This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
नेपाल सरकार (कार्य�वि भाजन) विनर्यमा ली, २०६९नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषद ्बाट स्वीकृत मिमतित २०६९/२/५
नेपालको अ�तरिरम संतिवधान, २०६३ को धारा ४३ को उपधारा (२) ले दिदएको अमिधकार प्रयोग गरी नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल सरकारको काय,तिवभाजनका लातिग देहायका तिनयमहरू बनाएको छ । १. सङ् क्षि�प्त नाम र प्रारम्भः (१) यी तिनयमहरूको नाम "नेपाल सरकार (काय,तिवभाजन)
तिनयमावली, २०६९" रहेको छ । (२) यो तिनयमावली तुरु�त प्रारम्भ हुनेछ ।
२. परिरभाषाः तिवषय वा प्रसङ्गले अक9 अर्थ, नलागेमा यस तिनयमावलीमा -(क) "म� ालय" भ�नाले नेपाल सरकारका म� ालय सम्झनुपछ, र सो शब्दले प्रधानम� ी तर्था
मन्त्रि� परिरषदक्ो काया,लयसमेतलाई जनाउँछ ।(ख) "म� ी" भ�नाले प्रधानम� ी, उपप्रधानम� ी र म� ीलाई सम्झनुपछ, र सो शब्दले स्वत�
रूपमा म� ालयको काय,भार सम्हाल्ने राज्यम� ीसमेतलाई जनाउँछ । ३. मन्त्रालर्यः म� ालय अनुसूची - १ मा उल्लेख भएबमोजिजम हुनेछन् । ४. कार्य�सम्पादनः नेपाल सरकारको काय,सम्पादन तिनयम ३ मा उल्लेख भएबमोजिजमका
म� ालयहरूद्वारा हुनेछ ।५. कार्य�वि भाजनः (१) म� ालयबाट सम्पादन हुने काय,को तिवभाजन अनुसूची - २ मा उल्लेख
भएबमोजिजम हुनेछ । (२) उपतिनयम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिखएको भए तापतिन नेपाल सरकार,
मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल राजप मा सूचना प्रकाशन गरी कुन ै म� ालयको काममा हेरफेर गन,सक्नेछ ।
(३) प्रधानम� ीले कुनै म� ीलाई एक वा एकभ�दा बढी म� ालयको काय,भार सुम्पन सक्नेछ ।
(४) प्रधानम� ील े कुन ै म� ालयलाई तोतिकएको काममध्य े केही काम आफैँ ल े वा सम्बन्धिSत म� ीको सिसफारिरसमा अक9 कुनै म� ीले हेनU गरी तोक्नसक्नेछ ।
तर, सम्बन्धिSत म� ी नेपालमा नरहेको अवस्थामा तिनजको काम कुनै म� ीले वा आफैले हेनU गरी तोक्न त्यस्तो सिसफारिरस आवश्यक पनU छैन ।
६. मन्त्रीको जिजम्मे ारीः तिनयम ५ बमोजिजम आफूलाई तोतिकएको काम सम्पादन गनU वा गराउने जिजम्मेवारी र काय,सम्पादन भए नभएको तिवषयमा वहन गनU उत्तरदामियत्व सम्बन्धिSत म� ीको हुनेछ ।
७. अनुसूचीमा हेरफेरः नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल राजप मा सूचना प्रकाशन गरी अनुसूचीमा आवश्यक हेरफेर गन, सक्नेछ ।
-1-
८. खारेजी र बचाउः (१) नेपाल सरकार (काय,-तिवभाजन) तिनयमावली, २०६४ खारेज गरिरएको छ ।
(२) नेपाल सरकार (काय,-तिवभाजन) तिनयमावली, २०६४ बमोजिजम भए गरेको काम कारबाही यसै तिनयमावलीबमोजिजम भए गरेको मातिननेछ ।
१. प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिन्त्रपरिरषदक्ो कार्या�लर्य1. मन्त्रि� परिरषदक्ो काय,;2. नेपाल सरकारको काय,तिवभाजन र म� ालयहरूको गठन, तिवघटन तर्था सङ्गठन संरचना
हेरफेर; 3. नेपाल सरकारको काय,सम्पादन तिनयमावली;4. तिवणिभ�न म� ालयको काय,को रेखदेख, तिनय� ण, तिनरीक्षण, सुपरिरवेक्षण, सम�वय, अनुगमन
तर्था मूल्याङ्कन;5. मन्त्रि� परिरषदक्ा तिनण,यको काया,�वयन तर्था सोको अनुगमन;6. तिवधेयक, अध्यादेश, तिनयम तर्था आदेशको तजु,मा, स्वीकृतित वा जारी;7. नेपाल सरकारको अल्पकालीन तर्था दीघ,कालीन नीतित तर्था रणनीतितको तजु,मा, स्वीकृतित,
काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;8. देशको राजनीतितक, आर्थिर्थeक, सामाजिजक, प्रशासतिनक गतिततिवमिध तर्था शान्त्रि�त सुव्यवस्थाको
अद्यावमिधक जानकारी तर्था अनुगमन;9. व्यवस्थातिपका-संसदक्ो अमिधवेशन आह्वान र अ�त्य; 10. के�द्रीयस्तरमा व्यवस्थापन सूचना प्रणालीको तिवकास तर्था अनुगमन;11. शासकीय सुधार, सुशासन तर्था सङ्घीय ढाँचाको प्रशासन पुनसtरचना;12. तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीयस्तरमा भएका सन्धिS, सम्झौता वा सहमतित काया,�वयनको अनुगमन;13. प्रधानम� ीको तिनदUशन काया,�वयन;14. मानवअमिधकारको संरक्षण र प्रवद्,धन;15. सुशोभन;16. तिवपद ्व्यवस्थापनको अद्यावमिधक जानकारी र तिनदUशन;17. भ्रष्टाचारतिवरुदध्को नीतित, योजना तर्था त्यसको काया,�वयन;18. प्रधानम� ी दैवीप्रकोप/सहायता कोष सञ्चालन;19. प्रधानम� ीको आ�तरिरक तर्था बाह्य जनसम्पक, र सञ्चार;20. प्रचसिलत कानुनबमोजिजम प्रमाणीकरण गनु,पनU सिलखत;21. के्ष ीय प्रशासन;22. लगानी बोड,;23. नयाँ नेपाल तिनमा,ण कोष;24. अदालतको फैसला काया,�वयनको अनुगमन;25. राष्ट्रपतित र उपराष्ट्रपतितको काया,लय;26. संवैधातिनक परिरषद;्27. अख्तिख्तयार दुरुपयोग अनुसSान आयोग;28. लोकसेवा आयोग;
-4-
29. राखिष्ट्रय मानवअमिधकार आयोग;30. राखिष्ट्रय योजना आयोग; 31. राखिष्ट्रय सतक, ता के�द्र;32. साव,जतिनक खरिरद अनुगमन काया,लय;33. नेपाल ट्रष्टको काया,लय;34. गरिरबी तिनवारण कोष;35. प्रधानम� ी र मन्त्रि� परिरषदस्म्बSी अ�य काय,हरू ।
