Top Banner
11

Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

Feb 28, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ
Page 2: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

ARS ENDÜSTRİYEL KONTROL A.Ş. Endüstriyel tesisler ve Su arıtma sistemlerinde edindiği On-line izleme ve analiz konusundaki tecrübelerini 2011 yılı itibari ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan Gerçek Zamanlı Uzaktan Atık Su İzleme İstasyonlarının imalatı ve kurulumu işlerinde kullanarak projelendirmektedir.

22 Mart 2015 tarihli Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS) tebliği uyarınca yeni kabin ve mevcuttaki kabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir.

www.arsendustriyel.comHakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ

Vardiyalı olarak çalışan iki adet peristaltik tip emiş pompası ile PPR-T hatlar vasıtasıyla dikey akışa müsaade eden numune dolum hücresine iletilir. Akış hızı bu hat üzeninde bir akış ölçer vasıtasıyla ölçülerek scada ekranına taşınmak-tadır. Numune alım hücresine bağlı iletkenlik, oksijen ve sıcaklıkla kompanze Ph probları vasıtasıyla bu parametrelerin ölçümü yapılmaktadır. KOİ seviyesi kabinlerde numunenin kimyasal muhteviyatına bağlı olarak iki şekilde gerçekleştiril-mektedir. Prob ile KOİ ölçümünde numune dolum hücresine doğrudan bağlanan, analizörlü ölçümde de ise bu akış hücre-sinden alınan bir branşman vasıtasıyla TOC (Total Organic Carbon) analizörü üzerinden değer okunur. Numune ölçümü için dolan hücre yine üzt kısmında bulunan çıkış ile atıksuyu deşarj etmektedir. Sürekli sirkülasyon sağlanmaktadır. 6 saate 20 dakikalık periyodlarla her gün ve haftada 1 günde 1 saat olarak yıkama yapılan akış hücresinin yanı sıra bu süre zarfında numune emiş hattı üzerinde de bir geri yıkama sağlanmaktadır.

Kimyasal analiz yapan sensörlerin bağlı olduğu bir kontrol hücresi üzerinden veriler okunabildiği gibi bu veriler kabin bilgisayarına kurulu scada ekranında görüntülenebilmektedir. Bu verilen bakanlık bilgileme deposuna istenilen bir formatta iletilmektedir.

Aynı zamanda kabin içinde bulunan sıcaklık- nem sensörü, duman dedektörü, su basmanı sensörü, kapı sivici ile kabin dışındaki temiz su tankından gelen veriler yine kabin bilgisayarında görüntülenebilmekte ve iletilebilmektedir.Kabinin elektrik, temiz su ve internet ihtiyacı işletme tarafından sağlanmalıdır.

Atıksu Girişi

FI

Atıksu Çıkışı

YıkamaPompası

AKM

Oksijen

pH + Sıcaklık

İletkenlik

Giriş Vanası Giriş Vanası

Çıkış Vanası Çıkış Vanası

Temiz SuGirişi

SolenoidVana

ElektrikAktüatörlü Vana

Filitre

PeristaltikPompa 1

PeristaltikPompa 2

Sole

noid

Vana

Askıda Katı Madde

Akış Göstergesi

SC1000Kontrol Ünitesi

M

SVN

SVN

TOCANALİZÖRÜ

Page 3: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

Sürekli kayıt İçin güvenlik kamerası

Pompa debisi ölçümü için Akışölçer

Gözetleme camlı paslanmaz akış hücresi

Sensör Grubu• 1 X LDO Oksijen Sensörü• 1 X pH Sensörü + Sıcaklık• 1 X İletkenlik Sensörü

SC1000KontrolÜnitesi

Boşaltma Vanası (Elektrik Aktüatörlü)

Peristaltik Pompa

FiltreHach Solitax sc AKM Probu

Yangın Tüpü

Sürekli Temiz Su için Temizleme Nozzle

Temiz Su Deşarjı İçin Santrifüj Pompa

Su Basmanı Sensörü

SAİS KABİNİNE

Kabin Dokümantasyon Dolabı

Sıcaklık ve Nem Sensörü Lazer Yazıcı + Tarayıcı

Hach AS950 Numune Alma Cihazı

Hach 3500C TOC Analizörü

Oksijen Konsantatörü

UPS

Kabin Bilgisayarı

PLC PanosuDuman Dedektörü

GENEL BİR BAKIŞ

Page 4: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

DEBİMETRELER

RQ-30

Özellikler ve Avantajlar

Savak imalatı gerektirmeden montaj imkanı

Su taşkınlarında kullanabilme imkanı

Bakım gerektirmeyen tasarım

Düşük güç tüketimi

Otomatik Akış yönü tayini

Akış Hızı aralığı : 0.10 ile 15 m/s(akış şartlarına göre değişiklik gösterebilir.)

Histeresiz tanımlama

Otomatik açı düzeltme

Her iki yöne doğru akan veya farklı kaynaklardan gelen karışımları ölçme imkanı.

Firmamız su, atık su uygulamalarında enstrüman temini ve montajı, açık kanal debi ölçümü için savak imalatı, orifis plakası ve Pitot tüpü imalatları ile tesis içerisinde bulunan tüm akışkanların debisinin ölçümü konusunda anahtar teslim projeler yürütmektedir. Ayrıca diğer tüm seviye ve basınç ölçümleri için gerekli mühendislik çalışmaları firmamız bünyesinde yapılmaktadır.

Atık su uygulamaları içinaçık kanal debi ölçümü.

6” ve üzeri hatlardatemassız akış ölçümü.

Elektromanyetik Debimetre:DN15 - DN3000 aralığında temiz veatık su uygulama-ları için yüksek hassasiyette ölçüm.

UltrasonikDebimetre:DN100 - DN4000 aralığında beton borulardakullanılmaya uygun temassız, ultrasonik tip debimetre.

Açık kanal ve ırmaklardaRadar tip temassız (alan-hız) akış ölçümü

SU VE ATIK SU İÇİN ONLINE KİMYASAL ANALİZ

HACH LANGE ile proseslerinizi tutumlu biçimde otomatikleştirilebi-lir ve sürdürülebilir maliyeti azalması ile birlikte güvenilir atık su değerleri elde edebilirsiniz. Aynı zamanda hareket etme yeteneğini korur, proseslere müdahale edebilir ve istediğiniz zaman yükseltme işlemi yapabilirsiniz.

Standartlaştırılmış W.T.O.S. (Water Treatment Optimisation Solutions [Su Arıtma Optimizasyon Çözümleri]) açık ve kapalı döngü kontrolü modülleri, atık su arıtma tesisinizi hızlıca optimize etmenizi sağlar. W.T.O.S. mevcut yapılara kolayca entegre edilebilir ve parametrelerle ifade edilebilir.

W.T.O.S. aşırı yüklerde bile değişmez atık su çıkışı değerleri verir.

TOC PROBU (UVAS)

• Evsel Atık Su uygulamaları• Dahili Sileceklerle otomatik temizleme• Numune alma ihtiyacı yok• Reaktif ihtiyacı yok• DIN38404 C3 standartlarında• Ölçüm metodu:Patentli 2 ışınlı metod (SAC254)• Kabin içerisindeki mevcut SC1000’e doğrudan bağlanabilir. Harici transmit-ter ihtiyacı yoktur.

SC1000

• Renkli Dokunmatik Ekran• 8 adet Prob girişi• 4 adet analog çıkış• 4 adet dijital çıkış• Modbus Communication

TOC ANALİZÖRÜ

• B3500C• Endüstriyel Atık Su uygulamaları• Düşük Bakım Maliyeti• Kendi Kendine Temizleme• Parammetreler : TOC, TIC, TC• EN1484 Standartlarına uygun• Dışarıdan numune ve kalibrasyon standardı okutabilme

AKM PROBU• Numune hazırlama ihtiyacı yok• Kısa ölçüm süresi• Reaktif ihtiyacı yok• Kalibrasyon ihtiyacı yok• Kabin içindeki mevcut SC1000’e doğrudan bağlanabilir. Ayrıca transmitter ihtiyacı yok.• Ölçülen numunenin renginden etkilenmez.

pH/ORP PROBU

• 2-14 pH arası ölçüm

LDO

• Optik Ölçüm Esası

İLETKENLİK SENSÖRÜ

• İndüktif Ölçüm Esası

Page 5: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

REFERANSLARIMIZ

REFERANSLARIMIZ

Sıra1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.

