PowerPoint Sunusu
Grafik dzenleme yazlmlar (Photo Editing Software), yeni bir
resim oluturmaktan daha ok var olan resimler zerinde dzenlemeler
yapmanza yardmc olan programlardr. Bundan dolay ierdii izim aralar,
kalem ve fradan ok, kesme kopyalama ve silme zerine dayaldr. Bu tip
programlar iki resmin montajlamasndan var olan resim zerinde
deiiklik yapmaya, bozulmu veya ypranm resimlerin tekrar
oluturulmasndan yeni illstrasyonlara kadar birok alanda
kullanlrlar. Bu programlar yan yana gelmemi insanlar ayn resim
iinde gstermek, hi gitmediiniz yerlerde ekilmi fotoraflar
oluturmak, var olan arabanzn rengini deitirmek yada kendinizi farkl
ekillere dntrmek gibi elence amal olarak da kullanlabilirler.Grafik
Dzenleme YazlmlarLLSTRASYON: Balk, slogan yada metin gibi szel
unsurlar grsel olarak betimleyen yada yorumlayan btn unsurlara
genel olarak "llstrasyon" ad verilir.
llstrasyonlarn hazrlanmasnda geleneksel izim ve boyama
malzemelerinin yan sra, fotoraf, kolaj ve bilgisayar tekniklerinden
de yararlanlmaktadr. llstrasyonlar, kullanm alanlar asndan grupta
toplanabilir:
1- Reklam llstrasyonlar: Bir rn yada hizmeti tantma amacyla
yaplan bu tr almalarda ayrnt n plandadr. Sinema, tiyatro ve konser
afileri, kaset ve cd kapaklan, turistik ilanlar, besin ambalajlan,
basn ilanlar, takvimler, tebrik kartlan, kartma ve etiketler;
reklam illstrasyonlarnn uygulama alanlar arasndadr. Moda
illstrasyonlar da reklam illstrasyonu iinde ele alnmaktadr.
2- Yayn llstrasyonlar: Gazete, dergi, kitap ve
ansiklopedilerdeki makale, haber, yk, roman, iir ve aklamalara elik
eder. Yayn sektrnde alan bir illstratr, zerinde alaca metnin ierii
hakknda bilgi ve gr sahibi olmal, metindeki mesaj ve duyguyu resim
diline aktarabilmelidir. Gazete illstrasyonlarnda genellikle
siyah-beyaz resimleme tekniklerinden yararlanlr. llstrasyonun bir
sanat biimi olarak en zgr uygulama alan; kukusuz, ocuk
kitaplardr.
3- Bilimsel ve Teknik llstrasyonlar: Botanik, tp, zooloji,
mekanik, jeoloji gibi uzmanlk alanlar iin retici ve tanmlayc
amalarla yaplan ayrntl illstrasyonlar bu grupta toplanabilir.
llstratr; konu iinde daha nemli olan vurgulamak iin, gerektiinde
ayklama, yalnlatrma ve gereklik duygusunu etkilemeyecek abartma
yntemlerine bavurarak, bir fotoraf makinesinden daha fazlasn yapmay
hedefler.
Sk Kullanlan Resim Formatlar
En ok kullanlanlar BMP, GIF, Animated GIF, JPG, PICT, TFF, PNG,
EPS, PSD, RAW'dr. Bunlarn hepsi de resim formatlardr. Temel farkl
zellikleri vardr (kodlama, sktrma algoritmalar gibi). Birbirlerine
stnlkleri ve farklar :
BMP: En temel resim format BMP'dir (bitmap). Windows iletim
sisteminde kullanlan standart resim dosyasdr. Herhangi bir sktrma
yntemi kullanlmad iin dosya boyutu dier resim trlerine gre ok
byktr. Gncel herhangi bir resim program ile alabilir.
GIF: BMP ok hzl bir format olmasna karn, olduka fazla yer kaplad
iin pek tercih edilmez. Eer dosya 256 renkten fazlasn iermiyorsa,
GIF (Graphics Interchange Format) iyi bir zm olabilir. GIF,
COMPUSERVE'in gelitirdii bir resim formatdr. yi bir sktrma
algoritmas vardr (LWZ) ve grntleme de olduka hzl bir ekilde
gerekletirilir. En fazla 256 rengi desteklemesi dnda (8 bit)
herhangi nemli bir eksiklii bulunmamaktadr. Bunun yannda GIF,
nternet Tarayclar ile grntlenen resimler iin standart bir resim
formatdr.
Animated GIF: Hareketli GIF, tek bir GIF dosyas iinde birden ok
ve belli bir srada konmu GIF'lerden (sahne) oluur. nternet
Tarayclarnda bu dosyalar "hareketli" bir ekilde grntlenir. Dosya
iinde bulunan sahneler, sonsuz bir dng iinde, hz ayarlanarak
hareketlendirilebilir. Hareketli GIF'ler, Web ortamlarnn vazgeilmez
yardmc elemanlardr. Sayfalara dinamiklik ve grsellik katarlar.
JPG: ok renkli (256 renkten fazla) bir grnt saklanmak
istendiinde GIF formatn kullanmak mmkn deildir. BMP olarak
saklanabilir. Fakat diskte kaplad alan ok fazla olacandan tercih
edilmez. Bu sorunu amak iin JPEG (Joint Photographics Experts
Group) daha iyi bir alternatif olabilir. Standart JPG formatnda,
resmin kalitesinden bir miktar dn vererek sktrma uygulanr. Bylece
dosya boyutu olduka azalr. zellikle 24 bit (gerek renk)
uygulamalarda resim kalitesinin dtn anlamak mmkn deildir. Bu tip
uygulamalarda JPG tercih edilir. JPEG dosya formatnn sktrma oran
kullanc tarafndan belirlenebilmekte (0-100 aras bir deer) ve bu
ekilde en uygun kalite/dosya boyutu oran seilebilmektedir.
PICT: PICT format Macintosh grafik ve yazm programlar tarafndan
ska kullanlr. PICT ayn renkten oluan byk alanlar etkili bir ekilde
sktrmaktadr. PICT formatnn dezavantaj dosyalarn yapsndan dolay abuk
bozulabilmesidir. Ayrca renk ayrmnda baz yazlmlarda sorun kardklar
bilinmektedir.
TIFF: Tagged-Image File Format (TIFF) format farkl iletim
sistemleri ve uygulamalar arasnda kaypsz ve esnek bir dosya
deiimini salamas nedeniyle tm almalar iin uygun bir format olarak
bilinmektedir. TIFF'in kulland birok sktrma vardr. Bunlar arasnda
en ok kullanlan kaypsz LZW sktrma yntemidir. Kayt srasnda fotorafn
kullanlaca iletim sistemi olarak PC veya Mac seilebilmektedir.
Katmanl yapy desteklememektedir.
PNG: "Tanabilir A Grafii" anlamndaki (Portable Network Graphics)
'in ksaltmasdr. Kaypsz sktrma yapmaktadr. PNG dosyalar saydamlk
bilgisi ierir ve katmanl yapdadr.
EPS: Encapsulated PostScript ksaltmas olan EPS, Adobe firmasnn
gelitirdii, vektr ve noktack tabanl alabilen, grafik, illstrasyon
ve sayfa dzeni amal, grafik, resim, formatdr. EPS PostScript,
uygulamas en karmak sayfa dzenlerini (yaz, grafik, resim ieren)
tasarlamay kolaylatrmtr.
PSD: Photoshop Document ksaltmas olan PSD, Photoshop uygulamasna
zel bir formattr. Format farkl iletim sistemleri ve uygulamalar
arasnda dosya paylamnda kolaylk salamaz. PSD ok sayda saydamlk
kanaln ve katmanl yapy desteklemektedir. Grnt zerinde almak iin
olduka uygun olan PSD format matbaa veya internet paylam iin uygun
deildir.
RAW: RAW deiik bilgisayarlar ve iletim sistemleri arasnda bilgi
iletimine izin veren esnek bir formattr. Kanal says, her kanaldaki
piksel derinlii dosya uzants ve balk bilgileri tanmlanabilir.
