Goniec Polski wyd. 530

GP CMYK.pdf 29/09/2011 17:24:23

Sprawd wersj online! Wystarczy

zeskanowa kod

nr 2

3 (5

30) 1

3 cz

erw

ca 2

014

/ ISS

N 20

44-5

202

KTREJ MOESZ ZAUFAKANCELARIA PRAWNA,

Polscy projektanci na Fashion Culture

str. 22

GP CMYK.pdf 29/09/2011 17:24:23

Letnie Grillowanie z Gocem cz. 2

Sprawdzamy jak polskimkandydatom poszo w wyborach lokalnych w UK STR. 12

Paac Jana yliskiego, polskiego arystokraty, po raz kolejny stanie si miejscem, w ktrym bdzie mona obejrze najciekawsze kolekcje.

Uwaga kibice piki nonej! W numerze terminarz:Mundial 2014 STR. 52

Wypadek?drogowy | w pracy | w miejscu publicznym | pobicie

Zapewniamy: brytyjskich prawnikw obsug w jzyku polskim

darmow porad prawn stay kontakt na kadym etapie sprawy na terenie caego UK

Naley Ci si

odszkodowanie

BRYTYJSCY PRAWNICY W ZASIGU RKI... I JZYKA

[email protected] 0800 335 7006,

0774 029 2237, 020 3369 85 22

claims_pro_limited_FP.indd 3 2013-04-30 10:23:10

Wypadek?drogowy | w pracy | w miejscu publicznym | pobicie

Zapewniamy: brytyjskich prawnikw obsug w jzyku polskim

darmow porad prawn stay kontakt na kadym etapie sprawy na terenie caego UK

Naley Ci si

odszkodowanie

BRYTYJSCY PRAWNICY W ZASIGU RKI... I JZYKA

[email protected] 0800 335 7006,

0774 029 2237, 020 3369 85 22

claims_pro_limited_FP.indd 3 2013-04-30 10:23:10

>> Od redakcjiPo raz pierwszy od rozpoczcia kryzysu na Ukrainie premier David Cameron spotka si z prezydentem Rosji, Wadimirem Putinem. Jak zauwayy agencje, spotkanie nie rozpoczo si jednak od zwyczajowe-go ucinicia rki. Co to oznacza? Piotr Ikonowicz w tekcie Gest Camerona pisze, e wtek ukraiski ugrywa kto moe. Take premier Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy widzieli, e ich premier zdoby si na nie podanie rki samemu carowi Putinowi zauwaa Ikonowicz. Stanisaw Michalkiewicz analizuje podoe historyczne gestu. W felietonie Polityka fochw stwierdza te, e to USA jako pierwsze zademonstrowa-y wobec Putina polityk fochw, do ktrej lojalnie przyczya si Wlk. Brytania. Wicej na str. 9.

FOT. DAWID H. GROSKIMUA/FRYZ. MARLENA KULPAPROJEKTANT: MICHA WJCIAK/ SZKOA ARTY-STYCZNEGO PROJEKTOWANIA UBIORU, KRAKW ASYST. STYL: SEBASTIAN GSIENICA-USZCZEK MOD. RAFA K./ AGENCJA REKALMEX PRODUKCJA SESJI: KATARZYNA STEFANIK

ANGLIA KOJARZY SI Z BOGACTWEM... A JEJ HISTORIA JEST PENA NIESZCZ. W pasji

wolnociNie musimy robi podrbekIKONOWICZ VS MICHALKIEWICZ:

CAMERON NIE PODA RKI PUTINOWI.

POLSCY PROJEKTANCI ZAPREZENTUJ SI NA PRESTIOWYM FASHION CULTURE.

Agnieszka Koek, ubiegoroczna Po-lka Roku w Wielkiej Brytanii odbiera kolejne zaszczytne odznaczenia.

Z Ryszardem Kaj, twrc plakatu i scenografem, rozmawia Joanna Szmatua.

TERMINARZ MUNDIALU BRAZYLIA 2014 ORAZ NEWSY POLONIJNE Z UK.

Karol Pomeranekredaktor naczelny

STR. 29

STR. 14 STR. 20STR. 22

STR. 1

STR. 6

STR. 9

STR. 22

STR. 51

STR. 56STR. 55

STR. 66

Ju za tydzieDodatek specjalnyz okazji Dnia Ojca, a w nim:>> modny tata>> wybieramy najcie-

kawszy prezent>> sawni ojcowie w show-biznesie

>> NIE PRZEGAP!

>> KATARZYNA KWIATKOWSKA-DZIAAK:

Adres: Goniec Polski The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2STDyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: [email protected] naczelny: Karol Pomeranek, E: [email protected] (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: [email protected], Joanna Szmatua, Anna Dobiecka, Oskar Dbkow-ski (styl), Anna Zieliska, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Grzegorz LisickiFelietonici: Piotr Ikonowicz, Stanisaw Michal-kiewicz (pogldy Autorw nie zawsze s zgodne z pogldami redakcji)Korekta: Elbieta Marciniak Skad i Grafika: Maciej Ligus, Rafa KoczanRedakcja portalu Goniec.com: Marta aczkow-ska, E: [email protected] i Reklama (Advertising), ogoszenia: T: 020 7099 7107, E: [email protected] Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: [email protected] ukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: [email protected] Boena Szul E: [email protected] Pawe Kuzioa T: 07974990013, E: [email protected] KulpaT: 07974 99 00 14, E: [email protected] i finanse: Samanta KulpaT: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: [email protected]: E: [email protected], T: 020 7099 7107Prenumerata: T: 020 7099 7105Wydawca (Publisher): 1MM Media LimitedTytu zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202Redakcja Goca Polskiego nie ponosi odpowiedzialnoci za tre publikowanych ogosze. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogoszenia bez podania przyczyny.

Okadka

Temat tygodnia

Felietony

Moda

Sport

Ogoszeniaamigwki

Katalog Firm

W Polsce modzi projektanci niestety jeszcze nie maj takiej opieki

Grillowanie z GocemOddajemy w Pastwa rce dru-g cz dodatku o grillowaniu. Podpowiadamy, czym najszyb-ciej rozpali grilla i co zrobi, by potrawy byy nie tylko smaczne, ale i zdrowe. Prezentujemy take najciekawsze przepisy od naszych Czytelnikw dla autorw najlep-szych z nich mamy nagrody!

>> Polecamy:

w numerze | 4

NA CZYM POLEGA TERAPIA OSOCZEM BOGATOPYTKOWYM?

STR. 27 Panel ekspertw

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

>'$($6 >01+ &0$="/*-..)$#'.-&*).&./%-$1*0$ 2$ :-$(1%/;)$ 2'$2*)1(*-**(0)-.

>> Od redakcjiPo raz pierwszy od rozpoczcia kryzysu na Ukrainie premier David Cameron spotka si z prezydentem Rosji, Wadimirem Putinem. Jak zauwayy agencje, spotkanie nie rozpoczo si jednak od zwyczajowe-go ucinicia rki. Co to oznacza? Piotr Ikonowicz w tekcie Gest Camerona pisze, e wtek ukraiski ugrywa kto moe. Take premier Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy widzieli, e ich premier zdoby si na nie podanie rki samemu carowi Putinowi zauwaa Ikonowicz. Stanisaw Michalkiewicz analizuje podoe historyczne gestu. W felietonie Polityka fochw stwierdza te, e to USA jako pierwsze zademonstrowa-y wobec Putina polityk fochw, do ktrej lojalnie przyczya si Wlk. Brytania. Wicej na str. 9.

FOT. DAWID H. GROSKIMUA/FRYZ. MARLENA KULPAPROJEKTANT: MICHA WJCIAK/ SZKOA ARTY-STYCZNEGO PROJEKTOWANIA UBIORU, KRAKW ASYST. STYL: SEBASTIAN GSIENICA-USZCZEK MOD. RAFA K./ AGENCJA REKALMEX PRODUKCJA SESJI: KATARZYNA STEFANIK

ANGLIA KOJARZY SI Z BOGACTWEM... A JEJ HISTORIA JEST PENA NIESZCZ. W pasji

wolnociNie musimy robi podrbekIKONOWICZ VS MICHALKIEWICZ:

CAMERON NIE PODA RKI PUTINOWI.

POLSCY PROJEKTANCI ZAPREZENTUJ SI NA PRESTIOWYM FASHION CULTURE.

Agnieszka Koek, ubiegoroczna Po-lka Roku w Wielkiej Brytanii odbiera kolejne zaszczytne odznaczenia.

Z Ryszardem Kaj, twrc plakatu i scenografem, rozmawia Joanna Szmatua.

TERMINARZ MUNDIALU BRAZYLIA 2014 ORAZ NEWSY POLONIJNE Z UK.

Karol Pomeranekredaktor naczelny

STR. 29

STR. 14 STR. 20STR. 22

STR. 1

STR. 6

STR. 9

STR. 22

STR. 51

STR. 56STR. 55

STR. 66

Ju za tydzieDodatek specjalnyz okazji Dnia Ojca, a w nim:>> modny tata>> wybieramy najcie-

kawszy prezent>> sawni ojcowie w show-biznesie

>> NIE PRZEGAP!

>> KATARZYNA KWIATKOWSKA-DZIAAK:

Adres: Goniec Polski The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2STDyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: [email protected] naczelny: Karol Pomeranek, E: [email protected] (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: [email protected], Joanna Szmatua, Anna Dobiecka, Oskar Dbkow-ski (styl), Anna Zieliska, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Grzegorz LisickiFelietonici: Piotr Ikonowicz, Stanisaw Michal-kiewicz (pogldy Autorw nie zawsze s zgodne z pogldami redakcji)Korekta: Elbieta Marciniak Skad i Grafika: Maciej Ligus, Rafa KoczanRedakcja portalu Goniec.com: Marta aczkow-ska, E: [email protected] i Reklama (Advertising), ogoszenia: T: 020 7099 7107, E: [email protected] Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: [email protected] ukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: [email protected] Boena Szul E: [email protected] Pawe Kuzioa T: 07974990013, E: [email protected] KulpaT: 07974 99 00 14, E: [email protected] i finanse: Samanta KulpaT: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: [email protected]: E: [email protected], T: 020 7099 7107Prenumerata: T: 020 7099 7105Wydawca (Publisher): 1MM Media LimitedTytu zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202Redakcja Goca Polskiego nie ponosi odpowiedzialnoci za tre publikowanych ogosze. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogoszenia bez podania przyczyny.

Okadka

Temat tygodnia

Felietony

Moda

Sport

Ogoszeniaamigwki

Katalog Firm

W Polsce modzi projektanci niestety jeszcze nie maj takiej opieki

Grillowanie z GocemOddajemy w Pastwa rce dru-g cz dodatku o grillowaniu. Podpowiadamy, czym najszyb-ciej rozpali grilla i co zrobi, by potrawy byy nie tylko smaczne, ale i zdrowe. Prezentujemy take najciekawsze przepisy od naszych Czytelnikw dla autorw najlep-szych z nich mamy nagrody!

>> Polecamy:

w numerze | 4

NA CZYM POLEGA TERAPIA OSOCZEM BOGATOPYTKOWYM?

STR. 27 Panel ekspertw

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

>'$($6 >01+ &0$="/*-..)$#'.-&*).&./%-$1*0$ 2$ :-$(1%/;)$ 2'$2*)1(*-**(0)-.

Brytyjskie plagitemat tygodnia | 6

Anglia kojarzy si z bogactwem, monarchi, imperium i dobrobytem. A jednak jej historia jest pena nieszcz. I nie chodzi tu o wojny czy dziaania nierozwanych politykw, tylko o kataklizmy czynniki niezalene od czowieka.

sy byy dzieem diaba. Wydarzenie to udokumentowao wiele osb: pisarzy, artystw i naukowcw. James Yates powici mu jeden z poematw. 304 lata pniej wydarzyo si trzsienie ziemi w Colchester, ktre zostao osza-cowane na 4,6 w skali Richtera. Jak to

si czsto zdarza, nie byo to naj-si lniejsze trzsienie ziemi, ale poczynio w y j t k o -wo duo s zk d zniszczyo 1250 bu-d y n k w .

Zupenie inaczej, ni to w 1931 r., ktre-go epicentrum oszacowano na 97 km od Yorkshire i oceniono na 6,1 w skali Richtera, a jego efekty byy odczuwal-ne nawet w Belgii i Francji. Pospaday kominy w Hull, Beverley i Bridlington. W Flamborough rozpada si cz

klifw. Do mniej powanych zniszcze mona zaliczy fakt, e w Londynie odpady gowy gurom woskowym dr Crippena oraz Madame Tussauds.

WiatrTornado, ktre zniszczyo Londyn w

1091 r. zostao oszacowane na stopie F4 w siedmiostopniowej skali Fujity. Zburzyo ono londyski most i uszko-dzio koci w. Mary-le-Bow: cztery krokwie o dugoci 7,9 m byy wbite w ziemi z tak si, e tylko cz o du-goci 1,2 m wystawaa nad powierzch-ni. ywio zniszczy ok. 600 domw i zabi 2 osoby. Brytyjskie kroniki za-notoway rwnie fakt, e w 1729 r. przez Bexhill-on-Sea przesza trba powietrzna, niszczc 9 gospodarstw.