Son KullanıcıENKATRAKYA ELK. ÜRT. A.ŞİSKİ Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Ataköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Küçükçekmece Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Büyükçekmece Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Yenikapı Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Baltalimanı Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Tuzla İleri Biyolojik Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Şile (Kumbaba) Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Kadıköy Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Paşaköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Üsküdar Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Paşabahçe Atıksu Arıtma TesisiİSKİ Küçüksu Atıksu Arıtma TesisiORDU AATLÜLEBURGAZ AAT

Sıra18.19.20.21.22.23.24.

25.26.27.28.29.30.31.32.33.

Son KullanıcıÇANAKKALE GELİBOLU AATHATSU SAMANDAĞ AATİSU DİLOVASI AATTÜPRAŞ İZMİRİSKİADAPAZARI ŞEKER FABRİKASIIRAK –ERBİLIRAK- SÜLEYMANİYEPETKİM AAT (İZMİR)PETKİM KUVVET SANTRALİPOLAT ENERJİ (KÜTAHYA)Türkiye Şeker Fabrikaları (EMAF)PANCAR ENERJİ (İZMİR)MERSİN SODA SANAYİ (ŞİŞECAM)AZERSU (BAKÜ)FORD OTOSAN (İZMİT)Yozgat Atıksu Arıtma Tesisi

SAİS SCADA EKRANI

1. SİSTEMİN TANIMI

Bakanlık Atık su verilerinin izlenmesi ve izleme siste-minin otomatik, manuel kontrolünü sağlayan HACH analizörleri ve Schneider M221 PLC tabanlı sistemdir. Elde edilen veriler Bakanlık server sistemlerine gönderi-lir.

2. SİSTEMİN ÇALIŞMASI

Sistem aşağıdaki işlem ekrandan kontrol edilebilir ve izlenebilir. Kontrol Manuel ve Otomatik olmak üzere iki şekildedir. Manuel kumanda sadece test ve bakım amaçlı işlemler içindir. Sistemin normal çalışma şekli otomatiktir.

Otomatik çalışmada pompalar ayarlar kısmında verilen sürelerde dönüşümlü olarak çalışır. Yine Ayarlar-da verilen yıkama süreleri sonunda yıkama işlemi otomatik yapılır.

YIKAMA

Komut verildiğinde önce çalışan Peristatik pompa duracaktır. Yıkama işlemi önce V1 vanası üzerinden basınçlı su püskürtme ile (1.Faz), ardından V3 vanası yolu ile (2.Faz) temiz su basılarak yapılır. Her iki fazın parametreleri ayarlanabilir. 1. Fazda V1 vanasının açmasından 5 sn. önce V2 vanası açar, 5 sn. sonra temiz su pompası çalışır. 2.Faz süresi dolduğunda yıkama işlemi biter ve önce temiz su pompası durur, 1er saniye sonra V3 ve V2 kapanır.

Page 6: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

SAİS

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

22 Mart 2015 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 29303

TEBLİĞ

Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:

SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMLERİ TEBLİĞİBİRİNCİ BÖLÜM

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

SAİS

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

Page 7: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

SAİS

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

SAİS

Page 8: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

SAİS

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

SAİS

Page 9: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

SAİS

Ortalama Hata 0,3 0,2 1 5 veya 0,2mg/LDoğrusallık 0,2 0,1 0,2 2,5Tekrarlanabilirlik 0,2 0,1 0,5 2,5 veya 0,1mg/LNumuneden GelenMatriks Etkisi - - - 2,5Sapma 0,2 0,1 0,5 2,5Bileşik Performans Özel. 0,5 0,3 1,5 6

Sıcaklık

°C

İletkenlik

pHBirimi

Ölçüm AraYüzdesi

ÖlçümünYüzdesi

ÇözünmüşOksijen

pH

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

SAİS

Page 10: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

(3) Tüm cihazların kalibrasyonu, doğrulamaları ve bakımları için plan yapılır ve gerçekleştirilen kalibras-yonlar, doğrulamalar ve bakımlar bu plana işlenir. Bu planlar, referans çözeltilerin sertifikaları ve benzeri tüm kayıtlar kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklanmalıdır.(4) Kullanılacak tüm ölçüm cihazlarının tayin limitleri, tesisin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerleri karşılamalıdır.(5) Tesis, TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalibrasyon, bakım vb. işlemler için, planlanmış durma zamanı çizelgesi oluşturur. Sistemin çalışma ve durma zamanları, TS EN ISO 15839 sayılı standartta gösterildiği şekilde hesaplanır.

Performans testi

MADDE 16 – (1) Kullanılan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su Kalitesi - Su İçin HattaSensör-ler/Analiz Cihazı-Özellikler ve Performans Deneyi standardında belirtilen prosedüre göre performans testlerinin yapılmış olması gerekir.(2) Performans testi için, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sinde verilen rapor formatları kullanılır. Test sonucunda, ölçüm ve analiz cihazlarının aşağıdaki

özellikleri sağlaması gerekir.(3) Yukarıdaki tabloda belirtilen “Bileşik Performans Özelliği” değerinin, TS EN ISO 15839 sayılı standardın Ek-E’sine göre düzenlenen belgede bulunmaması halin-de, bu değer hesaplanırken; cihazın ortalama hata, doğrusallık, tekrarlanabilirlik ve sapma değerleri ile birlikte cihazın niteliğine göre çıkış direnci, besleme gerilimi, ortam sıcaklığı, ışık etkisi, örnek sıcaklığı, örnek akış hızı ve örnek basıncı gibi diğer etkiler de göz önüne alınarak hazırlanır.(4) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının performans testleri yapılarak kayıtları saklanır.(5) Tüm cihazların performans testleri ilgili firma teknik servisi tarafından yapılır.

KalibrasyonMADDE 17 – (1) Kalibrasyonlar ve hesaplamalar TS EN ISO 8466-1 Analitik Metotların Kalibrasyonu, Değerlen-dirilmesi ve Performans Özelliklerinin Tahmini Bölüm 1: Lineer (Doğrusal) Kalibrasyon Fonksiyonunun İstatistik-sel Değerlendirilmesi Standardına uygun yapılır.(2) Tüm cihazların kalibrasyonları sertifikalı referans maddeler kullanılarak yapılır.(3) pH parametresi için kalibrasyon, 4-10 aralığında kapsayacak şekilde yapılır.(4) Oksijen için yapılan ölçümler, genellikle % 100’lük çözünmüş oksijen doygunluğuna kadar doğrusal olduğundan, cihazların doygunluk derecesi % 0 ile % 100 arasında seçilir.(5) İletkenlik parametresi için atıksuyun niteliğine göre üretici/tedarikçi veya yüklenici tarafından uygun aralık-lardan biri belirlenir ve kalibrasyonu yapılır.(6) pH, ÇO ve İletkenlik ölçümleri için kalibrasyonlar; TS 9748 EN 27888 “Elektrik İletkenliği Tayini”, TS EN ISO 10523 sayılı “Su Kalitesi - pH Tayini”, TS 5677 EN 25814 “Çözünmüş Oksijen Tayini” standartlar veya diğer ulusal/uluslararası standartlar kullanılarak yapılır.(7) KOİ parametresi kalibrasyonu 10-1000 mg/L aralığın-da yapılır.(8) KOİ ve AKM ölçüm cihazlarının kalibrasyonları,

ulusal/uluslararası standartlar ile sertifikalı referans madde veya değeri bilinen referans madde kullanmak suretiyle yapılır.(9) SAİS Numune Alma Cihazı +4°C’de kalibreli olmalı ve her yıl kalibrasyonu tekrar edilmelidir.

Doğrulama

MADDE 18 – (1) Doğrulama testleri TS 5822-1 ISO 5725-1 sayılı Ölçme Metotları-nın ve Sonuçlarının Doğruluğu (Gerçeklik ve Kesinlik) Bölüm 1: Genel Prensipler ve Tarif-ler standardında belirtilen yöntemlerle yapılır.(2) Cihaz doğrulaması sonucunda, ölçülen

değerlerin ±%10 saptığı durumlarda kalibrasyon yenilenerek doğrulama testi tekrarlanır.

