Grensoverschrijdende BELEIDSNOTA samenwerking gemeente … · 2019. 8. 6. · Sinds 2016 is het zelfs een formele Duits- ... samenwerking vastgesteld waar voor het eerst ook een aparte

-

Auteur

Alexandra Arens Adviseur grensoverschrijdende samenwerking

Juli 2019

BELEID

SNO

TA

Immer besser… Grensoverschrijdende samenwerking gemeente Aalten 2019-2023

2

Inhoudsopgave 1. Aanleiding 3

2. Opdracht 5

3. Grensoverschrijdende samenwerking in het algemeen 5

4. Aaltens beleid –en korte blik terug- 7

5. Ambities gemeente Aalten 2019-2023 9

5.1. Uitgangspunt 9

5.2. Positionering 9

5.3. Thema’s en ambities per thema 10

5.3.1. Economie 10

5.3.2. Arbeidsmarkt en onderwijs 11

5.3.3. Toerisme en cultuur 13

5.3.4. Mobiliteit en bereikbaarheid 15

5.3.5. Sport, gezondheid en jeugdzorg 16

5.3.6. Veiligheid 17

5.3.7. Bestuur en advies 19

6. Overige beslispunten 19

6.1. Ontwikkelingssamenwerking 19

6.2. Internationale hulpacties 20

7. Tot slot 20

3

IMMER BESSER …

Nota grensoverschrijdende samenwerking gemeente Aalten 2019-2023

1. Aanleiding

De aandacht voor de samenwerking met Duitsland is de afgelopen jaren fors gegroeid. Na de laatste

wereldoorlog was de relatie moeizaam, de verzoening en het opbouwen van de nieuwe relatie ging

met horten en stoten. Nederland annexeerde bijvoorbeeld in 1949 een stuk Duits grondgebied in

onder andere Suderwick. Pas in 1963 werd dat weer terug gegeven aan Duitsland.

Al in 1958 werd de EUREGIO opgericht als eerste Europese grensoverschrijdende organisatie waarin

lokale en regionale overheden met elkaar samenwerken. Sinds 2016 is het zelfs een formele Duits-

Nederlandse gemeenschappelijke regeling met haar kantoor in Gronau. Ondertussen zijn daar 129

gemeenten (waarvan 25 in Nederland) en twee waterschappen lid van. Om te komen tot "één"

verzorgingsgebied, zet de EUREGIO zich in voor het wegnemen van grens gerelateerde barrières en

ondersteunt gemeenten, "grensburgers", bedrijven en organisaties om te profiteren van de kansen die

de grenssituatie biedt. Prioritaire gebieden van samenwerking in de EUREGIO zijn (1) Duurzame

Ruimtelijke Ontwikkeling, (2) Economie en (3) Maatschappelijke Ontwikkeling. De EUREGIO is

draaischijf, platform en spreekbuis.

Het EUREGIO-secretariaat in Gronau/Enschede heeft tevens voor het EUREGIO-gebied het regionale

management van het INTERREG IV A-programma ‘Deutschland-Nederland’ op zich genomen. Het

programmamanagement adviseert gemeenten, overheidsinstellingen en organisaties over de

subsidiemogelijkheden voor de grensoverschrijdende samenwerking.

Zeker sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Maastricht, de invoering van de Euro en het

Verdrag van Schengen vervagen de grenzen meer en meer tussen Nederland en Duitsland. De

noodzaak om die samenwerking ook te ondersteunen, te regelen en belemmeringen weg te nemen is

groot.

Er is door het kabinet-Rutte III een landelijk actieprogramma voor grensoverschrijdende

samenwerking vastgesteld waar voor het eerst ook een aparte staatssecretaris voor is aangesteld.

Het kabinet investeert volop in de samenwerking met Duitsland. De regeringsleiders hebben op 2 april

jl. in Luxemburg een hernieuwde politieke verklaring ondertekend. Daarin noemden zij, in tegenstelling

tot het meer algemene gemeenschappelijke document van 2008, concrete gebieden voor een betere

grensoverschrijdende samenwerking: veiligheid en crisismanagement, energie, mobiliteit en

arbeidsmarkt. In het bijzonder met de deelstaten die aan Nederland grenzen, Niedersachsen en

Nordrhein-Westfalen worden de contacten aangehaald.

4

De provincie Gelderland hanteert sinds 2016 een eigen Duitslandstrategie en trekt daarbij samen op

met de andere aan Duitsland grenzende provincies. Ook binnen de 8RHK ambassadeurs (voorheen

Regio Achterhoek) krijgt de internationale samenwerking steeds meer vorm. De 8RHK ambassadeurs

zijn ook lid van de Euregio waarbij de ambtelijke ondersteuning grotendeels door de gemeentelijke

medewerkers grensoverschrijdende samenwerking wordt verzorgd. Ook de Duitse vertaling van het

coalitieakkoord van de Provincie Gelderland 2019 – 2023 laat het belang zien van een samenwerking

met de Duitse buren.

