GIAO AN TAM LY HOC LUA TUOI HOC SINH TRUNG HOC CO SOLUA TUOI THIEU NIEN

CHƯƠNG IIITÂM LÝ HỌC LỨA TUỔI HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ(LỨA TUỔI THIẾU

NIÊN)

1.Ơ đoan trich trên đa mô ta tâm li cua lưa tuôi thiêu niên như thê nao, nguyên nhân nao gây ra tâm ly đo?

2. Nêu môt sô cach đôi xư vơi tre ơ lưa tuôi nay.

Hay tra lời tình huông sau:Nha tâm ly hoc Hunggari Gôiôsơ vi tuôi niên

thiêu như “Môt xư sơ lì la, ơ xư sơ nay khi hâu rât thât thường va kì quăc, khi thì nong nưc như ơ vung nhiêt đời, khi thì trơ lanh như băng. Xư sơ nay co ca mua xuân hoa nơ ngat hương, co ca mua thu la vang rơi rung. Nhưng hai mua nay không phai bao giờ cung tuân tư nôi tiêp theo nhau, va lai mua đông lăm khi lai đôt nhâp vao giưa mua ha, con mua thu thi đôi khi lai đôt nhâp vao mua xuân. Dân cư ơ vung nay khi thì rât vui ve, ôn ao, khi thì bông nhiên lai trâm ngâm, lăng le. Khi thì ho co nhưng hanh đông anh hung qua cam, khi thì bông trơ nê sơ sêt va yêu đuôi. Khi thì ho qua tư tin kêu ngao , khi thì khiêm tôn va kin đao. Trong xư sơ ki la nay không co tre con ma cung chăn co người lơn”.

(trich trong Bai Tâp Thưc Hanh TLH)

I. Vị tri, y nghĩa cua lưa tuôi thiêu niên trong qua trình phat triển tâm ly tre

II. Nhưng điều kiên phat triển tâm ly ơ lưa tuôi hoc sinh THCS

III. Nhưng thay đôi về điêu kiên sông cua hoc sinh THCS

IV. Sư khung hỏang lưa tuôi

V. Hoat đông giao tiêp cua hoc sinh THCS

VI. Sư phat triển tâm li cua hoc sinh THCS

TÂM LÝ HỌC LỨA TUỔI HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SƠ

Vị tri, y nghĩa cua giai đoan phat triển tâm ly ơ lưa tuôi hoc sinh THCS1

Vị trí: Đặc biệt quan trọng trong thời kì phát triển của trẻ từ lứa tuổi nhi đồng lên lứa tuổi thiếu niên

Ý nghĩa: là giai đoạn đầu tiên cho trẻ phát triển tâm lý

II. Nhưng điều kiên phat triển tâm ly ơ lưa tuôi hoc sinh THCS

2.1 Khai Quat.2.2. Nhưng biên đôi về măt thể chât.2.2.1. Cơ thể phat triển manh nhưng không cân đôi.2.2.2. Hiên tương dây thì.

Nhưng điều kiên phat triển tâm ly ơ lưa tuôi hoc sinh THCS2

2.1 Khai Quat:- HS THCS là HS có lứa tuổi từ 11-15 (lớp 6-9).- Lứa tuổi này có vị trí đặc biệt và tâm lí phức tạp. - Là thời kì chuyển từ tuổi thiếu nhi sang giai đọan sắp trưởng thành: có sự phát triển mạnh mẽ nhưng lại mất cân đối về cơ thể, có sự dậy thì (phát dục), hình thành những phẩm chất mới về trí tuệ và đạo đức.

2.2. Nhưng biên đôi về măt thể chât.2.2.1. Cơ thể phat triển manh nhưng không cân đôiChìêu cao tăng nhanh so với trọng lượng cơ thể, các em nữ thường cao nhanh hơn các em nam cùng tuổi, trong lượng cơ thể cũng tăng mạnh, ở nữ có sự xuất hiện vòng ngực.., ở nam có sự vỡ giọng, mọc ria mép... Điều này khiến các em không còn là lứa tuổi nhi đồng.Hệ thần kinh tiếp tục phát triển, chức năng của não ngày càng hòan thiện, tuy nhiên lại có sự mất cân bằng giữa hai quá trình hưng phấn và ức chế.

