak, medi-kuaren
kontsulta, ludo-teka eta baskula garbi-tzeko lanak izanen di-tuzte.
Prozesua pixka-bat luzatu da eta biga-rren aldiz deialdia
eginondoren, lanpostu ho-netarako eskatutakobaldintza guziak
bete-tzen dituzten bi herrita-rreneskaerakonartudi-ra. Joan den
astearte-aneuskarakoprobaetaazterketa teorikoa egi-
tekoak zituzten. Lerrohauek idazterakoanezindugu informazio
gehia-gorik eman.
Guraso elkartetikberriakGogotsu eta indar-
tsu dabil eskolako gu-rasoelkartea.Aurten le-henengo aldiz,
eskola-ko haurren eta irakas-leenargazki
etaurtebe-tetzetakodatakerakus-ten diren egutegia
osa-tudute.Herrikohainba-ten laguntza jaso duteegutegi hau
egitekogastuari aurre egiteko.Guztira100alesaldudi-tuzte eta
horrela, gura-so elkartearentzat la-guntza ederra izan
da,egoeraekonomikokax-karrazertxobaitarinduz.Egutegian
laguntzai-
leguztien izenaketaes-ker onak agertzen ba-dira ere, lerro hauen
bi-tartez Guraso Elkarte-tikberrizereeskertuna-hi dituzte modu
bateanedo bertzean babesaeman dutenak.
Bertzealdetik, esko-lako sukaldaria Sagra-rio Iparragirredaeta
jan-tokikozaintzaileaberriz,Loli Mutuberria.Hala ere, urtero
egi-
tendenbezala,guraso-ek,botoenbidez,esko-lako sukaldari eta
za-intzaile ordezkoak au-keratu dituzte. EstherBurlada sukaldari
or-dezkoa izanen da; LuisAnduezaberrizzaintzai-le ordezkoa
aukeratudute.Kurtso bukaerako
ikasbidaiaordaintzen la-guntzeko,boletoakedoerrifak saltzen dira
urtebukaeran. Bi zare ederzozketatzen dira eta al-di honetako
jabeak ja-kinarazi dizkigute.ZarebatAntsuneko-
bordara joandaetaber-tze saskia ZakutenekoInaxiok eraman du.
Zo-rionak beraz eta goza-tu!Azkenik, ailegatu
zaizkigu inauteriak, etaaintzineko alean egita-rauarenberri
emanbal-dinbagenuenere, osa-tze aldera datu berriakjaso
ditugu.Ortzegun atsaldeko
mozorrobestarenoste-an, ortziralean zaharre-nak baserrietan eta
he-rriko etxeetan barnapuxka puxka ibiliko di-ra. Ttikienak berriz
tal-deka herrian barna ibi-liko dira (nahi
dutenak).Gurasoakeurekinezdi-ra ibiliko (aintzinekoale-an aipatu
genuena zu-zenduz), horrela eraba-ki dutelako.Bertzetik,
larunbat
arratsaldean, mozorrobestaetamerendua iza-nen dira. Guraso
elkar-tetik “Piratak” gaiapro-posatu dute. Ana
La-rretxeagurasoakkoreo-grafia bat
zuzenduz,herrianbarnakalejiraetageldialdiak eginen di-tuzte.
Ondoren meren-
dua izanen da gorape-an. Atsaldeaederkipa-sako dugu, Pirritx,
Po-rrotx, Mari Motots etaeuren lagunak bezalapiratetara
jolasten!!
Akatsak zuzentzenHiru egunetako mo-
zorraldia hementxedu-gu. Mozorro xuri gazteeta
gaztetxoeneskeak;haur eta helduen mo-zorroak; dantzaldiak;herri
kirolak; boletoenzozketa; emakumeeneta bertso afaria… Ha-in xuxen
ere, aurrekoalean,emakumeenafa-riaBurladajatetxeaniza-nen dela
idatzi genuen,bainaezdazuzena,aur-ten Aterpen
tokatzenbaita.Beraz,ortziralho-netan, Aterpe
jatetxeaemakumeen,bertsoza-leen, nahi duen herrita-rrarenxokoa
izanenda.Afarian parte hartu na-hi dutenek, dei dezate-la, 948 634
179ra.
ARTXIBOKO ARGAZKIAAurten ere mozorro ikusgarriak ikusiko ditugu
aste hondar honetan.
-
HERRIZ HERRI | 15ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
IGANTZI
OSPAKIZUNAK � OTSAILAREN 1 ETA 2AN
Asteburu honetan ibiliko diramozorroak etxez etxeOrtzegun
Gizeneguneaneskolako ikasleeta irakasleakibiliko dira
TTIPI-TTAPAIgantziko Iñauteriak
Otsailak 1 eta 2an os-patuko ditugu. Bi egunhorietan gazteak
eske-an aterako dira herrikobaserri eta etxe
gehie-nakalaituz.Alehoneta-kogehigarrian informa-zio gehiago
topatukoduzue. Hurrengo aste-an berriz, Ortzegun Gi-zena egunean,
eskola-ko ikasle eta irakasleeiheldu zaie txanda etaantzeko
lanaeginendu-te ortzegun goizean. A-rratsaldean berriz, es-kolan
zine emanaldiaizanen da eta gero Gu-raso Elkarteak
antola-tutaberenduederraere.
Zuhaitz landaketaEskolarekin jarraituz,
Otsaileanzuhaitzen lan-daketa eginendute, ur-tero legez.
Eguraldiaketa gurasoek lagundu-
ta ehunen bat zuhaitzlandatukodituzte, arra-tsaldepolit
etaederba-tean.
SolaslagunaklaneanAurten ere Igantzin
Solas-Laguna progra-ma martxan dugu etaastean behin lagun tal-de
majoa gure hizkunt-zapraktikatzeraanimat-zen da. Animo!!
Kultur BatzordearenekintzakKultur Batzordeak
aurtengo ekintzak pro-
gramatu ditu eta dene-tik izanen da: mus txa-pelketa, sagardo
egu-na, ardo dastaketa, hi-tzaldiak, zinea, antzer-kia,
kontzertuak, ikas-taroak… Ezustekorenbat ere izanen da.
Mendia zikinduaBukatzeko argazki-
an ikusten den bezalaeta gezurra dirudien a-rren, beti bada
norbaitgure mendi ederrak zi-kintzeazarduratzende-na. Ea gure
teilatuarengainean harrika ez ari-tzen irakasten diegundenon
artean.
BORTZIRIAK
36 konpostontzi banatudituzteTTIPI-TTAPA36konpostontzigehia-go
banatu ditu Bortzi-rietako Hiri-HondakinSolidoak
kudeatzekoMankomunitateak ur-tarrilaren22an.Betibe-zala,
izenaemandutenguztiekinbileraeginzu-ten konposta zer
den,nolaegitenden,zerbo-tatzen ahal den eta zerez, eta bertze
jakinga-rrien berri emateko. 36familiakdeituakzeuden,baina bilera
irekia izanzen eta konpostareninguruan interesa
zuenjendeaerehurbilduzen.Gainera,hurrengokan-painarako izena
ema-tekoaukeraereizanzu-ten. Gero, aipatutako36 familiekin,
Manko-munitateakAlkaiagakoindustrialdeanduenna-bera joan eta
materia-la banatu zitzaien.Bertze aldetik, eskual-deko
mankomunitate-ek banatutako egute-giekinegitendenzozke-tan,
urtarrileko saria6.939 zenbakiari ego-kitu zitzaion. Mari Car-men
Petrikorena lesa-karrakeskuratuduber-tako produktuez bete-tako
saskia.
ARGAZKIA: JOXEAN ORTEGABeti bada gure mendiak zi-kintzen dituen
jendea ere.
