GLOBALISASI EKONOMI DAN DAMPAKNYA BAGI INDONESIA

8/16/2019 GLOBALISASI EKONOMI DAN DAMPAKNYA BAGI INDONESIA

1/22

GLOBALISASI EKONOMI DANDAMPAKNYA BAGI INDONESIA

KELOMPOK 10

ADMINISTRASI ASURANSI DAN AKTUARIA (A)

NAMA KELOMPOK :

• LYDIA AGUSTIEN K

• BAYANG SANI

•

JIHAN LANGIT R • NIA OKTAVIA

KATA PENGANTAR

EKONOMI MIKRO MAKRO


2/22

Dengan mene!"# nama A$$a% S&T ang Ma%a Penga'% $ag Ma%a Panaang Kam

*an+a#,an *"+a -an *"+ '",". a#a' ,e%a-.a#/Na ang #e$a% me$m*a%,an .a%ma# %-aa%

-an naa%/Na ,e*a-a ,am 'e%ngga ,am -a*a# mene$e'a,an ma,a$a% $ma% #en#ang

E,nm G$!a$'a' -an Dam*a,na Bag In-ne'a

Ma,a$a% n #e.'"'"n a#a' *em!e$a+a.an ang 'anga# !e.%a.ga -a$am *enam!a% 2a2a'an

,am - !-ang H","m Dan #-a, $"*a #e.ma,a'% ,am a#a' !an#"an -a. !e.!aga *%a,

'e%ngga -a*a# mem*e.$an3a. *em!"a#an ma,a$a% n Un#", #" ,am menam*a,an !ana,

#e.ma ,a'% ,e*a-a .ang #"a ,am ang 'enan#a'a mem!e.,an '"**# *a-a ,am D'en

E,nm M,. Ma,. 'e.#a 'em"a *%a, ang #e$a% mem!an#" ,am

Te.$e*a' -a. 'em"a #" Kam mena-a. 'e*en"%na !a%2a ma'% a-a ,e,".angan !a,

-a. 'eg '"'"nan ,a$ma# ma"*"n #a#a !a%a'ana O$e% ,a.ena #" -engan #angan #e.!",a

,am mene.ma 'ega$a 'a.an -an ,.#, -a. !a*a, aga. ,am -a*a# mem*e.!a, ma,a$a% n

A,%. ,a#a ,am !e.%a.a* 'emga ma,a$a% #en#ang E,nm G$!a$'a' -an Dam*a,na

Bag In-ne'an -a*a# mem!e.,an man4aa# ma"*"n n*.a' #e.%a-a* *em!a3a

2


3/22

DA5TAR ISI

KATA PENGANTAR 6

DA5TAR ISI 7

BAB I PENDAHULUAN 8

11 LATAR BELAKANG

16 RUMUSAN MASALAH 8

BAB II ISI 9

61 LANDASAN TEORI 9

BAB III DAMPAK GLOBALISASI EKONOMI BAGI INDONESIA

71 DAMPAK EKONOMI GLOBALISASI DI INDONESIA

76 KUTUKAN SUMBER DAYA ALAM 16

77 PERAN ;/A5TA DAN APE; BAGI INDONESIA 1<

BAB IV PENUTUP 61

DA5TAR PUSTAKA 66

3


4/22

BAB I

PENDAHULUAN

11 LATAR BELAKANGSe#a%"n !e$a,angan n In-en'a - gen3a.,an -engan MEA a#a" Ma'a.a,a# E,nm

A'a MEA 'en-. 'e!ena.na -a$a% *enga."% -a. g$!a$'a' e,nm mem!"a#

*e.-agangan !e!a' ang %a.a*an ,e-e*anna a-a$a% ,em!a$ $ag mem!ang"n !ang'a

n In4.ma' ang !e.,em!ang 3e*a# ma'", ,e n-ne'a #an*a #e!ang *$% a,%.na

memenga."% ,ea-aan e,nm n-ne'a Bana, #e. ang - "'"ng -a$am

mem!ang"n,an e,nm ang -,e+a. $e% g$!a$'a' -engan #e./#e. ang a,an -

+a!a.,an n -%a.a*,an -a*a# - m*$emen#a',an -em ma'a.a,a# e,nm ang $e!%

!a,

16 RUMUSAN MASALAH1 S"-a% ma'",a% g$!a$'a' e,nm ,e In-ne'a =6 A*a,a% -am*a, !a, -an !".", -a. g$!a$'a' e,nm ang ma'", ,e n-ne'a=

4


5/22

BAB II

ISI

61 Lan-a'an Te.

611 De4n'

Globalisasi

G$!a$'a' a-a$a% 'e!"a% '#$a% ang mem$, %"!"ngan -engan *enng,a#an

,e#e.,a#an -an ,e#e.gan#"ngan an#a.!ang'a -an an#a.man"'a - 'e$"."% -"na

-"na me$a$" *e.-agangan n>e'#a' *e.+a$anan !"-aa **"$e. -an !en#",/

!en#", n#e.a,' ang $an 'e%ngga !a#a'/!a#a' '"a#" nega.a men+a- !'a

Ka#a ?g$!a$'a'@ -am!$ -a. ,a#a g$!a$ ang ma,nana a$a% "n>e.'a$

G$!a$'a' !e$"m mem$, -e4n' ang ma*an ,e3"a$ 'e,a-a. -e4n' ,e.+a

(2.,ng -e4n#n) 'e%ngga #e.gan#"ng -a. '' mana .ang me$%a#na

G$!a$'a' --e4n',an 'e!aga 'em"a *.'e' ang me."+", ,e*a-a *ena#"an

'e$"."% 2a.ga -"na men+a- 'e!"a% ,e$m*, ma'a.a,a# g$!a$ A-a ang

meman-ang !a%2a g$!a$'a' #" 'e!aga '"a#" *.'e' ''a$ a#a" *.'e' 'e+a.a%

a#a" *.'e' a$ama% ang a,an mem!a2a 'e$"."% !ang'a -an nega.a - -"na

ma,n #e.,a# 'a#" 'ama $an me2"+"-,an 'a#" #a#anan ,e%-"*an !a." a#a"

,e'a#"an ,/e,''#en' -engan menng,.,an !a#a'/!a#a' geg.a4' e,nm -an

!"-aa ma'a.a,a#

E,nm !e.nama G--en' menega',an !a%2a ,e!ana,an -a. ,#a 'a-a. !a%2a

'e!ena.na -. ,#a #"."# am!$ !agan -a$am 'e!"a% -"na ang %a."' !e."!a%

#an*a #e.,en-a$ ang -#an-a -engan 'e$e.a -an .a'a ,e#e.#a.,an a,an %a$ 'ama

*e."!a%an -an ,e#-a,*a'#an 'e.#a ,ena#aan ang m"ng,n #e.+a- Se+a$an

-engan #" Pe#e. D."3,e. mene!"#,an g$!a$'a' 'e!aga aman #.an'4.ma'

