Elżbieta Soszyńska Uniwersytet Warszawski Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego Gospodarka stymulowana innowacjami, wzrost gospodarczy a gotowość technologiczna 1
Jan 10, 2016
Elżbieta SoszyńskaUniwersytet Warszawski
Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego
Gospodarka stymulowana innowacjami, wzrost gospodarczy a gotowość
technologiczna
1
Kapitał nauki a dynamika rozwoju gospodarczego - pytania i problemy badawczeCzy można z dużym prawdopodobieństwem
realizacji stwierdzić za Porter’em, iż świat przełomu XX i XXI wieku buduje gospodarkę sterowaną innowacjami?
-gospodarkę stymulowaną wiedzą?
2
Gospodarka stymulowana innowacjami - definicjeGospodarka stymulowana wiedząZa Zienkowskim „Wiedza a wzrost gospodarczy”,
s. 16:Wiedza w szerokim znaczeniu to zbiór
informacji, poglądów i wierzeń, którym przypisuje się wartości poznawcze bądź praktyczne.
Wiedza w wąskim znaczeniu to ogół wiarygodnych informacji o rzeczywistości wraz z umiejętnością ich wykorzystania.
To węższe pojęcie utożsamiane jest z wiedzą naukową.
3
Definicje operacyjne wiedzyZa Zienkowskim s.16: Najczęściej uznaje się za kapitał wiedzy
nagromadzoną wiedzę naukową , a więc skumulowane wyniki badań naukowych (B+R)oraz poziom wiedzy społeczeństwa wyrażony przez osiągnięty poziom wykształcenia (kapitał wykształcenia).
4
Kapitał wiedzy – knowledge indexWedług Instytutu Banku światowego:Wiedza prezentuje różne aspekty
(działalności w sektorze wiedzy)Wiedza może być tworzona, przekazywana,
stosowana, transmitowana (dyfuzja wiedzy)
5
Kapitał wiedzy - knowledge indexSkłada się z trzech filarów, to jest:
edukacji, innowacji oraz informacji i komunikacji.
Zmienne syntetyczne dla filaru innowacji oszacowane zostały na podstawie danych dotyczących: liczby badaczy z sektora badań i rozwoju, udziału w PKB obrotów produktami przetworzonymi, liczby publikacji naukowych i technicznych w przeliczeniu na milion mieszkańców.
6
Subindeksy gospodarki wiedzy wg Instytutu Banku Światowego
Syntetyczny indeks dla filaru edukacyjnego obliczono na bazie: stopy alfabetyzmu, wskaźników skolaryzacji na poziomie średnim i wyższym, zaś przy szacunkach zmiennej syntetycznej dla filaru informacji wykorzystano zmienne indywidualne typu: długość linii telefonicznych, liczba komputerów, dostępność do internetu w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców.
7
InnowacjePrzyjęte zostało konwencjonalne rozumienie
innowacji według podręcznika OECD (1997), w którym wyróżnia się :
innowacje procesów, w wyniku których dany produkt może być wytwarzany za pomocą mniejszych nakładów;
Innowacje produktów, których rezultatem jest ulepszenie istniejących dóbr (usług);
Innowacje organizacyjne, w tym nowe formy zarządzania, których celem jest podwyższenie produktywności procesów wytwórczych
8
InnowacjeMamy do czynienia z innowacjami w
sensie ekonomicznym, gdy wynalazek w sensie idei, modelu na rzecz wytworzenia nowego produktu, procesu, zostanie po raz pierwszy wprowadzony na rynek.
9
Pytania badawcze i założeniaCzy faktycznie na przełomie XX i XXI wieku
innowacje, jako podstawowy czynnik, stymulowały wzrost gospodarczy?
Wprowadzenie gospodarki w fazę wzrostu gospodarczego pobudzanego innowacjami jest możliwe jedynie przy spełnieniu szeregu warunków, w tym stworzenia odpowiedniej infrastruktury społecznej ( rozumianej jako instytucje - w sensie reguł gry ekonomiczno-politycznej oraz prowadzenia odpowiedniej polityki makroekonomicznej).
10
Modelowanie wzrostu gospodarczego a założenia teorii wzrostu endogenicznegoWszystkie czynniki produkcji są efektem procesu
akumulacji i wynikiem procesu inwestowania.Pojawienie się istotnych efektów postępu
techniczno-organizacyjnego wymaga spełnienia tak zwanych warunków wstępnych z zakresu polityki społeczno-gospodarczej, jak również zmian dotyczących mentalności społeczeństwa.
Czynniki produkcji są alokowane i wykorzystywane efektywnie pod warunkiem wcześniejszego zapewnienia stabilności prawa oraz stworzenia gwarancji respektowania praw własności.