-
16 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
GAZTE OIHUA
GIZARTEA � GAZTE MUGIMENDUA
Gazte afaria eginen duteLesakako inautetakolarunbateanIazko
arrakastaerrepikatuasmoz Arranonafalduko duteotsailaren 9an
GAZTE OIHUA
Lesakako inauteta-ko larunbatarekin afa-ria antolatu dute
Lesa-kakogazteekaurtenere.Joan den urtean,
JalgiHadiGaraipeneradina-m ika rek i n l o tu r i k ,1512ko
pertsonaiaezberdinak oinarri har-tutamozorrotuzirenha-inbat gazte.
Bertzalde,
bideo bat ere erakutsizuten Sara eta Lesakaartean burutuko
zenGazte Martxako deial-diazabalduz.Aurtengo-an Gazte Zukgua
pro-zesuarierreferentziaegi-nez, fruituen ingurukomozorroak
asmatzeragonbidatudituztegazte-ak, nahi ez duenari ber-tze edozein
mozorrojanztekoaskatasunau-tziz beti ere. Bertze
he-rrietakogazteakereani-matu nahi izan dituzteafarira eta izena
emannahi duenak Arranoradeitu edo hurbildu ber-tzerik ez duela egin
be-har gaineratu dute.
Gazte AsanbladaSan AntoneraLesakako gaz te
asanbladak eta BetiGaztekSanAntonera ir-teera elkarrekin
antola-tu zuten urtarrilaren20an. Goizeko
8etanmendiraabiatuetaegu-raldi txarra
izanagatikSanAntongoermitada-goen tokiraino ailegatuziren. Ondotik
bazkariaeginzutenArranonhaie-tako batzuek eta Eus-kal Herrikomus
txapel-ketarako kanporaketaere jokatu zen bertan.Jende aunitz
animatuez zen arren bertaratu-ek ongi pasa zuten.
Petti, Etxeko Uztaeta On KaxernanlarunbateanPetti ta Etxeko
Uzta
etaOn taldeekkontzer-
tua eskainiko dute Ka-xernaGaztetxeanotsai-laren 2an,
21:00etan.Sarrera 5 euro ordain-du beharko da.
GAZTE ORAIN DUN/K TENOREA… IZENBURUPEAN
Ipar Euskal Herriko Gazte Eguna Ezpeletanospatuko da otsailaren
2anGAZTE OIHUAGazte orain dun/k teno-
rea… goiburupean Ipar Eus-kal Herriko Gazte Eguna os-patuko da
otsailaren 2anEzpeletan.Egunosorakoegi-tarau zabala prestatu
dute.Goizean Graff tailerrak, No-raezean ikusgarria, eztabai-
dak, Jokoak eta Euskal Xi FuMi izanen dituzte
bertzeakbertze.Ondotik,bazkaria iza-nen da toki berotuan (8 eu-ro).
Bazkaria erreserbatzeko0674664909 telefonora deitubehar da.
Bazkalondoan txa-rangak ere ariko dira, zozke-taren sari banaketa
eta kon-
tzertuak, Zezenaren taldea,Luz de Putas, Betagarri etaSutagar
taldeekin.Bazkarieta
kontzertuarenprezio18euro-koa izanen da eta bakarrikkontzertura
sartzea 10 euro.
UTZITAKO ARGAZKIAKJoan den urteko afaria arrakastatsua izan
zen.
-
HERRIZ HERRI | 17ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
SUNBILLA
Otsailaren 15abaino lehenaurkezteko
Maider PETRIRENABigarren urtez Iñau-
teriei buruzko argazkilehiaketa antolatu
duUdalak,herrianerrolda-tuak dauden guziei
ire-kia.Argazkiakaurkezte-koepeaurtarrilaren29tikotsailaren 15era
bitar-tekoa izanen da eta ge-hienez 3 argazki aur-kezten ahal dira.
Horibai,partehartunahidu-tenek izena eman be-har dute udal
bulegoe-tan.Formatua: Argazki-
akzuri-beltzeanedoko-loretanegindakoak izandaitezke, 20x30
cmneurrikoak.Apainduga-beaurkeztukodira;hots:marko,
passe-partout,edokristalikgabe.Bes-talde, argazkiek ez du-te izanen
egilea ezagu-tzera eman dezakeendaturik.Argazkiak,gisahauetako
lehiaketetanohikoadensistemaera-biliz aurkeztu beharkodira.
Irabazleak, jakina-razpen ofiziala jaso eta3 eguneko epean,
ar-gazki irabazleen kopiadigitalak bidaliko
ditu.Argazkiakargitaratu-
gabeak izanen dira etaez dira aitzinetik
bertzelehiaketabateansaritu-tako argazkiak
onartu-ko.ArgazkiguztiakUda-
larenWeborrian eraku-tsiko dira. Saritu gabe-ko argazkiak
Udaletxe-
an jaso ahalko dira, hi-labeteko epean. Han-dikaitzinera,
jasogabe-ko argazkiak Udalare-nak izanen dira. Saritu-tako
argazkiak Udala-renak izanen dira, bai-tahoriengainekoesku-bide
guztiak ere. Epai-mahaia, herriko alkate-ak eta zinegotzi
batek,Ulibeltzak elkarteko le-hendakariaketa iñaute-riak antolatzen
dituengazteen ordezkari ba-tek osatukodute. Epai-mahaiak
aurkezpenepeabukatuetahurren-goasteanerabakikoduirabazlea zein den
etahonek 150 euroko sa-ria jasoko du.
UdalarenWeborriansaridunanorden zabalduko da.
GIZARTEA � HERRIKO ETXEAK ANTOLATUTA
Inauterietakoargazki lehiaketaeginen dabigarren urtez
ARGAZKIA: ESTHER EZKURRA
Urtasketan
PrimenekobordanUrtarrilaren1eanbaserrietakourtasketakoargazki-en
artean, hau gelditu zen argitaratu gabe. Hain zu-zen ere
Primenekobordan ateria da.
ARGAZKIA: JONTXU ANZIZAR
Euskal Herriko mus txapelketako kanporaketaEuskal Herriko mus
txapelketako kanporaketa Ulibeltzak elkartean jokatu
zenurtarrilaren 18an. Azkenean soilik 7 bikote apuntatu ziren, iaz
baino bat gutxia-go. Irabazleak Maria eta Gorka izan ziren,
bigarrenak Itxegi eta Mañoli, hiru-garrenak Pakita eta Teresita eta
laugarrenak Koro eta Jabi. Hurrengo fasera pa-sako den bikotea
Maria eta Gorka izanen da eta Iruñeko Arrano elkartean jo-katuko
dute otsailaren 23an. Zorionak. Eskerrak eman antolatzaileen
partetikUlibeltzak Elkarteari sariak jartzeagatik eta eskeinitako
laguntzagatik.
ARGAZKIA: MAIDER PETRIRENA
Uholdeak izan ziren urtarrilaren 15eanUrtarrilaren 15ean
uholdeak izan ziren. Frontoian ur nahiko sartu zen eta ondo-rioz
eskolako haurrek ezin izan zuten ekintza ezberdinak egitera joan
eta jan-gela ere hor dagoenez Ulibeltzak elkartean bazkaldu behar
izan zuten. Horre-taz gain, Epetxenekobordara joateko pista zati
ederra ere erori zitzaien eta egunhorretan inkomunikaturik egon
ziren.
Ba alzenekien…Sei urte eta erdi itxi-ta egon den
BustitzOstatuaren irekieraegin zelaurtarrilaren19an,
arratsaldeko7etan.
?
-
18 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
AZPIEGITURAK � OTEIZA AUZOAN
Eskualdeko hondakinsolidoak landukodituen transferentziaplanta
udaberrirakoirekiko da
Baztan-Bidasoaldeko22.000herritarreiemanen diezerbitzua
TTIPI-TTAPAAurreikuspenenara-
bera, udaberrian
apiri-laaldeanzabaldukodu-teMalerreka,Bortziriaketa Baztango hiri
hon-dakin solidoak jasokodituenguneberria.
