Gyfeirnodi Harvard (Prifysgol Bangor)

1

Llyfrgell ac Archifau Prifysgol Bangor

Canllawiau ar gyfeirnodi: Harvard

J. Greene a V.Zarach, 2012. Diweddarwyd 2015.

Cynnwys

1. System gyfeirnodi Harvard tud. 2

2. Cyfeirnodi yn y testun tud. 2

3. Cyfeirnodi mewn rhestr o gyfeiriadau/llyfryddiaeth

tud. 4

4. 5.

Enghraifft o lyfryddiaeth Cefnogaeth gyda chyfeirnodi

tud. 9 tud.10

1. System gyfeirnodi Harvard

Dulliau cyfeirnodi Mae nifer o wahanol ddulliau cyfeirnodi, yn cynnwys dulliau a ddefnyddir yn eang er enghraifft Harvard, APA ac MLA, a dulliau sy’n benodol i bynciau arbennig neu gyfnodolion academaidd. Ym Mhrifysgol Bangor, bydd raid i chi ofyn i’ch tiwtor a’r Ysgol pa ddull cyfeirnodi y disgwylir i chi ei ddefnyddio. Mae gan y llyfrgell restr o ddulliau a argymhellir gan ysgolion unigol: http://www.bangor.ac.uk/library/help/documents/SchoolReferencingStyles.pdf

System gyfeirnodi Harvard: mae sawl fersiwn ar gael Mae yna ddau brif fath o Harvard: Harvard a Harvard (Safon Brydeinig). Ond nid oes un fersiwn cytunedig o’r naill ddull na’r llall, yn hytrach mae sawl amrywiad unigol ar gael. Er enghraifft, mae rhai fersiynau o Harvard yn rhoi dyddiad eitemau mewn cromfachau, a ddim mewn fersiynau eraill. Mae hwn yn fersiwn o Harvard a ddatblygwyd gan Lyfrgell Prifysgol Bangor. Rydym yn hapus i weithio ar y cyd ag Ysgolion a thiwtoriaid ledled y Brifysgol i ddatblygu fersiwn cytunedig o Harvard Bangor, mae croeso i chi roi eich sylwadau i’r awduron. h

ttp: //w

ww

.ba

ng

or.

ac.u

k/lib

rary

/help

/gu

ide

s

PWYSIG: Os ydych yn defnyddio system Harvard, gofynnwch i’ch tiwtor neu’r Ysgol os ydynt eisiau i chi ddefnyddio fersiwn penodol, neu a ydynt yn hapus i chi

ddefnyddio’r fersiwn hwn fel arweiniad.

2

2. Cyfeirnodi yn y testun

Cyfeirnodi awduron yn y testun

Scientists have long been concerned that human activities are causing global climate change (Leggett, 1990). Other scholars have made counter-arguments, such as arguing that “long term variations in earth’s temperature are closely associated with variations in the solar cycle length” (Friis-Christensen & Lassen, 1991, p.700). ). Subsequent scholars claimed that there were flaws in Friis-Christensen’s & Lassen’s graphs linking global warming with solar activity (Laut, 2003; Connor 2009), and “recent studies show that, in the most recent past (at least since approximately 1990), the solar influence on climate has not been a major contributor” (Patti et al., 2010, p.46).

Rhestr cyfeiriadau Connor, S. 2009. Sun sets on sceptics' case against climate change. The Independent, Monday 14th December. Ar gael yn: http://www.independent.co.uk/environment/climate-change/sun-sets-on-sceptics-case-against-climate-change-1839875.html. Cyrchwyd 25ed Mehefin June 2012. Friis-Christensen, E. & Lassen, K. 1991. Length of the solar cycle: an indicator of solar activity closely associated with climate. Science, 254 (5032), pp.698-700. Laut, P. 2003. Solar activity and terrestrial climate: an analysis of some purported correlations. Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, 65, pp. 801– 812. Ar gael yn: http://128.95.89.20/academics/classes/2003Q4/211/articles_optional/Laut2003_Graph_Errors.pdf. Cyrchwyd 25ed Mehefin 2012. Leggett, J.K. (gol.) 1990. Global warming: The Greenpeace report. Oxford: Oxford University Press. Patti, B., Guisande, C., Riveiro, I. Thejll, P., Cuttitta, A., Bonnano, A., Basilone, G., Buscaino, G. & Mazzola, S. 2010. Effect of atmospheric CO2 and solar activity on wind regime and water column stability in the major global upwelling areas. Estuarine, Coastal and Shelf Science, 88 (1), pp. 45-52. Ar gael yn: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272771410000958. Cyrchwyd 25ed Mehefin 2012.