PHOTOSHOP CS3 ve ARALARI
Ara Kutusu Elemanlarna Genel Bak
"Move Tool" ( V ) Seilen bir alan veya Layer (Katman)' tamanza
yarar. Otomatik seim zellii olduu gibi imajn zerinde iken sa tu
yaparsanz hangi Layer (katmanda) olduunuzu da belirtir. rnek:
Dikdrtgen iaretleme arac Rectangular Marquee Tool (M): Kare,
dikdrtgen izmek iin seili alan yaratr. Kare izmek istersek, kare
eklini seip, klavyemizdeki Shift tuuna basl tutarak imajmz zerinde
faremizi srklemeliyiz. Aksi halde dikdrtgen alan seer.Oval seim
arac "Elliptical Marquee Tool" (M): Daire izmek istersek, daire
eklini seip yine klavyemizdeki Shift tuuna basl tutarak imajmz
zerinde faremizi srklemeliyiz. Aksi halde elips alan seer. Tek satr
iaretleme arac "Single Row Marquee Tool" (M) Tek pixel olarak
yatay; Tek stun iaretleme arac "Single Column Marquee Tool" (M) Tek
pixel dikey alan semeye yarar. Kullanlacak olan aracn sa alt
kesinde ok iareti varsa (Krmz ile iaretli blge) sa tu ile dier
seeneklerde grntlenebilir.
Kement arac "Lasso Tool" (L) majnz zerinde serbeste alan
seilebilmesini salar. okgen kement arac "Polygonal Lasso Tool" (L)
Resmin belli noktalarn tek tek semenizi salar.Mknatsl kement arac
"Magnetic Lasso Tool" (L) Kontrast ve renge duyarl alan sememizi
salar.
Hzl seim arac: Birden fazla blgenin seimini salar. Benzer
renkleri veya tonlar seebilirsiniz. Ksayol tuu (W) dir.
Sihirli denek arac "Magic Wand Tool" maj zerindeki benzer
renkleri seim aracdr. Ksayol tuu (W) dir.
Kesme arac "Crop Tool" (C) majnzdaki fazlalklar kesmenize,
temizlemenize veya imajnz serbest olarak dndrmenize yarar.
Dilim arac "Slice Tool" (K): maj zerinde dilimler yaratmanza
yarar. majnz dilimlere blebilirsiniz.
Dilim seim arac "Slice Select Tool" (K) Dilimleri sememize
yarar.
Nokta dzeltme fras arac "Spot Healing Brush Tool", bu seenek
lekeleri temizlemeye yarar. Mesela benekler varsa onlar yada
resimde istemediiniz bir leke. Dzeltme fras arac "Healing Brush
Tool", Alt tuu ile belirlediiniz noktay alarak baka bir yere fra
ile tamanza yarar. Yama arac "Patch Tool", seilen blgeyi tamamza
yarar. Krmz gz arac "Red Eye Tool", Resimlerdeki krmz gzleri
dzeltmeye yaryor. Alt tuu ile seilen alana etki ediyor.
Fra arac "Brush Tool", Fra etkisi salar ve boyama yapmamza
yarar. Kurun kalem arac "Pencil Tool", Kalem Aracdr. Sert kenarl
izgiler ekmeye yarar. Adndan da kalem olarak kullanlr. Renk
deitirme arac "Color Replacement Tool", uygulanan alana seilen
rengi uygular. Resme zarar vererek boyamaz sadece seilen renk
tonuna gre renkleri deitirir. rnein bir resme krmz veya mavi cam
arkasndan bakyormu gibi.
Klonlama damga arac "Clone Stamp Tool" ( S ) Istampa Arac ile
majn bir yerine Alt tuu ile tkladmzda burann resim ve doku rneini
alr ve bu rnei istediimiz yere tklayarak yaptrmamz salar.Desen
damgas arac"Pattern Stamp Tool" ( S ) Hafza-ablon olarak aldmz
grnty kullanmaya yarar.
Gemie dnme fras arac "History Brush Tool" (Y) majn arkaplan
rengini kopyalayp imaj zerine seilen alan fra etkisiyle boyar.Gemie
dnme fras arac "Art History Tool" (Y) Kullanlan seili alandaki
farkl boyama stillerine bakp onlar taklit ederek, fra etkisiyle
boyama yapar.
Silgi arac "Eraser Tool" ( E ) Silme Arac, maj zerinde
beenmediiniz yerleri siler ancak silerken alttaki katmandaki
(Layerdeki) rengin veya imajn grnmesini salar.Arka plan silgisi
arac "Background Eraser Tool" ( E ) Arkaplan rengini silerek imaj
transparan yapar.Sihirli silgi arac "Magic Eraser Tool" ( E ) Tek
tklama ile imajn arkaplan rengini silerek imaj transparan
yapar.
Degrade arac "Gradient Tool" (G) ki yada daha ok rengin birbiri
arasnda yumuak gei yaparak seili alann boyanmasn salar. Boya kovas
arac "Paint Bucket Tool" (G) Seili alan alma rengi ile
doldurabilirsiniz.
Bulanklatrma arac "Blur Tool" (R) maj'a kenarlardan da doru
belirsizlik hissi verir.Keskinletirme arac"Sharpen Tool" (R) maj'n
kenarn da doru keskinletirme hissi verir.Leke arac "Smudge Tool"
(R) maj'n rengini datmak, renkleri birbirine kartrma, leke hissi
verir.
Soldurma arac "Dodge Tool" ( O ) maj'da aydnlanm-klanm alan
salar.
Yakma arac "Burn Tool" ( O ) maj'da koyulam-kararm alan
salar.
Snger arac "Spone Tool" ( O ) maj'n renk doygunluunu azaltp,
oaltmaya yarar.
"Pen Tool" ( P ) Etkili ve denetimli seim alanlar salar,
yaplacak imajn dzgn kenar rotalar-ynleri izmemize izin verir.
Yatay yazm arac "Horizontal Type Tool", Resmin istediiniz
herhangi bir yerinde seili alan oluturarak yatay yaz
yazabilirsiniz. Dikey metin arac "Vertical Type Tool", dikey yaz
yazmaya yarar. Yatay yazm meske arac "Horizontal Type Mask Tool",
tek fark yaz yazarken arkaya yani resmin tamamna renk vermesi.
Dikey yazm maskesi arac "Vertical Type Mask Tool", bir nceki zellii
dikey yazarak oluturur. 1 Yaznn ynn deitirir yani o an yazmz
dikeyse yatay; yataysa dikey olur.2 Yaznn fontunu belirleyeceimiz
alandr.3 Yaznn font stilini belirleyebiliriz. rnein kaln, italik
gibi 4 Yaznn font bykln ayarlar5 Yazlarn kenarlarnn ne ekilde
yumuatlacan belirler. 6 Hizalama Blmesi: Bu alandaki seeneklerle
tpk dier metin editrlerindeki gibi yaznz saa, sola hizalayabilir ya
da ortalayabilirsiniz.7 Yaznn rengini ayarlamak iin kullanlr.8 Yazy
istediiniz ekilde eip bkerek ekil vermenizi salar. 9 Gelimi
karakter ve paragraf panelini aar. Buradan yaz ile ilgili daha
gelimi ayarlar yaplabilir.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
"Path Selection Tool - Direct Selection Tool" ( A ) Kalem arac
ile maj zerinde herhangi bir yerde seim yaptmzda veya bir para
setiimizde seim noktalarn ve kontrol hatlar ile kontrol noktalarn
tespit ederler.
Dikdrtgen arac "Rectangle Tool" ( U ) stteki renk ne ise
uyguland yerde direkt o rengi kullanr ve maskeleme yapar. Yuvarlak
keli dikdrtgen arac "Rounded Rectangle Tool" ( U ) Keleri
yuvarlatlm dikdrtgen izer.Elips arac "Ellipse Tool" ( U ) Elips
izme arac izmek iin kullanlr.okgen arac "Polygon Tool" ( U )
Herbirinin kenarlklar, yaraplar ara seenek ubuundan ayarlanabilir.
izgi arac "Line Tool" ( U ) izgi aracdr. stenilen kalnlkta dz
izgiler izer.zel ekil arac "Custum Shape Tool" ( U ) Photoshop'un
hazr ekiller listesini kullanmamz salar.
