Gharibyan Edgar 10-3 das

Եգիպտոսը՝ պաշտոնապես ԵգիպտոսիԱրաբական Հանրապետությունը, երկիրէ հյուսիսային Աֆրիկայում։ Իրտարածքի մէջ նաև ունի Սինայի շրջանըոր սեպվում է երկրային կամուրջ դեպիԱսիա։ Այս երկիրը պարունակում է1,001,450 քարակուսի կիլոմետր։ Եգիպոսի դրացիներն են Լիբիանարևմուտքում, Սուդանը հարավում, ուԳազայի գոտին և Իսրայելը արևելքումֈԵրկրի հյուսիսում գտնվում էՄիջերկրականի ծովափը իսկ արևելքումկայ Կարմիր ծովը։

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1

http://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AB%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D5%A1

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%A1%D5%B6

http://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&redlink=1



http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC

http://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1

http://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1



Եգիպտոսը ամենամեծ բնակչություն ունեցողԱֆրիկյան երկիրներից մեկն էֈ Նրամեծամասնությունը Նեղոս գետի ափերում էգտնվում, քանի որ այնտեղ է որհողագործությունը կարելի էֈ Այլ շրջաններՍահարայի անապատի մաս են կազմումֈԵգիպտացիների կեսը ապրում է քաղաքներիմեջ , ընդհանրապես Կահիրե և Աղեքսանդրիա։

Եգիպտոսը հրչակավոր է իր հինքաղաքակրդությամբ և իր բուրգերովֈ Նակարևոր մշակութային ու քաղաքական երկիր էբոլոր Միջին Արևելքումֈ

http://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%86%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D5%BD_%D5%A3%D5%A5%D5%BF&action=edit&redlink=1



http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A1

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D6%80%D5%A5

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B2%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1

Կահիրե Կահիրեն Աֆրիկայի ու արաբականաշխարհի խոշորագույն քաղաքն էֈ Բուն քաղաքիբնակչությունն ավելի քան 7 մլն. էֈ Այն գտնվում էՆեղոսի Ափին ու կղզիների վրա՝ դելտայից քիչհարավֈ Կահիրեն Եգիպտոսի խոշորագույնարդյունաբերական արտադրության 1/4-ըֈԱրդյունաբերությունը բազմաճյուղ է, սակայնառաջատարներն են մեքենաշինությունը, տեքստիլը, քիմիականն ու սննդիարդյունաբերությունըֈ

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D6%80%D5%A5

Կահիրե+

Ալեքսանդրիա+

Շարս-Էլ-Շեյխ+

1111.docx

2222.docx

3333.docx

Շրջապատի մի շարք քաղաքների (Գիզա, Շուբրա Էլ Ղեյմա, Հելուան) հետստեղծվել է հսկայական քաղաքայինագլոմերացիա՝ Մեծ Կահիրե՝ 16 մլնբնակչությամբֈ Կահիրեի տեղումքաղաքային բնակավայր գոյություն էունեցել անհիշելի ժամանակներից՝Բաբելոն (չխառնել Մջագետքի Բաբելոնիհետ), այնուհետև՝ Ֆուստատանվանումներովֈ

Եգիպտոսը գտնվում է Աֆրիկայի հյուսիս-արևելյանմասում: Ք.ա. IV հազարամյակի կեսերինԵգիպտոսի տարածքում ձևավորվեցին 40-ից ավելիքաղաք-պետություններ: Ժամանակի ընթացքումքաղաք-պետությունները միավորվեցին կազմելովերկու թագավորություն` Հյուսիսային ևՀարավային: Միավորման համար պայքարնավարտվեց միայն Ք.ա. 4-րդ հազարամյակիվերջին: Ք.ա. 3100թ. հարավի տիրակալ Մենեսըգրավեց Հյուսիսային թագավորությունը` սկիզբդնելով Եգիպտոսի միասնական թագավորությանը:

Հին եգիպտացիները իրենց երկրի տիրակալինանվանում էին “փարավոն”: Փարավոնի անձըաստվածացվում էր, նրա խոսքը օրենք էր բոլորհպատակների համար: Եգիպտոսի միասնականպետության գոյության առաջին փուլը անվանումենք Հին թագավորություն: Երկրի միավորումընպաստեց տնտեսության վերելքին: Սկսեցինտարածվել բրոնզե գործիքները, որոնցկիրառության շնորհիվ հեշտանում էր հողիմշակումը և ավելի առատ բերք էր ստացվում: Ոռոգման ջրանցքների շնորհիվ նախկինումանմշակ հողերը այժմ ոռոգվում էին Նեղոսիջրերով: Աճում էր բնակչության թվաքանակը, բարելավվում էր մարդկանց ապրուստը:

