-
Pxina 1 de 80
Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin
Educativa
Gua didctica do alumnado de bacharelato semipresencial
Grego I Ensinanza Bacharelato a distancia semipresencial
Tipo de documento Gua do alumnado
Curso 1
Materias Modalidade
Nome da materia Grego I
Autor/a ou autores: Alfredo Juan Conde Marias
-
Pxina 2 de 80
ndice
1.
Introducin.................................................................................................................5
A materia: lias xerais
........................................................................................................................5
Libro de texto
......................................................................................................................................6
Distribucin temporal das
unidades....................................................................................................6
Metodoloxa de estudo
.......................................................................................................................6
Apartados do traballo en cada unha das unidades
............................................................................8
As titoras lectivas e de orientacin
....................................................................................................8
Lecturas recomendadas
.....................................................................................................................9
2. Unidade 0
.................................................................................................................11
2.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
11 2.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
11 2.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
11 2.4 Actividades de titora
..................................................................................................
11
3. Unidade 1
.................................................................................................................12
3.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
12 3.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
12 3.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
12 3.4 Actividades de titora
..................................................................................................
13
4. Unidade 2
.................................................................................................................14
4.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
14 4.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
14 4.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
14 4.4 ctividades de titora
..................................................................................................
16
5. Unidade 3
.................................................................................................................17
5.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
17 5.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
17 5.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
18 5.4 Actividades de titora
..................................................................................................
18
6. Unidade 4
.................................................................................................................20
6.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
20 6.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
20 6.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
21 6.4 Actividades de titora
..................................................................................................
22
7. Unidade 5
.................................................................................................................23
7.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
23 7.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
23 7.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
23 7.4 Actividades de titora
..................................................................................................
24
8. Unidade 6
.................................................................................................................25
8.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
25 8.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
25 8.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
25
-
Pxina 3 de 80
8.4 Actividades de titora
..................................................................................................
26
9. Unidade 7
.................................................................................................................27
9.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
27 9.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
27 9.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
28 9.4 Actividades de titora
..................................................................................................
29
10. Unidade 8
.................................................................................................................30
10.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
30 10.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
30 10.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
31 10.4 Actividades de titora
..................................................................................................
32
11. Unidade 9
.................................................................................................................33
11.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
33 11.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
33 11.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
34 11.4 Actividades de titora
..................................................................................................
35
12. Unidade 10
...............................................................................................................36
12.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
36 12.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
36 12.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
36 12.4 Actividades de titora
..................................................................................................
38
13. Unidade 11
...............................................................................................................39
13.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
39 13.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
39 13.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
40 13.4 Actividades de titora
..................................................................................................
41
14. Unidade 12
...............................................................................................................42
14.1 Criterios de
avaliacin.................................................................................................
42 14.2 Suxestins para o estudo
...........................................................................................
42 14.3 Actividades de
autoavaliacin.....................................................................................
42 14.4 Actividades de titora
..................................................................................................
42
15. Solucins s actividades de
autoavaliacin........................................................44
15.1 Unidade 0
...................................................................................................................
44 15.2 Unidade 1
...................................................................................................................
45 15.3 Unidade 2
...................................................................................................................
46 15.4 Unidade 3
...................................................................................................................
49 15.5 Unidade 4
...................................................................................................................
51
Actividades de autoavaliacin: repaso da 1 avaliacin.
..................................................................54
15.6 Unidade 5
...................................................................................................................
56 15.7 Unidade 6
...................................................................................................................
58 15.8 Unidade 7
...................................................................................................................
61 15.9 Unidade 8
...................................................................................................................
64
Actividades de autoavaliacin: repaso da 2 avaliacin.
..................................................................67
15.10 Unidade 9
...................................................................................................................
68
-
Pxina 4 de 80
15.11 Unidade 10
.................................................................................................................
71 15.12 Unidade 11
.................................................................................................................
74 15.13 Unidade 12
.................................................................................................................
76
Actividades de autoavaliacin: repaso da 3 avaliacin.
..................................................................78
16. Anexo
.......................................................................................................................80
16.1 Listaxe das abreviaturas
.............................................................................................
80
-
Pxina 5 de 80
1. Introducin A materia: lias xerais
A materia de Grego I forma parte das materias propias da
modalidade do bacharelato de humanidades. O estudo da lingua grega,
xunto coa latina, constite a base fundamental pa-ra a comprensin do
funcionamento gramatical da familia de linguas de orixe
indoeuro-pea, dentro da cal estn as das linguas que falamos na nosa
comunidade, mis calquera das outras que se estudan como linguas
estranxeiras no bacharelato, entre as mis habi-tuais, o ingls e o
francs.
Ademais, sen sermos necesariamente conscientes, utilizamos
innumerable lxico de procedencia grega. Moitas palabras chegronnos
de Grecia a travs dos romanos, que as introduciron no seu
vocabulario latino, e as adaptaron sa lingua, que logo derivou nas
nosas linguas romances. Pero sobre todo salientable a cantidade de
lxico cientfico e tcnico que procede de races gregas. hora de crear
estes neoloxismos para denominar os conceptos novos de todas as
ciencias dun xeito preciso e exento de ambigidades, os
investigadores volveron a sa mirada ao vocabulario grego. Multitude
de tecnicismos co-mo antropoloxa, pedagogo, misoxinia, poligamia,
monarqua, crongrafo, hemorraxia, nefrtico, xeriatra, e tantos
outros; e mis algunhas palabras que nos poden parecer mis comns
como anestesia, agona, crise, trevo, fotografa ou telegrama son
todas de proce-dencia grega.
Pero estudar grego clsico non estudar simplemente unha gramtica
e un vocabulario de soporte, senn que con el estudamos os alicerces
de toda a cultura europea. Dende o asentamento dos primeiros pobos
de estirpe grega na pennsula dos Balcns, iniciouse o proceso de
xestacin dunha das culturas mis orixinais de Europa. Nela naceron
as primei-ras teoras cientficas e filosficas de Occidente, algunhas
das cales anda seguen en vi-xencia milenios mis tarde. Ela foi o
berce do sistema democrtico e da liberdade de pen-samento. Os seus
artistas estableceron os canons da arte clsica, que sobreviviron e
seguen sendo revisados de continuo pola arte posterior. A sa
riqusima mitoloxa nutriu de ar-gumentos a historia da literatura e
da arte universais. E en grego foron escritos os Novos Testamentos,
parte fundamental do libro de cabeceira de mis de media humanidade,
a Biblia. Todo iso vai ser abordado dun xeito ou doutro nesta
materia.
Polo tanto, neste curso de 1 de bacharelato de Grego I
exercitarmonos en:
Coecer os aspectos fundamentais do grego clsico; mis
concretamente, o grego tico clsico do sculos V e IV a.C.; tanto no
plano gramatical (morfoloxa e sintaxe) coma no lxico.
Recoecer a relacin existente entre o vocabulario grego e o
galego, e a decatrmonos da permanencia de palabras de orixe grega
na terminoloxa cientfica e tcnica de todas as disciplinas do saber
humano.
Practicar a tcnica da traducin e retroversin de textos, co
obxectivo de exercitrmo-nos no razoamento gramatical e lxico.
Aproximrmonos ao mundo histrico, cultural, relixioso, poltico,
filosfico, cientfico e artstico da antigidade grega a travs da sa
lingua, dos seus textos, dos seus perso-naxes, e da sa
mitoloxa.
Analizar e valorar criticamente os factores culturais herdados
dos gregos que se conver-teron en patrimonio universal. Un dos
exemplos mis evidentes poden ser os Xogos Olmpicos. Outros foron
felizmente superados nas nosas civilizacins occidentais mo-dernas:
escravitude, marxinacin da muller, belicismo, etctera.
-
Pxina 6 de 80
Libro de texto
O libro de texto elixido Griego I da editorial Almadraba,
editado en Barcelona no ano 2008.
Autores: M. Colomer y M. R. Toms
ISBN: 978-84-8308-711-4
Esta materia precisa o manexo imprescindible dun dicionario. O
mis recomendable o Diccionario manual Griego clsico- Espaol da
editorial VOX.
Autores: Jos M Pabn de Urbina.
ISBN: 978-84-8332-834-7
Distribucin temporal das unidades
O noso libro de texto distribe a materia en doce unidades, mis
unha introdutoria, titula-das co nome dun deus, ou dunha deusa, ou
dunha parellas de deuses. Desenvolveranse po-lo tanto catro
unidades en cada unha das tres avaliacins nas que se divide o
curso, ags na primeira avaliacin, na que haber que inclur tamn o
tema introdutorio.
Cada avaliacin, sa vez, componse aproximadamente de cinco
perodos quincenais. En cada quincena disporemos de das sesins
lectivas presenciais obrigatorias, e unha se-sin de titora de
orientacin.
Distribuiremos, pois, as unidades neses perodos quincenais do
seguinte xeito:
1 quincena Unidade 0: Coecementos previos.
2 quincena Unidade 1: O Caos.
3 quincena Unidade 2: Cronos
4 quincena Unidade 3: Zeus e Hera.
1 avaliacin
5 quincena Unidade 4: Poseidn.
6 quincena Unidade 5: Hades.
7 quincena Unidade 6: Dmeter e Persfone.
8 quincena Unidade 7: Atenea e Ares.
9 quincena Unidade 8: Afrodita.
2 avaliacin
10 quincena Recapitulacin e repaso.
11 quincena Unidade 9: Dioniso.
12 quincena Unidade 10: rtemis e Apolo.
13 quincena Unidade 11: Hefesto.
14 quincena Unidade 12: Hermes.
3 avaliacin
15 quincena Recapitulacin e repaso.
Metodoloxa de estudo
A metodoloxa de estudo do grego coma lingua non difire demasiado
daquela usada para estudar unha lingua estranxeira, salvo no feito
de que a finalidade ltima de coecer inter-namente a lingua grega
non falala, senn de saber interpretar textos escritos.