Not arac "Notes Tool" (N) maj'a aklayc yaz ekler. (Ses'e)
Sesli ek aklama arac "Audio Annotation Tool" (N) Ses ekler.
Ancak bu eklentiler sadece PSD formatnda etkindirler.
Damlalk arac "Eyedropper Tool" (I) maj iin rnek renk sememizi
salar. majn hangi rengine tklarsanz o rengi alr.Renk rnekleyici
arac "Color Sampler Tool" (I) Bilgi sekmesinde seilen rengin
deerini gsterir.Cetvel arac "Measure Tool" (I) majda iki nokta
arasndaki uzakl lmemizi salar.
El arac "Hand Tool" (H) Ekrana smayacak ekilde byltlen imajlarda
grnmeyen yerlere ulamak iin kullanlr. Yaknlatrma arac "Zoom Tool"
(Z) majn istenilen blmne yaknlamay veya uzaklamay salar. Z ile
farenin sol tuu yaknlamay, alt ile sol tu uzaklamay salar.
Palet renk seim arac: Kullanlan zemin ve alma rengini gsterir ve
deitirilmesini salar. X harfine basarak zemin ile alma rengi yer
deitirilebilir. D harfine basarsanz da renkler sfrlanarak zemin
rengi beyaz alma rengi siyah olur.
Hzl maskeleme modu "Quick Mask Mode" (Q) maskeleme yapmaya veya
maskelemeden kmaya yarar.
Ekran grnm ayarlarnn deitirilmesini salar.LETM NEDR?Szel ve
grsel bilgilerin, iki sistem arasndaki ak olarak tanmlayabileceimiz
iletiim, insan uzak ve yakn evresine balayan bir halkadr. Genel
anlamda iletiimin gereklemesi iin iki sistem gereklidir. Bu
sistemler, iki insan, iki hayvan, iki makine ya da bir insan bir
makine vb. gibi sistemler olabilir. Nitelikleri ne olursa olsun iki
sistem arasndaki bilgi alverii iletiim olarak kabul edilebilir.
letiim sreci be unsur ve aamadan oluur:
Bilgisayar ortamnda sunulan eitimlerdeki iletiim;GRAFK LETM
NEDR?Grafik, grsel olarak alglanan grntlerle ilgili bir kavramdr.
Bu durumda grafik iletiim, grntlerden oluan bilgilerin dei-tokuu
olarak tanmlanabilir.Bir dnce ve kavramn kaydedilebilmesi iin bir
grafik iletiim sisteminin kurulmu olmas gerekir. Gelimi ya da
gelimekte olan lkelerde grafik imgeler nemli ve srekli bir yere
sahiptirler. Yazlar, resimler ve fotoraflar balca grafik iletiim
aralardr.Bir mesajn, ak, ekonomik ve estetik bir yolla iletilmesi
grafik iletiimin balca amac ve baar kriteridir.
Gnmz insannn ou hayati etkinlikleri, grafik imgelerle iletiim
kurabilme yeteneklerine baldr. Yaadmz dnyada bilgiler, kitap
gazete, dergi, afi, bror ve dier grsel aralarla okuyucuya ve
izleyici kitlesine ular.
Tasarm, gerekli olann aratrlmas. Belirli bir ama gzeten yaratc
bir eylem. Zeka ve sanatsal yetenein ortak bir rn. Tasarm, bir
problemin zmdr, diyebiliriz.
Bilgisayar alannda tasarm yada Bilgisayar destekli tasarm:
Aratrma brolarnda, yeni bir rnn tasarm iin kullanlabilen biliim
tekniklerinin tmne denir.
Uygulamal tasarm dallarn ana balkta toplamak mmkndr;
Endstri tasarm, evre tasarm,Grafik tasarm.Endstri tasarm boyutlu
nesnelerin tasarlanmas ve gelitirilmesiyle ilgilidir. Makineler,
ara-gereler, mutfak malzemeleri ve dier birok rn endstri tasarmna
girer.
evre tasarmcs ise bina, peyzaj ve i mekan tasarmn kapsayan
olduka geni bir alma alandr. Bu alanda da tasarmcn grevi dayankl,
ilevsel ve estetik olan bulmaktr.
Grafik tasarmc ise genel olarak, okunan ve izlenen grntlerin
tasarmnda sorumludur. Afiler, kitaplar, brorler vb. almalar grafik
tasarmnn etkinlik alan iine girer.
Tasarmc; uygulama yntemlerinin yan sra grsel alglamann doasn,
szel ile grsel iletiim arasndaki ilikileri de bilmek ve gz nne
almak zorundadr.
TASARIM SRECTASARIMIN GENEL ZELLKLERN BELRLERKEN!
u sorulara cevap arayn:
Kim iin kullanlacak ?Nasl kullanlacak ?Nerede kullanlacak ?Neden
kullanlacak ?Biimi nasl olacak ?TASARIM RNNN ELER Bir tasarmn
hammaddeleri unlardr:
izgi: Dz veya kvrml, kaln veya ince, srekli veya kesik, grenli
ya da keskin zelliklere sahip olabilen izgiler, okuyucuya grsel
unsurlarn ayrlmas gerektiini ifade ederler. izgiler karakterlerine
gre ve konumlarna bal olarak baz mesajlar da iletirler.
rnein: Yatay izgi durgunluk, dikey izgi saygnlk, diyagonal izgi,
zarafet ifadesi verir.
Renk: Renkler, kla birlikte var olurlar ve izleyen zerinde deiik
etkiler uyandrrlar. Bunlarn bir bolm kiisel, bir blm se
genellenebilir duygulardr. Rengin boyutu bulunmaktadr: Uzunluk
(rengin tr), genilik (rengin tonu), derinlik (rengin younluu)Rengin
tr, rengi tanmlamada kullandmz terimlerdir. Sar, krmz, mavi, mor,
yeil gibi.Rengin tonu, bir rengin aklk ya da koyuluudur. Bir renge
beyaz boya kattka tonu alr, siyah ekledike koyular.Renk younluu
ise, parlaklk ile ilikilidir. Younluu fazla olan renkler parlak
renklerdir. Rengi oluturan bu boyut iinde en nemlisi, rengin ton
deeridir. Bir grsel imgeyi en iyi tanmlayan unsur, ierdii
tonlardr.TASARIM LKELERGrafik tasarmcs renk seiminde u drt unsuru
dikkate almaldr:
1- Rengin kltrel armn,2- Hedef kitlenin renk tercihi,3- Firma ya
da rnn karakteri,4- Tasarmdaki yaklam biimi
Bazen renk, yaratc dncenin temelini oluturabilir ve btn tasarm
renk zerine kurulur.
Doku: Bir yzey zerinde tekrarlara dayal biimsel bir dzen
bulunuyorsa, orada bir dokunun varlndan sz edilebilir. tasarm ve
basknn vazgeilmez malzemesi olan katlar da farkl dokularda
retilirler. Sert ve dz, sert ve grenli, yumuak ve grenli, mermer
dokulu, ahap dokulu vb. tasarm yzeyinde yer alan dokular, optik ya
da fiziksel olarak duygular ynlendirici bir ileve sahiptir.
Biim: Birok izginin bir arada bulunuu, tek bir izgi ierisindeki
dn ve kvrmlar ile deiik tonlarn oluturduu yzeyler, bir tasarmda
biimi oluturan unsurlardr.l: Bir grafik tasarm rn, farkl llerdeki
unsurlarn bir araya gelmesiyle oluur. ller bydke alglama dzeyi ve
etkileyicilik artar. Yn: Bir tasarm yzeyi zerinde bulunan izgisel,
tipografk ve grsel unsurlarn yn nemlidir.rnein bir gazete haberinde
yer alan insan fotoraf, ilgili habere doru bakmaldr. Ya da tasarm
yzeyinde hareket eden unsurlarn nndeki boluk arkasndaki boluktan
daha fazla olmaldr.
Bir tasarmn be temel ilkesi bulunmaktadr. Bunlar:DengeOrant ve
grsel hiyerariGrsel devamllkBtnlkVurgulama Tasarm hazrlanrken
denge, orant ve grsel devamllk bir btnlk ierisinde iyi bir
vurgulamayla verilmelidir.