Er werden de afgelopen jaren veel grensoverschrijdende initiatieven ontplooid, maar veel gebeurde ad

hoc en vaak waren de juiste contactpersonen niet bekend. Door structurele en duurzame

intergemeentelijke samenwerking kon de 8RHK ambassadeurs in het algemeen en de gemeente

Aalten in het bijzonder haar grenspositie versterken. Daarvoor was in de afgelopen jaren de

structurele investering in grensoverschrijdende samenwerking noodzakelijk. “Elkaar leren kennen, het

opbouwen en onderhouden van duurzame relaties en vertrouwen, gedijt niet bij enkele vluchtige

ontmoetingen.”1

Studiereis Grenzhoppers naar Den Haag 2018

1 Duitslandstrategie van de Provincies Gelderland en Overijssel, 2016

5

2. Opdracht

In het Raadsprogramma 2018-2022 heeft de gemeenteraad aangegeven de uitgangspunten voor

grensoverschrijdende samenwerking, zoals die in de nota Internationale Samenwerking in Aalten

2011 zijn beschreven, te willen herijken. Vanuit de erkenning van het alsmaar groeiende belang van

grensoverschrijdende samenwerking wil de raad de uitgangspunten en de ambities opnieuw

vaststellen.

De raad wil een gezonde ambitie formuleren en dat wil ook het college. Vandaar ook de titel van deze

nieuwe nota “Immer Besser”.

In die twee woorden ligt de kern van de nieuwe ambitie. We richten ons op samenwerking met onze

Duitse buren, veel gaat al goed maar we streven naar beter. In deze nota leggen we een aantal

uitgangspunten vast. Waar richten we ons wel en waar niet op. In hoofdstuk zes zijn tenslotte nog

twee kleine aparte onderwerpen geregeld.

3. Grensoverschrijdende samenwerking in het algemeen

De wereld wordt steeds meer een dorp, grenzen vervagen, over de hele wereld is Heineken (en deels

ook Grolsch) te koop, telefoneren we met een smartphone en kijken we naar de finale van de

Champions League. Afstanden worden relatief kleiner, verkeersmogelijkheden groeien. Grenzen

vervagen maar zijn tegelijk nog steeds een forse belemmering voor de economische ontwikkeling van

gebieden. Eind mei werden de resultaten bekend van een onderzoek in het kader van de “Atlas van

de Gemeenten 2019”2 met een opvallende conclusie: gemeenten langs de landsgrens zouden er

economisch veel sterker voor staan zonder de landsgrens als nu met de landsgrens. Vanouds minder

ontwikkelde en minder welvarende landen betreden het wereldtoneel. De Engelse taal wordt door

steeds meer mensen gesproken, studenten en gepensioneerden trekken de wereld over en ook de

grensoverschrijdende migratie groeit. In onze buurgemeente Bocholt staan bijvoorbeeld 942

Nederlanders ingeschreven in het bevolkingsregister (381 vrouwen, 563 mannen) in de volgende

leeftijdscategorieën: 36 peuters of kleuters, 73 minderjarigen 42 jonge volwassenen, 587 volwassenen

en 206 met pensioenleeftijd). Een vijftigtal kinderen gaan vanuit Suderwick en omgeving naar een

basisschool in Dinxperlo. In de gemeente Aalten staan 260 mensen met de Duitse nationaliteit in het

bevolkingsregister ingeschreven.

En dan is er ook nog het feit dat miljoenen wereldburgers, mensen zoals wij, op de vlucht zijn voor

honger en droogte, oorlog en onderdrukking. Internationale handel groeit als kool, in een auto zitten

onderdelen die uit tientallen landen afkomstig zijn, ons voedsel komt vanuit de hele wereld naar ons

toe gevlogen en Nederland is bijna de grootste voedselexporteur van de wereld. De ontwikkelingen

2 https://www.atlasvoorgemeenten.nl/

6

gaan hard, wie had vijfentwintig jaar geleden kunnen bedenken dat Giethoorn overspoeld zou worden

door Chinese toeristen?

Deze ontwikkeling is niet te stuiten. Zelfs als we dat zouden willen, omdat er ongetwijfeld ook zaken

van waarde bedreigd worden. Niet iedereen voelt zich een wereldburger, kan even makkelijk mee in

deze internationalisering en ook de internationale rechtsorde heeft grote moeite om grip te krijgen op

de negatieve kanten van de globalisering. Internationale bestuurlijke samenwerking heeft veel bereikt

via organisaties als de Verenigde Naties en de Europese Unie. Volgend jaar vieren we 75 jaar vrede

en vrijheid in ons deel van Europa, iets wat niet genoeg gewaardeerd kan worden. De laatste 500 jaar

is dat nauwelijks voor gekomen, dus dat moeten we koesteren. De materiële en immateriële schade

van twee wereldoorlogen is nog steeds voelbaar en zichtbaar. Maar er is op dit moment ook een

opkomende tegenbeweging ontstaan en die leidt tot een forse discussie, gaande over samenwerking

versus eigen belang.

