hastanekliması

8/6/2019 hastaneklimas

1/21

HASTANE KLMLENDRMES

Dnyann byk blmnde ortalama mr uzunluu nemli bir ekilde artm bulunmaktadr. Budnyada uygulanan salk politikalarnn baarsnn llebilir kantdr.

- sosyal gvenlik sistemleri gelimitir

- ciddi enfeksiyonlar kontrol altna alnabilmitir

- ocuk lm oranlar dmtr

- tehis alannda ilerleme salanmtr.

- cerrahi ve tbbi bakm gelimitir.

Bu memnun edici tablo maalesef karlksz gelmemitir. Bir maliyetle gelmitir. Salk sektrndemaliyet patlamas btn dnyada rktc boyutlardadr.

lkemizde; gelien dnya teknolojisine paralel olarak hastanelerimizin yeni tbbi cihaz ve tehizatlarladonanm ihtiyac / altyap dzenlemeleri ihtiyac da gz nne alnacak olursa ekil 2'deki Tablo,herhalde daha vahim boyutlarda olacaktr.

* zellikle lkemiz gibi kt kaynaklar olan gelimi lkelerden daha titiz bir ekilde "maliyet / verim"optimizasyonu yapmak zorundadr.

salk asndan zorunlu fakat maliyet / verim ilikisine tatminkar olan teknoloji / cihaz, tehizat seimigereklilii artk btn dnyada genel kabul grmektedir.

Yukarda grlerin hastane iklimlendirmeyi iinde uygulanmas gereklilii tartlmaz bir olgudur.Hastane klima sistemi

* havann s ve nem oranlarn konfor dzeyinde tutabilmelidir.

* havay "mikroorganizma kirleticilerinden temizleyebilmeli toz, toksit, kokulu, narkotik gaz"

farkl ortamlar (odalar arasndaki kontrolsz hava akn nlemelidir. Karlkl kirletmeye engelolmaldr.

Hastane klima sistemi konfor ve gvenlik grevlerini yerine getirmelidir. Konfor grevini yerinegetirmeyen bir sistemi hemen alglamak mmkndr. Ancak en nemli konu olan gvenlik greviyerine getiriliyor mu? Anlamak zordur.

8/6/2019 hastaneklimas

2/21

Hastane klima sisteminin bir gvenlik sistemi olduu fakat maalesef kendi yapsnn zelliiitibariyle baz pisliklere sahip bir gvenlik sistemi olduu bir gerektir.

Eer; sistem bilgisizce dizayn edilir ve tesis edilirse bu sistem tehlikeli mikroplarn hastaneyegirmesine ve bina iinde yaylmasna yardm edebilir. Sistemin ana elemanlarndan bazlar

mikroorganizmalarn yaamas ve oalmas iin ok elverili ortam salayacandan sistem enbyk risk, en byk kirletici haline dnebilir.

lkemizde durum nasldr?

* hastane klima sistemleri ile ilgili pazar durumunda en byk pay kamu kuruluu hviyetindedir vebayndrlk bakanl birim fiyat tarifleri uyarnca iler yaplmaktadr. Bu tariflerde normal bir binadaki klima sistem ekipmanlar ile hastane klima sistem ve ekipmanlar ayrm yaplmamtr.

dolaysyla tamamen farkl zelliklerde olmas gereken hastane klima sistemleri ile ilgili tesis /tehizat normal bir bina konfor klimas zelliklerinde yaplmaktadr.

* zellikle, hastane klima sistemleri / hastane tesisat mekanik'i konusunda okullarmzda /

piyasada eitimli insan yok denecek kadar azdr.* dnyada; hastane klima sistemlerinin gvenlik / risk ikileminin nemi bilinmekte konuyla ilgiliteknik standartlar, tzkler mevcut bulunmaktadr. lkemizde elle tutulur bir alma var m benbilmiyorum ?

richtlinen fr bau, betrieb und ueber wachung von luftunggesterntechnic, anlagen in spitalern(hastanelerde, hava teknoloji, tesislerinin inas altrlmas ve denetimi iin tzk)schweirerisches krankenhaus institut (svire hastanesi enstits) blten no: 4 svire aralk

tramento de ar em undades medico - assistanciaus brezilya standart abnt-nb-658/81 (1981)

sonu olarak; gerekli kalite seviyesini garantilemeye ve yukarda bahsedilen riskleri kontrol altnda

tutmaya bylelikle hastane klima tesisinin uygun maliyetli doru alan bir gvenlik sistemi olarakalabilmesi iin teknik standart ve tzklerin olmamas gibi nedenlerle lkemizde yanl / maliyetiyksek / riskli ou yerde sadece konfor grevini dahi tam yapamayan sistemler tesis edilmibulunmaktadr.

yi dizayn ve tesis edilmi bir hastane klima sistemi nasl gerekleir?

Dizayn kriterleri

* alnacak nlemler, sadece kantlanm yada ok byk ihtimal riskleri elimine etmek iinalnmaldr.

* belli bir nlemin maliyeti bu nlemin yararllyla mantkl bir iliki iinde olmaldr.

Havada bulunan mikroorganizmalarn yol at salk riskleri / bu mikroplarn yatlma kaynaklar

*mikroorganizmalar canl nesnelerdir bunlarn kontrol cansz bir nesne olan toz'un kontrolnden dahazordur.

Klima tesisinin / dizayn / yapm / montaj / iletilmesi / bakm

mikroorganizmalarla ilgili detayl bilgi gerektirmektedir.

Hastanelerde ortam havasnda karlalan organizmalar nereden geliyor.

- harici hava ile mikroorganizmalar hastaneye girebilir.

- mikroorganizmalarn klima tesisat ana elemanlar zerinde veya tesisin iinde gelimesi

8/6/2019 hastaneklimas

3/21

- insanlar tarafndan getirilmesi normal d hava mikrop konsantrasyonu?