Denge: Denge unsuru gzetilmedii takdirde, rn beklenen etkiyi
yaratamaz. Burada sz edilen denge, tasarm oluturan hareketli
unsurlarn (fotorafta tipografik veriler, illstrasyonlar vs.),
belirlenen dzlem zerinde dengeli dalmdr. Bir tasarmda iki farkl
denge sistemi kullanlabilir: Simetrik ve Asimetrik denge.
Orant ve Grsel Hiyerari: ki ya da daha ok sayda grsel unsur,
tasarm yzeyinde birletirilirken mutlaka bir orant sorunu ile
karlalr. Tasarmc, grsel unsurlarn orantsal ilikilerinde deiken
yaplar kurmaya alr. nk geniliin uzunlua, renkli olann renksiz
olana, bir lnn dierine eit olduu tasarmlar, tekdze grnrler.
Grsel hiyerari, tasarm iinde vurgulanmak istenen mesaja gre
grsel unsurlarn llenmesi anlamna gelir. Kimi tasarmlarda fotoraf ne
karlrken, kimisinde tipografik unsurlar, kimisinde renk, hatta
bazlarnda tasarm yzeyindeki beyaz boluk ne kabilir.
Devamllk: Okuyucunun gz, tasarm yzeyinde belli ilkeler
dorultusunda hareket eder. Gz hareketlerinin ustaca deerlendirildii
bir tasarm daima hedefine ular.
Gz alkanlk gerei soldan saa ve yukardan aaya doru bir yn izler.
Gzn yatay hareketleri dikey hareketlerine gre daha kvrak ve hzldr.
Ayrca gz; bykten ke, koyu renkten ak renge, renkliden renksize,
allmam olandan allm olana doru bir yol izler.
Gz bir unsurdan dierine doru kesintisiz geiler yapabiliyorsa,
devamllk salanm demektir. Devamllk grsel unsurlarn boyutlar ve
biimleri arasnda oluturulan benzerlikler, tekrarlamalar ve grsel
hiyerari ile salanabilir.
Btnlk: Tasarm ilkelerinden belki de en ok dikkat edilmesi
gerekeni btnlktr. Bir tasarmda bulunan grsel unsurlar btnlk
oluturacak ekilde bir araya getirildiinde etkili olurlar. Ayn temel
biime, dokuya, boyuta, renge ya da duyguya sahip eler bir tasarmda
btnl olutururlar.
Tasarmc btnlk oluturmada baz farkl yntemlere bavurabilir:
Bordr: Tasarm yzeyini evreleyen bordrler btnlk salamada
kullanlabilirler. Bordrler aras l, slup gibi benzerlikler, bir
tasarm btnle ulatrabilirler.
Beyaz boluk: Gerekli yerlerde beyaz boluklar braklarak bir
tasarmda btnlk salamak mmkndr.
Eksen: Bir grafik tasarm yzeyinde btnlk oluturmada en yaygn
kullanlan yntemlerden biri eksen kullanmaktr. Bir tasarm yzeyinin
ats en az iki olmak zere, ya da daha fazla yatay ve dikey eksenden
oluur. Resimle tipografiyi ayn hizada yerletirmek iin eksenlerden
yararlanrz.
nokta yntemi: Gz, bir yzey zerinde yer alan unsuru hayali
izgilerle birletirerek bir gen oluturmakta ve tasarm bir btn olarak
alglamaktadr.
Vurgulama: n plana karlmas gereken unsur ile ikinci planda
kalmas gereken unsurlar arasnda gerekletirilecek bir yn, boyut,
biim, doku, renk, ton ya da izgi kontrast ile
gerekletirilebilir.
Mmkn olduu kadar basit ve net bir tasarm yapabilmek iin, tasarmn
zmnde boyuta geerken izgi, yn, doku, oran- orant ve renkten oluan
grsel eler kullanlr.
Tasarm dorultusunun, ulaaca kitlenin farknda olmaldr. Neyi hangi
fiyata satabileceini, neyi niin satamayacan iyi bilmelidir. Biim ve
dekorda farkl kitleleri hedeflemelidir. Firmann rekabet ettii dier
firmalarn ne yaptklarn, ne rettiklerini bilmelidir. nsan ilikileri
de iin en nemli ksmdr.
Grafik Tasarmn Maddeler Halinde Tanmlarsak:
1)-Bir hizmeti veya bir dnceyi yaymak, benimsetmek veya bir rn
tantmak ya da sattrmak iin kullanlacak tm kompozisyonlarn
hazrland,2)- Kompozisyonda; metin, yaz (tipografi), resim, desen,
izgi ve fotoraf dzenlemelerin yaplp renklerinin ayarland,3)- almann
bask (CMYK) veya grnt (RGB) olarak, ya da eitli basm, sunum ve
iletiim tekniklerine uygun hale getirildii ;4)-letiim meslek alan
ile gzel sanatlar meslek alan arasnda ok zel bir yere ve konuma
sahip olan;5)-Gzel sanatlarn temel kurallarnn, tasarm-iletiim
teknolojileri prensipleriyle birletirildii, 6)-Mesajn kestirme ve
sembolik anlatmlarla etkili ve aklda kalc tarzda veya iz brakc
ekilde grsel anlatm biimine dntrld; 7)-Daha ok reklam, tantm,
basm-yayn ve iletiim sektrnn iindeki mecra ve medyalarda faaliyet
gsteren8)-Sanayi, endstri, ticaret, turizm, eitim, salk ve kltr
sektrlerine hizmet eden,her sektrn ihtiya duyduu sanat'tr.
Tipografi; harf, szck ve satrlarla ve boluklama iin gereksinen
dier elerle belirlenmi bir sayfa zerinde yaplan grsel ve ilevsel
dzenlemelerdir.
Yaz Tipleri
Yaz tipiyle ilgili iki konuda hassas olmak gerekir:Okunurluk ve
aklk
Okunurluk, yaznn ne kadar kolay okunduu ile ilgilidir. Seilen
yaz tipi, metni hzl ve kolay okutmaldr. zellikle uzun soluklu
metinler asndan nemli bir faktrdr,
Aklk, ayr ayr harflerin ne kadar kolay belli olduunu ifade eder.
Balklar ve ana balklar asndan nemlidir.
Tipografik letiimTasarlanm binlerce yaz tipi olmakla birlikte,
bunlar drt ana grupta toplayabiliriz: Serif, sans erif, script,
decoratif
Serif yaz tiplerinde, her harfin biti noktalarnda kk yatay
izgiler vardr. Bu izgiler her harfin eklini ayr tutar ve harfler
aras geii kolaylatrr. Dikey izgileri yatay izgilerinden daha
kalndr. nce ya da kaln, eit kalnlkta, incelen ekilde veya yuvarlak
olabilirler. Bu yaz tipleri uzun metinlerin yer alaca tasarmlarda,
genel metinler iin ska tercih edilirler. Okunurluu en iyi yaz
tipleri, erif yaz tipleridir.Sans erif yaz tipleri daha basittir.
erif yaz tiplerindeki biti izgileri yoktur. Genellikle eit arlkl
izgilerden oluurlar. Balklarda tercih edilirler. Akl en iyi olan
sans erif karakterler, uzaktan iyi seilirler. Arial, Helvetica,
Univers sans erif yaz tipinin tipik rnekleridir.Script yaz tipleri,
el yazsna benzerler. Resmiyetten uzak, samimi bir hava yaratrlar.
Dizgide baz harfler birleirken, bazlar birbirlerine dokunmazlar.
Davetiye gibi az yaz gerektiren samimi yazmalarda
kullanlrlar.Dekoratif yaz tipleri, zel imajlar iin tasarlanmlardr.