''a$

Globalisasi Ekonomi

5


6/22

G$!a$'a' E,nm me."*a,an '"a#" *.'e' ,ega#an e,nm -an

*e.-agangan -mana nega.a/nega.a - 'e$"."% -"na men+a- 'a#" ,e,"a#an *a'a.

ang 'ema,n #e.n#eg.a' -engan #an*a .n#angan !a#a' #e.#.a$ nega.a

G$!a$'a' *e.e,nman meng%a."',an *eng%a*"'an 'e$"."% !a#a'an -an

%am!a#an #e.%a-a* a."' m-a$ !a.ang -an +a'a Ke#,a g$!a$'a' e,nm

#e.+a- !a#a'/!a#a' '"a#" nega.a a,an men+a- ,a!". -an ,e#e.,a#an an#a.a

e,nm na'na$ -engan *e.e,nman n#e.na'na$ a,an 'ema,n e.a#

G$!a$'a' *e.e,nman - 'a#" *%a, a,an mem!",a *e$"ang *a'a. *.-", -a.

-a$am nege. ,e *a'a. n#e.na'na$ 'e3a.a ,m*e##4 'e!a$,na +"ga mem!",a

*e$"ang ma'",na *.-",/*.-", g$!a$ ,e -a$am *a'a. -me'#,

616 ;. G$!a$'a'

Be.,"# n !e!e.a*a 3. ang menan-a,an 'ema,n !e.,em!angna

4enmenag$!a$'a' - -"na

a Pe."!a%an -a$am ,n'e* ."ang -an 2a,#" Pe.,em!angan !a.ang/!a.ang 'e*e.#

#e$e*n genggam #e$e>' 'a#e$# -an n#e.ne# men"n+",,an !a%2a ,m"n,a'

g$!a$ #e.+a- -em,an 3e*a#na 'emen#a.a me$a$" *e.ge.a,an ma''a 'ema3am

#".'me mem"ng,n,an ,#a me.a'a,an !ana, %a$ -a. !"-aa ang !e.!e-a

! Pa'a. -an *.-",' e,nm - nega.a/nega.a ang !e.!e-a men+a- 'a$ng

!e.gan#"ng 'e!aga a,!a# -a. *e.#"m!"%an *e.-agangan n#e.na'na$

*enng,a#an *enga."% *e."'a%aan m"$#na'na$ -an -mna' .gan'a'

'ema3am World Trade Organization (&TO)

3 Penng,a#an n#e.a,' ,"$#".a$ me$a$" *e.,em!angan me-a ma''a (#e."#ama

#e$e>' 4$m m"', -an #.an'm' !e.#a -an $a% .aga n#e.na'na$) 'aa# n

,#a -a*a# mengn'"m' -an menga$am gaga'an -an *enga$aman !a." mengena

%a$/%a$ ang me$n#a' !e.ane,a .agam !"-aa m'a$na -a$am !-ang fashion

$#e.a#". -an ma,anan

- Menng,a#na ma'a$a% !e.'ama m'a$na *a-a !-ang $ng,"ngan %-"* ,.''

m"$#na'na$ n4$a' .egna$ -an $an/$an

6


7/22

Kennedy -an Cohen menm*"$,an !a%2a #.an'4.ma' n #e$a% mem!a2a ,#a *a-a

g$!a$'me 'e!"a% ,e'a-a.an -an *ema%aman !a." !a%2a -"na a-a$a% 'a#"

617 ;/A5TA -an APE;

;%na A'ean 5.ee #.a-e Ag.eemen# (;/A5TA) m"$a !e.$a," e4e,#4 *a-a #angga$ 1

+an"a. 6010 *em!",aan *a'a. n me."*a,an *e.2"+"-an -a. *e.+an+an ;%na/

ASEAN 5.ee T.a-e A.ea (;/A5TA) a#a" 'e.ng -'e!"# ASEAN/;%na 5.ee T.a-e

A.ea ang me."*a,an a.ea *e.-agangan !e!a' *a-a 'e*"$"% nega.a/nega.a angg#a

ASEAN -engan Re*"!$, Ra,a# ;%na In'a#4 ,e.ang,a ,e.+a'ama n #e$a%

-#an-a#angan *a-a 8 N*em!e. 6006 - P%nm Pen% Kam!+a -engan #"+"anmen-.,an (e'#a!$'%ng) a.ea *e.-angan !e!a' -engan 'e!e$a' Nega.a *a-a #a%"n

6010

Dmana -engan -+a$nna ,e.+a'ama me$a$" ;%na A'ean 5.ee #.a-e Ag.eemen# (;/

A5TA) -%a.a*,an *.-", m*. -a. ;%na a,an $e!% m"-a% ma'", ,e nega.a/

nega.a A'ean -an $e!% m".a% ,a.ena a-ana *eng".angan #a.4 -an *eng%a*"'an

#a.4 'e.#a #a.4 a,an men+a- n$ *e.'en -a$am +ang,a 2a,#" #ga #a%"n (De2#a.-,,

600C) Se!a$,na *.-",/*.-", ang -%a'$,an $e% nega.a/nega.a A'ean a,an

mem$, ,e'em*a#an ang 'ama "n#", mema'", *a'a. $"a. nege. - ;%na

APE; a-a$a% 'ng,a#an -a. A'a/Pa343 E3nm3 ;*e.a#n a#a" Ke.+a Sama

E,nm A'a Pa'4, APE; --.,an *a-a #a%"n 1CC APE; !e.#"+"an

meng","%,an *e.#"m!"%an e,nm -an mem*e.e.a# ,m"n#a' nega.a/nega.a -

A'a Pa'4, Dengan ,a#a $an A'a/Pa343 E3nm3 ;*e.a#n a#a" APE;

