Gian-Ða và Hai Bà Trưng - Diễn Đàn Forum

Gian-

K ch b n so ình th c nghi m

thu ng ph thông [G i ý: k ch b n này thích h cho h c sinh l p 11 tr lên]

ý K ch b n m t ý c a nhà so n k ch Jean Anouilh trong l i cô Jeanne d’Arc

“Sao l i trao gánh n ng c c lên vai g y này”.

L i d n

Ti p theo Chuy n D Mèn th nhì nhóm Cánh Bu m trình ra tr c xã h i.

M a ho ng k ng ph thông nh m t i cho h c sinh t ti n hành công vi c giáo d c ngh thu t cho chính mình. K t qu c a s t giáo d

Có m t lòng ng c m v i qua tác ph m ngh thu t, nh t tâm h n d rung c m và s n sàng có c m h ng ngh thu t.

Có m t s hi u bi t v n c a vi c t o ra tác ph m ngh thu ng ng và s p x p b c c tác ph m.

Có k n trong vi ch (c k ch nói và k ch câm) c c, h i h c và ki n trúc …

D ên, t t c nh ng hi u bi u không thay th vi c giáo d c chuy n nghi ch n thi t c i s ng hài hòa v i xã h i hi i. Áp d ng vào v k ch này và các v k , yêu c i v i h c sinh là:

Ph i có tinh th n và k c phân công theo kh o di n, di o c … và c qu v di c hoàn thành – hoàn toàn tránh vi c không tham gia, ch ng i xem và phê phán d

Ph c tham gia công vi c chính c a ngh k ch: di n xu t. V di n ch c n m t i h c sinh ph i có kh , m i l n di n l i có th

i di h t c h u có th thành di n viên. c bi k ch mang tính ch t l ch s , h c sinh s i h c L ch s m t

cách hào h ng, h c v i t t c tâm h n mình. M t khác, tác ph m ngh thu t l ch s – do tính ch t riêng c a nó, do kh p riêng c a tác gi – ngoài vi c h c nh ng n ng minh do khoa h c L ch s ghi l i, h c sinh s có

u ki ng “m t khu t” c a L ch s là nh ã di n ra r i “câm l ng” m l i…

Xin m i cùng tham gia. Ph m Toàn

Gian- N i dung v di n

Nhân v t: o di i có th c g i o di n-ngh s -S gia” Gian- c Pháp s ng th k 15. Cô Ch c, Cô Nhì (x n g i b ), nh ng trinh n c

Nam, s ng th k th 1. Cùng nh ng nhân v t ph khác xu t hi n l n t trên sân kh u.

m:

Vi t Nam, bên sông Hát Giang, th k th 1, (th hi n nh bi ng m l n và m y ra sân kh u – c thay th b ng phông có v hình m – c di n trên sân kh u không bài trí gì h t, th l ng cho trí

ng c a m i). Pháp, t ng bên ngoài thành Orléans, th k th 15 (th hi n theo c nh v m t

ng mênh mông và xa xa là m t tháp chuông nhà th ). Hai bên g p nhau t i m ng n m gi c, không th y ghi trên

b , ch m trong lòng con ng i.

C NH 1

O DI N – (ra l nh khi sân kh u còn trong bóng t i – màn): Chú ý c nh 1 chu n b b u… Máy quay chu n b … Gian- n b … Gian- i? … Gian- n b ánh sáng b ng lên – t chuy n c nh l i t i b t sáng, thay cho kéo màn) …

GIAN- – ( c Pháp th k th 15. Váy th cài kín c . Gian- ìn khán gi , nhìn ng quê, nhìn tháp chuông nhà th ,… v e th n … cô làm d u thánh giá … )

O DI N – (ra l nh, v s t ru t) C … c … c … Sao Gian- i không có c ? (M t di n viên ch y v i ra mang cho Gian- lá c sau

O DI N – (ph t lá c lên, vò u b t tai) Ôi gi t! … Sao Gian- i mang c Cách m y c u ph o c th Thay c cho Gian- nói nh v i Gian- ) Em bình t ng cu ng…

(M t di n viên ch y v i ra mang cho Gian- sau

O DI N – (l i vò u b t tai) Ôi gi t! … Sao Gian- i mang c này? c ng i lá c d ng nghi p ch ng quân Anh gi i

phóng dân t c … Xin l i quý v khán gi , cho tôi m y phút tôi tìm lá c (t ch y vào mang c sau)

C NH 2

GIAN- – (l y lá c , r th t lá c t chi c áo khoác a con gái th i nay, vì n Gian- k l i chuy i mình cho hai ch em cô Ch c và cô Nhì n c Vi t Nam – t t c u là chuy n l ch s c a hôm nay ch không ph i chuy n k p c r i ch ?