Cmpre ter en conta, pois, as seguintes recomendacins:
En canto gramtica grega: nunha primeira fase haber que facer o
esforzo de memori-zar os paradigmas, ou cadros de desinencias, das
declinacins e conxugacins verbais. Contamos co apoio do latn.
dicir, aquelas cuestins gramaticais que comparten am-bas linguas
sern tratadas case sempre antes na materia de Latn I, de xeito que
cando
-
Pxina 7 de 80
estudemos ese mesmo aspecto en grego contaremos coa comparacin
do caso latino, o que facilitar o seu estudo. O labor memorstico
inicial poder dar paso paulatinamente a un traballo de maior
razoamento. O grego, como calquera outra lingua, un ente or-gnico,
con todos os seus elementos relacionados entre si, e resultar mis
fcil de es-tudar buscando e analizando as concomitancias e
diferenzas entre declinacins, e como xa dixemos, coas declinacins
latinas. fundamental asentar paso a paso cada un deses apartados
para que non se acumulen baleiros, xa que non ser posible avanzar
correc-tamente nunha nova unidade, de non ter suficientemente
dominadas as precedentes.
Tamn ser preciso ir memorizando un vocabulario grego bsico, para
non acudir cons-tantemente consulta do dicionario. Ao principio
convir reter na memoria as breves listaxes de palabras novas que
cada unidade do libro resalta como importantes. Mais, aos poucos, o
lxico de uso mis frecuente repetirase unidade tras unidade e ser
fcil de lembrar sempre que nos apoiemos en analizar a sa relacin
coas nosas linguas ro-mances. Todas as unidades contan con textos
breves, e oracins traducidas que nos permiten afacernos a ese lxico
facilmente. Despois da explicacin gramatical aparece un breve
glosario que resume as palabras que o alumnado debera ir
coecendo.
Para abordar a compresin de textos gregos, a sa traducin e
retroversin (escribilos en grego) haber que exercitarse no
razoamento morfosintctico. Para isto ser moi be-neficioso contar
cunha boa base no coecemento da morfoloxa en galego (os tipos de
palabras e a sas caractersticas gramaticais), as coma en sintaxe
(relacin entre as pa-labras e a sas funcins dentro da oracin). Ser
fundamental realizar, como mnimo, as actividades que ofrece o libro
de texto, as como aquelas de reforzo que poidan ser en-comendadas
nas clases por parte do profesor. Esta mesma gua ofrece unha serie
de ac-tividades de autoavaliacin con esa finalidade.
En canto aos contidos relacionados coa historia da Hlade, da
civilizacin e cultura gregas, os mtodos de estudo comprtense con
materias de humanidades coma a Histo-ria. A elaboracin de esquemas,
mapas conceptuais e resumos dos distintos apartados que desenvolve
cada unidade permitirn que dispoamos dunha visin de conxunto do
tema tratado.
En relacin coas cuestins de xeografa histrica, coma poden ser os
distintos confli-tos blicos (a Guerra de Troia, as Guerras Mdicas,
a Guerra do Peloponeso, ou a crea-cin do Imperio alexandrino, etc.)
ser preciso elaborar e traballar mapas mudos, par-tindo sempre
dunha base suficientemente slida en xeografa de Europa, de Asia
Menor, e do Prximo Oriente.
Ofrecemos tres ltimos consellos aplicables ao estudo de calquera
materia do bacharelato semipresencial:
Tanto no apartado de cultura clsica como no de gramtica, pero
neste en especial, convn ter en conta que sern imprescindibles a
asimilacin progresiva dos contidos.
Esta asimilacin progresiva ser posible a base de constancia e de
prctica continuada.
Esta materia, Grego I, desenvlvese no bacharelato presencial ao
longo de catro sesins lectivas semanais, s que habera que sumar o
tempo que, parte das clases, o alumna-do lle dedica ao estudo e
realizacin de exercicios. No bacharelato semipresencial con-tamos
cunha sesin lectiva semanal e unha titora de orientacin quincenal.
Polo tanto, o alumnado deste bacharelato, para obter uns bos
resultados en grego, debera dedicar-lle entre das e catro horas
semanais ao estudo e preparacin da materia, sempre en funcin das
capacidades persoais de cada un e das circunstancias persoais de
dispoibi-lidade horaria.
-
Pxina 8 de 80
Apartados do traballo en cada unha das unidades
Cada unidade do libro brese cun mapa conceptual que expn os
contidos que se desen-volvern nela, e na pxina seguinte presntanse
eses contidos cunha breve explicacin.
Os contidos da unidade desenvlvense despois agrupados sempre en
torno a tres gran-des eixes:
Mitoloxa: cada unidade inciase cunha breve explicacin dun deus
olmpico, cun texto orixinal e a sa traducin, que mostra un aspecto
representativo da vida dos deuses. A sa finalidade analizar non s a
sa significacin mtica, senn tamn o lxico e a gramtica.
Lingua: a continuacin presntanse unhas oracins gregas coa sa
traducin, que cons-titen unha base para o desenvolvemento dos
contidos gramaticais da unidade. De se-guido aparece unha breve
explicacin morfolxica e sintctica sobre o tema, acompa-ada dos
paradigmas, modelos, e cadros que a ilustran. Compltase este
apartado con actividades prcticas e co glosario correspondente.
Cultura: cada unidade pchase cun tema de cultura grega, para
coecer o proceso evo-lutivo da sa historia e da sa literatura. As,
abrdanse os distintos perodos e civiliza-cins da Hlade, e os
principais xneros literarios, como a pica, a comedia e a
traxe-dia.
As unidades 0 e 12 presentan unha estrutura distinta: a unidade
0 expn unha serie de coecementos previos para siturmonos xeogrfica
e cronoloxicamente na Hlade. A n-mero 12 presenta unha recompilacin
de textos de diversos autores e pocas, de grande in-terese polo seu
contido histrico e mtico, e que permitirn, cara ao final do curso,
a prc-tica da traducin e anlise textual, activando todos os
coecementos adquiridos ao longo do curso, e enlazando este coa
materia de Grego II do seguinte ano escolar.
Ao final das unidades cuarta, oitava e duodcima ofrcesenos unha
batera de exerci-cios de autoavaliacin. Con eles, o alumnado pode
facer un control dos coecementos e do nivel adquirido antes do
exame final de cada avaliacin.
Como apoio ao estudo de cada unidade, o libro presenta un CD-ROM
cunha presenta-cin por cada unidade na que se remite o alumnado a
diversos recursos dixitais de grande utilidade para repasar,
ampliar ou completar a informacin necesaria.
As titoras lectivas e de orientacin
A materia de Grego I, como calquera outra do currculo do
bacharelato semipresencial, conta cunha sesin semanal de asistencia
obrigatoria, que recibe o nome de titora lectiva. Nela abrdanse as
explicacins tericas da unidade que correspondan en cada momento do
curso.
Estas sesins semanais complemntanse cunha titora de orientacin
(de asistencia non obrigatoria) de periodicidade quincenal. Nela o
alumnado poder resolver as dbidas que lle poden xurdir no seu labor
individual de estudo e preparacin da materia.
Como pode apreciarse no terceiro apartado desta introducin, case
todas as unidades correspndense cunha quincena lectiva, de xeito
que cada unidade ha de ser desenvolvida en das titoras lectivas e
unha titora de orientacin. Nas segunda e terceira avaliacins
estdanse s catro unidades, pero de complexidade progresiva.
Resrvanse as sesins lec-tivas da ltima quincena de cada unha destas
avaliacins para facer repaso xeral dos conti-dos desenvolvidos
nelas, en especial, da prctica gramatical.
A estrutura das unidades do libro facilita que o traballo poida
ser distribudo neses tem-pos do seguinte xeito:
-
Pxina 9 de 80
Na primeira titora lectiva abordarase a explicacin da parte de
gramtica grega da uni-dade. A limitacin do tempo obrigar a que o
docente incida nas cuestins mis com-plicadas e a incidir e resaltar
os aspectos mis importantes. De restar tempo da sesin, podern
abordarse en clase parte das actividades que propn o libro xunto
coas explica-cins.
Na segunda titora lectiva explicaranse os restantes apartados da
unidade sobre mitolo-xa e cultura. De novo, primarase a concisin
por parte do docente, que ofrecer as in-dicacins precisas para que
o alumno poida completar por si mesmo o estudo destas seccins da
unidade. No tempo que reste da explicacin, traballaranse os textos,
ora-cins e exercicios que ofrecen eses apartados, ou mesmo, os do
apartado de gramtica que puidesen quedar sen resolver en titoras
anteriores.
A titora de orientacin o momento indicado para que o alumnado
pregunte e solucio-ne todas as dbidas que lle puidesen ter xurdido
no seu traballo individual de estudo. Isto non quere dicir, por
suposto, que nas titoras lectivas non se poidan formular
pre-guntas. Pero o mis importante destas titoras de orientacin a de
realizar as prcticas precisas para que o alumnado asimile o mellor
e mis facilmente posible a informacin da unidade.
recomendable que, despois das sesins lectivas e antes da titora
de orientacin, o alumnado tea realizado xa as actividades de
autoavaliacin propostas en cada unidade desta gua e resoltas nas
solucins finais. As poder consultar ao docente as dbidas que lle
xurdiran no proceso de realizacin e autocorrecin destas
actividades.
Lecturas recomendadas
Ademais da informacin que achega o libro de texto, pdense
consultar entre outros os se-guintes ttulos:
Lingua grega: O anexo de morfoloxa que pecha o dicionario
recomendado no segundo apartado
desta introducin moi til para consultar as dbidas puntuais que
poidan xurdir ne-se aspecto.
Na mesma editorial que o libro de texto, contamos cun breve e
prctico manual co ttulo: ClasiCard. Declinaciones, flexiones y
reglas de latn y griego, editorial Al-madraba, autora Carmen Romero
Barranco, ISBN 978-84-8308-343-7
Cultura e mitoloxa gregas: neste apartado suxeriremos un pequeno
grupo de libros de peto que resultan axeitados para ampliar os
coecementos sobre estes aspectos do pro-grama de xeito agradable e
ldico:
As vivan en la Grecia antigua, de Raquel Lpez Melero, na
editorial Anaya, ISBN 978-84-207-3444-6.
La civilizacin griega, de Arturo Prez Almoguera, na editorial
Anaya, ISBN 978-84-207-3362-3.
Historia de los griegos, de Indro Montanelli, na editorial
Debolsillo, ISBN 978-84-9759-536-0.