a-a$a% 4."m "#ama "n#", mem4a'$#a' *e.#"m!"%an e,nm ,e.+a'ama

*e.-agangan -an n>e'#a' - ,a2a'an A'a/Pa'4, APE; a-a$a% 'a#"/'a#"na

*eme.n#a%an an#a. ,e$m*, - -"na ang !e.*e.a' a#a' -a'a. ,m#men ang

#-a, meng,a# -a$g #e.!",a -an 'ama meng%.ma# *an-angan -a. 'em"a *e'e.#a

T-a, 'e*e.# &TO a#a" !a-an/!a-an *e.-agangan m"$#$a#e.a$ $anna APE; #-a,

mem$, ,e2a+!an *e.+an+an ang -*e.$",an -a. *e'e.#a Ke*"#"'an ang -!"a#

-a$am APE; ang -3a*a -engan ,n'en'"' -an ,m#men ang -$a,",an 'e3a.a

7


8/22

'",a.e$a APE; mem$, 61 angg#a -'e!"# 'e!aga ?Mem!e. E,nm@ ang

men"m!ang 'e,#a. 809 1 -a. **"$a' -"na 'e,#a. 986 1 -a. GDP -"na

-an 'e,#a. 87F 6 -a. *e.-agangan -"na

8


9/22

BAB III

DAMPAK GLOBALISASI EKONOMI BAGI INDONESIA

71 Dam*a, G$!a$'a' E,nm - In-ne'a

G$!a$'a' !ag !ang'a In-ne'a -mana ma'a.a,a#na mem$, m"$# e#n' -engan

m"$# !"-aa me$a%.,n #an#angan/#an#angn ang #-a, .ngan ang !'a mengan3am

,e"#"%an !ang'a -an Nega.a In-ne'a Tan#angan *e.#ama !e."*a #e,anan/#e,anan

ang -a#ang -a. $"a. !a, -a$am 2"+"- e,nm *$#, ma"*"n !"-aa

Ke#e.gan#"ngan a#a' ,e,"a#an e,nm n#e.na'na$ mene!a!,an !ang'a In-ne'a

#-a, -a*a# me$e*a',an -a. ,e,"a#an/,e,"a#an #e.'e!"# me', *a-a ,ena#aanna -

$a*angan -*e.$e% !ang'a In-ne'a -a. ,e#e.gan#"ngan #e.'e!"# #-a,$a% 'e$a$"

man' Ke#e.gan#"ngan e,nm a,an me.em!e# *a-a ,e#e.gan#"ngan *$#,

Tan#angan ,e-"a !e."*a m"n3"$na ,e3en-e."ngan meng"a#na ,e$m*,/,e$m*,

!e.-a'a.,an e#n' a#a" '"," - ma'a.a,a# Meng"a#na ,e$m*,/,e$m*,

!e.-a'a.,an ,e'","an n #-a, m"'#a%$ a,an men+a-,an '"m*a% *em"-a ?'a#" n"'a

'a#" !ang'a -an 'a#" !a%a'a@#ngga$ men+a- -,"men 'e+a.a% !e$a,a Ke#-a,*"a'an

,e$m*,/,e$m*, ma'a.a,a# a#a' ,e!+a,an *eme.na% *"'a# a,an -engan m"-a%

-an 'ege.a !e.m"a.a *a-a an3aman #"n#"#an ?me.-e,a@ $e*a' -a. Nega.a ,e'a#"an

Re*"!$, In-ne'a

Men"."# Tan. A!eng *e.2"+"-an na#a -a. g$!a$'a' e,nm an#a.a $an #e.+a-

-a$am !en#",/!en#", !e.,"#:

a G$!a$'a' *.-",' - mana *e."'a%aan !e.*.-",' - !e.!aga nega.a -engan'a'a.an aga. !aa *.-",' mena+- $e!% .en-a% Ha$ n -$a,",an !a, ,a.ena

"*a% !"."% ang .en-a% #a.4 !ea ma'", ang m".a% n4.a'#.",#". ang mema-a

a#a"*"n ,a.ena ,$m "'a%a -an *$#, ang ,n-"'4 D"na -a$am %a$ n

men+a- $,a' man"4a,#". g$!a$

! G$!a$'a' *em!aaan Pe."'a%aan g$!a$ mem*"na a,'e' "n#", mem*e.$e%

*n+aman a#a" me$a,",an n>e'#a' (!a, -a$am !en#", *.#4$ a#a"*"n

$ang'"ng) - 'em"a nega.a - -"na Se!aga 3n#% PT Te$,m -a$am

mem*e.!ana, 'a#"an 'am!"ngan #e$e*n a#a" PT Ja'a Ma.ga -a$am

9


10/22

mem*e.$"a' +a.ngan +a$an #$ #e$a% meman4aa#,an ''#em *em!aaan -engan

*$a BOT (!"$-/*e.a#e#.an'4e.) !e.'ama m#.a"'a%a -a. man3a nega.a

3 G$!a$'a' #enaga ,e.+a Pe."'a%aan g$!a$ a,an mam*" meman4aa#,an #enaga

,e.+a -a. 'e$"."% -"na 'e'"a ,e$a'na 'e*e.# *engg"naan '#a4 *.4e'na$

-am!$ -a. #enaga ,e.+a ang #e$a% mem$, *enga$aman n#e.na'na$ a#a"

!"."% ,a'a. ang !a'a -*e.$e% -a. nega.a !e.,em!ang Dengan g$!a$'a'

ma,a %"man m>emen# a,an 'ema,n m"-a% -an !e!a'

- G$!a$'a' +a.ngan n4.ma' Ma'a.a,a# '"a#" nega.a -engan m"-a% -an 3e*a#men-a*a#,an n4.ma' -a. nega.a/nega.a - -"na ,a.ena ,ema+"an #e,n$g

an#a.a $an me$a$": TV .a- me-a 3e#a, -$$ Dengan +a.ngan ,m"n,a' ang

'ema,n ma+" #e$a% mem!an#" me$"a'na *a'a. ,e !e.!aga !e$a%an -"na "n#",

!a.ang ang 'ama Se!aga 3n#% : K5; 3e$ana +ean' $e>' a#a" %am!".ge.

me$an-a *a'a. -mana/mana A,!a#na 'e$e.a ma'a.a,a# -"na /!a, ang

!e.-m'$ - ,#a a#a"*"n - -e'a/ men"+" *a-a 'e$e.a g$!a$

e G$!a$'a' Pe.-agangan Ha$ n #e.2"+"- -a$am !en#", *en"."nan -an

*ene.agaman #a.4 'e.#a *eng%a*"'an !e.!aga %am!a#annn#a.4 Dengan

-em,an ,ega#an *e.-agangan -an *e.'angan men+a- 'ema,n 3e*a# ,e#a# -an

4a.

Dengan a-ana !en#",/!en#", *e.2"+"-an na#a -a. g$!a$'a' e,nm #e.'e!"#

ma,a g$!a$'a' #en#"na !e.-am*a, !ag ,e%-"*an ma'a.a,a# !a, !e."*a

-am*a, *'#4 ma"*"n -am*a, nega#4 Dam*a, *'#4 -a. g$!a$'a' e,nm

-an#a.ana:

a P.-",' g$!a$ -a*a# -#ng,a#,an Pan-angan n 'e'"a -engan #e.

Ke"n#"ngan Km*a.a#4 -a. Da>- R3a.- Me$a$" '*e'a$'a' -an

*e.-agangan 4a,#./4a,#. *.-",' -"na -a*a# -g"na,an -engan $e!% e4e'en

"#*"# -"na !e.#am!a% -an ma'a.a,a# a,an mem*e.$e% ,e"n#"ngan -a.