Vai trò của hệ thống tín hiệu thứ 2 được tăng cường,đảm bảo cho quá trình hưng phấn và ức chế được cân đối hơn.Hệ xương phát triển mạnh nhưng vẫn còn nhiều sụn, hệ cơ phát triển, nhưng vẫn chứa nhiều nước, do đó hành động của các em còn vụng về, lóng ngóng, chậm chạp.

Hai ba me cung tâm sư vơi nhau. Môt ba me noi:”Đưa con gai cua tôi mơi 13 tuôi ma đa cao băng me. Chau ăn đươc, ngu thì set đanh ngang tai cung chăng dây. Nhưng trong no com com thê nao ây”. Ba me thư hai hương ưng ngay: “ Con be nha tôi cung thê. No cung tuôi vơi con nha chị đây. No cao vông lên , chan tay thì dai ngoăn, lam gì cung “ hâu đâu” rưa bat thì vơ ca bat, căt đâu phu thì nat ra ca.”

(trich trong bai tâp thưc hanh TLH)

Câu hoi:1. Hay giai thich hiên tương trên đây dươi goc đô cua tâm ly hoc lưa tuôi?2. Vân dung kiên thưc tâm sinh ly lưa tuôi thiêu niên đê noi chuyên vơi cac ba me nhăm giup ho yên tâm va co cach ưng xư phu hơp vơi tre ơ lưa tuôi nay.

Hay tra lời tình huông sau:

2.2.2 Hiên tương dây thì.Sự trưởng thành về mặt sinh dục là yếu tố quan trọng nhất của sự phát triển cơ thể của tuổi thiếu niên.Dậy thì bắt đầu xuất hiện khi các em bước vào lứa tuổi 12-14 đối với nữ 15-16 đối với nam, và thường các em nam dậy thì muộn hơn các em nữ cùng tuổi.

Dậy thì là một hiện tượng bình thường diễn ra theo quy luật sinh học tuy nhiên nó chịu ảnh hưởng của môi trường sống. Ở các em nữ có hiện tượng kinh nguyệt, nở vòng ngực…, các em nam thì mọc ria mép, vỡ giọng, cò hiện tượng xuất tinh…Sự dậy thì làm cho các em có những suy nghĩ và cảm xúc mới lạ mà chính các em cũng chưa ý thức được, vì vậy người lớn cần quan tâm, chăm sóc và giúp đỡ các em giải quyết những khó khăn vứơng mắc trong lứa tuổi dậy thì.

III. Nhưng thay đôi về điêu kiên sông cua hoc sinh THCS

3.1 Sư thay đôi điều kiên sông.3.1.1 Vị tri trong gia đình.3.1.2 Vị tri trong nha trường.3.1.3 Vị tri ngoai xa hôi.

Nhưng thay đôi về điêu kiên sông cua hoc sinh THCS3

3.1 Sư thay đôi điều kiên sông.3.1.1 Vị tri trong gia đình:Trong gia đình vị trí của các em ít nhiều bị thay đổi, được gia đình thừa nhận là một thành viên tích cực, được giao một số nhiệm vụ cụ thể: phụ bán hàng, nấu ăn, chăm sóc em nhỏ…

Đôi khi các em được tham gia góp ý , bạn bạc công việc của gia đình. Điều này có thể giúp cho các em tích cực tham gia các họat động, và tham gai một cách độc lập tự chủ.

Nhiều em muốn tách khỏi cha mẹ, không thích dựa dẫm, muốn khẳng định mình, chứng tỏ mình là người lớn

3.1.2 Vị tri trong nha trường:Trong nhà trường, nhiệm vụ chủ đạo của các em vẫn là học tập.Nôi dung: Các em phải học nhiều môn, mỗi môn lại là hệ thống các khái niệm, quy luật…có tình khoa học sâu sắc, phức tạp hơn so với nội dung ở tiểu học.

Phương Pháp: Hình thức, tổ chức dạy học thay đổi, đòi hỏi các em cũng phải thay đổi theo, có thái độ tự giác học tập.

Quan hệ Giáo viên- Học sinh cũng thay đổi, các em được học với nhiều giáo viên dạy nhiều môn, cách dạy,cách học của mỗi giáo viên đòi hỏi các em phải tự giác tích cực học tập. Quan hệ giữa giáo viên và HS THCS không còn thân thiết như ở tiểu học.