Dyfynnu uniongyrchol ac anuniongyrchol Mae dwy ffordd o ddyfynnu cyfeiriad yng nghorff eich testun. Mae dyfynnu uniongyrchol yn defnyddio’r union eiriau o'r ffynhonnell wreiddiol (a elwir yn ddyfyniad), ac yn gosod y dyfyniad mewn dyfynodau. Enghraifft: “One of the most fundamental quantities in relation to the terrestrial climate is the sun's radiation.” (Friis-Christensen & Lassen, 1991, p.698). Mae dyfynnu anuniongyrchol yn defnyddio geiriau gwahanol i’r testun gwreiddiol, ac nid oes angen defnyddio dyfynodau. Mae’n bwysig iawn eich bod yn trosglwyddo syniadau o’r testun gwreiddiol yn eich geiriau eich hun, os nad ydych yn defnyddio dyfyniad uniongyrchol, gan fod ailddefnyddio geiriau gwreiddiol heb ddyfynodau yn llên-ladrad. Enghraifft: In the 1980s, there were reports of Arctic ice melting quicker than normal (Leggett, 1990, p.23).

Pedwar awdur neu fwy ("et al")

Dau awdur (gan nodi rhif tudalen, os dyfynnir o'u gwaith,

neu os yw'n berthnasol) Un awdur

Defnyddio semicolon i wahanu cyfeiriadau

3

Dyfyniadau dienw, dyfyniadau gan un neu fwy o awduron Dim awdur (Anhysbys, Blwyddyn, Tudalen/nau) *Enghraifft wedi ei llunio* Os nad yw hi’n bosibl gwybod pwy yw’r awdur, defnyddiwch Anhysbys. Enghraifft: The manuscript shows that weather always had extreme variations. (Anhysbys, 1617). Un awdur (Awdur, Blwyddyn) Enghraifft: Dramatic weather events in the 1980s led to global warming becoming a major political topic (Paterson, 1996). Dau awdur (Awdur1 ac Awdur2, Blwyddyn) Enghraifft: Human activities have led to increased emissions of greenhouse gases which contributes to global warming (Barry & Chorley, 2003, p.370). Pedwar awdur neu fwy (Awdur1 et al., Blwyddyn) Enghraifft: “It is not clear whether global warming will favour or reduce global ocean phytoplankton productivity in coastal areas.” (Patti et al, 2010, p.45). Rhestru sawl cyfeiriad (Awdur, Blwyddyn; Awdur, Blwyddyn) Wrth ddyfynnu mwy nag un cyfeiriad, defnyddiwch semi-colon i wahanu pob cyfeiriad . Enghraifft: The Intergovermental Panel on Climate Change (IPCC) was set up in 1988 (O’Riordan & Jager, 1996; Paterson, 1996). Dyfynnu gwaith gan yr un awdur ac o’r un flwyddyn (Awdur, Blwyddyna), (Awdur, Blwyddynb) Wrth ddyfynnu mwy nag un gwaith a ysgrifennwyd gan awdur mewn un flwyddyn, ychwanegwch lythyren at y flwyddyn. Enghraifft: The 1980s “saw the five hottest years in recorded history (Leggett, 1990a, p.3), and “...decline of glaciers in Europe and elsewhere” (Leggett, 1990b, p.23). (Figurau yn gywir yn 1990).

Cyhoeddiadau wedi'u golygu

Wrth gyfeirio at y cyhoeddiad cyfan, enwch y golygydd. Enghraifft: The book discusses community preparations for extreme weather (Bullock et al, 2009). Wrth gyfeirio at bennod mewn casgliad wedi ei olygu, enwch awdur y bennod yn unig. Enghraifft: “In these examples, local citizens created solutions…” (Schwab & Hohmann, 2009).

Dyfynnu eilaidd

Weithiau byddwch angen cyfeirio at awdur sydd wedi ei ddyfynnu mewn ffynhonnell arall. Yn ddelfrydol dylech ddefnyddio'r ffynhonnell wreiddiol (sylfaenol), ond os nad ydych yn gallu cael mynediad i’r ffynhonnell sylfaenol, gellwch ei ddyfynnu fel ffynhonnell eilaidd, gan ddynodi hynny’n glir fel a ganlyn: Enghraifft: The greenhouse effect was first discovered by Fourier, who reasoned that the Earth should be colder, but was warmed by the atmosphere, as “air traps heat, as if under a pane of glass”. (Fourier, 1822, dyfynnwyd yn Lever-Tracy, 2011). Sylwer: I ddynodi dyfynnu uniongyrchol eilaidd o fewn dyfyniad uniongyrchol, defnyddiwch ddyfynodau sengl. Enghraifft: “...Fourier had postulated that the earth was kept warm because ‘air traps heat, as if under a pane of glass’.” (Lever-Tracy, 2011, yn dyfynnu Fourier, 1822).

Dyfyniadau hwy Dylid rhoi dyfyniadau hir mewn paragraffau wedi’u mewnoli: Enghraifft: “It might be that most of us can live comfortably with the expected effects of climate

change, but that many millions who are particularly vulnerable will suffer disproportionately and it is not moral for us to let that happen.” (Sinclair, 2011).