'*e'a$'a' -an *e.-agangan -a$am !en#", *en-a*a#an ang menng,a# ang

'e$an+"#na -a*a# menng,a#,an *em!e$an+aan -an #a!"ngan

10


11/22

! Menng,a#,an ,ema,m".an ma'a.a,a# -a$am '"a#" nega.a Pe.-agangan ang

$e!% !e!a' mem"ng,n,an ma'a.a,a# -a. !e.!aga nega.a mengm*. $e!%

!ana, !a.ang -a. $"a. nege. Ha$ n mene!a!,an ,n'"men mem*"na

*$%an !a.ang ang $e!% !ana, Se$an #" ,n'"men +"ga -a*a# men,ma#

!a.ang ang $e!% !a, -engan %a.ga ang $e!% .en-a%

3 Me$"a',an *a'a. "n#", *.-", -a$am nege. Pe.-agangan $"a. nege. ang $e!%

!e!a' mem"ng,n,an 'e#a* nega.a mem*e.$e% *a'a. ang +a"% $e!% $"a' -a.

*a'a. -a$am nege.

- Da*a# mem*e.$e% $e!% !ana, m-a$ -an #e,n$g ang $e!% !a, m-a$ -a*a#

-*e.$e% -a. n>e'#a' a'ng -an #e."#ama -n,ma# $e% nega.a/nega.a !e.,em!ang ,a.ena ma'a$a% ,e,".angan m-a$ -an #enaga a%$ 'e.#a #enaga

#e.--, ang !e.*enga$aman ,e!ana,an -%a-a* $e% nega.a/nega.a

!e.,em!ang

e Mene-a,an -ana #am!a%an "n#", *em!ang"nan e,nm Pem!ang"nan 'e,#.

n-"'#. -an !e.!aga 'e,#. $anna !",an 'a+a -,em!ang,an $e% *e."'a%aan

a'ng #e#a* #e."#amana me$a$" n>e'#a' ang -$a,",an $e% *e."'a%aan '2a'#a

-me'#, Pe."'a%aan -me'#, n 'e.ng,a$ meme.$",an m-a$ -a. !an, a#a"

*a'a. 'a%am -ana -a. $"a. nege. #e."#ama -a. nega.a/nega.a ma+" ang

mema'", *a'a. "ang -an *a'a. m-a$ - -a$am nege. -a*a# mem!an#"

mene-a,an m-a$ ang -!"#"%,an #e.'e!"#G$!a$'a' e,nm +"ga mem*"na -am*a, ang nega#4 !ag ,e%-"*an

ma'a.a,a# In-ne'a -an#a.ana:

a Meng%am!a# *e.#"m!"%an 'e,#. n-"'#.Sa$a% 'a#" e4e, -a. g$!a$'a' a-a$a% *e.,em!angan ''#em *e.-agangan $"a.

nege. ang $e!% !e!a' Pe.,em!angan n mene!a!,an nega.a/nega.a

!e.,em!ang #-a, -a*a# $ag mengg"na,an #a.4 ang #ngg "n#", mem!e.,an

*.#e,' ,e*a-a n-"'#. ang !a." !e.,em!ang (n4an# n-"'#.) Dengan

-em,an *e.-agangan $"a. nege. ang $e!% !e!a' menm!"$,an %am!a#an

,e*a-a nega.a !e.,em!ang "n#", mema+",an 'e,#. n-"'#. -me'#, ang $e!%

3e*a# Se$an #" ,e#e.gan#"ngan ,e*a-a n-"'#./n-"'#. ang -m$, *e."'a%aan

m"$#na'na$ 'ema,n menng,a#

11


12/22

! Mem*e.!".", ne.a3a *em!aa.an g$!a$'a' 3en-e."ng mena,,an !a.ang/!a.ang

m*. Se!a$,na a*a!$a '"a#" nega.a #-a, mam*" !e.'ang ma,a e,'*. #-a,

!e.,em!ang Kea-aan n -a*a# mem*e.!".", ,n-' ne.a3a *em!aa.an E4e,

!".", $an -a. g$!a$a'' #e.%a-a* ne.a3a *em!aa.an a-a$a% *em!aa.an ne#

*en-a*a#an 4a,#. *.-",' -a. $"a. nege. 3en-e."ng menga$am -e4'# In>e'#a'

a'ng ang !e.#am!a% !ana, mene!a!,an a$.an *em!aa.an ,e"n#"ngan

(*en-a*a#an) n>e'#a' ,e $"a. nege. 'ema,n menng,a# T-a, !e.,em!angna

e,'*. -a*a# !e.a,!a# !".", #e.%a-a* ne.a3a *em!aa.an

3 Se,#. ,e"angan 'ema,n #-a, '#a!$ Sa$a% 'a#" e4e, *en#ng -a. g$!a$'a'

a-a$a% *enga$.an n>e'#a' (m-a$) *.#4$ ang 'ema,n !e'a. In>e'#a' n

#e."#ama me$*"# *a.#'*a' -ana $"a. nege. ,e *a'a. 'a%am Ke#,a *a'a. 'a%am'e-ang menng,a# -ana n a,an menga$. ma'", ne.a3a *em!aa.an !e.#am!a%

!a, -an n$a "ang a,an !e.#am!a% !a, Se!a$,na ,e#,a %a.ga/%a.ga 'a%am -

*a'a. 'a%am men"."n -ana -a$am nege. a,an menga$. ,e $"a. nege. ne.a3a

*em!aa.an 3en-e."ng men+a- !e.#am!a% !".", -an n$a ma#a "ang -me'#,

me.'# Ke#-a,'#a!$an - 'e,#. ,e"angan n -a*a# menm!"$,an e4e, !".",

,e*a-a ,e'#a!$an ,ega#an e,nm 'e3a.a ,e'e$"."%an

e Mem*e.!".", *.'*e, *e.#"m!"%an e,nm +ang,a *an+ang A*a!$a %a$/%a$ ang

-na#a,an - a#a' !e.$a," -a$am '"a#" nega.a ma,a -$am +ang,a *en-e,

*e.#"m!"%an e,nmna men+a- #-a, '#a!$ Da$am +ang,a *an+ang

*e.#"m!"%an ang 'e*e.# n a,an meng".ang $a+"na *e.#"m!"%an e,nm

Pen-a*a#an na'na$ -an ,e'em*a#an ,e.+a a,an 'ema,n $am!a# *e.#"m!"%anna

-an ma'a$a% *engangg".an #-a, -a*a# -a#a' a#a" ma$a% 'ema,n mem!".",

Pa-a a,%.na a*a!$a g$!a$'a' menm!"$,an e4e, !".", ,e*a-a *.'*e,

*e.#"m!"%an e,nm +ang,a *an+ang '"a#" nega.a -'#.!"' *en-a*a#anmen+a- 'ema,n #-a, a-$ -an ma'a$a% ''a$/e,nm ma'a.a,a# 'ema,n