3.1.3 Vị tri ngoai xa hôiCác em được xã hội thừa nhận như một thành viên tích cực, được tham gia các họat động xã hội: tuyên truyền, cổ động, tình nguyện viên…Quan hệ của các em được mở rộng, các em được tiếp xúc với nhiều người , nhiều vấn đề, nhờ đó tầm hiểu biết được mở rộng, kinh nghiệm sống phong phú, nhân cách được hình thành và phát triển.

Hay tra lời tình huông sau:Tôi ly hôn lúc con trai tôi lên 4. Rời quê, vào thành phố nuôi con với ước mong con được học hành, thành đạt. Vì con không có cha, nên tôi luôn nghiêm khắc với con, không bao giờ lơ là việc dạy dỗ. Từ bé, con trai tôi rất sợ và luôn nghe lời mẹ. Nhưng nay đã học lớp 9, cháu không còn sợ nữa, thậm chí bị đòn nó cũng không khóc lóc, van xin như hồi nhỏ, có khi còn thách thức, trêu chọc mẹ. Tuy nhiên cháu vẫn học khá, không có biểu hiện hư hỏng nhưng tôi lo quá. Con không sợ mẹ nữa thì làm sao tôi dạy bảo con?

Câu hoi:Dưới góc độ tâm lý học anh (chị) hãy giải thích hiện tượng trên.Nếu là anh chị, anh chị uốn nắn, dạy dỗ lại cậu con trai như thế nào ?

Sư khung hỏang lưa tuôi4

Giai đọan tuổi thiếu niên có nhiều biến đổi về thể chất, sinh lý các em có sự đột biến, biến đổi phức tạp nên còn gọi là lứa tuổi khủng hỏang.Điều kiện sống và họat động của các em có tính chất hai mặt, có yếu tố thúc đẩy tính người lớn, nhưng cũng có yếu tố kìm hãm tính người lớn, vì thế có khi các em ngoan ngõan, chăm chỉ, hiền lành…lại có lúc bướng bỉnh, ngang ngạnh, khó bảo, ngoan cố, lì lợm…

V. Hoat đông giao tiêp cua hoc sinh THCS

5.1 Giao tiêp cua hoc sinh THCS vơi người lơn.5.2 Giao tiêp cua hoc sinh THCS vơi giao viên.

Hay tra lời tình huông sau:Con trai tôi năm nay 12 tuổi không đến nỗi hư hỏng nhưng ít khi làm đúng như lời mẹ bảo. Bảo con ăn cơm thì nó lôi sách ra đọc, bảo đọc sách thì nó lại muốn ăn…. Vấn đề lúc này là cháu lười học, lười làm bài tập. Đến giờ học bảo học thì nó lại chơi game hoặc vẽ linh tinh.

Tôi rất lo lắng và mệt mỏi. Chẳng lẽ bảo con chơi để mong con chăm học? Bố cháu bận công việc, hay đi công tác, Việc dạy cháu chủ yếu là tôi, không biết xử lý thế nào?

Câu hỏi:Vận dụng kiến thức tâm lý học, giải thích tình huống trên.Nếu anh (chị) là chuyên gia tư vấn, anh chị sẽ tư vấn cho bà mẹ như thế nào về cách dạy con.

Hoat đông giao tiêp cua hoc sinh THCS5

5.1 Giao tiêp cua hoc sinh THCS tiêp vơi người lơnỞ tuổi thiếu niên xuất hiện một cảm giác rất độc đáo “ Cảm giác mình đã là người lớn”, các em thấy mình không còn là trẻ con, nhưng cũng chưa thực sự là người lớn.

lớn.

Các em xem mình đã lớn nên thường:- Muốn hạn chế quyền hạn người lớn, muốn mở rộng quyền hạn cho mình.-Muốn được người lớn tôn trọng, tin tưởng, nếu người lớn không nhận thức được nhu cầu này thì ở các em thường xuất hiện sự chống đối, bướng bỉnh, làm trái lời người lớn.=> Những nguyện vọng này nếu được đáp ứng sẽ thúc đẩy các em hoạt động tích cực, trái lại sẽ làm các em xuất hiện tính ương ngạnh, khó bảo.