4

3. Cyfeirnodi mewn rhestrau o gyfeiriadau/llyfryddiaeth

Llyfrau / E-lyfrau / Llyfrau wedi eu golygu / Llyfrau mewn cyfres Adolygiadau llyfrau Erthyglau mewn cyfnodolion / Erthyglau mewn e-gyfnodolion Erthyglau mewn papur newydd Traethodau hir Taflenni mewn darlithoedd Gwefannau Cynadleddau

Adroddiadau swyddogol / Deddfau Seneddol / Achosion Gweithiau sydd heb eu cyhoeddi Effemera Ffilmiau /Rhaglenni teledu Delweddau E-bost

tud.5 tud.6 tud.6 tud.6 tud.7 tud.7 tud.7 tud.7 tud.8 tud.8 tud.9 tud.9 tud.9 tud.9

Nodyn 1: Rhestr o ffynonellau a ddyfynnwyd mewn testun NEU restr o’r holl ffynonellau a ddarllenwyd? Mae rhestr cyfeiriad yn rhestr o ffynonellau yr ydych wedi eu dyfynnu yn y testun, a bydd rhai tiwtoriaid yn gofyn am y rhestr hon yn unig (er y gallant ddefnyddio enwau gwahanol). Mae llyfryddiaeth yn rhestr ehangach o'r darllen cyffredinol a wnaed ar gyfer eich traethawd, ac nid y ffynonellau a ddyfynnir yn y testun yn unig, a gall rhai tiwtoriaid ofyn am y rhestr hon yn ogystal â rhestr cyfeiriadau. Gofynnwch i’r tiwtor er mwyn gwybod beth yw eu gofynion.

Nodyn 2: Gweithiau a gyhoeddwyd yn yr un flwyddyn Lle bo mwy nag un dyfyniad ar gyfer awdur yn yr un flwyddyn, dylid ychwanegu llythyren at bob un o’r dyfyniadau, yn y drefn y maent yn ymddangos yn eich gwaith. Enghraifft: Olmek, B. 2009a.; Olmek, B. 2009b.; Olmek, B. 2009c.; etc. Os nad oes dyddiad, rhestrir y cyfeiriad heb ddyddiad yn gyntaf. Enghraifft: Scales, J. n.d.; Scales, J. 1876a.; Scales, J. 1876b. Mae ffynonellau a ysgrifennwyd gan un awdur mewn blwyddyn benodol bob amser yn cael eu rhestru cyn ffynonellau a ysgrifennwyd gan yr awdur ar y cyd ag awduron eraill, hyd yn oed os yw dyddiad y cyhoeddiad ar y cyd yn gynharach. Enghraifft: Jones, H. 2010.; Jones, H. & Williams, F. 2009.

Nodyn 3: Rhifau tudalennau Er ei bod yn fuddiol (ac yn angenrheidiol ar gyfer dyfyniadau uniongyrchol) i ddyfynnu rhifau tudalennau yng nghorff eich testun, ni ddylid cynnwys rhifau’r tudalennau yn eich llyfryddiaeth. Mae eithriadau, fel erthyglau cyfnodolion, penodau llyfrau ac adolygiadau llyfrau, lle mae’n rhaid i chi restru rhifau’r tudalennau perthnasol.

5

Llyfrau 1 awdur: Mitchell, A. 2005. Dancing at the Dead Sea: a journey to the heart of environmental crisis. London: Eden Project. 2 awdur: Issar, A.S. & Zohar, M. 2007. Climate change: environment and history of the Near East. 2nd ed. New York: Springer. Mwy nag un awdur (rhestrwch yr holl enwau, wedi'u gwahanu gan atalnodau, gydag "&" o flaen enw'r awdur olaf). Fry, J.L., Graf, H.-F., Grotjahn, R., Raphael, M. & Saunders, C. 2010. The encyclopedia of weather and climate change: a complete visual guide. Berkeley, California: University of California Press.

E-lyfrau E-LYFR YR AETHOCH IDDO AR-LEIN Genovese, J. 2007. Global warming: a mind mapper’s guide to the science and solutions. [E-lyfr]. Ar gael yn: http://live-the-solution.com/wp-content/uploads/global-warming-ebook.pdf. Cyrchwyd Mehefin 7fed 2012. E-LYFR YR AETHOCH IDDO TRWY GRONFA DDATA LLYFRGELL Allsopp, M., Pambuccian, S.E., Johnston, P., & Santillo, D.. 2009. State of the world’s oceans. [E -lyfr]. Ar gael yn: EBL (EBook Library). Cyrchwyd Mehefin 7fed 2012.

Llyfrau wedi eu golygu

LLYFR WEDI EI OLYGU

Crate, S.A. & Nuttall, M. (gol.). 2009. Anthropology and climate change: from encounters to actions. Walnut Creek, California: Left Coast Press. PENNOD/PAPUR MEWN LLYFR WEDI’I OLYGU Strauss, S. 2009. Global models, local risks: responding to climate change in the Swiss Alps. Yn: Crate, S.A. & Nuttall, M. (gol.). Anthropology and climate change: from encounters to actions. Walnut Creek, CA : Left Coast Press. tud. 166-174. Sylwer: Os yw dyddiad cyhoeddi’r bennod yn wahanol i ddyddiad golygu’r llyfr, ychwanegwch y dyddiad y golygwyd y llyfr ar ei ôl (gol.): e.g. Brown, B. & Green, G. (gol.). 2010.