Normal bir d havada 1m hava iinde 100-300 bakteri ve mantar sporu (fungi) olduu gzlenir bunlar ounlukla topraktan gelir. ryen organik maddeler zerinde yaamlarn srdrrler. Bunlar arasnda en fazla grlenleri zararsz hastalk getirmeyen (apatojenik) mikroplardr. Srlm toprak,

zellikle rm ot art ihtiva eden bahe topranda bulunan gangren basil trnden ok tehlikeliorganizmalar ihtiva eder.

zellikle rutubetli bir evrede (amur su birikintileri vs) oalan atipik bir akcier iltihab olan(pnomoni), legionaire hastalna yol aan legionella pnEUmophila' ya rastlanr.

Nemlendirici / pencere / v.b. niteler zerinde ve klima tesisinin ana aksamlar zernde, rnein, yaraenfeksiyonlarna neden olan psEUdomonadlar ve yine legionella pnEUmophila gibi gelimeleri iinrutubetli ortam isteyen mikroorganizma trleri bulunabilmektedir.

Mikroplarn insanlar yoluyla hastaneye gelmesi / yaylmas zellikle dikkat gerektirmektedir.

Ameliyat odas, youn bakm blmlerinde giyilen steril i giysilerinde ne kadar mikrop var?

~ 1000 mikrop / kii, dakika mertebesindedir.Harekat younluuna bal olarak i giysileri ile havaya braklan mikroplarn orannda zaman iindedalgalanmalar grnmektedir bu rakamlar kabaca fikir vermek bakmndan ele alnmaldr.

nsanlarn yayd bakteriler arasnda yara enfeksiyonlarna yol aan bakterilerden stahylococci,strepcocci, psEUdomonadlar nemlileridir.

Hastane enfeksiyonlar: bu florann birok tr seici reme (selective breeding) yoluyla kendilerinekar kullanlan ilalara diren kazanrlar.

Havada bulunan bakteriler nasl hareket ederler * birok bakteri en elverisiz d hava artlarnda dahi yaayabilir.

* kat zerrecikler zerinde kurutulan staphylococci haftalarca yaayabilmektedir.

8/6/2019 hastaneklimas

4/21

Hastane klima tesisatndaki mikroorganizma kayna niteler nelerdir klima tesisatndaki rutubetli blmeler bakteri ihtiva eden kirin birikebilecei blmler hava soutma serpantini klima santrali iinde iki grevi mevcuttur. iinden geen havay soutmak yazn gerekiyorsa ar soutma yaparak havann nemini almak ve relatif nem seviyesini

konfor artlarna getirmek. Soutma serpantinin nem alma grevi bizi olduka zmektedir. Younlaan suyu derhal

ortamdan tahliye etmek su damlacklarnn tanmasn nlemek bakmndan ve mikropremesi bakmndan nemlidir.

Przsz yzey, dk hava hz, separatr, c5n filtreleme nlemleri ile tedbirler alnmaldr.

Kn mahallerin nem ihtiyac hava ykayclar marifetiyle (hava su pskrterek havanemlendirmekte) salanmaktadr.

ekilde grnen hava ykayc sistem bugn lkemizde mevcut hastane klimalarnn %99' undauygulanan sistemlerdir ve baknz ne mahsurlar vardr.

1- memeler zamanla kirelenmekte ve pislikle tkanmakta almamaktadr.

2- su tankndaki su bekleyen bir su olduundan zamanla kokumakta bakteriler remekte bu sumemelerden pskrtlp havaya iindeki mikroplarla birlikte adeta enjekte edilmektedir.

3- su tank zamanla ryp delinmekte problem yaratmaktadr dnyada bilimsel makalelerde bu tr hava ykayclarnda son derece yksek psEUdonaspyocyaner konsantrasyonlarnn bulunduu belirtilmektedir. Ancak bu ok iyi alan havaykayclarnda byledir. lkemizde bu sistemlerdeki su tahlil edildiinde yle sanyorum kikefedilmemi yeni bakterileri ve mikroplar bile burada kefetmek mmkn olacaktr.

Burada en nemli konu bu tr ykayclarn sadece mikrop retme merkezi deil ayn zamandayayma merkezi olduudur. Hava ykayc iinde reyen ve pskrtmeden sonra btnylebuharlaan su damlacklarna tutunan mikroplar hava ykayc separatrleri tarafndan tutulamazkanallarla tanr ve klimatize edilen mahalle braklr.

8/6/2019 hastaneklimas

5/21

Bu meseleyi halletmek iin neler yaplabilir? Hava ykayc blmndeki suyun ihtiva ettii mikroplar kontrol altna alnmaya allmtr. Suya srekli olarak dezenfektan verilirse suyun mikrop muhtevasolduka azalabilir. (bizde byle bir uygulama var m?)

Bu pek de uygun bir zm olmamaktadr, dezenfektan maddelerin partiklleri hava akm ile birliktetanarak hastane mahallerinde kabul edilemeyecek limit konsantrasyona ulamaktadr, bu da hemhastane personelini hem de ciddi ekilde zayf dm hastalar etkilemektedir.

Bir baka alternatif zm c-band ltraviyole n kullanabilir bu zmde hava ykayc nitesi iineyerletirilen lambalar yeni ve temiz olduu sre iinde iyi etki yapmakta daha sonra bu lambalar ortamelverisiz olduu iin temiz tutmak mmkn olmaktadr. (bizde byle bir zm uygulanyor mu ?)

Bu meseleyi zmede kesin zm: havay nemlendirmek iin hava ykayc nitesi yerine buharl

nemlendirici kullanmaktr. Bu i iin biraz fazla stlm buhar (kuru buhar) hem havay nemlendiripkonfor deerlerine getirmekte hem de sistemin kuru almasn salamaktadr.

Klima tesisatnda nemli alanlar (slak) arzu edilmedii gerekeleri ile belirtildi buna ramen dikkatsizlikdolays ile oluan slak alanlar mevcut sistemlerde olduka ok grlmektedir. Bu konuda baknzkanal izolasyonunu syleyebiliriz. Eer btn kanal sistemi izole edilirse ve bu i zerine hidmeden yaplrsa younlamay hzlandrabilir.