२. अथ� मन्त्रालर्य1. आर्थिर्थeक तर्था राजस्व नीतित, आर्थिर्थeक प्रशासन र तिनय� णसम्बSी योजना तर्था काय,क्रमको
तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. आर्थिर्थeक तिवश्लेषण;3. आर्थिर्थeक साधनको बाँडफाँड; 4. मुद्रा, मौदिद्रक नीतित तिनधा,रण र काया,�वयन;5. नेपाल राष्ट्र बैङ्क, बैंतिकङ्ग (नेपाल औद्योतिगक तिवकास तिनगमसमेत), तिवत्तीय संस्था तर्था
तिबमा;6. आय र व्ययको तिववरण (बजेट) ;7. राजस्व नीतित र योजना;8. राजस्व प्रशासन तर्था राजस्व सङ्कलन;9. राजस्व अनुसSान;10. सामा�य मूल्य नीतित;11. सामाजिजक तर्था आर्थिर्थeक तिवकासको लातिग अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, र सम�वय;12. आर्थिर्थeक, बैंतिकङ्ग तर्था मुद्रातिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, तर्था सम�वय;13. वैदेसिशक ऋण, अनुदान तर्था अ�य तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सहायता; 14. तिवदेशी मुद्रा तिवतिनमय तर्था तिनय� ण;15. साव,जतिनक ऋण तर्था तिनय� ण;16. तलब, भत्ता, दैतिनक तर्था भ्रमण भत्ता, तिनवृत्तभरण, उपदानलगायत आर्थिर्थeक दामियत्व र
सेवासुतिवधासम्बSी तिवषय; 17. सरकारी स्वामिमत्वमा रहेका संस्थानको तिनयमन, तिनय� ण, सम�वय र तिनदUशन तर्था तलब,
भत्ता, बोनस, लगानी र लाभांशसम्बSी नीतित तिनधा,रण;18. तिवश्व बैङ्क, अ�तरा,खिष्ट्रय मुद्रा कोष, एसिसयाली तिवकास बैङ्क, अ�तरा,खिष्ट्रय तिवकास संस्था
तर्था अ�य अ�तरा,खिष्ट्रय तिवत्तीय संस्था;19. सरकारी कोषको व्यवस्थापन, सञ्चालन तर्था प्रशासन;20. लेखा तिनय� ण तर्था व्यवस्थापन;21. साव,जतिनक प्रतितष्ठानको तिनजीकरण, अनुगमन र तिनयमन;22. साव,जतिनक संस्थानको प्रशासन, नीतित तिनमा,ण र सम�वय;23. राजस्व र आर्थिर्थeक प्रशासन तासिलम;
-5-
24. पँूजीबजार;25. साव,जतिनक लगानी;26. महालेखापरीक्षकको काया,लय;27. कम,चारी सञ्चय कोष;28. नागरिरक लगानी कोष;29. साव,जतिनक संस्थान तिनदUशन बोड,;30. सम्पणित्त शुदध्ीकरण;31. युवा स्वरोजगारसम्बSी;32. अवकाश कोष;33. नेपाल लेखापरीक्षण सेवाको सञ्चालन ।
३. उद्योग मन्त्रालर्य1. उद्योग र औद्योतिगक तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,
अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. खानी तर्था खतिनज पदार्थ, अ�वेषणसम्बSी नीतित, योजना, काया,�वयन तर्था तिनयमन;3. खानी तर्था खतिनज तिवकासतिवषयक अध्ययन, अ�वेषण तर्था सवUक्षण;4. औद्योतिगक तिवकास;5. औद्योतिगक क्षे , औद्योतिगक सङ्घ-संस्था तर्था औद्योतिगक तिनयोग;6. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय औद्योतिगक तिवकास सङ्गठन तर्था अ�य अ�तरा,खिष्ट्रय औद्योतिगक सङ्गठन;7. वैदेसिशक लगानी प्रवद्,धन (लगानी बोड,को काय,क्षे बाहेक);8. औद्योतिगक लगानी प्रवद्,धन (लगानी बोड,को काय,क्षे बाहेक);9. घरेलु तर्था ग्रामीण सीप र उद्योगको संरक्षण तर्था प्रवद्,धन;10. गुणस्तर र नापतौल तिनधा,रण तर्था प्रवद्,धन;11. उद्योगसम्बSी साव,जतिनक प्रतितष्ठान;12. उत्पादकत्व वृदम्िधतिवषयक नीतित तर्था काय,क्रम;13. औद्योतिगक प्रतिवमिध तिवकास र प्रतिवमिध हस्ता�तरण;14. औद्योतिगक जनशसिक्तको तिवकास र तासिलम, अ�वेषण तर्था सवUक्षण;15. औद्योतिगक व्यवसाय प्रवद्,धन र संरक्षण;16. कम्पनीको प्रशासन तर्था अनुगमन;17. औद्योतिगक सम्पणित्त प्रशासन;18. कम्पनी तर्था सङ्गदिठत संस्थाको दामासाहीसम्बSी काय,;19. तिवशेष आर्थिर्थeक क्षे को स्थापना र व्यवस्थापन;20. औद्योतिगक प्रयोजनका लातिग गरिरने आयातको तिनयमन तर्था सहजीकरण;21. लगानी संरक्षण र प्रवद्,धनसम्बSी तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय सन्धिS सम्झौता;22. रुग्ण उद्योगको उत्थान र तिवकास;23. औद्योतिगक तर्था व्यवसामियक सीप तिवकास तासिलम;
-6-
24. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,तका माइतिनङ इख्ति�जतिनयरिरङ, केमिमकल इख्ति�जतिनयरिरङ, मेटालर्जिजeकल इख्ति�जतिनयरिरङ, मेट्रोलजी, जिजयोलजी र केमि�ष्ट्री समूहको सञ्चालन ।
४. ऊजा� मन्त्रालर्य1. ऊजा, उत्पादन, व्यवस्थापन, उपयोग, सुरक्षा, प्रवद्,धन र तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था
अध्ययन, तिनमा,ण, सञ्चालन, सम्भार र तिवकास;7. ऊजा,सम्बSी कम्पनी तर्था संस्थाको सम�वय र प्रशासन;8. ऊजा, तिवकासमा तिनजी क्षे को लगानी प्रवद्,धन (लगानी बोड,को काय,क्षे बाहेक) ;9. ऊजा,को उपयोगसम्बSी राखिष्ट्रय, के्ष ीय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, ;10. ऊजा,को उपयोगसम्बSी तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीय संय� को संयोजन, वाता, तर्था सन्धिS