Het besluit van het Verenigd Koninkrijk om uit de Europese Unie te stappen en alle complicaties die

dat met zich mee brengt laat de enorme verwevenheid van onze economieën maar ook onze

samenlevingen zien. De wereld is een netwerk waarin het voor overheden lastig is om grip te houden

op de ontwikkelingen. Het recht van de sterkste geldt, tenzij er via internationale organisaties een

rechtsorde tot stand gebracht en ook gehandhaafd wordt.

Intentieverklaring samenwerking 75 JVV in 2020

7

4. Aaltens beleid - en korte blik terug -

Voor de gemeentelijke herindeling van 2005 hadden de gemeenten Aalten en Dinxperlo beiden hun

eigen grensoverschrijdende samenwerking en internationale contacten. De gemeente Dinxperlo had

formele samenwerkingsafspraken rond politie- en brandweerzorg in Suderwick en Dinxperlo.

De nota Internationale Samenwerking in Aalten 2011 was bedoeld om tal van zaken uit te lijnen. Maar

minstens zo belangrijk was dat in het kader van destijds noodzakelijke bezuinigingen de inzet gericht

was op het terug brengen van de grensoverschrijdende inspanningen en uitgaven. De gemeente trok

zich terug uit de sociaal-culturele samenwerkingsrelaties met Neuenrade (vanuit Dinxperlo) en Borken

(vanuit Aalten) en enkele Oost-Europese gemeenten. De nadruk kwam vooral te liggen op de

samenwerking in het Euregiogebied en met de buurgemeente Bocholt. Merkwaardig genoeg werd aan

de andere buurgemeente Isselburg nauwelijks aandacht besteed.

Samenvattend kan gezegd worden dat de besluiten uit de nota van 2011 zijn uitgevoerd of dat ze niet

meer relevant zijn.

Sindsdien is er echter het nodige veranderd. De gemeente Aalten heeft de afgelopen jaren meer en

meer geïnvesteerd in grensoverschrijdende samenwerking. Kansen en mogelijkheden zijn in kaart

gebracht, de relaties met de Duitse buurgemeenten in de Kreis Borken worden steeds intensiever en

activiteiten en projecten zijn en worden opgezet.

Met de bestuursperiode van 2014-2018 werd een koerswijziging ingezet richting verdere intensivering

van de grensoverschrijdende samenwerking met onze Duitse buren. Een van de belangrijkste

ontwikkelingen was de aanstelling van een beleidsmedewerker grensoverschrijdende samenwerking.

Deze aanstelling heeft een stevige impuls gegeven aan de opbouw van een internationaal netwerk

met als gevolg een toename van onze betrokkenheid bij grensgerelateerde activiteiten.

En dezelfde positieve ontwikkeling is ook te zien bij onze buurgemeente Winterswijk en vrij recent ook

de meeste andere Achterhoekse gemeenten.

Om de duurzame samenwerking binnen onze regio verder te versterken en een strategische,

duurzame en toekomstgeoriënteerde, grensoverschrijdende samenwerking in een krachtige, creatieve

en innovatieve regio te realiseren werden in 2016 de Grenzhoppers3 opgericht. Zij vormen de basis

voor ontmoetingen, kennisoverdracht en de realisatie van concrete grensoverschrijdende projecten.

3 www.grenzhoppers.eu

8

De Grenzhoppers zijn een netwerk van energieke en enthousiaste ambtenaren, medewerkers en

ondernemers van Duitse en Nederlandse kant.

De gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk hebben in juni 2016 alle collega’s in de Regio

Achterhoek en de Kreis Borken uitgenodigd die interesse hadden om samen aan

grensoverschrijdende projecten te werken. De aanvankelijk 16 deelnemers (vijf van Nederlandse kant

en elf van Duitse kant) uit zes gemeenten zijn binnen drie jaar uitgegroeid tot bijna 280 deelnemers en

het aantal is stijgende. Onder pijler 3 “Smart Governance” worden de Grenzhoppers genoemd in het

kader van de Regio deal Achterhoek.

Onder leiding van drie Duits-Nederlandse coördinatoren (gemeente Aalten, gemeente Winterswijk en

Stadt Bocholt) en met behulp van een projectenlijst van reeds actieve projecten en nieuwe ideeën

werd er gewerkt aan concrete en structurele uitvoering van grensoverschrijdende initiatieven.

Inmiddels zijn de deelnemers ingedeeld in zeven werkgroepen, die gemiddeld alle zes tot acht weken

voor kennisuitwisseling en de realisatie van grensoverschrijdende projecten bij elkaar komen. Twee

keer per jaar vindt er een plenaire sessie plaats, waarbij ook workshops georganiseerd worden en

sprekers worden uitgenodigd. De Grenzhoppers vormen een kapstok die zorgt voor een duurzame en

informele grensoverschrijdende samenwerking en is een middel om grensoverschrijdende projecten

effectief en gestructureerd te kunnen uitvoeren.