8/6/2019 hastaneklimas

6/21

Klima tesisat iinde mikroorganizmalarla ykl toz birikmesi klima santral iinde temizlik yapabilmek iin yeterli aklklar bulunmaldr. Santraln btn

blmleri temizlenebilmek iin ulalabilir olmaldr. hava kanallar ?

Hava kanallarnda biriken tozlarn temizlenmesi ok zordur. Bu durum gz nne alnarak havakanal dizaynnda keskin kenarlar takviye ereveleri olmayan przsz yzeyli kanallar dnlmelidir.

Bir klima sisteminin en tehlikeli olduu zaman almad zamandr!!!

* kontrolsz serbest bir tabii hava akm oluur mikroplar hastane ortam iinde kontrolsz bir ekilde yaylma imkan bulur.

zm:1- szdrmaz hava klapeleri ile sistem almad zaman otomatik olarak kapanan shut-off damperlerdir bu damperler odalarn birbiriyle olan irtibatn keserler.

2- ameliyathaneler gibi yksek neme haiz mahallerde hizmet eden klima sistemleri 24 saatalma sistemli olmal normal operasyon zamanlar dnda dk kapasite ile (dk havadebilerinde) almaya devam etmelidir.

Madde 1/ ve 2/ mevcut sistemlerinizde mevcut mu ?

Hastanelerde hangi mahallerde hangi kalitede hava gerekir? (hava temizlii asndan)eitli milletleraras standartlar var. Bu standartlarda hastanelerin farkl kullanm alanlarna mahallinkirlenme riskine gre ve kullanm amacna gre hava temizlii snflar belirlenmitir. Bu mahallerde busnflarda hava istenilmektedir.

1. Snf / ok dk mikrop seviyeli max: 50 mikrop /mz hava gerektiren mahaller * organ nakilleri (transplantasyon)

* zor ortopedi /kemik cerrahi

* kalp cerrahi iin zel ameliyathaneler

* imnunosuppresyon

8/6/2019 hastaneklimas

7/21

* lsemi1.derece yank tedavi youn bakm niteleri

* serom ieleme ve infizyon* kan nakli ielerinin hazrland zel lab. Odalar

2. Snf / dk mikrop seviyeli 50 / max 200 mikrop/m hava gerektiren mahaller

* kaza cerrahi dahil ameliyathaneler * ameliyathanelere bitiik oda ve koridorlar * erken doum / kaDIN doum* perinatoloji / blmleri* cerrahi / dahiliye youn bakm niteleri* yank yara blmleri

3. Snf normal mikrop seviyeli 200 ... Max 500 mikrop /m hava gerektiren mahaller

* krk-kk hastalar youn bakm

doum / yeni domu bebek birimi yatak odalar acil servis birimi hafif ameliyat odalar muayene -tedavi odalar rntgen tehis radyo terapi merkezi sterilizasyon odalar toplu veya ferdi hidroterapi masaj jimnastik ocuklu yatak odalar otopsi sterilize edilmi malzeme deposu laboratuarlar

koridorlar mutfak amarhane

4. Snf kirli hava ortamlar enfeksiyon niteleri izotop tedavi niteleri dier mahaller tuvaletler / lavabolar temizlik odalar kirli ykama odalar

ekilden de grlecei gibi basit olarak bir klima sisteminde mahalden emilen havann bir ksmdar egzoz edilir. Bu atlan hava kadar d ortamdan hava alnr mahalden emilen havannresirkle ksm + d taze hava belirli filtrelerden geirilerek tekrar mahalle baslr.

Harici havayla ieri tanan dn havas iinde resirkle ettirilerek klima sistemi iinde dolaanmikroplarn giderilmesi sistemdeki uygun hava filtreleri ile mmkndr.

8/6/2019 hastaneklimas

8/21

Hangi hava temizlik kalitesi iin hangi filtre kullanlr?1.snf mahaller kademeli bir hava filtreleme gerektirir

1.EU 2 veya EU3 kaba toz filtresi %60-80, %80-90 verim af (amerikan hava enst. Gravimetrik testinegre)

2.EU6 veya EU7 ince filtre %60-80, %80-90 nbs (amerikan natonal buro of standart) toz spot testinegre)

3.s snf hepa filtre (ortalama 0.3...zerrecik apl tozlar %99,97 ve st verimle tutar DIN 24184 egre

2. Snf mahaller / dk mikrop seviyeli 3 kademeli filtreleme gerektirmektedir.

1. EU2 veya EU3 kaba toz filtre

2. EU6 veya EU7 ince filtre

3. Q,r veya s snf hepa filtre q=%85, r=%98, s=%99,97

3. Snf mahaller normal mikrop seviyeli iki kademeli hava filtreleme gerektirir

1.EU2 veya EU3 kasa toz filtreleme gerektirir.

2.EU6 veya EU7 ince toz filtresi4. Snf kirli haval mahaller iki kademeli filtreleme gerektirir

1.EU2 veya EU3 kasa toz filtresi

2.EU6 veya EU7 ince filtre

*ilk n filtre kademesi soutucu ve stc batarya grubundan nce

*ikinci filtre kademesi klima santrali iindeki son hcreye yerletirilmesi

*nc ve son filtre kademesinin ise mahaldeki hava giri noktasna yerletirilmesi gerekir.

Bu ekildeki bir sistemde d hava miktar / egzoz hava miktar dolaysyla resirkle hava miktarayarlanabilir ve arzu edilen s ekonomileri istenirse yaplabilir.

8/6/2019 hastaneklimas

9/21

Baz standartlar bu tr ameliyathanelerde %100 d hava ile almasn istemekte her trl ekonomikdnceye yer vermemektedir.

Klima sistemlerinde hava'nn mahalle sevki hava ak ekilleri ?

* laminar ak

* trblansl ak

olmak zere iki tr ak ekli vardr.

