HẠ ĐƯỜNG HUYẾT Ở NGƯỜI CAO TUỔIbenhvienlaokhoa.vn/sites/bvlk_d7/files/ha_duong_huyet_o... · 2018-04-21 · KHÓ NHẬN BIẾT HẠ ĐƯỜNG MÁU Ở NGƯỜI CAO

HẠ ĐƯỜNG HUYẾT Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Bác sĩ: Nguyễn Ngọc TâmKhoa khám bệnh – Bệnh viện Lão khoa Trung ương

NỘI DUNG

1. Cơ chế bệnh sinh và lâm sàng có gì khác vớingười trẻ tuổi?

2. Các đối tượng nguy cơ dễ bị hạ đường máu

3. Điều trị với mục đích giảm thiểu nguy cơ hạ3. Điều trị với mục đích giảm thiểu nguy cơ hạđường máu

ĐÁP ỨNG CỦA CƠ THỂ VỚI HẠ ĐƯỜNG MÁU

ẢNH HƯỞNG CỦA TUỔI TRÊN ĐÁP ỨNG CỦA HỆ THỐNG HOCMON VỚI HẠ ĐƯỜNG MÁU

Trên đối tượng không mắc ĐTĐ:Nồng độ epinephrine tăng chậm hơn khi đáp ứng

với hạ đường máu ở người già so với người trẻ

Ngưỡng đường máu kích thích tăng hocmonglucagon và epinephrine ở người già (67-84 tuổi:2,8 mmol/l) thấp hơn ở người trẻ (25-30 tuổi: 3,3mmol/l)

Trên đối tượng mắc ĐTĐ: Mức độ dáp ứngcủa glucagon và epinephrine:Hạ đường máu trung bình (3,3 mmol/l): người già

chậm hơn người trẻ

Hạ đường máu nặng hơn (2,8mmol/l): giống nhau

TRIỆU CHỨNG CỦA HẠ ĐƯỜNG MÁU

ẢNH HƯỞNG CỦA TUỔI TRÊN TRIỆU CHỨNG CỦA HẠ ĐƯỜNG MÁU

NGƯỜI GIÀ GIẢM KHẢ NĂNG NHẬN BIẾT HẠ ĐM

12

14

10

8

6

4

2

0

Triệu chứngtự động: lo lắng, hồi

hộp, đói, vãmồ hôi, dễkích thích,

run.

**

Trung niên

(39-64 tuổi)Cao tuổi(≥65 tuổi)

Đường máu 2,8 mmol/l trong 30 phút

Bremer JP et al. Diabetes Care. 2009; 32 (8):1513-17

0Khởi đầu Hạ đường máu Hồi phục

12

10

8

6

4

2

0

Triệu chứnghệ thần

kinh: chóngmặt, ù tai, nhìn mờ, khó tập

trung, mệtxỉu

*

Khởi đầu Hạ đường máu Hồi phục

Trung niên

(39-64 tuổi)

Cao tuổi(≥65 tuổi)

KHÓ NHẬN BIẾT HẠ ĐƯỜNG MÁU Ở NGƯỜI CAO TUỔI

1. Triệu chứng không điển hình, chủ yếu là các triệuchứng thần kinh

2. Dễ bỏ qua chẩn đoán khi có triệu chứng giống nhưđột quỵ (chóng mặt, nhìn mờ,…), suy giảm nhậnđột quỵ (chóng mặt, nhìn mờ,…), suy giảm nhậnthức (rối loạn lo âu, thay đổi ý thức,...)