15 padziernika 1987 r. Michael Fish zapamita na zawsze. I to nie tylko dlatego, e tego dnia 19 Brytyjczykw stracio ycie, ale dlatego, e sam stra-ci autorytet i dobre imi. Wyjtkowo niebezpieczny cyklon oprcz tego, e zabra ycie kilkunastu osobom, znisz-czy karier tego prezentera pogody.

ze tysicy sto lat p.n.e nastpio osunicie si dna morskiego w oko-licach Norwegii zwane

Storegga Slide, ktre wywoay naj-wiksze tsunami w historii ziemi. Woda uderzya w pnocno-wschodnie wy-brzee Anglii z tak si, e wlaa si 40 km na ld, zmieniajc rwniny w to, co dzi nazywamy Morzem Pnocnym, a bagna na poudniu w Kana La Man-che. I tak narodzia si Wielka Brytania jako pastwo wyspiarskie. Dowody? W Bray na wschodnim wybrzeu Irlan-dii, w Dorset, Walii i na wyspie Wight mona znale skamieniae drzewa na play, ktrych wiek obliczono na 8 tys. lat tumaczy archeolog Neil Oliver, prezenter z kanau historycznego BBC.

Gniew ziemiTrzsienia ziemi w zachodniej Eu-

ropie s rzadkie. Co nie znaczy, e w Anglii nigdy si nie zdarzyy. To, ktre

S

miao miejsce w 1580 r. byo jednym z wikszych w historii Anglii, Francji i Ni-derlandw. O 20.00 czasu brytyjskiego meble taczyy na podogach, beczki wina zelizgiway si z pek. Zawaliy si m.in. budynki w Lille i Gandawie, osun si nowy fragment wybrzea, odsania-jc kolej-ne klify w Dover. Z s u n si szczyt i kilka ko-m i n w W e s t -mins te r A b b e y w Lon-dynie, a kamienie spadajce z dachu szpitala Kocioa Chrystusowego zabiy dwo-je dzieci. Zniszczenia dotary nawet do Cambridgeshire, gdzie zawaliy si ciany katedry w Ely. Zapada si te cz zamku w Stratford w Essex. Jakub VI ocjalnie poinformowa, e wstrz-

>> Anna Dobiecka

TORNADO, KTRE

zniszczyo Londyn w 1091

r.

zostao oszacowane na sto

-

pie F4 w skali Fujity.

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

Trjcy jest znak, dokd siga poziom wody. Trudno uwierzy mwi Oliwia z Greenwich. Dlatego si nie dziwi, e odbudowa zniszcze zaja kilka lat dodaje. Wielk Brytani zalao te... Morze Pnocne, gdy w 1953 r. wsku-tek wiosennych pyww, silnego wia-tru i niskiego cinienia woda w morzu podniosa si w niektrych miejscach do 5,6 m n.p.m. Ogromny potop znisz-czy rwnie poudniowo-zachodni Angli w 1968 r. Nie sposb wyliczy powodzi, ktre nkaj Wielk Brytani co roku, od kilkunastu lat. Wystarczy przypomnie sobie tragedi, ktra do-tkna Brytyjczykw tej zimy.

Choroby W sidmym roku (...) zaraza przy-

bya do Anglii i na pocztku zawdro-waa do miast i portw czcych si z wybrzeem morskim w Dorsetshire, gdzie, podobnie jak w innych krajach, uczynia okolic cakowicie bezludn, a wic nikt nie pozosta przy yciu Pomimo odlegoci, przybya do Glo-ucester, podobnie jak do Oksfordu i Londynu, wreszcie rozpowszechnia si po caej Anglii, tak e: () prze-ya tylko co dziesita osoba pisze o czarnej mierci Georey Baker w Chronicon Angliae. Morowe powie-trze zidentyfikowane jako duma i

dzi wzbudzioby panik pucna jej odmiana jest zaraliwa i wysoce miertelna. Nie ma si wic co dziwi redniowiecznym przodkom, ktrzy ze strachu przed chorob uciekali, bd wyznaczali miejsca kwarantan-ny dla zaraonych. W sumie Yersinia pestis (paeczka dumy) w XIV w. zabia ponad 1,5 mln Brytyjczykw i Szkotw. Atakowaa pniej jeszcze nie raz: np. w 1665 r. wytrzebia m.in. mieszkacw Derby i Londynu.

Interesujce, e Brytyjczycy maj te wasn zaraz, ktra atakowaa w latach 1485-51, znan jako angielskie poty. Wspczeni badacze przy-puszczaj, e by to hantavirus po-chodzcy od zwierzt lub nietypowa odmiana eboli. Choroba objawiaa si

7 | temat tygodniaBrytyjski Wicherek kpi na antenie z wypowiedzi telewidzki, ktra przera-ona zadzwonia do Met Office, do-pytujc si o nadchodzcy huragan. Nie ma adnego huraganu. Bdzie po prostu wietrznie zapowiedzia Fish. Tego wieczoru wiatr osign w pory-wach do 200 km/h. Sztorm poczyni ogromne zniszczenia. Anglia stracia 15 mln drzew m.in. 6 z 7 synnych d-bw w Sevenoaks, a take historyczne nasadzenia w wielu parkach.

Sztorm zwany Dari, bd sztor-mem Burnsa by najbardziej mier-ciononym w historii Anglii zabi a 97 osb. Straty byy powaniejsze, ni podczas Wielkiej Burzy w 1987 r., po-niewa sztorm uderzy w cigu dnia. Burza wyrzdzia znaczne szkody, wyrwaa ok. 3 mln drzew, zniszczya i zalaa ponad 500.000 domw w Anglii i Niemczech Zachodnich. Ubezpie-czyciele wyliczyli, e burza kosztowa-a Wielk Brytani 3,37 mld funtw. Wikszo zgonw spowodowana bya zawaleniem si budynkw. W 2005 r. tornado o sile F2 w skali Fujity zaatakowao Birmingham. 40 mln fun-tw kosztowaa naprawa zniszcze nasadzenia drzew, remonty dachw i nowe samochody, co sprawio, e bir-minghaskie tornado byo najbardziej kosztowne z tornad, ktre nawiedziy

Angli. Zaledwie rok pniej tornado o podobnej sile nawiedzio Londyn. Straty obliczono na 10 mln funtw. Gwne zniszczenia to Kensal Green. Rannych zostao 6 osb. Ale nie byy to najsilniejsze tornada w historii Anglii to o sile F4, czyli wiejce z szybkoci 386 km/h nawiedzio Portsmouth w 1810 r.

Deszcz i powodzieBiorc pod uwag katastrofy na-

turalne mona przyzna, e Wielka Brytania ze wzgldu na rodzaj klimatu ma mistrza w dziedzinie deszczu. Na kilkadziesit katastrof, poowa z nich to sztormy i powodzie.

W 1607 r. Kana Brystolski zala Wa-li (dzi sdzi si, e to byo tsunami) i zatopi 2 tys. osb. W 1703 r. mia miej-sce Wielki Sztorm, podczas ktrego prawdopodobnie 15 tys. osb stracio ycie. W 1848 r. sztorm w zatoce Moray Firth zabi 100 rybakw, a w 1881 r. 189 rybakw z Eyemouth zgino podczas czarnego pitku na poudniowym wybrzeu Szkocji. W XIX w. miay miej-sce a 4 wielkie powodzie, z czego tylko jedna nie bya z przyczyn naturalnych wielka powd w Sheeld powstaa z powodu pknicia tamy Dale Dyke Dam, utono 238 osb. W 1928 r. wyla-a Tamiza. Na murze przy Szpitalu w.

1"0 !*"$ #$>! "#& !* 0=1% $ 0 !3$

Brytyjskie plagitemat tygodnia | 6

Anglia kojarzy si z bogactwem, monarchi, imperium i dobrobytem. A jednak jej historia jest pena nieszcz. I nie chodzi tu o wojny czy dziaania nierozwanych politykw, tylko o kataklizmy czynniki niezalene od czowieka.

sy byy dzieem diaba. Wydarzenie to udokumentowao wiele osb: pisarzy, artystw i naukowcw. James Yates powici mu jeden z poematw. 304 lata pniej wydarzyo si trzsienie ziemi w Colchester, ktre zostao osza-cowane na 4,6 w skali Richtera. Jak to

si czsto zdarza, nie byo to naj-si lniejsze trzsienie ziemi, ale poczynio w y j t k o -wo duo s zk d zniszczyo 1250 bu-d y n k w .

Zupenie inaczej, ni to w 1931 r., ktre-go epicentrum oszacowano na 97 km od Yorkshire i oceniono na 6,1 w skali Richtera, a jego efekty byy odczuwal-ne nawet w Belgii i Francji. Pospaday kominy w Hull, Beverley i Bridlington. W Flamborough rozpada si cz

klifw. Do mniej powanych zniszcze mona zaliczy fakt, e w Londynie odpady gowy gurom woskowym dr Crippena oraz Madame Tussauds.

WiatrTornado, ktre zniszczyo Londyn w

1091 r. zostao oszacowane na stopie F4 w siedmiostopniowej skali Fujity. Zburzyo ono londyski most i uszko-dzio koci w. Mary-le-Bow: cztery krokwie o dugoci 7,9 m byy wbite w ziemi z tak si, e tylko cz o du-goci 1,2 m wystawaa nad powierzch-ni. ywio zniszczy ok. 600 domw i zabi 2 osoby. Brytyjskie kroniki za-notoway rwnie fakt, e w 1729 r. przez Bexhill-on-Sea przesza trba powietrzna, niszczc 9 gospodarstw.

15 padziernika 1987 r. Michael Fish zapamita na zawsze. I to nie tylko dlatego, e tego dnia 19 Brytyjczykw stracio ycie, ale dlatego, e sam stra-ci autorytet i dobre imi. Wyjtkowo niebezpieczny cyklon oprcz tego, e zabra ycie kilkunastu osobom, znisz-czy karier tego prezentera pogody.

ze tysicy sto lat p.n.e nastpio osunicie si dna morskiego w oko-licach Norwegii zwane

Storegga Slide, ktre wywoay naj-wiksze tsunami w historii ziemi. Woda uderzya w pnocno-wschodnie wy-brzee Anglii z tak si, e wlaa si 40 km na ld, zmieniajc rwniny w to, co dzi nazywamy Morzem Pnocnym, a bagna na poudniu w Kana La Man-che. I tak narodzia si Wielka Brytania jako pastwo wyspiarskie. Dowody? W Bray na wschodnim wybrzeu Irlan-dii, w Dorset, Walii i na wyspie Wight mona znale skamieniae drzewa na play, ktrych wiek obliczono na 8 tys. lat tumaczy archeolog Neil Oliver, prezenter z kanau historycznego BBC.

Gniew ziemiTrzsienia ziemi w zachodniej Eu-

ropie s rzadkie. Co nie znaczy, e w Anglii nigdy si nie zdarzyy. To, ktre

S

miao miejsce w 1580 r. byo jednym z wikszych w historii Anglii, Francji i Ni-derlandw. O 20.00 czasu brytyjskiego meble taczyy na podogach, beczki wina zelizgiway si z pek. Zawaliy si m.in. budynki w Lille i Gandawie, osun si nowy fragment wybrzea, odsania-jc kolej-ne klify w Dover. Z s u n si szczyt i kilka ko-m i n w W e s t -mins te r A b b e y w Lon-dynie, a kamienie spadajce z dachu szpitala Kocioa Chrystusowego zabiy dwo-je dzieci. Zniszczenia dotary nawet do Cambridgeshire, gdzie zawaliy si ciany katedry w Ely. Zapada si te cz zamku w Stratford w Essex. Jakub VI ocjalnie poinformowa, e wstrz-

>> Anna Dobiecka

TORNADO, KTRE

zniszczyo Londyn w 1091

r.

zostao oszacowane na sto

-

pie F4 w skali Fujity.

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

Trjcy jest znak, dokd siga poziom wody. Trudno uwierzy mwi Oliwia z Greenwich. Dlatego si nie dziwi, e odbudowa zniszcze zaja kilka lat dodaje. Wielk Brytani zalao te... Morze Pnocne, gdy w 1953 r. wsku-tek wiosennych pyww, silnego wia-tru i niskiego cinienia woda w morzu podniosa si w niektrych miejscach do 5,6 m n.p.m. Ogromny potop znisz-czy rwnie poudniowo-zachodni Angli w 1968 r. Nie sposb wyliczy powodzi, ktre nkaj Wielk Brytani co roku, od kilkunastu lat. Wystarczy przypomnie sobie tragedi, ktra do-tkna Brytyjczykw tej zimy.

Choroby W sidmym roku (...) zaraza przy-

bya do Anglii i na pocztku zawdro-waa do miast i portw czcych si z wybrzeem morskim w Dorsetshire, gdzie, podobnie jak w innych krajach, uczynia okolic cakowicie bezludn, a wic nikt nie pozosta przy yciu Pomimo odlegoci, przybya do Glo-ucester, podobnie jak do Oksfordu i Londynu, wreszcie rozpowszechnia si po caej Anglii, tak e: () prze-ya tylko co dziesita osoba pisze o czarnej mierci Georey Baker w Chronicon Angliae. Morowe powie-trze zidentyfikowane jako duma i

dzi wzbudzioby panik pucna jej odmiana jest zaraliwa i wysoce miertelna. Nie ma si wic co dziwi redniowiecznym przodkom, ktrzy ze strachu przed chorob uciekali, bd wyznaczali miejsca kwarantan-ny dla zaraonych. W sumie Yersinia pestis (paeczka dumy) w XIV w. zabia ponad 1,5 mln Brytyjczykw i Szkotw. Atakowaa pniej jeszcze nie raz: np. w 1665 r. wytrzebia m.in. mieszkacw Derby i Londynu.

Interesujce, e Brytyjczycy maj te wasn zaraz, ktra atakowaa w latach 1485-51, znan jako angielskie poty. Wspczeni badacze przy-puszczaj, e by to hantavirus po-chodzcy od zwierzt lub nietypowa odmiana eboli. Choroba objawiaa si

7 | temat tygodniaBrytyjski Wicherek kpi na antenie z wypowiedzi telewidzki, ktra przera-ona zadzwonia do Met Office, do-pytujc si o nadchodzcy huragan. Nie ma adnego huraganu. Bdzie po prostu wietrznie zapowiedzia Fish. Tego wieczoru wiatr osign w pory-wach do 200 km/h. Sztorm poczyni ogromne zniszczenia. Anglia stracia 15 mln drzew m.in. 6 z 7 synnych d-bw w Sevenoaks, a take historyczne nasadzenia w wielu parkach.