Normal bir binadaki konfor klima sistemlerinde havann ak ekli trblansl aktr.

Bir hastanede 3. Snf hava kalitesi isteyen mahaller; 4. Snf hava kalitesi gerektirdiinden normalkonfor klimasndaki gibi sistemlerle tehiz edilebilirler bu yeterlidir. Ve bu sistemler (hava datmsistemleri) klasik bilinen sistemlerdir.

Peki 1. Snf / 2. Snf hava kalitesi isteyen mahallerde ne yaplmaldr?

Burada bir konuyu tekrar gzden geirmekte fayda vardr. Bir mahaldeki mikrop konsantrasyonu'nuhangi faktrler kontrol ediyor.

- mahalle giren havann temizlii

- mahal iinde mikrop yaylmas imdi bu faktrlerden mahalle giren hava'nn temizlik kalitesibahsettiimiz filtre sistemleri kullanarak rahata salanabilecektir. Bu konuda hibir kukumuz yoktur.

Peki; ortama iindeki mikrop yaylmasn nlemeyi nasl salayacaz?

Mahalle giren hava mahalle menfezler, difzrler, gibi klasik hava k elemanlar ile sokulduuzaman trblansl akm oluur. Bu sistemde hava hzlar yksektir ve ikmal havas (temiz), mahaliindeki kirli hava ile olduka iyi kararak kirlilik konsantrasyonu drr. Yani hava kirlilik bakmndanseyreltilmi olur.

Eer hava mahalle zel bir sistemle 0.25 = 0.45 m/sn hzlarla sevk edilirse hava ak laminar havaak izgileri birbirine paralel ve dzgn olur. Bu ak ekli ile ortamda serbest olarak dolaan kirlilikabuk bir ekilde ortamdan uzaklatrlr. Akn dorultusu nemli deildir. Yatay / dikey / veyaistenilen eimde olabilir. Esas olay akn laminar yani dzgn ak olmasdr.

8/6/2019 hastaneklimas

10/21

Ortam havasndaki mikrop konsantrasyonu

V1 = ikmal havas debisi m/sn

C1 = odada bulunan btn mikrop kaynaklarndan odaya intikal eden mikrop/sn

Cz = ikmal havas mikrop konsantrasyonu mikrop/m hava

Cr = ortam havas mikrop konsantrasyonu mikrop/m hava

bu denklem tam trblansl bir hava akna tabi mahaldeki mikrop konsantrasyonu hesab iindir veeitlik bize unu sylyor V1 ikmal hava debisi yksek olursa Cr decektir. Sonu : V 1 ikmal havasdebisinin ykseltilmesi halinde

1. Istlan soutulan hava miktar artt iin sistemin enerji bakmndan iletme maliyeti artacaktr.

2. Filtrelerden geirilen hava miktar artaca iin filtreler daha abuk kirlenecek filtre deiimmaliyetleri artacaktr.

3. ok yksek hava debilerini mahalle belli aklklardan sokabilmek iin hava hzlarn anormalykseltmek gerekir bu hzlarda mahalle sevk edilen hava insanlar rahatsz eder.

Debi=v . S (m/sn = hz m/sn . M)

hepsinden nemlisi esdorn, nouri, meierhans ve thomas gibi aratrmaclar ne diyorlar?

Bu aratrmaclar, yaptklar almalarda, ok dk mikrop seviyesi gerektiren 1.snf hava kalitesiisteyen ameliyathane ortama fazla miktarda mikrop brakldnda trblansl akmla alan klimasistemleri ile bu mahallerde gerekli artlarn salanmadn gstermilerdir. Bu sistemler ideal karmyasalaryla iliki iinde ortamda belirli bir dzeltme yapabilmekte fakat bu yeterli olmamaktadr.

8/6/2019 hastaneklimas

11/21

8/6/2019 hastaneklimas

12/21

Laminer flow (dzgn ak) nasl oluturulur?

Bu ii baarmak iin en klasik yntem hepa filtreler ile havann mahale giriini salayan bir tavan

blgesi yapmaktadr. Bu yaplan ortamda laminar flow' lu bir ak salanabilir ancak bakn burada netr sorunlar var :

bu sakncay elimine etmek iin hepa filtrelerin alt ksmna zel dokuma inil bir perde kullanlmaktadr.Bu siste;

* hz deime alan son derece sabit grnmektedir. Lokal hz sapmalar %10 veya daha azolmaktadr.

Almanya / lbeck niversitesi salk enstits directr prof. Dr. (tb) j.belkert 1985 lerde yeni tasarmsaylan ve iletmeye alan laminar flow'lu zel perdeli ilk ameliyat salonlarndan birisinde ayrntl bir almas var almanya DINgolfng hastanesi cerrahi blmndeki ameliyathane 6.50x6.50 ykseklik3.00 m. Ebatl bir alan tesis edilen klima sistemi plenum k ebatlar 1.20 m x2.40 m kta tespit

edilenhava hz 0.24 m/snhava debisi = 2400 m/h

dn havasnn %20si tavana yakn blgeden %80'i demeye yakn blgeden alnd.

Test iin ameliyat masas plenum altna alan ortalayacak ekilde yerletirildi her biri 350 W'lk ikiameliyat lambas altrld plenum altna ekildi.

Ameliyat ekibini temsil etmek zere insan llerine maket 80 w'lk elektrikli battaniyelere sarlpameliyat masas etrafna gerek durumdaki gibi yerletirildi 40 wlk elektrikli battaniyeye sarl bir maket de hasta olarak kullanld.

Kritik blgelerde hava kalitesini tespit edebilmek iin N20 gaz izleyici olarak kullanld.Havaya ameliyat ekibi tarafndan yaylan mikrobun en nemli kayna az olduu iin maketlerin bayksekliinden ortama n20 verildi ve ortamda, ameliyat masasnn eitli noktalarda gazkonsantrasyonu lmleri yapld.