Om er voor te zorgen dat de gemeenschappelijke doelen ook bestuurlijk worden gedragen werd in

2018 een bestuurlijk Duitsland-Nederland-team, de D5/NL6 + 2, in het leven geroepen.

Het bestuurlijk aandeel van het Duitsland-team Achterhoek (D5) bestaat uit de bestuurders

Bengevoord (gemeente Winterswijk), Bronsvoort (gemeente Oost-Gelre), Kuster (gemeente Oude

IJsselstreek), Stapelkamp (gemeente Aalten) en Van Oostrum (gemeente Berkelland). Voorzitter is

burgemeester Bengevoord, die tevens voorzitter is van het comité Grens Achterhoek en bestuurslid is

van de EUREGIO. Het bestuursaandeel van het Nederland-team Kreis-Borken (NL6+2) bestaat uit de

burgemeesters Schulze Hessing (Stadt Borken), Nebelo (Stadt Bocholt), Holtwisch (Stadt Vreden),

Carbanje (Stadt Isselburg), Vedder (Gemeinde Südlohn) en Bernsmann (Stadt Rhede). Voorzitter is

burgemeester Holtwisch. Adviserende leden zijn Kreis Borken en de EUREGIO. Zij hebben met elkaar

de ambitie om versterkt grensoverschrijdend samen te werken en dat werd bevestigd met de

ondertekening van een gezamenlijk strategiedocument.

9

Op 26 november 2018 kwamen elf burgemeesters en wethouders uit de Regio Achterhoek, de Kreis

Borken en de Landrat van de Kreis Borken bij elkaar om een grensoverschrijdende strategiedocument

2019 – 2022 te ondertekenen.

Last but not least is er binnen de gemeente Aalten bestuurlijk veel veranderd. Alle coördinerende

taken met betrekking tot de grensoverschrijdende samenwerking zijn na de laatste verkiezingen bij de

burgemeester belegd. Vanwege al deze ontwikkelingen is het goed om het beleid ten aanzien van

onze grensoverschrijdende samenwerking opnieuw te formuleren

5. Ambities gemeente Aalten 2019-2023 5.1. Uitgangspunt Uitgangspunt is voor de gemeente Aalten dat we op onze eigen plek in deze wereld proberen de

kansen te grijpen en de belemmeringen en bedreigingen bestrijden voor zo ver dat in onze

mogelijkheden ligt. Bescheiden, want bewust van het feit dat we maar een klein schakeltje in dit

geheel zijn, maar wel vol overtuiging van het feit dat onze toekomst er een is waarin samenleven en -

werken over de grens onderdeel van ons leven is. Veel gaat goed, maar veel kan beter, dus Immer Besser …

Hierbij beperkt zich onze samenwerking niet tot overheidsinstanties. Net als bij de 8RHK

ambassadeurs werken we samen met de drie O’s, dus met ondernemers, zorgen

onderwijsorganisaties en verenigingsleven.

Belangrijke aspecten daarbij zijn:

• Het geven van voorlichting over grensoverschrijdende samenleving;

• Het opbouwen en onderhouden van netwerken;

• Het stimuleren van grensoverschrijdende samenwerking door bewoners, ondernemers en

organisaties en het tot stand brengen van concrete voorzieningen;

• Het bij hogere overheden opkomen voor de belangen van onze bewoners, ondernemers en

organisaties met als doel belemmeringen weg te nemen;

5.2. Positionering

Een duidelijke positionering en strategische visie die aansluit op (eu)regionale aspecten binnen het

speelveld van grensoverschrijdende samenwerking moet kadervormend zijn voor huidige en

toekomstige grensoverschrijdende projecten en niet-projectmatige activiteiten.

Om dit te kunnen realiseren moet de gemeente Aalten:

1) als zelfstandige gemeente (boven)lokale grensoverschrijdende activiteiten ontplooien

10

2) als onderdeel van de Grenzhoppers, 8RHK ambassadeurs en als lidgemeente van de EUREGIO

bijdragen aan de bredere grensoverschrijdend activiteiten om deze naar een hoger plan te tillen

3) zelfstandig schakelen of in samenwerking met andere partners zoals EUREGIO, Kreis Borken,

BZK, Bezirksregierung Münster, naar provinciaal, nationaal en Europees niveau.

Intern is voor deze periode de burgemeester portefeuillehouder internationale contacten. Inhoudelijk

vallen de thema’s onder de (vak-)wethouders, waarbij de burgemeester een coördinerende en

adviserende rol heeft. De portefeuillehouder werkt stimulerend en enthousiasmerend met als

sleutelwoord “samenwerken”. Samenwerken over de grenzen van portefeuilles en gemeenten en

landen. En zeker ook samen met onze burgers aan beide zijden van de grens. De burgemeester

wordt daarbij ondersteund en geadviseerd door de Adviseur grensoverschrijdende samenwerking.