सम्झौता;11. जलस्रोतसम्बSी तिद्वपक्षीय वाता,, बहुपक्षीय सन्धिS सम्झौता;12. तिवद्युत् को तिनयमन, रोयल्टी तर्था महसुलदरको तिनधा,रण र काया,�वयन;13. नेपाल तिवदु्यत् प्रामिधकरण तर्था ऊजा, क्षे सँग सम्बन्धिSत तिनकायसँग सम�वय;14. अ�य म� ालयको काय,क्षे मा नपरेको जल तर्था त्यसको उपयोग र ऊजा,सम्बSी काय,;15. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,त देहायका समूह, उपसमूहको सञ्चालन-
५. कानुन, न्र्यार्य, संवि धानसभा तथा संसदीर्य मामिमला मन्त्रालर्य
1. ऐन, अध्यादेश, तिनयम र आदेशको तजु,मा;2. नेपाल कानुन, अ�तरा,खिष्ट्रय कानुन, �यायप्रणाली र �यायप्रशासनको अनुसSान, पुनरावलोकन
र सुधार;3. नेपाल राजप मा प्रकाशन हुने सूचनाको सम्पादन;4. कानुनी राय तर्था परामश,;5. अ�तरा,खिष्ट्रय करार तर्था अ�य सिलखतको मस्यौदा र सोसम्बSी परामश,;6. सरकारी मुदद्ा तिफता,, मिमलाप र नेपाल सरकारलाई सरोकार पनU मुदद्ाको प्रतितरक्षा;7. देहायका तिवषयमा प्रदान गरिरने कानुनी राय -
कम,चारीको सेवा सञ्चालन;23. व्यवस्थातिपका-संसदक्ो वैदेसिशक सम्पक, र सम�वय;24. अ�तर-व्यवस्थातिपका सङ्घ (आई.पी.यू.);25. सरकारी तर्था गैरसरकारी तिवधेयक;26. सरकारी आश्वासन तर्था सङ्कल्पको काया,�वयन;27. संतिवधानसभा अदालत;28. महा�यायामिधवक्ताको काया,लय;29. �याय परिरषद;्30. �याय सेवा आयोग;31. राजस्व �यायाधीकरण;32. �यामियक जाँचबुझ आयोग;33. नेपाल कानुन आयोग;34. नेपाल कानुन व्यवसायी परिरषद;्35. राखिष्ट्रय �यामियक प्रतितष्ठान;
-8-
36. नेपाल �याय सेवाको सञ्चालन ।
६. कृविष वि कास मन्त्रालर्य1. कृतिषसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. खाद्या�न, नगदे बाली, औद्योतिगक बाली (सजिजवन तर्था रबर �ला�टसमेत), तरकारी र फलफूल
खेतीको तिवकास तर्था प्रवद्,धन;3. कृतिष रसायन तर्था माटोसम्बSी अनुसSान र प्रतिवमिध तिवस्तार;4. कृतिष इख्ति�जतिनयरिरङ र उ�नत कृतिष औजारको अनुसSान, तिवकास तर्था तिवस्तार;5. बाली संरक्षण, अनुसSान तर्था सवUक्षण;6. कृतिष प्रचार प्रसार तर्था युवा कृषक काय,क्रम;7. कृतिष नस,री तर्था बीउ तिबजनको तिवकास;8. पशुपक्षी पालन तर्था यसको तिवकास, व्यवस्थापन, नश्लसुधार, दाना र चरनको अनुसSान
तर्था तिवकास;9. पशुसिचतिकत्सा, औषमिध उत्पादन तर्था तिनयमन;10. दुग्ध र दुग्धपदार्थ,बाट बनेक�ा वस्तुहरूको अनुसSान, तिवकास तर्था बजार प्रवर्द्ध,न;11. मत्स्यपालन र जलचरसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, तिवकास तर्था बजार प्रवर्द्ध,न; 12. माहुरी पालन तर्था रेशम खेती;13. कृतिषके्ष को व्यवसायीकरण, औद्योतिगकीकरण र कृतिषज�य वस्तुको बजार व्यवस्थापन तर्था
9. सडक बोड,लगायत सडक, रेल तर्था यातायात व्यवस्थासम्बSी अ�य तिनकाय;10. इख्ति�जतिनयरिरङ परिरषद ्तर्था इख्ति�जतिनयरिरङ परामश, सेवा (क�सल्टे�सी) र सोसम्बSी संस्था;11. रेलमाग,, मेट्रो तिनमा,ण सञ्चालन र सम्भार;12. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको हाइवे र रेल उपसमूहको सञ्चालन
।
११. मविहला, बालबालिलका तथा समाजकल्र्याण मन्त्रालर्य1. मतिहला, बालबासिलका, समाजकल्याणसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा,
१२. रु्य ा तथा खेलकुद मन्त्रालर्य1. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र
मूल्याङ्कन;2. युवा परिरचालन तर्था राखिष्ट्रय युवा तिवकास;3. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी तिवषयको अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण;4. युवालयको सञ्चालन र युवालयसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, र सम�वय;5. युवा जनशसिक्तको प्रसिशक्षण र तासिलम;6. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सम्बS तर्था प्रतिततिनमिधत्व;7. खेलकुदसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय काय,क्रम;
-13-
8. युवा जागरण तर्था तिवकाससम्बSी काय,क्रम;9. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी तिवषयमा सरकारी र गैरसरकारी सङ्घ-संस्थाको परिरचालन तर्था
क्षमता तिवकास;10. राखिष्ट्रय खेलकुद परिरषद ्तर्था खेलकुदसम्बSी अ�य राखिष्ट्रय, के्ष ीय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;11. नेपाल स्काउट ।
१३. र�ा मन्त्रालर्य1. राखिष्ट्रय सुरक्षासम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र