Bütünleşik karşılaştırma testi

MADDE 19 – (1) Bütünleşik Karşılaştırma Testi; sistem-den SAİS numune alma cihazı ile İl Müdürlüğü gözetimin-de otomatik olarak alınan numunelerin Su Kirliliği Kont-rolü Yönetmeliği sektör tablosunda yer alan parametreler ile SAİS ölçümlerinin karşılaştırması amacıyla yapılır. Bütünleşik karşılaştırma testi için endüstriyel tesisler-den, 3 ayda 1 kez, evsel/kentsel tesislerden 6 ayda 1 kez numuneler alınarak yetkili çevre laboratuvarlarında analiz edilir. Analiz sonuçları İl Müdürlüğü’ne raporlanır. Raporlar kabin içerisindeki bilgisayarda pdf formatında

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulu-muna ilişkin usul ve esasları kapsar.Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi, 29/6/2011 tarih-li ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin (b) ve (c) bentleri ve 31/12/2004 tarih-li ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliğinin 54 üncü maddesine dayanıla-rak hazırlanmıştır.Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Alıcı Ortam: Hava, su, toprak ortamları ile bu ortam-larla ilişkili ekosistemleri,b) Askıda Katı Madde (AKM): Bir su numunesinde çökebi-len veya çökemeyen 1 mikron ve üzerindeki büyüklükte katı maddeleri,c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,ç) Bütünleşik Karşılaştırma Testi: SAİS kurulumu tamam-lanmış endüstriyel tesisler 3 ayda bir, evsel/kentsel tesis-ler 6 ayda bir olmak üzere SAİS ile eş zamanlı alınan numunelerin yetkili laboratuvara gönderilerek tesisin ilgili Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör tablosunda

yer alan parametrelerin tamamının analiz edilmesini,d) Çok Fazlı Sistemler: Yağlı, buzlu, katı partiküllü ve benzeri farklı yoğunlukta kısımlar içeren, fiziksel bileşimi heterojen olan atıksuyu,e) Doğrulama: Bir metodun sertifikalı referans madde ve/veya değeri bilinen çözeltilerle teyidini,f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,g) Kabin: Alıcı ortama deşarj noktasında yer alan ölçüm cihazlarının ve numunelerin dış şartlardan etkilenmesini önleyecek ısı yalıtımlı yapıyı,ğ) Kalibrasyon: Belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisini,h) Karşılaştırma: Aynı numunenin farklı bir laboratuvar-da ölçüm ve/veya analiz yapılarak aynı parametre sonuç-larının mukayese edilmesini,ı) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Bir su örneğindeki organik ve oksitlenebilir inorganik bileşikleri yükseltge-mek için gerekli oksijen miktarını ölçen su kalitesi ile ilgili göstergeyi,i) Kurulu Kapasite: Atıksu arıtma tesisinin proje onay dosyasında yer alan maksimum arıtabileceği atık su miktarını,j) Parametre: Ölçüm/analizi yapılan değişkeni,k) Performans Testi: SAİS’te yer alan ölçüm ve analiz cihazlarının TS EN ISO 15839 sayılı Su kalitesi - Su için hatta sensörler/analiz cihazı-Özellikler ve performans deneyi standardının güncel halinde belirtilen prosedüre göre gerçekleştirilen performans testlerini,l) Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS): Tesislerin çıkış suyunun alıcı ortama karışmadan hemen önceki nokta-da, sürekli ölçüm ve analizinin yapılıp, verilerin gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarıl-masını sağlayan sistemi,m) SAİS Proje Başvuru Dosyası: SAİS kurulmadan önce kurulum yapacak tesis tarafından bu Tebliğde yer alan bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanmış dosyayı,n) Sertifikalı Referans Madde (SRM): İçerisindeki bir veya birkaç türün miktarı bilinen, yüksek saflıktaki kimyasal maddeyi,

o) Sistem Onay Dosyası: Bakanlıktan ön onay alan, kuru-lum ve kalibrasyonu tamamlanmış sistemlere ait bilgi ve belgeleri içeren dosyayı,ö) Sistem Onayı: Sistem Onay Dosyasının kabulüne müte-akip SAİS’in yerinde incelenerek Bakanlıkça onaylanma-sını,p) Standart Metot: Ulusal veya uluslararası kabul görmüş metotları,r) SAİS Numune Alma Cihazı: SAİS’le eş zamanlı olarak numune alabilen, dijital sinyal ile otomatik numune alabi-lecek kabiliyette, alınan numuneyi soğutarak koruyan, otomatik sıralı soğutmalı çoklu, TS ISO-5667-10 standar-dına uyumlu numune alma cihazı,s) Tesis: Atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğut-ma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden bütün işletmeleri,ş) Yerinde İnceleme ve Denetim: SAİS’in Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini,t) Yetkili Laboratuvar: 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ölçüm ve AnalizLa-boratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık-tan belge alan laboratuvarı,u) Yüklenici: SAİS’in kurulumunu yapan firmayı,ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

MADDE 5 – (1) Bakanlık;a) SAİS kurulacak tesislerde; Proje Başvuru Dosyasını inceleme ve onay vermeye,b) Proje Başvuru Dosyası onaylanmış sistemlerde Sistem Onay Dosyasını inceleme ve onay vermeye,c) SAİS’te her türlü düzenleme, yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamayayetkilidir.

İl müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 6 – (1) İl müdürlüğü;a) Bu Tebliğdeki hususlar doğrultusunda, tesis yetkilileri ile birlikte SAİS’in kurulacağı numune alma noktası ve kabin yeri koordinatlarını belirlemeye,b) SAİS kurulan tesisi bu Tebliğ kapsamında yerinde incelemeye,c) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığında veya gerek görüldüğü takdirde otomatik alınmış olan numuneyi, koruma altına alarak yetkili laboratuvara ve

Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletilmek üzere mühürlemeye,ç) Bütünleşik karşılaştırma testi için otomatik numune alınması esnasında hazır bulunmaya ve numuneyi yetkili-laboratuvara iletilmek üzere koruma altına almaya, yerin-de ölçülecek parametreleri ölçmeye ve mühürlemeye,d) SAİS’te her türlü yerinde inceleme, denetim yapma ve yaptırım uygulamaya yetkilidir.Tesisin yükümlülükleri

MADDE 7 – (1) Tesis;

a) Bu Tebliğin 9 uncu maddesindeki hususlara uygun olarak SAİS’in kurulacağı yeri İl Müdürlüğü koordinasyo-nunda belirlemekle,b) Kabin güvenliğinin sağlanması ile ilgili her türlü tedbi-ri almakla,c) SAİS’i ve ilgili tüm cihaz ve ekipmanları bu Tebliğde belirtilen hususlara uygun olarak kurmak veya kurdur-makla,ç) Tüm sistemin bakım ve onarımını düzenli olarak yaptı-rarak, sürekli ve hatasız çalışmasını temin etmekle,d) Bu Tebliğin hüküm ve esaslarının takip edilmesi ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için tesis bünyesinde çalışan en az bir personeli SAİS’ten de sorumlu teknik personel olarak görevlendirmekle,e) SAİS teknik personelinin, kabin içerisindeki tüm cihaz-lara ait kullanıcı eğitimlerini ve Bakanlıkça verilen Su veAtıksudan Numune Alma Eğitimi’ni SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisinde almasını sağlamakla,f) Çalışanların mesleki riskler konusunda bilgilendirilme-sini, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimini yetkilendiril-miş eğitim kurumlarından ya da ilgili konuda yeterliliği olan kuruluşlardan almasını sağlamakla,g) TS EN ISO 15839 sayılı standarda uygun olarak kalib-rasyon, bakım, performans testi ve benzeri işlemler için plan yaparak çizelge oluşturmak, söz konusu çizelgeyi kabinde bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,ğ) Tüm cihazların performans testlerini, kalibrasyonları-nı ve doğrulamalarını yapmak ve/veya yaptırmakla, kayıtları muhafaza etmekle,h) SAİS’e iletilen ölçüm değerleri sınır değerleri aştığın-da, otomatik alınmış olan numuneyi, İl Müdürlüğü gözeti-minde yetkili laboratuvara Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına iletmekle, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeli-ği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmakla ve masrafları karşılamakla,ı) Bütünleşik karşılaştırma testi için İl Müdürlüğü gözeti-minde otomatik alınan numuneyi yetkili laboratuvaraile-terek Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablo-sunda yer alan tüm parametrelerin analizini yaptırmak-la, sonuçlarını pdf formatında kabin bilgisayarında uzak-tan erişime açık biçimde bulundurmakla,i) Sistemin sürekli ve sorunsuz çalışabilmesi için tüm sistemin bakım ve onarımını periyodik olarak en az altı ayda bir yaptırarak, sistemin düzenli olarak çalışmasını