Llyfrau mewn cyfres

Cote, I. & Reynolds, J.D. (gol.). 2006. Coral reef conservation. Conservation biology series, no. 13. Cambridge: Cambridge University Press.

Fformat: Awdur/on. Blwyddyn. Teitl. Argraffiad (os yn berthnasol). Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr.

Fformat: Golygydd/ion (gol.) Blwyddyn. Teitl. Argraffiad. Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr.

Fformat: Awdur. Blwyddyn. Teitl. [E-lyfr]. Ar gael yn: URL NEU Enw’r gronfa ddata. Dyddiad yr aethoch iddi.

Fformat: Awdur/on NEU Olygydd/ion (gol). Blwyddyn. Teitl. Cyfres. Argraffiad. Man cyhoeddi: Cyhoeddwr.

Fformat: Awdur y bennod. Blwyddyn. Teitl y bennod. Yn: Golygydd/ion (gol.) Teitl. Argraffiad (os yn berthnasol). Man cyhoeddi: Cyhoeddwr. Rhifau tudalennau’r bennod.

6

Adolygiadau o lyfrau Robinson, R. 2011. Effects of climate change on birds. [Adolygiad o Effects of Climate Change on Birds, golygydd gan Anders Pape Møller, Wolfgang Fiedler & Peter Berthold]. Animal Behaviour, 81 (4), tud.887-888.

Erthyglau mewn cyfnodolion wedi’u hargraffu . ERTHYGL MEWN CYFNODOLYN – AWDUR ANHYSBYS Anhysbys. 2010. Turtles and dugongs at risk with climate change. Australian Maritime Digest, 197. ERTHYGL MEWN CYFNODOLYN – AWDUR HYSBYS Taylor, P. 1997. The politics of the conservation of nature. Environment & History, 3 (2), tud.239-243.

Erthyglau mewn e-gyfnodolion

Diodato, N., Bellocchi, G. & Tartari, G. 2012. How do Himalayan areas respond to global warming? International Journal of Climatology. [E-gyfnodolyn]. 32 (7), tud. 975–1134. Ar gael yn: http://dx.doi.org/10.1002/joc.2340. Cyrchwyd Mehefin 7fed 2012. Sylwer: DOI yw Digital Object Identifier, a ddefnyddir yn benodol i adnabod ffynhonnell ar-lein. Ychwanegwch http://dx.doi.org/ o flaen y rhif DOI i greu'r URL.

Erthyglau mewn papur newydd ERTHYGL MEWN PAPUR NEWYDD WEDI’I ARGRAFFU Rourke, A. 2012. Australasia's temperatures spike higher. The Guardian. Mai 25ed 2011. tud.13. ERTHYGL MEWN PAPUR NEWYDD WEDI’I ARGRAFFU HEB AWDUR Daily Post. 2012. Rain fails to dampen carnival spirit. Mehefin 11fed 2012. tud.3. ERTHYGL MEWN PAPUR NEWYDD AR FFURF ELECTRONIG Day, M. 2012. Matterhorn disintegrating in the face of global warming. The Independent. [Ar-lein].

Ebril 4ydd 2012. Ar gael yn: http://www.independent.co.uk/environment/climate-change/matterhorn-disintegrating-in-the-face-of-global-warming-7615558.html. Cyrchwyd Mai 11fed 2012.

Fformat: Awdur. Blwyddyn. Teitl yr erthygl. Teitl y Cyfnodolyn. Cyfrol (Rhif), Rhifau’r tudalennau.

Fformat: Awdur. Blwyddyn. Teitl yr erthygl. Teitl y Cyfnodolyn. [E-gyfnodolyn]. Cyfrol (Rhif), Rhifau’r tudalennau. Ar gael yn: DOI (neu URL os nad oes DOI). Dyddiad yr aethoch iddo. page.

Fformat: Awdur yr adolygiad. Blwyddyn. “Teitl yr adolygiad”. [Adolygiad o Deitl y llyfr, gan Awdur]. Teitl y Cyhoeddiad, Cyfrol (Rhif), Rhifau’r tudalen/nau.

Fformat: Awdur/on. Blwyddyn. Teitl yr erthygl. Teitl y papur newydd. Dyddiad cyhoeddi. Rhifau’r tudalen/nau.

Fformat: Teitl y papur newydd. Blwyddyn. Teitl yr erthygl. Dyddiad cyhoeddi. Rhifau’r tudalen/nau.

Fformat: Awdur/on. Blwyddyn. Teitl yr erthyglau. Teitl y papur newydd. [Ar-lein]. Dyddiad cyhoeddi. Ar gael yn: URL. Dyddiad yr aethoch iddo.

7

Traethodau hir (Theses) Okat, D. 2010. Local and scientific perceptions of climate and land cover changes in the Lake Tanganyika Basin, Tanzania. Traethawd hir PhD. Bangor: Prifysgol Bangor.

Taflenni / Powerpoints mewn darlithoedd *Enghraifft wedi ei llunio* Evans, T. 2012. Snowdon. Module C7 Climate. [Taflen mewn darlith]. Prifysgol Bangor, heb ei gyhoeddi.