Bu almadan elde edilen sonular prof. Beckert'in rapordan aktarmak istiyorum.

ameliyat salonlar iin hava distirbtr plenumlu sistemler laminar flow bir hava ak salad ve buameliyat masasnn stne, kadar bir blgede sabit kald. Ameliyat lambalarnn saa sola evrilmesinedeniyle ak alannda grlen bozulma, temel olarak blgesel ve yukar lokal akmlara neden oluyor fakat lambalar tekrar sabitleme ortadan kalkyor.

Ameliyat blgesinde hasta zerindeki hava hzlar 0.1 - 0.34 m/sn sadece ak alan kysnda 0.5 m/sndeerine ykseldii grld hastann bulunduu yerdeki hava hzlar genel olarak 0.4 m/sn. Olmaktabu laminar flow'lu sistemlerde normal olan deerlerin altnda bir deerdir.

8/6/2019 hastaneklimas

13/21

Ortamdaki kirlilik durumu :

hastann bulunduu yerde izleyici gaz'n %1'i ameliyat masas kysnda %3' ekibin ameliyatblgesinde kendi yerlerinde %7,2 ara gere masasnda %7.5 laminar flow'lu blgenin hemen dnda%66,3 - %68,5 ortamn iyice d blgelerinde %81,9 izleyici gaz bulunduu gzlendi (yaylan gazn

%leri) olarak.Prof. Beckertin vard genel sonular :

* klasik klima sistemi tesis edilmi ameliyathanelerde, ameliyat srsnda havada bulunan mikropkonsantrasyonu 200 cmf/m dolaynda olduu grlebilir.

* laminar flow / zel perdeli plenum distribtrl sistemde ameliyat srasnda havada bulunan mikropkonsantrasyonu (2 cmf/m)

* hastann bulunduu yerdeki dk hava hzlar (thermohygenical adan) nemli.

Laminar flow plenum lleri / ameliyat lambas uyumu

ameliyat lambas tavana ekildeki dzenle entegre edilmektedir.

svire zrih hastanes plenum lleri 2.6x1.25 m.

Ameliyathane tavan plenum lleri nispeten kk bir l bu l ~ 4 kiinin alt snrlgenileme alanl ameliyathaneler iin kala ameliyat gibi ortopedik ameliyatlar iin uygun olabilir.

Ak kalp ameliyatlar gibi ok sayda insann ve nemli miktarda ameliyat tehizatnn bulunduuameliyathanelerde laminar flow alannn daha byk tutulmas gerekir.

Yine svirede Zrih niversite hastanesinde 2.8 x 2.8 m laminer flow plenum alanl ameliyathanemevcuttur.

HVAC sistemlerinin hastaneler iin dizayn edilmesi iin, gelimi lkelerde standartlarda belirli kurallar ve standartlar bulunmaktadr. Bu konuda DIN 1946/4 sayl alman standard firmamzca dabenimsenmi ve bu standarda uygun olarak sadece ameliyathanede deil tablo1.de belirtilen tmhastane mahallerine tatbik edilmektedir.

8/6/2019 hastaneklimas

14/21

Hastanelerdeki mahaller, genel olarak blmde ele alnabilir.

1) tehis ve tedavi blmleri

2) bakm alanlar

3) dier alanlar

bu blmlerden tehis ve tedavi blmleri u hacimleri kapsamaktadr.

1.1 ameliyathaneler, ameliyathanelere bitiik koridorlar, steril malzeme depolar, ykama odalar, nodalar, malzeme odalar, hasta uyanma odalar

1.2 doum haneler, acil ameliyathanelere direkt bal odalar, doum hane koridorlar

1.3 psikoterapi blmleri

1.4 endoskopi blmleri

1.5 acil servis ameliyathaneleri, bu ameliyathanelere direkt bal hacimler, radiodiagnostik blmleri vedier blgeler hastanelerdeki bakm alanlar genel olarak u blmleri kapsamaktadr.

2.1 zel bakm odalar, koridorlar ve acil tedavi odalar

2.2 prematre bebek bakm odalar, bu odalara bitiik yan odalar ve koridorlar

2.3 bebek bakm odalar

2.4 youn bakmlar, enfeksiyonlu hasta odalar, bunlara bitiik koridorlar, acil tedavi odalar

2.5 tecrit odalar, n odalar, bunlara bitiik koridorlar

2.6 neonatal bakm odalar

2.7 genel bakm alanlar

2.8 benzer dier blmler

hastanelerde yukardaki alanlar dndaki dier alanlar ise genel olarak aadaki blmlerdenolumaktadr.

3.1 amarhaneler

3.2 laboratuvarlar (kimyasal, histolojik, mikrobiyolojik lab.)

3.3 patoloji blm

3.4 dspanserler, steril odalar, bunlara bitiik dier odalar ve koridorlar

3.5 sterilizasyon (c5n ve son sterilizasyon odalar)

3.6 steril malzeme depolama alanlar

3.7 yatak ilem blmleri

3.8 tuvaletler / banyolar, deitirme odalar

3.9 benzeri dier mahaller

8/6/2019 hastaneklimas

15/21

bir hastanede en nemli konu tedavi ile birlikte, gerekli hijyenin salanmas ve bunun srekliliidir.Bunu yerine getirmek iin ie gerek tip personelinin ve gerekse teknik personelin eitimi,organizasyonu ve dikkati ok nemlidir.

Ve yine en nemli konu projelendirme aamasnda hastane ana blmlerini ve yan tesislerin DIN

1946/4'e gre yaplmas, bu projelere gre HVAC Dizayn ve tesisi ile tesis edildikten sonraki iletmeve bakm hizmetleri ehil kiilerce yaplmaldr.

Hastane h.v.a.c. Sistemlerinin grevi

HVAC Sistemlerinin grevi :

1- scaklk ve nem kontrol

2- mikroorganizma ve toz orannda nemli lde azalma salanmas

3- anestezi gaz ve kt kokularn giderilmesi fonksiyonlarn yerine getirmektir.