3. Bệnh lý sẵn có, đặc biệt là sa sút trí tuệ, khiến bệnhnhân không tự nhận biết được triệu chứng của hạđường máu

Yếu tốnguy cơ

SD insulin và/hoặc

sulfonylureas Polypharmacy

Tiền sử bị hạđường máu

Chế độ ăn

Tắc sonde dạdày dẫn lưu

qua da

Thời gianmắc ĐTĐ

dài

Yếu tốnguy cơhạ ĐM

Chế độ ănkhông ổn định: số lượng, thời

gian

Không có khảnăng đi chợ

và/hoặc chuẩnbị bữa ăn

Tập thể dục

Giảm chứcnăng thận

Giảm chứcnăng gan

Suy giảm nhậnthức

Rối loạn nuốthoặc hấp thu

HẬU QUẢ CỦA HẠ ĐƯỜNG MÁU

HỆ THẦN KINH

(TBMN, suy

HỆ TIM MẠCH

(rối loạn nhịp, (TBMN, suygiảm nhậnthức,…)

HỆ CƠ XƯƠNG KHỚP (ngã, gãy

xương, tai nạn,…)

(rối loạn nhịp, NMCT,…)

HẬU QUẢ CỦA HẠ ĐƯỜNG MÁU

HẬU QUẢ CỦA HẠ ĐƯỜNG MÁU

A.H. Abdelhafiz et al. Aging and Disease 2015, 6(2)

HẠ ĐƯỜNG MÁU VÀ CHỨC NĂNG NHẬN THỨC

CHỨC NĂNG

Hạ đườngmáu nặng làmgiảm nhận

Người caotuổi suy giảm

NĂNG NHẬN THỨC

giảm nhậnthức và sa súttrí tuệ

tuổi suy giảmnhận thức cónguy cơ cao bịhạ đường máu

ĐIỀU TRỊ NHẰM GIẢM THIỂU NGUY CƠ

Mức HbA1c mục tiêu Khuyến cáo theo nhóm của IDF

IDF - Managing Older People with Type 2 Diabetes Global Guidelines 2013

- HbA1c < 7% có thể là một dấu hiệu cảnh báo điều trị quá liều- Trong thực hành lâm sàng, nên tránh dường máu dưới 6

mmol/l (110mg/dl)

Khuyến cáo của hội lão khoa Hoa kỳ

HbA1c <7%

• NCT có “tình trạng chức năng tốt”

Brown AF, Mangione CM, Saliba D, et al. Guidelines for improving the care of the older person with diabetes mellitus. J Am Geriatr Soc. 2003;51(5 Suppl):S265–S280

HbA1c ≤ 8%

• NCT dễ bị tổn thương, kỳ vọng sống < 5 nămvà nhóm có nguy cơ cao hơn lợi ích nếu kiểmsoát quá chặt

Tổng trạng Kỳ vọng sống Mục tiêu A1c (%) (†)

ĐH đói(mg/dl)

ĐH trước khingủ (mg/dl)

Người cao tuổi có sức khỏe tốt (*)

Kỳ vọng sống dài

< 7,5% 5 - 7,2(90-130)

5 – 8,3(90-150)

Người cao tuổi có sức khỏe trung

Kỳ vọng sốngtrung bình,

< 8% 5 - 8,3(90-150)

5 ,6 - 10(100-180)

Đồng thuận ADA 2012 ở người cao tuổi

sức khỏe trung bình (**)

trung bình, gánh nặng điềutrị, dễ hạ ĐH, téngã

(90-150) (100-180)

Người cao tuổi có sức khỏe kém (***)

Kỳ vọng sống ngắn

< 8,5% 5,6 - 10(100-180)

6,1 – 11,1(110-200)

(*) Có ít hoặc không có bệnh mạn tính đi kèm, chức năng vận động và nhận thức tốt.(**) Có nhiều bệnh mạn tính đi kèm hay RLCN nhận thức nhẹ - TB, hoặc ≥ 2 sinh hoạt hằng ngày cần hỗ trợ.(***) Cần hỗ trợ chăm sóc dài hạn, hoặc gđ cuối của những bệnh mạn tính, hoặc RLCN nhận thức mức độ TB - nặng, hoặc ≥ 2 sinh hoạt hằng ngày phải phụ thuộc vào người chăm sóc.(†) Mức độ kiểm soát đường huyết có thể tích cực hơn theo khuynh hướng cá thể hóa nhưng phải giảm thiểunguy cơ hạ glucose huyết nặng hay lặp lại nhiều lần.

