Eğitim Bilimleri PROGRAM GELİŞTİRME Önce biz sorduk 80 Soruda SORU 2 1 0 8 kpss Sınıf Yönetimi Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı 64 Konu Anlatımı Pratik Bilgiler Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları Çıkmış Sorular ve Açıklamaları Güncellenmiş Yeni Baskı
74
Embed
Güncellenmi Yeni Baskı Eğitim Bilimleri PROGRAM GELİTİRMEpegem.net/dosyalar/dokuman/1372017185723pdf 1 - TANITIM.pdf · ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI ISBN 978-605-318-853-7
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Eğitim Bilimleri
PROGRAMGELİŞTİRME
Öncebiz sorduk
80 Soruda
SORU
2 10 8
kpss
Sınıf YönetimiÖğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı
64
Konu Anlatımı
Pratik Bilgiler
Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları
GüncellenmişYeni
Baskı
Komisyon
KPSS PROGRAM GELİŞTİRMESINIF YÖNETİMİ
ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI
ISBN 978-605-318-853-7
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
Elinizdeki kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Program Geliştirme, Sınıf Yönetimi ve Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı” kapsamındaki yaklaşık 14 soruyu etkili bir şekilde çözebilme-niz amacıyla hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getiril-miş olup;
Program Geliştirme:
■ Eğitim İle İlgili Temel Kavramlar,■ Türk Eğitim Sistemi,■ Eğitimde Program Kavramı ve Program Türleri,■ Program Geliştirme ve Program Geliştirmenin Kuramsal Temelleri,■ Program Geliştirme Yaklaşım, Model ve Tasarımları,■ Program Tasarısının Hazırlanması,■ Programın Denenmesi Değerlendirilmesi Programa Süreklilik Kazandırılması,■ Program Geliştirmede Yeni Anlayışlar ve Yönelimler ve■ Eğitim Öğretimde Planlama bölümlerinden oluşmaktadır.
Sınıf Yönetimi:
Sınıf Yönetiminin Boyutları
Sınıfın Fiziksel Düzenlemesi, Sınıfın Yapısal Özellikleri
Sınıf Yönetimi Modelleri, Disiplin Yaklaşımları ve Disiplin Modelleri
Sınıf İçi İletişim, Öğretmen ve Öğrenci Tipleri
Sınıf Yönetiminde Davranış Yönetimi bölümlerinden oluşmaktadır.
Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı:
Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı
Araç Gereçlerin Eğitimdeki Yeri Materyal Tasarımı ve Öğretim Modelleri
Öğretim Materyallerini Değerlendirme bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekil-de ele alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somutlaştırılmasına ve tablolarla akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.
Her ünitenin sonunda;
■ çözümlü test,■ cevaplı test ve■ çıkmış sorulara;yer verilmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşları-mıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerine teşek-kürü bir borç biliriz.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve öne-rileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda ba-şarılar.
Komisyon
PROGRAM GELİŞTİRME
1. BÖLÜMEğitimle İlgili
Temel Kavramlar
EĞİTİM .................................................................... 4Eğitim Türleri ......................................................5
EĞİTİM-KÜLTÜR İLİŞKİSİ ....................................... 8BİR SİSTEM OLARAK EĞİTİM .............................. 9EĞİTİMİN İŞLEVLERİ ........................................... 11ÇÖZÜMLÜ TEST ...................................................12ÇÖZÜMLER ..........................................................14CEVAPLI TEST ....................................................15ÇIKMIŞ SORULAR ................................................18
İnsan deneyimi okuldan öğrendikleri ile yaşamdan öğrendiklerinin toplamıdır.
2012
2011
2010
2010-2
2009
2008
2007
2006
2005-
6
1
-
-
1
1
1
-
1
-1
2013
20142015
-2016
-2017
KAVRAM HARİTASI
Formal Eğitim
Kültür
Girdi
Açık Sistem
Toplusal İşlevler
Bireysel İşlevler
Ekonomik İşlevler
Felsefi İşlevler
Psikolojik İşlevler
Gizil İşlevler
Siyasal İşlevler
İşlem
Yarı Açık Sistem
Çıktı
Kapalı Sistem
Dönüt
Birey
İnformal Eğitim
Kültürleme
Kültürlenme
Kültürleşme
Yaşantı
DavranışKasıtlı İstendik
Süreç
Eğitim
Eğitim Türleri
Eğitim - Kültürİlişkisi
Bir Sistem Olarak Eğitim
Eğitimin İşlevleri
Yaygın Eğitim
Gelişigüzel Kültürleme
Zoraki Kültürleme
Örgün Eğitim
Kasıtlı Kültürleme
Bölüm Öncesi
Bu bölümde eğitim ve program geliştirme ile
ilgili temel kavramlar üzerinde durulacaktır.
Eğitimle ilgili temel kavramlar açıklanacak ve
bunların eğitim programı ile ilişkisi tartışıla-
caktır. Eğitimin tanımındaki birey, yaşantı, ka-
sıtlı, istendik gibi kritik kavramlar ele alınacak,
eğitim türleri, eğitim-kültür, eğitim-iletişim,
eğitim-sistem ilişkileri üzerinde durulacaktır.
Temel kavramların iyi anlaşılması diğer bölüm-
lerin anlaşılmasını kolaylaştırıcı olması yanında
hemen hemen her yıl bir soru potansiyeli taşıdığı
da unutulmamalıdır.
“Akıllı kadınlar, nitelikli eğitim görmüş, eğitimle birlikte yüksek kültür edin-
miş, uygarlığın koşullarına ayak uydurabilen erkeklerle evlenmeyi yeğlerler.
Erkeklerin seçimi de genellikle aynı yöndedir. Akıllı anne babalar da kendile-
rine iyi eğitim görmüş, düşünebilen, seçebilen, üretebilen, sonuçta kendile-
rini anlayabilen ve anlaşabilecekleri gelinler ve damatlar almaktan yanadır.
Eğitim görmek öncelikle, insan olmayı sağlayan eylemdir; eğitim, kişiyi in-
san yapan süreçtir. Eğitim, bireyin ailesinin ve resmî eğitim kurumlarının
birlikte yürüttüğü ortak bir çalışmadır ve zor bir iştir. Zor olduğu için de ürü-
nü çok değerlidir. Birey, toplum içinde nasıl davranacağını, kimlerle hangi
ilişkilere gireceğini, toplumsal rolünü ve amaçlarını hem ailesinden hem de
okuldan aldığı bilgilerle öğrenirken bir yandan da öğrendiklerini uygular.”
“Eğitimle İnsan Olmak” yazısından (http://www.idofrm.org/rehberlik-kisisel-gelisim/87749-quotegitimle-insan-
olmakquot.html)
YAŞAMDAN
EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
1. BÖLÜM
4
EĞİTİM
Eğitim; bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yo-luyla, kasıtlı olarak istendik davranış değişikliği mey-dana getirme sürecidir (Ertürk, 1977).
Tanımda geçen kritik kavramlar
Eğitim;
Yaşam boyu devam eden bir süreçtir.
Davranışlarda değişiklik meydana getirir.
Davranış değişiklikleri yaşantı yoluyla gerçekleş-mektedir.
Bu değişikliklerin istendik (beklentilere ve he-deflere uygun) olması istenir ve beklenir; ancak istenmedik davranışlar da oluşabilir.
Eğitim kasıtlı (planlı ve programlı) olabileceği gibi gelişigüzel de olabilir. Kasıtlı olarak yapılan eğitime formal, gelişigüzel gerçekleşen eğitime informal eğitim denilir.
Eğitim, bireyi kültürleme sürecidir.
Okullardaki öğrenmelerle sınırlı değildir.
Birey
Süreç
Eğitimin tanımında altı çizilecek kavramlar; “kendi yaşantıları yoluyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik dav-ranış değişikliği” ve “süreç”tir.
Kendi yaşantısı yoluyla: Öğrenci merkezliliğe ve yaparak yaşayarak öğrenmeye işaret eden bir kavramdır.
Kasıtlı olarak: Eğitim-öğretim etkinliklerinin planlı ve programlı yapılması gerekliliğine işaret eder.
İstendik: Eğitimin bireyin, toplumun ve konu alanı-nın ve hatta doğanın beklenti, ihtiyaç ve özellikle-rine uygun hedeflere yönelik olmasına işaret eder.
Eğitim programları eğitimi kasıtlı, planlı ve dü-zenli hâle getirir.
Not
KPSS’de Çıkmış SoruEğitim, bireyin davranışında yaşantıları yoluyla istendik değişmeler oluşturma sürecidir.
Bu tanımda, “istendik” sözcüğü ile anlatılmak istenen temel koşul aşağıdakilerden hangisidir?A) Eğitimin hedefleriyle ilgili olma
Çözüm: “İstendik değişmeler”den kasıt eğitimin hedefleri ile ilgilidir. Eğitim hedefleri, bireylere kazandırılacak isten-dik nitelikteki bilgi, beceri, tutum ve alışkanlıkları tanımlar. Cevap A
5
Eğitim Türleri
Okullarda ya da kurumlarda belli bir plan ve program çerçevesinde gerçekleştirilen eği-timdir.
Amaçlıdır.
Önceden hazırlanan bir program çerçeve-sinde planlı olarak yapılır.
Öğretim yoluyla gerçekleştirilir.
Eğitim süreci öğretmen tarafından planlanır, uygulanır ve izlenir.
Özel ve kontrollü bir çevrede ya da ortamda yürütülür.
Yapılandırılmış ve sınırlandırılmış zaman dilimlerinde (bir ders saati, bir öğretim döne-mi, öğrenim süresi gibi) yapılır.
Sürecin belli aşamalarında ve sonunda de-ğerlendirilir.
Formal eğitim, örgün ve yaygın eğitim ku-rumlarında yapılır.
Formal Eğitim (Kasıtlı Eğitim)
Anah
tar Kavramlar
Amaçlı, İstendik sonuçlara dönük
Plan/program, Öğretim
Özel öğrenme ortamı
Yapılandırılmış
Örgün ve yaygın iki biçimde
anahtar KAVRAMLAR
Bireylerin yaşama atılmadan, iş ve meslek kollarında çalışmadan önce okul ya da okul niteliği taşıyan yerlerde, genel ve özel bilgi, beceriler bakımından yetişmelerini sağlamak amacıyla belirli yasalara göre düzenlenen eğitimdir.
Belli yaş gruplarına göre düzenlenir. Öğrenci grubu, yaş ve hazır oluş bakımından aşağı yukarı homojen yapıdadır.