temin etmek ve ilgili belgeleri kabin içerisinde yer alan bir dosyada ve sistem yazılımında saklamakla,j) Tesisinde yer alacak SAİS ile ilgili; kurulum ve işletime dair her türlü bilgi ve belgeyi kayıt altına almak ve hazır bulundurmakla,k) Analizlerde kullanılacak cihazlara ilişkin ölçüm aralık-ları, TS EN ISO 15839 standardına göre performans testlerinin yapıldığına dair sertifika, belge veya raporları yüklenici firmadan temin etmekle,l) Cihazların fotometrik, kolorimetrik, titrimetrik gibi ölçüm yöntemine ilişkin Türkçe bilgileri yükleniciden temin etmekle,m) Cihazların tüm işlevlerine ilişkin Türkçe kullanma talimatlarını temin etmekle,n) Cihazlarda kullanılacak tüm sarf malzeme, yedek parça ve reaktif bilgileri temin ederek muhafaza etmekle,o) Reaktiflerin saklama sürelerini ve bunların saklanma-sı için gerekli olan her türlü cihaz ve ekipmanlara ilişkin bilgileri muhafaza etmekle,ö) Cihazın çalışması esnasında ölçüm sonuçlarını etkile-yecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik girişimler, sınır değerler ve bunların önlenmesine dair yapılan tüm işlem-lerle ilgili bilgileri tedarik ederek muhafaza etmekle,p) Bu Tebliğde adı geçen tüm standartların en güncel halini kullanmakla,r) Tüm kayıtları en az beş yıl boyunca saklamakla,s) Hizmet alımı yoluyla sağladığı tüm iş ve işlemlerden,Bakanlığa karşı yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAİS Kurulum Esasları

SAİS numune alma noktası ve kabin yerinin belirlen-mesiMADDE 8 – (1) Numune alma noktası, 10/10/2009 tarih-li ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirlili-ği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodla-rı Tebliği ve TS ISO 5667-10 sayılı AtıksulardanNumune Alma Kılavuzu’nda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak, arıtma tesisi çıkış suyunun verildiği hat üzerinde seçilir.(2) Numune alma noktası seçilirken, çözünmüş gaz ve uçucu maddeler analizi etkileyebileceğinden, herhangi bir türbülansın meydana geldiği nokta numune alma noktası olarak seçilmez. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, türbülansın meydana geldiği noktadan ileride bir yerde belirlenir.(3) Numune alma noktası, tesis çıkış suyunun bütününü temsil edecek şekilde belirlenir. Numune alma noktası ile analiz ve ölçümlerin yapılacağı kabinin arası mümkün olan en kısa mesafede olmak zorundadır.(4) Tesise ait sistemin diğer kısımlarından kaynaklanabi-lecek ters akışın numune alma noktasında kirlenmeye sebebiyet vermediğinden emin olunur.

(5) Çözünmüş kirleticiler, katılar, uçucu maddeler veya yağlı yüzey katmanlarının oluştuğu hallerde bu birikinti-leri bertaraf edecek, geçerli ve temsil özelliği bulunan numuneler elde etmek üzere tasarlanmış numune alma sistemleri kullanılır.(6) Tesis içinde arıtma tesisi çıkış suları haricinde seyrel-meye sebebiyet verecek, yağmur suyu tahliye kanalları veya şehir içi içme suyu şebekesi haricinde işletmeye ait ayrı bir sanayi şebekesi veya soğutma amaçlı suların tahliyesinin yapıldığı sistemler var ise bu sistemler kroki üzerinde belirtilerek İl Müdürlüğüne ibraz edilir. Numune alma noktası, suyun akış yönünde, bu suların karıştığı karışımından önce bir noktada tespit edilir.(7) Numune alma noktası, tesis içerisinde arıtılmamış atıksuyun numuneye karışma ihtimali dikkate alınarak seçilmelidir.(8) Yukarıda belirtilen hususların kontrolü İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Kontrol sonrasında numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından onay verilir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre daha önceden kurulmuş olan numune alma bacalarının kullanılması planlandığı durumlarda da İl Müdürlüğünce yeniden aynı incelemeler gerçekleşti-rilerek onayları alınır.(9) Çevre iznine tabi olup, tesisten çıkan atıksularını herhangi bir arıtmaya tabi tutmadan doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden veya ön arıtma yapan soğutma suları, derin deniz deşarjı, ısı transferi ve benzeri tesisler için numune alma noktası, tesise ait atıksuyun deşarj hattı üzerinde ve alıcı ortama karışmadan hemen önce belirlenecek en uygun noktada seçilmelidir.

Numune alma sistemi için genel şartlar

MADDE 9 – (1) Numuneler, herhangi bir değişikliğe uğramaması için, TS EN ISO 5667-3 sayılı Su Kalitesi - Numune Alma - Bölüm 3: Su Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması İçin Kılavuzun 3 üncü maddesin-de belirtilen esaslara uygun olarak alınır.(2) Numune alma hattının iç çapı en az 25 mm olmalıdır.(3) Meteorolojik şartların su kalitesinde yol açabileceği değişiklikler dikkate alınarak gerekli tedbirler alınır.(4) Paslandırıcı ve aşındırıcı sıvılardan numune alınırken bu şartlara dayanabilecek yapıda malzemeler kullanılır.(5) Atıksuyun içeriğine bakılmaksızın, numune alma noktası ile kabin arasında, teflon/paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemeden üretilmiş borular kullanılır ve bu borular ısı yalıtımı malzemesiyle kaplanır. İzleme siste-minde kullanılan diğer kısımlarda da korozyona karşı dayanıklı malzeme kullanılır. Söz konusu boru hattı, hare-ket etmeyecek şekilde sabitlenir.(6) Hat boyunca ve ölçüm kabininde faz ayrışmasının engellenmesi amacıyla, su 0,5 m/sn ile 1,0 m/sn aralığın-da bir hızda pompalanmalı ve bu hız verisi elektromanye-tik debimetre ile ölçülmeli, sistem yazılımından sürekli izlenebilmelidir.

(7) Numune alma hattı boyunca, özellikle dirsek ve boru-ların bağlantı yerlerinde, numunenin kirlenmesine sebep olabilecek malzemeler kullanılmaz.(8) Numune alma hattı kolayca temizlenebilmeli, pürüz-süz yüzeyli olmalıdır. Yıkama aşamasında, kirli su hattı ile temiz su hattı birbiriyle temas etmemelidir. Sistemde-ki temiz su hattından numune alma noktasına ters akış ile temiz su deşarjı yapılarak, boru ile filtrenin de temiz-lenmesi sağlanmalıdır. Akışı olumsuz yönde etkileyebile-cek bağlantıdan kaçınılmalı, dirsek sayısı asgari sayıda tutulmalıdır.(9) Çok fazlı sistemlerden gelen sulardan numune alınma-sı durumunda ortaya çıkacak sorunlara karşı gerekli tedbirler alınır.(10) Tüm borular alınan atıksu ile tamamen doldurulur. Bakım, kalibrasyon ve tamir gibi sistemin durduğu durumlarda atıksu en az 5 dakika sistemden geçirildik-ten sonra sistemin analiz ve ölçüm yapmaya başlaması sağlanır.(11) Numune alınacak noktanın derinliği TS ISO 5667-10 sayılı Atıksulardan Numune Alma Kılavuzu dikkate alına-rak belirlenir.(12) Büyük partiküllerin neden olacağı muhtemel tıkan-maları önlemek üzere numune alma sisteminde filtre/elek kullanılır. Söz konusu filtre veya elekler AKM parametresi ölçümlerini etkilemeyecek dizaynda, gözenek çapı 0,5-1,5 cm olacak şekilde teşkil edilir.(13) Atıksuyun akış hızının sabit olması için akış hızı ayarlanabilen, frekans konvertörlü bir tanesi yedek olmak üzere iki adet peristaltik ve benzeri pompa kullanı-lır. Dalgıç pompa kullanılmayacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Atıksu İzleme Sistemi