5.3. Thema’s en ambities per thema

Met het oog op de gehouden inventarisatie en de ontwikkelingen op alle niveaus komen onderstaande

thema’s naar voren die als speerpunten moeten dienen voor een gedegen visie en een effectieve

implementatie van het thema grensoverschrijdende samenwerking binnen onze gemeente.

• Economie

• Arbeidsmarkt en onderwijs

• Toerisme en cultuur

• Mobiliteit en bereikbaarheid

• Sport, gezondheid en jeugdzorg

• Veiligheid

• Bestuur en advies

5.3.1. Economie

Ondernemers aan beide zijden van de Duits-Nederlandse grens ervaren nog diverse

belemmeringen bij het grensoverschrijdend zaken doen.

Ondanks de Europese interne markt heeft men te maken met verschil in cultuur en taal, maar ook in

wet- en regelgeving. Veel bedrijven hebben moeite met het vinden van juiste en overzichtelijke

informatie op het gebied van grensoverschrijdend zakendoen.

Bij samenwerking in het bedrijfsleven gaat het om kennisoverdracht, innovatie, duurzaamheid en een

gezamenlijke positionering van de regio in het buurland. Extra uitdagingen zijn personeel dat aan de

andere kant aan de grens woont en het verschil in vergunningsstelsels.

11

Ambities gemeente Aalten 2019-2023

Stimuleren van contacten en samenwerking tussen MKB, gemeente(n) en

kennisinstellingen en het stimuleren van kruisbestuiving

Hierbij zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande informatiekanalen zoals aangeboden door

het Internationaal Netwerkbureau. Deelname aan thematische bijeenkomsten.

Bedrijfsleven informeren over (eu)regionale projecten en participatiemogelijkheden

hierin.

Hierbij de samenwerking zoeken met andere Achterhoekse grensgemeenten en EUREGIO en

gebruik maken van reeds bestaande informatiekanalen (Grenzhoppers, Internationaal

netwerkbureau, Aalten actueel, IKAD, Aalten IN BEDRIJF, …)

Grensoverschrijdende samenwerking als vast onderdeel in het lokaal beleid van de

regionale Vrijetijdsagenda en de economische visie van de gemeente Aalten

Daarnaast wordt gekeken naar mogelijkheden op het gebied van duurzaamheid.

5.3.2. Arbeidsmarkt en onderwijs

De afgelopen jaren was de potentie van grenspendel van Nederland naar Duitsland erg groot. Een

relatief hoge werkloosheid in Nederland en een stijgend te kort aan vakkrachten in Duitsland maakten

dat steeds meer Nederlanders een baan over de grens vonden.

Inmiddels is de economie in Nederland aangetrokken en krijgen wij met dezelfde problematiek te

maken. De mogelijkheid tot uitwisseling van vakkrachten als een van de bouwstenen is nog

belangrijker dan voorafgaande jaren. De aanwezigheid van grensbarrières op de arbeidsmarkt maakt

deze grensoverschrijdende uitwisseling extra moeilijk. Om tot een euregionale arbeidsmarkt te komen

dient op alle niveaus te worden samen gewerkt. De nadruk moet liggen op het verbinden van

bedrijven en werknemer (ook studenten/leerlingen) en het investeren in onderwijs waardoor jongeren

zich in die toekomst makkelijker op de Nederlandse of Duitse arbeidsmarkt kunnen bewegen. Voor

zoveel mogelijk transparantie zorgen onder andere de Grenzinfopunten van de EUREGIO. Zij zijn het

juiste aanspreekpunt voor vragen van grensgangers. Naast de vaste locatie in Gronau worden voor

informatie en advies van burgers zogenoemde grensgangersspreekuren op locatie gehouden.

12

Naast het kleine spreekuur in Dinxperlo

vindt sinds 2019 ook twee keer per jaar

het grote “spreekuur”, met collega’s van

SVB, belastingdienst en het Finanzamt

op het gemeentehuis in Aalten plaats.

Eerste grote grensgangerspreekuur in

gemeentehuis 2019

Geringe kennis van de Nederlandse resp. Duitse taal en cultuur onder inwoners van de grensstreek

vormt een van de grootste grensbarrières die een vitale grensregio in de weg staat. Om (jonge)

mensen voor de grensregio te boeien en kennis in de grensstreek te behouden is het van belang te

investeren in grensoverschrijdend onderwijs.

Hoewel er al veel gebeurt om de grensoverschrijdende economie te stimuleren, is er voor het

bedrijfsleven op het gebied van diploma-erkenning, beroepskwalificatie en verschillen binnen het

sociale en fiscale domein nog veel te winnen. De verbinding tussen arbeidsmarkt en onderwijs is

daarbij belangrijk. Scholieren hebben er baat bij om al op jonge leeftijd de Duitse taal te gaan leren.