Belli eğitim programları çerçevesinde yürü-tülür.
Aşamalı ve kademelidir. Örgün eğitim kurum-ları arası geçişler bir önceki örgün eğitim ku-rumundaki öğrenim süresini başarıyla tamam-lamaya bağlıdır. Örgün eğitim kurumları okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğ-retim kurumları olarak yapılandırılmıştır.
Her örgün eğitim kurumunun temel görevi bi-reyleri hayata ve bir üst örgün eğitim kurumu-na hazırlamaktır. Bazı örgün eğitim kurum-ları temel bilgi ve becerilerin kazanılmasına ve gelişimin desteklenmesine odaklanırken (okul öncesi ve ilkokul, ortaokul kurumları gibi), bazıları da iş ve meslek kollarında ça-lışmadan önce gerekli mesleki becerileri ka-zandırıcı hizmet öncesi eğitim vermektedir.
Örgün Eğitim
Eğitim Bilimleri
ÖĞRETİM İLKEve
YÖNTEMLERİ
Öncebiz sorduk
80 Soruda
SORU
2 10 8
kpss
64
Konu Anlatımı
Pratik Bilgiler
Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları
GüncellenmişYeni
Baskı
Komisyon
KPSS ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
ISBN 978-605-318-853-7
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Öğretim İlke ve Yöntemleri” kapsamındaki yaklaşık 21 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;
Eğitimle İlgili Temel Kavramlar, Öğretim İlkeleri ve Öğretim Stratejileri,
Öğrenme Stratejileri, Öğrenme Stilleri ve Üst Düzey Zihinsel Beceriler
bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alın-masına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somut-laştırılmasına ve tablolarda akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.
Her ünitenin sonunda,
özet, çözümlü test, cevaplı test ve çıkmış sorulara;
yer verilmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanları ile öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerile-riniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.
1. BÖLÜMEğitimle İlgili Temel
Kavramlar, Öğretim İlkeleri ve Öğretim Stratejileri
ÖĞRETME - ÖĞRENME SÜRECİNDE TEMEL KAVRAMLAR ����������������������������������������������������������� 4
1� Yaklaşım/Model ������������������������������������������������ 42� Strateji �������������������������������������������������������������� 43� Yöntem ������������������������������������������������������������� 44� Teknik ��������������������������������������������������������������� 45� Taktik ���������������������������������������������������������������� 4
EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR, ÖĞRETİM İLKELERİ VE ÖĞRETİM STRATEJİLERİ
➢ EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
➢ ÖĞRETİM İLKELERİ
➢ ÖĞRETİM STRATEJİLERİ
“Ne kadar bilirsen bil, anlatabildiklerin karşındakinin anlayabileceği kadardır.”MEVLÂNÂ
20152016
2017
2012
2011
2010
2010-2
2009
2008
2007
2006
20052
2
3
2
1
1
2
2
2
22
2
4
32013
2014
KAVRAM HARİTASI
Strateji
Taktik
Yöntem
Teknik
Yaklaşım/Model
Temel Kavramlar
Öğrenciye Görelik
Bilinenden Bilinmeyene
Bilgi ve Becerinin Güvence
Altına Alınması
Somuttan Soyuta
Yakından Uzağa
Kolaydan Zora
Açıklık
EkonomiklikGüncellik (Aktüalite)
Bütünlük
Etkin Katılım
Sosyallik
Hedefe Uygunluk
Hayatilik (Yaşama Yakınlık)
Öğretim İlkeleri
Sunuş (Ausubel)
Buluş (Bruner)
Araştırma-İnceleme(John Dewey)
Öğretim Stratejileri
Bölüm Öncesi
Bu bölümde öğrenme-öğretme sürecinde kullanılan
yaklaşım, strateji, yöntem, teknik ve taktik gibi temel
kavramların, öğretim ilkeleri ve öğretim stratejileri-
nin öğretimi amaçlanmıştır. Öğretim ilkeleri “hedef
ve kazanımlara ulaştıran, doğruluğu bilimsel olarak
kanıtlanmış, her yaş ve düzey için genel kabul görmüş
öğretim sürecini düzenleme uygulamaları” olarak
tanımlanmaktadır. Bu özellikleri açısından hemen
hemen her yıl bu konudan soru gelmektedir. Öğretim
ilkeleri ile ilgili sorular genellikle öğrenme-öğretme
sürecinde yapılan uygulama örneklerinden sorulmak-
tadır. Öğretim stratejileri hedef ve kazanımlara ulaş-
mada kullanılan en genel yol alarak açıklanmaktadır.
Ayrıca öğretim stratejisi, seçilecek öğretim yöntem
ve tekniklerin belirlenmesinde etkili rol oynayan genel
bir belirleyicidir. Bu konudan da hemen hemen her yıl
soru gelmektedir. Öğretim stratejileriyle ilgili sorular
ağırlıklı olarak stratejilerin uygulanış adımlarından
gelmektedir. Bu yüzden öğretim stratejilerinin nasıl
uygulandığını bilmek önemlidir.
Abaküsle öğrenir bizim ülkenin çocukları sayma sayılarını, basit toplama ve çıkarma işlem-
lerini. Köylük yerde çocukların abaküsü olmaz sanmayın. Nohut, fasulye, fındık. Yapılan
tarıma göre değişse de buralarda organik abaküs kullanılır anlayacağınız. Çünkü ilkokul
birinci sınıf çocukları somut işlemler dönemindedir. Önce somut, sonra soyut öğrenme-
yi tercih ederler; ki eğitimde çocukların düzeyi, ilgisi, yeteneği ve ihtiyaçlarıdır asıl olan.
Bildiklerinden başlarsanız öğretmeye güven kazanıp bilmediklerini daha rahat öğrenirler.
Yakından başlarsın gezmeye, görmeye, öğrenmeye ve sevmeye. Sonra sıra uzaklara gelir.
Uzakları bilmek için önce yakını görmek gerekir neticede. Her insan kolay işleri yapar ve
yapmak başarma duygusu oluşturur. Bu yüzden zordan öğretmeye başlamaz öğretmenler.
Hiç bilgisi olmayana bir şeyleri buldurmak zordur aslında. Şarkıda dediği gibi “öğretmen
öğretir alfabeyi” ve birçok başka bilgiyi. Bunu yaparken örnekler verir, anlaşılır dilde konu-
şur. Bir bilgiyi sunarken açık ve anlaşılır olmak önemlidir. Yoksa senin anlattığın değildir
mühim olan, karşındakinin ne anladığıdır. Eğitimde bazen sezgisel yollarla ulaşır çocuklar
neticeye kimi zaman da bilimsel yollarla. Yani bazen sezerek bulurlar bazen de araştırarak.
Buluş yoluyla öğrenmede sezgisel yolla çözülecek problemler vardır, araştırma inceleme
de bilimsel yolla çözülecek problemler. Sunuş yolunda ise “no problem.” Ama nasıl öğre-
tirse öğretsin öğretmen, öğrencileri dersin işlenişine dâhil etmelidir. Planlı çalışmayı ve en
kısa zamanda az para harcayarak hedefe ulaşma becerisi kazandırılmalıdır çocuklara. Sa-
dece zihne değil, çocukların tüm yönlerinin gelişimine odaklanmalıdır öğretmenler. Güncel
bilgilerle olup bitenin farkına vardırılmalıdır çocuklar. Bihaber yaşamak iyi değildir çünkü
eğitim hayatın ta kendisidir. Gerçek yaşamda ne kadar işe yararsa öğrenilenler o kadar
işlevsel olur.
YAŞAMDAN
TEMEL KAVRAMLAR, ÖĞRETİM İLKELERİ ve
ÖĞRETİM STRATEJİLERİ
1. BÖLÜM
4
ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİNDE
TEMEL KAVRAMLAR
1. Yaklaşım/Model: Öğretimin temelini oluşturan temel felsefeyi açıklayan genel bir bakış açısıdır. Yaklaşım/model öğretimin nasıl olması gerektiği hakkında öğrenme kuramlarını temele alarak ge-nel görüş bildirir. Öğretim yaklaşımlarının sayısı oldukça fazladır. Örneğin; yapılandırmacılık, tam öğrenme, işbirliğine dayalı öğrenme ve yaşam boyu öğrenme birer yaklaşımdır.
2. Strateji: Amaçlara ulaşmayı sağlayan ve öğren-me ve öğretim yönteminin seçimine yön veren genel bir plan ve tasarımdır. Öğretim stratejisi bir yandan işlenecek dersin genel bir çerçevesini çi-zerken bir yandan da ders esnasında öğretmen ve öğrencilerin rollerini belirler. Öğretim stratejileri üç tanedir; Sunuş yoluyla öğretim, buluş yoluyla öğretim ve araştırma-inceleme yoluyla öğretim.
3. Yöntem: Amaçlara ulaşmak için bilinçli olarak se-çilen ve izlenen düzenli yoldur. Öğrenme ünitesi-nin hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla öğretim stratejisine uygun şekilde kullanılan bir öğretme yoludur. Öğretim yöntemleri beş tanedir: Anlatım, tartışma, örnek olay, problem çözme ve gösterip-yaptırma.
4. Teknik: Bir öğretme yöntemini uygulamaya koy-ma biçimi ya da sınıf içinde yapılan işlemlerin bütünüdür. Teknikler, öğretme biçimini ve yönte-mini uygulamaktır. Öğretim tekniklerinin sayısı çok fazladır. Çünkü dersi farklı tekniklerle işlemek önemlidir. Örneğin; istasyon, soru-cevap, görüş geliştirme, drama, benzetim ve beyin fırtınası bi-rer tekniktir.
5. Taktik: Sınıfta belirli bir konu işlenirken geçen bir kavram ya da ilkenin ne olduğuna ilişkin sorulan soruyu yanıtlarken seçilen kısa yoldur. Çevre ko-şulları üzerine kurulmuş planlı, ayrıntılı ve özel bir eylem planıdır. Örneğin, öğrencilerinin düşünme becerilerini geliştirmek isteyen bir öğretmenin be-yin fırtınası, görüş geliştirme ve altı şapkalı düşün-me gibi teknikleri kullanmaya karar vermesi birer taktiktir. Seçilen taktikler öğretmenden öğretmene farklılık gösterebilir.