Las Olimpiadas griegas, de Ramn Teja Casuso, na editorial
Santillana, ISBN 978-84-294-5323-7.
Antologa de la Ilada y la Odisea, de Alfonso Casass Jimnez, e
introducin hist-rica de Jos Luis Pellicer Mor, na editorial Tilde,
ISBN 978-84-95314-64-2.
El viaje en la antigedad, de Fernando Lillo Redonet, na
editorial Tilde, ISBN 978-84-95314-41-3.
-
Pxina 10 de 80
Os deuses do Olimpo (Mitoloxa clsica en Galiza n 1) de Matilde
de Cal & Jose Manuel Brtolo Ballesteros, na editorial Baa
edicins, ISBN 978-84-96526-04-4.
As divinidades menores (Mitoloxa clsica en Galiza n 2) de
Matilde de Cal & Jose Manuel Brtolo Ballesteros, na editorial
Baa edicins, ISBN 978-84-96526-05-1.
Os heroes (Mitoloxa clsica en Galiza n 3) de Matilde de Cal
& Jose Manuel Br-tolo Ballesteros, na editorial Baa edicins,
ISBN 978-84-96526-17-4.
Introduccin a la mitologa griega, de Carlos Garca Gual, en
Alianza Editorial, ISBN 978-84-206-4328-1
Cuentos y leyendas de la Ilada, adaptacin de Homero por parte de
Jean Martin, na editorial Espasa, ISBN 978-84-239-6349-2.
Cuentos y leyendas de la Odisea, adaptacin de Homero por parte
de Jean Martin, na editorial Espasa, ISBN 978-84-670-0184-6.
Cuentos y leyendas de la mitologa griega, de Claude Pouzadux, na
editorial Espasa, ISBN 978-84-239-9056-6
Naves negras ante Troya, de Rosemary Sutcliff, na editorial
Vicens Vives, ISBN 978-84-316-4291-2.
Las aventuras de Ulises. La historia de la Odisea, de Rosemary
Sutcliff, na editorial Vicens Vives, ISBN 978-84-316-4471-0.
Xunto con este material bibliogrfico, tamn contamos na rede con
multitude de recur-sos didcticos aloxados en distintas pxinas web,
de entre as que destacamos:
http://recursos.cnice.mec.es/latingriego/Palladium/_comun/eshome.php
http://www.culturaclasica.com/
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/eos/MaterialesEducativos/bachillerato/griego/grama
tica/index.htm
http://www.extremaduraclasica.com/gramatica_griega/alfabeto.html
http://www.alandalus-siglo21.org/mitog/griega.htm
http://www.portalplanetasedna.com.ar/diccionario_mitologia.htm
http://personal.iddeo.es/dimor/eva/mitologia/diccionario.html
http://www.kelpienet.net/rea/
http://www.santiagoapostol.net/latin/cultura_clasica.html
-
Pxina 11 de 80
2. Unidade 0 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade introdutoria do curso vostede ter que
ser capaz de:
Recuperar todos aqueles coecementos previos que puidera ter
sobre o mundo grego da antigidade.
Comprender as primeiras relacins que os gregos mantiveron coa
pennsula Ibrica mediante a fundacin das sas colonias.
Coecer as partes bsicas das cidades gregas, en concreto das
colonias gregas peninsu-lares, coma Ampurias.
Completar a historia do desenvolvemento destas colonias ata a
chegada dos romanos pennsula Ibrica.
Suxestins para o estudo
Esta unidade est concibida como un primeiro contacto coa cultura
grega, e pretende que recordemos todos os datos que o alumnado xa
poida ter no seu acervo cultural. Os seus contidos dirxense a
acadar unha visin global de todo o que vai ser abordado ao longo do
curso.
Convn, polo tanto, que o alumno faga un resumo da informacin que
proporciona o tema, e que se lle presten especial atencin aos
exercicios dirixidos a provocar ese recor-datorio de conceptos
previos adquiridos.
Actividades de autoavaliacin
Suxerimos como actividades de autoavaliacin os nmeros 1, 3, 5, 7
e 8 da pxina 7; 10 e 12 da pxina 9; 15, 16, 17, 23, 24 e 25 da
pxina 10; e finalmente, os exercicios 27 e 29 da pxina 11.
Actividades de titora
O resto dos exercicios da unidade sern os que se desenvolvern
nas sesins de titoras. O docente aproveitar a sa realizacin e
correccin para ampliar e desenvolver os contidos da unidade.
Estes exercicios son: 2, 4 e 6 da pxina 7; o exercicio 9 da
pxina 8; o 11, 13 e 14 da pxina 14; os exercicios 18, 19, 20, 21 e
22 da pxina 10, e para rematar, o exercicio 28 da pxina 11.
-
Pxina 12 de 80
3. Unidade 1 Criterios de avaliacin
As capacidades que se lle esixen ao alumnado ao rematar o estudo
desta unidade son:
Comprender o concepto de mito, especialmente aplicado cultura
grega, e o seu valor coma forma de comprender o mundo e a
existencia humana.
Coecer os principais mitos cosmognicos, e as primeiras xeracins
de deuses da mito-loxa grega.
Estudar a orixe da lingua grega, e a sa filiacin na familia de
linguas indoeuropea.
Coecer a existencia de diversos sistemas de escritura, e as
primeiras manifestacins de textos escritos na civilizacin
occidental e do Medio Oriente.
Recoecer as diferentes variedades dialectais do grego, e a sa
distribucin xeogrfica; a sa confluencia na chamada koin dialects, e
a posterior historia da lingua grega ata o grego moderno.
Aprender o alfabeto grego, e as sas correspondencias fonticas,
coa prctica da escri-tura tanto en minsculas coma en maisculas.
Practicar a lectura de textos gregos para familiarizarse co seu
sistema de escritura e cos seus sons.
Transcribir palabras do grego ao galego.
Suxestins para o estudo
Nesta unidade comzase o estudo da lingua grega a travs da sa
ferramenta fundamental, que resulta nos inicios una tanto allea a
ns.
A parte da unidade dedicada mitoloxa ser fcil de asimilar se
elaboramos unha r-bore xenealxica cos datos bsicos referidos aos
mitos relacionados coa creacin do mun-do.
A seccin do tema que explica a orixe do alfabeto grego e os seus
dialectos precisa o traballo sobre un mapa mudo e un esquema de
estudo que permitan reter eses datos na memoria.
Por ltimo, a parte mis complicada deste tema afacerse ao
recoecemento das letras gregas e do seu valor fnico, para o cal o
mellor a prctica intensiva. Canto mis escri-bamos e leamos (anda
que sen entender necesariamente o que se di) palabras ou textos,
mis facilmente e mis rapidamente conseguiremos dominalo.
Do mesmo xeito haber que proceder coa prctica da transcricin do
alfabeto grego ao noso latino.
Anda que neste momento do curso non tea repercusin, e non haxa
que recordalo ata chegar unidade 4, importante aprender ben o
sistema fontico grego clsico, dicir, as caractersticas de cada
fonema e as sas relacins. Ser preciso telo en conta cando
estu-demos as mltiples contraccins fonticas que se producen na
lingua grega.
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin que poden realizarse nesta
unidade son:
-
Pxina 13 de 80
1) Escriba a seguintes palabras en maisculas: , , , , , , , , ,
, , , , .
2) Transcriba estas palabras ao galego: , , , , , , , , ,
, , , , .
3) Deduza das transcricins anteriores os significados en grego
das palabras do primei-ro exercicio que non sexan nomes
propios.
4) Realice unha rbore xenealxica coas divindades que aparecen no
apartado de mito-loxa desta unidade.
5) Explique brevemente a orixe do alfabeto grego.
6) Confeccione tres listaxes, clasificando as palabras do texto
seguinte segundo leven acento agudo, grave ou circunflexo.
,
.
.
Estrabn, Geografa, 8.3.30.
7) Busque e anote as palabras do texto anterior que leven
esprito spero.
8) Transcriba as palabras subliadas do texto.
9) Que significa ?
10) En que consiste o sistema de escritura chamado ?
11) En que etapa da historia de Grecia se utilizou o sistema de
escritura coecido como Lineal B?
12) Con que nome se coece o feito de se unificar todos os
dialectos gregos nos sculos V e IV a.C.?
13) Realice un mapa no que represente con cores a distribucin
dos distintos dialectos gregos.
Actividades de titora
Nas titoras lectivas e de orientacin traballaranse:
Sobre lingua grega: as actividades 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9
das pxinas 22 e 23.
-
Pxina 14 de 80
4. Unidade 2 Criterios de avaliacin
Ao finalizar esta unidade, o alumno deber ser quen de:
Enunciar o mito de Cronos, e a sa derrota a mans do seu fillo
Zeus.
Comprender o concepto de lingua flexiva, os conceptos de
declinacin para substanti-vos e adxectivos, e de conxugacin para
verbos, e as funcins bsicas dos cinco casos do sistema de
declinacin grego.
Identificar os casos e declinar palabras masculinas e neutras da
declinacin temtica, tamn chamada 2 declinacin.
Recoecer a diferenza entre os verbos temticos e os verbos
atemticos.
Conxugar e analizar as formas do presente de indicativo e do
infinitivo dos verbos te-mticos, ou verbos en omega , e dos verbos
atemticos en , e en especial do verbo irregular (ser)
Coecer as primeiras preposicins gregas, e os casos que
rexen.
Comprender o concepto de etimoloxa e o uso do lxico grecolatino
para a creacin de neoloxismos da terminoloxa cientfica.
Situar na xeografa do Mediterrneo oriental as principais
cidades, rexins, illas e ou-tros accidentes xeogrficos que tiveron
relevancia na Hlade.
Suxestins para o estudo
A preparacin desta unidade preciso abordala desde tres
mbitos.
A primeira parte dedicada a mitoloxa ser de fcil lembranza se
elaboramos un resumo do destronamento de Cronos por parte do seu
fillo Zeus.
A segunda parte, relacionada coa 2 declinacin grega, ou
declinacin temtica de tema en micron , e co artigo, ser preciso
asimilala mediante das tarefas: unha primeira de compresin das
declinacins e de identificacin das desinencias de cada caso, sempre
de-ducindo a raz do substantivo da forma do xenitivo singular ao
que lle haber que extraer a sa desinencia . Memorizar desde este
momento a declinacin do artigo grego fun-damental porque ser
imprescindible e de uso moi frecuente ao longo de todo o curso.