De-neraBidasoako22.000herritarrei emanen diozerbitzua.
Doneztebe-koOteizaauzoankoka-tu dute, N-121A errepi-dearenmagalean.
1,78miloiko kostua izan du-te laneketa egungoza-bortegiak kentzeaz
ga-in, hondakinen garraiogastuak gutxituko dira,desplazamenduak
he-renbatmurriztukodire-
lako, ingurumenarime-sede eginez.Doneztebeko hon-
dakinen transferentziaplanta kontrol
eraikinbatek,baskulabateketabi nabek osatzen dute.Nabe hauetan
toberakegotendira.Plantaerai-kintzarenondorioz,hon-dakinen
garraioak era-giten dituen ingurugirokalteakeremurriztendi-ra.
URTEAN 8.000 TONAHONDAKINBidasoakohondaki-
nak jaso, trinkotu etamurriztuko dira, El Cu-lebrete
(Tutera)edoCar-car-eko tratamendugu-nerabidali
aitzinetik.Bi-dasoaldean urtean ba-naz bertze 7.500
eta8.000Tonahondakinar-tean sortzen dira. Etor-kizunean,
soberakinaketaontziakplantanber-tan kudeatzea esperodute.
DONEZTEBE
ARGAZKIA: JUAN MARI ONDIKOLZarauzko Amenabar eraikuntza enpresa
ari da lanak egiten
ELKARTEAK
Zuzendaritza batzordea aldatu du Kasinoak etaJesus Mari Andueza
da presidente berriaTTIPI-TTAPAKasinoelkarteakurtarrilaren20an
egin zuen bere urteko batzarra etabazkide aunitz hurbildu zen
egoi-tzara. Zuzendaritza batzordea be-rritu behar zen. Aurtengo
batzarrabitarte Javier Juanotena zen elkar-teko presidentea eta
Peio Sanzidazkaria. Hemendik aitzinera, be-rriz, Jesus Mari
Anduezak betekodu presidente kargua, Asier Mutu-berria izanen da
presidente ordeaeta Maria Jose Iribarren idazkaria.Idazkari orde
lana Isabel IbarrolakbetekoduetaBixenteGelbentzuetaLander Erkizia
izanen dira bokalak.Aipagarria da azkeneko legeal-
dian erabat berritu dela Kasinoaren
teilatua. Eta hori, elkartearen diru-kutxak erabat hustu
beharrik gabelortu da. Legealdi honetarako, be-rriz, sukaldeko
kanpaiaren motorraaldatzeko intentzioa dute, baita kal-dera
hobetzea ere, baina lehenago-tik errekuntza sistemarik onena ze-in
den erabaki beharko dute bazki-deek.Epe luzeagora begira, goitiko
bi
solairuei zer erabilera ematen ahalzaien zehazteko afera
arkitektoni-koakmoldatubeharkodituzteelkar-tean, baina egia da,
gaur den egu-nean egoera ederrean dagoela Ka-sinoa eta bazkideek
erabilera ego-kia ematen ahal diotela, dauzkanbaliabideekin.
-
HERRIZ HERRI | 19ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
ELGORRIAGA
OSPAKIZUNA � URTARRILAREN 18 ETA 19AN
Giro ederrean etaparte hartzehandiarekin joandira
inauteriakMozorrolehiaketa eginzen eta sariederrakzozketatu
ziren
Mattin LARRALDEAurtengo inauteak
giro politarekin joan di-ra.Nahizetaeuriak izannahi
zuenprotagonista,herritarrek kontra egindiote, kanpora
ateriz.Ostiralean, herrian
barna buelta eman zu-ten trikitilariekinetaafa-ria izan
zen.Halere, egun nagu-
sia larunbata izan zen.Goizetik gosariarekinhasi ziren gazteak
etaondorenpuxkakbiltzenetxezetxe ibli ziren.Ge-
ro, bazkaria izan zuteneta euriak arratsaldeaneskaini zuen
etenaldibatean mozorro
desfi-leaeginzenherrianbar-na.Mozorrotuenartekolehiaketa egin zen
fron-toian eta bertan lehen-biziko postuan Uxuegelditu zen,
bigarrenXabietahirugarrenJoxi.Ondoren zozketa eginzen eta lau
sariak ho-nela banatu ziren: Hila-rion jatetxean bi
lagu-nentzakoafariaMariJo-seri
egokituzitzaion;bi-garrensaria,bainuetxe-anbi zirkuito,Kriseri;
hi-rugarren eta laugarrensariak, orain Edurnekeramaten duen
Juliapastelerian bina gosariziren. Lehiaketan edozozketan sariak
irabazi
edo ez,, denak beraienmozorroekinetabestanparte hartzearekin
ba-karrik, giro ezin hobeajarri zuten herrian.
Segidezatelahorrelakoumo-rearekinurteaskoz.Zo-rionak denei.
Liztor asiatikoariburuzko hitzaldiaLarunbat honetan,
otsailaren2an,berrizereliztorasiatikoaburuzhi-tzaldibateginendauda-letxekoganbaran,arra-tsaldeko4:30ean.Due-
la aste batzuk egin zenhitzaldian gelditu zirengaiak sakontzeko
eta
bakoitzak bizitutakoakontzatzeko, oso inte-resgarria izanen
da.
ARGAZKIA: MATTIN LARRALDEGiro ederrean ibili ziren gazteak
inauterietan
ARTXIBOKO ARGAZKIAKezka sortzen segitzen du liztor
asiatikoak.
-
20 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
ITUREN
GIZARTEA � TRUKEA BULTZATUKO DU
Denbora bankuamartxan jarri duMalerrekaTrukerrekakTxetel
tiraketanJoxelu Arozenaeta PiliGoienetxe izanziren txapeldun
Arkaitz MINDEGIAJadanik malerrekan
ere martxan dago den-bora bankua, Malerre-ka trukerreka-ri
esker.Bizpahirubilerenondo-tik eta Trukeados Bida-soaren
laguntzarekinmartxan jarri dute.Diruan oinarritu be-
harrean, denbora har-tuz, lan-ordua aintzathartzen duen
zerbitzuadadenborabankua.Zer-bitzu hau, bakoitzarenastia modu
berdineantrukatzeko prest dau-den pertsona helduen-tzat dago
pentsatua.Edozein izaten ahal dazerbitzua,
denborarentrukeanegindakoguzti-ak berdin balio du, zer-bitzu hori
egiten pasa-tzen duzun denborakbalio du. Bere funtzio-namendua
arras errexada, adibidez: Arratsal-de batean zure
etxeanelektrizitate istalazioanbi entxufe eta lamparaaldatunahi
dituzu , ber-tanseguruenik lanhau-ek egiteko lagunen batprest
egonen da, ber-tan pasatzen duen or-duak denbora bankurajoanendira
,gero berakbeste lan batean era-biltzeko ibiliko ditu pa-sa dituen
orduak. Den-bora bankuan
izenaematekomalerreka.tru-kerreka.netemanbehar
da ,on-line , bertanzer-bitzuak ikus daitezkeetab luze bat.