KPSS’de Çıkmış SoruBir dersin;• genel çerçevesinin çizilmesinde,
• öğrenci ve öğretmen rollerinin belirlenmesinde
• amacın gerçekleştirilmesine yönelik işlemlerin belir-lenmesinde
aşağıdakilerden hangisi temel belirleyicidir?A) Değerlendirmenin amacıB) Dersin gün içindeki saatiC) Okulun sosyoekonomik şartlarıD) Öğretim stratejisiE) Yıllık çalışma planı
Çözüm: Öğretim stratejisi, dersin kazanımlarına ulaşmak için izlenen genel yoldur. Yani o günkü ders ya da ders saatlerinin işlenişindeki genel çerçeveyi belirler. Ayrıca öğ-retim stratejisi, öğretmen ve öğrencilerin dersteki rollerini belirler. Örneğin sunuş yolu stratejisinde öğretmen aktif, or-ganize edici ve aktarıcı, öğrenciler alıcı rolündeyken, buluş yolu stratejisinde öğretmen rehber, öğrenciler aktif öğrenici rolündedir. Tüm bunlarla birlikte öğretim stratejisi, amacın gerçekleştirilmesine yönelik yöntem, teknik ve araç-gereç-lerin belirlenmesine yön verir. Örneğin sunuş yolu stratejisi kullanılacaksa beraberinde anlatım yöntemi, soru-cevap tekniği ve kavram haritası kullanılabilir. Cevap D
ÖĞRETİM İLKELERİ
Öğretim ilkeleri “hedef ve kazanımlara ulaştıran, doğ-ruluğu bilimsel olarak kanıtlanmış, her yaş ve düzey için genel kabul görmüş öğretim sürecini düzenleme uygulamalarıdır.” Öğretim ilkeleri içeriğin ve ders kitaplarının düzenlenmesinde, öğrenme-öğretme sürecinin planlanması, uygulanması ve değerlendi-rilmesinde önemli rol oynar. Başlıca öğretim ilkeleri şunlardır;
Hedefe görelik (Amaca uygunluk) Öğrenciye görelik (Çocuğa uygunluk) Yaşama yakınlık (Hayatilik) Somuttan soyuta Bilinenden bilinmeyene Kolaydan zora (Basitten karmaşığa) Yakından uzağa Açıklık (Alenilik) Etkin katılım (Aktivite/İş) Güncellik (Aktüalite) Ekonomiklik Bütünlük Sosyallik Bilgi ve becerinin güvence altına alınması
5
1. Hedefe Görelik (Amaca uygunluk)
Eğitimin temel gayesi bireyde istendik davranış değişiklikleri oluşturarak hedeflere ulaşmaktır. Hedeflere ulaşmak için amaca hizmet eden ve hedefe ulaşmayı kolaylaştıran uygulamalar dü-zenlenmelidir. Derste ulaşılacak kazanımlar doğ-rultusunda öğrenme-öğretme sürecinin yapılandı-rılmasına hedefe görelik denir. Bu yüzden hedefe uygun düzenlemeler yapmak için öğretmenler ön-celikle hedefin hangi alanda olduğunu (bilişsel, duyuşsal, devinişsel) belirlemeli sonrasında ise hedefin hangi düzeyde olduğunu saptamalı ve buna uygun yöntem/teknikler seçmelidir.
“Denge hareketleri yapar” kazanımı deviniş-sel alanda bir kazanımdır. Dolayısıyla daha çok bilişsel alanda etkili olan anlatım yönte-mi ve hem bilişsel hem de duyuşsal alanda etkili olan tartışma yöntemi bu kazanım için uygun değildir. Öğretmen bu kazanım için devinişsel alanda etkili olan gösterip-yaptır-ma yöntemini seçmelidir.
Görüldüğü gibi hedefe görelik sorularında dikkat edilmesi gereken hedefle, öğretim süreci arasın-daki uyumluluk düzeyidir.
2. Öğrenciye Görelik (Çocuğa uygunluk)Öğretmenlerin öğrenme-öğretme sürecini düzen-lerken öğrencilerin gelişim düzeyi, hazırbulunuş-luğu, ihtiyaç, ilgi, yetenek, beklenti ve bireysel farklılıklarını dikkate alması, öğrenciye görelik il-kesidir. Bu yüzden farklı eğitim düzeylerinde farklı süreçler düzenlenir. Çağdaş eğitim kuramlarına ve programlarına göre öğrenci öğrenme-öğretme sürecinin merkezinde yer almalı, öğretmen öğren-cilere rehberlik etmelidir.
Okul öncesi eğitim çocukları “işlem önce-si dönemde” oldukları için programda dört işlem becerisi ile çözülebilen problemlere yer verilmemesi öğrenciye görelik ilkesi ile ilgilidir ya da okul öncesi dönemde anlatım yöntemi kullanmak yerine oyuna dayalı et-kinliklerle sürecin işlenmesi öğrenci görelik ilkesinin gereğidir. Çünkü bu dönemdeki ço-cuklar dinleyerek öğrenmek yerine yaparak-yaşayarak öğrenme eğilimindedir.
UNUTMA
3. Yaşama Yakınlık (Hayatilik)
Yaşama yakınlık ilkesi, okulda verilen eğitimin gerçek hayatla ilişkilendirilmesi veya gerçek ya-şamda işlevsel olması, işe yaraması anlamına gelmektedir. Bireye ihtiyaç duyduğu gerekli bilgi-lerin öğretilmesi hayatilik ilkesi ile ilgilidir.
Toplama ve çıkarma işlemini öğrenen ço-cuklara performans görevi olarak ebeveyn-leri ile birlikte gittikleri bir markette alışverişi yapma, alınanları hesaplama, ödeme yap-ma ve para üstü alıp-verme ödevinin veril-mesi okulda öğrenilenlerin gerçek yaşamla ilişkilendirilmesine yönelik uygulamalardır.
UNUTMA
4. Somuttan Soyuta
Somuttan soyuta ilkesi, bilgilerin öncelikle çok sa-yıda (özellikle de dokunma duyusu) duyu organı-nı harekete geçirecek şekilde somut, sonrasında soyut olarak öğretilmesidir. Piaget’in zihinsel ge-lişim dönemleri dikkate alındığında işlem öncesi dönem (okul öncesi) ve somut işlemler dönemi (il-kokul) öğrencileri için soyut kavramlar çok anlamlı değildir. Yine Edgar Dale’nin yaşantı konisi dik-kate alındığında çok sayıda duyu organına hitap eden somut öğrenmeler daha kalıcıdır. Dale’ye göre öğrenme somuttan soyuta ve basitten kar-maşığa doğru düzenlenmelidir. Öğrenme-öğret-me sürecini somutlaştırmak için gerçek nesneler, numuneler, modeller, maketler, eşyalar ve nesne-ler kullanılabilir.
Eğitim Bilimleri
ÖLÇME veDEĞERLENDİRME
Öncebiz sorduk
80 Soruda
SORU
2 10 8
kpss
64
Konu Anlatımı
Pratik Bilgiler
Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları
GüncellenmişYeni
Baskı
Komisyon
KPSS ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ISBN 978-605-318-853-7
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Ölçme ve Değerlendirme” kapsamındaki yaklaşık 12 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;
Ölçme ve Değerlendirmede Temel Kavramlar,
Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler,
Eğitimde Kullanılan Ölçme Araçları,
Test ve Madde İstatistikleri
bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alın-masına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somut-laştırılmasına ve tablolarda akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.
Her ünitenin sonunda;
özet, çözümlü test, cevaplı test ve çıkmış sorulara;
yer verilmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanları ile öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerile-riniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.
Komisyon
1. BÖLÜMÖlçme ve Değerlendirmede
Temel Kavramlar
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ ..............4
EĞİTİM PROGRAMI VE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................5
EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDEN HANGİ AMAÇLAR İÇİN YARARLANILABİLİR? ......5
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ
Eğitim belli uzak, genel ve özel amaçlara ulaşmak üzere oluşmuş bir sistemdir. Eğitim sistemi girdiler, işlemler, çıktılar ve dönüt ögelerinden oluşmaktadır. Eğitim sisteminin belli noktalarında dönütleri olan ve başka sistemlerle de ilişkileri olan açık bir sistemdir.
GİRDİLER
Öğrenci özellikleri Öğretmen nitelikleri Öğretim programı Eğitim amaçları Bilgi ve kültürel birikim Eğitim felsefesi
İŞLEMLER
DÖNÜTÖlçme ve Değerlendirme
Öğrenme-öğretme uygulama, iş ve işlemleri Öğrenme - öğretme yaşantıları Öğretim etkinlik, yöntem ve teknikleri
ÇIKTILAR
Bilişsel, duyuşsal davranış değişiklikleri Öğrenme ürünleri İstenilen davranış değişiklikleri ile donanmış bireyler Ulaşılan yeterlikler
Ölçme ve değerlendirme;
9 Girdilerin niteliklerinin belirlenmesi,
9 Sistemin işlemler öğesi kapsamındakilerin (yöntem, etkinlik, vb.) etkili olup olmadığı ve eksikliklerinin belir-lenmesi
9 Hedeflere ve belirlenen yeterliklere ulaşma düzeyinin belirlenmesi yolu ile eğitim sistemine dönüt sağlamak-tadır.
Ölçme ve değerlendirmeden dönüt alan unsurlar ve aldıkları dönütün niteliği aşağıdaki gibi tablolaştırılabilir:
ÖĞRENCİYE
9 Hazır oluş ve ön öğrenme düzeyi, 9 İlgi ve yetenekleri, 9 Öğrenme eksiklikleri, 9 Güçlü ve zayıf yönleri, 9 Hedef ve yeterliklere ulaşma düzeyi hakkında dönüt sağlar.
ÖĞRETMENE
9 Öğrencilerin gelişimi ve nitelikleri, 9 Öğrencilerini tanıma, gelişimlerini izleme ve öğrenme düzeylerini
belirleme, 9 Kendi mesleki yeterlikleri, 9 Öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme konusundaki ye-
terlikleri hakkında dönüt sağlar.
ÖĞRETİM YÖNTEM-TEKNİK, ARAÇ GEREÇ VE ORTAMINA
9 Etkili öğrenme sağlayıp sağlamadığı, 9 Aksayan, eksik kalan yönleri olup olmadığı, 9 Biçimlendirilmesi ve değiştirilmesi gereken yönlerinin olup olma-
dığı yönünde dönüt sağlar.
ÖĞRETİM PROGRAMINA 9 İstenilen öğrenmeleri saptamadaki araçsal ve yapısal değeri hak-
kında dönüt sağlar.