मूल्याङ्कन;2. नेपाली सेनाको गठन, परिरचालन, व्यवस्थापन, तिनय� ण, लोकता� �ीकरण र पुनसtरचना;3. सैतिनक अमिधकृत तर्था जवानको अनुशासन र सेवा शत,;4. सैतिनक तासिलम;5. सेनाको सुतिवधा;6. सैतिनक हातहतितयार तर्था सामग्रीको खरीद र उत्पादन;7. सैतिनक कारबाही र सेनाको गतिततिवमिध;8. सैतिनक तिनमा,णशाला;9. सैतिनक प्रतितष्ठापन (इ�स्टलेसन) र सञ्चार तर्था यातायात;10. सैतिनक भण्डार;11. सैतिनक ब्यारेक तर्था काया,लयको व्यवस्था;12. तिवकास काय, र तिवपद ्उदध्ार काय,मा सहयोग;13. राखिष्ट्रय सेवा दलको सङ्गठन, तासिलम र प्रशासन;14. सैतिनककल्याण;15. राखिष्ट्रय तिनकुञ्ज, व�यज�तु आरक्ष र महत्त्वपूण, राखिष्ट्रय सम्पदा तर्था स्मारकको सुरक्षा;16. नेपाली सैतिनक तिवमान सेवा;17. सैतिनक कल्याणकारी योजना;18. राखिष्ट्रय सुरक्षा परिरषद ्र सुरक्षा क्षे सुधार;19. सिसलखाना;20. सैतिनक गु�तचर तिवभाग;21. सैतिनक अस्पताल ।
१४. न तथा भू-संर�ण मन्त्रालर्य1. वन तर्था भू-संरक्षणसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र
मूल्याङ्कन;2. राखिष्ट्रय वन के्ष , सरकारी वन, सरकारद्वारा व्यवख्तिस्थत वन, धार्मिमeक वन, सामुदामियक वन,
साझेदारी वन, कबुसिलयती वन, चक्ला बन तर्था तिनजी वन आदिद;3. सरकारी तर्था गैरसरकारी वनक्षे को सवUक्षण, नाप नक्सा र सीमा तिनधा,रण;
-14-
4. वन जङ्गलको संरक्षण, उपयोग, संवद्,धन र व्यवस्थापन;5. वन पैदावार (काठ दाउरा, व�यज�तु, जडीबुटी, गैरकाष्ठ पदार्थ,, वन क्षे को पानी, माटो,
ढुङ्गा तिगट्टी, बालुवा आदिद) को संरक्षण र व्यवस्थापन; 6. वनज�य उद्योग र कच्चापदार्थ,को प्रबS;7. वनसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, प्रचारप्रसार, तासिलम, क्षमता अणिभवृदम्िध आदिद; 8. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जैतिवक तिवतिवधता तर्था प्राकृतितक वातावरणको संरक्षण, सदुपयोग र
लाभको बाँडफाँड;9. राखिष्ट्रय तिनकुञ्ज, व�यज�तु आरक्ष, सिसकार आरक्ष, संरक्षण के्ष , मध्यवत� क्षे , सिसमसार र
सम�वय र व्यवस्थापन;12. प्राकृतितक वातावरणको संरक्षण र स�तुलन;13. वनस्पतित र जडीबुटीसम्बSी नीतित तर्था अध्ययन, अनुसSान, प्रचारप्रसार, सवUक्षण,
सङ्कलन, प्रवद्,धन, प्रशोधन, उत्पादन, उपयोग तर्था व्यवसायीकरण;14. वनस्पतित उद्यान तर्था जडीबुटी उद्योग; 15. वनस्पतित, व�यज�तु र जैतिवक तिवतिवधता सङ्ग्रहालय;16. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जैतिवक तिवतिवधता, वन क्षे सँग सम्बन्धिSत जलवाय ु परिरवत,न,
जलाधार संरक्षण र भू-संरक्षणसम्बSी प्रदश,नी तर्था प्रचार प्रसार;17. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जलाधार संरक्षण, जैतिवक तिवतिवधता र भू-संरक्षणसम्बSी
अ�तरा,खिष्ट्रय सन्धिS सम्झौताको काया,�वयन;18. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जलाधार संरक्षण र भू-संरक्षणसम्बSी तिवषयमा राखिष्ट्रय तर्था
अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्थासँग सम�वय र सम्पक, ;19. प्रकृतित संरक्षण;20. सरकारी, साव,जतिनक र तिनजी के्ष मा वृक्ष�ारोपण, वन तिवकास तर्था व्यवस्थापन;21. नेपाल वन सेवाको सञ्चालन ।
१५. ाक्षिणज्र्य तथा आपूर्तितL मन्त्रालर्य1. वाणिणज्य, व्यापार तर्था आपूर्तितeसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,
अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. आ�तरिरक तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय व्यापारतिवषयक अध्ययन, अनुसSान र सवUक्षण;3. तिनकासी तर्था पैठारीसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र
8. वाणिणज्य, व्यापार र पारवहनसम्बSी अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक, ;9. तिवश्व व्यापार सङ्गठनलगायत बहुपक्षीय व्यापारसँग सम्बन्धिSत अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको
सम्पक, , सम�वय, वाता,, सम्झौता तर्था प्रतितबदध्ताको काया,�वयन र अनुगमन;10. साफ्टा, तिवमस्टेकलगायतका क्षे ीय व्यापार सम्झौतासँग सम्बन्धिSत संस्थासँगको सम्पक, ,
सम�वय, वाता,, सम्झौता तर्था प्रतितबदध्ताको काया,�वयन र अनुगमन;11. तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय व्यापारसम्बSी सन्धिS सम्झौता;12. पारवहन, गोदाम तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय परिरवहन व्यवस्था;13. वस्तुको बहुतिवमिधक (Multimode) ढुवानी;14. खाद्य तर्था अ�य उपभोग्य र अत्यावश्यक वस्तुसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा,
काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;15. पेट्रोसिलयम पदार्थ,को पैठारी, प्रशोधन, भण्डारण, आपूर्तितe र तिनयमन;16. उपभोक्ताको हक, तिहत र अमिधकारको संरक्षण;17. सिसख्तिण्डकेट र काटUसिलङ्गको तिनय� ण;18. आ�तरिरक बजार व्यवस्थापन तर्था प्रतितस्पधा, प्रवद्,धन;19. अ�तरा,खिष्ट्रय व्यापार कूटनीतितको सञ्चालन र प्रवद्,धन;20. व्यापार के्ष सँग सम्बन्धिSत सुख्खा ब�दरगाह, क�टेनर फे्रटस्टेशन, गोदाम तिनमा,णलगायतका
पूवा,धारको स्थापना र व्यवस्थापन ।