O DI N – p l m. Em có sáng ki n quàng lá c vào t m thân nu t nà c a em, th t vô cùng ý nh n c c t Gian- i l i nói thiêng liêng c v ng bên tai b p t c … (Máy quay làm theo l o di n).

GIAN- – ( i gi i v i hôm nay c i c mai sau… ) Quân Anh xâm chi t Pháp. Biên gi i gi a Anh và Ph m c chân, c chân vùng Calais, (Pas-de-Calais – tác gi chú thích) quân Anh luôn luôn nh p nh c r m r p ti ng chân quân lính ngo i bang… (D ng l i, nhìn ch m ch m lên tr i cao, r i l i quay sang phía tháp chuông nhà th , làm d u thánh giá … M t lát, nhìn o di n có v u c u, có l Gian- !)

O DI N – n c c t ! Gian- c l i nói thiêng liêng bên tai … (Nh c kh v i Gian- ) Ti p t i

Thánh Michel và n Thánh Catherine… GIAN- – ( ìn lên tr i) Trong tai tôi … ngày c

c ng v ng l i Chúa d y: “Gian … Gian … Gian … H i con … Con có nhìn th y quân thù x s không?” … “Gian … H i con … Con có th y m i nh c quân thù

n gi p phá … có th y kh n l a hung tàn c a quân c ngo i bang không?” (Gian- ng l i qu xu ng, ch p tay … ) L ã c l i nh n nh c i … L ã nh p c i …

O DI N – ( n bên Gian- ) Tuy t v i! Không ng em di n xu t gi n th ! Em làm anh m i lòng. Anh s ng K L , Nguy ình Nghi, r i theo m y ông Tr ng Khôi, Tr n Ti n, Chí Trung c c… di n nh ng vai k ch i theo em và làm cho h s s ng t p t

GIAN- – ( o di n bên c nh) Trong tai tôi … ngày c o c ng v ng l i Chúa d y: “Hãy c c! Hãy c u nhà vua! Hãy xóa s ch

c!” … (V ho ng h t m nh trao cho con sao quá n ng n ! … i l i trao gánh n òn bao nhiêu ng i

kh e m òn bao nhiêu ng v i không nh c nh h , l i ch nh c nh n bi t th : Mình không làm, ai làm? Mình không lo, ai lo? Mình không cáng i là Li s

C NH 3

O DI N – ( t… ) Gian- y! GIAN- – Hì hì … Em v n còn run

O DI N – M ch, bao gi c y. Sau r

GIAN- – Ch c là còn lâu em m ì ch, mà run vì nh l i nh ng l n nghe thánh Michel và n thánh Catherine nói rành r t bên tai … S l m kia! Anh không hình dung c n i s … Em c m nh c hoàn toàn m t s m nh n ng n

t … O DI N – mà l i hay. Ai c c nhi m v

c c… GIAN- – Hì hì … Bây gi em ph i làm gì nh ? H t k

O DI N – t ! M i di c m n ng n em làm gì v i Nhà vua em nh không?

GIAN- – Có nh … Em b t Vua ph ng ngôi cho Thái t . Em b t Thái t ph i tuyên th . Em b t h ph i chiêu t p binh mã cho em …

O DI N – n gì, em nh không? GIAN- – Có nh … Còn n em b i giám m c ph ng ra làm phép thánh

ng l i em b i giám m c ph ng lòng tin c a toàn dân …

O DI N – ch s p nh i em, nàng trinh n Pháp ! GIAN- – H h i hay … Em nh r i …

O DI N – Em à, t i sao d i ngh ng trò GIAN- – Có … V n l i c a Chúa qua l i thánh Michel và qua n thánh C therine …

i b o em: b i m thôi. Th c lòng b n t hèn nhát. Con hãy b t h r s n hèn. Con hãy b u t Thái t

hèn nh c m , hình nh

O DI N – Bây gi là m n xen ngang gi a v : em nói chuy n v i hai cô gái c Nam c àn c em … Hai cô c ch c.

GIAN- – Sao l c Nam? Sao em l i ph i nói chuy n v i hai cô gái Vi t Nam?

O DI N – … … là vì k ch b n vi t th . GIAN- – Sao l i là k ch b n vi t th quen bi t các cô gái Vi t Nam

t. O DI N – y chính vì th nên m i c n m t k ch b n mang n .