Sztorm zwany Dari, bd sztor-mem Burnsa by najbardziej mier-ciononym w historii Anglii zabi a 97 osb. Straty byy powaniejsze, ni podczas Wielkiej Burzy w 1987 r., po-niewa sztorm uderzy w cigu dnia. Burza wyrzdzia znaczne szkody, wyrwaa ok. 3 mln drzew, zniszczya i zalaa ponad 500.000 domw w Anglii i Niemczech Zachodnich. Ubezpie-czyciele wyliczyli, e burza kosztowa-a Wielk Brytani 3,37 mld funtw. Wikszo zgonw spowodowana bya zawaleniem si budynkw. W 2005 r. tornado o sile F2 w skali Fujity zaatakowao Birmingham. 40 mln fun-tw kosztowaa naprawa zniszcze nasadzenia drzew, remonty dachw i nowe samochody, co sprawio, e bir-minghaskie tornado byo najbardziej kosztowne z tornad, ktre nawiedziy

Angli. Zaledwie rok pniej tornado o podobnej sile nawiedzio Londyn. Straty obliczono na 10 mln funtw. Gwne zniszczenia to Kensal Green. Rannych zostao 6 osb. Ale nie byy to najsilniejsze tornada w historii Anglii to o sile F4, czyli wiejce z szybkoci 386 km/h nawiedzio Portsmouth w 1810 r.

Deszcz i powodzieBiorc pod uwag katastrofy na-

turalne mona przyzna, e Wielka Brytania ze wzgldu na rodzaj klimatu ma mistrza w dziedzinie deszczu. Na kilkadziesit katastrof, poowa z nich to sztormy i powodzie.

W 1607 r. Kana Brystolski zala Wa-li (dzi sdzi si, e to byo tsunami) i zatopi 2 tys. osb. W 1703 r. mia miej-sce Wielki Sztorm, podczas ktrego prawdopodobnie 15 tys. osb stracio ycie. W 1848 r. sztorm w zatoce Moray Firth zabi 100 rybakw, a w 1881 r. 189 rybakw z Eyemouth zgino podczas czarnego pitku na poudniowym wybrzeu Szkocji. W XIX w. miay miej-sce a 4 wielkie powodzie, z czego tylko jedna nie bya z przyczyn naturalnych wielka powd w Sheeld powstaa z powodu pknicia tamy Dale Dyke Dam, utono 238 osb. W 1928 r. wyla-a Tamiza. Na murze przy Szpitalu w.

1"0 !*"$ #$>! "#& !* 0=1% $ 0 !3$

si uciec), a potem przystawi brzy-tw do swojego garda.

Czy dzisiaj rwnie trzeba si cze-go ba? Czasami si zdarza, e atwo podlegajce mutacji wirusy powoduj bardzo ciki i gwatowny przebieg choroby, jak np. hiszpanka. Myl, e gdyby np. angielskie poty przetrway, wymylono by na nie szczepionk. Cho nie jest to pewne, bo na wirusa ebola nadal tej szcze-pionki nie ma wyjania dr Magorza-ta Maj, lekarka z Green Surgery.

Szczcie w nieszczciuMona tylko wspczu naszym

przodkom, gdy pomyli si, e ataki klsk zwykle nastpoway jednocze-nie. Bd jedne pocigay za sob drugie, jak np. w wyniku powodzi brak ywnoci bywa przyczyn wy-buchu epidemii, bo niedoywione organizmy nie miay si do walki z chorob. Plagi na og miay znacze-nie polityczne. Np. gd w 1317 mia duy wpyw na dzieje Anglii i Irlandii. Braki ywnoci dla wojska przeszko-dziy krlowi irlandzkiemu Edwardo-wi Of Bruce zdoby Dublin.

temat tygodnia | 8

poceniem, blami mini, krwotoka-mi i gorczk. Potraa spowodowa mier w cigu kilku godzin. Przy-czyn zgonu by zapewne obrzk puc tumaczy Mateusz Pucek, le-karz z Imperial College w Londynie. Anglii nie oszczdziy rwnie ty-powe epidemie, czyli tyfus w latach 1816-19 i pandemia cholery, ktra w latach 1831-50 zabia 55 tys. osb w Anglii i Walii. Rwnie synna hisz-panka atakujca w latach 1918-19 ze-braa bogate niwo: na caym wiecie zachorowao ponad 500 mln osb, co stanowio 1/3 populacji wiata, zmaro 100 mln czyli ok. 4 proc. populacji na wiecie. Liczba jej oar przewyszya znacznie liczb oar I wojny wiatowej. Wyniszczeni wojn ludzie wpadali w panik na dwik sowa grypa. Jak mwi Juliet Nichol-son, autorka The Great Silence 1918-1920. Living in the Shadow of the Gre-at War., gdy James Shaw, operator dwigu z Newham rozpozna u siebie objawy, dobrze wiedzia, e bez jego wynagrodzenia nie bdzie pienidzy na utrzymanie rodziny. Podci wic ttnice modszej crce (starszej udao

CZY WIESZ, E:

rednia dugo ycia w redniowieczu wynosia niewiele ponad 35 lat. Z powodu czarnej mierci i klsk nieurodzaju, w latach 1348-50 spada do 17.

Angielskie poty przyczy-niy si do pobicia rekordu najkrtszej kadencji, gdy diukowie Suffolk 16-letni Charles i jego nastpca, 13-letni Henry, umarli w odstpie godziny, jeden po drugim.

w Europie w 2012 r. przypadki cholery odnotowano w dwch krajach: Wielkiej Brytanii 17 zachorowa oraz Federacji Rosyjskiej 1 przypadek. Wszystkie te zakaenia zostay zawleczone z terenw endemicznych cholery (Afry-ka, Azja, Ameryka).

ponad 2 tys. ludzi zmaro w Wielkiej Brytanii w wyniku fali gorca, ktra nawiedzia Europ w 2003 roku. Rekord pad w Fawersham w Kent, gdy 10 sierpnia supek rtci osign ponad 38 st. Cel-sjusza. Rekord ciepa zosta te pobity w Szkocji 32,9 st Celsjusza w Greycroock.

27 grudnia 1836 r. w Lewes (Sussex) ogromne masy niegu nagromadzone na wapiennym klifie spady na miasteczko znajdujce si poniej, niszczc rzd do-mw i zabijajc osiem osb. Bya to najbardziej mier-cionona lawina w Wielkiej Brytanii.

nasi przodkowie nie umieli sobie skutecznie radzi z brakiem ywnoci. Warto pamita, e wydajno zboa w redniowieczu bya kilkunastokrotnie mniej-sza ni dzi. Podczas gdy, obecnie z jednego zasiane-go ziarna uzyskujemy 30, w redniowieczu przy dobrej pogodzie z jednego ziarna uzyskiwano 7. W okresie zych warunkw jedynie 2, co powodowao gwatowny wzrost cen ywnoci.

Warto jednak dostrzec, e klski mog by inspirujce. Np. maa epoka lodowa odmienia gospodark Europy. Mrone i dugie zimy zmniejszyy wy-dajno tradycyjnych form rolnictwa. Dlatego w Europie Zachodniej mae rodzinne gospodarstwa okazay si niewydajne. Nastpia specjalizacja produkcji, skierowana na handel. Skut-kiem tego by wzrost udziau Polski w produkcji zb, ktrej klimat by mniej dotknity ochodzeniem, ni klimat Anglii lub Holandii. Kraje te zaczy rozwija handel i wczesny przemys. Z kolei przesunicie ku poudniowi za-sigu wystpowania dorsza katastro-falne dla Skandynawii, okazao si ko-rzystne dla Anglii i Holandii: pastwa te zaczy wyrasta na potgi morskie i handlowe.

Uwaa si te, e wysokie stenie pyw podczas roku bez lata dopro-wadzio w tamtym okresie do spekta-kularnych, niespotykanych zachodw soca, uwiecznionych na obrazach Williama Turnera, brytyjskiego prekur-sora impresjonizmu. Brak karmy dla koni w tym okresie mg zainspirowa Karla Draisa do wynalezienia welocy-pedu. Deszcz podczas tego lata zmu-si Georgea G. Byrona, Mary Shelley i Johna Williama Polidoriego do pozo-stawania w domu podczas wakacji. Pewnego wieczoru zdecydowali si oni urzdzi zawody, kto napisze najstrasz-niejsze opowiadanie. Shelley stworzya wwczas zarys synnej powieci grozy Frankenstein.

Zima w 1947 r. bya wyjtkowo brze-mienna w skutki dla gospodarki i poli-tyki Wielkiej Brytanii. Pogowie byda spado o 25 proc., plony byy nisze o 20 proc., funt zdewaluowa si z 4,03 do 2,80 w stosunku do dolara. Zim t ob-winia si o spadek brytyjskiego statusu w Europie i przewag partii konserwa-tywnej w wyborach 1950 r.

Zastanawiaam si, o co chodzi z pomp przy mojej ulicy mwi Anita Grzelak, ktra mieszka przy Broadwick Street (dawniej Broad Street) w Lon-dynie. Ju wiem, e dziki niej John Snow odkry sposb rozprzestrzeniania si cholery dodaje. Epidemie cholery w 1854 r. w Soho byy powodem, dla ktrego John Snow zainteresowa si pochodzeniem choroby. Sceptycznie nastawiony do teorii miazmatw, mimo e nie umia udowodni istnienia mi-krobw chorobotwrczych, wskaza, e rdem cholery jest zanieczyszczona pompa wodna przy Broad Street i prze-kona wadze do wyczenia jej. Pored-nio, dziki nieszczciu tysicy ludzi, twrca epidemiologii zosta uznany w 2003 r. za najwybitniejszego lekarza wszechczasw.

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

9 | felieton

K iedy przywdcy dwch takich potnych pastw jak Rosja i Wielka Brytania nie podaj sobie rki na po-witanie moe to oznacza, e istnieje powd, aby publicznie zademonstrowa wzajemn niech. Okazuje si, e na play w Normandii spotkali si byli alianci, ktrzy wszak alian-tami ju nie s. Churchill nie mia adnego kopotu z tym, eby wielokrotnie podawa rk Stalinowi. Stalin jednak by sojusznikiem i to o wiele potniejszym od Wadymira Putina. Powstaje wic pytanie:

Czy jak Rosja si jeszcze dozbroi i umocni sojusz z Chinami, to czy wrci era serdecznych shake-handw? Albo dlaczego Rosja, ktra jest rwnie kapitalistyczna jak Wielka Brytania nie jest ju sojusznikiem? Wszak Rosjanie udzielaj wsparcia operacjom amerykaskim w Afganistanie, rosyjscy milionerzy kupuj po-siadoci w Kensington, Rosja zaopatruje Europ Zachodni w gaz, a w najbliszym czasie zakupi od Francuzw okrty wo-jenne Mistral. To jednak wszystko mao. Anglicy wprawdzie nie zamierzali umiera za Gdask, ale za Krym i Donbas ich premier gotw jest nie podawa rki Pu-tinowi. Czyby dalszy cig sank-cji? Konflikt ukraiski ugrywa kto moe. Zarobi na nim Tusk, straszc wojn od 1 wrzenia. Ugrywa Putin, ktremu kwestia

ukraiska przynosi rekordowe poparcie w Rosji. Dlaczego nie ma ugra i Cameron? Brytyjczy-cy widzieli, e ich premier zdoby si na nie podanie rki samemu carowi Putinowi. Pozostaje mie nadziej, e ten symboliczny gest dezaprobaty zmusi prezy-denta Rosji do zastanowienia si nad sob. wiadkowie podobno widzieli jak Wadimir Wadimiro-wicz siedzia godzinami w swym paacu i patrzy smutno i me-lancholijnie to na swoj rk, to gdzie hen ku stepom Ukrainy Kiedy Brytyjczycy robi co gu-piego i zupenie niezrozumiaego jak przystpienie do napaci na Irak, to wiadomo, e wysuguj si Amerykanom. Nie wierz, by pragmatyczni Angole nosili gboko w sercu sympati dla walczcego o niepodlego i integralno terytorialn narodu ukraiskiego. Przeciwnie they dont give a sh.t. To Amerykanie pchaj si tam nie od dzi, a Ro-sjanie, czemu trudno si dziwi, nie chc kolejnego prozachod-niego czonka NATO u swych rubiey wic ich odpychaj. Ofia-rami tego konfliktu mocarstw (globalnego USA i regionalnego Rosja) s Ukraicy i Rosjanie zamieszkujcy na poudniowym wschodzie kraju. Putin cynicznie robi im nadziej i daje gin, nie kiwajc palcem w ich obronie. Rosnca liczba ofiar (zwasz-cza cywilnych) operacji armii ukraiskiej daje Moskwie do rki coraz wicej atutw. Putin nie dy do kolejnej aneksji, tylko do kontrolowania sytuacji na Ukra-inie. Rosyjskie ofiary konfliktu pozwol mu zasi do stou i negocjowa ksztat pokoju, czyli wanie wpywa na Ukrain. Na razie spokojnie siedzi sobie na Kremlu, liczy rosyjskie trupy i wzywa do rozmw pokojowych.