Aurrera-goerebilera irekiakegi-nen dituzte.Denbora bankuaz
gain bertze lan bat erebadu eskuartean
Ma-lerrekaTrukerrekak.Ar-tisau eta lanbide azokaantolatzen dabil,
jada-nik bi aldiz antolatu du-te Iturenen eta hiruga-rrena ere
martxan da-go.Hilabetekobigarrenigandetan izatendaazo-ka, beraz,
hurrengoaotsailaren10ean izanenda Iturengo plazan.Abenduan eta
urta-
rrilean egin zituzten jar-dunaldi edoazokahau-ek, arront
arrakasta-tsuak izan ziren. Egu-raldiak ez du azoka gi-belera
botako, ona iza-nez gero plazan izatendira postuak eta urta-rrilean
bezala euria ba-da, herriko etxeko es-talpetan eta kapilan ja-rriko
dituzte. Nahiz etaartisaueta lanbideazo-ka izan, Malerreka
Tru-kerrekak garrantziaeman nahi die truke etabigarren eskuko
pro-duktuei.Pixkanakapix-kana trukeakdiruari le-kua irabaztea nahi
da.Egitasmo honek au-
rrera segituko du jen-dearen erantzunarenarabera, oraingoz
jen-
dearen erantzuna izu-garria izan da, bertanizan diren bi
azoketanjendeparrastadaetagi-ro bikaina bizitu da.
Guraso elkarteareneguberrietakosaridunakPulunpa eskolako
guraso elkarteak
egu-berrietansaldutakobo-letoensariakbanatudi-tu. Boleto hauek
berai-en diru iturria dira urte-an zehar hainbat
ekital-diaurreraeramatekoetamurrizketei aurre egite-ko . Hauexek
izan dirasariak eta saridunak:1go zaria-0686 zenba-
kia: JoaquinAyoroaetaArantxa Goñi.2. zaria-076 zenbakia:Jose
Antonio Isasi etaPilar Mindegia.3. zaria-0293:
JuanMi-guelBenitoetaJustiOs-tolaza.4. zaria-019: Lidia
Be-ramendi.5. Ariztegi harategikobonoa-0603 zenbakia:Ramona
Eizaguirre.6. IlemozketabonoaEi-der Ileapaindegian-0563: Malix
Goizueta.
UTZITAKO ARGAZKIAKHilabeteko bigarren igandetan egiten dituzte
azokak.
BEINTZA-LABAIEN
Inauteriak asteburu honetan ospatuko diraTTIPI-TTAPAHau
idazterakoan, egitaraua
guztiz zehaztu gabe bazegoen ere(inauterietan egitaraurik bada),
as-teburu honetan ospatuko dituzteinauteriak Beintza-Labaienen
ere.Egun handia larunbata izaten da,baina ostiralean bilduko dira
gazte-ak afaltzera eta lehenbiziko mozo-rroak ere bertan ikusiko
dira. Urte-ro bezala, Labaiengo Herriko Osta-tuan eta Iturrondo
elkartean eginen
dituzte otorduak. Larunbatean ere,ongi gosaldu ondotik, etxez
etxekopuxkabiltzeaeginenduteakordeoi-lariaren laguntzarekin. Ezin
ziteke-en bertzela eta eguerdian, aizkoraapustua ere plantatuko
dute, nahizeta oraindik ez jakin aizkolariak ze-in
izanendiren.Goizeaneskeanbildu-takoarekin bazkaldu eta
arratsalde-an herri inguruan eginen dute pux-ka biltzea, gero
berriz ere mahaia-ren bueltan, afaltzeko.
-
HERRIZ HERRI | 21ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
UDALA � BANDEREN LEGEA BETETZEKO
Herriko Etxeanbanderaespainiarra etaplazan ikurriñajarriko ditu
UdalakBereborondatearenkontra hartubehar izan duteerabakia
Fermin ETXEKOLONEAEspainiako Gober-
nuak ezarri duen Ban-deren Lege berria bu-rukomin ugari
eragitenarida ingurukoudalgu-zietan.Horren
ingurukomozioaeztabaidatuetaonartu ere egin zen
Zu-bietan.Horrelaazkene-an,bereborondatearenkontrabadaere,
Espai-niako bandera paratubeharko du Udalak,beste
ikurofizialekinba-tera. Bere aldetik, uda-lak
ikurriñaparatukoduplazan, frontoiko sari-an, Gobernuaren
inpo-saketarenaitzineaneza-dostasunaadierazteko.
Herriko Ostatuaitxitzera doaieHerriko Ostatua be-
rriz itxitzeradoaie.Ora-in arte Gorka
Fuente-sekeramatenzuen,bai-na hilabete bukaeranutziko duela
jakinarazi
du. Udalak, berriz erelehiaketara aterako du.Hasierako prezioa
hila-betean250eurokoa iza-nen da. Ostatu eta
ja-tetxeazgain,11geladi-tu eta bertan bizitzekoaukera bada.
Txitxillo Elkartekobatzorde berriaGaztegunea kudea-
tzen duen Txitxillo El-kartearen
batzordeaberritzeasuertatzenzenurte hasieran. Azkene-ko bileran
aldaketakegin ziren eta AmaiaJuanikorena izanen daelkarteko
lehendakaria,Beatriz Babaze lehen-dakariordea,MarinaAr-gote
idazkaria eta Lur-des Santesteban di-ruzaina.
Urteko lehensortzeaEnaitz Elizalde Ma-
riezkurrena, 2013an ja-iotako lehenbiziko he-rritarra da.
Urtarrilaren18an jaiozen.Beraz,zo-rionak Martxel eta
Lei-regurasoeietaLourdeseta Juantto amatxi etaaitatxiei.
ZUBIETA
UTZITAKO ARGAZKIA
Familia berria herrira bizitzera etorriaOlga Garrote eta Miguel
Reinak Meseret etiopiarra dute adoptatua eta herrianjarri dira
bizitzen. Madrilen bizi ziren, baina bizia aldatzea erabaki
dute.Olga-ren ahizpa lehendik ere Zubietan bizi zen eta horregatik
animatu dira etortze-ra. Ea laketzen duten eta denen artean
laguntzen ahal diegun.
ARGAZKIA: IZASKUN ZUBIALDE
Uholdeak izan ditugu herrianErreka ttikiak ditugu herrian, baina
adar eta zikinkeriekin trabatu eta gainezkaegin zuten urtarrilaren
15ean. Jolasparkea azpian hartu zuen urak eta kortxozkozola ere
altxatu zuen. Beharrik lau-bost lagunek, katiuskak jantzi eta
lanerakotresnak hartuta, libratu zutela. Bizpahiru etxeko sototan
sartu zen ura, bainazorionez ikarian gelditu zen dena.
-
22 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
OSPAKIZUNAK � HAURREN EGUNAREKIN HASITA
Otsailaren 7tik 10eraospatuko dira inauteriakMartin BERTIZUrteko
besta ga-
rrantzitsuenetakoakdi-ra inauteriak eta aurtenere ospatuko
ditugu.Buruari buelta batzukemateko garaia
edoedozeintrapuzaharhar-tu eta besta eder bategiteko momentua
da.Aurten, otsailaren 7,
eta 10ean ospatuko di-ra Narbarteko inauteri-ak.Otsailaren 7an,
or-
tzegunean, Haurreneguna ospatuko da.Goizean
mozorroturiketxezetxe ibilikodira tti-kienak.Ondorenbazka-ria
izanen da eta arra-
tsalderako jokuak agi-nen dituzte.Otsailaren 8an, or-
tziral arratsean, ostatu-an afari batekin hasie-ra emanen diete
heldu-ek inauteriei eta gauaAgerralde musikalariakalaituko
du.Otsailaren9an, larun-
batean,Ostatuangosa-ria izanen da. Ondotik,mozorroturik
herrianbarna buelta bat ema-nen dute gazteek etagau partean afaria
iza-nen dute ostatuan.Otsailaren 10ean,
igande arratsaldeanmus eta partxis txapel-keta ostatuan.
Mus txapelketaostatuanUrtarrilaren26anha-
si zen herriko ostatuakantolatzen duen
mustxapelketa.Larunbatear
22:00etan izanen da,nahi duenari irekia.
NARBARTE
ARGAZKIAK: MARTIN BERTIZ
Uholdeak urtarrilaren 15eanUrtarrilaren 15ean itxura ederrakin
eman genion hasiera egunari, euria egitetik ezzuen gelditzen eta
urak bere bidetik atera egin ziren. Argazkietan ikus daiteke
he-rrian eta Erreparatzean zer itxura zeukan ugaldeak.