१६. ाता रण, वि ज्ञान तथा प्रवि लिध मन्त्रालर्य1. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,
अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी अध्ययन तर्था अनुसSान र सवUक्षण; 3. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँग सम्पक, र सम�वय;4. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ संस्थाद्वारा काया,�वयन गरिरएका वातावरण, तिवज्ञान र
प्रतिवमिधसम्बSी काय,क्रमको मूल्याङ्कन तर्था समीक्षा;5. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी जनशसिक्तको तिवकास र उपयोग;6. तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तारका काय,क्रम; 7. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधको क्षे मा भएका प्रगतितको अ�वेषण तर्था अनुसSान;8. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिध सम्बदध् तिवश्वतिवद्यालयसँग सम्पक, तर्था सम�वय;9. तिवज्ञान र प्रतिवमिधसँग सम्बन्धिSत सामग्रीको उत्पादन, आपूर्तितe तर्था व्यवस्थापन;10. अत्याधुतिनक प्रतिवमिधतिवषयक तथ्याङ्क सङ्कलन, प्रशोधन र सवUक्षण;11. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधतिवषयक तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सम्झौता तर्था समझदारीप ;12. जल तर्था मौसम तिवज्ञानतिवषयक अध्ययन, अनुसSान र भतिवष्यवाणी;13. सूचना प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तार;
-16-
14. पारमाणतिवक (Nuclear) प्रतिवमिधको उपयोग तर्था प्रवद्,धन र त्यसको अनुगमन, तिनय� ण र तिनयमन;
15. रासायतिनक पदार्थ,को उपयोग तर्था प्रवद्,धन र त्यसको अनुगमन, तिनय� ण र तिनयमन;16. जैतिवक प्रतिवमिधको अध्ययन, अनुसSान, प्रवद्,धन तिवकास, उपयोग र तिनयमन;17. अ�तरिरक्ष तिवज्ञानसम्बSी अध्ययन तर्था अनुसSान;18. जलवायु परिरवत,न;19. प्रदूषण तिनय� ण, वातावरण संरक्षण र स�तुलन;20. सूचना प्रतिवमिधसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;21. नेपाल तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिध प्रज्ञा प्रतितष्ठान;22. तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिध परिरषद;् 23. राखिष्ट्रय तिवमिध तिवज्ञान प्रयोगशाला;24. �लानेटोरिरयम, वेधशाला र तिवज्ञान सङ्ग्रहालय;25. वैकख्तिल्पक ऊजा, प्रवद्,धन के�द्र ।
१७. शान्त्रिन्त तथा पुनर्तिनLमा�ण मन्त्रालर्य1. शान्त्रि�त स्थापना, द्व�द्व व्यवस्थापन तर्था तिवकास र द्व�द्वबाट क्षतित भएका भौतितक संरचनाको
पुनर्तिनeमा,णका लातिग तत्कालीन र दीघ,कालीन नीतित, रणनीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;
2. द्व�द्वपीतिडत के्ष को सामाजिजक तर्था आर्थिर्थeक तिवकासको नीतित, रणनीतित र काय,क्रम;3. तिवस्तृत शान्त्रि�त सम्झौतालगायतका अ�य सम्झौता, सहमतित र तिनण,यको काया,�वयन, अनुगमन
तर्था मूल्याङ्कन;4. दिदगो शान्त्रि�त कायम गन, आवश्यक संस्थागत, प्रतिक्रयागत तर्था प्रातिवमिधक तिवषय;5. शान्त्रि�त स्थापना तर्था द्व�द्व व्यवस्थापनसम्बSी अध्ययन, तिवश्लेषण तर्था अनुभवको आदान-
प्रदान;6. द्व�द्वबाट पीतिडत तर्था तिवस्थातिपत व्यसिक्तको राहत, आर्थिर्थeक सहायता तर्था पुनःस्थापन;7. द्व�द्व-संवेदनशील प्रणालीबारे अध्ययन तर्था अनुसSान;8. शान्त्रि�त स्थापना तर्था द्व�द्वको व्यवस्थापनसम्बSी सूचना, अध्ययन सामग्री र अध्ययन
प्रतितवेदनको अणिभलेख के�द्र तर्था शान्त्रि�त र द्व�द्व व्यवस्थापनको प्रातिवमिधक स्रोतके�द्रसम्बSी;9. शान्त्रि�त प्रतिक्रया र द्व�द्वको सङ्क्रमणकालीन व्यवस्थापन;10. द्व�द्वको कारणबाट क्षतित भएका भौतितक संरचनाको पुनर्तिनeमा,ण तर्था पुनःस्थापनाको योजना
तजु,मा, काया,�वयन तर्था के्ष गत तिनकायसँगको सम�वय;11. शान्त्रि�त कोषबाट सञ्चासिलत योजना तर्था काय,क्रमको सञ्चालन र अनुगमन;12. माओवादी सेनाका लडाकुको सिशतिवर व्यवस्थापन र रेखदेख;13. शान्त्रि�त स्थापना र द्व�द्व व्यवस्थापनसँग सम्बन्धिSत सरकारी, गैरसरकारी तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-
प्रौढ सिशक्षा, अनौपचारिरक सिशक्षा तर्था तिवशेष सिशक्षा;3. जनसङ्ख्या सिशक्षा र पौखिष्टक आहार काय,क्रम;4. प्रातिवमिधक, व्यावसामियक, नैतितक तर्था शारीरिरक सिशक्षा;5. सिशक्षक तासिलम र शैणिक्षक जनशसिक्त तिवकास नीतितको तजु,मा तर्था काया,�वयन;6. सिशक्षण संस्था (गुरुकुल, मदरसा, गुम्बासमेत) ;7. खुला प्रतितयोतिगताबाट छनौट हुनेलाई छा वृणित्त, तिवदेशमा अध्ययन, अनुसSान गन, जाने तर्था