Voor het primair onderwijs werd in 2016 het INTERREG V a project ‘Spreek je buurtaal’ gestart,

waaraan 33 Duitse en Nederlandse basisscholen deel nemen en de gemeente Aalten officiële partner

(projectleiding) is. Op het gebied van voortgezet onderwijs, maar ook HBO en universitair niveau moet

nog meer geïnvesteerd moeten worden in de Duitse taal. Vanuit dit INTERREG V a project en naar

aanleiding van een onderzoek over de haalbaarheid en noodzakelijkheid van een grensoverschrijdend

expertisecentrum voor buurtaal in deze regio worden momenteel gesprekken met verschillende

partners en onder andere de

EUREGIO gevoerd om in eerste

instantie tot een business case en op

de lange termijn tot een euregionaal

expertisepunt voor

buurtaal te komen.

Junge Uni Bocholt uitwisseling

scholieren Aalten Heek 2019

13


Participeren in dienstverlening gericht op Duitsland

Hierbij wordt gebruikt gemaakt of doorverwezen naar bestaande kanalen zoals aangeboden door

het WerkgeversServicepunt Achterhoek om de matching van vacatures en werkzoekenden in de

eigen gemeente en grensregio Achterhoek-Borken te verbeteren.

Bijdragen aan het verbeteren van aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt door

kruisbestuiving te stimuleren tussen Nederlandse en Duitse bedrijven enerzijds en

onderwijsinstellingen anderzijds.

Hiervoor wordt geparticipeerd in zowel regionale al lokale initiatieven (bij voorbeeld Junge Uni,

Steam academy, Hogeschool Bocholt, …). De Focus ligt hierbij niet alleen op vmbo-/mbo-

leerlingen, maar ook op jongeren en hoger gekwalificeerde studenten.

Bijdragen aan de transparantie en toegankelijkheid van de grensoverschrijdende

arbeidsmarkt voor zowel werkgevers als werkzoekenden.

Hierbij ligt de focus op het vergroten van de bekendheid van de burgers en ondernemers aan

beide zijden van de grens over mogelijkheden van de grensoverschrijdende (arbeids)markt in de

eigen gemeente en de grensregio Achterhoek-Borken. Hiervoor wordt nadrukkelijk samengewerkt

met de EUREGIO en GiP’s (GrensInformatiePunten) en Duitse gemeenten.

Participeren in dienstverlening gericht op buurtaalonderwijs

Onder andere participeren binnen een “EUREGIOnaal expertise- en coördinatiepunt voor

buurtaalonderwijs” en hiermee verbeteren van de transparantie voor scholen in het primair en

voortgezet onderwijs die buurtaal binnen hun school willen implementeren.

5.3.3. Toerisme en cultuur

Binnen Toerisme en cultuur vormt het thema grens een speerpunt. Daar waar kansen zich voordoen,

worden deze door verschillende partijen opgepakt en uitgevoerd. Bij samenwerking in de toeristische

en culturele sector gaat het om kennisoverdracht. Elkaar informeren over lopende projecten zoals

fietsroutes, kunstprojecten en evenementen. Met elkaar delen en beleven draagt bij aan de

bekendheid en attractiviteit van onze gemeente en het grensgebied.

14

Kleine initiatieven bestonden bij voorbeeld in het zichtbaar maken van oude grensstenen en het

commitment binnen het INTERREG V a project Krachtige Kernen (KraKe) dat in mei 2019 afgerond is.

Opvallend zijn ook de ontwikkelingen rondom het bevaarbaar maken van de Aa-Strang. Musea

(bijvoorbeeld Grenzblickatelier, Aaltense Musea, Grenslandmuseum en het Onderduikmuseum)

onderhouden al goede contacten met soortgelijke organisaties over de grens. De werkgroepleden

“Toerisme” van het Grenzhoppersnetwerk treffen elkaar regelmatig op verschillende locaties om de

mooie en interessante plekken van het Euregiogebied te leren kennen en er is een regelmatige

uitwisseling tussen VVV’s en Touristeninformationen. Gezamenlijk fiets- en wandelroutes zijn

gerealiseerd en waar mogelijk wordt samengewerkt.

Opening tandem kunst project Dinxperlo

De Commies in Suderwick

15


Bijdragen en aanjagen van grensoverschrijdende lokale en regionale projecten

Vanwege de uitvoering door derden is hierbij een bewaking van de kwaliteit essentieel. Bij

deelname aan (eu)regionale projecten en initiatieven is een ambtelijke regiefunctie belangrijk

Aandacht besteden aan het onderwerp grensoverschrijdende samenwerking binnen de

nieuwe nota Toerisme

Hierbij wordt gekeken naar reeds bestaande projecten en samenwerkingsverband en aandacht

gegeven aan nieuwe ontwikkelingen

Verbinden van het onderwijs (PO en VO) met het grensoverschrijdend culturele

aanbod

Hierbij ook, als mogelijk, participeren in reeds bestaande initiatieven zoals Junge Uni Bocholt

Blijven bevorderen van de leefbaarheid en toekomstbestendigheid van de (kleine)

kernen door grensoverschrijdende samenwerking tussen verenigingen, vrijwilligers en

belanghebbenden aan te jagen en waar nodig/mogelijk te faciliteren.