!e.#am!a% !".",

76 K"#",an S"m!e. Daa A$am

ma.a,na *e.#am!angan ema' ang #e$a% meng"!a% #*g.a4 *"$a" B"." -an

mem!"a# .e'a% ma'a.a,a# a-a# - 'ana A#a" ma'a$a% n/n *e.#am!angan -

-ae.a% ang -angga* %ana meng"n#"ng,an *e+a!a# 'emen#a.a menngga$,an

12


13/22

+e+a, ,e."'a,an $ng,"ngan -an ma'a$a% !ag ma'a.a,a# - 'e,#a. #am!ang

T"$'an n ,em"-an !e."*aa "n#", menga+a, 'a"-a.a me$%a# gam!a.an ang

$e!% !e'a. mengena ma'a$a% *enge$$aan '"m!e. -aa a$am - In-ne'a

Se!"a% #am!ang !a#"!a.a - Pena+am Ka$man#an

P#en' - 'e,#. *e.#am!angan 'e.#a *e.mna,an In-ne'a memang #-a, -a*a#

-*an-ang 'e!e$a% ma#a Ke-"a 'e,. n #e."#ama 'e,#. mga' #e$a% mem!e.

,n#.!"' ang 3","* 'gn4,an -a$am *e.e,nman In-ne'a Un#", 'e,#.

mga' 'e,a$*"n *eng"'a%a -an n>e'#. menge$"%,an ,$m n>e'#a' ang #a,

,n-"'4 'e,#. n #e#a* mena., mna# *a.a *eng"'a%a "n#", #e#a* !e."'a%a -

In-ne'a B",#na !e.agam *e."'a%aan .a,'a'a #a, $an#a' *e.g -an

menngga$,an $a-ang/$a-ang mna, In-ne'a

D 'e,#. *e.#am!angan mengen-".na ,n#.$ *"'a# 'e!aga a,!a# -e'en#.a$'a'

#e$a% men-.ng m"n3"$na .!"an ,n'e' #am!ang R!"an %e,#a. #ana% -

!e.!aga -ae.a% - In-ne'a #e."#ama Ka$man#an #ana% -!ng,a. "n#",

men-a*a#,an ema' #em!aga #ma% !a#"!a.a -an !ana, $ag H"#an/%"#an *"n

#"."# -#e!ang #a, *an-ang !"$" #e.,a# -am*a, !ag gene.a' - ma'a ang a,an

-a#ang Pa'a$na 'e-e.%ana 'a+a %a.#a ,a."n Pe.#2 #e.'m*an .a* - -a$am *e."#%"#an

D !ana, nega.a #e."#ama nega.a/nega.a !e.,em!ang *.a,#, ,e.",/menge.",

*e."# !"m ang -'e!"# -engan n-"'#. e,'#.a,#4 n me."*a,an ,ega#an

e,nm ang !ana, -mna# Se!agan -!"#"%,an "n#", mene-a,an '"*$a

ene.g 'e*e.# mna, -an !a#"!a.a Se!agan $ag ,a.ena memang ,m-#a'

!a.ang ga$an 'e*e.# ema' -an !a#"!a.a #e$a% mena., mna# #e.,a# -engan

,e"n#"ngan ang --a*a#,anna

Se+"m$a% nega.a mam*" men#.an'4.ma' ,e,aaan men+a- me'n *e$"ma'

*e.e,nman ang mem!"a# ma'a.a,a#na ,aa -an 'e+a%#e.a Ma. ,#a #e$',

A.a! Sa"- -an +"ga a#a. a#a" D"!a m'a$na Penem"an mna, - nega.a/

nega.a #e.'e!"# mam*" men#.an'4.ma' *a-ang g"."n men+a- ge-"ng/ge-"ng

!e#n !e.#ng,a# -an n4.a'#.",#". mengag"m,an $anna Pe.*"#a.an .-a e,nm

!e.$ang'"ng 'anga# 3e*a# -an *e.#"m!"%an n-e,' *em!ang"nan man"'a (HDI)

13


14/22

nega.a/nega.a #e.'e!"# menga$am *enng,a#an ang 3","* 'gn4,an Nega.a

$anna ang *a#"# men-a*a#,an a**$a"' a-a$a% B."ne Da."''a$am Ma$a'a -'!

Ha$ ang !e.!e-a #e.+a- - In-ne'a -an 'e+"m$a% nega.a m',n -an !e.,em!ang

'e*e.# 'e+"m$a% nega.a/nega.a - A4.,a -an +"ga Tm". Tenga% Ke,aaan a$am

- nega.a/nega.a n !",anna mena$".,an ,e'e+a%#e.aan ,e #angan

ma'a.a,a#na +"'#." men+a- !ang ,e$a- !ag ,em',nan ang 'ema,n

me.a+a$e$a

5enmena #e.'e!"# a3a* -'e!"# -engan ,"#",an '"m!e. -aa a$am a#a".e'".3e

3".'e

Re'".3e 3".'e me."*a,an 'e!"a% 4enmena -mana -ae.a%/-ae.a% a#a" nega.a/

nega.a ang ,aa '"m!e. -aa a$am menga$am 'e!"a% ,n-' -mana

*e.#"m!"%an *e.e,nman me.e,a #-a, 'e*e'a# -ae.a% a#a" nega.a ang #-a,

mem$, ,e,aaan a$am Ba%,an -a*a# -,a#a,an !a%2a ,e,aaan a$am ang

me.e,a m$, +"'#." mem!a2a ma'a.a,a# ang %-"* -a$am -ae.a% a#a" nega.a

#e.'e!"# ,e'e!"a% ,n-' ang *en"% -engan ,n4$, -an ma'a.a,a#na %-"* -

-a$am ga.' ,em',nan Se3a.a 'e-e.%ana ,"#",an '"m!e. -aa a$am

men+e$a',an ,egaga$an nega.a -a$am men#e.+ema%,an ,e,aaan a$am men+a- a$a# *en-.ng ,e'e+a%#e.aan ma'a.a,a#

A-a 'e+"m$a% ,n-' ang mene!a!,an '"a#" -ae.a% a#a" nega.a -a*a#

menga$am %a$ #e.'e!"# ang *e.#ama a-a$a% '4a# a#a" na#".e -a. n-"'#.

e,'#.a,#4 #" 'en-. ang 'anga# #e.#"#"* D ma'a/ma'a #e.-a%"$" m"$a -a. a2a$

*e.en3anaan %ngga e,'*$.a' -an e,'*$#a' 'em"ana 'e.!a #e.#"#"* Sanga#

'"$# "n#", mem*e.$e% a,'e' *a-a -a#a/-a#a *en#ng 'e*e.# ,n#.a, -,"men

n -'! A*a$ag -a#a *em!aa.an -a. *e."'a%aan ,e*a-a nega.a S"$# "n#",

menge#a%" 'e3a.a *a'# 'e!e.a*a !e'a. +"m$a% "ang ang -!aa.,an $e%

*e."'a%aan ,e*a-a nega.a -a. %a'$ e,'#.a,' ang me.e,a $a,",an

Dam*a,na a-a$a% 'e$"."% .an#a *enge$$aan '"m!e. -aa n m"$a -a.