GIAN- – Em ch hi u gì h t. O DI N – Chuy n th này … Cu i th k c Pháp c a em c

gi c Pháp … qu i Pháp c c em c n quân, xa … ti n sang mãi Vi t Nam … Sau r i có chuy i Vi t Nam và

Pháp uýnh nhau, Vi t Nam g i mình là Khánh chi n, Pháp g i mình là “ch ng n i d y” … N i tình câu chuy n c ph m cu n sách ghi không ch ã …

GIAN- – Bây gi c còn uýnh nhau không?

O DI N – Chuy n c r i … Bây gi là chuy n m i nói chuy n c t k ch cho h c di n và hi gi em chu n b nói chuy n v c Nam … Cô Ch c và cô Nhì …

C NH 4

GIAN- – Em chào hai bà ch … CÔ CH C – i Pháp ch gì? CÔ NHÌ – i Pháp. (Nói nh v i ch Ch c) Xinh nh c

th t l ch s ! … C c cái váy nâu x ng gi n d nh t tha … L i có c cái áo gì khoác bên ngoài, nom ìa!

CÔ CH C – (v i em) Em l n xác r i mà v n c con. Lúc nào c i áo… Cái em g i là áo khoác ngoài c a cô Gian- ngh v i Gian- )

phát âm ch Gian- g e ch ? (trong lúc ch Ch c trò chuy n v ì cô Nhì không ng t ng m nghía và vu i lên áo cô b c Tây … C t x ã thích Tây hay sao! Hay là s tò mò th ng tình c a con gái?).

GIAN- – D em kh e… Ch cho em h i tí… M t lòng tr c lòng sau, có gì th c m c em c h i luôn này … Hai ch ch ng con gì ch

CÔ CH C – i h , em Nhì ì ch ng. Còn ch Ch ì ti ng là có ch ng mà c ng… Ch là th này, anh Sách nhà ch , anh Thi Sách i ch ình ã thu x y toà i b n gi ng nhà Hán l i b t anh, và gi t anh … Th là ch

p có ch p có con, thì ã r nh góa b a… V t vè k chuy n y:

Châu Phong Gi n quân tham b o, thù ch ng ch ng quên.

CÔ NHÌ – c ti p

Ch em n ng m t l i nguy n, Ph t c thay quy ng quân… Ngàn tây n i áng phong tr n,

m m binh mã xu ng g n Long Biên … Là k chuy n các ch n i d y, là nói các ch m g y, t c là g n C y! S

GIAN- – Hai ch c m m binh mã c. Xem ra ch Nhì có v thích thú chuy ? Em thì th y là, n u bây gi có kh i ngh n n nh m

CÔ CH C – M t m i l m em ng gì nào có thích gì chuy n m tr n m c! Công vi ình thì mình ph i làm thôi. GIAN- – Ôi sao mà tâm tr ng ch c ng h t em! Em thì lúc nào trong tai c

l i Chúa nh c nh “ c quân thù dày xéo… Con ph ng lên c c… (n c n ) Th là em ph i b c c a nhà, b nh ng c nh ng cánh

ng khi tr ng tuy ch … ph i b m cha b anh em b ch ra tr n … Em không thích ! Em nói th t lòng y.

CÔ CH C – Hai ch c Nam này c m d t c cày c t biên gi i kéo qua, chúng

i nghênh ngang ng o ngh … t làm th ì cúi g m m t xu ng không dám nhìn ai, nhìn gi c thì s , nhìn dân thì nh c … Nhi n bi t … không l mình n gái ch bi t t i, ch bi t con l n con gà? Mình ph i ra tr n thôi … Gi i xông pha tr n m c …

GIAN- – Ra tr n, ch có s không? Em thì em h t l m. Em s th t tình y.

CÔ CH C – i voi chung v i em Nhì, c i voi chung v ng, nên c t s …

GIAN- – Voi? Hai ch i voi ch i ng a? O DI N – (ch y v i vào) Máy chi u ho ng … Máy chi u ho ng … Chi u

ngay b t c n … Nhanh lên … k o bà con khán gi i ta ch …

(Máy chi u b sung vào câu chuy n b ng tranh sau)

GIAN- – ( Ti i i i … Ch Ch i chân con voi là nh ng

có bi t không?