N iewtpliwie brytyjski premier David Cameron zademonstro-wa najchodniejsz postaw wobec Putina jeli oczywicie nie bra pod uwag prezydenta USA Baracka Husejna Obamy, ktry w ogle nie przewidywa dopuszczenia go przed swoje ob-licze. Przyczyny tkwi w kryzysie sueskim z 1956 roku, z ktrego odmienne wnioski wycigna Francja, a odmienne Wielka Brytania. Kiedy egipski prezydent Naser w 1956 roku znacjonali-zowa Kana Sueski, Francuzi i Brytyjczycy postanowili mu go odebra. Podczas tajnej narady w Sevres ustalono, e Izrael uderzy na stref Kanau, wywabiajc do niej wojska egipskie. Wywi si walki, w nastpstwie ktrych egluga na Kanale zostanie za-blokowana. Wtedy Wlk. Brytania i Francja zaapeluj do stron wo-jujcych, by w interesie pokoju i swobody eglugi wycofay si ze strefy Kanau. Izrael posucha, podczas gdy Egipt nie posucha.

Wtedy Wlk. Brytania i Francja tam wylduj i Kana Naserowi odbio-r. I tak dokadnie si stao ale rozwcieczony prezydent USA Eisenhover nakaza Francji i Wlk. Brytanii si stamtd wycofa. Z tej lekcji Wlk. Brytania wycigna wniosek, e nie powinna robi niczego bez porozumienia z USA, podczas gdy Francja utwierdzia si w nieprzejednanej wrogoci wobec Ameryki. Ale kiedy w 1990 r. Niemcy odzyskay swobod

ruchw - wesp z Francj zacz-y realizowa lini europeizacji Europy tzn. - stopniowego wy-pychania USA z polityki europej-skiej. Wanym uzupenieniem by nawrt Niemiec do linii politycznej Ottona Bismarcka zarzdzania Europ w porozumieniu z Rosj. Kamieniem wgielnym strate-gicznego partnerstwa niemiecko-rosyjskiego jest podzia Europy na strefy wpyww prawie dokadnie wzdu linii Ribbentrop-Moo-tow i wzajemne poszanowanie tych stref. Tote kiedy rozgory-czony upokorzeniem, jakiego za spraw Putina dozna w Syrii, prezydent Obama odwoa synny reset w stosunkach z Rosj, czego wyrazem byo pozwolenie ukraiskiemu oligarsze Piotrowi Poroszence, by obstalowa sobie na Ukrainie polityczny przewrt i jako demokratycznie wykreowany prezydent, wyprowadzi Ukrain z rosyjskiej strefy wpyww - cze-kista skorzysta z okazji, by ode-bra Ukrainie Krym i przy pomocy ekscytowania wojny domowej, zdestabilizowa i oderwa uprze-mysowione wschodnie okrgi od tego pastwa. USA, najwyraniej zaskoczone takim obrotem spra-wy, zademonstroway polityk fochw, do ktrej lojalnie przy-czya si Wlk. Brytania. Ale oka-zao si, e przy pomocy fochw niczego w europejskiej polityce ustali si nie da, tote prezydent Obama wprawdzie przelotnie, niemniej jednak spotka si z Putinem, podobnie jak premier Cameron, francuski prezydent Hollande puci mimo uszu na-pomnienia prezydenta Obamy co do sprzeday Rosji francuskich okrtw, za Nasza Zota Pani z Berlina, w obecnoci Putina, powiedziaa ukraiskiemu szer-mierzowi demokracji Poroszence, jak ma na Ukrainie by, eby byo dobrze.

Polityk, dziennikarz, pose na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma czonkw MRKS Robotnik

Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor ksiek o tematyce spoeczno-politycznej.

Piotr Ikonowicz

Gest Camerona Polityka fochw

Stanisaw Michalkiewicz

m im zdaniem

(...) ich premier zdoby si na nie podanie rki samemu carowi

Do polityki fochw USA lojalnie przyczya si Wlk. Brytania.

Czekamy na Twj komentarz

si uciec), a potem przystawi brzy-tw do swojego garda.

Czy dzisiaj rwnie trzeba si cze-go ba? Czasami si zdarza, e atwo podlegajce mutacji wirusy powoduj bardzo ciki i gwatowny przebieg choroby, jak np. hiszpanka. Myl, e gdyby np. angielskie poty przetrway, wymylono by na nie szczepionk. Cho nie jest to pewne, bo na wirusa ebola nadal tej szcze-pionki nie ma wyjania dr Magorza-ta Maj, lekarka z Green Surgery.

Szczcie w nieszczciuMona tylko wspczu naszym

przodkom, gdy pomyli si, e ataki klsk zwykle nastpoway jednocze-nie. Bd jedne pocigay za sob drugie, jak np. w wyniku powodzi brak ywnoci bywa przyczyn wy-buchu epidemii, bo niedoywione organizmy nie miay si do walki z chorob. Plagi na og miay znacze-nie polityczne. Np. gd w 1317 mia duy wpyw na dzieje Anglii i Irlandii. Braki ywnoci dla wojska przeszko-dziy krlowi irlandzkiemu Edwardo-wi Of Bruce zdoby Dublin.

temat tygodnia | 8

poceniem, blami mini, krwotoka-mi i gorczk. Potraa spowodowa mier w cigu kilku godzin. Przy-czyn zgonu by zapewne obrzk puc tumaczy Mateusz Pucek, le-karz z Imperial College w Londynie. Anglii nie oszczdziy rwnie ty-powe epidemie, czyli tyfus w latach 1816-19 i pandemia cholery, ktra w latach 1831-50 zabia 55 tys. osb w Anglii i Walii. Rwnie synna hisz-panka atakujca w latach 1918-19 ze-braa bogate niwo: na caym wiecie zachorowao ponad 500 mln osb, co stanowio 1/3 populacji wiata, zmaro 100 mln czyli ok. 4 proc. populacji na wiecie. Liczba jej oar przewyszya znacznie liczb oar I wojny wiatowej. Wyniszczeni wojn ludzie wpadali w panik na dwik sowa grypa. Jak mwi Juliet Nichol-son, autorka The Great Silence 1918-1920. Living in the Shadow of the Gre-at War., gdy James Shaw, operator dwigu z Newham rozpozna u siebie objawy, dobrze wiedzia, e bez jego wynagrodzenia nie bdzie pienidzy na utrzymanie rodziny. Podci wic ttnice modszej crce (starszej udao

CZY WIESZ, E:

rednia dugo ycia w redniowieczu wynosia niewiele ponad 35 lat. Z powodu czarnej mierci i klsk nieurodzaju, w latach 1348-50 spada do 17.

Angielskie poty przyczy-niy si do pobicia rekordu najkrtszej kadencji, gdy diukowie Suffolk 16-letni Charles i jego nastpca, 13-letni Henry, umarli w odstpie godziny, jeden po drugim.

w Europie w 2012 r. przypadki cholery odnotowano w dwch krajach: Wielkiej Brytanii 17 zachorowa oraz Federacji Rosyjskiej 1 przypadek. Wszystkie te zakaenia zostay zawleczone z terenw endemicznych cholery (Afry-ka, Azja, Ameryka).

ponad 2 tys. ludzi zmaro w Wielkiej Brytanii w wyniku fali gorca, ktra nawiedzia Europ w 2003 roku. Rekord pad w Fawersham w Kent, gdy 10 sierpnia supek rtci osign ponad 38 st. Cel-sjusza. Rekord ciepa zosta te pobity w Szkocji 32,9 st Celsjusza w Greycroock.

27 grudnia 1836 r. w Lewes (Sussex) ogromne masy niegu nagromadzone na wapiennym klifie spady na miasteczko znajdujce si poniej, niszczc rzd do-mw i zabijajc osiem osb. Bya to najbardziej mier-cionona lawina w Wielkiej Brytanii.

nasi przodkowie nie umieli sobie skutecznie radzi z brakiem ywnoci. Warto pamita, e wydajno zboa w redniowieczu bya kilkunastokrotnie mniej-sza ni dzi. Podczas gdy, obecnie z jednego zasiane-go ziarna uzyskujemy 30, w redniowieczu przy dobrej pogodzie z jednego ziarna uzyskiwano 7. W okresie zych warunkw jedynie 2, co powodowao gwatowny wzrost cen ywnoci.

Warto jednak dostrzec, e klski mog by inspirujce. Np. maa epoka lodowa odmienia gospodark Europy. Mrone i dugie zimy zmniejszyy wy-dajno tradycyjnych form rolnictwa. Dlatego w Europie Zachodniej mae rodzinne gospodarstwa okazay si niewydajne. Nastpia specjalizacja produkcji, skierowana na handel. Skut-kiem tego by wzrost udziau Polski w produkcji zb, ktrej klimat by mniej dotknity ochodzeniem, ni klimat Anglii lub Holandii. Kraje te zaczy rozwija handel i wczesny przemys. Z kolei przesunicie ku poudniowi za-sigu wystpowania dorsza katastro-falne dla Skandynawii, okazao si ko-rzystne dla Anglii i Holandii: pastwa te zaczy wyrasta na potgi morskie i handlowe.

Uwaa si te, e wysokie stenie pyw podczas roku bez lata dopro-wadzio w tamtym okresie do spekta-kularnych, niespotykanych zachodw soca, uwiecznionych na obrazach Williama Turnera, brytyjskiego prekur-sora impresjonizmu. Brak karmy dla koni w tym okresie mg zainspirowa Karla Draisa do wynalezienia welocy-pedu. Deszcz podczas tego lata zmu-si Georgea G. Byrona, Mary Shelley i Johna Williama Polidoriego do pozo-stawania w domu podczas wakacji. Pewnego wieczoru zdecydowali si oni urzdzi zawody, kto napisze najstrasz-niejsze opowiadanie. Shelley stworzya wwczas zarys synnej powieci grozy Frankenstein.

Zima w 1947 r. bya wyjtkowo brze-mienna w skutki dla gospodarki i poli-tyki Wielkiej Brytanii. Pogowie byda spado o 25 proc., plony byy nisze o 20 proc., funt zdewaluowa si z 4,03 do 2,80 w stosunku do dolara. Zim t ob-winia si o spadek brytyjskiego statusu w Europie i przewag partii konserwa-tywnej w wyborach 1950 r.

Zastanawiaam si, o co chodzi z pomp przy mojej ulicy mwi Anita Grzelak, ktra mieszka przy Broadwick Street (dawniej Broad Street) w Lon-dynie. Ju wiem, e dziki niej John Snow odkry sposb rozprzestrzeniania si cholery dodaje. Epidemie cholery w 1854 r. w Soho byy powodem, dla ktrego John Snow zainteresowa si pochodzeniem choroby. Sceptycznie nastawiony do teorii miazmatw, mimo e nie umia udowodni istnienia mi-krobw chorobotwrczych, wskaza, e rdem cholery jest zanieczyszczona pompa wodna przy Broad Street i prze-kona wadze do wyczenia jej. Pored-nio, dziki nieszczciu tysicy ludzi, twrca epidemiologii zosta uznany w 2003 r. za najwybitniejszego lekarza wszechczasw.

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

9 | felieton

K iedy przywdcy dwch takich potnych pastw jak Rosja i Wielka Brytania nie podaj sobie rki na po-witanie moe to oznacza, e istnieje powd, aby publicznie zademonstrowa wzajemn niech. Okazuje si, e na play w Normandii spotkali si byli alianci, ktrzy wszak alian-tami ju nie s. Churchill nie mia adnego kopotu z tym, eby wielokrotnie podawa rk Stalinowi. Stalin jednak by sojusznikiem i to o wiele potniejszym od Wadymira Putina. Powstaje wic pytanie:

Czy jak Rosja si jeszcze dozbroi i umocni sojusz z Chinami, to czy wrci era serdecznych shake-handw? Albo dlaczego Rosja, ktra jest rwnie kapitalistyczna jak Wielka Brytania nie jest ju sojusznikiem? Wszak Rosjanie udzielaj wsparcia operacjom amerykaskim w Afganistanie, rosyjscy milionerzy kupuj po-siadoci w Kensington, Rosja zaopatruje Europ Zachodni w gaz, a w najbliszym czasie zakupi od Francuzw okrty wo-jenne Mistral. To jednak wszystko mao. Anglicy wprawdzie nie zamierzali umiera za Gdask, ale za Krym i Donbas ich premier gotw jest nie podawa rki Pu-tinowi. Czyby dalszy cig sank-cji? Konflikt ukraiski ugrywa kto moe. Zarobi na nim Tusk, straszc wojn od 1 wrzenia. Ugrywa Putin, ktremu kwestia

ukraiska przynosi rekordowe poparcie w Rosji. Dlaczego nie ma ugra i Cameron? Brytyjczy-cy widzieli, e ich premier zdoby si na nie podanie rki samemu carowi Putinowi. Pozostaje mie nadziej, e ten symboliczny gest dezaprobaty zmusi prezy-denta Rosji do zastanowienia si nad sob. wiadkowie podobno widzieli jak Wadimir Wadimiro-wicz siedzia godzinami w swym paacu i patrzy smutno i me-lancholijnie to na swoj rk, to gdzie hen ku stepom Ukrainy Kiedy Brytyjczycy robi co gu-piego i zupenie niezrozumiaego jak przystpienie do napaci na Irak, to wiadomo, e wysuguj si Amerykanom. Nie wierz, by pragmatyczni Angole nosili gboko w sercu sympati dla walczcego o niepodlego i integralno terytorialn narodu ukraiskiego. Przeciwnie they dont give a sh.t. To Amerykanie pchaj si tam nie od dzi, a Ro-sjanie, czemu trudno si dziwi, nie chc kolejnego prozachod-niego czonka NATO u swych rubiey wic ich odpychaj. Ofia-rami tego konfliktu mocarstw (globalnego USA i regionalnego Rosja) s Ukraicy i Rosjanie zamieszkujcy na poudniowym wschodzie kraju. Putin cynicznie robi im nadziej i daje gin, nie kiwajc palcem w ich obronie. Rosnca liczba ofiar (zwasz-cza cywilnych) operacji armii ukraiskiej daje Moskwie do rki coraz wicej atutw. Putin nie dy do kolejnej aneksji, tylko do kontrolowania sytuacji na Ukra-inie. Rosyjskie ofiary konfliktu pozwol mu zasi do stou i negocjowa ksztat pokoju, czyli wanie wpywa na Ukrain. Na razie spokojnie siedzi sobie na Kremlu, liczy rosyjskie trupy i wzywa do rozmw pokojowych.