Oda Snflarhastanelerde mikroplar genellikle havada toz zerreleri zerine veya iine binerek tanrlar veenfeksiyon riskine sebebiyet verirler. Enfeksiyon riskine bal olarak da fleme havasnn vedolaysyla oda havasnn deiik seviyelerde sterilizesi sz konusudur. Bir hastanede sterilizeasndan mahaller iki grupta mtalaa edilir.

1- Snf 1 odalar yksek seviyede sterilize gerektiren mahaller

2- Snf 2 odalar normal seviyede sterilize gerektiren mahaller

ekli tablo 1'de hastane mahallerinin cinsine gre hangi snfta olacan DIN 1946/4 vermektedir.

Filtre yerleri ve filtrasyonhastane klima sistemlerinde toz partiklleri ve mikroorganizma kirliliklerini elimine etmek iin flemehavasn birka kademede filtre etmek gerekmektedir. Snf 2 mahallerde iki kademeli filtrasyon Snf 1odalarda 3 kademeli filtrasyon uygulanmaktadr.

Filtrasyon kademelerinde kullanlan filtreler aadaki gibidir.

1. Kademe filtrasyon minumum EU4 kalite filtreler

2. Kademe filtrasyon minumum EU7 kalite filtreler

EU9 kalite filtreler tercih edilir.

3. Kademe filtrasyon s kalite veya r kalite hepa filtreler

bu filtre kademelerinden;

1. Kademe filtre, eer taze hava emii bina dnda ise taze hava giriinin hemen balangcnda olmakzere yerletirilir ve srekli klima santral temiz tutularak gerekli temizlii salar.

2. Kademe filitrasyon filtreleri kanal sisteminin hemen balangcndan nce basma tarafna konur.Kanal sistemini temiz tutmak maksaDINa matuftur.

3. Kademe filtrasyon filtreleri basma tarafnda hizmet edilecek mahalle veya zona rneinameliyathanede bir plenum iine yerletirerek mmkn olduunca mahalle yakn yere konulmaldr.

Bu konuda uygulamamz birinci kademe filtre klima santrallerinde n filtre hcresine taze hava giriine

8/6/2019 hastaneklimas

16/21

ikinci kademe filtre ise yine klima santralnda vantilatrden sonra after filter hcresine kanala geitenhemen nce konulmas eklindedir.

Resirkle hava kullanm, taze hava oranlar, fleme hava debileri

1- ayn mahal veya ayn zondaki odalardan egzoz yaplyorsa bu egzoz havasnn bir ksm resirkle

hava olarak kullanlabilir.Ancak resirkle havay taze hava gibi birinci ve ikinci kademe filtrelerden geirmek gerekir.

Ameliyathaneler dndaki dier mahallerde minumum taze hava oranlar ekli DIN 1946/4 tablo 1'deverilmi bulunmaktadr.

fleme hava debisinin tablo 2'de belirtilen taze hava oranlar ve hesaplarnn hava debisinden fazlaolmasnn bir mahsuru yoktur. Ancak az olmamaldr. i balans iin veya mikroorganizma saysndaha da drebilmek ve ortam seyreltmek iin bu debi biraz tablodaki deerlerden fazla olabilir.

fleme hava debisi ile taze hava arasndaki fark resirkle hava ile karlanamyorsa taze havamiktarn artrmak gerekebilir.

Mahaller aras hava ak nasl dzenlenmelidir

bu konuda DIN 1946/4 ve benzeri standartlarda yine tablo 1'de hava ak ile ilgili bilgiler verilmektedir.Bu tabloya dikkat edilirse hastanelerde verilen hijyen kalitesini devam ettirebilmek iin havann sterilmahallerden daha az steril mahallere doru ak salanacak ekilde dizayn yaplmaldr. Bu naslyaplabilir?

Klima sistemi dizayn edilirken fleme / egzoz hava debileri farkl tatbik edilerek salanabilir. rneinbir ameliyathaneye fleme hava debisi egzoz hava debisi olacak ekilde hava debileri ayarlanrsaameliyathane iinde pozitif basn oluur. Ve oradaki fark debi kap etrafndaki boluklardan koridor mahallerine akar.

Pozitif basn saland diye kap etrafndaki boluklar byk olmamaldr. Bu ancak kap ksa srelialp kapandnda ameliyathaneye koridor mahallerinden hava girmesini nleme maksadna hizmetetmelidir.

Servis kaplarnn sk sk alp kapand steril mahallerde air lock hacimleri drlmelidir.

Snf 1 oda - class 2 oda

Snf 1 oda - ak hava ayn Snfdaki odalar arasnda

ar lock hacimleri dizayn edilebilir. Bu hacimlerde iki kap mevcuttur. Ve kaplarn biri akken dierikapal kalacak ekilde kap kilitlenmesi dzenlenmitir.

Bu kaplarn kayar kap olmas tavsiye edilmektedir.

Odalar arsnda basn fark ne olmaldr. Odalar arasnda dp.. Basn fark 15 pascal olursa tavsiyeedilir. Bu konuda .....10p ses seviyesin'den 1946/4 tablo 1'de verilmitir.

Taze hava giri kanallar

klima santralna taze hava getiren kanal sistemi ksa mesafeli, klima santralndan sonraki mahallehava gtren basma kanal uzun olacak dizayn ekli tercih edilmelidir. Mmkn olan yerlere taze havakanalnda kontrol kapaklar konularak mekanik temizlik ve dezenfeksiyon yaplabilecek imkansalanmaldr.

Snf 1 snfnda hava kalitesi gereken odalarda kanal gzergahlar mmkn olduunca ksa olmaldr,bunun manas klima santraln mmkn olduunca ilgili mahalle yakn koymaktr.

8/6/2019 hastaneklimas

17/21

fleme kanallar (basma kanallar)

klima santralndan ilgili mahallere havay tayan kanallar basma kanallar veya fleme kanallar olarakbilinir.