Gwefannau GWEFAN HEB AWDUR *Enghraifft wedi ei llunio* Eco footprints. 2010. [Ar-lein]. Ar gael yn: http://www.ecofprints.com. Cyrchwyd Mai 11fed 2012. GWEFANNAU GYDAG AWDUR / SEFYDLIAD West Wales Eco Centre. 2012. Climate Change Wales. [Ar-lein]. Ar gael yn: http://www.climatechangewales.org.uk/. Cyrchwyd Mehefin 11fed 2012. DOGFEN AR WEFAN Welsh Government. 2010. Climate change strategy for Wales. Welsh Government website. [Ar-lein]. Ar gael yn: http://wales.gov.uk/docs/desh/publications/101006ccstratfinalen.pdf. Cyrchwyd Mehefin 11fed 2012.

Cynadleddau PAPUR CYNHADLEDD UNIGOL Rose, M.R. & Wigand, P.E. 1999. Southern California climate change: the past 2,000 years. Proceedings of the Southern California Climate Symposium : trends and extremes of the past 2000 years. Desert Research Institute, University of Nevada / Natural History Museum of Los Angeles County, Hydref 25ed 1991. Los Angeles, California: Natural History Museum. tud.1-5. TRAFODION CYFAN CYNHADLEDD Norwegian Polar Institute. 2002. Proceedings of the Changes in Climate and Environment at High Latitudes Conference. Tromso, Norway, Hydref 31af – Tachwedd 2fed. Tromso, Norway: Norweigian Polar Institute.

Fformat: Teitl y wefan. Dyddiad y’i crëwyd, neu y’i diwygiwyd diwethaf. [Ar-lein]. Ar gael yn: URL. Dyddiad yr aethoch i’r dudalen.

Fformat: Awdur NEU Sefydliad. Dyddiad y’i crëwyd, neu y’i diwygiwyd diwethaf. Teitl y wefan. [Ar-lein] Ar gael yn: URL. Dyddiad yr aethoch iddi.

Fformat: Awdur / Sefydliad. Dyddiad y’i crëwyd, neu y’i diwygiwyd diwethaf. Teitl y Ddogfen. Teitl y wefan. [Ar-lein]. Ar gael yn: URL. Dyddiad yr aethoch iddi.

Fformat: Awdur/on y Papur. Blwyddyn. Teitl y papur. Teitl y Gynhadledd. Lleoliad, yr union ddyddiad. Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr. pp. tudalen sy’n dechrau – tudalen sy’n gorffen. page.

Fformat: Awdur / Golygydd / Sefydliad. Blwyddyn. Teitl y Gynhadledd. Lleoliad, yr union ddyddiad. Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr. page.

Fformat: Awdur. Blwyddyn. Teitl. Math o radd. Lleoliad y sefydliad: Sefydliad.

Fformat: Darlithydd. Blwyddyn. Teitl y daflen, Cod a theitl y modiwl. [Taflen mewn darlith NEU gyflwyniad powerpoint]. Sefydliad, heb ei gyhoeddi.

8

Adroddiadau Swyddogol HM Government. 2012. UK climate change risk assessment (CCRA): government report. Ionawr 25ed 2012. London: The Stationery Office.

Deddfau Seneddol DEDDF SENEDDOL ar ôl 1963 Climate Change Act 2008. (c.27). London: The Stationery Office. DEDDFAU SENEDDOL cyn 1963 Protection of Birds Act 1954. (3 Eliz., c.30). London: The Stationery Office. Sylwer: Teyrnasol: blwyddyn teyrnasu’r brenin/brenhines; Sesiwn Seneddol: talfyriad o enw’r brenin/brenhines.

Achosion

Allseas UK Ltd v Greenpeace Ltd. 2001. S.C. 844. Sylwer: Mae gan nifer o achosion o 2001 ymlaen enw niwtral. Mae enw niwtral yn cynnwys blwyddyn y dyfarniad, talfyriad y Llys (e.e. UKHL=UK House of Lords, EWCA=England and Wales Court of Appeal) a rhif yr achos. Rhowch yr enw niwtral yn union ar ôl enwau’r partïon a chyn enw yr adroddiad cyfreithiol (os oes un).

Gweithiau heb eu cyhoeddi ERTHYGL HEB EI CHYHOEDDI Hudson, B. Dyddiad i ddod 2012. Federal Constitutions and Global Governance: The Case of Climate Change. Indiana Law Journal, 87 (4). LLAWYSGRIF HEB EI CHYHOEDDI Bachan, A. 2006. Turtles and global climate change: How will climate change affect sea turtles. [Llawysgrif heb ei chyhoeddi]. Turtle Village Trust, Trinidad, West Indies. Sylwer: Os oes gennych unrhyw wybodaeth berthnasol, fel yn yr achos hwn, dylech ei hychwanegu.

Fformat: Awdur. Dyddiad i ddod. Teitl. Cyfnodolyn, Cyfres (Rhif), Rhifau’r tudalennau (os yw’n hysbys).

Fformat: Awdur. Blwyddyn. Teitl. [Llawysgrif heb ei chyhoeddi]

Fformat: Teitl y Ddeddf a’r Flwyddyn (y llythrennau cyntaf yn briflythrennau). (Rhif y Bennod). Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr.