5.2 Giao tiêp cua hoc sinh THCS tiêp vơi giao viên.- Trong thời gian đầu học tập, các em thường nhút nhát rụt rè, sau đó sẽ mạnh dạn hẳn lên.-Các em thường lúng túng, vấp váp trong lời nói khi giao tiếp với giáo viên về những nội dung mang tính chất cá nhân.- Các em thường tỏ ra vui vẽ, cời mở hòa đồng với GVCN hay các giáo viên bộ môn năng khiếu thẩm mỹ (nhạc, họa…), hoặc trong hoạt động vui chơi giải trí, với bạn bè.

.

- Các em luôn thăm dò, học tập và tìm tòi các hành vi cho hợp chuẩn mực.-Trong giao tiếp các em chịu sự chi phối của nhận thức cảm tính.=> Khi giao tiếp với HS THCS giáo viên cần: + Tôn trọng nhân cách, tính dân chủ, tính nhân văn. + Phát huy ở học sinh tính tích cực, tự giác, chủ động, kích thích năng lực tự khẳng định, tập làm người lớn. + Giúp HS hình thành kỹ năng hành vi XH, biết cách hợp tác với mọi người.

VI. Sư phat triển tâm li cua hoc sinh THCS.

6.1.1 Khai quat sư phat triển tâm li cua hoc sinh THCS.6.1.2 Tri giac6.1.3 Tri nhơ6.1.4 Tư duy6.1.5 Chú y

Sư phat triển tâm li cua hoc sinh THCS6

6.1.1 Sư phat triển tâm li cua hoc sinh THCS.Sự phát triển trí tuệ của các em thể hiện rõ ở sự chuyển tiếp từ tính chất không chủ định sang tính chất có chủ định: tính chất không chủ định giảm đi và tính chất có chủ định lại đang phát triển mạnh (nhưng chưa phải là ưu thế).

6.1.2 Tri giacTri giác có chủ định phát triển mạnh.- Khả năng đặt cho mình mục đích quan sát.- Khả năng phân tích tổng hợp đối tượng tri giác một cách phức tạp.-Trong một số trường hợp các em tri giác phân biệt được một cách tinh tế, sâu sắc về nhiều mặt.-Tuy nhiên tri giác không chủ định vẫn còn:-+ Có khi các em tri giác SVHT một cách hời hợt (bề ngoài).-+ Khi tri giác ấn tượng ban đầu đóng vai trò rất lớn

6.1.3 Tri nhơ:Nổi bậc trong trí nhớ các em là phát triển tính chất có chủ định (ngày càng tăng cả về số lượng và chất lượng). Các em biết:+ Điều khiển, điều chỉnh, tổ chức quá trình trí nhớ.+ Sử dụng phương pháp đặc biệt để ghi nhớ và nhớ lại.+ Phân tích, hệt thống hóa, phân loại khi ghi nhớ.Tuy nhiên trí nhớ không chủ định vẫn còn, việc ghi nhớ vẫn còn tùy tiện, không ghi nhớ ý nghĩa, xem thường việc học thuộc lòng.

Vì thế cần:+ Bồi dưỡng PP ghi nhớ cho các em.+ Giúp các em ghi nhớ chính xác tài liệu.+ Giúp các em thiết lập được mối liên hệ giữa tài liệu mới và cũ, liên hệ kiến thức giữa các môn.+ Rèn luyện cho các em diễn đạt chính xác tài liệu đã ghi nhớ bằng ngôn ngữ của chính mình.

Hay tra lời câu đô sau:Co hai người cha cung cho con tiền

con trai tiêu văt, người cha thư nhât cho con mình 5 triêu đông, người cha thư hai cho con mình 2,2 triêu đông. Hai người con trai cung đêm lai sô tiền thì tông tiền vẫn chỉ la 5 triêu đông chư không phai 7,2 triêu đông. Tai sao lai như vây?Đây la môi quan hê ông nôi, cha va con trai, ông nôi cho cha 5 triêu, từ sô tiền đo người cha cho lai con trai mình 2,2 triêu , vây sô tiền hai cha con công lai vẫn la 5 triêu.

Đap an:

Đô ban biêt:Gần bờ sông nọ

có một cây gáo, trên cây có 5 cành, mỗi cành có 10 nhánh lớn, mỗi nhánh lớn lại có 15 nhánh nhỏ, mỗi nhánh nhỏ lại có 12 lá, cạnh mỗi cái lá lại có 2 quả. Đố bạn đếm xem trên cây có tất cả bao nhiêu quả táo nào ???