तिवदेशीलाई नेपालमा अध्ययन, अनुसSानको स्वीकृतित;8. प्रासिज्ञक अनुसSान;9. पाठ�्यक्रम तर्था पाठ�्यपुस्तक;10. सिशक्षासम्बSी सवUक्षण, तथ्याङ्क तर्था अनुसSान; 11. पुस्तकालय र वाचनालय;12. सिशक्षातिवषयक राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँग सम्पक, तर्था सम�वय;13. सिशक्षासम्बSी तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सम्झौता;14. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय शैणिक्षक, वैज्ञातिनक तर्था सा�ंस्कृतितक सङ्घ (युनेस्को) ;15. तिवश्वतिवद्यालय तर्था अध्ययन संस्थान;16. तिवश्वतिवद्यालय अनुदान आयोग;17. जनक सिशक्षा सामग्री के�द्र;18. साझा प्रकाशन;19. नेपाल सिशक्षा सेवाको सञ्चालन (आर्तिकeयोलजी समूहबाहेक) ।
१९. श्रम तथा रोजगार मन्त्रालर्य1. श्रम तर्था रोजगारसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, सम�वय,
अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. श्रमशसिक्त र श्रमबजारसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, तथ्याङ्क सङ्कलन तर्था तिवश्लेषण;3. अ�तरा,खिष्ट्रय श्रम सङ्गठन तर्था श्रमसम्बSी अ�य राखिष्ट्रय, अ�तराखिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;4. श्रमिमक र व्यवस्थापकबीचको सम्बS;5. रोजगार सेवा तर्था श्रमिमक आपूर्तितe;6. वैदेसिशक रोजगार;7. व्यावसामियक तासिलमको सञ्चालन, सम�वय तर्था प्रवद्,धन;
-18-
8. मतिहला, अपाङ्ग तर्था मजदुरको सीप र तासिलम;9. टे्रड युतिनयन;10. श्रमिमकहरूको सामाजिजक सुरक्षा;11. तिवदेशीहर�ूका लातिग श्रम स्वीकृतित;12. श्रम प्रशासन र व्यवस्थापन;13. श्रमिमकलाई उपलब्ध गराइने बोनस र 14. रोजगारी सिसज,नासम्बSी काय,मा सम�वय ।
२०. संस्कृवित, पर्य�टन तथा नागरिरक उड्डर्यन मन्त्रालर्य1. संस्कृतित, पय,टन तर्था हवाई यातायातको तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको
तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. पय,टन तर्था हवाई उद्योगको प्रवद्,धन र संरक्षण;3. ट्राभल र टे्रतिकङ एजे�सी;4. तिवश्व पय,टन सङ्गठनलगायत पय,टन तर्था हवाई यातायातसम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;5. पव,तारोहण र अ�य साहसिसक पय,टन तिक्रयाकलाप;6. तिवमानस्थलको तिनमा,ण, मम,त, सम्भार तर्था व्यवस्थापन;7. हवाई यातायात र परिरवहनको सञ्चालन तर्था व्यवस्था;8. संयुक्त राष्ट्र सङ् घीय अ�तरा,खिष्ट्रय नागरिरक उड्डयन सङ्घ तर्था नागरिरक उड्डयनसँग सम्बन्धिSत
अ�य अ�तरा,खिष्ट्रय वा क्षे ीय संस्थासँगको सम्पक, , सहयोग र सम�वय;9. संस्कृतितको प्रवद्,धन तर्था संरक्षण;10. संस्कृतितसम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थाहरूसँगको सम्पक, , सहयोग र सम�वय;11. संस्कृतिततिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सम्झौता, सांस्कृतितक आदान-प्रदान, अध्ययन तर्था अनुसSान;12. पुरातान्त्रित्वक महत्त्वका स्मारक र पुरातान्त्रित्वक वस्तुहरूको सङ्ग्रह, संरक्षण, संवद्,धन, अ�वेषण
तर्था उत्खनन;13. तिनकासी गरिरने पुरातान्त्रित्वक वस्तुको जाँच र अनुमतित;14. प्रतितसिलतिप अमिधकार;15. सांस्कृतितक सम्पदा, धरोहर र ऐतितहासिसक महत्त्वका दरबारको संरक्षण तर्था संवद्,धन;16. तिवणिभ�न धम,, जात, जातित, सम्प्रदाय, भाषा, भातिषकाको सातिहत्य, सिलतिप, कला र संस्कृतितको
संरक्षण तर्था तिवकास;17. पय,टनसँग सम्बदध् सङ्घ, सङ्गठन, संस्थान र समिमतित;18. नेपाल प्रज्ञा प्रतितष्ठान, नेपाल लसिलतकला प्रतितष्ठान तर्था नेपाल सङ्गीत तर्था नाट�्यकला
सांस्कृतितक संस्थान र अ�य सांस्कृतितक, धार्मिमeक, पुरातान्त्रित्वक, संस्था तर्था समिमतित;20. नारायणतिहटी दरबार सङ्ग्रहालय तर्था अ�य सङ्ग्रहालय र अणिभलेखालय;21. हवाई यातायातसम्बदध् संस्थान, प्रामिधकरण तर्था सङ्गठन;22. नेपाल सिशक्षा सेवाअ�तग,त आर्तिकeयोलजी समूहको सञ्चालन;
-19-
23. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,त देहायका समूहको सञ्चालन -(क) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहअ�तग,त एअरपोट, उपसमूह; (ख) एरोनदिटकल इख्ति�जतिनयरिरङ समूह;(ग) सिसणिभल एणिभएसन अपरेसन एण्ड इख्ति�जतिनयरिरङ समूह ।
२१. सङ् घीर्य मामिमला तथा स्थानीर्य वि कास मन्त्रालर्य1. स्थानीय स्वायत्त शासन, स्थानीय तिवकास, दुग,म क्षे तिवकास, ग्रामीण तिवकास तर्था सामुदामियक
2. तिवके�द्रीकरण र तिनक्षेपणसम्बSी नीतित तिनमा,ण, काया,�वयन तर्था अनुगमन;3. सङ् घीय शासन प्रणाली र राज्य पुनसtरचना;4. समावेशी लोकत� ;5. स्थानीय स्वायत्त शासन तर्था स्थानीय सुशासन;6. अ�तरसरकार तिवत्तीय हस्ता�तरण तर्था स्थानीय तिनकायहरूको तिवत्तीय व्यवस्थापनसम्बSी