Genelde metinlerde deil, balklarda, afi vb. sanatsal almalarda
tercih edilirler.Yaz StiliBir yaz tipinde farkl yerlere vurgu
yapmak iin kullanlan deiikliklerdir. Normal, kaln, italik, koyu,
kaln italik, alt izili, glgeli vb. yaz stilleri vardr.Kaln Yaz
Tipinin fazla kullanm harf bana den boluu azaltacandan okuyucunun
gzlerini yorabilir. Kaln yaztipi ana balklarda, balklarda, alt
balklarda kullanlmaldr.talik yaztipi, el yazsna benzetilmek iin
tekrar tasarlanp eilmitir. ncelii ve as yznden okunakl azdr.Eik
yaztipi, normal yaznn bilgisayar tarafndan hafif eilmi trdr. talik
olana gre daha iyi okunur.Yaznn Arlou yaz tipi normal ve kalndan
daha ok alternatif sunarlar. Mesela sans serif yazlarn byk bir ksmn
hafif ve ar yaz seeneklerini ierirler. Bunlar genel metin yazsnda
kullanlmaya elverili olmamakla birlikte; balklar renklendirir,
hareket katarlar. Light, regular, bold, black, ultra black gibi
seenekler mevcuttur.Yaz KalnlYounlatrlm yaz karakterleri ok yer
harcamadan balklarn etkisini arttrmaya yarar. Younlatrlm; sktrlm ya
da bozulmu demek deildir. Bunlar daha ok etki iin yeniden
tasarlanmlardr. Her karakterin iindeki boluun artmas iin
x-ykseklikleri arttrlmtr. Bu da yazya aklk salar.Harf, Satr ve
Paragraf Aras Boluklar
Deneyimli ve deneyimsiz ya da zenli veya zensiz tasarmclar
arasndaki en nemli fark, harf, satr ve paragraf aras boluklarna
verdikleri nemden belli olur.
Harf aras boluklar hem okunurluu hem de akl etkiler. Hem
metinde, hem de balklarda harf aras boluklarn ayarlayarak byk
farkllklar yaratlabilir.
Harf, satr ve paragraf aras boluklar hesaplarken iki kavram
unutmamak gerekir: zleme ve ayarlama
zleme, btn dokmandaki harf aras boluklarnn ayn olmas
demektir.
Ayarlama is, belirli ift karakterler arasndaki boluklar daha
yksek oranda ayarlamay gerektirir.
AmblemYakn bir gemie kadar da "marka" terimi kullanlm, amblemin
gncellemesiyle (Almancada "Signet", ngilizcede Signs", Franszcada
"Embleme" olarak kullanlr.) bu tr iaretlerin tm, "amblem" olarak
nitelendirilmeye balanmtr.
Amblem, izgi ve resimle yaplan iaretlerdir ya da daha geni
tanmyla "rn ya da hizmet reten kurululara kimlik kazandran, szck
zellii gstermeyen; soyut ya da nesnel grntlerle ya da harflerle
oluturulan simgelerdir". rnein baz kurulularn markalar (Pirelli,
Braun vb.) logo olarak tannd iin amblemle kartrlmaktadr.
Oysa markalarla amblemler arasnda ilevsel bir ayrm vardr:
Markalar firmalarn adlar, amblemler ise, o markann sembol
iaretleridir.
eitli harfler, biimler, motifler ve sembollerden oluan bir
marka, bir retim mal ile ilikili olarak o rnn zerinde kullanlr.
Amblem TrleriTicari markalar olarak kullanlan amblem ve
markalar, biimlerine, ile ve ve amalarna gre snflandrlabilir,
terminolojisi ok kesin olmamakla birlikte genellikle sembolleri
piktoryal (resimsel) ya da soyut kurgu, birbirine gemi ya da
birbirine bal harfler (monogramlar) olarak da ayrabiliriz.
Formlarn harflerden alan amblemler:
Bu tipografik amblemler sadece bir harften olumaktaysalar, o
harf allmn dnda bir form olmak zorundadr. Kullanlan alfabelerdeki
harflerden ayrlmas ve aklda kalcl bu zellie baldr. Tasarmc burada
yeni bir harf formu arayacaktr. Birden fazla harften oluan
amblemlerde ise en nemli zellik, harflerin birbirleriyle strktr ve
form asndan dengeli kullanmlar ve allmn dnda olmalardr.
Firma hakknda bir imaj veren biimlerden oluan amblemler:
Baz amblemler biimleriyle firma hakknda bilgi tarlar. Bu tr
amblemlerde sembolik motiflerden faydalanlr. Dokuma mekiinin
tekstili, kitabn yaynevini, gvercinin bar simgelemesi gibi... ayrca
firma ad zel bir ekilden olumakta ise, bu tip amblemlerde sembole
ynelik dizaynlar yaplmaktadr. Pelikan, balk, aslanl baak, karaca
gibi...
Harf ve firma hakknda imaj veren (harf ve resimsel biimlerin bir
arada kullanld) amblemler:
Formlarm harflerden alan ve firma hakknda imaj veren biimlerden
oluan amblemlerin kombinasyonlardr. Bu tr amblemler, firma hakknda
bir imaj verirken firma adnn ba harfi ile de dier firmalardan
ayrlmasn kolaylatrr ve aklda kalma yzdesini artrr.
Firma hakknda yeni bir imaj veren (soyut veya somut)
amblemler:
Harflerle yaplan amblemler, genelde bir karmaa dourmaktadr.
Yaplan dizaynn orijinallii amblemin yaama sresini etkiler.Gnmzde
harflerle yaplan amblemlerin okluu, aklda kalclk oran byk lde
drmtr. Bu nedenle yeni bir imaj veren amblemler aranmaktadr.
Logo (Logotype)Logo, bir rnn, firmann ya da hizmetin isminin,
harf ve resimsel eler kullanlarak sembolletirilmesidir. Amblemden
farkl olarak ayrt edici zellikler yannda firmann ismini de yanstr.
Logo yaratmak iin kullanlan fontlar yeni tasarland gibi mevcut
fontlarda olabilirler. Logo yaratmak iin belli bal baz kurallar iin
uzmanlar tarafndan yle sralanrlar.Sade, kolay anlalr, hatrlanmas
kolay, mmkn olduunca az sayda renkten olumaldr. Her eit bask ve
kesim teknii ile sorunsuz kullanlabilir olmal, ok kk llerde
ayrntlar kaybolmamal, ok byk llerde dank grnmemelidir. Her trl lde
ve yzeyde okunabilir olmaldr.zgn olmaldr. Baka firma ya da rnlere
ait logolar ile karkla sebep vermemeli, hatta artrmamaldr. Logo
tasarmcy deil rn ya da firmay yanstmaldr. lgili kuruluun ya da rnn
zelliklerini yanstmaldr. Seilen ya da tasarlanan font irketin
ieriine uygun olmaldr. Ayrca kurumun kendisini nasl tanmlad ve
kurumu yanstan kavramlarn neler olduunu bilmek logonun tasarm
aamasnda nemli unsurlardr.Logo sadeliinin yansra gerek rengi gerek
ekli itibariyle farkl koullarda grld zaman bile aklda kalc
olmaldr.Farkl bir lkeye ait rn ya da firma iin logo tasarlanaca
zaman o lkenin renklere ykledii anlamlar ve kltrleri hakknda bilgi
sahibi olunmaldr.
Logo (Logotype) eitleriSan erif Stili Logolar:
Bu sitilde hazrlanan logolarda ama basit ama gl bir ifade
salamaktr. Derli toplu, zarif, keskin hatl ve g dolu bir grnleri
vardr. Bu sitil logolar genelde modern tasarmcy yanstr.
Tek Karakterden Oluan Logolar:
ou yerde logonun tanm yaplrken en az iki karakter olmasndan
bahsedilir ama iin asl tek karakterden de logo olabileceidir. Tek
tipografik karakterden oluan logolar gl, modern karaktere sahip
fikirler ve iaretleri temsil eder. Dnya da ok gzel rneklerini
bulmak mmkn.
ok Karakterden Oluan Logolar:
Birden fazla tipografik karakterden oluan bu logolarn en sk
kullanm ekli 2 karakterden oluandr. ok klasik bir kullanm ekli
olmasna ramen bazen basit ya da son derece kark sonulara ulamak
mmkn olabiliyor.
Kombinasyon Tipi Logolar:
Kombinasyon tipi logolar genelde iki ya da daha fazla farkl
etkileimli logo tipinin kullanlmasndan oluurlar. Harflerin paralar,
glgeler, deforme edilmi karakterler, el izimlerinin bilgisayarda
bir araya getirilip manipule edilmesinden oluurlar. Ortaya kan
logolar genelde enerji doludurlar.