5
EĞİTİM PROGRAMI VE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Ölçme ve değerlendirme (sınama durumları) eğitim programları ögelerinden biri-dir. “Ne kadar öğrettik?” sorusu temelinde desenlenir. Ölçme ve değerlendirmenin hangi ölçme araçları ile nasıl yapılacağı programların sınama durumları ögesinde uygulayıcılara açıklanır.
Eğitim Programı Ögeleri
Hedefler / Kazanımlar
İçerik
Eğitim Durumları
Sınama Durumları
Uzun Cevaplı ve Kısa Cevaplı Testler Performans Ödevleri
Sözlü sınavlar Öğrenci Ürün Dosyaları (Portfolyo)
Rubric, Gözlem Formları, Ak-ran Değerlendirme Formları, Grup Değerlendirme Formları
vs.
Çoktan Seçmeli, Doğru Yanlış, Eşleştirme Tipi Testler
Proje Ödevleri
Tamamlayıcı Ölçme Anlayışı Ölçme AraçlarıKlasik Ölçme Araçları
ÖLÇME
DEĞERLENDİRME
EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDEN HANGİ AMAÇLAR İÇİN YARARLANILABİLİR?
9 Eğitim gereksinimlerinin saptanması,
9 Belli bir dersle ilgili davranışları kazanabilmeleri için gerekli olan davranışlara önceden sahip olup olmadıklarının belirlenmesi,
9 Öğretme - öğrenme sürecinde oluşan eksikliklerin belirlenmesi, sürecin biçimlendirilmesi ve iyileşti-rilmesi,
9 Rehberlik ve yönlendirme amacıyla (ilgi ve yete-neklerin değerlendirilmesi) yararlanılabilir.
Ölçme değerlendirmeden;
9 Tanıma,
9 Seçme,
9 Yöneltme,
9 Yerleştirme,
9 İzleme,
9 Düzey belirleme,
9 Dönüt alma,
9 Program değerlendirme,
9 İhtiyaç saptama,
9 Rehberlik ve yönlendirmeamacıyla yararlanılmaktadır.
Sözün Özü
6
ÖLÇME
Ölçme, en geniş anlamı ile “belli bir nesnenin ya da nesnelerin belli bir özelliğe sahip olup olmadığının gözlenerek sonuçlarının sayılarla ya da başka sem-bollerle gösterilmesidir.”
Ölçme tanımı aşağıdaki gibi şemalaştırılabilir:
Ölçmeye konu olan özellikler
(Değişken)Gözlem
Gözlem sonucu ortaya çıkan sayı
ya da sembol (Ölçüm)
Ölçme İşlemi
Ölçme Tanımından Çıkarılabilecek Sonuçlar 9 Ölçme işlemine en az bir özellik konu edilir. Ölç-
meye konu edilen bu özelliklere değişken denir. 9 Ölçme işlemi bir gözlemdir. 9 Ölçme işleminin sonucunda gözlenilenlerin sayı
ve sembolle ifade edilmesi gerekir. 9 Sayı ve sembolle ifade edilen bu sonuca ölçüm
denir. 9 Ölçme “Ne kadar?” sorusuna yanıt aramaktadır.
Ölçme İşlemi ÖgeleriÖlçülen Özdelik
(Değişken)
Ölçme Kuralı
Ölçme Aracı
Birim
Ölçüm
Ölçen
Fark kavramı ölçme için temeldir. Çünkü ölçme farktan doğmuştur. Ölçmenin yapılış gerekçesini aynı varlıkların farklı derecelerde özelliklere sahip olmasıyla açıklayabiliriz.
Ölçme işlemi bu farklılıkları; 9 miktara dönüştürme, 9 puanlama, 9 sayma, 9 sıralama, 9 niteleme, 9 adlandırma, 9 gruplama
şeklinde yapabilir.
Sözün Özü
ÖRNEK
Ölçmenin ögeleri aşağıdaki tablodaki gibi örneklenebilir:
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Gelişim Psikolojisi” kapsamındaki yaklaşık 10 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıy-la hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;
n Gelişim Psikolojisi,
n Biyolojik Gelişim,
n Bilişsel Gelişim,
n Ahlak Gelişimi,
n Kişilik Gelişimi bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alın-masına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somutlaş-tırılmasına ve tablolarda akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.
Her ünitenin sonunda;
n özet,
n çözümlü test,
n cevaplı test ve
n çıkmış sorulara;
yer verilmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanları ile öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerile-riniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.
Davranışçılık .................................................... 110Sosyal Öğrenme .............................................. 110Chomsky ve Psikolinguistik Kuram ...................111
FREUD’UN KİŞİLİK KURAMI .............................180Yapısal Kuram .................................................181Kişilik Mekanizmalarına Göre Kişilik Tipleri ....................................................182Topografik Kuram ............................................183Psikodinamik Kuram .......................................184Psikoseksüel Kuram........................................188
ERİKSON PSİKOSOSYAL KİŞİLİK KURAMI .....191Temel Güvene Karşı Güvensizlik (0-2) ...........191Özerkliğe Karşı Utanç ve Kuşku (2-4) .............192Girişimciliğe Karşı Suçluluk (4-7) ....................192Başarıya Karşı Aşağılık (7-12) ........................193Kimliğe Karşı Rol Karmaşası (12-18) ..............193Yakınlığa Karşı Uzaklık (18-30) .......................195Üretkenliğe Karşı Durgunluk (30-60)...............196Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk (60+) ..197
Çocuk Bağlanması ..........................................201Yetişkin Bağlanması ........................................203
DENETİM ODAĞI ...............................................204 ÖZET ..................................................................205ÇÖZÜMLÜ TEST ................................................206ÇÖZÜMLER .......................................................209CEVAPLI TEST 1 ............................................... 211CEVAPLI TEST 2 ...............................................216ÇIKMIŞ SORULAR .............................................220ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ ...................228
MERAKLISINA
GELİŞİM GİRİŞ MERAKLISINA .........................234BİYOLOJİK GELİŞİM İLE İLGİLİ EKSTRA KAVRAM VE KONULAR .....................247BİLİŞSEL GELİŞİM İLE İLGİLİ EKSTRA KAVRAM VE KONULAR .....................251AHLAK GELİŞİMİ İLE İLGİLİ EKSTRA KAVRAM VE KONULAR .....................271KİŞİLİK GELİŞİMİ İLE İLGİLİ EKSTRA KAVRAM VE KONULAR ....................................275KİŞİLİK GELİŞİMİ EKSTRA KAVRAMLARLA İLGİLİ ÇÖZÜMLÜ TEST .....................................285ÇÖZÜMLER .......................................................290EKSTRA KAVRAMLARLA İLGİLİ CEVAPLI TEST .....................................................295KAYNAKÇA ........................................................297
pegem
Sticky Note
Marked set by pegem
pegem
Sticky Note
Marked set by pegem
pegem
Sticky Note
Marked set by pegem
“İyi bir kuram kadar kullanışlı bir şey yoktur.”KURT LEWİN
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ
Ø � PSİKOLOJİ NEDİR?
Ø GELİŞİM PSİKOLOJİSİ NEDİR?
Ø GELİŞİM PSİKOLOJİSİNİN TEMEL KAVRAMLARI
Ø GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
Ø GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Ø GELİŞİM İLKELERİ
2012
2011
2010
2010-2
2009
2008
2007
2006
20053
3
3
3
4
3
3
2
2
2
22013
2014
22015
12016
20172
KAVRAM HARİTASI
OlgunlaşmaBüyüme
ÖğrenmeYaşa
ntıHazır b
ulunuşluk
Kritik dönem
Bireysel farklılıklar
Yaş DönemEvre
Bölük
Gelişim Psikolojisi
PsikolojiNedir?
TemelKavramlar
En TemelKavramlar
Araştırma Yöntemleri
Gelişimi EtkileyenFaktörler
Gelişimİlkeleri
Kalıtım GenotipFenotip
Çevre
DeneyselBağım
lı değişken
Nitel araştırma
Bağımsız değişken
İstatikselDesenler
Deney ve test dışı
yöntem Vaka analizi
Boylamsal
Kesitsel
Sırasal
Bölüm Öncesi
Bu bölümde gelişim psikolojisinin tanımı, gelişim
psikolojisinin alan özellikleri, gelişim psikolojisinin
gelişim alanları, gelişim ilkeleri temel kavramla-
rı tanıtılacaktır. Gelişim psikolojisinin diğer psi-
kolojinin alt alanlarından farklı olan özellikleri
ve etkiyen faktörlerin üzerinde ayrıntılı olarak
durulacaktır. Gelişim psikolojisindeki araştırma
yöntemleri ve bunların özellikleri ayrıntılı ola-
rak tanıtılacaktır. Ekstra kavram ve konular
bölümünde psikolojinin alanları ve sınavda soru-
lar gelmeye başladığı için psikolojide yaklaşımlar
üzerinde durulacaktır.
Diana ve Roger: Diana 34, Roger 38 yaşında iken evlendiler. İkisi de tam gün
çalışmaktaydı. Evli çift Diana’nın hamile kalmasını heyecanla karşıladı. İki ay
sonra Diana’da kanamalar başladı. Gebeliğinin tam ikinci ayında Diana bebeği-
ni kaybetti. Diana bebeğini gebelik süresince neden taşıyamadığını derinleme-
sine düşünmeye başladı. Federal hükûmet, gebeliğin gerçekleştiği sırada yük-
sek cıva içeren bir balık türünün düzenli tüketilmesinin düşüklere neden olduğu
konusunda uyarılara başlamıştı. Diana, diyetinden bu balığı çıkardıktan altı ay
sonra tekrar hamile kaldı. Bu sefer gebeliğinde herhangi bir sorun yaşamadı.
“Yaşam Boyu Gelişim” kitabı Santrock’tan alınmıştır.
YAŞAMDAN
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ
1. BÖLÜM
4
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ
Psikoloji: Bireyin davranışlarının nedenlerini ve nasıl oluştuğunu araştıran bilimdir.
Örneğin, bir birey neden yalan söyleme davranışı sergi-lerken diğeri sergilemiyor? Bazı bireyler trafik kurallarına uyarken bazıları neden uymuyorlar? Bir birey neden ha-yal kuruyor ya da neden ve nasıl halüsinasyon görüyor?
Gelişim psikolojisi: Gelişim psikolojisi, döllenmeden başlayıp ölüme kadar bireyde meydana gelen her türlü değişimi inceleyen psikolojinin alt dallarından biridir.