Fformat: Teitl y Ddeddf a’r Flwyddyn (y llythrennau cyntaf yn briflythrennau). (Blwyddyn deyrnasol a Sesiwn Seneddol, Rhif y Bennod). Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr.

Fformat: Awdur / Golygydd/ Sefydliad. Blwyddyn. Teitl yr Adroddiad. Yr union ddyddiad (os wedi’i nodi). Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr. (Cyfeirnod yr adroddiad os yn berthnasol). page.

Fformat: Enwau’r Partïon. Blwyddyn. Rhif y gyfrol (os oes un) Talfyriad o’r Adroddiad Cyfreithiol, Rhif y Rhan / Rhif yr Achos / Cyfeirnod y Dudalen os yn berthnasol. Cyhoeddwr.

9

Effemera (pethau cofiadwy casgladwy, e.e: hysbysebion, posteri, taflenni, posteri sioeau, ac ati.)

The Challenge Corn Planter Company. 1890s. Challenge Iceberg Refrigerator. [Cerdyn Masnach]. Grand Haven, Michigan: The Challenge Corn Planter Company. Sylwer: Efallai nad oes unrhyw awdur, dyddiad na chyhoeddwr. Os nad oes dyddiad, defnyddiwch y talfyriad d.d.

Ffilmiau a rhaglenni teledu

FFILM An inconvenient truth. 2006. [Ffilm]. Cyfarwyddwr: Davis Guggenheim. USA: Lawrence Bender Productions / Participant Productions. RHAGLEN / CYFRES DELEDU Planet Earth: Episode 1 “From Pole to Pole”. 2006. [Cyfres deledu]. BBC: BBC One. 5th Mawrth 2006.

Delweddau

FFOTOGRAFF

Braasch, G. 2007. Villagers in Bangladesh. [Ffotograff]. O: Braasch, G. Earth under fire.

California: University of California Press. FFOTOGRAFF O FFYNHONNELL AR-LEIN Dekker, R. 2011. Tuvalu King Tide 5: Teuga Patolo walking through king tide waters that surround Losa Telesia house. [Ffotograff]. Ar gael yn: http://www.flickr.com/photos/oxfamaustralia/5615244502/in/set-72157626487095474/. Cyrchwyd Mehefin 22fed 2011. PAENTIAD Masood, Z. 2008. The planet’s low-lying areas are vulnerable to climate-related disasters including floods, river erosion and mangrove degradation. [Arluniaeth]. Paint for the Planet Exhibit, United Nations Climate Change Conference, Poznań, Poland, Rhafyr 2008. Ar gael yn: http://www.unep.org/paint4planet/Exhibition.aspx?posterID=16. Cyrchwyd Mehefin 22fed 2011.

E-bost *Enghraifft wedi ei llunio*

Green, M. 2011. Re: Melting icebergs. [E-bost]. Anfonwyd Mai 1af 2011. Cyrchwyd Mai 3ydd 2011.

Fformat: Ffotograffydd. Blwyddyn. Teitl y ddelwedd. [Ffotograff]. Casgliad: Lleoliad NEU gan: Awdur. Teitl. Cyhoeddwr: Lleoliad. NEU fanylion eraill am y ffynhonnell fel y bo’n berthnasol.

Fformat: Ffotograffydd. Blwyddyn. Teitl y ddelwedd. [Ffotograff]. Ar gael ar: URL. Dyddiad yr aethoch iddo.

Fformat: Arlunydd. Blwyddyn. Teitl y ddelwedd. [Cyfrwng]. Casgliad: Lleoliad NEU ar gael ar URL NEU fanylion eraill am y ffynhonnell fel y bo’n berthnasol. Dyddiad yr aethoch iddo.

Fformat: Anfonwr. Blwyddyn. Teitl yr e-bost. [E-bost]. Dyddiad y’i hanfonwyd. Dyddiad yr aethoch iddo.

Fformat: Teitl y ffilm. Blwyddyn. [Ffilm]. Cyfarwyddwr: Enw’r Cyfarwyddwr. Gwlad wreiddiol: Stiwdio ffilmiau.

Fformat: Teitl y rhaglen NEU’R gyfres: enw / rhif y bennod (os yn berthnasol). Dyddiadau rhedeg y darllediad. [Cyfres deledu]. Darlledwr a sianel. Dyddiad ac amser y darllediad.. Broadcaster and channel. Date and time of transmission.

Fformat: Awdur / Ffynhonnell. Dyddiad. Teitl yr eitem. [Math o ddeunydd]. Man Cyhoeddi: Cyhoeddwr.

10

4. Enghraifft o lyfryddiaeth

Allseas UK Ltd v Greenpeace Ltd. 2001. S.C. 844. Allsopp, M., Pambuccian, S.E., Johnston, P. & Santillo, D. 2009. State of the world’s oceans. [E -lyfr]. Ar gael yn: EBL (EBook Library). Cyrchwyd Mehefin 7fed 2012. An inconvenient truth. 2006. [Ffilm]. Cyfarwyddwr: Davis Guggenheim. USA: Lawrence Bender Productions / Participant Productions. Anhysbys. 2010. Turtles and dugongs at risk with climate change. Australian Maritime Digest, 197. Bachan, A. 2006. Turtles and global climate change: How will climate change affect sea turtles. [Llawysgrif heb ei chyhoeddi]. Turtle Village Trust, Trinidad, West Indies.