Do mesmo xeito deberemos proceder cos paradigmas verbais dos
verbos en e dos verbos en , identificando as desinencias persoais,
e as vogais de enlace de cada tipo pa-ra podelas aplicar de xeito
xeneral a outros verbos similares.
A parte da unidade que trata as etimoloxas e o lxico tcnico e
cientfico serve de in-troducin sobre este apartado da materia para
todo o resto do curso, polo que precisa unha lectura atenta.
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin propostas para esta unidade
son:
1) Relacione os nomes da cada unha das columnas: Cronos Musa
Gea Cen brazos
-
Pxina 15 de 80
Zeus Rea
Hecatonquiros Titn
Hiperin Creta
Curetes Urano
Erato Amaltea
2) Decline os sintagmas , - (o pobo) , - (o home) en singular e
en plural, recordando que tanto o artigo como o substantivo deben
coincidir en xnero, nmero e caso, e cada un debe seguir o seu
propio paradigma. A forma do nominativo singular do artigo xa nos d
a informacin relativa ao xnero do substantivo que acom-paa.
3) Decline os sintagmas , - (o regalo) e , - (a accin, o feito)
en singular e en plural, recordando que tanto o artigo como o
substantivo deben coincidir en xnero, nmero e caso, e cada un debe
seguir o seu propio paradigma. A forma do nominativo singular do
artigo xa nos d a informacin relativa ao xnero do substantivo que
acompaa.
4) Relacione estes pronomes coa forma verbal correspondente do
verbo : , , , .
___________
___________
___________
___________
5) De entre estas formas verbais, escolla a que sexa axeitada
para cada oracin: , , :
______________ .
____________ .
_________________ .
6) Analice morfosintacticamente e traduza esta oracin:
.
7) Atope a palabra galega para cada definicin que provea dos
seguintes termos gre-gos: , , -, -.
Ciencia que estuda a formacin do universo:
_____________________. Dise da enfermidade de longa duracin:
_________________________. Coleccin de mapas ou esquemas
cartogrficos: ___________________. Aparato para medir as lias das
cartas xeogrficas: _________________.
8) Busque un derivado etimolxico galego das seguintes palabras
gregas, e explique o seu significado:
: ____________________.
: ___________________.
: ____________________.
: ____________________.
9) Deduza os nomes propios que derivan destas palabras
gregas:
, -, - (puro/a)
(oso) (vixiante)
-
Pxina 16 de 80
(fama) (pai)
(ben) (nacido)
10) Localice a palabra galega, de orixe grega, que responda a
estas definicins: Primeira vrtebra sobre a que descansa a cabeza.
Ciencia que aplica as leis fsicas ao estudo dos corpos celestes.
Ciencia que estuda a orixe e a formacin da Terra. Divisin xeogrfica
de Oceana en mltiples illas.
11) Site nun mapa mudo da Grecia clsica os seguintes lugares,
indicando cun punto se son unha cidade; cun triangulo pequeno, un
monte; xunto ao seu leito se un ro, ou ben sobre el ou ela, de ser
un mar ou unha illa: Lesbos, Parnaso, taca, Tebas, Rodas, Delos,
Atenas, Olimpo, Troia, Esparta, Creta, Mileto, Cefiso, Alfeo,
Taigeto, Exeo, Xnico.
ctividades de titora
Da parte de lingua e gramtica: exercicios 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e
8 das pxinas 32 e 33; e exercicios 9, 10, 11 e 12, 13, 14, 15 e 16
das pxinas 35 e 36.
Da parte de cultura: exercicios 1 e 2 da pxina 39.
-
Pxina 17 de 80
5. Unidade 3 Criterios de avaliacin
Unha vez estudada esta unidade, o alumnado deber estar
capacitado para:
Coecer as relacins de Zeus coas Titnides e con Hera, a sa
descendencia, e o mito de Prometeo; e principais mitos relacionados
con Creta e a etapa minoica: o de Teseo e o Minotauro, e o de Ddalo
e caro.
Identificar os casos e declinar substantivos femininos e
masculinos da declinacin te-mtica con substantivos de tema en pura,
- impura ou mixta, e -, tamn chamada 1 declinacin.
Comprender o sistema de declinacin dos adxectivos de das e de
tres terminacins da declinacin temtica, e a sa combinatoria cos
substantivos desta mesma declinacin.
Conxugar e analizar as formas do imperfecto de indicativo e do
infinitivo dos verbos temticos, ou verbos en omega , e dos verbos
atemticos en , e en especial do verbo irregular (ser).
Comprender o concepto de aumento como categora gramatical, e os
seus diferentes mecanismos de adicin raz verbal.
Recoecer as caractersticas fundamentais das culturas que se
desenvolven no perodo primitivo da historia da Hlade, en especial
as culturas cretense e micnica.
Coecer as preposicins que rexen dous casos.
Suxestins para o estudo
Nesta unidade estdase a 1 declinacin, que resulta ser un pouco
mis complexa c 2, porque amosa cinco variantes nos seus
paradigmas.
Por iso ser moi recomendable poer especial atencin en comprender
a diferenza entre substantivos femininos cos diferente tema: pura,
- impura, e , fixndose nas das forma do seu enunciado: nominativo e
xenitivo singulares. Se os dous rematan en alfa un substantivo de
tema en alfa pura; se o nominativo remata en alfa, pero o xenitivo
en eta, entn alfa impura; e se as das formas son con eta, entn a
terceira das posibilidades.
En canto aos masculinos, haber que recordar ben que o seu
xenitivo singular similar ao dos substantivos da 2 declinacin, e
que iso nos permitir recoecelos fronte aos femi-ninos.
En ambos casos haber que practicar ben o proceso de extraer a
raz ou lexema destes substantivos a partir do seu xenitivo singular
para declinalos correctamente. Todas estas recomendacins
aplicarmolas tamn declinacin dos adxectivos con tres terminacins e
con das.
En canto aos verbos, cumprir poer especial coidado en asimilar
ben o concepto de aumento, e comprender o sistema de contraccins
que poden xerarse entre o aumento e a raz verbal, e a posicin do
aumento en verbos con preposicin. Ademais haber que estu-dar as
desinencias secundarias de activa, diferentes das do presente.
E finalmente, apoiar o estudo dos apartados de mitoloxa e de
historia de Grecia desta unidade cun atlas histrico, e coa
realizacin de resumos e esquemas que sinteticen a in-formacin
fundamental.
-
Pxina 18 de 80
Actividades de autoavaliacin
Realizaranse como actividades de autoavaliacin as seguintes:
1) Identifique o modelo de declinacin que seguen estes
substantivos, e logo declneos en singular: , , .
2) Identifique o modelo de declinacin do nome propio , -, e
declneo en singular.
3) Escriba o xenitivo singular destes sintagmas, e especifique
con que paradigma se co-rresponde a declinacin do seu substantivo:
, , , , .
4) Seleccione a forma de imperfecto de indicativo do verbo entre
parnteses para com-pletar as oracins e logo tradzaas:
_________________ ( / / ).
_________________ ( / / ).
____________________ ( / / ).
____________________ ( / / ).
5) Analice a persoa e nmero destas formas de presente de
indicativo, e logo transfr-meas na forma correspondente do
imperfecto: (florecer), (pacifi-car), (lamentar), (descansar), (ter
esperanza), (cho-ver).
6) Analice morfosintacticamente e traduza a seguinte oracin:
.
7) Explique que forma de aumento presenta o verbo da oracin do
exercicio anterior.
8) Identifique as races gregas destas palabras e explique o seu
significado: Aniceto, au-la, entusiasmo, teomana.
9) O nome de Mnemosine, nai das nove musas, significa memoria.
Busque no dicio-nario de grego o significado destes termos
relacionados co concepto de memoria. Logo, nun dicionario de galego
palabras que leven este termo grego na sa formacin: , , , , , -,
-.
10) Responda s seguintes preguntas sobre a parella de Zeus e
Hera: Como describira a figura de Zeus, e cales son os seus
atributos? Cal era a misin de Hera, esposa lextima de Zeus, e cales
eran os seus atributos?
11) Responda s seguintes cuestins sobre a historia primitiva de
Grecia: En que etapa histrica situara a escritura lineal A? Que
significa o termo talasocracia? Que lenda coece relacionada co
culto ao touro? Cales son os trazos mis relevantes da cultura
minoica? Cal o nome da etapa que seguiu cultura minoica, que grupos
tnicos predomina-
ron nela, e quen foi o seu descubridor?
Actividades de titora
Nas titoras exercitaremos os contidos da unidade realizando e
corrixindo as actividades:
-
Pxina 19 de 80
Da parte de lingua e gramtica: exercicios 1, 2, 3, 4, 5 e 6 das
pxinas 45 e 46; e exer-cicios 6, 7, 8, 9, 10, 11 e 12, 13, 14, 15 e
16 das pxinas 50 e 51.
Da parte de cultura: exercicios 1, 2 e 3 da pxina 55.
Da autoavaliacin do libro de texto: exercicios 1, 2, 3, 4 e 5 da
pxina 72; e exercicios 11, 12 e 13 da pxina 73.
-
Pxina 20 de 80
6. Unidade 4 Criterios de avaliacin
Ao finalizar a preparacin desta unidade, o alumno ser quen
de:
Dar conta dos principais atributos do deus Poseidn, da sa
descendencia e do seu pa-pel na mitoloxa grega.
Identificar os casos e declinar substantivos da declinacin
atemtica, tamn chamada 3 declinacin, con substantivos de tema en
consoante oclusiva e consoante nasal, e com-prender o funcionamento
das contraccins fonticas na declinacin grega, e os seus re-sultados
fundamentais nos paradigmas da 3 declinacin.
Coecer o sistema de declinacin dos adxectivos de tema en nasal,
ou en nasal dental coma , , , e a sa combinatoria cos substantivos
desta mesma declinacin.
