7/21/2019 GMapper1
1/10
Global Mapperda bir haritann koordinat sistemine balanmas
Giri
Saha Jeolojisi ve Harita Kampderslerinde klasik, kda basltopografik haritalarn zerine
jeolojik bilgilerin ilenmesi ve jeolojik harita hazrlanmasistenir. Topografik haritalar ~ 1960
ylyapmveya daha yeni olmakla beraber ounlukla zerindeki izgiler zellikle yollar
deiiklie uramtr. Bu dersi alan ve arazide yenilenmemiharitalarla alan renciler bu
nedenle yer bulma ve topografya zerine jeolojik bilgileri geirme konusunda zorluklar
ekmektedirler. Bu al
mada herhangi bir inceleme alan
n
n son ve gncel halini gsterenuydu grntleri ile eski haritalarn nasl gncellenebilecei ele alnacaktr.
Gerekenler: topografik harita (katta veya saysal, JPEG), tarayc, bilgisayar, Global
Mapper ve Google Earth programlar.
rnek
Elimizde Ksrelikksky yaknn topografik haritasvar. Bu haritaysaysallatrarak
tarama0407.jpg ktn oluturduk. Global Mapper (GM) programnda File ve Open Data
File(s) komutlarile jpg dosya trnde resmi ayoruz (ekil 1).
7/21/2019 GMapper1
2/10
ekil 1. Resmi getirtme ii.
Koordinatlarbiz gireceimiz iin Manually rectify the image Yes i seip Evet diyoruz
(ekil 2).
7/21/2019 GMapper1
3/10
ekil 2. Resmi nasl aacaz ?
Jpg resmi en solda ve ortada kyor: bunlar koordinatlarbilinmeyenler. En sada ise ya
koordinat grid sistemi izgileri ve/veya koordinatlarbalanmdier resim (ler) bulunabilir.
Biz GM i yeni atmzdan satarafta bir resim bulunmayacaktr. Resimlerin altndaki
pencerelerde girilecek koordinatlar ortadaki X/Easting/Lon ve Y/Northing/Lat pencerelerineyazlacaklar. Soldakiler GMin kendi koordinat sistemindeki saylarieriyor. Yaplacak olan
orta veya soldaki resmi byterek ve kaydrarak X ve Y koordinatlarnn kesime noktalarn
bulmak, fareyle iaretlemek ve pencereleri X ve Y deerlerini girmek (ekil 3). Fakat bu
deerleri girmeden nce girilecek deerler hangi izdmdedir, bunlarprogramda tantmak
gerekir: UTM, 36. zon ve 1950 verileri. Bunun iin en sada ve stteki Select Projectiondan
UTM ve altta ED50 verilerini semek gerekir (ekil 4).
7/21/2019 GMapper1
4/10
ekil 3. e balarken kullanlan pencere.
ekil 4. zdmn tantlmas.
7/21/2019 GMapper1
5/10
zdm seimini mteakiben X ve Yye ait pencerelere deerler girilecek ve Add GCP to
List penceresine baslarak GCP (Ground Control Point, Yer Kontrol Noktas) isim verilerek
otomatik Point 1 geliyor, KB (kuzeybat), GD, KD gibi corafi isimlerde verilebilir
GCP tantlr (ekil 5). Bence normali en azndan drt GCP vermek (ekil 6, 7 ve 8).
ekil 5. lk GCPnin girilmesi.
ekil 6. kinci GCP.
7/21/2019 GMapper1
6/10
ekil 7. nc GCP.
ekil 8. Drdnc GCP.
OK dendiinde uygun veya tutarl yani yanlolmayan deerler girilmise oluan
Geocoded resim ekil 9da, YOKSAekil 10daki gibi olacaktr.
7/21/2019 GMapper1
7/10
ekil 9. Doru yaplmharita.
ekil 10. Yanlyaplmharita.
Oluan ekildeki grid dorularnkarlatrabilmek iin Tools + Configure + General den
Grid Display ve Current Projection Grid i tklayn, Custom penceresine 500 yazn ve
Tamama basn. Grid erileri grnr: bunlarla haritadakileri karlatrabilirsiniz (ekil 11).
7/21/2019 GMapper1
8/10
ekil 11. Haritann koordinat zgaral(gridded) hali.
Bu yeni haritayGoogle Earthte grebilmek iin File + Export Raster and Elevation Data +
Export KML/KMZ ve isimlendirerek ekli hazrlayn. Oluan rnein KsrelikKs.kmlyiGoogle Earthde aarsanz boyutlu olarak arazi parasngrebilirsiniz (ekil 12).
Arazide deimieler zellikle yollar, tarla snrlar var ise bunlarGoogle Earthde
izebilir ve haritanzgncelleyebilirsiniz. Bunun iin resim ve Google Earthde grlenleri
karlatrmak gerekir: bu amala resmin effaflarttrlarak (ekil 13) alttaki grntyle
kyaslanabilir.
7/21/2019 GMapper1
9/10
ekil 12. Google Earthte grnm.
ekil 13. Resmin effaflnn arttrlmas.
rnek: Elmabayrtepenin kuzeyinde (ekil 14) ak renkli BGB-DKD uzanmlve haritada
olmayan bir yolu izmek isteyelim. Yol ekle tuuyla eksik hattizeriz ve alan yeni
pencereden Stil, renk ksmnseip kaln ve siyah renkli bir yeni yol olutururuz. Resmiyeniden bastrrsanz bu yol ksmgncellenmiolacaktr.
7/21/2019 GMapper1
10/10
ekil 14. Resmin orta batsnn bytlmhali.
ekil 15. Yol ekle fonksiyonu ile yeni yolun haritaya eklenmesi.
Harita Google Earth zerine oturtulduunda topografya 3 boyutlu olarak ve daha iyi bir
ekilde grlyor (ekil 16). Ksrelik yazsnn Ks ksmnn hemen altnda pten tepe var.
ekil 16. Haritann Google Earthle birletirilmesi.