*em!e.an n %ngga *enge$$aan -an *em!agan ,e"n#"ngan ,e*a-a nega.a

men+a- 'anga# .en#an #e.%a-a* *.a,#,/*.a,#, ,."*' Pem!e.an n -a*a#

-$a,",an -engan ,ng,a$,ng an#a.a *e+a!a# -an *eng"'a%a

14


15/22

J,a *en-a*a#an nega.a-ae.a% -a. 'e,#. #e.'e!"# #-a, -a*a# -#e.ma 'e3a.a

ma,'ma$ -an -,e$$a -engan !a, ma,a *en-a*a#an #e.'e!"# #-a, a,an -a*a#

-g"na,an "n#", mengem!ang,an -ae.a% *eng%a'$ #e.'e!"# -an -ana #-a, a,an

-a*a# -g"na,an "n#", mengem!ang,an *.e,/*.e, g"na *engen#a'an

,em',nan

5enmena ,"#",an '"m!e. -aa a$am 'e3a.a m,. !'a ,#a ama# - In-ne'a D

!e!e.a*a 2$aa% +"'#." ,a2a'an/,a2a'an ang *"na '"m!e. -aa a$am

me$m*a% #e.!",# mem$, HDI ang 3","* .en-a% L%a# 'a+a Ra" -engan

*.-",' mna, #e.!e'a. $a$" A3e% -engan ga' na -an Pa*"a -engan #am!ang

#em!aga ema'na - G.a'!e.g ,e#ga -ae.a% #e.'e!"# men+a- *"'a# ,an#ng/

,an#ng ,em',nan -an ang,a !"#a %"."4 3","* #ngg - In-ne'a

Se3a.a ma,. *en-a*a#an -a. 'e,#. e,'#.a,#4 #e.'e!"# memang !e.,n#.!"'

!ag '#a!$#a' ang,a/ang,a - -e.e#an ,$m APBN #a* 'e3a.a m,. ,e,aaan

#e.'e!"# !a.a# .a3"n !ag ma'a.a,a# $,a$ ang #ngga$ - 'e,#a. #am!ang A-a

'eg"-ang *en+e$a'an menga*a ,e,aaan a$am #e.'e!"# #-a, !'a -#.an'4.ma'

men+a- ,e'e+a%#e.aan ma'a.a,a# Sa$a% 'a#" +a2a!anna a-a$a% *enge$$aan ang

'e.am*angan 'e.#a #e.#"#"*na a,'e' n4.ma' -a. ma'a.a,a# $"a' ang

men-.ng #nggna #ng,a# ,."*' Ma'a.a,a# n#e.na'na$ mengena$

4enmena n -engan #e.mn$g $a3, 4 g- g>e.nan3e an- #.an'*a.en3

G- g>e.nan3e #e$a% men+a- 'a$a% 'a#" man#.a a+a! ang !ana, --eng"ng,an

-a$am #e. *em!ang"nan m-e.n Ka#a g>e.nan3e ang menga3" *a-a #a#a

,e$$a -'e!"#/'e!"# 'e!aga 4.m"$a .a%a'a ang menen#",an ,ema+"an a#a"

,em"n-".an '"a#" nega.a A*a 'e!ena.nag>e.nan3e a#a" #a#a ,e$$a n= Ba-an

PBB ang ,%"'"' meng"."' '" *em!ang"nan - A'a -an Pa'4, (UNES;AP)

men-e4en',an g>e.nan3e'e!aga ?#%e *.3e'' 4 -e3'n/ma,ng an- #%e

*.3e'' ! 2%3% -e3'n' a.e m*$emen#e- (. n# m*$emen#e-) P.'e'

*em!"a#an ,e!+a,an -an 'e!"a% *.'e' - mana ,e*"#"'an -m*$emen#a',an@

Te.mn$g g- g>e.nan3e ,em"-an menga3" *a-a 'ega$a '#an-a.- *'#4 a#a"

!a, ang -$%a# ,e#,a 'em"a ,e!+a,an -!"a# -an -m*$emen#a',an Ha$ n

men3a,"* *.'e' *em$%an *emm*n *em$%an e,'e,"#. *.'e' *em!"a#an

angga.an -$$

15


16/22

Ke,aaan n #a, !'a 'e.#a me.#a -a*a# $ang'"ng -gan# In a-a$a% %"#ang !ag

ana, 3"3" - ma'a ang a,an -a#ang Sa$a% 'a#" a'*e, *en#ng -a$am mengg$,an

*enge$$aan ang !a, n a-a$a% mema'#,an !a%2a 'em"a ,e!+a,an -!"a# -an

-m*$emen#a',an -engan #.an'*a.an Ya #.an'*a.an' a-a$a% *n *en#ng -a$am

"*aa men"+" #a#a ,e$$a ang !a, Ke#,a #a#a ,e$$a ,e!+a,an m"$a -a.

*e.en3anaan %ngga m*$emen#a' !e.+a$an -engan m"$"' $e*a' -a. ,e*en#ngan

,n"m/,n"m #e.#en#" Dengan #.an'*a.an' -an -#e.a*,anna *.n'*/*.n'* #a#a

,e$$a ang !a, ma'a.a,a# '*$ -an *%a,/*%a, ang mena."% %a# *a-a

*e.ma'a$a%an n -a*a# men+a-,an -a#a -an a,'e' #e.%a-a* n4.ma' 'e!aga

'en+a#a *enga2a'an D!"#"%,an ,e.+a ,e.a' -a. 'em"a *%a, "n#", !'a

mem!ng,a. "$ang 'ega$a a#".an -an me,an'me 'e.#a *enge$$aan '"m!e. -aa

a$am - In-ne'a

77 K.'' E,nm G$!a$ -an Dam*a,na Te.%a-a* E,nm In-ne'a

K.'' e,nm ang 'e-ang -a$am $e% !e!e.a*a nega.a !e'a. - -"na -an#a.ana

AS 'e3a.a #-a, $ang'"ng mem*enga."% *e.e,nman - In-ne'aMa,a -a. #"

*eme.n#a% %a."' 2a'*a-a -an an#'*a#4 ,a.ena .e'e' e,nm AS ,em"ng,nan

'ema,n *a.a% 'e%ngga !'a !e.-am*a, %e!a# #e.%a-a* ,e%-"*an e,nm - -a$am

nege.K.'' e,nm g$!a$ !'a -"m*ama,an 'e!aga -e.e#an ,a.#" -mn ang -a#".