Gelişim psikolojisi, sözü edilen bu değişimleri yaşa bağlı olarak inceler. “5 yaşındaki çocukta ne tür, 10 yaşındaki çocukta ne tür değişim var, 60 yaşında ne-ler değişiyor, neler aynı kalıyor?” gibi sorulara cevap verir.
Gelişim psikolojisinin en önemli özelliği yaşa bağlı incelemedir.
Değişim: Bir durumdan daha farklı duruma geçmek-tir. Değişim ileriye doğru da geriye doğru da olabilir; bir alanda da birden fazla alanda da, olumlu da olum-suz da olabilir.
Bir şehirde bina yapılması, bir yolun eskimesi, ekono-minin iyiye ya da kötüye gitmesi bir değişimdir.
Bir insanın yaşlanınca boyunun kısalması, saçlarının dökülmesi bir değişimdir.
Gelişim: Gelişim ileriye doğru birbiri ile ilişkili olan bir-den çok alandaki değişimdir.
Gelişim ve değişimin farklarına baktığımızda şunları görürüz:
1. Birden fazla alanda olmalıdır.
2. Her bir değişim birbirine dayalı olmalıdır.
3. Belli bir yönde ve her zaman ileri doğru olma-lıdır.
Bu üç özellik gelişimi değişimden ayırır. İnsan gelişi-mine baktığımızda bu üç özelliği de oldukça net ola-rak görürüz:
Bu resimde göze çarpan ilk önemli nokta, gelişimin belli bir yönü olduğudur. Herkes yaşlılığa ve ölüme doğru gitmektedir. Bu yön tamamen sabittir. Bu gidi-şi durdurmak ya da geri almak mümkün değildir. Hiç kimse genç yetişkinlikten daha ileri gitmeyeceğini ya da yetişkinlikten ergenliğe geri döneceğini düşünerek süreci geri alamaz.
Bu resimde göze çarpan ikinci önemli özellik, her bir değişimin birbiri ile ilişkili olması ya da birbirine da-yalı olmasıdır. I. çocukluk döneminden önce bebeklik dönemi, ergenlik döneminden önce ise II. çocukluk dönemi yaşanmalıdır. Gencin yetişkin olması için ön-celikle ergenlik sürecini atlatması gerekir. Yani her bir değişim, birbiri ile ilişkilidir; hiçbiri bir diğerinden ko-puk değildir.
Resimde göze çarpan üçüncü nokta, bir dönemden diğerine geçince birden çok alanda değişim olmasıdır. Birey, bebeklikten I. çocukluğa geçince yalnız biyolo-jik olarak değil, hem sos-yal, hem duygusal hem de zihinsel olarak değiş-mektedir.
Sonuç olarak gelişim bir süreç, gelişme ise bir so-nuçtur (üründür).
Değişim gelişimi de kapsar.
Gelişim Alanları: Gelişim psikolojisinde biyolojik, bilişsel ve psikososyal olmak üzere üç büyük alan-da değişim gerçekleşmektedir.
ü Biyolojik gelişim alanı, en temelde yer alan geli-şim alanıdır. Bu alan, diğer tüm alanları etkilediği için “temel” ya da “zeminde yer alan” gelişim alanı olarak geçer. Biyolojik gelişim sürecinde her dönem içerisinde nelerin gerçekleştiği biyolojik gelişimin temel konularından biridir. Örneğin yaşlılık döne-minde neler olduğu, ergenlik ya da bebeklik döne-mindeki değişimler, biyolojik gelişimin konusudur.
Değişim
Gelişim
5
ü Bu alanın ikinci önemli konusu hareket sisteminde meydana gelen değişimlerdir. Örneğin çocuğun emeklemeye, ince motor kaslarını kullanmaya başlaması hareket sisteminde meydana gelen değişimdir, buna devinimsel motor gelişim de denir. Gelişim psikolojisinin temel kavramları ve il-keleri de birkaç tanesi hariç büyük ölçüde biyolojik gelişim kapsamında ele alınır.
ü İkinci büyük gelişim alanı düşünce sistemindeki de-ğişimleri içeren bilişsel gelişim alanıdır. Bu alanda yaşla beraber biliş ve zekânın nasıl değiştiği ince-lenir. Biliş, düşünme ile ilgili her şeyi kapsar: Bilgi-nin duyu organları ile alınması, zihinde işlemlerden geçirilmesi, analizi, sentezi, belleğe alınması; daha sonra çıktı olarak üretilmesi, problem çözme ya da yaratıcılık vb. hepsi biliştir. Biliş kısaca “düşünme süreci”dir. Bu konudaki en kapsamlı araştırmayı Pi-aget yapmıştır. Piaget’nin kuramı ikiye ayrılır, temel kavramlar ve evreler. Bu alanda Piaget kadar önemli ikinci isim Vygotsky’dir. Dil gelişimi bu alanın bir diğer konusudur. Ahlak, Piaget ve Kohlberg için düşünme ile ilişkili olduğu için tamamen bilişin bir parçasıdır.
ü Üçüncü büyük gelişim alanı, duygular ve çevre ile kurduğumuz ilişkinin yaşa bağlı olarak nasıl değiştiğinin incelenmesidir. Bu psikososyal ge-lişim alanıdır. Psikososyal gelişim alanının en önemli konusu kişiliktir. Örneğin “Duygular ve çevre ile kurulan ilişki nasıl değişiyor?” demek,
kişilik demektir. Kişilik üzerine en kapsamlı ilk in-celeme Freud’a aittir. Freud’un kişilik üzerine tam 5 ayrı kuramı vardır: Kişiliğin ögelerini incelediği yapısal kuram, duygu düşünce ve anıların kişiliği nasıl etkilediğini incelediği topografik kuram, kişi-liği hareket ettiren güçleri incelediği psikodinamik kuram, zamanla kişiliğin nasıl geliştiğini incelediği psikoseksüel kuram ve hasta kişilerin tanısı ve te-davisine yönelik geliştirdiği psikanaliz kuramı. Bu kuramların hepsi, psikanaliz olarak da adlandırılır. Kişilik üzerine en kapsamlı inceleme Freud’a ait olduğu için kişilik üzerine söz söylenecekse ya Freud’un yanında ya da karşısında olmak gerek-mektedir. Üçüncü bir alternatif yoktur. Freud’u ta-kip eden bir diğer bilim adamı Erikson’dur. Erikson kişilik gelişimini sekiz evrede inceler. Erikson’un kuramından hareketle de Marcia’nın Kimlik Statü-leri Kuramı ve Bağlanma Kuramları (çocuk bağ-lanması-yetişkin bağlanması) ortaya çıkmıştır.
BayKurgu Skinner yeni aletler yapmak-
tan hoşlanan bir mucitti. İki kızından küçüğü olan Debo-rah, babasının bebeğin çev-
resini tümüyle kontrol etmek amacıyla icat ettiği kapalı bir karyolada büyüdü. Karyola sesten yalıtılmıştı ve ısı-sı kontrol edilmekteydi. Kendisi şimdi Londra’da yaşa-yan evli ve başarılı bir sanatçıdır. Skinner’in karyolası hakkında ne düşünüyorsunuz?
GELİŞİM PSİKOLOJİSİBİYOLOJİK (Fiziksel) GELİŞİMBiyolojik yapıdaki değişimler birinci gelişim alanıdır.En temel değişim alanı ya da zemindeki alan olarak geçer.
Yaşam içgüdülerie) Psikanaliz Kuramı: Hasta kişilerin tedavisi için
hastayı tanımak amacıyla geliştirilen kuramdır.
Psikomotor Gelişimi: Hareket sisteminde meydana gelen değişimler
VYGOTSKY’NİN SOSYO-KÜLTÜREL YAKLAŞIMI
Erikson’un Psikososyal Kuramı:Marcia’nın Kimlik KuramıBağlanma Kuramları: Çocuk yetişkin bağlanması
Temel kavramlarDİL GELİŞİMİ(Chomsky, Piaget)
İnsancıl Yaklaşım
Gelişim ilkeleriAHLAK GELİŞİMİPiaget - Kohlberg
Davranışçılık
6
TEMEL KAVRAMLAR
BÜYÜME
Tamamen biyolojik bir kavramdır. Organizmanın boy, kilo, hacminde sayısal artış olmasıdır. Yani nicel bir değişimdir.
Büyüme aşırı olmazsa insan hayatını aşırı etkilemez.
Büyümenin insan hayatını en fazla etkilediği dönem ergenliktir. Ergenlikte büyüme çok aşırıdır ve insan yaşamını etkiler.
Büyüme, pozitif yöndeki artışları ifade eder.
- Büyümede sayısal artış yönünde bir ifade vardır.
Not
OLGUNLAŞMA
Olgunlaşma büyümeden farklı olarak nicel değil nitel değişimdir, yani yeni özellik ve işlevler kazanmaktır. Olgunlaşmanın birden çok tanımı vardır:
1. Bir durumdan çok farklı bir duruma geçmektir. Örneğin bebeklikten çocukluğa ya da çocukluk-tan ergenliğe geçince insanın tüm hayatı değişir.
2. Organizmada var olan özelliğin ortaya çıkması-dır. Örneğin doğacak olan canlı insansa döllen-me anında konuşma ve iki ayak üzerinde durma özelliğini potansiyel olarak barındırır. 12 aylık-ken konuşma, 13-15 aylıkken iki ayak üzerinde durma özelliği ortaya çıkmaktadır.
3. Organların biyo-fizyolojik yeterlilik kazanması ya da organların kendinden beklenen işlevi ye-rine getirmesidir. Örneğin gözden beklediğimiz işlev, net görmesidir. Göz merceğini kasıp gev-şeten kas olgunlaşır ve kişi net görmeye başlar. Anal kaslardan beklenen işlev tuvaleti kontrol edebilmektir. Anal kasların olgulaşmasıyla ço-cuk tuvaletini kontrol etmeye başlar.
4. Yapamadığını yapabilir duruma gelmedir. Örne-ğin kalem kullanamayan bir çocuğun yazabilir duruma gelmesi, yürüyemezken yürüyebilmesi, iğneyi iplikten geçiremezken geçirebilmesidir.
Olgunlaşmanın gerçekleşmiş olması için öncelikle bireyin belli bir miktar büyümesi gereklidir. Olgun-laşma vücut organlarının kendilerinden beklenen görevleri yapabilecek duruma gelmesi, göreve ha-zır olmasıdır.