Bu kanallarda szdrmazlk ok nemlidir. Snf 1 bir odada hizmet veren kanallar DIN v 24194 part2de aklanan ekilde 3.snf szdrmazlk kategorisinde olmaldr. Asma tavan arasndan giden buhavalardan eer kaak olursa asma tavan arasndan bina mahallerine pozitif basn oluur. Veistenmeyen ekilde mahallere hava szntlar olur. (byle bir durumda karlalan durumlarda zelliklebitmi tesislerde hava kaann yaklak 3 kat rnein asma tavan arasndan egzoz edildiindepozitif basn engellenmektedir).

Bu blmde nc kademe filtre giriinde test aeresol tatbik etmek zere bir nozul konulabilir.Aeresol testinde kolaylk olur.

Resirkle hava ve egzoz havas kanallar

bu kanallarda da yine fleme havalarnda olduu gibi szdrmazlk meselesi olduka nemlidir.

Kanaldan binaya hava szdrmasn nlemek zere kanal gzergah mmkn olduunca ksa tutulmalDIN v 24194 part 2de belirtilen 2. Snf szdrmaz kanallar snfna uygun imalat yaplmaldr.

Burada bir baka nemli konu izotop terapisi gibi radyasyonlu blge olan terapilerin yapldblmlerden egzoz edilen havay tayan kanallar ayr bir haval sistemi olarak dizayn edilmelidir. Vebu hava filtre edilerek dar atlmaldr.

Btn kanal sistemleri ile ilgili genel taleplerine DIN standartlarnda belirtilmektedir ve aadakiprensiplere uyularak yaplmaldr.

1- kanallarn i yzeyleri galvaniz elik veya benzeri malzemelerden imal edilerek dzgn yzeyliprzsz olmaldr. Malzeme olarak alminyum, paslanmaz, elik, galvaniz sac malzeme kullanlabilir.

2- kanallar mmkn olduunca ksa olmaldr.3- Esnek kanallar en fazla 2mye kadar kollarda.

4- eer sistemde nc kademedeki filtreden sonra kanal kullanlyorsa i dzeyler kolaycatemizlenebilecek dezenfektanlarla silinebilecek ekilde nlem alnmaldr.

5- nc kademe filtreden sonra susturucu, esnek kanal damper vs. Gibi elemanlar monteedilmelidir.

6- kanallarda zel kesitler aerodinamik yapda olmak toz birikmesi local basn alanlar, olumamal,kanala dardan hava girileri kaaklar olmamal.

7- hava kanallarnn flal kanal olarak yaplmas iyi szdrmazlk salamak bakmndan tercihedilmelidir.

8- klima santral deiik snflardaki odalara hizmet veriyorsa, oda havalarnn birbirine karmamasiin fleme ve egzoz havalarna hava szdrmaz zel damperler konulmaldr. Bu konuda kalt-damper-kjz-kl serisi damperlerimiz dikdrtgen kanallarda, kullanlmaktadr. Yuvarlak havalarda ise kalt-damper kake serisi damperlerimiz kullanlmaktadr.

9- kanallardaki damper ve volm regulatrlerin yanlarna mdahale ve gzleme kapaklar konulmal vebunlarn yerleri belli olmaldr.

10-kanal imalat srasndada dikkat edilmesi gerekli hususlar vardr kanallarn montaj srasnda iindetoz yaprak gibi kirlilikler kalmamal, temizlenmeli kanal ilerledike bu temizlikler yaplarak gidilmelidir.Bu ilem zellikle basma kanalnda daha itinal yaplmaldr.

8/6/2019 hastaneklimas

18/21

11- herhangi bir inai kanal sistemi kanal olarak kullanlamaz.

Hava damperleri ve yangn damperleri

burada dikkat edilmesi gereken en nemli konu udur. Klima sistemi herhangi bir nedenle durduu

zaman baca etkeni ile bina ierisinde havann mahalleri birbirine balayarak hava kprs oluturmasve mahallerin hijyenik kalitesinin bozulmas ite yukardaki olumsuz durumu ortadan kaldrmak iinkanal sistemine sistem durduu, elektrik kesintisi olduu zaman otomatik olarak kapanacak szdrmazdamperler konulmaldr. Projecilerin zellikle dikkat etmesi gereken bir konudur. Bu maksatlaszdrmaz damperlerin konulmas gerekli yerler aada belirtilmitir.

1- hava szdrmaz damperler hem fleme hem de egzoz kanallara konulmaldr.

2- klima santral farkl Snfdaki mahallere hizmet veriyorsa farkl mahallere kanaln ayrld kesimenoktalama hava szdrmaz damperler konulmaldr.

3- hastane hijyenistlerinin zellikle arzu ettii, ayn snftaki iki odaya hizmet veren klima sistemindehavann karmasnn istenmedii yerlere hava szdrmaz damperler konulmaldr.

4- basma ve egzoz havalarnda oda ile taze hava girii arasna damper konulmaldr.

5- klima santral birden fazla kata hizmet veriyor ise btn katlarn branmanlama damper konulmaldr.

6- klima santralnda 3. Kademe filtrenin nne sistem alrken dahi fitreye servis imkan vermekzere hava szdrmaz damper konulmaldr.

Yangn damperleri

1- nc kademe filtreden sonra yangn damperi konulmaldr

2- zellikle Snf 1 odalarda basma kanalna konulan yangn damperleri egzoz fanlar ile mterekenalmal yangn damperi kapanmsa egzoz fan durmaldr.

SUSTURUCULAR

klima sistemindeki susturucularn yzeyleri su emmeyecek ve anmaya kar mukavim malzemedenmamul olmaldr kalt-sa-kgmk 200 serisi susturucularmz bu ie uygundur. Basma havassusturucular 2.kademe filtreden nce konulmaldr taze hava tarafndaki susturucular 1.kademefiltreden sonra ve vantilatrden nce konulmas uygundur.