11
Wpływ wiedzy, innowacji oraz wybranych elementów infrastruktury społecznej na kształtowanie się przeciętnej stopy wzrostu realnego PKB w l. 1990-2004
12
M O D E L EZmienne objaśniające/
parametry jakościowe I II III IV V VI
Ln Y0 -1,341* -1,877* -1,077* -1,725* -1,389* -1,673*
Inw 0,664* 0,449* 0,567* 0,569* 0,639* 0,494*
LnKEI95 1,192* 1,280*
GE 0,661* 0,726* 0,414*** 0,794*
Lninnov 1,123* 1,001* 0,974* 0,683*
Lnedu1 -0,086
Lnedu95 0,140
LnICT 0,046 0,465
LnEIR -0,241
open 0,056 -0,003
R2 0,472 0,515 0,574 0,558 0,587 0,628
Skor.R2 0,442 0,477 0,541 0,514 0,523 0,574
N 56 56 56 56 56 56
D-W 1,997 2,071 1,961 2,021 2,034 2,062
ZmienneGE (government effectiveness) - indeks
efektywności instytucji rządowych, za pomocą którego mierzona jest jakość usług publicznych, jakość pracy administracji państwowej oraz stopień jej niezależności od nacisków politycznych, jakość formułowanej polityki i stopień jej realizacji oraz wiarygodność rządu wobec podejmowanych zobowiązań;
13
Zmienne objaśniające Y0 – realny PKB per capita w roku wyjściowym badania; Inw – przeciętna stopa inwestycji; Innov – innovation index Gov- przeciętny udział wydatków rządowych w realnym PKB na głowę; Open – przeciętny udział importu i eksportu w realnym PKB per capita; Techn – wskaźnik gotowości technologicznej ArCo Gottechinnov – zmienna interakcyjna między gotowością technologiczną a
innowacjami
14
Gotowość technologiczna -główne komponenty Infrastruktura technologiczna : penetracja internetu, telefonii,
konsumpcja elektryczności; Kapitał ludzki: stopa rekrutacji na kierunki studiów ścisłych i
technicznych, przeciętna liczba lat nauki, stopa alfabetyzacji
15
Innowacje, infrastruktura społeczna, gotowość technologiczna a wzrost gospodarczy w latach 1988-2007 – panelZmienne objaśniające
I II III IV
Efekty stałe 0,524*** 0,548*** 0,483*** 0,327***
lnY0 -0,660*** -0,744*** -0,742*** -0,507***
inw 0,208*** 0,188*** 0,218*** 0,093
innov 1,496*** 1,212*** 1,081*** 0,476**
gottechinnov
-0,857*** -1,120*** -0,928***
techn -0,244
GE 0,614*** 0,488***
gov -0,042 -0,463***
open 0,082 0,186***
infl -0,178*** 0,222**
R2 0,373 0,359 0,411 0,578
SkorR2 0,361 0,345 0,390 0,540
N 266 266 263 98
16
WnioskiŚwiat buduje gospodarkę wiedzy, gospodarkę
stymulowaną innowacjami, ale budują ją kraje, które spełniają odpowiednie warunki konieczne i dostateczne, które nie pokrywają się ściśle z założeniami Konsensusu Waszyngtońskiego;
Do warunków koniecznych umożliwiających wprowadzenie gospodarki w najwyższe stadium rozwoju gospodarczego
należy w pierwszej kolejności zaliczyć, gotowość technologiczną tj. infrastrukturę technologiczną oraz kapitał ludzki, który ponadto musi spełniać odpowiednie warunki, czyli wysoką jakość, wykorzystanie….
17
WnioskiRozkład kapitału ludzkiego nie może
charakteryzować się zbyt dużymi nierównościami.
Do warunków koniecznych zalicza się infrastrukturę społeczną, a mianowicie: wysoką jakość instytucji w sensie reguł gry ekonomicznej i polityki makroekonomicznej, stabilizacji (zmienna infl),
18
WnioskiPonad 50% zróżnicowania stóp wzrostu
gospodarczego nie może być wyjaśnione poprzez akumulację kapitału fizycznego i zasobów ludzkich.
„Reszta Solow’a” ma większy udział w wyjaśnianiu zróżnicowania stóp wzrostu gospodarczego w porównaniu z klasycznymi czynnikami produkcji.
„Resztę” zgodnie z teorią neoklasyczną przypisano technologii, postępowi technicznemu, bez wyjaśniania, jak i dlaczego te procesy zachodzą, natomiast zgodnie z teorią wzrostu endogenicznego jest wynikiem inwestowania w B+R
19
Wnioski
W grupie krajów wysoko rozwiniętych jako główną zmienną objaśniającą wymienia się produktywność tworzenia dochodu.
W grupie krajów słabo rozwiniętych za główną determinantę większych sukcesów gospodarczych uważa się akumulację czynników produkcji, a zwłaszcza kapitału fizycznego.
20
Innowacyjność w Polsce w 2009 r.Dziękuję bardzo serdecznie za uwagę
21