Kirkman MS.Diabetes in Older Adults: A consensus report. JAGS 2012.; 60:2342–2356.

LỰA CHỌN THUỐC ĐIỀU TRỊ ĐTĐ

LỰA CHỌN THUỐC ĐIỀU TRỊ ĐTĐ

LỰA CHỌN THUỐC ĐIỀU TRỊ ĐTĐ KẾT HỢP VỚI METFORMIN

LỰA CHỌN INSULIN

Hạn chế của regular human insulin

• Khởi phát tác động chậm

- Phải tiêm 30-45 phút trước bữa ăn

- Bất tiện cho bệnh nhân khi sử dụng

• Thời gian tác động dài

- Kéo dài đến 12 giờ

- Nguy cơ hạ đường huyết muộn sau ăn (4-6 giờ) và hạ đường huyết ban đêm

- Cần ăn thêm các bữa ăn nhẹ

Số phút sau bữa ăn

6 bệnh nhân đái tháo đường(ĐTĐ) típ 1 tiêm regular human insulin (0.1 đơnvị/kg) vào 5 phút trước bữaăn

6 người khỏe mạnh– nhóm đối chứng

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Insu

lin (

mU

/L)

4200 60 120 180 240 300 360

Khởi phát tác động chậm – đạt đỉnhtác động muộn (bất lợi vì gây tăngđường huyết sau ăn)

Thời gian tác động dài (nguy cơ hạ đường huyết muộn)

Pampanelli S et al. Diabetes Care. 1995; 18: 1452-1459.

Humalog® Mix 75/25TM KwikpenTM

Làm giảm HbA1c nhiều hơn đáng kể

Humalog Mix 75/25

(n-68)

Hb

A1

c (

%)

Insulin glargine

(n-67)

mụ

cti

êu

điề

utr

Thay đổi HbA1c từ lúc bắt đầu đến cuối nghiên cứu

% bệnh nhân đạt mục tiêu HbA1c < 7%

So sánh 02 phác đồ điều trị

• Humalog Mix 75/25 + Met 02lần / ngày

và• Insulin Glargine + Met

Th

ay

đổ

itr

un

gb

ình

củ

aH

bA

Humalog Mix 75/25

(n-71)

Insulin glargine

(n-71)

Tru

ng

bìn

h%

số

bện

hn

hân

đạt

mụ

c

*P=0.003 vs insulin glargine.+P<0.001 vs insulin glargine tại thời điểm cuối

• Nghiên cứu chéo, ngẫu nhiên,nhãn mở, đa trung tâm, trong32 tuần

• Trên 105 bệnh nhân đái tháođường týp 2 mới điều trị vớiinsulin

*Ref. Malone JK et al. Clin Ther. 2004; 26(12): 2034-2044.

Hạ đường huyết tổng cộng Hạ đường huyết ban đêm

Số cơn / bệnh nhân / 30 ngày Số cơn / bệnh nhân / 30 ngày

Humalog® Mix 75/25TM KwikpenTM

Tỉ lệ hạ đường huyết thấp

Humalog Mix 75/25+ + metformin (n=100)

Insulin glargine* + metformin (n=101)

*Ref. Malone JK et al. Clin Ther. 2004; 26(12): 2034-2044.

• Nghiên cứu chéo, ngẫu nhiên, nhãn mở, đa trung tâm, trong 32 tuần• Trên 105 bệnh nhân đái tháo đường týp 2 mới điều trị với insulin

* 1 lần/ngày trước khi đi ngủNS: không có ý nghĩa thống kê

p=0.041

p=0.788

NS

TÓM TẮT

Đáp ứng với hạ đường máu và ngưỡng đường máu

gây ra đáp ứng về triệu chứng và hocmon ở người

cao tuổi khác với người trẻ.

Tỷ lệ hạ đường máu không được nhận biết cao ở

người cao tuổi

Việc thay đổi mục tiêu điều trị được đồng thuận

Lựa chọn phương pháp điều trị cần dựa trên việc

xem xét toàn diện các yếu tố của người cao tuổi