Braasch, G. 2007. Villagers in Bangladesh. [Ffotograff]. O: Braasch, G. Earth under fire.

California: University of California Press.

Climate Change Act 2008. (c.27). London: The Stationery Office. Cote, I. & Reynolds, J.D. (gol.). 2006. Coral reef conservation. Conservation biology series, no. 13. Cambridge: Cambridge University Press. Crate, S.A. & Nuttall, M. (gol.). 2009. Anthropology and climate change: from encounters to actions. Walnut Creek, California: Left Coast Press. Daily Post. 2012. Rain fails to dampen carnival spirit. Mehefin 11fed 2012. tud.3. Day, M. 2012. Matterhorn disintegrating in the face of global warming. The Independent. [Ar-lein].

Ebril 4ydd 2012. Ar gael yn: http://www.independent.co.uk/environment/climate-change/matterhorn-disintegrating-in-the-face-of-global-warming-7615558.html. Cyrchwyd Mai 11fed 2012. Dekker, R. 2011. Tuvalu King Tide 5: Teuga Patolo walking through king tide waters that surround Losa Telesia house. [Ffotograff]. Ar gael yn: http://www.flickr.com/photos/oxfamaustralia/5615244502/in/set-72157626487095474/. Cyrchwyd Mehefin 22fed 2011. Diodato, N., Bellocchi, G. & Tartari, G. 2012. How do Himalayan areas respond to global warming? International Journal of Climatology. [E-gyfnodolyn]. 32 (7), tud. 975–1134. Ar gael yn: http://0-onlinelibrary.wiley.com.unicat.bangor.ac.uk/doi/10.1002/joc.2340/abstract. Cyrchwyd Mehefin 7fed 2012. Eco footprints. 2010. [Ar-lein]. Ar gael yn: http://www.ecofprints.com. Cyrchwyd Mai 11fed 2012. Evans, T. 2012. Snowdon. Module C7 Climate. [Taflen mewn darlith]. Prifysgol Bangor, heb ei gyhoeddi.

Fry, J. et al. 2010. The encyclopedia of weather and climate change : a complete visual guide. Berkeley, California: University of California Press.

Genovese, J. 2007. Global warming: a mind mapper’s guide to the science and solutions. [E-lyfr]. Ar gael yn: http://live-the-solution.com/wp-content/uploads/global-warming-ebook.pdf. Cyrchwyd Mehefin 7fed 2012.

11

Green, M. 2011. Re: Melting icebergs. [E-bost]. Anfonwyd Mai 1af 2011. Cyrchwyd Mai 3ydd 2011. HM Government. 2012. UK climate change risk assessment (CCRA): government report. Ionawr 25ed 2012. London: The Stationery Office. Hudson, B. Dyddiad i ddod 2012. Federal Constitutions and Global Governance: The Case of Climate Change. Indiana Law Journal, 87 (4). Masood, Z. 2008. The planet’s low-lying areas are vulnerable to climate-related disasters including floods, river erosion and mangrove degradation. [Arluniaeth]. Paint for the Planet Exhibit, United Nations Climate Change Conference, Poznań, Poland, Rhafyr 2008. Ar gael yn: http://www.unep.org/paint4planet/Exhibition.aspx?posterID=16. Cyrchwyd Mehefin 22fed 2011. Mitchell, A. 2005. Dancing at the Dead Sea: a journey to the heart of environmental crisis. London: Eden Project. Norwegian Polar Institute. 2002. Proceedings of the Changes in Climate and Environment at High Latitudes Conference. Tromso, Norway, Hydref 31af – Tachwedd 2fed. Tromso, Norway: Norweigian Polar Institute. Okat, D. 2010. Local and scientific perceptions of climate and land cover changes in the Lake Tanganyika Basin, Tanzania. Traethawd hir PhD. Bangor: Prifysgol Bangor. Planet Earth: Episode 1 “From Pole to Pole”. 2006. [Cyfres deledu]. BBC: BBC One. 5th Mawrth 2006. Protection of Birds Act 1954. (3 Eliz., c.30). London: The Stationery Office. Roaf, S., Crichton, D., & Nicol, F. 2005. Adapting buildings and cities for climate change : a 21st century survival guide. Boston: Architectural Press. Robinson, R. 2011. Effects of climate change on birds. [Adolygiad o Effects of Climate Change on Birds, golygydd gan Anders Pape Møller, Wolfgang Fiedler & Peter Berthold]. Animal Behaviour, 81 (4), tud.887-888. Rose, M.R. & Wigand, P.E. 1999. Southern California climate change: the past 2,000 years. Proceedings of the Southern California Climate Symposium : trends and extremes of the past 2000 years. Desert Research Institute, University of Nevada / Natural History Museum of Los Angeles County, Hydref 25ed 1991. Los Angeles, California: Natural History Museum. tud.1-5. Rourke, A. 2012. Australasia's temperatures spike higher. The Guardian. Mai 25ed 2011. tud.13. Strauss, S. 2009. Global models, local risks: responding to climate change in the Swiss Alps. Yn: Crate, S.A. & Nuttall, M. (gol.). Anthropology and climate change: from encounters to actions. Walnut Creek, CA : Left Coast Press. tud. 166-174. Taylor, P. 1997. The politics of the conservation of nature. Environment & History, 3 (2), tud.239-243. The Challenge Corn Planter Company. 1890s. Challenge Iceberg Refrigerator. [Cerdyn Masnach]. Grand Haven, Michigan: The Challenge Corn Planter Company. Welsh Government. 2010. Climate change strategy for Wales. Welsh Government website. [Ar-lein]. Ar gael yn: http://wales.gov.uk/docs/desh/publications/101006ccstratfinalen.pdf. Cyrchwyd Mehefin 11fed 2012.