नीतितगत व्यवस्था एवं अनुगमन र मूल्याङ्कन;7. तिवकास क्षे , अञ्चल, जिजल्ला, गाउँ तिवकास समिमतित र नगरपासिलकाको सीमाङ्कन;8. स्थानीय तिवकास काय,क्रमबीच सम�वय;9. स्थानीय तिनकायहरूबीच सम�वय र सम्पक, ;10. स्थानीय जनशसिक्त र जनसहयोग परिरचालन;11. स्थानीय तिवकाससम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय सम्मेलन तर्था सम्पक, ;12. स्थानीयस्तरका हाट, बजार, मेला;13. ज�म, मृत्यु तर्था अ�य व्यसिक्तगत घटना दता,को प्रशासन;14. एकीकृत ग्रामीण तिवकास;15. स्थानीय प्रतिवमिधको पतिहचान तर्था प्रवद्,धन;16. स्थानीय तहका सडक (कृतिष सडकसमेत) ;17. गोरेटो/घोडेटो बाटो र झोलुङ्गे पुल तर्था स्थानीय पुल;18. जनजातित, आदिदवासी, दसिलत, वादी तर्था मुख्तिस्लम तिवकास;19. स्थानीय तिवकास;20. जेष्ठ नागरिरक, एकल मतिहलालगायतको सामाजिजक सुरक्षा भत्ता;21. ग्रामीण तिवकास तर्था स्थानीय तिवकाससम्बSी के्ष ीय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;22. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको जनरल उपसमूहको सञ्चालन ।
२२. सहकारी तथा गरिरबी विन ारण मन्त्रालर्य1. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,
अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. सहकारी सङ्घ संस्थाको तिवकास, सुदृढीकरण र तिनयमन;
-20-
3. सहकारी र आर्थिर्थeक तिवकास;4. सहकारीको प्रवद्,धन र संरक्षण;5. अ�तरा,खिष्ट्रय सहकारी सङ्गठनसम्बSी तिवषय;6. अ�तरा,खिष्ट्रयस्तरमा सहकारी संस्थाको प्रवद्,धन र तिवकास;7. सहकारी वचत तर्था ऋण लगानीसम्बSी तिवषय;8. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसँग आबदध् सङ्घ संस्थाको अनुगमन, रेखदेख र तिनयमन;9. सहकारी रकमको लगानी;10. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी तिवणिभ�न तिनकायबाट सञ्चासिलत काय,क्रमको सम�वय,
अनुगमन र मूल्याङ्कन;11. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसँग सम्बन्धिSत अ�तर म� ालयगत काय,को सम�वय;12. सीमा�तकृत, तिवणिभ�न वग, र समुदायमा रहेका गरीबको पतिहचान;13. सहकारी र गरिरबी तिनवारणका क्षे मा काय,रत राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थाको
प्रवद्,धन, कामको सम�वय, अनुगमन र मूल्याङ्कन;14. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण;15. सहकारीसम्बSी क्षमता अणिभवृदम्िध;16. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी आयोजनाको संभाव्यता अध्ययन, काया,�वयन, अनुगमन र
मूल्याङ्कन;17. सहस्राब्दी तिवकास लक्ष्य (गरिरबी तिनवारणसम्बSी) ;18. राखिष्ट्रय सहकारी तिवकास बोड,;19. सहकारी सङ्घ-संस्था ।
२३. सहरी वि कास मन्त्रालर्य1. सहरी तिवकास र सहरी पूवा,धारको तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा,
काया,�वयन, अनुगमन, तिनयमन र मूल्याङ्कन;2. नगरपासिलका तर्था नगरो�मुख स्थानहरूको भौतितक योजना तर्था काय,क्रमको काया,�वयन,
सम�वय, अनुगमन र मूल्याङ्कन;3. सरकारी भवनको तिनमा,ण, मम,तसम्भार, रेखदेख र सुरक्षा;4. भवन तर्था अ�य तिनमा,ण सामग्रीको प्रतिवमिध, अनुसSान तर्था तिवकाससम्बSी संतिहता र
मापदण्डको तयारी तर्था काया,�वयन;5. सहरीकरण, सहरी भू-उपयोग र सहरी तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा
5. प्रशासन सुधार;6. प्रशासनतिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;7. नेपाल सरकारको तासिलमसम्बSी नीतित र सवUक्षण;8. नेपाल सरकारद्वारा सञ्चासिलत तिवणिभ�न प्रशासतिनक तासिलम काय,क्रमको स्तरीयकरण, सम�वय
र मूल्याङ्कन;9. प्रशासन सेवासम्बSी देशणिभ र बातिहरका तासिलम, योजना तर्था काय,क्रममा स्वीकृतित;10. प्रशासनतिवषयक तासिलमको सञ्चालन र तिनजामती कम,चारीलाई प्रदान गरिरने तिवणिभ�न तासिलम
काय,क्रमको सम�वय तर्था मूल्याङ्कन;11. साव,जतिनक सेवाका पदहरूको तलब तर्था अ�य सुतिवधातिवषयक नीतित र सिसदध्ा�त तर्था परामश,;12. तिनजामती कम,चारीलाई एक म� ालय वा अ�तग,तबाट अक9 म� ालय वा अ�तग,त सरुवा;13. तिनजामती सेवामा रहने पदको दरब�दी सिसज,ना;14. तिनजामती सेवाअ�तग,तका तिवणिभ�न सेवाबीच सम�वय;15. तिनजामती कम,चारीको कल्याण;16. व्यवस्थापकीय परीक्षण;17. तिनजामती तिकताबखाना;18. नेपाल प्रशासतिनक प्रसिशक्षण प्रतितष्ठान;19. कम,चारी प्रसिशक्षण प्रतितष्ठान;20. तिनजामती अस्पताल;21. कम,चारीसम्बदध् सङ्घ, संस्था;22. नेपाल प्रशासन सेवा, नेपाल आर्थिर्थeक योजना तर्था तथ्याङ्क सेवा र नेपाल तिवतिवध सेवाक�ो
सञ्चालन ।
२५. सिसLचाइ मन्त्रालर्य1. सिसeचाइ क्षे को तिवकास, संरक्षण, व्यवस्थापन, तिनय� ण र उपयोग एवं तिवकाससम्बSी नीतित,
योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. सिसeचाइ र यसको उपयोगसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण तर्था काया,�वयन;3. सिसeचाईसम्बSी बहुमुखी योजनाको तिनमा,ण, सञ्चालन, सम्भार र प्रवद्,धन;4. बाढी र नदी तिनय� ण;5. सिसeचाइ तिवकाससम्बSी अध्ययन, अनुसSान, आयोजनाको सम्भाव्यता अध्ययन, तिनमा,ण