Geleneksel Olmayan Logolar:
Bu tip logolar genelde bildik karakterlerden yararlanarak allmn
dnda logolardr. Byk harf kullanm, tekrardan kanma yeni gl bir tarz
oluturur. Sanki eski tarz ile yeni tarzn btn gibidir. Baka bir
deyile gemii kullanarak gelecei tasarlamak da denilebilir.
Yeni Tipografik Formlar:
Bilgisayarlarn logo tasarmnda kullanlmas ve yeni fontlarn da
hzla geliiminden sonra tasarmclara birok imkan salanm oldu.
Yaratmak, bozmak, bkmek, deforme etmek, emek gibi sonsuz seenek
tasarmclarn elinde olunca ortaya da mevcut fontlarn zerinde
oynanarak elde edilen yeni logo formlardr.
Kaligrafik Logolar:
El yazs, el izimi ve ssl izgiler kullanarak yaratlan logolar.
Klasik bir yntem olarak grnmesine ramen ok modern ve etkileyici
sonular dourabilen bu ynteme ait u rneklere gz atmak yeterli
olacaktr
Rebus - Karmak Formdaki Logolar:
Kelimeler, objeler ve sembollerin biraraya gelmesinden oluan
karmak yapdaki logolar genelde anlalmas g logolardr.
Numaralardan Oluan Logolar:
Sadece rakamlardan ya da hem rakamlarda hem de harflerden oluan
logolardr. Bu numaralar farkl formlarda kullanlabilecei gibi
genelde l, mesafe, uzaklk gibi rakamsal deerleri olan anlatmlar iin
de kullanlabilir.
Katmanl, Glgeli, Merkezi Olmayan Logolar:
Farkl formlar yaratmak isteyenlerin tercih ettii belli bir
merkezi bulunmayan, biraz sra d, katmanlarn (arka plan kullanm),
glgelemelerin kullanld logolar. Bu ekilde hem derinlik hem de alg
farkll salanan, taze ve hareketli logo yaratmak isteyenlerin logo
tipi...
atlak, Krlgan ve Agresif Logolar:
Tipografik karakterlerin ya da kullanlan sembollerin deforme
edilerek, krlarak, izilerek, bklerek oluturulduu logo tipi.
Anlatlmak istenene, bu tr hareketler vererek farkllk yaratmak
isteyenlerin kulland bu logo tipine ok farkl sektrlerde rastlamak
mmkn..
AfiBilgilendirme, bilinlendirme, duyurma, sat artrma vb.
amalarla hazrlanp, daha ok kitlesel iletiim arac olarak
deerlendirilen afiler, sanatsal kayglarn en youn olduu grafik
rnlerdir.
Afi tasarmnda en nemli zellik, fark ediciliktir.
Afite yer alacak szel unsurlar azaltn. Sloganlar en ok 5-6
szckten olusun. Tabii ki ideali 3-4 szck. 10 kelimenin zerindeki
szel mesajlarda okunurluk azalr. Gerekmedike, ssl ve dekoratif
karakterler yerine, okunakl yaz karakterlerini tercih edin. Bold
karakterlerin uzaktan daha iyi alglandn unutmayn.
Varsa fotoraf veya illstrasyonu afi zerinde olabildiince byk
kullann. mgeler ile szel unsurlar arasndaki dengeyi gzetin.
Renk tercihlerinde parlak ve canl renkleri dnn; bunlar arasnda
gl kontrastlar oluturmaya aln.Afite Olmas gerekenler;
Afi dikkat ekmelidir.
zleyiciyi bilgilendirmeli ve / veya istek uyandrmaldr.
Harekete geirici ve eyleme itici olmaldr.
Hedef kitleye gre dzenlenmeli, anlalr bir dil btnlne sahip
olmaldr.Afite Olmas gerekmeyenler;
Afi, izleyicinin dnya grn deitirmek zorunda deildir.
Gzel ya da dekoratif olmak zorunda deildir.
Afii tasarlayann bak asn deitirmek zorunda deildir.
Mesaj iletme ilevinin dnda, sanatsal bir deere sahip olmak
zorunda deildir.Grsel KimlikBir kuruluun Grsel Stili (Grsel
Kimlii), kuruluun kimliinde kendisini gstermek iin kulland isimler,
logolar, ekiller, renkler ve dizaynlar, bayraklar, aynen
toplumumuzdaki bayramlar ve dier deiik toplumsal semboller gibi,
ayn amaca hizmet ederek, insanlar zerinde bir aitlik hissi
oluturmaktadr.
Bunlar, kolektif duyular harekete geirmekte, onlar grnr,
hissedilir bir hale getirmekte, ayrca bunlar var olan kalite
standartlarnn garantisi olarak da mterilerin ve dier hedef
kitlelerin o markaya olan bamllklarna katkda bulunmaktadr.Piksel
(Pixel)Monitr ekrannda gzle grnen en kk nokta olarak
adlandrlmaktadr. ngilizce'de resim paras anlamna gelen "picture
element" birleik kelimesinden karlmtr. Pixel, picture (resim) szcnn
ksaltmas olan pix ve element (para) szcnn ilk iki harfiden el
olumaktadr.
Gnmz dijital grntlerinin hemen hemen hepsinin temelinde kare
eklinde, grntnn paralanamaz birimi olan piksel yatmaktadr. Bu
pikseller yan yana geldike ana grnt olumaktadr. Grnt boyutu
bilgisayar iin piksel olarak hesaplanr. Kesme, yaptrma, montaj gibi
ilemlerde bilgisayar, grntnn piksel olarak deerini dikkate
almaktadr.
Eninde 2, boyunda 3 piksel olan bir grntde toplam 2*3=6 piksel
vardr. En ve boy oranlar arttka piksel says ve dosya boyutu
kenarlarn arpan kadar artmaktadr. Piksellerin kendi balarna bamsz
enleri ve boylar yoktur. rnein 2*3 piksel boyutundaki bir grnt 2*3
cm olarak baslabiliyorken, 2*3 metre veya 2*3 mm olarak da
baslabilir. DerinlikPiksellerin kendilerine ait renkleri vardr.
Bu renkler krmz, yeil ve maviden tretilir. Renk derinlii ise bu
renklerin miktarn belirler. Renk derinlii ne kadar artarsa her
pikselin alabilecei renk says artar, renkler geree daha yakn
olur.
Renk derinlii bit cinsinden belirtilir. Her bit 1 ve 0 olarak
iki deer alabilir. rnein, 8 bit kullanldnda bu bitlerden
28=2*2*2*2*2*2*2*2=256 kombinasyon retilir ve her piksel iin bu
kombinasyon kullanlabilir. True ColorTrue Colour(32Bit): nsan gzn
aldatp ekrandaki grnty gerek gibi gstermek iin kullanlan rengin de
(krmz, yeil ve mavi) 256`ar tonu gereklidir, bu da renk bana 8
bitten 24 bit yapar.
Bu moda True Color (gerek renk) ad verilir. Fakat ou gncel ekran
kart grnt belleini kullanma yntemleri yznden pikselleri bu modda
gstermek iin 32 bite ihtiya duyarlar.
Aradaki 8 bitlik fark alpha kanal (piksellerin saydamlk
bilgisini tutar) iin kullanrlar. znrlkGrnt znrl: znrlk, uzunluk
biriminde birbirinden ayrt edilebilen nokta saysdr.
znrlk hesaplanmasnda kullanlan deerler PPC (pixel per
centimeter-bir santimetre alandaki piksel says) ve PPI (pixel per
inch- bir in alandaki piksel says) 'dir.
Bir in, 2.54cmdir. rnein 1 cm bana 2 piksel dyorsa grnt znrl 2
PPCdir. Ayn grnt iin znrlk drlrse, grnt kalitesi belirgin ekilde
der.
Ayn Grnt Solda znrlk 200x222 Piksel, Sada 25x28 Piksel.Monitr
znrl:
Monitrler 9, 14, 15, 17, 19, 21 ve 25 lik boyutlarda
olabilirler. Monitrn znrl, piksel boyutlar olarak tanmlanr. rnein,
monitr znrl ve fotorafn piksel boyutlar aynysa, %100 olarak
grntlendiinde fotoraf ekran doldurur. Grntnn ekranda ne kadar byk
grntlenecei, grntnn piksel boyutlar, monitr boyutu ve monitrn znrlk
ayar gibi faktrlerin birleimine gre deiir.