'e+a+a.+,a *eman "#amana #e.+a#"% ma,a a,an mem!a2a -am*a, !".", #e.%a-a*

ang $anna (e4e, -mn);e$a,ana ,a$a" nega.a/nega.a !e.,em!ang ang #e.,ena ,.'' e,nm $em!aga/

$em!aga ,e"angan n#e.na'na$ 3en-e."ng $e*a' #angan A,!a#na ,.'' ang

#e.+a- !'a 'anga# *a.a% -an *#en'a$ mengm!a' ,e 2$aa% $an&a."ng/2a."ng - *e$', Ja,a.#a ,n !e.#"m!angan ,e +".ang ,e!ang,."#an I#"

'e!aga !",# !a%2a .a,a# ,e!ana,an '"-a% #a, !e.!e$an+a $ag Semen#a.a $a*'an

a#a' +"'#." !e.!e$an+a ,e*e.$"an 'e%a./%a. ,e *a'a./*a'a. m-e.n m$, *eng"'a%a

!e'a. In mene!a!,an ,e4a$#an .a,'a'a !ag -"na !'n'Saa# n -am*a, .e'e' e,nm g$!a$ ang *a$ng -.a'a,an a-a$a% *a-a ma'a.a,a#

menenga% ,e a#a' #e.$e!% me.e,a ang !e.man 'a%am >a$"#a a'ng -an n>e'#a'

ema'

16


17/22

Da. *an#a"an me-a - 'e+"m$a% *a'a. - #ana% a. 'e+a, BEJ me$a,",an '"'*en-

%a.ga !a%an/!a%an *angan m"$a me.ang,a, na, J,a '"-a% !egn ma'a.a,a#

!a2a% ang *a$ng me.a'a,an -am*a,naSe$an #" ,ena,an %a.ga !a%an !a," - 'e,#. *.*e.# a,!a# *enga."% ,.''

e,nm g$!a$ 'anga# m"ng,n #e.+a- Se*e.# - ,"#* -a. An#a.a3- &a,$

Ke#"a DPD Rea$ E'#a#e In-ne'a (REI) Ja2a Tenga% A-! A-+*"#.a - S$

!e!e.a*a 2a,#" $a$" menga#a,an %a.ga !a%an !a," ang -*.-",' - -a$am nege.

ma"*"n $"a. nege. !e.*#en' #e.*enga."% $e% ,.'' e,nm nHa.ga !a%an !a," 'e*e.# !e' ,e.am, 'emen -an 'e+"m$a% a,'e'. ."ma% $anna

ang !e.a'a$ -a. n-"'#. man"4a,#". ,a#a -a 'anga# .en#an menga$am ,ena,anKena,an !a%an !a," a,!a# -am*a, ,.'' e,nm n a,an 'ema,n men"$#,an

'e,#. *.*e.# 'e#e$a% 'e!e$"mna +"ga -#e.*a ,ena,an %a.ga !a%an !a," a,!a#

,ena,an !a%an !a,a. mna, (BBM)

78 Pe.an ;/A5TA -an APE; !ag In-ne'a

Se+a, - !en#",na ;/ A5TA ,#a -a*a# menge#a%" -am*a, !a, -an !".",na !ag

n-ne'a Ba, #" ,#a .a'a,an $ang'"ng ma"*"n #-a,

Dam*a, *'#4 -a. a-ana ;/A5TA !ag In-ne'a :

1 ;/A5TA a,an mem!"a# *e$"ang ,#a "n#", mena., n>e'#a' Ha'$ -a.n>e'#a'

#e.'e!"# -a*a# -*"#a. $ag "n#", menge,'*. !a.ang/!a.ang ,e nega.a ang#-a,

men+a- *e'e.#a ;/A5TA

6 Dengan a-ana ;/A5TA -a*a# menng,a#,an >"me *e.-agangan Ha$ n -m#>a'

-engan a-ana *e.'angan ,e#a# an#a.a *.-"'en Se%ngga *.-"'en ma"*"n *a.a

m*.#. -a*a# menng,a#,an >$"me *e.-agangan ang #-a, #e.$e*a' -a. ,"a$#a'

'"m!e. ang -*.-",'

7 ;/A5TA a,an !e.*enga."% *'#4 *a-a *.e,' $a!a BUMN 6010 'e3a.a ag.ega#

Nam"n -'am*ng #" 4a,#. $a!a !e.'% *.'en#a'e *a "# .a# a#a' $a!a +"ga

menen#",an !e'a.na ->-en a#a' $a!a BUMN Ke*#m'an #e.'e!"# ,a.ena

-engana-ana ;/A5TA BUMN a,an -a*a# meman4aa#,an !a.ang m-a$ ang $e!%

m".a%-an -a*a# men+"a$ *.-", ,e ;na -engan #a.4 ang $e!% .en-a% *"$a

17


18/22

8 P.' #e.!e'a. (C1 *e.'en) *ene.maan *eme.n#a% a#a' $a!a BUMN 'aa# n !e.a'a$

-a. BUMN 'e,#. *e.#am!angan +a'a ,e"angan -an *e.!an,an -an #e$e,m"n,a'

BUMN#e.'e!"# mem!"#"%,an m*. !a.ang m-a$ ang 3","* 'gn4,an -an -a*a#

men+"a$ 'e!agan *.-",na ,e *a'a. ;na

Be.,"#na a-a$a% -am*a, nega#4e ;/A5TA #e.%a-a* *e.e,nman - In-ne'a:

1 Se.!"an *.-", a'ng #e."#ama -a. ;na -a*a# menga,!a#,an ,e%an3".an 'e,#./

'e,#. e,nm ang -'e.!" Pa-a%a$ 'e!e$"m #a%"n 600C 'a+a In-ne'a #e$a%

menga$am *.'e' -en-"'#.a$'a' (*en"."nan n-"'#.) Be.-a'a.,an -a#a Kama.