N iewtpliwie brytyjski premier David Cameron zademonstro-wa najchodniejsz postaw wobec Putina jeli oczywicie nie bra pod uwag prezydenta USA Baracka Husejna Obamy, ktry w ogle nie przewidywa dopuszczenia go przed swoje ob-licze. Przyczyny tkwi w kryzysie sueskim z 1956 roku, z ktrego odmienne wnioski wycigna Francja, a odmienne Wielka Brytania. Kiedy egipski prezydent Naser w 1956 roku znacjonali-zowa Kana Sueski, Francuzi i Brytyjczycy postanowili mu go odebra. Podczas tajnej narady w Sevres ustalono, e Izrael uderzy na stref Kanau, wywabiajc do niej wojska egipskie. Wywi si walki, w nastpstwie ktrych egluga na Kanale zostanie za-blokowana. Wtedy Wlk. Brytania i Francja zaapeluj do stron wo-jujcych, by w interesie pokoju i swobody eglugi wycofay si ze strefy Kanau. Izrael posucha, podczas gdy Egipt nie posucha.

Wtedy Wlk. Brytania i Francja tam wylduj i Kana Naserowi odbio-r. I tak dokadnie si stao ale rozwcieczony prezydent USA Eisenhover nakaza Francji i Wlk. Brytanii si stamtd wycofa. Z tej lekcji Wlk. Brytania wycigna wniosek, e nie powinna robi niczego bez porozumienia z USA, podczas gdy Francja utwierdzia si w nieprzejednanej wrogoci wobec Ameryki. Ale kiedy w 1990 r. Niemcy odzyskay swobod

ruchw - wesp z Francj zacz-y realizowa lini europeizacji Europy tzn. - stopniowego wy-pychania USA z polityki europej-skiej. Wanym uzupenieniem by nawrt Niemiec do linii politycznej Ottona Bismarcka zarzdzania Europ w porozumieniu z Rosj. Kamieniem wgielnym strate-gicznego partnerstwa niemiecko-rosyjskiego jest podzia Europy na strefy wpyww prawie dokadnie wzdu linii Ribbentrop-Moo-tow i wzajemne poszanowanie tych stref. Tote kiedy rozgory-czony upokorzeniem, jakiego za spraw Putina dozna w Syrii, prezydent Obama odwoa synny reset w stosunkach z Rosj, czego wyrazem byo pozwolenie ukraiskiemu oligarsze Piotrowi Poroszence, by obstalowa sobie na Ukrainie polityczny przewrt i jako demokratycznie wykreowany prezydent, wyprowadzi Ukrain z rosyjskiej strefy wpyww - cze-kista skorzysta z okazji, by ode-bra Ukrainie Krym i przy pomocy ekscytowania wojny domowej, zdestabilizowa i oderwa uprze-mysowione wschodnie okrgi od tego pastwa. USA, najwyraniej zaskoczone takim obrotem spra-wy, zademonstroway polityk fochw, do ktrej lojalnie przy-czya si Wlk. Brytania. Ale oka-zao si, e przy pomocy fochw niczego w europejskiej polityce ustali si nie da, tote prezydent Obama wprawdzie przelotnie, niemniej jednak spotka si z Putinem, podobnie jak premier Cameron, francuski prezydent Hollande puci mimo uszu na-pomnienia prezydenta Obamy co do sprzeday Rosji francuskich okrtw, za Nasza Zota Pani z Berlina, w obecnoci Putina, powiedziaa ukraiskiemu szer-mierzowi demokracji Poroszence, jak ma na Ukrainie by, eby byo dobrze.

Polityk, dziennikarz, pose na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma czonkw MRKS Robotnik

Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor ksiek o tematyce spoeczno-politycznej.

Piotr Ikonowicz

Gest Camerona Polityka fochw

Stanisaw Michalkiewicz

m im zdaniem

(...) ich premier zdoby si na nie podanie rki samemu carowi

Do polityki fochw USA lojalnie przyczya si Wlk. Brytania.

Czekamy na Twj komentarz

Nieuczciwi pracodawcy

O poezji emigracyjnej

Brytyjski rzd upubliczni nazwiska 25 pracodawcw, ktrzy od pa-dziernika ub. roku amali przepis nakazujcy pacenie swoim pracownikom co najmniej mini-malnej pacy krajowej (6,31 funtw na godzin). Teraz musz oni zwrci swoim pracownikom 43 tys. funtw, a take zapaci kar w wysokoci 21 tys. funtw.

St. JPII Polish American Poets Aca-demy organizuje konkurs na poezj emigracyjn. Termin nadsyania prac upywa 30 czerwca. Wszyscy, ktrzy wyl zgoszenia, bd walczy o nagrody w wysokoci: 100, 200 i 500 dolarw. Na konkurs naley nadesa od 1 do 7 wierszy, w jzyku polskim lub angielskim. Prace kon-kursowe naley przesa na adres: [email protected] lub [email protected].

z wielkiej brytanii | 10

Itaka poszukuje

Osoby te s poszukiwane na proby ich rodzin przez ITAK Centrum Poszukiwa Ludzi Zaginionych. Ktokolwiek widzia zaginionych, lub ma jakiekolwiek informacje o ich losie, proszony jest o kontakt z ITAK pod caodobowym numerem 0048 22 654 70 70. Mona rwnie napisa w tej sprawie do ITAKI: [email protected]. Informatorom gwarantuje si anonimowo.

Andrzej Matuszczyk37 lat. Wzrost: 180. Oczy: brzoweOstatnie miejsce pobytu: Kidder-

minster, WorcestershireZagin 14 kwietnia 2014 r.

Maciej Mrozek52 lata. Wzrost: 182. oczy: niebie-

skie. Ostatnie miejsce pobytu: Nottingham

Zagin 23 padziernika 2011 r.

Goniec News

Walka z islamizacj?

Michael Gove, brytyjski minister edukacji, zapowiedzia, e prio-rytetem bdzie dla niego walka z islamizacj szk na terenie UK. Obietnica pada po tym, jak specjalni inspektorzy przygotowali raport na podstawie wizyt w 21 pla-cwkach. Mwi on o 18 szkoach, ktre dopuciy si tego procederu w mniejszym bd wikszym stopniu. Gove zapowiedzia te wy-mian kadr oraz dalsze inspekcje.

4liczba tygodnia

Dzie ObywatelstwaPolicja nauczy, jak rozpozna terroryst

miejsce zaja Wielka Brytania w rankingu najzamoniejszych krajw wiata. Tym samym UK, gdzie w 2012 roku na jednego mieszkaca przypadao ponad 21 tys. funtw (PKB), zajo miejsce tu za USA, Kanad i Niemcami.

14.06 serwis Brytyjskie Obywatel-stwo zaprasza na Dzie Otwarty, ktry odbdzie si w orodku szkoleniowym na Hounslow (Lon-dyn). Mwicy po polsku doradcy imigracyjni bezpatnie odpowiedz na pytania i udziel porad w spra-wach imigracyjnych, np. w kwestii wyrobienia brytyjskiego paszportu.

Metropolitan Police, City of London Police i drogwka rozpoczy now akcj. Jej celem jest nauczenie mieszkacw, jak rozpoznawa zachowania mogce wiadczy o zagroeniu terrorystycznym. Dlatego do 15 czerwca w 32 dziel-nicach Londynu bd prowadzone spotkania z mieszkacami miasta.

cytat tygodnia

Myla po swo-jemu (...), e tylko on wszystko wie. (...) uzupeniem mu par myli i to spowodowao, e chyba zostalimy przyjacimi

Lech Wasa o Baracku Obamie

Medycyna i kosmetyki

21-22 czerwca w POSK-u (Londyn) odbd si I Inte-gracyjne Polsko-Angielskie

spotkania i targi Medycyna Naturalna i Kosmetyka. Znaj-dziemy tu stoiska z natural-

nymi kosmetykami i suplementami.

SOPOT TOPTRENDYGwiazd Festiwalu TOPTrendy zosta Dawid Podsiado, ktrego ogoszono Artyst TOP 2014 (sprzeda w ostat-nim roku najwik-sz liczb pyt). Na sopockiej scenie nie zabrako rwnie wielu innych muzy-kw, w tym Margaret (na zdj.), Rafaa Brzozowskiego i Sylwii Grzeszczak.

Fot. Agencja BE&W

Nowy program rzdu

Elbieta II zaprezentowaa program rzdu na nastpny rok urzdo-wania. Mowa tronowa dotyczya gwnie planw redukcji deficytu budetowego. Krlowa mwia take o wprowadzeniu ogranicze w kwotach odpraw, ostrzejszych kar za handel ludmi i dodatkowej opaty w wysokoci 5 pensw za plastikowe torby w sklepach.

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

11 | z wielkiej brytanii

Obama o Szkocji

Blair broni Polakw

Nowe dni wolne

Kate ikon pikna

Karta zamiast gotwki

UKIP a imigranci

Szkocja powinna pozosta cz-ci Wielkiej Brytanii, a Zjednoczone Krlestwo czonkiem UE uwaa Barack Obama. Zdaniem prezydenta, dla USA wane jest to, aby Wielka Brytania bya w dalszym cigu sil-nym, zjednoczonym i efektywnym sojusznikiem, dlatego istotne jest to, aby Szkocja pozostaa jej czci.

Wmawianie modym bezrobotnym przedstawicielom klasy robotniczej, pochodzcym z biedniejszych rejo-nw Wielkiej Brytanii, e wszystkie ich problemy rozwizayby si, gdyby na Wyspach pracowao mniej Polakw, jest bdem powiedzia na spotkaniu zorganizowanym przez grup finansow CBI w Londy-nie, byy premier Tony Blair.

Parlament rozway wprowadzenie dodatkowych dwch dni wolnych, tzw. Bank Holiday. Powodem jest hinduskie wito Diwali i muzu-maskie Eid. Pomysodawc projek-tu jest Jon Timmis, wedug ktrego liczba przedstawicieli narodowoci w UK obchodzcych te wita jest tak dua, e trzeba to uwzgldni.

Ksina Kate przyzwyczaia nas do tego, e wyglda elegancko i z klas. Potwierdza to sonda orod-ka badania opinii QVC. Maonka ksicia Williama zostaa okrzykni-ta ikon pikna tak gosowao 61 proc. ankietowanych. Pokonaa tym samym m.in. Victori Beckham.

Brytyjczycy coraz rzadziej pac gotwk taki wniosek pynie z informacji udostpnionych przez Brytyjskie Konsorcjum Handlu Detalicznego. Wynika z nich, e w cigu ostatnich piciu lat a o 14 proc. spada liczba patnoci go-twk. Karty patnicze uywane s z kolei a o 11 proc. czciej.

Pose antyimigracyjnej partii UKIP, Nathan Gill zatrudnia dziesitki pracownikw z Europy Wschodniej i Filipin. Polityk przyzna, e partia, z ktrej si wywodzi nie postulowaa by zatrzyma imigracj, a tylko j ograniczy. Doda te, e firmy, ktrymi zarzdza, nie mogy zwer-bowa miejscowych pracownikw.

SALON LITERACKI Z K. ZANUSSI 29.06 w londyskim Ognisku Polskim odb-dzie si Salon Literacki zorganizowany przez Zwizek Pisarzy Polskich na Obczynie. Gociem bdzie Krzysztof Zanussi.

Sheffield najlepszy

Transform Cosmetic Surgery i portal eHow.co.uk sporzdziy raporty dotyczce najlepszych i najgorszych regionw w Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy uznali, e najlepszym miastem do ycia jest Sheffield, tu za nim znalaz si Edynburg i Brighton. Najgor-szym miejscem okaza si z kolei wschodni Londyn.

Nieuczciwi pracodawcy

O poezji emigracyjnej

Brytyjski rzd upubliczni nazwiska 25 pracodawcw, ktrzy od pa-dziernika ub. roku amali przepis nakazujcy pacenie swoim pracownikom co najmniej mini-malnej pacy krajowej (6,31 funtw na godzin). Teraz musz oni zwrci swoim pracownikom 43 tys. funtw, a take zapaci kar w wysokoci 21 tys. funtw.

St. JPII Polish American Poets Aca-demy organizuje konkurs na poezj emigracyjn. Termin nadsyania prac upywa 30 czerwca. Wszyscy, ktrzy wyl zgoszenia, bd walczy o nagrody w wysokoci: 100, 200 i 500 dolarw. Na konkurs naley nadesa od 1 do 7 wierszy, w jzyku polskim lub angielskim. Prace kon-kursowe naley przesa na adres: [email protected] lub [email protected].

z wielkiej brytanii | 10

Itaka poszukuje

Osoby te s poszukiwane na proby ich rodzin przez ITAK Centrum Poszukiwa Ludzi Zaginionych. Ktokolwiek widzia zaginionych, lub ma jakiekolwiek informacje o ich losie, proszony jest o kontakt z ITAK pod caodobowym numerem 0048 22 654 70 70. Mona rwnie napisa w tej sprawie do ITAKI: [email protected]. Informatorom gwarantuje si anonimowo.

Andrzej Matuszczyk37 lat. Wzrost: 180. Oczy: brzoweOstatnie miejsce pobytu: Kidder-

minster, WorcestershireZagin 14 kwietnia 2014 r.

Maciej Mrozek52 lata. Wzrost: 182. oczy: niebie-

skie. Ostatnie miejsce pobytu: Nottingham

Zagin 23 padziernika 2011 r.