Monitrlerde pikseller aras mesafe ne kadar az ise grnt o kadar
net olur.
Grafik ve Resim DosyalarBitmap grafik nedir ?
Bitmap grafik, ilgili grnty oluturan ve her biri renk bilgisi
ieren piksel veya noktalarn yan yana ve alt alta dizilmesiyle oluan
grafik trdr. Piksel ise bir bitmap grnty oluturan en kk noktadr.
Bitmap grnt bytldnde piksellerden olutuu grlr ve grnt kalitesinde
kayp yaanr.Bitmap grafikler hangi programlarla oluturulabilir ?
Bitmap grafikleri oluturmak iin en bilindik ve en popler olan
program Adobe Photoshoptur. Adobe Photoshopa alternatif olarak
cretli olan Corel PaintShop Pro ya da ak kaynakl ve cretsiz bir
program olan GimpShop tercih edilebilir. Bitmap grafiklerde en ok
kullanlan uzantlar JPG, PNG, GIF ve BMPdir.Bitmap grafiklerin
avantajlar
Bitmap grafikler milyonlarca renk deiimine sahip olabilir.
Bitmap grafiklerde piksellerin her birine mdahale edebilirsiniz. Bu
sayede fotoraflar veya saysal sanatlar fotoraflarda rtu ve maniple
ilemleri yaplabilmektedir.
Bitmap grafiklerin dezavantajlar
Bitmap grafiin sahip olduu znrlkten daha yksee getirildiinde
keskinliini yitirir ve grntde bozukluk meydana gelir. Ayn zamanda
sahip olduu znrlkten daha aa hale getirildiinde de pikseller
kaldrld iin orijinal grntsn kaybeder. Bitmap grafikler zel dosya
biimlerini saymazsak (Photoshop gibi programlarn kulland .psd dosya
tr gibi) katman bilgileri iermezler. Bu yzden dzenlenmesi vektr
grafiklere nazaran zordur. Bitmap grafikler vektr grafiklere
nazaran bilgisayarda dosya boyutu olarak daha fazla yer kaplar.
Vektr grafik nedir?
Vektr grafikler znrlkten bamsz, her bir nesnenin matematiksel
ifadelerle oluturulduu ve en nemlisi detay kaybetmeden herhangi bir
boyuta yeniden leklendirilebilen grafik trdr. Vektrel nesne
bytldnde herhangi bir bozulma gereklememektedir.
Vektr grafikler hangi programlarla oluturulabilir?
Vektr grafik retmek iin yaplan birok program mevcuttur.
Bunlardan ilk akla gelen Adobe Illustrator ve Adobe Fireworks
programlardr. Adobe Illustratorun dosya uzants .aidir. Fireworks
ise .png dosya uzantsn kullanr. te yandan lkemizde zellikle bask
alannda Corel Draw program kullanlmaktr. Corel Drawn dosya uzants
.cdrdir. Bunlarn dnda ok popler olmasa da Adobe Freehand ve cretsiz
olan Inkscape programlar da kullanlmaktadr. Vektr grafiklerin
avantajlar
Vektr grafikler farkl boyutlar ve farkl renklerde retilmesi
gereken almalarda kullanmak iin idealdir. rnein vektrel bir izim
almas byk bir ilan tahtas iin bytlp kullanlabilir. Ayn zamanda
istenilen derecede kltlp kalite kayb olmakszn bir kartvizit zerine
de baslabilir. Grsel detaylar her iki durumda da kayba uramaz.
Vektr grafikler gerektiinde bitmap haline kolaylkla getirilebilir.
Vektr grafikler istenildiinde yeniden renklendirilebilir, nesneler
yeniden ekillendirilebilir. Dosya boyutu olarak daha az yer
kaplarlar.
Vektr grafiklerin dezavantajlar
Vektrel grafik almalarnda grsel olarak fotoraf kalitesinde retim
yaplamaz. Vektrel grafik almalar Bitmap dosyasna dntrlmeden web
zerinde kullanlamaz (.svg uzantl dosyalar hari). Sktrma
Yntemleri:
Bilgisayarda grnt sktrma yntemleri kaypl ve kaypsz olmak zere
ikiye ayrlr. Sktrma ileminden sonra dosya boyutunda nemli lde klme
salanr. Kaypsz ynteme LZW ve Wave Table tr dosyalar, kaypl sktrmaya
ise JPEG dosyalar rnek olarak verilebilir. Kaypl sktrma da dosya
veri kaybna urayp bozulabilir. FOTORAF ve RENK
Fotoraflar sadece k izgilerinin oluturduu grntlerden olumu
deildir. Ayn zamanda da renklerin oluturduu anlaml grntlerdir.
Siyah beyaz veya ok renkli olarak sunulmalar, sunucu kadar izleyici
ynnden de anlam farkllklar yaratmaktadr.
Fotorafn bir anlatm dili olduu ve bir iletiim arac olduu
gereinden yola karak her trl iletiimde karlalan iletiim zorluklar
fotorafta da grlmektedir. Renklerin alglanmasndaki kltrel
farkllklar nedeniyle, fotorafnn (siyah beyaz, ok renkli veya
renklere mdahale) rengi kullanma yeri ve biimine gre ileti her alc
tarafndan ayn ekilde alglanmayacaktr. Fotoraf ilk olarak siyah
beyaz, gri tonlaryla ortaya kmtr. Ancak insanlarn renkle tanmalarnn
ve kullanmalarnn tarihi fotorafn bulunuundan ok ncedir. lk
insanlara ait maara duvarlarndaki basit izimleri nemsemezsek,
ressamlarn tablolar, dinsel amal yaplarn duvar sslemeleri binlerce
yldr renklerle bezelidir.
Ikla yaz yazma ya da k yardmyla resim yapma yntemi olan
fotorafik ilk grnt 1822 ylnda Fransz buluu Joseph Nicephore Niepce
tarafndan gerekletirilmitir. Fotoraflk, ulam ve teknolojilerdeki
gelime ve deimelerle birlikte ksa srede geni katlmc kitlesine
ulamtr. Geliim sreci iinde de fotorafla uraan sanatlar ve tccarlar
olarak snflara ayrlmtr.Renkli fotoraf teknii, ngiliz Thomas Youngn
kuramna dayanmaktadr; 1802de temel ald rengin, krmz, yeil ve
mavinin, gzn tm renkleri retmesi iin yeterli olduu varsaymn ileri
srmtr. Daha sonralar (1859), Grassmann yasalar bu konuya u
aklamalar getirmitir: Uygun nm belli oranlarda toplanarak birbirine
kartrldnda her trl renkli izlenim elde edilebilir. Bu karm, gz
retinas zerinde oluan karmdr; eitli k demetlerinin etkisi birbirine
eklenir: dolaysyla bu etkiye eklemeli etki denir.
Bir baka aratrmac, ngiliz bilim adam James Clark Maxwell 1861de,
Londrada yaplan bir konferans srasnda krmz, yeil, mavi filtrelerle
ekilmi adet siyah-beyaz diapozitifi st ste gelecek ekilde perdeye
yanstt. Bylece renkli grnt elde ediliyordu. Gnmzde kullanlan btn
renkli prosesleri, sz konusu deneyden tremitir.Renkler ve Kltr
Benzer eitim ve kltr dzeyindeki insanlarn renklere ayn anlamlar
verdikleri, kltr farkllklarn ok ar olduu toplumlar arasnda ise ayn
renklerin farkl anlamlar tadklar grlmtr. rnein uzak douda beyaz
renk, batda ise siyah renk hznn, yassn rengidir. inde ise bir gelin
aday yeni hayat ve mutlu gelecei temsil etmek iin krmz bir elbise
giyer.