SAİS genel özellikleri

MADDE 10 – (1) SAİS ile; bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin çıkış suyunda sürekli ve otomatik olarak pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, debi, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) paramet-releri ölçülerek sonuçları periyodik ve gerçek zamanlı olarak Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. SAİS, Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde ilave parametre-ler ölçülmesine imkan verecek şekilde tasarlanır.(2) SAİS başlıca şu kısımlardan oluşur;a) İçerisinde analiz ve ölçümlerin yapılacağı, cihaz ve ekipmanların yer alacağı ve taban alanı içten içe en az 8 m2olan bir adet kabin,b) Numune alma hattı, kabin içi ölçüm hattı ve kabin çıkış hattı,c) Akış hızını ayarlayabilen, frekans konvertörlü 1 tanesi yedek olmak üzere 2 adet peristaltik vb. dalgıç harici pompa,ç) Üzerinde sürekli izleme için kullanılacak en az 6 adet

sensör yuvası, yukarı akışlı bir adet sütundan oluşan takılıp çıkarılmaya imkan veren çoklu sensör sistemi,d) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen veya çoklu sensör sistemine monte edilebilen KOİ parametresi ölçüm cihazı,e) Kabin içi ölçüm hattı üzerinde yer alabilen, çoklu sensör sistemine monte edilebilen veya tesis çıkış suyuna direk daldırılan AKM parametresi ölçüm cihazı, (eğer kabin dışında çıkış suyuna daldırılan AKM cihazı kullanılacak ise bir kamera ile görüntülenebilmeli ve görüntüler kabin bilgisayarına aktarılabilmelidir.)f) SAİS Numune Alma Cihazı,g) Ölçüm cihazlarından gelen verileri bilgisayara iletebi-lecek özellikte bir kontrol ünitesi veya üniteleri,ğ) Verileri depolayabilecek ve merkeze iletebilecek özellik-te, yeterli donanıma sahip bir adet bilgisayar veya veri iletimini sağlayacak sistem, tarayıcı özellikli yazıcı,h) Verilerin, Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılmasını sağlayacak internet hattı ve bağlantı için gerekli dona-nım.(3) Tüm sistem kurulurken, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği göz önünde bulundurulur.(4) Debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olup suyu ısı transferi amaçlı soğutma ve benzeri kullanarak doğrudan bir hat üzerinden deşarj eden tesisler; pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, sıcaklık ve debi parametrelerini bu Tebliğ hükümlerine göre izlemekle yükümlüdür. KOİ, AKM ve SAİS Numune Alma Cihazını sistemlerine entegre etmek zorunlulukları yoktur.

SAİS sinyal durumları ve sınır değerler

MADDE 11 – (1) SAİS ile alınacak numunelerin alınacağı sinyal durumları, sınır değerler, verilerin iletimi ve ayrın-tılı diğer teknik hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Kabin özellikleri

MADDE 12 – (1) Kabin numune alma noktasına mümkün olan en yakın mesafeye kurulur.(2) Kabinde sıcaklık kontrolünü ve havalandırmayı sağla-yacak invertör klima bulunur. Söz konusu klima elektrik tasarrufu gözetilerek seçilir.(3) Kabin, ısı ve su yalıtımını sağlamak için uygun malze-meyle kaplanır.(4) Kabin, bir subasman üzerine oturtulur ve sabitlenir.(5) Kabinde kolay ulaşılabilecek bir yerde, kabin boyutla-rına uygun hacimde, yangın tüpü bulunur.(6) Olası bir su taşmasında cihazları korumak için, kabin tabanında ölçüm hattının olduğu ıslak zemin ile bilgisa-yar ve kuru sistemin olduğu kuru zemin arasında taban-da en az 10 cm kot farkı bulunmak zorundadır. Bu Tebli-ğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan kabinlerde bu şart aranmaz.(7) İstasyonun ve cihazların yıldırımdan zarar görmemesi için paratoner bulunur.

(8) Elektrik kesintilerine karşı, pompa ve klima hariç bütün sistemi en az 120 dakika besleyebilen kesintisiz bir güç kaynağı bulunur. Elektrik tasarrufu ile ilgili güneş paneli, atıksu akış hızından yararlanabilen tribün vb. çözümler düşünülerek gereken tedbirler alınır.(9) Kabin içerisinde kabin kapısının açıldığını Bakanlık merkezi veri tabanına iletebilecek bir sistem bulunur.(10) Kabin içerisinde sensörlerde meydana gelebilecek yapışkan çamur, biyofilm ve benzeri kirlenmeyi önleyebi-lecek şekilde otomatik basınçlı püskürtmeli yıkama siste-mi kurulur. Bu otomatik yıkama sistemi, yıkamaya başla-madan önce numune hattındaki atıksuyu otomatik olarak tamamen boşaltmalı ve sonrasında yıkama yapmalıdır.(11) Kabin içinde sıcaklık ve duman sensörü bulunur. Kabin içi sıcaklık verileri yazılıma aktarılır.(12) Kabin içerisinin izlenmesini sağlayan harekete duyarlı bir kamera sistemi bulunur. Bu kamera kabin kapısı açıldığında devreye girer. Kamera kabin içerisinde bulunan bilgisayara bağlanır ve kaydedilen veriler bu bilgisayarda en az bir yıllık geçmişi içerecek şekilde depolanır.(13) Bu Tebliğ yürürlüğe girdikten sonra kurulacak kabinlerin taban alanı içten içe en az 8 m2 olmak zorun-dadır.(14) SAİS’lerin kabin dış duvarında beyaz zemin üzerine lacivert yazı ile dikey yüksekliği en az 20 cm olacak şekil-de “T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI SÜREKLİ ATIKSU İZLEME İSTASYONU” yazısı ile 30x40 cm ebatlarında Bakanlık logosu yer alır.

Cihaz özellikleri

MADDE 13 – (1) Ölçüm ve analiz cihazlarının tümü ulusal/uluslararası standart ve metotlara göre ölçüm yapar.(2) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi-ne göre kurulması gereken debimetreden alınan ölçüm sonuçları sisteme aktarılır.(3) Cihazlar, atıksuyun özelliklerine uygun sıcaklık aralı-ğında çalışabilecek özellikte seçilir.(4) Cihazlar, Türkçe menülü olmalı, ölçüm verilerini kendi hafızasında saklayabilmeli ve sisteme veri aktarabilmeli-dir.(5) Çoklu sensör sisteminde akış suyunun atmosfer basıncına eşit basınçta olabilmesi için sistemin üzerinde bir miktar boşluk olmalıdır. Kolonun üstü elle açılabilir kapaklı olmalı, karşılaştırma yapılırken kullanılacak ölçüm probununsisteme takılabilmesi için veya fiziksel bir temizlik yapılabilmesi için bu kapak kullanılmalıdır.(6) Ölçüm sisteminde atıksuyun sürekli akışı için tahliye kanalı bulunur.(7) Sistemde SAİS Numune Alma Cihazı bulunur. Cihaz, sistemde herhangi bir ölçüm değeri Bakanlıkça belirle-nen sınır değeri aştığında dijital sinyal ile otomatik numune alabilmelidir. Cihaz, entegre soğutmalı hava sirkülasyon ünitesi içeren, aldığı numuneleri +4°C'de