ARTXIBOKO ARGAZKIAGiro ederrean ibiliko dira gazteak aurten
ere.
-
HERRIZ HERRI | 23ttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
KULTURA
BERTSOLARITZA � INOIZKO PARTE HARTZERIK HANDIENA DA
31 bertsolari abiatuko diraNafarroako txapelketa
nagusianMartxoaren23an izanen dafinala
IruñekoAnaitasunakiroldegian
TTIPI-TTAPANafarroako Bertso-
lari txapelketak 41. edi-zioa beteko du aurteneta ziklo berri
bat hasi-ko du. Izan ere,
2011.urteraarteurteroegitenzenNafarroakoBertso-lari Txapelketa,
txapel-keta horren ondotik biurtetikbehinegiteaera-baki zuen
NafarroakoBertsozale Elkarteak.Nolanahi ere, 2012-
koaezzendebalde izaneta Bardoak,
Nafarroa-kotaldekakobertsoeki-men arrakastatsua an-tolatu zen.
Aurten, be-rriz, Txapelketak bereohiko formatura
itzulida.OraingohonetanezdasoilikNafarroakotxa-pela jokoan
dagoena,udazkeneanhasikodenBertsolari TxapelketaNagusianordezkari
na-farrak zeintzuk izanendiren argituko du Txa-pelketak.
Duela bi urte finalaIruñeaneginzenetaha-rrera ikusita, aurten
ereIruñeanbukatukodaLi-zarranotsailaren2anha-sikoden txapelketa.
Fi-nala martxoaren 23anizanendaAnaitasunan.Aurten inoiz baino
bertsolari gehiago ate-rako dira plazara, 31.Horietatik seik
lehenal-diz hartuko dute parte:Iruñeko Haizea Berue-te, Oskar Sanz
de Ace-do eta Unai Ubereta-goena, Lesakako
Ene-koFernandez,Elizondo-
koXabierMaiaetaOro-nozko Amaia
Elizagoi-en.Azkenurteotanatse-denahartudutenbibert-solari
eskarmentudunitzuli dira, Erika Lago-ma lesakarra eta Joxe-ma
Leitza arbizuarra.Saio guztietarako
sarrerakaurrez interne-tez erosten ahalko
dira,www.bertsosarrerak.euatariaren bitartez.
WEB GUNEA ETA
SARESOZIALAKWebguneberriaduNa-farroakoBertsolariTxa-
pelketak. Txapelketa-ren jarraipena egin ahalizateko
www.nafarroa-kotxapelketa.com webgunean informazioegu-neratua
eskainiko da.Horrez gain, bertsoa.comwebguneansaio-etako laburpenak
ikus-tenahalkodira.Sareso-zialen bidez ere, Nafa-rroako Bertsolari
Txa-pelketasegitzekoauke-ra izanenda.Facebook-en Nafarroako
Bertso-zale Elkartearen bitar-tezetaTwitter-en (@uni-bertsoa).
SAIOAK• Lizarra, otsailak 2XabierSilveira,JosuSa-njurjo, Saioa
Alkaiza,Eneko Fernandez, Xa-bier Maia eta Erika La-goma.• Aldatz,
otsailak 3Jon Barberena, IñigoOlaetxea, Migel
MariElosegiLuze,PatxiCas-tillo, Iker
GorosterrazuetaOskarSanzdeAce-do.•Larraintzar,otsailak9JulenZelaieta,AritzSa-ragueta,OierLakuntza,EkaitzAstiz,HaizeaBe-ruete
eta Amaia Eliza-goien.• Ituren, otsailak 10Eneko Lazkoz,
AimarKarrika, Iñaki Aleman,Egoitz Gorosterrazu,Alazne Untxalo eta
Io-ar Tainta.• Zubiri, otsailak 16Oskar Estanga, AnderFuentes
Itturri, AinhoaAranburu, Iban
Garro,JoxemaLeitzaetaUnaiUberetagoena.Ondotik,hirufinalaurre-ko
jokatuko dira. Mar-txoaren2anAtarrabian,Julio Soto 2011ko
txa-peldunak esperatukodie final laurdenetakobortz bertsolariri.
Mar-txoaren3anEtxarriAra-natzen eta
martxoaren9anElizondokoLurare-toan, seina bertsolariariko dira.
Finala, mar-txoaren23an,17.00etanjokatuko da Anaitasu-na
kiroldegian, zortzibertsolarirekin.
ARTXIBOKO ARGAZKIAHiriburuak hartuko du aurten ere, Nafarroako
bertsolari txapelketaren finala.
-
24 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.
2013.01.31
EZKURRA
GIZARTEA � ARKUPEAK ELKARTEA
Herriko jubilatuenfesta otsailaren10ean ospatuko
daHildakobazkideakomenduondotikbazkaria izanendute Barrankan
Fernando ETXEBERRIAOhiturari eutsiz, Ar-
kupeakelkartekoEzku-rrako kideek beraienfesta ospatuko dute
otsailaren10ean.Hilda-kobazkideeiomenaldiaeskainiko diete eta
Ba-rranka ostatuan elka-rrekinbazkaldukodute.Ziur solasaldia
luzatu-ko dela, intere oroko-rrekogaiaketanoskiAr-kupeak elkarteari
bu-ruzkoak hizpide hartu-ta. Bazkarira joan nahidutenek, 30 euro
emanbeharko dizkiote, Bi-xentaPerurenaelkarte-ko ordezkariari.
ARGAZKIA: FERNANDO ETXEBERRIA
Nazario Zabalo, Ezkurrako azken artzainaEzkurrako etxe, baserri
eta borden argazki bilketa liburuan jasotzen denez, he-rri
inguruan, 79 borda daude. Ollin eta Malo ingurukoak dira nagusiak:
Olegieta Ezkain bordak. Kopurua handia da, baina ulertzekoa, garai
batean ia he-rritar guztiek borda bat eduki eta familia guztietan
artzainen bat bazela kontu-an edukitzen bada. Gaur egun artzaintzan
bakarrik jarduten duen inor ez da-goenez, borda gehienak alde
batera utzi eta hondatuta daude. Bizilagun ba-tzuk ardiak dituzten
arren, herriko azken artzaina duela urte batzuk hil zen: Na-zario
Zabalo. Ezezagunekin gizon lotsatia eta urduria zen, baina familia
eta he-rritarrekin, alaia eta goxoa.Makotsola bordara igotzeko, bi
orduko ibilbidea egi-ten zuen. Askotan geratzen zen argazkiko
txabola txiki hartan lotan. Azken ur-teetan, bueltakoan eguraldi
txarra egiten bazuen edo elurra bazegoen, Olline-ra jeisten zen eta
han familiako kide edo lagunen batek jasotzen zuen. Lanaeta familia
ziren bere bizitzaren oinarriak. 86 urterekin hil zen eta hilerrian
har-tzen du atseden Juan Bautista anaiaren alboan. Herriko
pertsonaia garrantzi-tsuen artean bere izena agertzea irabazia zuen
artzainak: bere gizatasunaga-tik eta egin zuen lan guztiagatik.