Goniec News

Walka z islamizacj?

Michael Gove, brytyjski minister edukacji, zapowiedzia, e prio-rytetem bdzie dla niego walka z islamizacj szk na terenie UK. Obietnica pada po tym, jak specjalni inspektorzy przygotowali raport na podstawie wizyt w 21 pla-cwkach. Mwi on o 18 szkoach, ktre dopuciy si tego procederu w mniejszym bd wikszym stopniu. Gove zapowiedzia te wy-mian kadr oraz dalsze inspekcje.

4liczba tygodnia

Dzie ObywatelstwaPolicja nauczy, jak rozpozna terroryst

miejsce zaja Wielka Brytania w rankingu najzamoniejszych krajw wiata. Tym samym UK, gdzie w 2012 roku na jednego mieszkaca przypadao ponad 21 tys. funtw (PKB), zajo miejsce tu za USA, Kanad i Niemcami.

14.06 serwis Brytyjskie Obywatel-stwo zaprasza na Dzie Otwarty, ktry odbdzie si w orodku szkoleniowym na Hounslow (Lon-dyn). Mwicy po polsku doradcy imigracyjni bezpatnie odpowiedz na pytania i udziel porad w spra-wach imigracyjnych, np. w kwestii wyrobienia brytyjskiego paszportu.

Metropolitan Police, City of London Police i drogwka rozpoczy now akcj. Jej celem jest nauczenie mieszkacw, jak rozpoznawa zachowania mogce wiadczy o zagroeniu terrorystycznym. Dlatego do 15 czerwca w 32 dziel-nicach Londynu bd prowadzone spotkania z mieszkacami miasta.

cytat tygodnia

Myla po swo-jemu (...), e tylko on wszystko wie. (...) uzupeniem mu par myli i to spowodowao, e chyba zostalimy przyjacimi

Lech Wasa o Baracku Obamie

Medycyna i kosmetyki

21-22 czerwca w POSK-u (Londyn) odbd si I Inte-gracyjne Polsko-Angielskie

spotkania i targi Medycyna Naturalna i Kosmetyka. Znaj-dziemy tu stoiska z natural-

nymi kosmetykami i suplementami.

SOPOT TOPTRENDYGwiazd Festiwalu TOPTrendy zosta Dawid Podsiado, ktrego ogoszono Artyst TOP 2014 (sprzeda w ostat-nim roku najwik-sz liczb pyt). Na sopockiej scenie nie zabrako rwnie wielu innych muzy-kw, w tym Margaret (na zdj.), Rafaa Brzozowskiego i Sylwii Grzeszczak.

Fot. Agencja BE&W

Nowy program rzdu

Elbieta II zaprezentowaa program rzdu na nastpny rok urzdo-wania. Mowa tronowa dotyczya gwnie planw redukcji deficytu budetowego. Krlowa mwia take o wprowadzeniu ogranicze w kwotach odpraw, ostrzejszych kar za handel ludmi i dodatkowej opaty w wysokoci 5 pensw za plastikowe torby w sklepach.

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

11 | z wielkiej brytanii

Obama o Szkocji

Blair broni Polakw

Nowe dni wolne

Kate ikon pikna

Karta zamiast gotwki

UKIP a imigranci

Szkocja powinna pozosta cz-ci Wielkiej Brytanii, a Zjednoczone Krlestwo czonkiem UE uwaa Barack Obama. Zdaniem prezydenta, dla USA wane jest to, aby Wielka Brytania bya w dalszym cigu sil-nym, zjednoczonym i efektywnym sojusznikiem, dlatego istotne jest to, aby Szkocja pozostaa jej czci.

Wmawianie modym bezrobotnym przedstawicielom klasy robotniczej, pochodzcym z biedniejszych rejo-nw Wielkiej Brytanii, e wszystkie ich problemy rozwizayby si, gdyby na Wyspach pracowao mniej Polakw, jest bdem powiedzia na spotkaniu zorganizowanym przez grup finansow CBI w Londy-nie, byy premier Tony Blair.

Parlament rozway wprowadzenie dodatkowych dwch dni wolnych, tzw. Bank Holiday. Powodem jest hinduskie wito Diwali i muzu-maskie Eid. Pomysodawc projek-tu jest Jon Timmis, wedug ktrego liczba przedstawicieli narodowoci w UK obchodzcych te wita jest tak dua, e trzeba to uwzgldni.

Ksina Kate przyzwyczaia nas do tego, e wyglda elegancko i z klas. Potwierdza to sonda orod-ka badania opinii QVC. Maonka ksicia Williama zostaa okrzykni-ta ikon pikna tak gosowao 61 proc. ankietowanych. Pokonaa tym samym m.in. Victori Beckham.

Brytyjczycy coraz rzadziej pac gotwk taki wniosek pynie z informacji udostpnionych przez Brytyjskie Konsorcjum Handlu Detalicznego. Wynika z nich, e w cigu ostatnich piciu lat a o 14 proc. spada liczba patnoci go-twk. Karty patnicze uywane s z kolei a o 11 proc. czciej.

Pose antyimigracyjnej partii UKIP, Nathan Gill zatrudnia dziesitki pracownikw z Europy Wschodniej i Filipin. Polityk przyzna, e partia, z ktrej si wywodzi nie postulowaa by zatrzyma imigracj, a tylko j ograniczy. Doda te, e firmy, ktrymi zarzdza, nie mogy zwer-bowa miejscowych pracownikw.

SALON LITERACKI Z K. ZANUSSI 29.06 w londyskim Ognisku Polskim odb-dzie si Salon Literacki zorganizowany przez Zwizek Pisarzy Polskich na Obczynie. Gociem bdzie Krzysztof Zanussi.

Sheffield najlepszy

Transform Cosmetic Surgery i portal eHow.co.uk sporzdziy raporty dotyczce najlepszych i najgorszych regionw w Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy uznali, e najlepszym miastem do ycia jest Sheffield, tu za nim znalaz si Edynburg i Brighton. Najgor-szym miejscem okaza si z kolei wschodni Londyn.

z wielkiej brytanii | 12

brytyjskich wyborach samorzdow ych do zdobycia byo prawie 5 tysicy mandatw. Wi-

da byo wiksze, ni w poprzednich wyborach, zainteresowanie polskich politykw kandydowaniem. Pojawiay si i nazwiska osb, ktre do Wielkiej Brytanii przyjechay na dugo przed wejciem Polski do Unii Europejskiej (np. Lukas Szlak z Southampton), i te nale-ce do najnowszej fali emigracji. Po raz pierwszy na tak skal do gosowania namawiay polonijne organizacje, od tych biznesowych (Polish Proesionals, Polish City Club), po kluby, organizacje kulturalne, szkoy i kocioy.

Obietnice i zachty Chc pokaza, e co mona robi

i chcie. Niektre spoecznoci, jak np.

liczni w Eneld Turcy, s lepiej zorga-nizowani od nas. Chciabym zachci Polakw do pokazania si i zrobienia czego wsplnymi siami. Potrzeby s ogromne, a ja chc pomaga tu-maczy startujcy w Londynie Marian ukasik. Z kolei pochodzca z Legnicy

Ella (Elbieta) Vine przekonywaa przed wyborami: Na koncie mam mnstwo sukcesw. Kiedy przeprowadziam si z mem w okolice Thurrock, zacz-am zawodowo zbiera fundusze dla hospicjum. W sumie milion funtw. Zaoyam te organizacj pomocy dla imigrantw. Kademu mwiam, jakie s moliwoci pomocy, wikszo-

ci realnie pomogam. Tobie te bd wiedziaa, jak pomc, jeli mnie wy-bierzesz przekonywaa.

W sumie o wyborach lokalnych w Anglii i startujcych w nich Polakach pisali wszyscy, od polonijnych portali i dziennikw, po wp.pl i Gazet Wybor-

cz. A jak przeoyo si to na wyniki?

Wikszo przegraaJak podawa na kilka dni przed wy-

borami PAP, w wyborach w Londynie do gosowania zarejestrowao si 65,5 proc. z uprawnionych Polakw. W po-zostaej czci kraju zainteresowanie raczej nie byo wysze. A nie wszyscy z

Jak Polakom poszo w wyborach?W brytyjskich wyborach samorzdowych startowao ponad stu kandy-datw pochodzcych z Polski. Gdzie udao im si zdoby mandat, a gdzie przegrali z kretesem?

>> Sonia Grodek

tych, ktrzy si zapisali, z prawa gosu skorzystali. Marian ukasik zdoby tyl-ko 113 gosw i przegra z kretesem w swojej dzielnicy Eneld. Ella Vine, ktra przed gosowaniem osobicie odwie-dzia okoo tysica z 4,5 tysicy miesz-kacw Thurrock, rwnie nie zasi-dzie w radzie miejskiej. Wielu polskich kandydatw znalazo si na czwartym czy pitym miejscu w swoim okrgu, jednak tylko trzy pierwsze zapewniay elekcj. Tak byo np. z Kasi Strofowicz, ktra w Farnham (Slough) znalaza si na pitym miejscu, czy Richardem Milczanowskim w Bradford, ktry znalaz si na podium, jednak w jego okrgu tylko kandydat z pierwsze-go miejsca wszed w skad lokalnych wadz.

Ufaj jej Polacy i Brytyjczycy

Jedyn wygran zostaa Joanna Dbrowska, kandydatka partii konser-watywnej na okrg Ealing. Jej rodzina zapucia tu korzenie ju w latach 60., a Dbrowska mieszka na terenie dziel-nicy od 40 lat. Interesuje si gwnie transportem, rdami energii i lotnic-twem. To wanie z rozwizywania naj-bardziej palcych problemw zwiza-nych z drogami jest najszerzej znana. Z tego powodu gosuje na ni nie tylko Polonia, cho i dla niej znajduje czas w kady drugi pitek miesica (oprcz sierpnia) pomidzy 19:30 a 20:30 mo-na odwiedzi j w Ealing Tawn Hall i uczestniczy w spotkaniach w jzyku polskim. Wychowaam si w patrio-tycznym polskim domu i czsto je-d do rodziny i znajomych w Polsce. Skoczyam polsk szko w Londynie z wysz matur. W latach 90. wyje-chaam do Polski na praktyki studenc-kie. Wrciam na Wyspy i dokoczy-am studia ekonomiczno-biznesowe mwi o sobie.

Wszystko w naszych rkach

Czym mona tumaczy sabe wy-niki wikszoci polskich kandydatw w wyborach? Nie tylko pechem i oko-

W

Joanna Dbrowska Fot. Arch. autora Fot. Shutterstock

Niektre spoecznoci, jak np. liczni w Eneld Turcy, s lepiej zorganizowani od nas.

MARIAN UKASIK

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

13 | z wielkiej brytanii

r e k l a m a

Tel: 0121 500 6167 Fax: 0121 500 6284

www.poloniacentrum.co.uk

Wypadek w pracy, drogowy, w miejscu

publicznym?Zgo si do nas

Nasi prawnicy pomog Tobie jeli:

Zostae niesusznie zwolniony Jeste dyskryminowany

Chcesz odwoa si do Trybunau Otrzyma benefity lub odwoa si

od decyzji Ubiega si o obywatelstwo, rezydentur

Potrzebujesz pomocy prawnej 438-450

High Street, West Bromwich

B709LD, United Kingdom

polonia centrum2.indd 1 2013-05-20 13:24:03

licznociami zewntrznymi.

Przede wszystkim warto zauway, e niewiele ponad stu kandydatw polskiego pocho-dzenia na ponad pmilionow spo-eczno, nie jest przesadnie liczn reprezentacj. Wida to szczeglnie w porwnaniu z kandydatami pocho-dzenia indyjskiego czy arabskiego w niektrych dzielnicach Londynu zdo-byli oni wszystkie trzy mandaty, pod-czas gdy Polonia nawet nie zadbaa o wystawienie swojego kandydata. W innych z kolei dzielnicach wybr kan-dydatw pochodzenia polskiego by przytaczajcy np. w Hackney star-towao 21 takich osb, z samej tylko partii konserwatywnej! Mniejszoci, ktre w Wielkiej Brytanii przebywaj od dziesitek lat (a wikszo Polakw w Anglii przyjechaa mimo wszystko w ostatnim dziesicioleciu) dobrze te

wiedz, e nikt nie zadba o ich intere-sy lepiej, ni oni sami. Std silne pro-mowanie swoich kandydatw i dua frekwencja. W tym roku wida byo koncentracj rodowisk polonijnych na tym pierwszym, musimy jednak po-pracowa jeszcze nad tym, by zachci rodakw do uczestniczenia w wybo-rach. Ta starsza migracja czsto nie mwia po angielsku. Z kolei ci, ktrzy nie mieli bariery jzykowej, znali realia polskiej polityki i wydawao im si, e nie mog nic zmieni tumaczy po-wody niewielkiego zaangaowania w polityk Joanna Dbrowska. Wie-dzieli, jak dziaa polityka w Polsce, e jest to zawd niskiego zaufania spo-ecznego, wic nie chcieli mie z tym nic wsplnego wyjania.

Nie tylko polskie nazwisko Warto rwnie pamita, e polskie

nazwisko nie zawsze gwarantuje tro-sk o nasze interesy. Iwona Dbrowska, Richard Milczanowski oraz 32 innych cieszcych si popularnoci kandy-datw pochodzenia polskiego to kan-dydaci partii konserwatywnej, czyli jednej z najgoniej udzielajcych si z postulatami o tym, e naley ogra-niczy migracj do Wielkiej Brytanii z pozostaych krajw Unii.