Susturucu dizayn gerektiriyorsa 3. Kademe filtreden nce kanal tipi susturucu da kullanlabilir kalt-sa-kms 200 serisi susturucular bu ie uygundur.

Filtreler otomatik kontrol

klima sistemindeki tm filtrelere diferansiyel manometre taklmal almal kontrol edilmelidir.

Vantilatrler nereye konmaldr

klima santrallerinde vantilatrler birinci ve ikinci kademe filtrelerin arasna konulmaldr.

Soutucu bataryalar nitesi

klima santralnda soutucu batarya niteleri ikinci kademe filtrelerden nce konulmaldr. Ve bataryazerindeki nemli blmlere temizlik ve dezenfeksiyon iin ulalabilmelidir. Soutucu bataryalaryouma tava drainlerinden kat sv ve gaz sznts girmesi engellenmelidir. (sifon tipi bir drain sistemi

8/6/2019 hastaneklimas

19/21

kullanlabilir).

NEMLENDRC NTES

1- klima santralnda nemlendiricinin yeri 2. Kademe filtreden nce olmaldr.

2- buharl nemlendirici kullanlmaldr.

3- merkezi buhar sistemi hidrazin ierebilir mmknse merkezi buhar sistemi kullanlmaldr.

4- sulu nemlendiriciler pek ok bakteri ve mikrop yannda lejyoner hastal mikrobu tadndan (suluortam nedeniyle) kullanlmamaldr.

EGZOZ HAVASI MENFEZLER

ameliyathanelerde egzoz havasnn 1200m/h deme seviyesinde geri kalan ksm tavana yakn

yerlerden emilecek ekilde dizayn genellikle uygulanmaktadr. Resirkle hava ile egzoz havas iinayr haval sistemleri dnlebilir. Egzoz hava menfezleri temizlik ve bakm kolay yaplabilecekyerlerde olmal en az birka cm yukarda olmaldr.

Ameliyathaneler

fleme hava debileri

kark akml klasik bir ameliyathane klima sisteminde yeterli steriliteyi salamak iin minimum 2400m/h fleme havas debisi gerektiini tecrbeler gstermektedir.

Bu hava debisinde ameliyathane ortamndaki havada mevcut mikroorganizma konsantrasyonu bizereferans mikroorganizma konsantrasyonu vermektedir. Cfu/m (colony forming units/m)

laminer flow sistemlede bu referans mikroorganizma deeri korunmu blgede (c kontaminasyonfaktr kadar dk debi ile salanabilmektedir.

Bu formulasyonlardaki deerlerin aklanmas aada verilmitir.

Eczul korunmu glgedeki oda havasnda saylan mikroorganizma konsantrasyonunun limit deeri

8/6/2019 hastaneklimas

20/21

Vzu min.........; =Eczulu salamak iin odaya verilmesi gereken minimum hava debisi

Vzu min..........; tesbit etmek kolay deildir ampirik olarak tesbit yaplabilmektedir. Eer sistem karkakmal ise c = 1 alnr. cnin 1'den ne kadar az olduunu bulmak iin DIN 4799 da belirtilen testler yaplmaldr.

1- a tipi ameliyathanelerde zellikle yksek seviyeli sterilite gerektii iin (trasplantasyon, ak kalpameliyatlar plastik cerrahi) mikrop konsantrasyonu limit deeri 2/ 3 dr.

2- b tipi ameliyathanelerde de yksek seviyeli sterilite gerekir sorumluluk hijyeniste aittir. O kadar verecektir. Mikrop konsantrasyonu limit deeri 1 olarak alnr.

Eczul = 2/3 minimum deeri ancak pratik laminer flow ile salanabilir.

c < 2/3

bu aklamalardan ortaya u kmaktadr.

1) a tipi ameliyathanelerde standartlarn ngrd sterilite artlarn salayabilmek iin laminer flowsistem kullanlmaldr.

2) b tipi ameliyathanelerde sistem laminer flow veya klasik kark akml olabilir.

3- laminer flow klima havalandrma sisteminde lm yapldnda ameliyathanelerde 100500 cfu/maralnda mikrop says bulunmaktadr. Bu aralk ameliyathane personelinin sterilite disiplinine balolarak deimektedir.

4- laminar flow klimal ameliyathanelerde hasta ameliyat blgesinde lm yapldnda bu say 10

cfu /m civarndadr. 5- standartlar ameliyat srasnda korunmu blgede maksimum mikrop saym 20cfu /m olarak vermektedir.

6- sonu olarak havadaki mikrop saysn ~200 cfu/mden 20 cfu/me drdmzde enfeksiyonlar %50 orannda azalmaktadr.

Ameliyathane klima sistemi taze hava debisi anastezik gazlar, dezenfektan maddeleri, havadakikonsantrasyonu filtrasyon sistemleri ile elimine edilemezler. Mahalle bir miktar taze hava alnmak ve

8/6/2019 hastaneklimas

21/21

ayn miktar havay da mahalden egzoz etmek sureti ile bu gazlarn mahaldeki konsantrasyonlardlp mahal havas seyreltilebilir.

Bu bakmdan ameliyathaneler iin minimum taze hava miktar 1200 m/h olmaldr. Bu miktardaki havayukardaki mahsurlar ortadan kaldrmaktadr.

Klima ekonomisi ve enerji tasarrufu ve iletmede dikkat edilecek hususlar 1- normal ameliyathane alma saatleri dnda da odalarda pozitif basn salamak zere sistemkesintisiz almaldr.

2- alma saatleri dnda soutma, nemlendirme, stma durdurulmaldr.

3- ameliyathane klima fleme vantilatr de durdurulmal aksi takdirde ameliyathanede negatif basnoluur.

4- ameliyathane alma saatleri dnda fleme ve emi fan debileri %50 orannda drlebilir.

Bu konuda daha detayl bilgiler iin aadaki dokmanlara mracaat edilebilir.

1-GNKA laminer flow klima el kitab

2-DIN 1946 part 4

3-DIN 4799

4-ASHRAE

5-ashrae clean spaces