CÔ CH C – L m, làm sao bi t h t tên. Có cái tên b ng ch c voi c a ch thì bi nh. Quân c a ch ã

c r ng l n b y tám qu n huy n. Tri u nh c a ch ra l nh mi n thu cho nông dân li ng l m, em …

GIAN- – Nghe ch k em c y vui lây… CÔ NHÌ – y. Dân l toàn b câu chuy y. Này nhé:

Châu Phong Gi i tham b o thù ch ng ch ng quên. Ch em n ng m t l i nguy n, Ph t c thay quy ng quân… Ngàn tây n i áng phong tr n,

m m binh mã xu ng g n Long Biên … H ng qu n nh c chinh yên

nh, d p yên biên thành Kinh k õi Mê Linh L êng m t tri ình n c ta

M t là báo ph

GIAN- – Th t là hoành tráng! Hoành tráng! CÔ CH C – Em Nhì thì c ng th ng l i. Riêng ch , thì c m i khi ngh n

th ng l i, ch l c m t. Ch t là cô Lê Chân. Quân Hán gi t c m c cha, c anh em ch em nhà Lê Chân yêu quý c a ch ! (khóc kh ) Không th ch u n . M i ngày th ng tr n, ch l i ng i khóc th m m t lát r i m i ra g ng s

GIAN- – Em ngh à em hi u tình c m c a ch …

C NH 5

O DI N – (tâm s v i khán gi y! D khóc l m! … Không hi u các v ì th nào? Ch ng bi ng y có s y

không? … Bà con khán gi chú ý nhé… Tôi s g i m t k ni m c a Gian- i bà con s th y v n ng này tình c m ra sao … (l i bên Gian- ) … Gian à, em k m t chuy n vui vui nào

o tôi th m … GIAN- – K ni m gì bây gi ?

O DI N – M t k ni m m áp tình ng i. GIAN- – K ni m v i em bao gi c m áp tình ng i! Cái khó là ch n k ni m

không b hi u l m.

O DI N – M t k ni m b hi u l m c ng sao, mi n là m áp tình ng i. GIAN- – Em nh m t bu i xu c vào m c …

( t chuy n c nh. Gian- ng trên m t gò c. Nàng m c áo váy tr c m t.

Ch t m t anh lính già d ng l i: N ng quân! Xin cho em m t ân s ng. M t ân s ng dù có ch t c cho ai h t. o lính d n hàng l i kìa. N ng quân! Xin cho em hôn và kia. u nhi u râu quá! N à? c m t l n … i lính già râu ria s m soàm lao vào ôm hôn Gian-

Lính n Gian- ng l ng. Nàng l y bàn tay vu t má mình, nhìn vào lòng bàn

ìn cái hôn ng l i )

O DI N – ( c cô gái) Em … Em gái … N ng quân! … GIAN- – ng g i em là n n.

O DI N – Em k h h b t bu n. … GIAN- – i lính già v ng v thô k ã ... Không! … Anh y có tr v

v trên chi c cáng t ã làm anh toác v ã c vào má em … (khóc n c

thích chi n tranh! CÔ CH C – (ti n ra n m l y hai tay Gian- không hi u h t em v a nói

nh ng gì t òng mình … Nh ngh c là em v a k câu chuy n gi n Lê Chân … Ôi, Lê Chân c a tôi!

GIAN- – Không! Không nên bu n! Không th bu n! Em nh r i. Trong hàng quân c i ta toàn là ngh n chuy c hôn em thôi.

CÔ CH C – ngh à ch có th hi m c s ng bên ch c khi anh b gi c Hán gi t, m i khi nh l i, ch u th y nóng r c hai bên má …

GIAN- – Em ngh u v chuy c yêu. Binh s êu chúng ta. H yêu thì chúng ta th ng tr n. H yêu thì h xông lên gi t gi c. Ch và em, c u không ph i là nh ng thiên tài quân s ..

CÔ CH C – c còn th u này: chính gi c ã d y cho quân s a ch có tinh th n chi u… Và tinh th n chi u y v ng vàng là

do tình yêu c a quân s êu m cha, yêu bè b i... GIAN- – ( o di n) Anh! Lý gi i ra sao chuy anh? CÔ CH C – i sao l y, nhà s h c?

O DI N – Ph i h c, ph t c dòng máu tri t h c ch y trong huy t qu hi u này, nâng thuy n lên chèo thuy à do dân, mà l t thuy n c là do dân n t … Nhà tri t h c Nguy n Trãi c a Vi ã có lúc t ng k t ý nh y.