Hierbij ook op grote lijnen zoals bijvoorbeeld dorpsontwikkeling het thema grensoverschrijdende

samenwerking in overweging nemen. De kernen Suderwick en Dinxperlo hebben daarin

vanzelfsprekend een bijzondere positie.

5.3.4. Mobiliteit en bereikbaarheid

Voor een verhoging van de attractiviteit van het grensgebied en dus ook de gemeente Aalten is onder

andere de bereikbaarheid van essentieel belang en dient als randvoorwaarde voor een goede

(economische) ontwikkeling. Woon-werkverkeer of reizen naar onderwijsinstellingen (zoals

bijvoorbeeld de Fachhochschule Bocholt) vraagt om goede verbindingen zowel via de weg als op het

gebied van openbaar vervoer.

16


Bijdragen aan en aanjagen van grensoverschrijdende mobiliteit

Hiermee wordt de lokale bereikbaarheid bedoeld zoals de realisatie van de buslijn Aalten-Bocholt.

We zetten ook in op (eu)regionale aanbindingen met Duitsland door middel van fiets- en

ruiterpaden, goede bus- en treinverbindingen en het meedenken over het onderwerp mobiliteit in

zijn geheel. Hiermee leveren wij ook een bijdrage aan ons duurzaamheidsbeleid

Ondertekening intentieverklaring buslijn Aalten-Bocholt 2019 5.3.5. Sport, gezondheid en jeugdzorg Beweging, Sport en Gezondheid spelen voor burgers als vestigingscriterium een steeds belangrijkere

rol. Zij dragen bij aan een vitale en levendige gemeente, een vitale regio en actieve en gezonde

burgers. In samenwerking met onder andere de “Europäische Akademie des Sports”, Ewibo Bocholt,

Achterhoek in beweging, Graafschap College en een proactieve houding en actieve inzet van de

gemeente Aalten zijn de laatste jaren veel activiteiten ontplooid en is er een zelfstandig (eu)regionaal

netwerk ontstaan dat gezamenlijk uiteenlopende projecten op dit gebied gepland en uitgevoerd heeft.

Een grensoverschrijdend voetbaltoernooi voor statushouders, de unieke spelen en de

grensoverschrijdende teamrun zijn maar enkele mooie voorbeelden dat sport mensen ook

grensoverschrijdend met elkaar verbindt.

Op het gebied van jeugdzorg voor (kwetsbare) jongeren in de grensstreek is met ondersteuning van

de Europese Unie onlangs een onderzoek gestart hoe de samenwerking verbeterd kan worden.

Onderlinge communicatie en bevoegdheden zijn hierbij de grootste belemmeringen.

17


Bijdragen aan en aanjagen van grensoverschrijdende ontwikkeling op het gebied van

sport, beweging, gezondheid en jeugdzorg

Hierbij wordt naar de mogelijkheden gekeken om grensoverschrijdend samen te werken.

Voortzetten en verdiepen van bestaande samenwerkingsverbanden en –contacten

Aanjagen van het grensoverschrijdend sportakkoord

Hierin wordt vastgelegd hoe de inhoudelijke en organisatorische samenwerking op het gebied van

sport, beweging en gezondheid wordt vormgegeven

Deelnemen aan haalbaarheidsonderzoek door de EUREGIO op het gebied van

Huisartsenzorg.

Hierbij ligt de nadruk op een optimale informatievoorziening van de inwoners en het bundelen van

krachten op het gebied van huisartsenzorg.

Verder valt op dat er een voorschoolse voorziening (kinderopvang, peuterspeelzaal) in Dinxperlo (NL)

gevestigd is en aan de Duitse zijde ook initiatieven op dit gebied geïnitieerd worden.

Op tal van terreinen valt nog winst te behalen, zoals op het gebied van grensoverschrijdende

huisartsenzorg. Veel informatie en procedures zijn de burgers en patiënten niet bekend of hebben

alleen betrekking op individuele gevallen. Hierdoor komen artsen en patiënten aan beiden zijden van

de grens voor nieuwe en onbekende uitdagingen te staan.

5.3.6. Veiligheid

Rampen en andere noodsituaties trekken zich niets aan van landsgrenzen. Overheden en

hulporganisaties aan beide zijden van de grens moeten daarom effectief kunnen samenwerken.

Brandweerposten aan weerszijden van de Duits-Nederlandse grens werken al vele jaren samen. De

gemeenten Dinxperlo en Bocholt hebben dat ook schriftelijk vastgelegd in publiekrechtelijke

overeenkomsten die de grensoverschrijdende inzet regelen. Brandweerpersoneel en materieel is

beschikbaar op vastgestelde locaties zodat in geval van nood er snel en doelgericht kan worden

opgetreden. In de grensstreek geldt echter dat door de verschillen in wetgeving en bestuurlijke

structuren de samenwerking op het gebied van de brandweerzorg niet zonder hindernissen verloopt.

18


Bijdragen om de bestaande activiteiten te waarborgen en nieuwe initiatieven te

ontplooien.