Conxugar e analizar as formas do futuro de indicativo e do
infinitivo de futuro dos ver-bos en omega e do verbo irregular
(ser), e daqueles de tema en consoante oclu-siva nos que se
producen contraccins.
Coecer as preposicins que rexen tres casos.
Comprender as diferentes posibilidades da sintaxe do infinitivo
e a sa dobre natureza coma verbo e coma substantivo.
Coecer os datos fundamentais sobre a figura de Homero, e sobre a
sa primeira obra de poesa pica: a Ilada.
Suxestins para o estudo
Compltase nesta unidade a 1 avaliacin co estudo dos primeiros
substantivos e adxecti-vos da 3 declinacin, do tempo verbal do
futuro, e da sintaxe do infinitivo.
Para isto recomndase practicar a fondo o recoecemento das
distintas posibilidades de temas en oclusiva ou nasal que poden
presentar os substantivos desta declinacin, extra-endo o seu tema
da sa forma de xenitivo singular, e poder as comprender ben as
contrac-cins que se producen nos casos nominativo e vocativo
singular e no dativo plural.
En canto aos adxectivos declinados pola 3 declinacin, haber que
deterse en com-prender ben a declinacin destes con tema en nasal,
podendo presentar das terminacins ou tres.
Respecto conxugacin do futuro, haber que aplicar os mesmos
conceptos de con-traccin utilizados nos substantivos para
comprender os resultados obtidos nos verbo con temas en consoante
oclusiva ao entraren en contacto coa desinencia temporal do futuro
de indicativo, e do infinitivo de futuro: .
No apartado do tema dedicado sintaxe do infinitivo haber que
poer especial aten-cin a que a oracin de infinitivo pode funcionar
en substitucin dun nome como suxeito, complemento directo ou ben
atributo da oracin principal, non levando un suxeito propio, o que
a diferenza da construcin de infinitivo non concertado, que expresa
o seu suxeito en caso acusativo.
Para asimilar a informacin que o tema proporciona sobre Homero,
o mis produtivo sera elaborar un mapa conceptual que recolla a
informacin fundamental; e elaborar logo un resumo do argumento da
Ilada.
-
Pxina 21 de 80
Actividades de autoavaliacin
Propomos como actividades de repaso da 1 avaliacin:
O exercicios 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 e 10 da autoavaliacin 2
das pxinas 72 e 73.
Ademais destas actividades do libro, presentamos, como en todas
as unidades desta gua, unhas actividades relacionadas
especificamente coa unidade 4:
1) Analice morfosintacticamente e traduza este texto inspirado
no escritor Palfato, que narra a estrataxema que ideou Odiseo para
entrar na cidade de Troia e acabar a guerra:
.
,
. .
2) Analice morfoloxicamente e cambie de nmero os seguintes
sintagmas nominais: , , , , , .
3) Conxugue estas formas de presente de indicativo do texto nas
sas correspondentes de futuro e de imperfecto: , .
4) Analice morfoloxicamente estas formas verbais e tradzaas: , ,
, , .
5) Analice morfoloxicamente as seguinte palabras: , , , , , , ,
, , .
6) Localice nas palabras do exercicio anterior o timo das
seguintes palabras galegas: cefalpodo, misntropo, foniatra,
somtico, enigmtico, cosmopolita, ornitoloxa, pro-sopografa, dptero,
polemista.
7) Defina brevemente estas palabras referentes poca homrica:
aedo, rapsodo, Quos, Batracomiomaquia, hexmetro dactlico.
8) Explique brevemente como logrou a deusa Atenea o patrocinio
da cidade de Atenas, e quen foi o seu rival.
9) Explique os dous motivos, o real e o mtico, que causaron a
guerra de Troia no scu-lo XIII a.C.
10) Cal o papel dos deuses na guerra de Troia, e que divindades
participaron nela?
11) Relacione estes nomes propios dos personaxes da guerra de
Troia coa sa defini-cin: Agamenn, Aquiles, Briseida, Patroclo,
Zeus, Hctor, Pramo, Paris, Menelao, Helena.
Padre dos deuses e homes. Raptor de Helena. Rei de Troia. Rei de
Micenas. Fillo de Pramo. Esposa de Menelao. Escrava troiana. Rei de
Esparta. Rei de Ftia, fillo da nereida Tetis. Amigo e servidor de
Aquiles.
-
Pxina 22 de 80
Actividades de titora
As actividades que se desenvolvern durante as titoras lectivas e
de orientacin son:
Da parte de lingua e gramtica: exercicios 1, 2, 3, 4, 5, 6 e 7
das pxinas 64 e 65; e exercicios 8 e 9 das pxinas 66 e 67.
Da parte de cultura: exercicios 1 e 2 da pxina 71.
-
Pxina 23 de 80
7. Unidade 5 Criterios de avaliacin
Esta unidade comeza a 2 avaliacin. Despois dela, o alumno deber
ser quen de:
Coecer os principais atributos do deus Hades e o seu papel na
mitoloxa grega.
Comprender os principais mitos gregos relacionados coa morte e
co mundo de Hades.
Identificar os casos e declinar substantivos de tema en rho da
declinacin atemtica, ou 3 declinacin, e comprender o funcionamento
das contraccins fonticas que se produ-cen nos seus paradigmas.
Identificar os casos e declinar substantivos de tema en sigma da
declinacin atemtica, ou 3 declinacin, e comprender o funcionamento
das contraccins fonticas que se producen nos seus paradigmas.
Conxugar e analizar as formas do modo imperativo dos verbos en
omega e do verbo irregular (ser).
Recoecer en textos gregos do nivel axeitado ao momento do curso
elementos bsicos da morfoloxa e da sintaxe da oracin.
Explicar as relacins etimolxicas existentes entre o lxico grego
clsico e o galego.
Coecer o argumento e a estrutura da outra gran obra escrita por
Homero: a Odisea.
Suxestins para o estudo
Este tema inicia o estudo dos contidos da 2 avaliacin, e nel
contina a explicacin dos temas en consoante da 3 declinacin que
faltaban: en rho e en sigma.
As contraccins que se producen neste tipo de palabras son cada
vez mis complexas, como se pode apreciar no lxico relacionado co
campo semntico do parentesco, onde en palabras de moito uso non s
aparecen contraccins, senn que se producen elisins de vogais. Ou
noutras palabras coma home na que preciso unha letra delta de apoio
para declinar certos casos.
Os temas en sigma tamn resultan complicados s veces, porque a
sigma que os carac-teriza desaparece cando se atopa entre vogais,
facendo difcil recoecer en ocasins este tipo de temas, e xerando
contraccins algo mis complexas cs vistas anteriormente.
Por todo iso cmpre estudar ben estes paradigmas e as sas
caractersticas especiais, mediante a declinacin de varios dos seus
substantivos e adxectivos.
A aprendizaxe do modo imperativo sinxela, xa que presenta das
formas en 2 e 3 persoa do singular ou do plural, sendo catro en
total. Recordemos que o galego carece de formas de imperativo de 3
persoa, e haber que traducir as gregas polo presente de sub-xuntivo
galego.
En canto Odisea, a mellor maneira de asimilar o seu contido sera
elaborar un esque-ma que recolla os aspectos principais do seu
argumento e estrutura.
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin que poden realizarse nesta
unidade son:
1) Decline o substantivo , , poendo especial atencin nos cambios
fo-nticos que presenta.
-
Pxina 24 de 80
2) Traduza estas oracins, e analice a forma verbal que lles
serve de ncleo:
, .
, , .
3) Analice morfoloxicamente as seguintes palabras en rho da 3
declinacin: , , , , .
4) Coloque o adxectivo que concorde co resto do sintagma entre o
artigo e o substanti-vo: , , , , .
________________ .
_______________ .
_______________ .
_______________ .
__________________ .
5) Identifique que palabra non aparece declinada no mesmo caso
cs demais e explique por que: , , , , .
6) Conxugue as catro formas do modo imperativo do verbo .
7) Analice morfosintacticamente e traduza o seguinte texto:
, ,
. ,
.
Nota.- un presente medio en 3 singular que debe traducirse por
voa.
8) Conxugue estas formas verbais de imperativo co lxico do
texto: prepara, encerre, preparade, encerren.
9) Una a palabra grega a estoutras, e defina logo o termo galego
resultante: , , , .
10) Que figuras mitolxicas acompaan a Hades nos infernos, e cal
a misin de cada unha delas?
11) En cantas partes est estruturada a Odisea?
Actividades de titora
Nas titoras exercitaremos os contidos da unidade realizando e
corrixindo as actividades:
Do apartado de gramtica: exercicios 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9
das pxinas 81, 82 e 83.
Do apartado de cultura e mitoloxa: exercicios 1 e 2 da pxina
85.
-
Pxina 25 de 80
8. Unidade 6 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade, o alumnado deber ser quen de:
Coecer as divindades Demter e Persfone, e a sa intervencin no
cambios estacio-nal, as como a orixe dos misterios eleusinos.
Identificar os casos e declinar substantivos da declinacin
atemtica con tema en vogais iota e psilon, e en ditongo, e
comprender os resultados das contraccins fonticas nos paradigmas da
3 declinacin.
identificar o sistema de declinacin dos substantivos irregulares
de uso mis frecuente.
Conxugar e analizar as formas dos participios de presente e de
futuro dos verbos en omega e do verbo irregular (ser), e daqueles
de tema en consoante oclusiva nos que se producen contraccins.
Comprender a dobre natureza adxectiva e verbal do participio e a
sa sintaxe nas cons-trucins de participio concertado.
identificar as diferentes posibilidades da sintaxe do infinitivo
e a sa dobre natureza coma verbo e coma substantivo.
Recoecer a estrutura sintctica do participio non concertado,
tamn denominado xeni-tivo absoluto.
Identificar a figura de Hesodo e valorar a sa figura como fonte
fundamental para o es-tudo da mitoloxa grega.
Suxestins para o estudo
Nesta unidade compltase o estudo dos paradigmas da 3 declinacin,
cos temas en vogal e en ditongo.
Estes paradigmas presentan algunha desinencias alternativas s
que presentaban os ca-sos de temas anteriores. Atoparmonos nestes
substantivos con acusativos singulares con desinencia en , ou os
seus acusativos plurais analxicos, ou que imitan os casos
nomi-nativo e vocativo plurais. As contraccins que presentan este
tipo de substantivos e adxec-tivos son un pouco mis complexas cs
anteriores, polo que preciso poer atencin no seu recoecemento nos
distintos exercicios prcticos que se realicen para o seu
estudo.