सञ्चालन, सम्भार र तिवकास;6. सिसeचाइ तिवकासमा तिनजी क्षे को प्रवद्,धन;7. जलस्रोतसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण तर्था काया,�वयन;8. सिसeचाइ आयोजनाहरूको तिनमा,ण, संरक्षण र सिसeचाइ सुतिवधाको समुसिचत प्रयोग (फाम, सिसeचाइ र
साना सिसeचाइसम्बSी काय,क्रमहरू समेत);9. भूमिमगत जलस्रोत;10. सिसeचाइ र त्यसको उपयोगसम्बSमा राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ संस्थासँग सम्पक, ;11. सिसeचाइ र त्यसको उपयोगसम्बSी तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीय वाता,, सन्धिS सम्झौता;
अनुगमन र मूल्याङ्कन;17. जलउत्प�न प्रकोपसम्बSी तिवषयमा अ�तरा,खिष्ट्रय प्रतिततिनमिधत्व;18. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,त देहायका समूह, उपसमूहको सञ्चालन-
(क) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको इरिरगेशन र हाइड्रोलजी उपसमूह; (ख) मेटेरिरयोलजी समूह;(ग) एगृ इरिरगेसन इख्ति�जतिनयरिरङ समूह ।
२६. सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालर्य1. सूचना तर्था सञ्चारसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र
मूल्याङ्कन; 2. पे्रस तर्था सूचना र सुरक्षण मुद्रण; 3. हुलाक सेवाको सञ्चालन, तिवकास र प्रवद्,धन;4. कुरिरयर सेवाको सुपरि�वेक्षण, तिनयमन तर्था तिनय� ण;5. प पति काको तिवकास तर्था प्रकाशन;6. सूचना, प्रचार तर्था प्रसार;7. रेतिडयो तर्था टेसिलणिभजन प्रसारण, डाउन सिलङ्क तर्था केवल सञ्चालन;8. सूचना सञ्चार सञ्जालमाफ, त् एकीकृत सेवा;9. चलसिच तिवकास;10. दूरसञ्चार;11. सूचना र सञ्चार प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तार;12. सूचना र सञ्चार प्रतिवमिधसम्बSी राखिष्ट्रय र अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक, ;13. तिफ्रक्वे�सी तिवतरण, व्यवस्थापन तर्था अनुगमन;14. नेपाल दूरसञ्चार प्रामिधकरण, नेपाल टेसिलकम, गोरखाप संस्थान, चलसिच तिवकास बोड,,
रेतिडयो प्रसार सेवा तिवकास समिमतित, राखिष्ट्रय समाचार समिमतित तर्था नेपाल टेसिलणिभजन;15. सञ्चारतिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्थासँगको सम्पक, ;16. पे्रस काउल्डि�सल;17. राखिष्ट्रय सूचना आयोग;18. तिवज्ञापनसम्बSी तिवषय;19. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाको इलेक्ट्रोतिनक एण्ड टेसिलकम्युतिनकेसन इख्ति�जतिनयरिरङ समूह
सञ्चालन ।
-24-
२७. स् ास्थ्र्य तथा जनसङ्ख्र्या मन्त्रालर्य1. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्यासम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,
अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. एलो�यासिर्थक, आयुवUदिदक, होमिमयो�यासिर्थक र य�ुनानी जस्ता सिचतिकत्सा प्रणालीसम्बSी
प्रतितकारात्मक, प्रवद्,धनात्मक, उपचारात्मक, पुनःस्थापन, अनुसSान तर्था तिवकास; 3. तिवश्व स्वास्थ्य सङ्गठन र स्वास्थ्यसँग सम्बन्धिSत अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;4. स्वास्थ्य तासिलम;5. स्वास्थ्य सेवासम्बदध् गैरसरकारी संस्था;6. स्वास्थ्यतिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थासँग सम्पक, ;7. नर्थिसeङ्गहोम, तिनजी तर्था सामुदामियक अस्पताल;8. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्याक्षे को जनशसिक्त तिवकास र उपयोग;9. जनस्वास्थ्य तर्था साव,जतिनक स्वास्थ्यसेवाको तिवस्तार, अनुसSान, योजना र तिवकास;10. औषमिधको अनुसSान, उत्पादन, गुणस्तर तिनधा,रण, मूल्य तिनय� ण तर्था तिबक्रीतिवतरण र
औषमिध वा औषमिध उत्पादनमा लागू पदार्थ,को अनुसिचत प्रयोग वा दुरुपयोग हुन नदिदई असुरणिक्षत तर्था �यून गुणस्तरका औषमिधको उत्पादन, तिबक्रीतिवतरण, तिनकासी, पैठारी, सञ्चय, सेवन र तिनय� ण;
11. सिचतिकत्सा तर्था स्वास्थ्यसँग सम्बन्धिSत परिरषद,् प्रतितष्ठान र अ�य संस्था; 12. जनसङ्ख्या तिवषयको अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण र तासिलम;13. जनसङ्ख्यासम्बदध् राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक, , सम�वय;14. जनसङ्ख्या तिवषयसम्बSी प्रकाशन एवं प्रचारप्रसार;15. संयुक्त राष्ट्र जनसङ्ख्या कोष र जनसङ्ख्यासम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;16. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ-सस्थाद्वारा काया,�वयन गरिरएका जनसङ्ख्यातिवषयक
काय,क्रमहरूको मूल्याङ्कन र समीक्षा; 17. जनसङ्ख्या तर्था बसाइसराइ नीतित, योजना र काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र
मूल्याङ्कन;18. परिरवार तिनयोजन तर्था मातृसिशशु कल्याण योजना र जनसङ्ख्या व्यवस्थापन;19. प्रजनन स्वास्थ्य र पोषण सिशक्षा;20. नेपाल स्वास्थ्य सेवाको सञ्चालन ।