Not
Bütün bunlar üzerinde çevrenin etkisi nedir? Çevre olgunlaşmayı ya çok az hızlandırır ya da çok az yavaşlatır. Örneğin çocuğun ince motor kaslarından olan parmak kaslarının olgunlaşması 7 yaş civarıdır. Çocuk ana okuluna gönderilir, burada çocuğa sürekli hamur boyama çalışmaları yaptırılırsa parmakları-nın olgunlaşması 6,5 yaşına inebilir. Çocuğun ayağa kalkması 13-15 aylıkken gerçekleşir. Çevre, bunu çok az hızlandırabiliyor, çok az yavaşlatabiliyor; o yüzden çevre etkisi ihmal edilebilir düzeydedir.
Olgunlaşma, öğrenmeden bağımsız olarak gerçekle-şir. Ayağa kalkma, emekleme üzerinde hiçbir öğren-me durumu yoktur.
Soruda “...yapamadığını yapma, yeterlilik vb.” ifadeler görülürse olgunlaşmadan söz edil-mektedir. Sorudaki -ebilirlik ifadesi önemlidir.
DENEYİM (Yaşantı)
Nesne ve durumlarla birebir ilişki kurmaktır. Örneğin çocuğun sıcak bir nesneye dokunması, kırmızıyı gör-mesi, tarçını, zerdaliyi tatması vb. gerekir.
Deneyim, bilişsel gelişim açısından kritiktir. Zihin gelişimi bazılarına göre (örneğin Piaget) deneyime bağlıdır. Yazı yazılmalı, çiçek koklanmalıdır ki bunlar hakkında zihinde fikirler ya da düşünceler oluşabilsin.
ÖĞRENME
Çevre ile etkileşim sonucu bireyde meydana gelen her türlü değişim öğrenmedir. Öğrenme, gelişim-de pek çok şeyi etkiler. En çok etkili olduğu gelişim alanı ise psiko-sosyal gelişimdir. Duygularımızı nasıl ifade edeceğimizi insanlar ile nasıl ilişki kuracağımı-zı etkileyen tek etmen öğrenmedir. Konuşacağımız dili öğreniriz. Öğrenme, biliş üzerinde de etkilidir. Ne düşüneceğimizi, kimya hakkında mı matematik hak-kında mı düşüneceğimizi öğreniriz. Öğrenme, bilişin içeriğini belirler.
Öğrenme, biyolojik yapıyı da değiştirir. Nasıl yaşaya-cağımızı öğreniriz. Örneğin spor yapmayı öğreniriz; spor yaparsak yaşamımız bundan etkilenir. Beslenme alışkanlıkları öğrenilir. Et ağırlıklı beslenme ile sebze ağırlıklı beslenmenin biyolojik olarak sonuçları birbi-rinden farklıdır.
Eğitim Bilimleri
ÖĞRENMEPSİKOLOJİSİ
Öncebiz sorduk
80 Soruda
SORU
2 10 8
kpss
64
Konu Anlatımı
Pratik Bilgiler
Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları
GüncellenmişYeni
Baskı
Komisyon
KPSS ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ
ISBN 978-605-318-853-7
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Öğrenme” kapsamındaki yaklaşık 12 soruyu etkili bir şekilde çözebilme-niz amacıyla hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;
Öğrenme Psikolojisine Giriş,
Klasik Koşullanma,
Bağlaşımcılık Kuramı,
Bitişiklik Kuramı,
Edimsel Koşullanma Kuramı,
Gestalt Kuramı,
Bilgi İşleme Kuramı,
İşaret - Gestalt Kuramı ve
Sosyal Öğrenme Kuramı
bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alın-masına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somut-laştırılmasına ve tablolarda akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.
Her ünitenin sonunda,
özet,
çözümlü test,
cevaplı test ve
çıkmış sorulara;
yer verilmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanları ile öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerile-riniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.
� Bir davranış değişikliğinin öğrenmeolarak kabuledilebilmesiiçingerekliolansonkoşulbudeğişik-liğinnispeten kalıcı olmasıyanisüreklilikgöster-mesidir.
Öğrenmenin üç temel özelliği:
� Davranışta değişiklik � Yaşantı yoluyla meydana gelme� Nispeten kalıcı olma
Not
Peki,birdavranışdeğişikliğininyaşantıyoluylamey-danagelmesinedemektirveyaşantıkazanmadışın-daorganizmadadavranışdeğişikliğineyolaçabilecekfaktörler nelerdir?Yaşantı, organizmanın çevresiylegirdiği etkileşimler sonucunda kendisinde kalan iz-dir.Öğrenmetanımındayaşantısözcüğününyerine,“yaşantı”kavramınıntanımınıkoyarsakşuşekildebirtanımeldeetmişoluruz:
Bir davranış değişikliğinin öğrenme olarak kabul edilebilmesi için bedensel bir değişiklik nedeniyle ortaya çıkmış olmaması gerekir.
Yaşantıkazanmadışındaorganizmadadavranışdeğişikliğine yol açabilecek bazı faktörler vardır.Olgunlaşma,büyüme,sakatlanma,hastalık,yor-gunluk,ilaçyadaalkolalmagibinedenlerleortayaçıkandavranışdeğişiklikleriöğrenmeolarakkabuledilmez.Çünkübudavranışdeğişiklikleriorganiz-manınçevreylegirdiğietkileşimsonucundaken-disindekalan izebağlıolarakdeğilbedenselbirdeğişikliğebağlıolarakmeydanagelmektedir.Hastalık, yüksek ateş ya da sakatlanma gibidurumlarda organizmada davranış değişikliğigözlenebilir.Ateşiyükselenbirkişisayıklayabilir,ayağını inciten birinin yürüyüşü değişebilir vb.Ancakbudavranışdeğişiklikleriyaşantıkazan-masonucundaoluşmadığı içinöğrenmeolarakkabuledilemez.Benzerşekildeilaç,alkolyadauyuşturucugibimaddelerdeorganizmadadav-ranışdeğişikliğioluşturabilir.Kişikanınakarışanbumaddeninetkisiylesendeleyerekyürüyebilir,sayıklayabilir vb.Ancakbudavranışdeğişiklik-leri de yaşantı kazanmaürünüolmadıkları içinöğrenmeolarakkabuledilemezler.Organizmadadavranışdeğişikliğineyolaçacaketkenlerdenbirideolgunlaşmadır.Olgunlaşma,organizmanınkendisindenbeklenen fonksiyon-ları yerine getirecek düzeye erişmesidir. Yaşınilerlemesiyle birlikte organizma içinde var olanyeteneklerinöğrenmeolmaksızınkendiliğindenortayaçıkmasınaolgunlaşmadenir.Dolayısıylaolgunlaşmasonucundaorganizmadabirfonksi-yondeğişikliğiyanibirdavranışdeğişikliğimey-danagelmektedir.Ancakbudeğişikliğinnedeniçevreyle girilen etkileşimler sonucunda orga-nizmadakalan iz (yaşantı)değildir.Örneğinbirbebeğindoğumdanhemensonrabaşınıdiktut-masıbeklenmezancak3aylıkolduğundabuye-terliğeulaşmasıbeklenir.Budavranışdeğişikliğiöğrenmeolarakkabuledilemez.Çünkübebektegözlenendavranışdeğişikliğininnedeniyalnızcaolgunlaşmadırveyaşantıkazanmaneticesindeoluşmamıştır.
cundagerçekleşmişolmalı.� Davranıştaki bu değişiklik nispeten kalıcı ve sü-
rekliolmalı.� Davranıştaki bu değişiklik sakatlanma, hastalık,
yorgunluk, uykusuzluk, ilaç, alkol ya da uyuştu-rucugibibirnedenlegeçicibirbiçimdemeydanagelmişolmamalı.
� Davranıştaki bu değişiklik yalnızca olgunlaşmaneticesindemeydanagelmişolmamalı.
5
Olgunlaşma öğrenme için ön koşuldur. Organizmanın herhangi bir davranışı öğrenmesi için gerekli olgunluk düzeyine ulaşmış olması gerekir. Fakat organizmada gözlenen davranış değişikliği çevreyle girdiği etkileşim sonucunda kendisinde kalan ize bağlı olarak değil yal-nızca olgunlaşma sonucunda ortaya çıkıyorsa bu deği-şiklik öğrenme olarak kabul edilmez.
Davranışta bir değişiklik olacak,Dahaönceokuyupyazamayançocukartıkbubecerilerisergileyebilmektedir.
Bu değişiklik kalıcı ve sürekli olacak,Okumaveyazmadavranışıbüyükihtimalleya-şamboyuncasürecektir.
Bu değişiklik organizmanın yaşantı kazan-ması sonucunda çıkacak.Çocukta görülen bu davranış değişikliği okul-da gerçekleştirdiği faaliyetler (çizgi çalışması,fişleri görmeveöğretmeninbu fişleri okumasıvb.)sırasındaçevresiylegirdiğietkileşimlerso-nucundayaniyaşantıkazanmasonucundager-çekleşmiştir.