Warto zauway, e niewiele ponad stu kandydatw pol-skiego pochodzenia na ponad pmilio-now spoeczno, nie jest przesadnie liczn reprezenta-cj.

z wielkiej brytanii | 12

brytyjskich wyborach samorzdow ych do zdobycia byo prawie 5 tysicy mandatw. Wi-

da byo wiksze, ni w poprzednich wyborach, zainteresowanie polskich politykw kandydowaniem. Pojawiay si i nazwiska osb, ktre do Wielkiej Brytanii przyjechay na dugo przed wejciem Polski do Unii Europejskiej (np. Lukas Szlak z Southampton), i te nale-ce do najnowszej fali emigracji. Po raz pierwszy na tak skal do gosowania namawiay polonijne organizacje, od tych biznesowych (Polish Proesionals, Polish City Club), po kluby, organizacje kulturalne, szkoy i kocioy.

Obietnice i zachty Chc pokaza, e co mona robi

i chcie. Niektre spoecznoci, jak np.

liczni w Eneld Turcy, s lepiej zorga-nizowani od nas. Chciabym zachci Polakw do pokazania si i zrobienia czego wsplnymi siami. Potrzeby s ogromne, a ja chc pomaga tu-maczy startujcy w Londynie Marian ukasik. Z kolei pochodzca z Legnicy

Ella (Elbieta) Vine przekonywaa przed wyborami: Na koncie mam mnstwo sukcesw. Kiedy przeprowadziam si z mem w okolice Thurrock, zacz-am zawodowo zbiera fundusze dla hospicjum. W sumie milion funtw. Zaoyam te organizacj pomocy dla imigrantw. Kademu mwiam, jakie s moliwoci pomocy, wikszo-

ci realnie pomogam. Tobie te bd wiedziaa, jak pomc, jeli mnie wy-bierzesz przekonywaa.

W sumie o wyborach lokalnych w Anglii i startujcych w nich Polakach pisali wszyscy, od polonijnych portali i dziennikw, po wp.pl i Gazet Wybor-

cz. A jak przeoyo si to na wyniki?

Wikszo przegraaJak podawa na kilka dni przed wy-

borami PAP, w wyborach w Londynie do gosowania zarejestrowao si 65,5 proc. z uprawnionych Polakw. W po-zostaej czci kraju zainteresowanie raczej nie byo wysze. A nie wszyscy z

Jak Polakom poszo w wyborach?W brytyjskich wyborach samorzdowych startowao ponad stu kandy-datw pochodzcych z Polski. Gdzie udao im si zdoby mandat, a gdzie przegrali z kretesem?

>> Sonia Grodek

tych, ktrzy si zapisali, z prawa gosu skorzystali. Marian ukasik zdoby tyl-ko 113 gosw i przegra z kretesem w swojej dzielnicy Eneld. Ella Vine, ktra przed gosowaniem osobicie odwie-dzia okoo tysica z 4,5 tysicy miesz-kacw Thurrock, rwnie nie zasi-dzie w radzie miejskiej. Wielu polskich kandydatw znalazo si na czwartym czy pitym miejscu w swoim okrgu, jednak tylko trzy pierwsze zapewniay elekcj. Tak byo np. z Kasi Strofowicz, ktra w Farnham (Slough) znalaza si na pitym miejscu, czy Richardem Milczanowskim w Bradford, ktry znalaz si na podium, jednak w jego okrgu tylko kandydat z pierwsze-go miejsca wszed w skad lokalnych wadz.

Ufaj jej Polacy i Brytyjczycy

Jedyn wygran zostaa Joanna Dbrowska, kandydatka partii konser-watywnej na okrg Ealing. Jej rodzina zapucia tu korzenie ju w latach 60., a Dbrowska mieszka na terenie dziel-nicy od 40 lat. Interesuje si gwnie transportem, rdami energii i lotnic-twem. To wanie z rozwizywania naj-bardziej palcych problemw zwiza-nych z drogami jest najszerzej znana. Z tego powodu gosuje na ni nie tylko Polonia, cho i dla niej znajduje czas w kady drugi pitek miesica (oprcz sierpnia) pomidzy 19:30 a 20:30 mo-na odwiedzi j w Ealing Tawn Hall i uczestniczy w spotkaniach w jzyku polskim. Wychowaam si w patrio-tycznym polskim domu i czsto je-d do rodziny i znajomych w Polsce. Skoczyam polsk szko w Londynie z wysz matur. W latach 90. wyje-chaam do Polski na praktyki studenc-kie. Wrciam na Wyspy i dokoczy-am studia ekonomiczno-biznesowe mwi o sobie.

Wszystko w naszych rkach

Czym mona tumaczy sabe wy-niki wikszoci polskich kandydatw w wyborach? Nie tylko pechem i oko-

W

Joanna Dbrowska Fot. Arch. autora Fot. Shutterstock

Niektre spoecznoci, jak np. liczni w Eneld Turcy, s lepiej zorganizowani od nas.

MARIAN UKASIK

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

13 | z wielkiej brytanii

r e k l a m a

Tel: 0121 500 6167 Fax: 0121 500 6284

www.poloniacentrum.co.uk

Wypadek w pracy, drogowy, w miejscu

publicznym?Zgo si do nas

Nasi prawnicy pomog Tobie jeli:

Zostae niesusznie zwolniony Jeste dyskryminowany

Chcesz odwoa si do Trybunau Otrzyma benefity lub odwoa si

od decyzji Ubiega si o obywatelstwo, rezydentur

Potrzebujesz pomocy prawnej 438-450

High Street, West Bromwich

B709LD, United Kingdom

polonia centrum2.indd 1 2013-05-20 13:24:03

licznociami zewntrznymi.

Przede wszystkim warto zauway, e niewiele ponad stu kandydatw polskiego pocho-dzenia na ponad pmilionow spo-eczno, nie jest przesadnie liczn reprezentacj. Wida to szczeglnie w porwnaniu z kandydatami pocho-dzenia indyjskiego czy arabskiego w niektrych dzielnicach Londynu zdo-byli oni wszystkie trzy mandaty, pod-czas gdy Polonia nawet nie zadbaa o wystawienie swojego kandydata. W innych z kolei dzielnicach wybr kan-dydatw pochodzenia polskiego by przytaczajcy np. w Hackney star-towao 21 takich osb, z samej tylko partii konserwatywnej! Mniejszoci, ktre w Wielkiej Brytanii przebywaj od dziesitek lat (a wikszo Polakw w Anglii przyjechaa mimo wszystko w ostatnim dziesicioleciu) dobrze te

wiedz, e nikt nie zadba o ich intere-sy lepiej, ni oni sami. Std silne pro-mowanie swoich kandydatw i dua frekwencja. W tym roku wida byo koncentracj rodowisk polonijnych na tym pierwszym, musimy jednak po-pracowa jeszcze nad tym, by zachci rodakw do uczestniczenia w wybo-rach. Ta starsza migracja czsto nie mwia po angielsku. Z kolei ci, ktrzy nie mieli bariery jzykowej, znali realia polskiej polityki i wydawao im si, e nie mog nic zmieni tumaczy po-wody niewielkiego zaangaowania w polityk Joanna Dbrowska. Wie-dzieli, jak dziaa polityka w Polsce, e jest to zawd niskiego zaufania spo-ecznego, wic nie chcieli mie z tym nic wsplnego wyjania.

Nie tylko polskie nazwisko Warto rwnie pamita, e polskie

nazwisko nie zawsze gwarantuje tro-sk o nasze interesy. Iwona Dbrowska, Richard Milczanowski oraz 32 innych cieszcych si popularnoci kandy-datw pochodzenia polskiego to kan-dydaci partii konserwatywnej, czyli jednej z najgoniej udzielajcych si z postulatami o tym, e naley ogra-niczy migracj do Wielkiej Brytanii z pozostaych krajw Unii.

Warto zauway, e niewiele ponad stu kandydatw pol-skiego pochodzenia na ponad pmilio-now spoeczno, nie jest przesadnie liczn reprezenta-cj.

z wielkiej brytanii | 14

ziaaczka spoeczna, artystka. Agnieszka na brak zaj nie narzeka. Jest wsporganizato-

rem festiwalu Passion for Freedom, wspinicjatork projektu Aspire, czonkiem Polish City Club. W ostat-nim okresie moje ycie nabrao due-go przyspieszenia, nie mam czasu si nudzi mieje si.

Musztra paradna Z jej inicjatywy powsta projekt

Aspire, majcy na celu mobilizacj rodowiska polonijnego w wybo-rach lokalnych i do Parlamentu Eu-ropejskiego, rozwj elity politycznej i budow spoeczestwa obywatel-skiego takie jest oficjalne uzasad-nienie przyznania jej Zotego Krzya Zasugi. Agnieszka odebraa go w Dniu Flagi, z rk prezydenta RP Broni-

sawa Komorowskiego. W Warszawie, w Belwederze.

Przemarsz oddziaw wojsko-wych, musztra paradna, spotkanie z ludmi z rnych stron wiata, ktrzy

na swoim terenie dziaaj na rzecz Polski. Nigdy nie mylaam, e znajd si w tak doborowym towarzystwie przyznaje Agnieszka, przypomi-najc zaoenia projektu Aspire. Po ukoczeniu przez ni Szkoy Liderw w Warszawie pomys akcji majcej na celu pobudzenie Polakw mieszka-jcych w Wielkiej Brytanii do udzia-u w wyborach europarlamentar-nych i lokalnych nabra konkretnych ksztatw.

Jako Polish City Club zorganizowa-limy kampani informacyjn, debaty z kandydatami, spotkania z lokalnymi liderami. Kilka miesicy cikiej pracy przynioso efekty, gdy jak si oka-

zao frekwencja bya wysza ni w poprzednich latach nie ukrywa zado-wolenia Agnieszka, dodajc, e chocia akcja przesza ju do historii, dziaal-no zapocztkowana na tym gruncie najprawdopodobniej bdzie kontynu-owana. Aspire ma sta si organizacj mobilizujc rodakw do angaowa-nia si w ycie publiczne, na szczeblu lokalnym i oglnokrajowym.

My, Polacy mieszkajcy na Wy-spach, musimy interesowa si tym, co

si tu dzieje, musimy by partnerem w dyskusji, wchodzi w dialog z Brytyj-czykami. Owszem, wielu z nas dziaa w rnych organizacjach, ale czsto maj one okrelone prole kultural-ne, branowe, sportowe. Natomiast niepewnie czujemy si na gruncie po-litycznym, dlatego w tym obszarze jest wiele do zrobienia. Przy czym nie cho-dzi o popieranie konkretnych partii, ale o spoeczn aktywno i dbanie o wasne interesy tumaczy Polka Roku 2013.

Rak demokracjiPochodzi z Katowic, od 12 lat miesz-

ka w Londynie. W brytyjskiej stolicy ukoczya sztuki pikne na Wimble-don College of Art, University of Arts London.

Artystyczne zainteresowania miaa od zawsze. Rysuje, maluje, fotografuje. Swoje prace wystawiaa m.in. w Londy-nie i Paryu, a jednym z cenniejszych osigni jest wyrnienie, jakie otrzy-

W pasji wolnoci

To bya podniosa chwila, nie przypuszczaam, e potra wzrusza si tak szybko mwi Agnieszka Koek, wspominajc uroczysto, podczas ktrej zostaa odznaczona Zotym Krzy-em Zasugi. Po ubiegorocznym tytule Polki Roku w Wielkiej Brytanii, to kolejne wyrnie-nie w jej kolekcji.

Agnieszka na brak zaj nie narzeka Fot. Arch. autora

D

>> Dariusz Dzikowski

My, Polacy mieszkajcy w UK, musimy interesowa si tym, co si tu dzieje

AGNIESZKA KOEK

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

Czekamy na Twj komentarz

maa na wystawie pokonkursowej Na-tional Open Art Competition w 2011 r.

Tematy, ktre porusza w swojej twrczoci, dotycz gwnie ko-biet oraz otaczajcej nas rzeczy-wistoci. Koresponduje to z festi-walem Passion for Freedom, ktry

zainicjowaa z grup przyjaci w 2009 r.

Agnieszka wraca wspomnieniami do wydarze sprzed piciu lat. Tum ludzi, demonstracja przeciwko szaria-towi przed siedzib brytyjskiego pre-miera. Znalaza si tam przypadkowo, zaproszona przez koleank.

W pewnym momencie zostalimy werbalnie zaatakowani przez m-czyzn z czarnymi transparentami di-hadu i zakrytymi twarzami. Krzyczeli, e demokracja to rak, a szariat bdzie rzdzi wiatem. Ludzie przygldali si temu bezwiednie, a policja legity-mowaa i zatrzymywaa nas, a nie ich. Wtedy pomylaam, e nie jest dobrze i postanowiam, e musz dziaa wspomina.

Tematy tabuPokosiem tego postanowienia

bya organizacja festiwalu Passion for Freedom. Jego ide jest prezentowa-nie twrczoci artystw walczcych o wolno nierzadko przeladowanych w swoich krajach i odpowied na trzy pytania: Czym jest wolno? Jak atwo j straci? Jak trudno odzyska?

Tematw tabu nie brakuje. Przy-musowe maestwa, zabjstwa ho-norowe, amanie praw kobiet pod

przykrywk rnic kulturowych... wylicza pomysodawczyni festiwalu Camilla Forest, podkrelajc, e artyci coraz czciej wskazuj na brak wol-noci nie tylko na Dalekim Wschodzie czy w Afryce, ale rwnie w Europie. Cz z nich w obawie przed przela-

dowaniami wystawia swoje prace pod pseudonimami, inni nie chc pokazy-wa twarzy.

Mimo to Passion for Freedom okaza si strzaem w dziesitk, od poczt-ku napywao wicej propozycji, ni organizatorzy byli w stanie wystawi. Widzowie mogli zobaczy ca gam twrczoci obrazy, grafiki, rzeby, fotograe, instalacje, lmy A take uczestniczy w spotkaniach z ciekawy-mi ludmi.