koruyabilen sıralı çoklu numune alma özelliklerine sahip olmalıdır. Cihazın numune alma programı Bakanlıkça belirlenir.(8) Sınır değer aşıldığında SAİS Numune Alma Cihazı ile alınan numuneye İl Müdürlüğü haricinde tesis yetkilisi veya başka taraflarca müdahale edilemez. Söz konusu numunenin güvenliği kabin içi kamera kayıtlarından İl Müdürlüğünce kontrol edilir ve tutanak altına alınır. SAİS numune alma cihazı tarafından alınan numuneler İl Müdürlüğünce takip eden ilk iş günü içerisinde mühürle-nerek tesise teslim edilir. Alınan numunelerden biri yetki-lilaboratuvara, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ilgili sektör tablosunda yer alan tüm parametrelerin analizi yapılmak üzere, gönderilir. Sonuçlar numunenin alınma-sını müteakip en geç 1hafta sonra İl Müdürlüğüne ve Bakanlığa rapor edilir. Eş zamanlı alınan diğer numune ise Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bakanlığın gerekli görmesi ya da tesis tarafından analiz sonucuna bir hafta içerisinde itiraz edilmesi durumunda, numune Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında analiz edilir. Analiz sonuçlarında ihtilaf olması durumunda Bakanlık Çevre ReferansLaboratuvarında elde edilen analiz sonuçları geçerlidir.(9) SAİS Numune Alma Cihazı kabin dışında ise harekete duyarlı, gece görüşlü kamera sistemi ile izlenir ve kayıtla-rı yazılımda yer alır. Dijital kilit veya anahtar eklenerek güvenliği sağlanır.(10) Çoklu sensör sisteminde yer alan sensörler sisteme yataya mümkün olan en yakın açı ile takılır. Atıksuyunni-teliği ve sektörel özellikler dikkate alınarak ileride izlen-mesi istenecek parametrelere ait sensörlerin entegrasyo-nu dikkate alınır. Sensör sisteminde yer alan her bir sensör altı saatte bir beş dakika boyunca otomatik olarak yıkanır. Yıkama temiz su veya su-hava karışımı ile basınçlı püskürtme şeklinde yapılır ve su tasarrufu göz önünde bulundurulur. Temiz su hattı girişinde filtre olmak zorundadır.(11) Filtre ünitesi, numune alma hattı ve çoklu sensör sisteminin temizliği; haftada bir kez 20 dakika boyunca ters akış ile temiz su geçirilerek otomatik olarak yapılır.(12) AKM, KOİ ölçüm cihazlarının temizlik ve bakımı; kullanım kılavuzlarında tarif edilen periyodik bakım prosedürüne uygun şekilde yapılır, kayıt altına alınır.(13) Atıksuyun niteliğine göre yıkama sisteminin yeterli olmaması durumunda problar temizlik maddesi ile yıkanır ve/veya temizlemede fırça kullanılır. Yapışkan çamur oluşumunun engellenememesi halinde ise kimya-sal veyaultrasonik temizleme sistemi kullanılır.(14) Sezonluk çalışan ve üretim sezonu dışında atıksu deşarjı olmayan işletmeler için sezon dışındaki dönemde-SAİS’in korumaya alınarak cihazların bekleme dönemin-de bozulmamalarını sağlayacak uygun koşulların hazır-lanması gerekmektedir. Söz konusu tesisler için tesisin devreye alınacağı ve kapatılacağı zamanın Bakanlığa bildirilmesi, SAİS’teölçüm kalitesi ve verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımında herhangi bir aksama-

ya mahal verilmemesi için gereken koşulların oluşturul-ması zorunludur.

Verilerin iletimi

MADDE 14 – (1) Tesiste, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılabilecek, SAİS’ten elde edilen verileri kaydedebile-cek, Bakanlık merkezine iletebilecek yetenekte bir sistem ve veri iletim yapısı bulunur. Bu sistemin, mevcut ölçüm ve analiz cihazlarının bağlı olduğu kontrol ünitesine veya ünitelerine bağlı olması gerekir.(2) SAİS’ten elde edilen verilerin Bakanlık merkezi veri tabanına aktarımı, Bakanlıkça belirlenen format kullanı-larak gerçekleştirilir.(3) Verilerin aktarımı sırasında kullanılan tüm sistemler; kesintisiz çalışabilecek, tesisteki sisteme yapılabilecek fiziksel müdahaleleri elektronik olarak tespit edebilecek, sistemin kapatılıp açılması durumunda, log kayıt girdile-ri yapabilecek ve veri kaybına neden olmayacak özellikle-re sahip olmalıdır.(4) Ölçüm cihazlarından elde edilen veriler, doğrudan veri iletimi yapacak sisteme aktarılmalıdır. Arada aktarılan verilere müdahale edilmesine imkan tanıyabilecek herhangi bir ünite bulunmamalıdır. Veri toplama sistemi-ne kaydedilen tüm veriler zamanları ile birlikte düzenli olarak depolanır ve beş yıl boyunca saklanır.(5) Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra kurulmuş ya da kurulacak olan sistemlerden veri toplama işleminde, dijital bağlantı protokolleri kullanılır. Bu Tebliğin yayım-landığı tarihten önce kurulmuş olan sistemlerde analog-bağlantıların dijital bağlantıya çevrilebilmesi için dönüş-türücü kullanılabilir. Bu durumda kullanılacak dönüştü-rücülerin çözünürlüğü en az 16 bit, karşılıklı okumaları-nın doğruluğu ise en az ±% 0,1 olur.(6) pH, Sıcaklık, Çözünmüş Oksijen, İletkenlik, Debi ve akış hızı ölçüm cihazları, 10-20 saniyelik periyodlarlaöl-çüm yapar. Ölçülen verilerin 5 dakikalık aritmetik ortala-maları Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ise tüm anlık veriler tutulur.(7) KOİ ve AKM parametreleri ölçüm periyotları; cihazla-rın ölçüm prensibine göre en az 5 dakikalık en fazla 1 saatlik aritmetik ortalamalar halinde Bakanlık merkezi veri tabanına aktarılır. Kabin yazılımında ölçüm anlık verileri saklanır.(8) Bakanlık ilerleyen dönemde periyodik ölçüm süresin-de değişikliğe gidebilir.(9) Ölçümü yapılan parametrelerle birlikte çoklu sensör sistemindeki numunenin akış hızı ile tesisin bakım-ona-rım, yıkama, kalibrasyon, enerji kesintisi ve benzeri durumlarda belirtilen veriler, veri tabanına kaydedilir.(10) Kabin yazılımı Bakanlıkça belirlenen sınır değer aşımlarını Bakanlık, İl Müdürlüğü ve tesis yetkililerinden belirlenen kişilere kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta ile haber veren özellikte olmalıdır.(11) SAİS üzerinde yapılan tüm değişiklik ve işlemler, değişikliğin türü, zamanı ve açıklaması ile birlikte veri

tabanında kayıt altına alınmalı, yazılımda görüntülene-bilmelidir.(12) Cihazlardan gelen tüm alarmlar, zamanları ile birlik-te veri tabanında kayıt altına alınır.(13) SAİS’te yer alan bilgisayar ve cihazların zaman ayar-larına müdahale edilemez ve gerekli tedbirler alınır.(14) Tüm veri aktarım sistemi, ileride başka model ve özellikte cihazların istasyona eklenebileceği düşünülerek tasarlanır.(15) Ölçülen değerler istasyon içerisinde kurulu olan bilgisayarın ekranında sürekli olarak görülmeli ve sistem yazılımı, verileri sürekli olarak Bakanlığa iletebilecek yetenekte, kolay anlaşılabilir ve Türkçe olmalıdır. Verile-rin gönderilemediği internet kesintileri, Bakanlık sunucu-larındaki bakım ve benzeri durumlarda; yazılım üretilen tüm verileri, zaman sırasına uygun şekilde kayıpsız olarak Bakanlığa gönderebilecek yetenekte olmalıdır.(16) Kullanılan yazılım; beş dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyodlarda raporlama yapacak ve raporları grafik olarak gösterebilecek yetenekte olmak zorundadır.(17) Yazılım, çıktı alabilme özelliğine sahip olacaktır.(18) Veri ve ölçüm güvenliği hususunda tesis gereken tedbirleri alır.(19) SAİS’te toplanan veriler Bakanlık merkezi veri topla-ma servisleri ile iletişime geçecek yapıda tasarlanmış olmalıdır.(20) Herhangi bir sebeple veri iletiminin sağlanamadığı durumlarda, 72 saat içinde sorun giderilerek, veri kaybı olmaksızın veriler Bakanlık merkezi yazılımına gönderilir.(21) Tesis faaliyette olduğu süre içerisinde aylık en az %80 geçerli veri gönderme yüzdesini sağlamalıdır.(22) Bakanlığın, tesislere ait kabin bilgisayarına uzaktan erişimi sağlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Performans Testi, Kalibrasyon, Doğrulama veBütünleşik Karşılaştırma Testi

Genel hususlarMADDE 15 – (1) Cihazların kalibrasyonları, doğrulama-ları ve performans testleri yapılmalıdır. Tesis; tüm cihaz-ların performans testlerini ilk kurulum esnasında ve kalibrasyon veya doğrulamalarla hassasiyet kayıpları tespit edildiğinde yapar/yaptırır. Tesis, tüm cihazların kalibrasyonlarını yılda bir ve gerektiğinde, doğrulamala-rını ise ayda bir yapar/yaptırır. Bu işlemlerden sonra bir rapor düzenlenerek kabin içerisinde bulunan dosyada ve sistem yazılımında kayıtlar, sertifikalar ve benzeri saklanmalıdır. (2) SAİS sorumlu teknik personeli Bakanlıkça verilen numune alma sertifikasına sahip olmalıdır, sertifikaya sahip değil ise SAİS kurulumunu müteakip bir yıl içerisin-de temin etmelidir.

saklanır ve Bakanlığın uzaktan erişimle raporlara ulaşı-mı sağlanır. Raporda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği sektör sınır değerleri ile otomatik alınan numunenin SAİS ölçüm sonuçları ve laboratuvar analiz sonuçları bir arada yer almak zorundadır. Tesis, Bütünleşik Karşılaştırma Testi numunesine ait anlık SAİS ölçüm değerlerini sistem-den alınan bir çıktı ile raporda yer almak üzere yetkili laboratuvara verir.