Eind 2018 is het eindrapport gepresenteerd van het project Crossfire.4 Dit heeft in kaart gebracht wat

er geregeld dient te worden als er over de grens heen posten samengevoegd zouden worden.

Mogelijk liggen hier voor Dinxperlo en Suderwick kansen.

Ook op het gebied van de politiezorg wordt er op tal van terreinen

samengewerkt, al zijn de beperkingen door cultuur en regelgeving

hier zo mogelijk nog groter. De basisteamchefs langs de grens

ontmoeten elkaar meerdere keren per jaar. En een mooi voorbeeld

is natuurlijk het Nederlands-Duitse politiebureau in Dinxperlo. Het

eerste in Nederland en in september inmiddels al 20 jaar

succesvol.

Het PREpare-project (2015-2018) had als doel om de spoedzorg en voorbereidende

rampenbestrijding door een grensoverschrijdende samenwerking (eu)regionaal te verbeteren.

Bewoners wordt zo de meest optimale en spoedeisende zorg geboden, ook als zich deze in het

buurland bevindt. Door het verder uitbouwen van de samenwerking tussen de ziekenhuizen in

Winterswijk en Bocholt hebben hartpatiënten uit de Oost-Achterhoek voortaan de mogelijkheid een

spoedeisende dotter- of stentbehandeling in Bocholt te ondergaan.

Grenzhoppers cursus Duits handhaving

Aalten en Winterswijk 2018

4 http://www.projekt-crossfire.de

19


INTERN

Heroriëntering over rol en taken van de internationale adviescommissie Aalten-

Bocholt samen met Duitse partner

Verhogen en verdiepen betrokkenheid van bestuur en ambtelijke organisatie op thema

grensoverschrijdende samenwerking van de interne organisatie

De budgetten op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking blijven, in

afstemming met de Adviseur grensoverschrijdende samenwerking, belegd bij de

betreffende beleidsmedewerkers

EXTERN

Investeren van bestuur – college en raad - in onderlinge relaties met Duitse buren

waarbij de focus ligt op Bocholt en Isselburg.

Participeren in regionaal afstemmingsoverleg 8HRK ambassadeurs – regisseurs

thematafels en via de Duitslandcoördinatoren samenwerking en invloed van en met

Achterhoekse gemeenten versterken

5.3.7. Bestuur en Advies

6. Overige beslispunten

Onder dit kopje nog een tweetal zaken die niet direct te maken hebben met grensoverschrijdende

samenwerking met onze Duitse buren, maar waarvan er eentje wel in de vorige nota benoemd stond

en de ander ongeveer in de zelfde lijn ligt. Beide zaken zijn op zichzelf ook te klein om er een aparte

notitie aan te wijden.

6.1. Ontwikkelingssamenwerking

Bewustwording en de ondersteuning van de min of meer klassieke internationale

ontwikkelingssamenwerking werd sinds de vorige nota op afstand gezet.

20


INTERN

Beschikbaar (blijven) stellen van een jaarlijks budget aan de Stichting Mondiaalten.

EXTERN

Blijven bevorderen van educatie en bewustwording

Hierbij is de verbinding met Mondiaalten van groot belang om de eigen bevolking de toegevoegde

waarde van het investeren van publieke middelen in ontwikkelingssamenwerking duidelijk te

maken en draagvlak te creëren.


Ondersteunen van internationale hulpacties als deze zich voordoen binnen het

Koninkrijk der Nederlanden incl. Caribische delen.

Doneren van een bedrag van maximaal 1 EUR / inwoner na een officiële oproep door

de VNG

De gemeente Aalten zag voor zichzelf meer een rol weggelegd in de vorm van het bevorderen van

educatie en bewustwording dan in het zelf initiëren van projecten. De taak van de traditionele

ontwikkelingssamenwerking werd overgelaten aan de Stichting Mondiaalten5. De Stichting ontvangt

sindsdien een subsidiebedrag van 7.500 EUR per jaar. Deze Stichting werkt prima en organiseert

onder andere tweejaarlijks de Mondiaalten-Dag. Een evenement dat ontwikkelingssamenwerking door

organisaties vanuit onze lokale samenwerking mooi voor het voetlicht brengt.

6.2. Internationale hulpacties

Het (mede) uitvoeren van internationale hulpacties is geen taak van de gemeente. Geldwervingsacties

in het kader van rampen is en blijft in principe de taak van de Rijksoverheid.

5 https://www.mondiaalten.nl/

21

7. Tot slot

Er is veel veranderd in de wereld, ook langs onze landsgrens en er is veel werk verzet de afgelopen

jaren op het thema samenwerken over de grens. Veel is er om tevreden over te zijn maar de wereld

blijft in beweging en het kan altijd beter.

En daarom dus aan de slag met als motto: IMMER BESSER …

Grensoverschrijdende BELEIDSNOTA samenwerking gemeente … · 2019. 8. 6. · Sinds 2016 is het zelfs een formele Duits- ... samenwerking vastgesteld waar voor het eerst ook een aparte

Documents