Dagang -an In-"'#. (KADIN) In-ne'a *e.an n-"'#. *eng$a%an menga$am

*en"."nan -a. 61 *a-a 6008 men+a- 6FC *a-a 600 D*.e,',an 9 #a%"n

,e-e*an *enanaman m-a$ - 'e,#. n-"'#. *eng$a%an menga$am *en"."nan US

9m$a. ang 'e!agan !e'a. -*3" $e% *en"#"*an 'en#.a/'en#.a "'a%a '#.a#eg'

IKM(n-"'#. ,e3$ menega%) J"m$a% IKM ang #e.-a4#a. *a-a Kemen#.an

Pe.n-"'#.an#a%"n 600 men3a*a 1


19/22

%a.ganam".a% -an -angga* $e!% man+". -!an-ng,an -engan +am" $,a$

A,!a#na *.-"'en +am" $,a$ #e.an3am g"$"ng #,a.

7 Ka.a,#e. *e.e,man -a$am nege. a,an 'ema,n #-a, man-. -an $ema%Sega$ana

!e.gan#"ng *a-a a'ng Ba%,an *.-", ?#e#e, !enge,@ 'e*e.# +a."m 'a+a%a."'

-m*. J,a !ana, 'e,#. e,nm !e.gan#"ng *a-a m*. 'e-ang,an 'e,#./'e,#.

>#a$ e,nm -a$am nege. +"ga '"-a% -.am!a% -an -,"a'a a'ng ma,aa*a$ag

ang !'a -%a.a*,an -a. ,e,"a#an e,nm In-ne'a=

8 J,a - -a$am nege. 'a+a ,a$a% !e.'ang !agamana m"ng,n *.-",/*.-",

In-ne'a mem$, ,emam*"an %e!a# !e.'ang - *a'a. ASEAN -an ;na=

Da#amen"n+",,an !a%2a #.en *e.#"m!"%an e,'*. nn/mga' In-ne'a ,e ;na

'e+a, 6008%ngga 600 %ana 68C9 'e-ang,an #.en *e.#"m!"%an e,'*. ;na ,e

In-ne'amen3a*a 790C Ka$a"*"n e,'*. In-ne'a !'a -gen+# ang 'anga#

m"ng,n !e.,em!ang a-a$a% e,'*. !a%an men#a% !",anna %a'$ $a%an ang

mem$, n$a#am!a% 'e*e.# e,'*. %a'$ n-"'#. P$a n ma$a% 'anga# -gema.

$e% ;na angmemang 'e-ang ?%a"'@ !a%an men#a% -an '"m!e. ene.g "n#",

mengge.a,,ane,nmna

9 Pe.anan *.-",' #e."#ama 'e,#. n-"'#. man"4a,#". -an IKM -a$am *a'a. na'na$a,an #e.*ang,a' -an -gan#,an m*. Dam*a,na ,e#e.'e-aan $a*angan,e.+a

'ema,n men"."n Pa-a%a$ 'e#a* #a%"n ang,a#an ,e.+a !a." !e.#am!a% $e!% -a. 6

+"#a .ang 'emen#a.a *a-a *e.-e Ag"'#"' 600C 'a+a +"m$a% *engangg".an #e.!",a

- In-ne'a men3a*a C< +"#a .ang In$a% -am*a, ;/A5TA #e.%a-a*

*e.e,nman - In-ne'a ang *en"$' -a*a# ,em",a,an

A5TA +"ga mem$, -am*a, !ag *e.e,nman - In-ne'a -na#a.ana :

1 Pe$"ang *a'a. ang 'ema,n !e'a. -an $"a' !ag *.-", In-ne'a -engan *en-"-",

'e!e'a. 900 +"#a -an #ng,a# *en-a*a#an ma'a.a,a# ang !e.agam6 Baa *.-",' ang 'ema,n .en-a% -an *a'# !ag *eng"'a%a*.-"'en In-ne'a

ang 'e!e$"mna mem!"#"%,an !a.ang m-a$ -an !a%an !a,"*en$ng -a. nega.a

angg#a ASEAN $anna -an #e.ma'", !aa *ema'a.an7 P$%an ,n'"men a#a' +en'.agam *.-", ang #e.'e-a - *a'a. -me'#, 'ema,n

!ana, -engan #ng,a# %a.ga -an m"#" #e.#en#"

19


20/22

8 Ke.+a'ama -a$am men+a$an,an !'n' 'ema,n #e.!",a -engan !e.a$an' -engan

*e$a," !'n' - nega.a angg#a ASEAN $anna

Dengan -ama*a, ang !ana, !eg#" *'#4 A5TA mem$, #an#angan #e.'en-.

-na#a.an a-a$a% Peng"'a%a*.-"'en In-ne'a -#"n#"# #e."' mene."' -a*a#

menng,a#,an ,emam*"an -a$am men+a$an,an !'n' 'e3a.a *.4e'na$ g"na -a*a#

memenang,an ,m*e#' -a. *.-", ang !e.a'a$ -a. nega.a angg#a ASEAN

$anna !a, -a$am meman4aa#,an *e$"ang *a'a. -me'#, ma"*"n *a'a. nega.a

angg#a ASEAN $anna

20


21/22

BAB IV

PENUTUP

In-ne'a ang ,n ma'% men+a- nega.a !e.,em!ang mem!"#"%,an $e!% !ana,

*ene.a*an #e. e,nm *a-a ,a'"' 'e'"ngg"%na Da$am ,n-'na menga%a-a*

*e.'angan *e.-agangan !e!a' n-ne'a ma'% ,e2a$a%an -engan 'angan ang

!eg#" $n3a%na -a. 'eg a,a-em, %ngga ,"a$#a' ,e.+ana Dengan !an#"an -a.

!e.!aga *%a, %a."'na a,a-em' me$%a# *e$"ang ,"# mem!ang"n !ang'a Dengan

#e,anan -a. !e.!aga 'e,#. -.ngan ma'a.a,a# -a$am men+a$an,an #a* *.g.am

*eme.n#a% 'anga#$a% -!"#"%,an Peng"a#an -a. 'eg '"m!e.-aa man"'a +"ga

me."*a,an 4a,#. *en#ng -a. ,e!e.%a'$an n-ne'a menga-a* *a'a. !e!a' ang

a,an #e."' !e.g"$.

21


22/22

DA5TAR PUSTAKA

Ra%a.-+a P.a#%ama Man"."ng Man-a$a 600 Pengan#a. I$m" E,nm

(m,.e,nm ma,.e,nm) Ja,a.#a: Lem!aga Pene.!# 5a,"$#a' E,nm

Un>e.'#a' In-ne'a

S"%e.man R'- 6011 Pengan#a. Te. E,nm Ja,a.#a: Ra+ag.a4n- Pe.'a-a

T+*#%e.+an# *.+n 1CCF P.'*e, Pe.e,nman In-ne'a Da$am Rang,a

G$!a$'a'Ja,a.#a: Rne,a ;*#a

22

GLOBALISASI EKONOMI DAN DAMPAKNYA BAGI INDONESIA

Documents