ALTINCI BÖLÜM

Kurulum ve Kabul İşlemleriSAİS proje başvuru dosyası

MADDE 20 – (1) SAİS kurulumu yapacak tesis, başvuru dilekçesi ile birlikte aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile Proje Başvuru Dosyasını hazırlar. Proje Başvuru Dosya-sında;a) Numune alma noktası ve kabinin yeri için İl Müdürlüğü tarafından verilen onay belgesi,b) Ölçüm problarının/cihazlarının Türkçe olarak çalışma prensibi, dayandığı ulusal/ uluslararası standartları gösteren metot seçimi ile cihazı tanıtan diğer doküman-lar,c) SAİS Numune Alma Cihazı teknik özellikleri ve sertifi-kası,ç) Önceden kurulumu tamamlanmış SAİS’lerde ilave probların, ölçüm cihazlarının (KOİ, AKM) ve SAİS numune alma cihazının sisteme entegrasyonuna ilişkin bilgiler,d) Tesisin geriye dönük 1 yıllık iç izleme verileri, atıksu karakteri ve girişim unsurları,e) Yazılım ve veri aktarımına ilişkin tasarım,ile ilgili tüm bilgiler yer almak zorundadır.

BaşvuruMADDE 21 – (1) SAİS kurulumu bu Tebliğce zorunlu olan tesisler, 19 uncu maddede belirtilen bilgi ve belgelerle Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar. SAİS ile ilgili başvurular Bakanlık tarafından değerlendi-rilir. Eksiklik tespit edilmesi halinde başvuru reddedilir. Tesis tüm belgeleri tamamlayarak yeniden başvuru yapar.(2) Eksiklikleri bulunmayan veya eksikliklerini tamamla-mış olan tesislere, Bakanlıkça dosya onayı verilir.(3) Dosya onayı almış tesis SAİS kurulumunu en geç 60 gün içerisinde tamamlar.(4) SAİS istasyon kurulumu tanınan süre içerisinde tamamlandıktan sonra 30 gün süre ile kalibrasyon, karşılaştırma ve doğrulama çalışmaları yapılarak kuru-lum için gerekli tüm işlemler tamamlanır. Karşılaştırma çalışmalarıSAİS’te ölçülen tüm parametrelerin yetkili bir laboratuvarla haftada 2 kez eş zamanlı olarak, toplam 8 kez ölçüm ve analiz edilmesidir. Karşılaştırma sonuçları 21 inci maddede belirtilen sistem onay dosyasında Bakanlığa sunulmak üzere yer alır.

SAİS sistem onay dosyasıMADDE 22 – (1) Kurulumu tamamlanmış ve 30 gün süre ile kalibrasyonu yapılmış SAİS’lerin Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıları yapılabilmesi için tesis tarafın-dan Bakanlığa sunulmak üzere Sistem Onay Dosyası aşağıdaki bilgi ve belgeleri içerecek şekilde hazırlanır:a) Tüm cihazların performans testleri, kalibrasyonları ve doğrulamaları,b) Veri kalitesi ve güvenirliği için numunelerin SAİS’te ölçülen tüm parametrelerde yetkili bir laboratuvarlahaf-tada 2 kez eş zamanlı karşılaştırma çalışmaları,c) Bakanlık merkez yazılımına veri aktarımına ilişkin prosedür,ç) SAİS Numune Alma Cihazı örnek numune alma çalış-maları,d) SAİS yetkili personelinin aldığı eğitimler,e) Önceden kurulan SAİS’lere ilave ölçüm cihazları ve SAİS numune alma cihazı entegrasyonu ile ilgili belgeler yer alır.

Sistemin yerinde incelenmesi ve sistemin onayıMADDE 23 – (1) Sistem Onay Dosyasını Bakanlığa sunan tesislere kurulan SAİS, Bakanlıkça ve/veya İl Müdürlüğünce yerinde incelenir.a) Yerinde inceleme, SAİS’in; iç ve dış özelliklerinin, cihaz, alet ve ekipmanlarının, işletiminin, teknik personelin yeterliliğinin, dokümanlarının, kayıtlarının, veri güveni-lirliğinin ve ölçüm kalitesinin, Bakanlık merkezi veri tabanına bağlantıların, yazılımın yerinde ve uygulamalı olarak değerlendirilmesini ve bu Tebliğ hükümlerine uygunluğunu kapsar.b) İnceleme sırasında Bakanlık/İl Müdürlüğü görevlileri-ne her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi ve inceleme komisyonunca gerekli görülen analiz ve ölçümlerin yapıl-ması zorunludur.c) İncelemelerde tesis yetkilisi, SAİS sorumlu personeli ve yüklenici firma yetkilisi hazır bulunur.ç) İncelemelerde, Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü yetkilile-ri tarafından sistemin uygunluğu kontrol edilir. Tespit edilen hususlar; Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü, tesis yetkilisi ve yüklenici firma olmak üzere en az üç kişiden oluşan komisyon ile tutanak altına alınır. İl müdürlüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildirilir. Kurulumu tamamlanan sistemlerin Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafın-dan verilir.d) İnceleme sonucunda eksiklik tespit edildiyse, il müdür-lüğü tarafından resmi yazı ile tesise ve Bakanlığa bildiri-lir. Tesis bir ay içerisinde eksikliğini gidermelidir. Eksik-likleri giderilen sistemler gerekli hallerde yeniden denet-lenir. Bakanlık merkez yazılımından verilerinin kesintisiz en az on gün süresince izlenmesini müteakip, sistem onayları Bakanlık tarafından verilir.e) Belirtilen süre içerisinde eksiklikler tamamlanamamış veya yine eksiklik tespit edilmişse sistemin onayı yapıl-

maz. Bu durumda tesis, revize Proje Başvuru Dosyasını hazırlar ve Bakanlığa sunar.

YEDİNCİ BÖLÜM

Cezai İşlemler ve YaptırımCezai işlemler ve yaptırım

MADDE 24 – (1) SAİS ile ölçülen parametrelerin ölçüm sonuçlarında, veri iletiminde veya numunelerle ilgili herhangi bir değişiklik yapıldığı tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.(2) SAİS kurmakla yükümlü tesisler kurulum işlemlerini bu Tebliğde belirtilen süre içerisinde tamamlamaz ise Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son HükümlerGenel güvenlik önlemleri

MADDE 25 – (1) SAİS’lerin kurulması, işletilmesi ve bakımı aşamalarında TS EN ISO 5667-1 sayılı Su Kalite-si - Numune Alma - Bölüm 1: Numune Alma Programları-nın ve Numune Alma Tekniklerinin Tasarımına Dair Kılavuzun 4 üncü maddesinde belirtilen genel güvenlik önlemleri alınır.(2) Herhangi bir sebeple sistemden numune alınmasının gerektiği durumlarda, tüm güvenlik önlemlerinin alındı-ğından emin olunur.(3) İlgili sağlık ve güvenlik mevzuatında belirtilen husus-lara dikkat edilir.(4) Toksik sıvıların veya dumanların bulunabileceği ve patlayıcı buhar oluşabilecek durumlarda SAİS’inişletme-si ve bakımı aşamalarında gerekli tedbirler alınır.(5) Atıksuyun tahliye edildiği noktalar fiziksel erişimin zor olduğu ve uzak noktalarda bulunan borular veya açık kanallar şeklinde olabilir. Bu ve benzeri durumlarda, gerekebilecek güvenlik önlemleri özel donanımlar ile alınır.(6) Endüstriyel işlemlerde kullanılmış olan ve atıksuda bulunabilecek yağ gres, asidik ve bazik maddeler, yüksek oranda askıda katı madde veya alevlenebilir sıvılar ve gazlar gibi bazı bileşenlerin bulunabileceği durumlarda, olası kaza risklerinin önüne geçmek amacıyla kişisel koruyucu donanım, dış ortam kamerası, alarm ve benzeri güvenlik çözümleri kullanılarak gereken tedbirler alınır.(7) Tesisler, TS EN ISO 5667-1 sayılı, TS EN ISO 5667-3 sayılı ve TS ISO 5667-10 sayılı standartlarda yer alan ve bu Tebliğde belirtilmeyen diğer tüm güvenlik hususlarına uymakla yükümlüdür.