C NH 6 O DI N – Khi t ng k y thì th y lòng vui vui … Nh n

khán gi , chúng ta l i ph i tr v v i chuy n bu n thôi. Chuy n bu n th nh t: nàng Gian- c a chúng ta ph i lên giàn h a thiêu ngày 30-5-1431… Và chuy n bu n th hai: hai nàng trinh n c Nam thua tr n ph i nh y xu ng sông t v ý Mão t c

ch… GIAN- – ng cho di n l i c nh em b thiêu … Nóng l m

òng l m … O DI N – Ph i có gan nhìn th ng vào lich s em … Em nhìn kìa, em nhìn th ng

vào hình nh kia …

GIAN- – t là em m c áo tr y không? O DI N – Cu c Chi c Pháp còn ti p di n …

B c và b c còn có vai trò h u h m h t c a chúng. Còn s ph n l ch s v vang c a em thì ã xong: em ã kh c lòng yêu n c và trách nhi m v i t qu i em b gi c b i c m quy n cùng vào hùa v i Tòa án Anh qu c, x t i em…

GIAN- – Nóng … ôi nóng … nóng t trong ru t nóng ra … ru a táp bên ngoài … vì s m nh v i Chúa v ng bên tai?

O DI N – L i Chúa hay chính l i c a T m Lòng em, h i trinh n kia? Xin em vui lòng nghe h u th nòi v i nhà s h c Michelet c c Pháp:

“ i Pháp chúng ta s i muôn ki p ghi nh u này: T qu c c a ã c sinh ra t trái tim m s d u hi n c a

nàng, sinh ra t c m t nàng dâng hi n cho t t c chúng ta”. (Michelet) GIAN- – Ôi nóng … M t …

O DI N – Không, không th v i c a Barrès nhà ho ng xã h ã nói v em:

“M u có th ng c a mình cho hi n thân trong i nàng. N u b o Ki-tô, b n hãy nhìn nàng m t b c thánh t vì

o m c Nhà Th t lên b th . N u b i b o hoàng, b n hãy nhìn vào v n ã phong v c vua Louis th 19. V i nh i c ng hòa, nàng là a con c a nhân dân cao quý h i giá tr l ã c xác l i này. Sau h t, nh ng ai theo phe xã h i xin ch quên l i nàng t c t an i k nghèo và k b t h nh””

( u m i t i h n. Gian- ã lui. Khi sáng, th o di c Cô Ch c và Cô Nhì.)

O DI N – xin cho tôi không g ng, mà g i b

CÔ CH C – C g i tên ch n bó cu i mình v i ru ng n, v i t i …

CÔ NHÌ – Ch c có sâu không? Có ng t th không h ch ?

CÔ CH C – Gi i sát t i em … Không còn con ng nào khác … CÔ NHÌ – Ch u có ch t thì hai ch em ta cùng ch t v i nhau … Em s …

CÔ CH C – B o di n… Xin cho hai ch em tôi, cái tr ng ch c và cái tr ng nhì, hai cái tr ng quê mùa c a dân t c, xin cho chúng tôi g i t i mai sau …

( d n, khi sáng b ng lên thì hai ch em c o di n hi n ra trong b i

ánh ng n n n b p bùng). O DI N – S c nhà ghi r ng: trong ngh t m tang, cái kén ch c coi là kén

ch c coi là kén nhì ho c kén em … Nay c hai ch ã g i mình d i dòng n c sông Hát … S ph n l ch s c a hai ch em ã hoàn thành. Cho phép h u th chúng tôi g

n, xin hãy l ng nghe l i s

t ti ng mà các qu n C u Chân, Nh t Nam, H p Ph , cùng 65 thành L ng ng, vi c d c

bàn tay, có th th y hình th t Vi d c nghi c r ng n i sau h Tri c h Ngô, trong kho ng

ìn n u bó tay, làm tôi t

B c, há ch ng x u h v i hai ch em h Ôi! Có th g i là t v t b mình v y.

n, xin hãy l ng nghe l i s gia Ngô S ên: “H n thái thú nhà Hán b c, vung tay hô m t ti ng mà qu c th h c khôi ph c, khí khái anh hùng há ch lúc s ng d ng

t còn có th ch a. Phàm g p nh ng vi n l n c o không vi c gì là không linh ng. C bà

. Vì là c h nh k s ùng d kho ng tr t không vì thân ch ng phu há ch ng nên nuôi l i

Còn Hoàng T c c t trong nh Vi t s c

sau:

“Hai Bà c phái qu n thoa, th t tâm kh i ngh àm ch ng c tri ình Hán. D u r ng th l p th i th c làm ph n kh i lòng ng sách. Kìa nh ng b n nam t râu mày mà ch u khép nép làm tôi t i khác, ch ng nh ng m t dày th n ch t l m ru!

(Trong không khí tr m l t d n, màn h i di n k ch và i coi k t nhìn nhau suy ng m… )

H T