12

5. Cefnogaeth gyda chyfeirnodi

Cefnogaeth ar lefel ysgol Y lle cyntaf i ofyn am wybodaeth ynglŷn â chyfeirnodi yw eich Ysgol. Mae gan rai Ysgolion set o ganllawiau cyfeirnodi (a all fod yn llawlyfr myfyrwyr yr Ysgol), mae gan rai Ysgolion dull cyfeirnodi a argymhellir, ac mae rhai Ysgolion yn gadael i diwtoriaid unigol bennu dulliau cyfeirnodi. Mae’r canllawiau hyn gan y llyfrgell yn rhoi rhestr o ddulliau cyfeirnodi a argymhellir gan Ysgolion: http://www.bangor.ac.uk/library/help/documents/SchoolReferencingStyles_cy.pdf. Ysgolion gyda chanllawiau ar gyfeirnodi Os oes gan eich ysgol set o ganllawiau a argymhellir, dilynwch y rhain, a gofynnwch i diwtoriaid sy’n gyfarwydd â chanllawiau’r Ysgol am gymorth gydag unrhyw broblemau sy’n codi. Ysgolion gyda chanllawiau ar gyfeirnodi a argymhellir Os nad oes unrhyw ganllawiau fformat penodol i’w dilyn, ond mae gan yr Ysgol dull cyfeirnodi a argymhellir, gallwch ofyn i'r Ysgol neu i'ch tiwtor am gyswllt i fersiwn enghreifftiol o'r dull hwnnw, gan fod amrywiadau i rai dulliau cyfeirnodi (Harvard), ac mae angen i chi sicrhau bod y canllawiau fformat rydych yn eu dilyn yn cyfateb â disgwyliadau eich tiwtor. Gallant eich cyfeirio at ganllawiau cymorth gyda chyfeirnodi yn y llyfrgell, neu at ganllawiau ar-lein, neu efallai bod ganddynt eu fersiwn eu hunain y gallwch ei ddilyn. Ysgolion heb unrhyw arddull a argymhellir Os nad oes gan yr Ysgol unrhyw arddull a argymhellir, bydd raid i chi ofyn i'r tiwtoriaid unigol pa arddull gyfeirnodi yr hoffent i chi ei ddefnyddio, a gofynnwch am gyswllt â fersiwn o’r arddull yr hoffent i chi ei ddefnyddio, os ydynt yn ganllawiau cymorth yn y llyfrgell, canllawiau ar-lein neu ffynhonnell arall.

Cefnogaeth gan y llyfrgell Gall y Llyfrgellwyr Cefnogi Defnyddwyr ar gyfer Iechyd a'r Gyfraith gynnig cymorth gyda defnyddio APA (Iechyd) ac OSCOLA (Y Gyfraith). Gall y Llyfrgellwyr Cefnogi Defnyddwyr eraill roi cymorth i chi gyda chwestiynau cyfeirnodi cyffredinol, a materion yn ymwneud ag argymhellion yn y canllawiau, ond efallai ar adegau bydd raid i ni eich cyfeirio yn ôl at yr Ysgolion neu’r tiwtoriaid i sicrhau bod eich arferion cyfeirnodi yn cyfateb â’u gofynion. Coleg y Celfyddydau a’r Dyniaethau: [email protected] / 01248 383572 Coleg Busnes, y Gyfraith, Addysg a Gwyddorau Cymdeithas: [email protected] / 01248 382915 Coleg Gwyddorau Naturiol: [email protected] / 01248 388826 Coleg Gwyddorau Iechyd ac Ymddygiad: [email protected] / 01248 388589 Coleg Gwyddorau Ffisegol a Chymhwysol: [email protected] / 01248 382081

Cefnogaeth ar-lein Mae nifer o ganllawiau fformat cyfeirnodi ar-lein. Os byddwch yn dewis defnyddio’r rhain, gwnewch yn siŵr bod eu hargymhellion yn cyfateb â gofynion eich Ysgol neu eich tiwtoriaid.

[email protected] / [email protected]. 2012. Diweddarwyd 2015.