KPSS’de Çıkmış SoruAşağıdakilerden hangisi öğrenmenin en uygun tanımıdır?A) Bireyiniçerisindeyaşadığıkültüründeğerlerini
KPSS’de Çıkmış SoruAşağıdakilerden hangisi öğrenilmiş davranışların bir özelliği değildir?A) YaşantısonucundaoluşmaB) KalıcıizliolmaC) ÖncekidavranışlardanfarklıolmaD) SüreklilikgöstermeE) Olgunlaşmaileortayaçıkma
Çözüm: Öğrenme yaşantı yoluylameydana gelen nispe-tenkalıcıdavranışdeğişikliğiolaraktanımlanırveyaşantıkazanma dışında davranış değişikliğine neden olan baş-kaetkenlerle (olgunlaşma,büyüme,hastalık,sakatlanma,yorgunluk,uykusuzluk,alkol,uyuşturucuyadailaç)ortayaçıkandavranışdeğişiklikleriöğrenmeolarakkabuledilmez.Bu durumda A seçeneği öğrenmenin bir özelliği iken ol-gunlaşma ile ortaya çıkmak, öğrenmenin özelliği değildir.Öğrenmedavranışdeğişikliği olarak tanımlandığı içinöğ-renilmiş davranış organizmanın önceki davranışlarındanfarklıolmalıyaniCseçeneğindebelirtildiğigibidavranıştabirdeğişiklikolmalıdır.BudavranışdeğişikliğininnispetenkalıcıolmasıvesüreklilikgöstermesigerekirkibudurumdaBveDseçeneklerindebelirtilmiştir.CevapE
KPSS’de Çıkmış SoruBir davranışın “öğrenilmişdavranış” olarak nitelene-bilmesi için
I. Alkolveilaçgibibiretkenebağlıolarakortayaçık-ma
II. Bireyde,belirlibiryaşantıdansonragörülmeIII. NispetenkalıcıolmaIV. Bedenselbirdeğişikliğebağlıolmadanortayaçık-
maözelliklerinden hangilerine sahip olması gerekir?A) YalnızII
B) YalnızIII
C) IveIV
D) I,IIveIII
E) II,IIIveIV
Çözüm:Birdavranışdeğişikliğininöğrenilmişbirdavranışolarakkabuledilmesiiçinyaşantıyoluylameydanagelme-si ve nispeten kalıcı olması gerekir. Bu durumda II ve IIInumaralı ifadeler öğrenilmiş davranışın özellikleridir. Öğ-renmeninsakatlanma,hastalanmayadaolgunlaşmagibibedenselbirdeğişikliğebağlıolmadanortayaçıkmasıor-ganizmadakidavranışdeğişikliğininnedenininyaşantıka-zanma olması gerekir. Bu durumda IV numaralı ifade deöğrenmeninözelliğidir.Alkol,ilaçgibibiretkenebağlıolarakoluşandavranışdeğişiklikleriyaşantıkazanmadışındakiet-kenlerebağlıolarakortayaçıktığıiçinöğrenmeolarakkabuledilmezler.BunedenleInumaralıifadeöğrenmeninözelliğideğildir.CevapE
6
DAVRANIŞ TÜRLERİ
Öğrenmeheminsanlardahemdehayvanlardagöz-lenenbirolgudur.Meyvesineğindentutundakarga-lara,maymunlarakadartümhayvanlardaöğrenilmişdavranışlara rastlamak mümkündür. Diğer taraftaninsanlardavehayvanlardaöğrenmeürünüolmayan,doğuştangetirilenkimidavranışlardamevcuttur. İn-sanyadahayvandavranışlarınıüçbaşlıkaltındain-celemekmümkündür:
Doğuştan getirilen ve dolayısıyla öğrenme gerektir-meyen,belliuyarıcılarkarşısındaistemsiz(otomatik)vebasitbir tepkişeklindeortayaçıkanoldukçahızlıvetutarlıdavranışlardır.
Öksürmek, hapşırmak, kusmak, iğne batan yadaateşedeğenelimizianidençekmemiz,anibirseskarşısındairkilmemizyadagözümüzerüzgârgeldiğinde gözümüzü kırpmamız reflekslere ör-nektir.
� Doğuştan getirilirler: Öğrenilmişdeğildir.Fakatreflekslerinhepsidoğumlabirliktegörülmeyebilir.Bebeklerde gözlenen reflekslerin bazıları olgun-laşmailezamanıgeldiğindeortayaçıkar.Bazıref-lekslerdedahasonraortadankalkabilir.Ancakbudeğişikliklerolgunlaşmasonucundaoluştuğuiçinöğrenmeolarakkabuledilmez
� Basit davranışlardır: Refleksmekanizmasıomu-riliktarafındanyönetilirvebazıkasgruplarınıiçe-renbasitdavranışörüntüleridir.
Organizmanın denge (homeostaz) durumunu ko-rumaya yönelik istem dışı davranışları da refleksifdavranışlarkapsamındaelealınabilir.Organizmanınnormalbedenseldurumunu(vücutısısı,kanbasıncı,kanşekeri vb.) istikrarlıbirdengedüzeyinde tutma-yayönelikdavranışlarıdadoğuştangetirilirveöğre-nilmeleri gerekmez.Vücut ısısı düştüğünde titreme,yükseldiğinde terleme, kan şekeri düştüğünde kanaşekersalgılanmasıvb.
İçgüdüler (Türe özgü davranışlar)
Doğuştan getirilen ve bir hayvan türüne özgü tipikdavranışörüntülerinedenir.
Hayvanların çevreye uyumlarında içgüdülerin öne-mi büyüktür ancak insanlarda içgüdü niteliğinde davranışlar bulunmamaktadır. İnsan davranışları-nın çok büyük bir kısmı öğrenilmiş davranışlardır. İnsanda içgüdü niteliğinde davranışlar bulunmadığı için doğuştan getirdiğimiz, hayatta kalmaya ve türü devam ettirmeye yönelik davranış eğilimlerimize iç-güdüsel davranış adı verilmektedir.
Not
Farklı türlerin üreme davranışı, kuşların yuvayapmaları,memelilerinyavrularınıbüyütmedav-ranışıiçgüdülereörnektir.
� Türün tüm üyelerinde gözlenir: Uygun koşul-larda,türüntümnormalüyeleribudavranışıaynışekildesergiler.
� Karmaşık davranış örüntüleridir: Göç etmek,yuvayapmakgibidavranışlarreflekslerlekıyasla-namayacakölçüdekarmaşıkdavranışlardır.
Geçici DavranışlarDoğuştangetirilmeyenancakyaşantıkazanmanede-niyledeğildebaşkaetkenlernedeniyleoluşanvebunedenledeöğrenmeürünüolarakkabuledilemeye-cek davranışlardır. Hastalık, yorgunluk, uykusuzluk,sakatlanma,ilaç,alkolyadauyuşturucugibineden-lerlemeydana gelen ve ortaya çıkmasına yol açanetkenortadankalktığındakaybolandavranışdeğişik-likleridir.
Eğitim Bilimleri
REHBERLİKve
ÖZEL EĞİTİM
Öncebiz sorduk
80 Soruda
SORU
2 10 8
kpss
64
Konu Anlatımı
Pratik Bilgiler
Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları
GüncellenmişYeni
Baskı
Komisyon
KPSS REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM
ISBN 978-605-318-853-7
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Rehberlik” kapsamındaki yaklaşık 12 soruyu etkili bir şekilde çözebilme-niz amacıyla hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup
Çağdaş Eğitim Anlayışı, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik Hizmetleri,
Özel Eğitim Hizmetleri,
Rehberlik Hizmet Alanları,
Rehberlik Türleri ve Mesleki Danışma Kuramları,
Bireyi Tanıma Teknikleri,
Psikolojik Danışma Kuramları,
Okullarda Karşılaşılabilecek Bazı Sorunlar ve Rehberlik Hizmetlerinde Öğretmen-Öğrenci İlişkileri ile
Rehberlik Örgütlenme Sistemi bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alınmasına bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somut-laştırılmasına ve tablolarla akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.
Her ünitenin sonunda;
özet, çözümlü test, cevaplı test ve çıkmış sorulara yer verilmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanları ile öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerile-riniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.
Komisyon
1. BÖLÜMÇağdaş Eğitim Anlayışı,
Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik
Hizmetleri
EĞİTİM VE REHBERLİK ......................................... 4
Eğitimin Amacı ..................................................... 4
ÇAĞDAŞ EĞİTİM ANLAYIŞI, ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ VE REHBERLİK HİZMETLERİ
¾ ➢ ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ
¾ ➢ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA NEDİR?
¾ REHBERLİĞİN İLKELERİ
¾ İNSANCIL YAKLAŞIM VE REHBERLİK
¾ ➢ REHBERLİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ
İyi bitirmek, iyi başlamaktan daha üstündür.OVIDIUS
Yıllara Göre Çıkmış
Soru Analizleri
2012
2011
2010
2010-2
2009
2008
2007
2006
20054
9
5
6
3
6
5
11
6
2
2
2013
20142015
1201622017
3
KAVRAM HARİTASI
Eğitimin Amacı
Sağlık Hizmetleri
Psikolojik Temelleri
ABD’de Yaşanan
Gelişmeler
Mesleki Yardım Süreci Olarak
Rehberlik (Parsons Modeli)
Sosyolojik, Toplumsal
Temelleri
Avrupa’da Yaşanan
Gelişmeler
Eğitimle Kaynaştırılm
ış
Model
Felsefi Temelleri
Ülkemizde Yaşanan
Gelişmeler
Klinik Model (Özellik-
Faktör Kuramı)
Karar Vermeye
Yardımcı Model
Gelişimsel Model
Eğitim İşlevleri
Sosyal Yardım
Hizmetleri
Rehberlik Hizmetleri
Sosyal-Kültürel
HizmetlerÖzel Eğitim
ve Özel
Yetiştirme Hizmetleri
Kayıt-Kabul
Hizmetleri
Toplumsallaştırma
Geleneksel Eğitim
AnlayışıÇağdaş Eğitim
Anlayışı
Çağdaş Eğitim
Sisteminin Ögeleri
Bireyselleştirme
Eğitim Anlayışı
Eğitim ve Rehberlik
Öğrenci Kişilik Hizmetleri
Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Amaçları
Rehberlik ve Psikolojik Danışma
Rehberliğin Amaçları
Rehberliğin İlkeleri
Rehberlik Hizmetleri ile İlgili Yanlış Anlayışlar
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Arasındaki
Farklar
Rehberlik ve Öğretim Arasındaki Farklar
İnsancıl Yaklaşım ve Rehberlik
Rehberliğin Temelleri
Rehberliğin Tarihsel Gelişimi
Rehberlik Modelleri
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetine Katkı
Sağlayan Bilim Dalları
Kendini Gerçekleştirme Sürecindeki Bir Bireyin Sahip Olduğu Nitelikler
Bölüm Öncesi
1. Bölüm, rehberlik ve psikolojik danışma hiz-
metlerinin temelini, ortaya çıkış sürecini, içeri-
ğini ve bu hizmetin yerine getirilmesi esnasın-
da dikkate alınması gereken ilkeleri içerisinde
barındırmaktadır. Bu bölümün iyi anlaşılması,
genel olarak rehberlik alanı ile ilgili soruların
doğru cevaplandırılmasını kolaylaştıracaktır.
Çünkü son yıllarda çıkan sorular incelendiğinde,
rehberlik alanında sorulan soruları doğru yanıt-
layabilmek için birtakım kavramları bilmek yet-
memekte, rehberlik anlayışını kavramak ve bu
anlayışa göre yorum yapmak önemli olmaktadır.
Özellikle bu bölüm içerisinde yer alan rehberlik
ilkeleri, rehberlik hizmetinin ne olduğuna ilişkin
bilgiler ve rehberlik hizmetine ilişkin yanlış an-
layışlar ayrı bir önem kazanmaktadır. Sınava
hazırlanan adayların bu bilgileri dikkate alarak
hazırlanmaları işlerini büyük ölçüde kolaylaştı-
racaktır.