Este tema tamn aborda outra forma nominal do verbo: o
participio, que no grego ten un uso moito maior que no latn. O mis
importante para comprender o seu funcionamento sintctico analizar
ben as sas correspondencias coas estruturas sintcticas galegas, xa
que en poucas ocasins o participio grego pode ser traducido
literalmente por un participio galego.
Anda mis especfica do grego a construcin de xenitivo absoluto,
que se correspon-de co ablativo absoluto latino. Mediante a prctica
da traducin ser mis doado compren-dela e recoecela.
A seccin da unidade dedicada mitoloxa e cultura grega ser fcil
de estudar co apoio dun resumo da informacin fundamental.
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin que se propoen neste tema
son:
-
Pxina 26 de 80
1) Decline en singular e plural o substantivo , -.
2) Analice morfosintacticamente as seguintes oracins, poendo
especial atencin nas palabras da 3 declinacin:
, .
.
3) Decline o participio de presente activo do verbo .
4) Analice sintacticamente e traduza estas frases explicando
como concerta o participio:
.
.
.
5) As seguintes frases conteen xenitivos absolutos. Analceas
sintacticamente e trad-zaas:
, .
, .
6) Relacione as anlises morfolxicas coas palabras
correspondentes; , , , , , :
Nominativo singular masculino, tema en consoante lquida. Dativo
singular masculino, tema en ditongo. Nominativo, vocativo e
acusativo plural neutro, tema en psilon. Dativo plural feminino,
tema en micron. Acusativo singular masculino, tema irregular.
Dativo plural feminino, tema en gutural.
7) Defina e busque o timo grego que se corresponde con estas
palabras: amaxofobia, autodidacta, triplicar, baslica,
patriarca.
8) Busque un derivado etimolxico de cada unha destas palabras
gregas do campo se-mntico do corpo humano, e defnao: , , , , ,
.
9) Enumere os trazos mis caractersticos da deusa Demter.
10) Site cronoloxicamente o poeta Hesodo e diga que obras se lle
atriben.
11) Explique o contido da Teogona de Hesodo.
Actividades de titora
As actividades que se desenvolvern nas titoras lectivas e de
orientacin son:
Da seccin de gramtica: exercicios 1, 2, 3, 4, 5, 6 e 7 da pxina
92, e os exercicios 8, 9, 10 e 11 da pxina 95.
Do apartado de cultura e mitoloxa: a lectura e actividade da
pxina 97.
-
Pxina 27 de 80
9. Unidade 7 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade, o alumnado deber ser quen de:
Dar conta dos trazos fundamentais e das historias mticas dos
dous deuses da guerra: Atenea e Ares.
Comprender os valores temporais do tempo aoristo e a sa dobre
conxugacin: aoristo temtico e aoristo radical ou segundo.
Conxugar e analizar as formas de aoristo temtico e aoristo
radical dos verbos en ome-ga , e as sas formas nominais: infinitivo
e participio; e dos de tema en consoante oclusiva nos que se
producen contraccins.
Identificar o concepto de aumento como categora gramatical, e os
seus diferentes me-canismos de adicin raz verbal.
Coecer o sistema de declinacin do adxectivo irregular , , , e
dos pronomes indefinidos , , , , .
Identificar as formas gregas dos determinantes e pronomes
numerais, e os paradigmas daqueles que se declinan.
Coecer os catro grandes xogos panhelnicos que se disputaban na
antiga Grecia, e as sas modalidades deportivas.
Analizar as caractersticas sociais e polticas da Idade Escura e
do perodo Arcaico da historia de Grecia, as como a importancia da
figura do estadista Soln.
Suxestins para o estudo
Nesta unidade introdcese un novo tempo verbal de moito uso, o
aoristo, que ten os mes-mos valores temporais que o pretrito
perfecto galego, e que se utiliza en moitos textos gregos de
contido narrativo.
O aoristo comparte co imperfecto o uso do aumento nas sas formas
persoais, e co fu-turo, o uso dun sufixo temporal con sigma, no
caso do aoristo sigmtico. Ademais, o aoris-to temtico ten unha
aparencia moi semellante ao imperfecto, polo que estas semellanzas
con ambos tempos pode facer confusa a sa identificacin.
O uso do aumento no aoristo idntico ao do imperfecto, e foi xa
estudado na terceira unidade, e as contraccins que se producen
entre as races verbais e o sufixo sigmtico son as mesmas que no
caso do futuro, estudado na cuarta unidade; as que convn telas
claras e ben asentadas para avanzar comodamente no estudo deste
novo tempo verbal grego.
Para o estudo dos numerais, o mellor mtodo recoecer o uso que
facemos das sas races gregas en materias coma a xeometra, cando
falamos de pentgonos ou de icosae-dros. Sern mis fciles de
memorizar con ese apoio.
Nos apartados de mitoloxa e cultura que se abordan na unidade,
sera til elaborar unha ficha coas caractersticas mis salientables
dos deuses Atenea e Ares; e elaborar un mapa conceptual ou un
resumo das ideas principais que describen as etapas Escura e
Ar-caica da historia de Grecia.
-
Pxina 28 de 80
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin nesta unidade son:
1) Decline en singular o sintagma .
2) Conxugue o aoristo de indicativo activo do verbo .
3) Analice morfoloxicamente, cambie de nmero e logo traduza as
seguintes formas verbais: , , , , , .
4) Analice estas formas verbais do verbo , tendo en conta que
non precisa aumento por empezar pola letra eta: , , , .
5) Analice morfosintacticamente e traduza este texto inspirado
na figura de Scrates:
.
6) Coloque a cada substantivo o determinante numeral desta serie
que lle corresponda: , , , , , , .
_______________ .
_______________ .
_______________ .
_______________ .
_______________ .
_______________ .
_______________ .
7) O galego utiliza a mido os numerais como prefixos. Conteste a
estas preguntas co numeral correspondente:
Cantos lados ten un ennegono? Cantas slabas ten un hendecaslabo?
Cantas caras ten un dodecaedro? Cantas obras compoen unha
tetraloxa? Cantos ps ten un hexpodos? Cantas probas deportivas
compoen unha tratlon? Cantos bois eran sacrificados nunha
hecatombe? Cantas lias ten un pentagrama? Cantas letras ten un
dgrafo? Cantos lados ten un icosaedro?
8) Escriba seis palabras coas sas definicins que posan o prefixo
grego co significado de unidade.
9) Explique por que a Idade Escura da historia da Grecia antiga
recibe este nome.
10) Quen foi e que melloras achegou Soln polis ateniense?
11) Cales eran os principais xogos gregos? Onde e cando se
celebraban? A que deuses estaban dedicados?
-
Pxina 29 de 80
Actividades de titora
Cuestins de lingua grega: exercicios 1, 2, 3, 4, 5 e 6 da pxina
105; exercicios 7, 8, 9 e 10 da pxina 107, e os exercicios 11, 12,
13, 14 e 15 das pxinas 108 e 109.
Da parte de cultura e mitoloxa: actividades 1, 2, 3, 4, 5 e 6 da
pxina 97.
-
Pxina 30 de 80
10. Unidade 8 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade, o alumnado deber ser quen de:
Identificar os atributos e as historia mticas relacionadas coa
deusa Afrodita.
Revisar as declinacins das tres categoras de adxectivos gregos,
e a sa sintaxe.
Identificar os graos comparativo e superlativo sintticos do
adxectivo e dominar a sa formacin e declinacin.
Dar conta da sintaxe dos graos do adxectivo e os medios de
expresar os complementos do comparativos e superlativos.
Coecer os comparativos e superlativos irregulares mis comns en
grego clsico.
Conxugar os tempos perfecto e pluscuamperfecto de indicativo dos
verbos en omega, e as sas caractersticas temporais.
Comprender o mecanismo morfolxico da reduplicacin coas sas
repercusins fonti-cas correspondentes.
Coecer a poca Clsica da historia de Grecia, en particular, o seu
principal estadista, Pericles, e os conflitos blicos que tiveron
lugar nesta poca: guerras Mdicas e do Pe-loponeso.
Suxestins para o estudo
Esta unidade comeza cunha recapitulacin sobre o adxectivo grego
para abordar logo a explicacin dos seus graos.
Nesta parte do tema hai que lle prestar atencin aos sufixos cos
que se constre o com-parativo e o superlativo, que por ser bastante
semellantes poden resultar confusos. Por exemplo, o comparativo
declina as sas formas femininas sobre a primeira declinacin en alfa
pura, mentres que o superlativo faino tomando como modelo o
paradigma en eta. Tamn cmpre fixarse ben nos distintos modos de
expresar os segundos termos das com-paracins ou dos superlativos
relativos.
En canto aos aspectos relacionados co verbo, comezamos o estudo
dos dous ltimos tempos verbais: o perfecto e o pluscuamperfecto,
que utilizan, ademais do aumento, un novo mecanismo morfolxico, a
reduplicacin. Como no caso do aumento, a reduplica-cin realzase en
funcin das caractersticas fonticas da letra inicial da raz verbal,
polo que ser til repasar a clasificacin das consoantes gregas.
Non temos en galego formas compostas, polo que non existe unha
forma corresponden-te ao perfecto grego. Deberemos traducilo, coma
o aoristo, por un pretrito perfecto.
No referente mitoloxa, un resumo axudar a reter a informacin
fundamental sobre a deusa Afrodita.
A ltima parte do tema dedicada poca Clsica bastante densa, e
achega unha gran cantidade de informacin sobre Grecia, polo que ser
moi til utilizar todas as ferramentas de estudo posibles de xeito
combinado: unha lectura atenta, elaborar un resumo, sobre este
resumo un mapa conceptual, e, finalmente, un esquema coas ideas
fundamentais.
-
Pxina 31 de 80
Actividades de autoavaliacin
Propomos como actividades de repaso da 2 avaliacin:
O exercicios 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8 da autoavaliacin 2 da pxina
131.