W cigu piciu lat w tej corocznej im-prezie uczestniczyo kilkuset artystw z caego wiata. W tym roku festiwal odbdzie si w dniach 5-15 listopada w Embassy Tea Gallery, galerii pooonej w centrum Londynu, w pobliu Tate Modern.

Co roku widzimy jak wolno jest zabierana maymi kawakami. Artyci i ich przestrze wypowiedzi syste-matycznie si zawa, ale ci odwani, ktrzy pozostali na placu boju, s co-raz bardziej bezkompromisowi. Ludzi sztuki zawsze ciko byo upoprawni i upolityczni podkrela Agnieszka.

Festiwal Passion for Freedom zyskuje coraz wiksz popularno Fot. Arch. autora

15 | z wielkiej brytanii

z wielkiej brytanii | 14

ziaaczka spoeczna, artystka. Agnieszka na brak zaj nie narzeka. Jest wsporganizato-

rem festiwalu Passion for Freedom, wspinicjatork projektu Aspire, czonkiem Polish City Club. W ostat-nim okresie moje ycie nabrao due-go przyspieszenia, nie mam czasu si nudzi mieje si.

Musztra paradna Z jej inicjatywy powsta projekt

Aspire, majcy na celu mobilizacj rodowiska polonijnego w wybo-rach lokalnych i do Parlamentu Eu-ropejskiego, rozwj elity politycznej i budow spoeczestwa obywatel-skiego takie jest oficjalne uzasad-nienie przyznania jej Zotego Krzya Zasugi. Agnieszka odebraa go w Dniu Flagi, z rk prezydenta RP Broni-

sawa Komorowskiego. W Warszawie, w Belwederze.

Przemarsz oddziaw wojsko-wych, musztra paradna, spotkanie z ludmi z rnych stron wiata, ktrzy

na swoim terenie dziaaj na rzecz Polski. Nigdy nie mylaam, e znajd si w tak doborowym towarzystwie przyznaje Agnieszka, przypomi-najc zaoenia projektu Aspire. Po ukoczeniu przez ni Szkoy Liderw w Warszawie pomys akcji majcej na celu pobudzenie Polakw mieszka-jcych w Wielkiej Brytanii do udzia-u w wyborach europarlamentar-nych i lokalnych nabra konkretnych ksztatw.

Jako Polish City Club zorganizowa-limy kampani informacyjn, debaty z kandydatami, spotkania z lokalnymi liderami. Kilka miesicy cikiej pracy przynioso efekty, gdy jak si oka-

zao frekwencja bya wysza ni w poprzednich latach nie ukrywa zado-wolenia Agnieszka, dodajc, e chocia akcja przesza ju do historii, dziaal-no zapocztkowana na tym gruncie najprawdopodobniej bdzie kontynu-owana. Aspire ma sta si organizacj mobilizujc rodakw do angaowa-nia si w ycie publiczne, na szczeblu lokalnym i oglnokrajowym.

My, Polacy mieszkajcy na Wy-spach, musimy interesowa si tym, co

si tu dzieje, musimy by partnerem w dyskusji, wchodzi w dialog z Brytyj-czykami. Owszem, wielu z nas dziaa w rnych organizacjach, ale czsto maj one okrelone prole kultural-ne, branowe, sportowe. Natomiast niepewnie czujemy si na gruncie po-litycznym, dlatego w tym obszarze jest wiele do zrobienia. Przy czym nie cho-dzi o popieranie konkretnych partii, ale o spoeczn aktywno i dbanie o wasne interesy tumaczy Polka Roku 2013.

Rak demokracjiPochodzi z Katowic, od 12 lat miesz-

ka w Londynie. W brytyjskiej stolicy ukoczya sztuki pikne na Wimble-don College of Art, University of Arts London.

Artystyczne zainteresowania miaa od zawsze. Rysuje, maluje, fotografuje. Swoje prace wystawiaa m.in. w Londy-nie i Paryu, a jednym z cenniejszych osigni jest wyrnienie, jakie otrzy-

W pasji wolnoci

To bya podniosa chwila, nie przypuszczaam, e potra wzrusza si tak szybko mwi Agnieszka Koek, wspominajc uroczysto, podczas ktrej zostaa odznaczona Zotym Krzy-em Zasugi. Po ubiegorocznym tytule Polki Roku w Wielkiej Brytanii, to kolejne wyrnie-nie w jej kolekcji.

Agnieszka na brak zaj nie narzeka Fot. Arch. autora

D

>> Dariusz Dzikowski

My, Polacy mieszkajcy w UK, musimy interesowa si tym, co si tu dzieje

AGNIESZKA KOEK

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

Czekamy na Twj komentarz

maa na wystawie pokonkursowej Na-tional Open Art Competition w 2011 r.

Tematy, ktre porusza w swojej twrczoci, dotycz gwnie ko-biet oraz otaczajcej nas rzeczy-wistoci. Koresponduje to z festi-walem Passion for Freedom, ktry

zainicjowaa z grup przyjaci w 2009 r.

Agnieszka wraca wspomnieniami do wydarze sprzed piciu lat. Tum ludzi, demonstracja przeciwko szaria-towi przed siedzib brytyjskiego pre-miera. Znalaza si tam przypadkowo, zaproszona przez koleank.

W pewnym momencie zostalimy werbalnie zaatakowani przez m-czyzn z czarnymi transparentami di-hadu i zakrytymi twarzami. Krzyczeli, e demokracja to rak, a szariat bdzie rzdzi wiatem. Ludzie przygldali si temu bezwiednie, a policja legity-mowaa i zatrzymywaa nas, a nie ich. Wtedy pomylaam, e nie jest dobrze i postanowiam, e musz dziaa wspomina.

Tematy tabuPokosiem tego postanowienia

bya organizacja festiwalu Passion for Freedom. Jego ide jest prezentowa-nie twrczoci artystw walczcych o wolno nierzadko przeladowanych w swoich krajach i odpowied na trzy pytania: Czym jest wolno? Jak atwo j straci? Jak trudno odzyska?

Tematw tabu nie brakuje. Przy-musowe maestwa, zabjstwa ho-norowe, amanie praw kobiet pod

przykrywk rnic kulturowych... wylicza pomysodawczyni festiwalu Camilla Forest, podkrelajc, e artyci coraz czciej wskazuj na brak wol-noci nie tylko na Dalekim Wschodzie czy w Afryce, ale rwnie w Europie. Cz z nich w obawie przed przela-

dowaniami wystawia swoje prace pod pseudonimami, inni nie chc pokazy-wa twarzy.

Mimo to Passion for Freedom okaza si strzaem w dziesitk, od poczt-ku napywao wicej propozycji, ni organizatorzy byli w stanie wystawi. Widzowie mogli zobaczy ca gam twrczoci obrazy, grafiki, rzeby, fotograe, instalacje, lmy A take uczestniczy w spotkaniach z ciekawy-mi ludmi.

W cigu piciu lat w tej corocznej im-prezie uczestniczyo kilkuset artystw z caego wiata. W tym roku festiwal odbdzie si w dniach 5-15 listopada w Embassy Tea Gallery, galerii pooonej w centrum Londynu, w pobliu Tate Modern.

Co roku widzimy jak wolno jest zabierana maymi kawakami. Artyci i ich przestrze wypowiedzi syste-matycznie si zawa, ale ci odwani, ktrzy pozostali na placu boju, s co-raz bardziej bezkompromisowi. Ludzi sztuki zawsze ciko byo upoprawni i upolityczni podkrela Agnieszka.

Festiwal Passion for Freedom zyskuje coraz wiksz popularno Fot. Arch. autora

15 | z wielkiej brytanii

ce Monika Richardson: ycie u boku obcokrajowca jest yciem na banicji. Albo jedno ma dyskomfort, albo drugie, zaley, gdzie decydujecie si mieszka.

Z wolna pokocha urekNajwiksze rnice na co dzie mo-

na zauway w kulinariach. Musz si przyzna, e tpi brytyjskie nawyki ma odnonie jedzenia mwi Alek-sandra, ktra mieszka w Londynie od siedmiu lat. Uwaam, e jedzc na nia-danie codziennie bekon, smaone jajka, biay chleb i fasol mona si wykoczy. Z kolei gdy jedziemy do domu, w Polsce fakt, e m pije herbat z mlekiem wci wzbudza sensacj przypomina sobie i zdradza, e w drug stron dziaa to zu-penie inaczej. Najpierw byo mnstwo

krzyku, e ogrki kiszone s popsute, a urek to

mka z wod; szyb-ko jednak mj

m, jak i jego znajomi i ro-dzina zakochali si w naszych p o t r a w a c h

wspomina.

Stop wizytomJej koleanka Monika,

rwnie ona Brytyjczyka, za-uwaa, e inaczej przyjmujemy

goci. Polacy odwiedzaj si czasem nawet bez zapowiedzi,

ot tak, by razem posie-dzie. Gdy kto

dzwoni i

mwi, e zaraz przyjedzie, automa-tycznie mwimy dobrze. Brytyjczy-cy musz to wszystko przemyle. Te niespodziewane wizyty na pewno na pocztku byy w naszym przypadku trudne zauwaa. Wedug Aleksandry podejcie rodziny do jej ma zaley od perspektywy. W Polsce traktuj go jak przybysza z obcej planety. Ale gdy pojechalimy ca rodzin do Taj-landii, nagle okaza si by swj na tle Azjatw i ludzi z caego wiata jego herbata z mlekiem okazaa si by zu-penie zwyczajna opowiada.

O problemach kulinarnych na linii Anglia-Polska opowiada w jednym z wywiadw mieszkajcy tu z polsk on John Porter. Nie lubi wigilijnych potraw, czekam tylko do nastpnego dnia, by mc zje co normalnego. Pozostaje mi w wita je chleb i i pi wdk mwi Porter.

Nie s zazdroniWikszo Brytyjczykw zakochuje

si wic w polskiej kuchni. Tymczasem dua cz Polek w zwizku z Anglika-mi przyznaje, e przejy brytyjski luz i indywidualizm. Pochodz z maej miejscowoci, w ktrej kady o kadym wszystko wie, ludzie duo plotkuj i trudno sobie pozwoli na szalestwa opowiada Karolina z woj. Opolskie-go, mieszkanka miasteczka w pobliu Leeds. Podoba mi si, e tu do odro-biny ekstrawagancji ma prawo kady, niewane czy staruszek, czy dziecko. A ssiedzi autentycznie gratulowali nam, gdy kupilimy nowe auto, a nie podli-czali wydatki zauwaa.

Nie tylko piknePrawie 70 proc. polsko-brytyjskich

maestw zawieranych w Wielkiej Brytanii to zwizki Polki z Brytyjczy-

kiem, a media chtnie pisz o uro-dzie i tradycyjnych wartociach

naszych rodaczek. Polki jednak coraz czciej buntuj si

przeciwko temu wizerun-kowi, typowemu choby

dla naszego ostatniego wystpu na Eurowizji, z

ktrego mona byo zapamita gw-nie due biusty i krajobrazy jak z XI-

z wielkiej brytanii | 16

zciej ni Polacy, to Polki znajduj partnera z Wielkiej Brytanii ta-kie maestwa znamy

choby z mediw. John Porter i Anita Lipnicka, Monika Richardson i jej ju byy m, a take komik Kevin Aiston z on Mariann. Internet peen jest pyta od Brytyjczykw enicych si z Polk: jakie s formalnoci? Jak wyglda ycie w Polce? Jak wyglda polski lub?

Gwnie Polki Mamy mnstwo polskich zna-

jomych, ale poza nami nie znam ani jednej innej pary polsko-brytyjskiej, w ktrej to mczyzna jest Polakiem mwi 22-letnia Hannah Davy. Myl, e moe chodzi o pienidze. Duo pol-skich dziewczyn przyjeda tu, majc mao pienidzy i jeli s adne, nietrud-no im znale bogatego Anglika wy-jania. Tymczasem wielu m-czyzn, ktrzy przyjedaj nie mwi za dobrze po angielsku, a pracujc na budowie lub w innych niskoopaca-nych miejscach nie maj za duych szans na poznanie ony. Hannah jest kelnerk, a jej m Filip pracuje w marketingu. Na pocztku

zdziwiem si, jak wiele mamy wsplne-go mwi. Mamy takie samo poczu-cie humoru. Potra mnie rozmieszy. Hannie natomiast bardzo si podoba to, e polscy mczyni s zorientowani na rodzin i szybko, i na dugo si wi. Anglicy maj z tym problem tumaczy. Zauwayli to nawet naukowcy z Uni-wersytetu Jagielloskiego. Olivia Atfort z Polskiego Orodka Naukowego pisze: Nie jest rzadkoci, e w Polsce kilka pokole mieszka pod jednym dachem. Dla Anglika to moe by dowiadcze-nie klaustrofobiczne. Do tego w Polsce dominuje konserwatyzm, szczeglnie wrd starszego pokolenia. To moe by przyczyn napi, Brytyjczycy cz-sto s mniej religijni i bardziej liberalni, by moe nie bd chcieli chrzci dziec-ka czy i co niedziel do kocioa, w soce i w deszcz. Wspomina o trudnociach stojcych przed polsko-brytyjskimi parami.

O napiciach pisze te w swojej ksi-

Kulturowy miszmasz pod jednym dachemPolsko-brytyjskie maestwa jak si dogaduj? O co najczciej tocz spory? Jak wyglda ich codzienne ycie i co przejmuj z tradycji polskiej, a co z brytyjskiej?

C

>> Sonia Grodek

Anita Lipnicka i John Porter

Fot. A

genc

ja BE

&W

13 czerwca 2014

Paginki_do_pdfa.indd 1 2014-06-04 11:10:37

XX xxxxx 2011

17 | z wielkiej brytanii

Wydawca magazynu polonijnego Goniec Po