Renklerin insan psikolojisi zerindeki etkilerinin anlalmas ile
birlikte, gerek reticiler gerekse tketiciler renkleri kullanarak
eitli ilgi ekme yntemlerini gelitirdiler.ERGONOMK TASARIMDA
RENK
Ergonomi, insanlarn anatomik, antropometrik zelliklerini,
psikolojik ve fiziksel kapasitelerini ve toleranslarn gz nne
alarak, endstriyel i ortamndaki tm faktrlerin etkisi ile olabilecek
organik ve psiko- sosyal stresler karsnda, sistem verimlilii ve
insan-makine-evre uyumunun temel yasalarn ortaya koymaya alan
disiplinlinler aras bir aratrma gelitirme alandr. nsan faktrleri
mhendislii olarak da bilinen ergonomi, insan ile kulland donanm ve
alma ortam arasndaki ilikileri inceleyerek uygulama alanna
aktarr
Ergonominin ura alanlar aadaki gibidir:
1. nsan zellikleri (duyusal, fiziksel) ve kapasite snrlar2. alma
koullan (duru ve hareketler, yorgunluk, gerilim, monotonluk, i
gvenlii, kazalar, motivasyon, vardiya almas, alma sreleri, otorite,
yetki, sorumluluk, grup davran, cret yaps)3. nsan makine ilikisi
(Gsterge-kontrol dzeni, Boyut sorunlar, Mekanik sorunlar)4. evresel
koullar (aydnlatma, grlt, titreim, scaklk, nem, hava akm, toksin
maddeler, buharlar, gazlar, radyasyon, dzen ve temizlik, renk ve
manzara)
Renk ve rengin zellikleri
In cisimlere arptktan sonra yansyarak gzmzde brakt etkiye renk
denir. nsanlarda renk duygusunun olumas iin bir cisimden yansyan n
yan sra, gelen k karsnda normal alan bir gz ve beyinde kusursuz bir
grme merkezi gerekir. Bu balamda renk u sistemde incelenir:
Psikolojik sistemde renk: Beynimizde uyanan bir duyumdur.
Fizyolojik sistemde renk: eitli k cinslerinin gz retinas stndeki
sinirler vastasyla oluturduu fizyolojik olaylardr.
Fiziksel sistemde renk: In hangi dalga uzunluklarn hangi oranda
bulundurduuna dair, llerle rakamlarla ifade edilebilen deerleridir.
Gz bu dalga titreimlerini renk sinirleri vastasyla beyne gnderir ve
renk grlr. Ksaca, n gze gelmesi fiziksel, bu nlar karsnda gzde
meydana gelen ilemler fizyolojik, nlarn gzde alglanmas olay
psikolojik olaydr.Rengin psikolojik etkileri
Psikolojik etkilerine gre renkler scak ve souk olarak
snflandrlr. Scak renkler, dalga boyu yksek olan sar, krmz ve
turuncudan oluur. Dalga boyu daha dk olan souk renkler ise mavi,
mor ve yeildir. Scak renkler daha abuk alglanabildikleri ve grsel
dzen iinde grnebilir olduu iin bize yakn olma hissi uyandrr. Souk
renklerin ise geriye ekilme etkisi vardr, uzaklk hissi dourur.
Scak renkler, izleyeni uyarr ve neelendirir. Fiziksel gc,
enerjiyi, dinamizmi arttrr, metabolizmay hzlandrr; fazlas ise
heyecan, yorgunluk, iddet, saldrganlk ve konsantrasyon gl
yaratabilir. rnein, Amerikan otomobil kuruluu, krmz renkli otomobil
kullananlarn dier renklerde ara kullananlara gre daha fazla kaza
yaptklarn belirlemitir. Ayrca, trafik iaretlerinde rnek tekil ettii
gibi, tehlike ve yasaklarn belirtilmesinde krmznn, dikkat, uyar
amal olarak sar rengin kullanld grlr. Turuncunun da dnklk,
giriimcilik, sosyallik salad, effaflk, hafiflik, serbestlik duygusu
uyandrd da ortaya konmaktadr. Scak renkli cisim ve mekanlarn daha
yaknda ve byk grndkleri bilinir. rnein byk mekanlarn kk grnmesi
istendiinde scak renkler kullanlmas uygun olduu gibi, kk mekanlarn
da souk renklerle boyanarak daha byk alglanmas salanabilir. Souk
renkler yattrc ve dinlendiricidir; gven, huzur, retkenlik,
sorumluluk, dzen, ferahlk, bar, zgrlk gibi duygular artrr. Dzeni ve
rahatlk duygusunu artrmas nedeniyle resmi giysiler ve niformalarda
mavinin tercih edilmesi, hastane odalarnda, ameliyat giysilerinde
parlamay nlemesinin yannda, negatif enerjiyi almas, gven ve huzur
telkin etmesi nedeniyle yeilin kullanlmas birer rnektir. Souk
renkler ar dozda kullanldklarnda ise kasvetli, hatta moral bozucu,
bir etki yaratabilirler; tembellik, arkanllk, hayalperestlik,
duygusallk uyandrabilirler. In tamamen yutulduu ya da yanstld birer
renksizlik durumu olan siyah ve beyazn ise meydana getirdii baz
psikolojik armlar sz konusudur. Siyah, g, tutku, otorite, ciddiyet,
resmiyeti temsil ederken; beyazn temizlik, saflk, istikrar,
teslimiyet gibi armlar sz konusudur. Gelinlik ve hemire
giysilerinin beyaz olmas bu masumiyet, arlk ve hijyen duygusuna
dayanr.
Renklerin insanlar zerindeki etkileri insan - evre etkileimi
balamnda tasarm bilgisi iinde yer almakta, mimarlk, rn tasarm,
grafik tasarm, web tasarm gibi farkl tasarm alanlarndaki
uygulamalarda bir ergonomik veri olarak deerlendirilmektedir.
Grafik tasarm uygulamalarnda renk esi bir tasarm eleman olarak
byk nem tar. Renk ve ton deerleri sayesinde biimleri, tipografiyi,
nplan grnr klmak veya arka plana itmek, grsel hiyerariyi organize
etmek mmkn olur. Web tasarmnda ierikle de balantl olarak uygulanan
renk seimi, izleyiciyi psikolojik ynden hazrlamakta, alglamay
kolaylatrmakta ve kolayca ynlendirmekte nemli bir etkendir.
Renkler, rn, marka, logo, ambalaj, reklam gibi pazarlama
iletiiminin eleri asndan da nemlidir. Reklam uygulamalarnda rnn
fark edilme ve tannmasn salamak; okunaklln arttrlmas, rne kiilik
kazandrmak ve tannmln salamak, ikna gcn arttrmak gibi noktalarda
renkten yararlanlr. rnein temizlik amal rnlerin ya da diyet
besinlerin mavi, yeil tonlarnda ambalajlarda sunulmas, hamburger,
kola gibi oka tketilen rnlerin krmzy tercih etmesi, banka
logolarnda gveni telkin etmesi nedeniyle yeilin kullanlmas
tketicinin algsal rgtlemelerine yardmc olmak zere kullanlan renk
tercihleridir. Renklerin bireyin eitli psikolojik drt, gd ve
ihtiyalar zerinde de etkili olduu saptanmtr. Alk duygusu zerinde
turuncu, ak sar, krmz, ak kahve renginin etkili olduu, yeil, mavi
ve turkuazn susuzluk etkisi uyandrd, mavi ve beyazn temizlik ve
salk duygusunu etkiledii, pastel tonlarn annelik ve efkat duygusunu
artrd, mavi ve yeilin sessizlik duygusunu arttrd saptanmtrSonu
Deerlendirme
Renk, insann fiziksel, zihinsel ve psikolojik zellikleri
balamnda nemli bir uyaran olarak , insan nesne - evre uyumuna katk
salamaktadr.
Renk, alglama ve yaratt psikolojik etkiler asndan, rn tasarm,
mimarlk, grafik tasarm, makinelere ait gsterge ve kontroller, yazlm
ergonomisi gibi farkl tasarm alanlar kapsamnda ele alnm ve
disiplinler aras bir aratrma zemini hazrlanmtr.
Rengin, ergonomik bir faktr olarak dikkat, uyar, motivasyon,
verimlilik, iletiim, yaratclk gibi noktalardaki rolyle, kazalarn
nlenmesi, konfor ve hijyen duygusunun yaratlmas, alma koullarnn
iyiletirilmesi, sosyal iletiim ortamlarnn oluturulmasna katklar
vurgulanmtr.