Ademais destas actividades do libro, presentamos, como en todas
as unidades desta gua, unhas actividades relacionadas
especificamente coa unidade 8:
1) Escriba en grego estes adxectivos en grao comparativo e
superlativo: , -, - , -, - , -, - , -.
2) Analice estes sintagmas e logo escrbaos en grao positivo:
.
.
.
.
3) Analice o grao en que estn expresados estes adxectivos e
transfrmeos no seu grao positivo: , , , , , , , , .
4) Analice sintacticamente e traduza as seguintes oracins:
.
.
5) Conxugue o verbo entre parnteses en perfecto e logo traduza
as oracins:
() .
() .
()
6) Analice estas formas verbais que estn en perfecto ou
pluscuamperfecto: , , , , , ,
.
7) Analice morfosintacticamente este texto que fala da famosa
maz da discordia, e despois tradzao:
, , ,
, , .
8) O adxectivo grego , -, - significa particular, propio. Defina
estas palabras das que forma parte e localice a outra palabra grega
que aparece no composto: ideolo-xa, idiosincrasia, idiota,
idioma.
9) Explique a relacin entre os deuses Ares, Hefesto e
Afrodita.
10) Explique que sistema poltico estableceu Clstenes en
Atenas.
11) Distinga se son verdadeiras ou falsas as seguintes
afirmacins: A guerra do Peloponeso foi un conflito entre atenienses
e tebanos. A superioridade blica de Atenas basebase na sa flota. A
epidemia afectou por igual a atenienses e a espartanos. O xeneral
Alcibades trasladou o escenario da guerra a Sicilia. Esparta foi a
gran triunfadora das guerras do Peloponeso. Esparta estableceu un
sistema de goberno democrtico.
-
Pxina 32 de 80
Os atenienses tiveron que derribar as murallas do Pireo e
permitir o regreso dos ini-migos da democracia.
Actividades de titora
As actividades que se reservan para desenvolver nas titoras
lectivas e de orientacin son:
No apartado de lingua e gramtica gregas: exercicios 1, 2, 3, 4,
5, e 6 da pxina 121; e exercicios 7, 8, 9, 10, e 11 da pxina
124.
No apartado de cultura: exercicios 1, 2, 3, e 4 da pxina
129.
No apartado de autoavaliacin da pxina 130: exercicios 1, 2, 3,
4, 5, 6, 7 e 8.
-
Pxina 33 de 80
11. Unidade 9 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade, o alumnado deber ser quen de:
Coecer os principais atributos e rituais asociados ao deus
Dionisos.
Comprender os valores gramaticais da voz media.
Recoecer as desinencias primarias e secundarias de voz media do
presente, imperfec-to, infinitivo, participio de presente e
imperativo, includa a declinacin do participio e as contraccins que
se xeran nas 2 persoas do singular.
Coecer os paradigmas dos pronomes persoais; en especial o modo
de expresar en gre-go a 3 persoa.
Identificar as formas dos pronomes e determinantes posesivos, en
especial o modo de expresar a posesin no caso da 3 persoa.
Comprender a declinacin do pronome relativo e a estrutura
sintctica das oracins su-bordinadas adxectivas ou de relativo
Informarse sobre as caractersticas do xnero literario da
traxedia.
Coecer os autores e obras mis representativos da traxedia grega:
Esquilo, Sfocles e Eurpides.
Suxestins para o estudo
Entramos nesta unidade no estudo da voz media, polo que os
tempos verbais multiplcan-se, xa que parte dos que xa estaban
estudados en voz activa poden explicarse agora nesta voz media.
O sistema de expresin da voz media consiste en substitur as
desinencias persoais de activa utilizadas ata agora polas de voz
pasiva. Por iso conveniente practicar o seu reco-ecemento e
identificacin mediante actividades destinadas a isto. Haber que ter
coidado coas contraccins que xorden nas 2 persoas do singular da
voz media, xa que no caso do tempo presente, a forma resultante
coincide coa 3 persoa do singular do presente activo.
Os pronomes persoais e posesivos gregos funcionan de xeito moi
semellante aos lati-nos. Posen formas especficas de 1 e 2 persoas
en singular e plural, pero carecen de forma especfica de 3 persoa,
as que do mesmo xeito que fai o latn, o grego utiliza outro tipo de
pronomes para realizar esta funcin.
O pronome relativo ten unha declinacin moi fcil de recordar xa
que semellante do artigo, pero eliminndolle todos os tau -, e
engadndolles un acento xunto aos espritos speros. A nica forma que
cambia a de nominativo singular masculino, que engade ta-mn un
sigma final , para diferencialo da forma de nominativo singular
neutro coa que confluira ao perder esta o seu tau inicial.
A sintaxe do relativo funciona de xeito similar ao galego, polo
que convira repasala; pero neste caso o relativo debe declinarse de
acordo coa funcin que realice dentro da ora-cin de relativo.
O tema de cultura relacionado co xnero da traxedia e os
principais autores de traxedia da Grecia clsica precisar a
elaboracin dun resumo para o seu estudo, e unha ficha por cada un
dos autores que se explican.
-
Pxina 34 de 80
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin para esta unidade son:
1) Transforme estas formas verbais de voz activa a voz media e
logo analceas morfo-loxicamente: , , , .
2) Transforme a imperfecto esta das formas de presente en voz
media: (ao-risto 2 de ), .
3) Coloque na oracin o pronome persoal ou posesivo axeitado que
aparece entre pa-rnteses, e logo traduza as oracins:
____________ . (, , )
____________ . (, , )
____________. (, , )
_______________ . (, , )
4) Traduza o pronome persoal en cada unha destas expresins:
________ (a ti)
________ (a ela)
________ (a ns)
________ (a vs)
________ (a eles)
5) Escriba o pronome relativo no caso que corresponda, e logo
traduza as oracins:
, ____ .
, ____ .
, ____ .
, ____ .
6) Analice sintacticamente e traduza o seguinte texto:
, .
,
.
7) Localice no exercicio 5 con que termos gregos poden estar
relacionadas as palabras seguintes: economa, hecatombe,
estrataxema, teofana.
8) Explique a etimoloxa das palabras traxedia e hipcrita, e
relacineas co deus Dioni-so e o xnero dramtico.
9) Que se entende por prlogo e episodio nunha traxedia?
10) Explique as principais caractersticas dos tres dramaturgos
gregos que escribiron traxedias.
11) Conteste brevemente estas preguntas sobre a traxedia grega:
Co culto de que deus estaba relacionada a traxedia? Que era un
ditirambo? Con que nome eran coecidos os actores gregos? Por que os
actores usaban mscaras? Onde eran representadas con mis frecuencia
as traxedias?
-
Pxina 35 de 80
Que Edipo rei? Cal o ltimo poeta trxico? Cite unha obra sa.
Actividades de titora
As actividades que se desenvolvern durante as titoras lectivas e
de orientacin son:
Relacionadas coa seccin de lingua: 1 e 2 da pxina 137;
exercicios 3, 4, 5, 6 e 7 das pxinas 138 e 139; exercicios 8, 9 e
10 da pxina 141, e exercicios 11 e 12 da pxina 142.
Relacionados co apartado de cultura: exercicio 1 da pxina 145; e
exercicio 2 da pxina 147.
-
Pxina 36 de 80
12. Unidade 10 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade, o alumnado deber ser quen de:
Recoecer o valor gramatical da voz pasiva grega.
Conxugar as formas da voz pasiva dos tempos aoristo e futuro, e
das sas formas no-minais: infinitivo e participio.
Analizar oracins en voz pasiva atendendo expresin do seu
complemento axente con ou sen preposicin.
Comprender a organizacin dos pronomes e determinantes
demostrativos, e os seus pa-radigmas.
Recoecer e diferenciar as formas dos pronomes e determinantes
indefinidos e interro-gativos.
Ampliar os datos sobre o panten de deuses grego identificando as
caractersticas mis salientables da parella de irmns xemelgos, Apolo
e rtemis.
Coecer as caractersticas fundamentais do xnero teatral da
comedia, e dos seus prin-cipais representantes no teatro grego.
Suxestins para o estudo
Como xa fomos vendo ao longo do curso, o verbo grego conta con
tres voces: activa, me-dia e pasiva, e iso pode resultar confuso,
porque s dous tempos, o aoristo e o futuro, se conxugan nas tres. O
resto dos tempos s posen voces activa e media. Cando nestes tem-pos
se quere expresar unha accin con significado pasivo, utilzase a voz
media, que por iso tamn recibe o nome de medio-pasiva. O xeito de
recoecermos cando estamos ante unha voz media con valor pasivo ser
identificar a existencia ou non do complemento axente na oracin, e
nese caso, de aparecer, esa voz media ter valor pasivo.
O complemento axente en grego exprsase en dous casos distintos,
e haber que telo en conta para saber identificar esta funcin, sobre
todo no caso dos complementos axentes inanimados en dativo. Os
animados con xenitivo apreciaranse facilmente grazas preposi-cin
.
A organizacin e sentido dos pronomes demostrativos moi
semellante en grego e en latn ou nas linguas romances, as que s ser
preciso estudar os seus paradigmas para identificar tales formas
nos textos. O demostrativo de proximidade utiliza a declinacin do
artigo como referencia, como pasaba co pronome relativo; e os
outros dous demostrativos, a declinacin dos adxectivos da primeira
clase.
Maior confusin poden presentar os interrogativos e indefinidos,
porque s se diferen-cian pola presenza ou ausencia de acento sobre
as sas formas, respectivamente.
O tema de cultura relacionado co xnero da comedia, como sucedeu
coa traxedia no tema anterior, precisar a elaboracin dun resumo
para o seu estudo, e a elaboracin dunha ficha por cada un dos
autores que haxa que estudar.
Actividades de autoavaliacin
Propoemos como actividades de autoavaliacin desta dcima unidade
as seguintes:
-
Pxina 37 de 80
1) Transforme estas formas verbais a voz media ou pasiva, e logo
analceas: , , , , , , , ,
.
2) Xustifique cales destas expresins estn en forma pasiva e
cales en voz media:
.
.
.
.
3) Analice sintacticamente e traduza esta oracin pasiva:
.
.
.
.