Debi ve parametrelerde değişiklik yapılmasıMADDE 26 – (1) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde

kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün’den daha düşük debili tesislere izleme sistemi kurulmasını sağlar.(2) Bakanlık SAİS’te izlenecek parametre sayısında değişik yapabilir.(3) Daha düşük debili tesislere kurulacak sistem veya izlenecek parametre değişikliğine ilişkin hususlar Bakan-lıkça belirlenir.İç izlemelerMADDE 27 – (1) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğinin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kentsel, evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular için numune alma sıklığını gösteren Tablo 1: Debiye göre numune alma sıklığı başlı-ğında belirtilen endüstriyel nitelikli atıksular ve kentsel - evsel nitelikliatıksuların iç izlemeleri, debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan tesislerde SAİS’in devreye alınması ve Bakanlık onayına müteakip ilgili tesis için kaldırılır.

SAİS geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığın 2012/24 sayılı Genelgesi ile arıtma tesisi çıkışlarına Gerçek Zamanlı Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu tamamlamış tesisler, bu Tebliğin yayımlan-dığı tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde bu Tebliğde yer alan hükümlere göre sistemlerini uygun hale getire-rek KOİ, AKM parametreleri için ölçüm cihazları ve SAİS Numune Alma Cihazını mevcut sistemlerine entegre etmekle yükümlüdür.(2) Atıksu debisi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan ve ilk defa SAİS kuracak tesisler, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, en geç 4 ay içerisinde arıtma tesisleri çıkışlarına bu Tebliğ hükümlerine göre SAİS kurmakla yükümlüdür.

YürürlükMADDE 28 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 29 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehirci-lik Bakanı yürütür.

SAİS TEKNİK BİLGİLER

1) Sürekli Atık Su İzleme Kabini neden alınmalı?

Cevap : 06.06.2011 tarihli 2011/14 sayılı Çevre ve Şehir-cilik Bakanlığı tarafından yayınlanan, “ Gerçek Zamanlı Uzaktan Atık Su İzleme Sistemi” çalışmalarına dair genel-ge gereğince, debisi 10000 m3/gün üzerinde olan tüm tesislerinin çıkışına kurulması esas alınarak zorunlu kılınmıştır.

2) Genelgenin son hali nedir? Değişikler nelerdir?

Cevap : Söz konusu genelge 22 Mart 2015 tarihli 29303 sayılı “Sürekli Atık Su İzleme Sistemleri Tebliği” (SAİS) ile yeniden düzenlenmiştir. Bu kapsamda; kabin taban alanı en az 8 m2 olacak şekil-de düzenlenmiş, “Kimyasal Oksijen İhtiyacı” (KOİ), “Askıda Katı Madde” ( AKM ) ölçüm parametleri eklenmiş, kabin içerisinde Kompozit Numune Alma Cihazı eklenme-si ve veri aktarımının “API” formatı ile yapılması talep edilmiştir.

3) KOİ Ölçüm Yöntemleri nelerdir?

Cevap : Firmamız KOİ ölçümünde 2 farklı yöntem kulla-nılmaktadır. Bunlar:I- UV Absorbsiyon Metodu (Spektrofotometrik Ölçüm Sistemi). Bu ölçüm KOİ probu ile yapılmaktadır.II- Çift Kademeli Oksidasyon Metodu. Bu ölçüm TOC Anali-zörü ile yapılmaktadır.

4) İşletmenize uygun olan KOİ ölçüm metodunun seçimi nasıl yapılmalıdır?

Cevap : Ölçüm yöntemi tercihindeki başlıca kriter, ölçülecek numunedeki evsel veya endüstriyel atık su yoğunluğudur. *Endüstriyel Atıksu yoğunluğunun %5 in altında olduğu ve çoğunlukla evsel atığın arıtıldığı tesislerde KOİ ölçümünde problu sistem tercih edilir. *Endüstriyel atıksu arıtma tesislerinde ise TOC analizörü ile KOİ ölçümü yapılır.

DİKKAT ! Endüstriyel çıkış atık sularında problu ölçüm herhangi bir şekilde organik karbon ihtiva etmemesine

karşın ölçüm yönteminden mütevellit (UV absorbsiyon) bir takım maddeleri TOC değerine dahil edebilmektedir. Aynı zamanda problu ölçüm ile tek karbonlu bileşiklerin (yağ, alkol veya şeker bazlı v.s) TOC ölçümleri yapılamamakta-dır. Bu sebeple endüstriyel atık çıkışı olan tesislerde TOC ölçümü hatalı olacağından Bakanlık sistemine hatalı veri iletilecek ve kullanıcılar cezai işlemle karşı karşıya kalabi-leceklerdir. TOC probunun kendini temizleme özelliği yok iken bu özellik analizörlerde mevcut olduğu ve TOC anali-zörünün laboratuvar standartlarında ölçüm yaptığı unutulmamalıdır.

5) Veri iletim protokolü ne şekilde sağlanacak?

Sürekli Atıksu İzleme Kabinlerinin, Çevre Bakanlığına veri iletimi API veri iletim protokolleri ile sağlanacaktır. Böyle-likle Çevre Bakanlığı’nın WEB tabanlı veri iletim sistemine uyumluluk sağlanmıştır.

6) Kabinlerin yazılımında ve elektrik otomasyonun-da ne gibi tedbirler alındı?

SAİS kapsamında yapılan tüm projelerinde PLC kullan-maktayız. : endüstriyel ve sık kullanılan bir çözüm olan PLC kullanımı ile yazılımsal veya donanımsal olabilecek tüm aksaklıkların ve problemlerin denenmiş bir sistem olması sebebiyle önüne geçilebilmektedir. Ayrıca sadece bilgisayar üzerindeki program ile yönetilen kabinlerde, kabin içerisindeki bilgisayar arızalandığında kabinin çalışması duracak ve bu durum işletme açısından sorun yaratacaktır. PLC kullanılan sistemlerde bilgisayar arıza-lansa bile kabin çalışmasına devam etmektedir.

7) Proje süreci nasıl ilerlemekte?

SAİS tebliğinin 20. Maddesi gereğince tarafınızdan hazır-lanması gereken “SAİS Proje Dosyasını” yerinde yapılan saha keşfine müteakip oluşturuyor ve başvurunuzda sizlere yarımcı oluyoruz. Bu zaman diliminde sizlere konu-sunda uzman proje mühendislerimiz ve müşteri yöneticile-rimiz ile teknik ve ticari destek sunuyoruz. Tarafınıza iletilecek Bakanlık onayının ardında kabul aşamasına dek geçecek tüm süreci yönetiyor, sizlere anah-tar teslimi bir proje sunuyoruz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Page 11: Hakkımızda SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ İŞLEYİŞİ°S-Kataloğu.pdfkabinlerin revizyonu hususunda yeni çözüm önerileri ile hizmet vermektedir. Hakkımızda SÜREKLİ

İkitelli OSB Mutsan San. Sit. M7 Blok No.: 56TR-34306 Başakşehir – İSTANBUL

Tel:+90 212 486 02 02 Fax:+90 212 486 03 30www.arsendustriyel.com • [email protected]