HISTORIA
Herriko pertsonaia historikoak gogoratuzFernando
ETXEBERRIAEzkurrako web orrian, he-
rrikopertsonaiagarrantzitsueiburuz hitz egiten denean,
hi-rukirolaribakarrikaipatzendi-ra:BengoetxeaanaiaketaMi-kel
Mindegia. Baina informa-ziohoriezdagoosatua.Ezkur-ra, Herri Berezia
liburuan argiikusten denez, askoz gehia-go izan ziren eta dira
herriko“pertsonaia garrantzitsuak”.Aznar Sanchez de Ezkurra
Jauregiko jabea izan zen ho-rietako bat. 1297an,
“Ezkurraherrikonagusi” izendatzenzu-enbere burua, “bertakomen-diak
eta ondasunak” bereakzirela argudiatuz. Bere oinor-dekoek, hori
defendatzen zu-ten. Hartara, Ezkurrako
herri-tarrak,beraienmenpekoakzi-
rela zioten, besteak beste he-rrikoparrokoa izendatzekoes-kumena
zuten eta herriko al-kateak izateazgain, hamarre-nak kobratzen
zituzten. Ho-rregatik da ezaguna jauregiaHamarrendegia
izenez.Elizanere eserleku bereziak bete-tzen zituzten eta elizan
ber-tan lurperatu zitezkeen
baka-rrakziren.OinordekoetakobatLuisdeBeaumontekinezkon-du zen.
Eliza bisitatzen dute-nek, bi leinu horien armarriakikusi ditzakete
aldarearenezker aldean. Azken oinorde-koaZegamakoJosefaLadronizan
zen. Honek, saldu zionjauregia Antonio Telletxeari1976ko martxoaren
29an.Kirolarienarloan,ezinditu-
gu ahantzi Fausto, Yoannes,
Eugenio, Tito… Kultur etahezkuntza arloan berriz, Pe-dro eta
Asun Cestauk egin-dako lana aipagarria da.Beste zenbaitek ere,
sor-
tzez Ezkurrakoak ez ziren a-rren, bere arrastoa utzi
zutenherrian.Haienartean,Casimi-ro Saizar medikuak. Ezkurra
etaEratsunen jardunzuenetabertan bizi izan zen bere he-riotzera
arte. 50 urtez, herri-koparrokoa izanzenJuanPe-rez ere bai. Migel
Pamplonairakaslea eta Ricardo idazka-ria ere hemenhil ziren, urte
lu-zez bertan lanean aritu ondo-tik.
ARGAZKIA: FERNANDO ETXEBERRIAHamarrendegia jauregiko atea.
ARTXIBOKO ARGAZKIAHerriko jubilatuak Barrankan bilduko dira
aurten ere.
-
DONEZTEBEKO INAUTERIAK | otsailak 7, 8 eta 9
OTSAILAK 7, ortzeguna20:00 Trikipoteoa. 21:00 Afaria elkarte-an.
Afalondoan, mahai inguruan musi-ka.
OTSAILAK 8, ortzirala09:00Baserrietaneskea,Titi
osatutikabia-tuta. Gazteak bi taldetan banatuko diraeta behin
baserrietako eskea egin eta ge-ro, eguerdian berriz ere elkartu eta
Lei-tzarako bideko tailerrak bisitatuko ditu-zute. 14:00 Bazkaria.
Bazkalondoan mu-sika izanen da. 21:00 Kuadrilen afaria.
OTSAILAK 9, larunbata13:00 Bazkaria 16:30 Karrozen
desfileaAparan industrialetik aterata 22:00 Kua-drilen afaria.
EGITARAUA
-
26 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Zergatik dira bereziak zuen inauteriak?Zalantzarik gabe, biltzen
den jende pila-gatik. Donezteben berez, herritar askogara eta
inauterietan inor gutxi geratzenda etxean. Karroza desfilean nabari
dahori gehienbat. Izugarria izaten da.
Jendepilabatetadenakpapereansartuta.Ikara-garrizko giroa bizi da.
Urte guztiko bestahoberenak dira niretzat. Nik umea
beza-lapasatudutetabaitaherriko jendegehie-nakere.Gureburuari
etabesteei irri eginezederki pasatzen dugu.Ortziralean baserrietan
eskea egitenduzue .Koadrila handiabiltzen zarete?40 bat laguneko
kuadrila elkartzen garagoizeko 09:00etan Titin eta jende
askogarelako bi taldetan banatzen gara. Triki-tilari baten
laguntzarekin joaten gara bi
taldeak. Batzuk, Doneztebera sartu bainolehen dagoen auzora
joaten gara bertandauden hiruzpalau baserri bisitatzera etabesteak
egiten dute buelta beste aldetikSarratea, Olabidea ingurutik.
12:00akalderabukatzenduguetadenokelkartzengara. Leitzako biderako
tailerretara joa-ten gara elkarrekin eta ohiturari eutsiz,bertan
daudenmekanikoei pastak eta ar-doa ematen dizkiegu. Horren
ondotik,bazkaria egiten dugu. Dezente luzatzenda, seiak izaten dira
mahaitik altxatze-rako. Arratsaldean libre izaten da, tartehorretan
elkarrekin joaten saiatzen gara,baina bakoitzak bere aldetik
bukatzen dugehienetan. gero, gau aldera bakoitzakberemozorroa
janztendu taldeka,bikote-ka, banaka... nahi duen bezala.
Aritz MEOKI | Doneztebeko gaztea
«Gure buruari eta besteeiirrika ederki pasatzen dugu»Urteko
“besta gustokoenak” dira berarentzat inauteriak eta ez du inoiz
hutsik egiten.Besta barrendik bizi du, afarian, eskean, karrozen
desfilean... hiru egunez atsedenikhartu gabe ibiltzen da.
Inauterietan «dena libre» izaten denez, «antzerkia eta erokeri-ak
eginez» primeran pasatzen duela dio.Doneztebar gehienak ere halaxe
ibiltzen direladio «karroza desfilea izugarria izaten da, jende
pila bat eta denak paperean sartuta».
-
| 27ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Ortzegunetik astelehenera arte. Zeinda irauteko sekretua?Egun
asko izaten dira. Sekretua... gasoli-na pixka bat behar izaten da:
alkohola,litroka...etabazkaria.Ongi janbeharduzuderrigor.Ortziral
goizean bi ordu eta erdizibiltzen gara eskean. Normalean bi
ardozato ematen ditugu eta bueltaka ibiltzendira egun guztian
zehar. Bigarren base-rrirakogustoraegotengara.Inauteri
giroaknekeguztiakkentzendituelaerranennuke.Larunbateko karrozak
prestatzendenbora asko behar izaten da?Kuadrilaren arabera da hori,
batzuk hila-beteetaerdi lehenagohastendiraprestake-ta lanekin. Gu
nahiko azkeneko momen-tuan gabiltza aurten eta agian kotxeabakarrik
aterako dugu. Karrozak berakbaino gehiago niretzat
garrantzitsuenaegiten diren antzerkia eta erokeriak dira.Dena libre
izaten da inauterietan.Berezikigogoanduzunmozorrorenbat?Aunitz izan
dira, hobenetarikoa bikingoe-na izan zen. Egin genuen
ikaragarrizkotxalupa,denakarraunakhartuta.Bigarren
arraun bueltarako, bikingo bikingo jarritageunden.Gukederki
pasagenueneta be-gira ari zen jendeak ere bai gure kontu-ra. Ez
dakit barkua osorik iritsi zen gara-jera. Disfraz eta paperean
sartuta ederkipasa genuen.
ARGAZKIAK: ARTXIBOA ETA DONEZTEBARRAK ELKARTEA
UTZITAKO ARGAZKIAAritz Meoki, mexikarrez jantzita.
-
28 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
OTSAILAK 7, ortzegunaOilar Dantza edo Orakunde eguna ospa-tuko
dute Elizondoko ikastetxeetako hau-rrek. Urteroko kalejira, bazkari
eta jolasekez dute hutsik eginen. Arratsalde parteanberriz,
oilarren ordua izanen da.
OTSAILAK 8, ortzirala10:00
14:30 .16:00
OTSAILAK 9, larunbata11:00
18:00etan
ELIZONDOKO INAUTERIAK | otsailaren 7, 8 eta 9a
EGITARAUA
Orakunde, mozorro desfileak,jantziloren erretzea...larunbatera
arte atsedenik ez
-
| 29ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Noiztik bizi dituzu inauteriak?Betidanik. Umetan hasi nitzen
mozorrotzeneta danborradan ateratzen eta ia urtero ate-ra naiz.