İNSAN OLMAK
Almanya’da bir lise müdürü, her eğitim-öğretim yılı başında öğretmenlerine şu
mektubu gönderirmiş.
“Bir toplama kampından sağ kurtulanlardan biriyim. Gözlerim hiçbir insanın gör-
memesi gereken şeyleri gördü. İyi eğitilmiş ve yetiştirilmiş mühendislerin inşa
ettiği gaz odaları, iyi yetiştirilmiş doktorların zehirlediği çocuklar, işini iyi bilen
hemşirelerin vurduğu iğnelerle ölen bebekler, lise ve üniversite mezunlarının
vurup yaktığı insanlar…
Eğitimden bu nedenle kuşku duyuyorum. Sizlerden isteğim şudur:
Öğrencilerinizin insan olması için çaba harcayın!
Çabalarınız bilgili canavarlar ve becerikli psikopatlar üretmesin. Okuma yazma,
matematik, çocuklarınızın daha fazla insan olmasına yardımcı olursa ancak o
zaman önem taşır.”
YAŞAMDAN
ÇAĞDAŞ EĞİTİM ANLAYIŞI, ÖĞRENCİ
KİŞİLİK HİZMETLERİ VE REHBERLİK HİZMETLERİ
1. BÖLÜM
4
EĞİTİM ve REHBERLİK
Okullarda gerçekleştirilen eğitim – öğretim faaliyet-leri hem öğrencilerin bilişsel becerilerinin artmasına katkı sağlayacak uygulamaları içermekte hem de eği-tim – öğretim faaliyetleri ile kazandırılamayan çeşitli becerilerin kazandırılmasında ve bireylerin yaşam içerisinde karşılaştıkları sorunların çözümünde çeşitli uygulamalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaç, reh-berlik hizmetlerini gerekli kılmakta ve rehberlik hizme-ti bu özelliği itibariyle eğitim – öğretimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir unsuru haline gelmektedir.
Eğitimin Amacı
Eğitim; bireyi bilişsel, bedensel, sosyal ve duygusal yönden kendisi ve toplum için en uygun biçimde ge-liştirmeyi amaçlar. Bireyi kendisi için yetiştirme, bireyi bir meslek sahibi yapma, bireyin topluma uyumunu sağlama, bireye kendini geliştirme olanakları sunma anlamına gelmektedir. Bireyi toplum için yetiştirme ise toplumun düzenini ve sürekliliğini sağlamak, kültürel mirasın aktarımını sağlamak, ekonomik yapı için nite-likli insan yetiştirmek anlamına gelmektedir.
Eğitim, bireyi hem kendisi hem de toplum için yetiş-tirmeyi amaçlar.
Not
Eğitimin İşlevleri
Eğitimin iki temel işlevi vardır. Bunlar: Bireyselleştirme (kendine yeter insan) ve toplumsallaştırma (toplum için insan) olarak ifade edilebilir.
1. Toplumsallaştırma (Toplum için İnsan)
Toplumsallaştırmanın amacı:
9 Bulunduğu toplumun kültürünü, değerlerini bilen ve benimseyen,
9 Toplumun sorumlu bir üyesi olarak sorumlulukları-nı bilen ve yerine getiren,
9 İçinde bulunduğu toplumu değerli bulan ve onu ileriye götürmek için elinden geleni yapan,
9 Diğer bireylerle iyi iletişim kurabilen,
9 Toplumdaki diğer insanların ve kendisinin ihtiyaç-ları için çalışan ve üreten, yapıcı bireyler yetiştir-mektir.
Bireyin toplumsallaşmasına, sosyalleşmesine katkıda bulunan birincil kaynaklar:
9 Bireyin ailesi,
9 Akrabaları,
9 Komşuları,
9 Arkadaşları,
9 Öğretmenleri ve çevresindeki diğer kişiler olarak ifade edilebilir.
Bireyin toplumsallaşmasına, sosyalleşmesine katkıda bulunan ikincil kaynaklar:
9 Kitaplar,
9 Gazeteler,
9 Dergiler,
9 Basılı materyaller,
9 Televizyon,
9 Radyo,
9 Bilgisayar ve internet gibi iletişim araçlarıdır.
KPSS’de Çıkmış SoruAşağıdakilerden hangisi, çocukların sosyalleşme-sine katkıda bulunan birincil kaynaklar arasında yer almaz? A) Okul B) Arkadaşlar C) Aile D) Öğretmenler E) Kitaplar
Cevaba Ulaştıran Anahtar Kelimeler: Sosyalleşme, birincil kaynaklar, kitap
Çözüm: Çocuğun sosyalleşmesine katkıda bulunan birincil kaynaklar: Bireyin ailesi, akrabaları, komşuları, arkadaşları, öğretmenleri ve çevresindeki diğer kişilerdir. Çocuğun sos-yalleşmesine katkıda bulunan ikincil kaynaklar ise: Kitaplar, gazeteler, dergiler, basılı materyaller, televizyon, radyo, bil-gisayar ve internet gibi iletişim araçlarıdır. Bu bilgiler doğ-rultusunda soru incelendiğinde, kitaplar ikincil kaynaklar içerisinde değerlendirilir. Cevap E
2. Bireyselleştirme (Kendine Yeter, Özerk İnsan)
Bireyselleştirmenin amacı:
9 Kendi potansiyelinin farkında olan,
9 Kendi ayakları üzerinde durabilen,
9 Karşılaştığı problemleri çözebilen,
9 Kendi kararlarını verebilen,
9 Başkalarına bağımlı olmayan bireyler yetiştirmek-tir.
5
Eğitim; bireyin, içinde bulunduğu topluma etkin uyu-munu kolaylaştırırken bireyin kendisine yeter hale gelmesine de yardımcı olur.
Not
Eğitim Anlayışları
Bilim ve teknolojinin hızlı gelişimi, toplumsal yapıda meydana gelen değişiklikler eğitim bilimleri alanına da yansımış ve eğitim bilimleri alanında çeşitli deği-şimleri beraberinde getirmiştir. Bu değişimin en ba-şında geleneksel eğitim anlayışından, çağdaş eğitim anlayışına geçişi ifade etmek mümkündür.
Geleneksel Eğitim Anlayışı 9 Öğretmen ve programı ön plana çıkartmakta,
öğrenciyi pasif kılmaktadır.
9 Bu anlayış, yapısı gereği öğretimi vurgulamış ve öğrenciyi kendisine bilgi yüklenilmesi gereken bir varlık olarak görmüştür.
9 Bireylerin daha çok zihinsel ve entelektüel geli-şimine vurgu yapan bu yaklaşım, bireylerin kendi-lerine özgü durumlarını da göz ardı etmekte, her-kes için aynı, standart bir yaklaşımı içermektedir.
Çağdaş Eğitim Anlayışı 9 Öğrenciyi merkeze alan bir yaklaşımı içermekte,
öğrenciyi bireysel farklılıkları olan değerli bir varlık olarak görmektedir.
9 Bu anlayış içerisinde öğretmen; öğrenciye rehber-lik eden, öğrenciye zengin eğitim ortamları ha-zırlayan, öğrencilerle bire bir ilgilenen bir görevi üstlenmiştir.
9 Bu anlayış içerisinde öğrenciler sadece zihinsel ve entelektüel açıdan geliştirilmeye çalışılmamakta, bir bütün olarak (zihinsel, bedensel, ruhsal, sosyal) tanınmaya ve geliştirilmeye çalışılmaktadır; çünkü bu şekilde hareket edildiğinde bireylerin kendilerini gerçekleştireceğine ve toplumu geliştireceğine ina-nılmaktadır.
Geleneksel eğitim anlayışı “öğretim” ve “yönetim” olmak üzere iki ögeden oluşmaktadır, fakat çağdaş eğitim anlayışı bu iki ögeye ek olarak üçüncü bir ögeyi içermektedir. Bu öge, öğrenci kişilik hizmetleridir.
Çağdaş eğitim anlayışı ile geleneksel eğitim an-layışı arasındaki en önemli farklılık, öğrenci kişilik hizmetleridir.
Not
Çağdaş eğitim sisteminin ilkelerini benimse-yen bir öğretmenin, sınıflarda öğretim etkin-liklerini yürütürken aşağıdakilerden hangisini yapması uygun olmaz?A) Öğretim etkinliklerini yürütürken öğrencileri
olabildiğince aktif kılmaya çalışması
B) Yalnızca söz almak isteyen öğrencileri değil, tüm öğrencileri konuşturmaya çalışması
C) Öğrencilerine belirlediği hedefi göstermesi ve her öğrencisinden bu hedefe varmasını istemesi
D) Öğrencilerine tarafsız bir şekilde yaklaşarak öğrenciler arasında ayrım yapmaması
E) Öğrencilerin aileleri ile sürekli bir araya gele-rek aileleri yapılan çalışmalar hakkında bilgi-lendirmesi
Çözüm: Çağdaş eğitim anlayışı öğrenciyi mer-keze alan bir anlayışı içerdiği ve demokratik bir yaklaşımı savunduğu için, bu anlayışı benimse-yen bir öğretmenin süreç içerisinde öğrencilerini aktif kılmaya çalışması ve her öğrencisinin ken-disini ifade etmesini sağlaması beklenir. Ayrıca öğrencilerine tarafsız bir şekilde yaklaşmak ve öğrencilerin aileleri ile bir araya gelerek iş birliği yapmak da çağdaş eğitim sistemini benimseyen bir öğretmenin sergileyebileceği davranışlar-dır; ancak öğrencilerine kendisinin belirlediği bir hedefi göstermek ve bireysel farklılıkları dı-şarıda bırakarak herkesin bu hedefe varmasını istemek, çağdaş eğitim anlayışına değil, gele-neksel eğitim anlayışına uygun bir durumdur. Cevap C
HOCA SORUSU
Çağdaş Eğitim Sisteminin Ögeleri
ÖĞRETİMÖğrencilere belirli bir alanda bilgi, beceri ve tutum kazandırmayı amaçlayan, planlı ve programlı faaliyetlerin bütünüdür.
ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİÖğrencilerin gelişimini her yönü ile destekle-yen, öğrencilerin çeşitli ihtiyaçlarını karşıla-maya ve karşılaştıkları sorunların çözümüne yardımcı, öğretim etkinlikleri dışında yer alan hizmetler grubudur.
YÖNETİMÖğretim hizmetlerinin ve öğrenci kişilik hizmetlerinin etkili bir şekilde yürütülmesinden sorumlu yönetimsel hizmetlerin bütünüdür.