Đap an:Ka..ka…bị lừa rôi. Phai đoc kĩ đề chư. Gao thì lam sao ra qua tao đươc.

Ban hay tra lời câu hỏi sau:Co bầy 12 con khỉ đực va 18 con khỉ cai đi qua môt cây cầu, đên giữa cầu chung nhìn thấy rất nhiều chuối thê la ca bầy lao vao gianh giât nhau, choang nhau môt luc thì co 5/6 con khỉ đực va 7/9 con khỉ cai rơt xuống nươc, hoi trên bờ còn lại những con khỉ nao?

Khỉ rơt sông la con khỉ ươt, khỉ trên bờ la những con khỉ khô.

Đap an:

6.1.4 Tư duy:- Tư duy nói chung và tư duy trừu tượng phát triển mạnh- Khả năng suy luận phán đóan phát triển.-Các em đòi hỏi chứng mình rồi mới chấp nhận, không giống ở lứa tuổi nhi đồng.

Tuy nhiên vẫn còn những hạn chế:- Tư duy hình tượng vẫn giữ vai trò quan trọng, các em cần sự hỗ trợ của những biểu tượng trực quan về đối tượng tìm hiểu để tìm hiểu bản chất, trừu tượng của đối tựơng đó.- Năng lực vận dụng suy luận còn yếu.- Phân tích so sánh, không toàn diện và triệt để,- Khái quát vội vã mà không căn cứ vào dấu hiệu bản chất.

6.1.5 Chú y:- Phát triển chú ý diễn ra phức tạp:+ Một mặt chú ý có chủ định của các em phát triển.+ Mặt khác, những ấn tượng mạnh mẽ, rung động…của các em khiến sự chú ý kém bềnh vững.- Chú ý của các em có tính lựa chọn, sự lựa chọn phụ thuộc vào tính chất đối tượng và hứng thú của các em- Khối lượng chú ý, khả năng di chuyển chú ý của các em tăng lên rõ rệt.

6.2 Sư hình thanh va phat triển y thưc cua HS THCS.Biểu hiên:

- Các em quan tâm đến bản thân, vẽ bề ngoài đến thế giới nội tâm, phẩm chất, nhân cách của mình.Xuất hiện nhu cầu tự đánh giá, so sánh mình với người khác.- Xuất hiện khả năng tự giáo dục, tuy nhiên vẫn chưa có hệ thống, chưa có kế họach cụ thể.+Nôi dung: Ban đầu các em nhận thức được hành vi của mình, sau đó mới là nhận thức về phẩm chất, năng lức..+ Hình thưc: Các em đánh giá bản thân của mình dựa trên sự đánh giá của người khác, sau đó các em mới tự phân tích, đánh giá bản thân mình.

Hay tra lời tình huông sau.Con gai tôi 13 tuôi, hoc cung kha, tinh tình cung ngoan.Vì thê tôi hêt sưc ngac nhiên khi phat hiên trong căp cua chau co môt xâp thư. Môt câu nhoc cung lơp viêt thư “tình cam” cho chau va chau cung đang viêt dơ môt la để gơi lai. Tôi noi cho ba cua chau nghe. Ba chau nôi giân noi, nhân co chưng cư rõ rang, đanh môt trân cho chừa. Tôi thương con, chỉ muôn chau lo hoc. Không biêt cach day cua chông tôi co lam chau từ bỏ chuyên viêt thư tình không?

Câu hỏi:Vận dụng kiến thức tâm lí học anh (chị) có nhận xét gì về tình cảm của lứa tuổi thiếu niên.Với vai trò là cha mẹ, anh chị có đề xuất phương pháp xử lí tình huống trên như thế nào?

6.3 Sư hình thanh va phat triển tình cam cua HS THCS.Tình cảm thiếu niên sâu sắc, phức tạp hơn tình cảm tuổi nhi đồng. Đăc điểm:+ Dễ bị xúc động, kích động.+ Dễ thay đổi cám xúc, tình cảm nhất thời, bồng bột.

+ Thể hiện tình cảm thật, chưa có khả năng kiềm chế tình cảm và xúc cảm.+ Tình cảm cấp cao phát triển mạnh (tình cảm đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ).- Ở tuổi này các em đã bắt đầu xuất hiện những rung cảm giới tính.