Aitortu behar du adinarekin gauzakbeste modu batera ikusten direla.
Egia esangarai batekoen eta oraingoen artean aldeahandiada.Lehen
igandeak indarhandiazuen,orain berriz larunbata da egunik
garrantzi-tsuena. Karroza aunitzek hartzen dute parteeta oso giro
polita sortzen da guztien artean.Baretu da egun aldaketarekin
sortutakoeztabaida?Orokorrean baietz erranen nuke. Nahiz
etaoraindik batzuk, lehengora bueltatu nahiduten. Nire ustez,
erabaki logikoa izan zeneta emaitzak horrela izan zela erakutsi
du.Garai batean, asteartean 50 pertsona
ingu-ruateratzenginenetahori herri osoarendakoarras gutti zen.
Inauteriak asteburura igaro-ta ia hil zorian zeuden inauteriak
salbatu genituen. Horrela indartu egin dira inauteri-ak, askoz
jende gehiago elkartzen delako.Egitarau aldetik berrikuntzarik
izanen da aurten?Ez, urteroko egitaraua mantenduko da. Danborrada
berreskuratzeko saiakera egitenari gara, baina aurten ziurrenik ez
dugu lortuko. Ezin dugu ziurtatu danborrak garaizlortuko digutunik.
Nahiko berandu gabiltza. Gauzak hobeki lotzen ez baditugu,
dato-rren urterako utziko dugu. Saiakerarekin jarraitu behar dela
uste dut. Gure garaiandanborradaren inguruan giro ederra izaten zen
eta hori berreskuratzea polita litzateke.Alkate berria zarenez,
inauteriak ospatzeko modua aldatuko duzu?Ba aurten bai,Eskoziara
noalako,beraz ez naiz inauterietan egongo.Gizakunde ospaki-zunetan
bai.Baina ospatzekomodua ez zen bestela deustan aldatuko.
Intentzioa berdi-na izango zen, guztiaren gainetik ongi pasatzea.
Ahalik etajende gehien elkartzea.Denboraz hasten zara mozorroa
prestatzen?Beti arras arras azken orduan ibiltzen naiz. ideia
aunitz iza-ten ditut, gero ez dut konkretatzen eta azken orduan
beti,korrika ibiltzen naiz. Eskuz zerbait egiten ere saiatzen
naiz.Normalean egindako mozorroak erosi beharrean, etxeanlantzen
ditut. Nire tailakoak ez dira gehiegi izaten ere etamoldatu egin
behar izaten dira.Orain artekoetatik zein duzu mozorro
gustokoena?Ijitoarena behin baino gehiagotan errepikatu dugu eta
osogustokoa dugu. Azken karroza egin genuena kuadrilan
ere,streeptesarena polita izan zen. Ongi pasatzeko papereansartu
behar da, lotsak etxean utzita. Ijitoz atera
gineneanadibidezeskean,dantzan ibili ginenetaahuntzaereezgenu-en
falta.
UTZITAKO ARGAZKIAMikel Sobrino, estetizistaz mozorrotuta.
Mikel SOBRINO | Elizondoko alkatea
«Paperean sartu behar dalotsak etxean utzita»Haurra zela jantzi
zuen lehenengozmozorroaeta orduezkeroztik ia urteroberria
estreinatudu «etxean zerbait landuz». ideia «aunitz» izaten dituela
dio, baina «arras azken orduan»ibiltzendelabeti.Garaibateko
inauterienetaoraingoenartean«aldeahandiadela»aitortzendu. Duela lau
urte «ia hil zorian zeuden inauteriak salbatu» zituztela , baina
«garai batekoekitaldiak berreskuratzeko ahalegina» ere egin behar
dela uste du.
-
30 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Beran bi asteburuetan ospatzen dira inau-terietako ekitaldiak.
Kaldereroak etorrikodira otsailaren 2an, inauteriak gertu
direlairagartzeko. Arratsaldeko 19:00etan Ille-kuetatik abiatu eta
Herriko Etxeko plazarajoanen dira.
OTSAILAK 6, asteazkena16:30 Isidoro Fagoaga Udal Musika
Esko-lakantolatutako Inauteri bestaospatukoda.Kalejira eginen dute
herrian barna, ZaharEtxea bisitatuz.
OTSAILAK 7, ortzegunaGoizean haur taldeak puxkak biltzen
ibi-likodira.15:45OrtzegunGizenarratsaldekoibilbidea Suhiltzaileen
parketik Eztegarapilotalekura abiatuko da. Euria eginen ba-lu,
zuzenean Eztegara pilotalekuan dute hi-tzordua 16:00etan. Ondotik,
Pottola tal-dearen emanaldia.
OTSAILAK 10, igandea10:00 Inudeak eta artzaiak Eztegara
pi-lotalekutik abiatuko dira, goiz guztian ze-har herrian barna
ibiltzeko.Eguerdian atse-den hartu eta 18:00etan izanen du
segida,
BERAKO INAUTERIAK | Otsailaren 2, 6, 7, 10 eta 11
EGITARAUA
Eztegara pilotalekutik Altzateko karrika-ra joanen baitira.
Entsaioak otsailaren 2,6 eta 8an eginen dira. Bazkarirako
txar-telak ere entsaio egunean salduko dira.
OTSAILAK 11, astelehenaInauterietako Astelehenean,
goizeanzingar-arrautzeaeginenda.19:00-20:00MassaradunbaTaldearekinTxarantuka-da
eginen da Altzateko karrikan.
-
| 31ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Iñudeetaartzaienartean,batzuktaldekodantzariak zarete, bertzeak
ez… dife-rentzia handia somatzen da?Ez sobera, dantza mundu guziak
daki etattikitatik ikasten da. Halare, urtero
dantzataldekobikotebat jartzenda lerroenhasie-ran taldeak bikotea
jarraitu dezan.Dantzataldekogainontzekobikoteakerebanatzengara,
pixkot koordinatuagoa atera dadinbaina orokorrean, diferentzia
ttikia da.Zer da egun horretako zailena?Seguraski ohatzetik
jeikitzia aurrekoeguneanLesakako iñauteriak izanda!Berezzailtasunik
ez dago besta giroan egitenden zerbait delako, zailtasunik
handienaaurrekoegunetakoa izatenda,beharrezkogauza guztiak
antolatzen.Iñudez edo konpartsako bertze per-tsonaje bat eginez…
Nola gustorago?Ez da errexa erabakitzen, desberdina da.Konpartsan
antzerki gehiago egin beharda dantzatu beharrean eta hagitz
ongipasatzenda.Iñudezaterataberriz,taldekoparte sentitzen zara,
betiko dantzak egi-tendituzu eta igual bertze berexitasunbatdu.
Urte batez apezaz ere atera nintzen,eta azken momentuan atera
nintzelako.
Zer da inauterietan gehien
gustatzenzaizuna?Aurrekoastetankarrozaprestatzeahagitzgustoko
dut,gu koadrila ttikia gara eta lanhandia hartzen dugu baino hagitz
ongipasatzen dugu. Egunean bertan
gehiengustatzenzaitenagoizekobueltaetaeguer-di aldeko giroa da.
Baserritatik ibili etagero jende guzia herrian biltzen da etagiro
hagitzpolita egotenda Beran.
Iñaki ESKUDERO | Berako gaztea
«Neretzat urteko bestarikpolitenak dira inauteriak»Gure Txokoa
dantza taldeko kide bezala, iñude eta artzaiak konpartsaren
antolaketan ari-tzea suertatzen zaio Iñaki Eskuderori. «Ez du lan
handirik eskatzen, parte hartzen dutenguziek badakite zer egin
behar duten,eta zalantzak entsaioetan uxatzendira»,aipatu
digu.Baina iñudez aparte,errege bezala ere atera da konpartsan eta
karroza ateratzea ere gus-tatzen zaio: «Urteko bestarik politena da
nere ustez».