4) Analice morfosintacticamente e traduza o seguinte texto sobre
Dnae e o seu fillo:
. .
5) Cambie de nmero e traduza os seguintes sintagmas: , , , ,
,
.
6) Traduza as seguintes frases e analice en que caso estn
expresados os pronomes inte-rrogativos e indefinidos e que funcin
cumpren na oracin. Recorde que en grego o punto e coma o signo de
interrogacin:
.
.
7) Escriba un demostrativo axeitado que complete cada unha
destas oracins, e trad-zaas:
_________
__________ .
______________ .
8) Indique cal o significado da palabra resultante, que pertence
ao campo semntico de sistemas de goberno, tendo en conta os seus
compoentes gregos:
+ .
+ .
+ .
+ .
+ .
9) Responda a estas preguntas acerca de Apolo e rtemis: De quen
son fillos Apolo e rtemis? O fillo de Apolo foi o deus da medicina.
Cal o seu nome?
-
Pxina 38 de 80
Por que o templo mis importante de Apolo estaba en Delfos? Con
que corpo celeste se identificaba rtemis?
10) Explique cales son as partes dunha comedia grega.
11) Explique a evolucin da comedia grega desde a sa orixe.
Actividades de titora
Nas titoras traballaranse as actividades que acompaan s
explicacins do tema:
Sobre cuestins de lingua e gramtica: exercicios 1, 2, 3, 4, 5,
6, 7 e 8 das pxinas 154 e 155; e os exercicios 9, 10, 11, 12, 13,
14 e 15 das pxinas 158 e 159.
Sobre cuestins relacionadas coa comedia grega: os exercicios 1 e
2 da pxina 163.
-
Pxina 39 de 80
13. Unidade 11 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade, o alumnado deber ser quen de:
Conxugar os tempos do tema de presente, presente e imperfecto,
dos verbos contractos, considerando as contraccins que se xeran nos
seus paradigmas.
Comprender o mecanismo de conxugacin dos modos subxuntivo e
optativo.
Analizar as concordancias que se establecen entre os distintos
elementos dunha ora-cin.
Clasificar os distintos tipos de oracins simples segundo a
natureza dos complementos que leven no seu interior.
Clasificar os distintos tipos de oracins compostas en funcin da
relacin que se esta-bleza entre as proposicins que as compoen.
Coecer os distintos tipos de subordinacin que poden presentar as
oracins compostas en grego.
Coecer o personaxe mtico de Hefesto, e a sa relacin co resto do
panten olmpico.
Comprender os distintos tipos de organizacin poltica,
institucins e sistemas de xusti-za das diferentes polis gregas.
Suxestins para o estudo
Esta penltima unidade da 3 avaliacin funciona coma unha
preparacin ao salto que se d entre o grego do 1 curso do
bacharelato, e o grego do 2 curso. A informacin que proporciona moi
densa, pero non se pretende que o alumnado domine perfeccin estes
aspectos morfolxicos e sintcticos a esta altura do curso, xa que
van ser desenvolvidos polo mido no vindeiro curso. Servirn de
introducin do que anda queda por estudar en grego.
Para o estudo dos verbos contractos recomendamos unha lectura
pormenorizada dos pa-radigmas, para que o alumnado intente facer
unha extrapolacin das contraccins que se producen entre a vogal
temtica e as vogais de enlace, e poida sistematizalas, de xeito que
sexan facilmente recoecibles estas formas cando nun futuro aparezan
nos textos.
No que respecta aos modos subxuntivo e optativo, o tema non
ofrece unha explicacin moi detallada, xa que s se pretende que
coezamos a sa existencia, o seu valor gramati-cal, e o xeito de se
conxugar mediante os sufixos modais que utiliza cada un deles.
O resto do tema incide en cuestins de sintaxe que xa foron
aplicadas paulatinamente nas traducins ao longo do curso, e na
clasificacin das oracins simples e das compostas. En canto
subordinacin, a unidade presenta un men dos distintos tipos de
subordinadas que poden aparecer nos textos gregos, algunhas das
cales xa foron estudadas durante o curso, como as completivas de
infinitivo ou as de relativo. Co resto non se pretende que se
aprendan todas xuntas e dunha soa vez nun nico tema, senn que se
vexan en conxunto todas as posibilidades que se desenvolvern no
seguinte curso.
A parte do tema dedicada s institucins das polis gregas precisar
un esquema ou un mapa conceptual onde se relacionen e definan os
termos e conceptos mis importantes re-lacionados cos sistemas
polticos e de xustiza da antiga Grecia.
-
Pxina 40 de 80
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin que se propoen son:
1) Analice morfoloxicamente os seguintes verbos contractos: , ,
, , , .
2) Cambie de voz activa a voz pasiva, e viceversa, os seguintes
verbos, entre as que hai formas contractas: , , , , , , , .
3) Analice as seguintes formas verbais en modo subxuntivo e
optativo; cmbieas de nmero e tradzaas: , , , , , , , , , , , ,
.
4) Analice e traduza as seguintes oracins:
, .
, .
, .
5) Relacione cada un dos timos gregos co seu resultado en
galego, e defina a palabra resultante:
, , , -, , -, , -, , , , , , -, , .
Somtico, psiquiatra, hematoma, cirurxa, podlogo, flebite,
dactilar, ortodoncia.
6) A partir destes dez verbos contractos deduza a definicin das
palabras galegas:
, , , , , , , , , . Iconoclasta, emtico, coprolalia, narctico,
gobernador, panorama, pirata, monopo-
lio, eccema, manicomio.
7) Relacione as palabras da listaxe coas definicins que lle
correspondan: foros, tribu-nal do arepago, Clstenes, arconte
polemarco, tribunal do arepago, tribunal delfineo, ostracismo,
diarqua, Pisstrato, Ecclesa, monarqua.
Tirano de orixe nobre que, coa axuda do pobo de Atenas,
conseguiu o poder pola forza.
Maxistrado que tia o poder do exrcito ateniense, vixiaba a
seguridade urbana e se ocupaba dos estranxeiros.
Representaba o poder relixioso en Atenas. Sistema poltico
espartano, con dous reis alternantes sa cabeza. Asemblea na que
podan participar durante a democracia ateniense os cidadns li-
bres.
Xuces en materia civil e penal, que tian o poder en Esparta.
Xulgaba os homicidios que o arconte rei consideraba lextimos.
Dereito que permita que o pobo ateniense desterrase a un cidadn que
fose perigoso
para a democracia.
Instaurador do ostracismo.
8) Diga se son certas ou falsas as seguintes afirmacins: Nas
institucins de Atenas o arconte polemarco asumiu o poder do exrcito
e vixia-
ba a cidade e os estranxeiros.
-
Pxina 41 de 80
O rgano de goberno chamado Boul asumiu as funcins do Consello do
Aerpago ao rematar a etapa aristocrtica.
Na etapa da tirana, o tirano era un caudillo de orixe pobre, que
consegua o poder pola forza.
O tirano Pisstrato favoreceu as artes e a cultura e a construcin
de edificios pblicos e vas de comunicacin.
Na democracia ateniense a Ecclesa foi o nico rgano de goberno.
No goberno de Esparta os foros tian o verdadeiro poder, porque
presidan a Xeru-sa e a Apella.
Os dous reis da diarqua espartana eran sacerdotes que tian poder
administrativo e sobre as finanzas.
No sculo V a.C. o sistema xudicial ateniense era totalmente
satisfactorio. En Atenas o tribunal de xustiza chamado Freatis
xulgaba os homicidios con preme-
ditacin.
O tribunal popular da Heliea tia como competencia todos os
delitos de homicidio.
9) Cal era a misin do arconte epnimo durante a aristocracia
ateniense?
10) Cal era o obxectivo dun tirano?
11) Explique que era o ostracismo.
Actividades de titora
Nas titoras exercitaremos os contidos da unidade realizando e
corrixindo estas activida-des:
Do apartado do tema dedicado gramtica: exercicios 1, 2, 3, 4, 5,
6, 7 e 8 das pxinas 168 e 169; e exercicios 9 e 10 da pxina
175.
Da parte do tema dedicada cultura clsica: exercicios 1 e 2 das
pxinas 180 e 181.
-
Pxina 42 de 80
14. Unidade 12 Criterios de avaliacin
Ao rematar esta unidade, o alumnado deber ser quen de:
Traducir textos de diferentes xneros literarios gregos.
Recoecer os trazos bsicos dos distintos xneros literarios:
fbula, dilogo, novela ou historiografa.
Interpretar textos gregos, e realizar a sa parfrase, respondendo
a unha serie de pre-guntas acerca do seu contido.
Analizar morfoloxicamente determinadas palabras dun texto
grego.
Analizar sintacticamente fragmentos de textos gregos achegando a
sa correspondente xustificacin gramatical.
Comprender a relacin establecida entre termos galegos e os seus
correspondentes ti-mos gregos.
Identificar o personaxe mtico de Hermes, e a sas caractersticas
fundamentais e as s-as funcins dentro do panten olmpico.
Comprender os costumes da vida coti grega en relacin coa
familia, a educacin, a vestimenta, a alimentacin, etctera.
Suxestins para o estudo
Nesta ltima unidade do libro ofrcese unha serie de textos con
exercicios que traballan todos os contidos gramaticais que foron
explicados ao longo do curso.
A prctica continuada da traducin e da anlise morfosintctica
durante o curso facilita-r o traballo desta unidade, que anticipa o
labor que se desenvolver no curso vindeiro de 2 de bacharelato.
Basicamente estes contidos gramaticais podern preparase realizando
todas as actividades que propn a unidade, tanto as de titora como
as de autoavaliacin.
Para estudar o resto da unidade bastar con elaborar unha serie
de esquemas acerca dos temas que aborda cada apartado: o deus
Hermes e os costumes de vida domstica e coti na civilizacin
grega.
Actividades de autoavaliacin
As actividades de autoavaliacin que poden realizarse nesta
unidade son:
As expostas na pxina 192, cos nmeros 39, 40, 41 e 42.
As que aparecen na pxina 193, nmeros 43, 44, 45, 46, 47 e
48.
As que propn a autoavaliacin 1 da pxina 200, cos nmeros 1, 2, 3,
4, 5, 6 e 7.
Actividades de titora
As