ARTXIBOKO ARGAZKAIIñaki Eskudero, koadrilakoekin batera, futbol
amerikarra irudikatzen zuen karrozan.
-
32 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Zakozarrak, mairuak etaaunitzez mozorro gehiagoLesakako
inauterietan
OTSAILAK 7, ortzegunaGoizean, Herriko haurrak etxez-etxe
ibi-likodiraArraultze-Arraultzeeskean.17:00Tantirumairu Ikastolan
berendua,musikaeta mozorro besta.
OTSAILAK 10, igandea08:00etatik aintzinera GOITARRAK Au-zoberri,
Endara eta Zala auzoetan. 17:00trikitixa taldeak lagunduta eta
Plaza Za-harretik abiatuz, Mairu eta Zaku ZaharTtikien kalejira
herrian zehar. 19:00etanZaku-Zaharrak Musika Bandarekin
Arra-noElkarteakantolatua.18:00etanDantzal-dia Plaza Zaharrean.
OTSAILAK 11,
astelehena08:00etatikaintzineraFraindarrak“arraul-tze arraultze”
ibiliko dira baserrietan ze-har 12:30etan iñauterietako orgak
PlazaZaharrean. 18:00etan Dantzaldia PlazaZaharrean.
LESAKAKO INAUTERIAK | otsailaren 7, 10 eta 11
EGITARAUA
-
| 33ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Hain zuzen, Fraindarrak taldean
ibiltzendenneskabakanetakobat,GarbiñeAltzu-garai
izandugusolaskide.23urtebertzerikez baditu ere, aurten bosgarren
urteabeteko du taldean ateratzen. Bera herri-an bizi bada ere, aita
Frain auzokoJoanekobordabaserrikoadaetaberakan-imatuta hasi zen
ateratzen: «Bai, aitaren-gatik hasi nintzen ateratzen».
Fraindarrazateratzeaz gehien gustatzen zaionari bu-ruz galdetuta,
erantzuna garbi du Gar-biñek: «Ambiente polita sortzen da
etabaserriz baserri ibiltzean, hagitz ongihartzen gaituzte toki
guzietan».Hainbertze gizonen artean ere ederkizaintzen dutela
aipatu digu irrika. Halere,seguru akordeoiaren doinua ongi ez
se-gitzeagatikeskobarekinbehinbainogehi-
ago jo dutela, bertze taldekideak beza-laxe, baina horregatik ez
du inolako aitza-kiarikparatzen.Lesakako inauterietande-na
gustatzen zaio Garbiñeri, baina Frain-darrekin ateratzen denetik,
ez da ka-rrozatanateratzen,ezta zakozarrekin ere:«Ez dut
ohiturarekin eta oraingoz, Frain-darrekin aski dut inauterietan
ederkipasatzeko, ez dut gehiagoren beharrik».Akordeoia jotzen duen
bertze neska batere izatendute taldean,bainaneskagehia-go animatuko
lituzke ateratzera, «ongipasatzen dela eta animatzeko»
erranez.Garai batean taldean Frain auzoko muti-lak bakarrik
ateratzen baziren ere, orainez da derrigorrezkoa ez fraindarra
eztamutila izatea ere.Gainera,«ez dela baterenekagarroa» aipatu
digu Garbiñel.
Garbiñe ALTZUGARAI | Lesakako gaztea
«Neska bakarra izanik ere,ederki pasatzen dutFraindarrekin
batera»Ortzegun Gizeneko Arraultze-Arraultze eskea, igande
arratseko zakozarrak eta mairuak,asteleheneko karrozen
desfilea…Osagai ugari izaten dute Lesakako inauteriek, baita
hu-tsik egiten ez duten bertze bi koadrilek ere: Goitarrak eta
Fraindarrak… Batzuk Endara,Zala,Auzoberri, Katazpegi eta Nabaz
aldeko baserrietan ibiltzen dira, bere jertse gorri, za-pi
koloretsu, kaskabilak eta kastañuelak mugituz, herrira ailegatu
arte… Bertzeak, izenaematen dien Frain auzoan ez ezik, Otsangon eta
Izotzaldean ere ibiltzen dira, blusa beltzaeta boneta berdea
jantzita.
ARGAZKIA: AITOR AROTZENAGarbiñe Altzugarai, Fraindarrak
taldearekin puxka biltzen.
-
34 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Ortzegun gizen egunean,herriko ttikienek emanen diotehasiera
inauteriei
OTSAILAK 10, igandeaZaldun Inaute
Kin-to bestak
OTSAILAK 11, astelehenaAstelehen Inaute
21:00
OTSAILAK 12, astearteaAstearte mozorro eguna
12:00
14:0018:00-20:30
19:00
ETXALARKO INAUTERIAK | otsailaren 7, 10, 11 eta 12a
EGITARAUA
Ortzegun Gizenarekin hasiko dira Etxa-larren ere inauteriak.
Goizean etxez etxeibiliko dira neska-mutikoak OrtzegunGizen,
Ortzegun Gizen, zingar-arraultzebatezbadabertzeeskatuz.
Arratsaldean,14:30ak aldera, plazan izanen dute
hi-tzorduaLandagaineskolako ikasleeketahandik abiatuta,karrikaz
karrika beraienantzezlanak eskainiko dituzte.
-
| 35ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Astelehen eta asteartean puskabiltzea eginen dute
mozorroekbaserrietan eta herrian
OTSAILAK 10, igandea17:00 gaztetxoen
Zahagi-dantzarekinemanendietehasiera
inauteriei.19:00etanerromeriaplazanAierrik taldearekin.Egu-na
amaitzeko, 21:30 Mozorroen afaria.
OTSAILAK 11, astelehenaGoizetik mozorroak ibiliko dira
baserrie-tatik eskean. Eskean ez dabiltzenek ereaukera izanen dute.
10:00 Plaza apaindueta luntxarenondorenKonparsa
(Gaia:60-70.hamarkada) ibiliko da herrian zehar.13:30 bazkaria
Umore Ona elkartean.16:00-17:00 jokuak izanen dira plazaneta
ondoren, musika Elkartean GanyeikoLuixen eskutik. 18:30 txokolatada
etamozorroenetorreraherrira,dultzaineroenlaguntzarekin.19:00ErromeriaAierrik
tal-dearekin. 22:00 mozorroen afaria.
GOIZUETAKO INAUTERIAK | otsailaren 10, 11 eta 12a
EGITARAUA
OTSAILAK 12, asteartea09:00Mozorroen gosaria. Ondotik, he-rriko
kaleetan zehar ibiliko dira. Eguer-dian, bazkaria. 17:00
Zahagi-dantza.19:30ErromeriaGugaz taldearekin.20:00Karrozen
desfilea 22:00 mozorroen afa-ria. 02:00 Disfraz lehiaketa
Gaztetxean.
-
36 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31
Berrizaunetik hasi eta Frainauzoraino, eskean hasikodituzte
gazteek inauteriak
OTSAILAK 1, ortziralaGoizean, Mozorroak elkartu eta
etxez-etxeetabaserriz-baserrikoeskeariekingodiote. Berrizaun
auzotik hasi, Bidegu-rutze aldean dauden etxe berriak bisi-tatu eta
Frain auzoraino iritsiko dira.14:00 Bazkaria eginen dute eta
indarrakhartu ondotik, 15:30 aldera herrian etaSarrola inguruan
ibilikodiraeskean.Egu-nari afariarekin emanen diete amaiera.
OTSAILAK 2, larunbata08:00 Mozorroak elkartu eta Irisarri
au-zotik hasita, herri bazterreko bertze au-zoetan
ibilikodiragazteak:Elusta,Unanueta Pied