Եգիպտոսի բնակչությունը զբաղվում էրերկրագործությամբ, անասնապահությամբ, արհեստներով, առևտրով և հարկեր էրվճարում պետությանը: Եգիպտոսում կարնաև ստրուկների խավ, որը բաղկացած էրռազմագերիներից և դատապարտվածհանցագործներից: Եգիպտականբանակները պարբերական արշավանքներէին կատարում դեպի հյուսիս և դեպիհարավ գտնվող հարևան երկրները` Եգիպտոս բերելով ռազմագերիներ, շինափայտ, պղինձ, անագ ոսկի և այլօգտակար հանածոներ:

Ք.ա.18-րդ դարի վերջում` ժողովրդականապստամբություններից թուլացած և ինքնուրույնմարզերի տրոհված Եգիպտոսը նվաճեցինհյուսիսից ներխուժած հիքսոսյան ցեղերը: Հիքսոսների տիրապետությունը տևեց ավելի քանմեկ դար, բայց նրանց չհաջողվեց տիրանալ ամբողջԵգիպտոսին: Թեբե քաղաքի տիրակալի շուրջհամախմբվեցին Եգիպտոսի անկախ մնացածմարզերը: Ք.ա. 16-րդ դարի կեսերին Յահմոսփարավոնի գլխավորությամբ եգիպտացիներըկարողացան ջախջախել հիքսոսներին ևազատագրել Եգիպտոսը:

Ք.ա. 16-11 դարերում Եգիպտոսը կրկին դարձավմիավորված հզոր տերություն: Նոր մայրաքաղաքդարձավ հարավային Եգիպտոսում գտնվող Թեբեքաղաքը: Հին Եգիպտոսի պատմության այսժամանակաշրջանը ընդունված է անվանել Նորթագավորություն: Եգիպտական զորքերը, հիքսոսներին հետապնդելով, ներխուժեցինՊաղեստին և Սիրիա` նվաճելով հսկայականտարածքներ: Խոշոր նվաճումներ կատարեցԹութմոս III-րդ (Ք.ա. 1468-1436 թթ.) փարավոնը: Նրա արշավանքների արդյունքում Եգիպտոսըվերածվեց հսկայական կայսրության, որիսահմանները հյուսիսում հասնում էին մինչևԵփրատ գետը, իսկ հարավում` մինչև ներկայիսԵթովպիա: Փարավոնին հարկ էին վճարում 50-իցավելի տեղական իշխաններ և տիրակալներ:

Արշավանքներից Եգիպտոս բերվեցին 100-հազարներով ընտանի կենդանիներ, թանկարժեքիրեր, տասնյակ հազարավոր ստրուկներ: Փարավոնները եգիպտական աստվածներիննվիրաբերում էին հսկայական կալվածքներ, հազարավոր ստրուկներ, կառուցում էին շքեղտաճարներ: Այս նվիրատվությունների հետևանքովեգիպտական տաճարները խիստ հարստացան, քրմությունը հզորացավ` սկսելով հակադրվելփարավոնի իշխանությանը: Պայքարը փարավոնիև քրմության միջև հատկապես սրվեց Էխնաթոնփարավոնի օրոք (Ք.ա.1372-1354թթ): Փարավոնըբռնագրավեց տաճարների հարստությունները, պատժեց անհնազանդ քրմերին

Էխնաթոնի մահից հետո նրա հաջորդներըչկարողացան շարունակել նրաքաղաքականությունը և փարավոններիիշխանությունը էլ ավելի թուլացավ: Ներքին այսպայքարի ընթացքում Եգիպտոսը կորցրեց երբեմնիիր նվաճված տարածքները: Եգիպտականպետությունը կրկին ամրապնդվեց և հզորացավՔ.ա. XIII դարում: Ռամզես II փարավոնը (Ք.ա.1279-1213թթ) արշավանքներ կատարեց դեպի Սիրիա ևՊաղեստին` դրանք կրկին Եգիպտոսին ենթարկելուհամար: Նա ստիպված էր երկարատև պատերազմմղել Խեթական թագավորության դեմ, որը նույնպեսձգտում էր նվաճել Սիրիան և Պաղեստինը: Տևականպատերազմներից հետո կողմերը հաշտությանպայմանագիր կնքեցին և վիճելի տարածքներըբաժանեցին իրար միջև:

Սակայն Եգիպտոսի հզորությունը երկար չտևեց: Դարձյալ սրվեց փարավոնների և քրմությանպայքարը: Եգիպտոսը աստիճանաբար թուլացավ, կորցրեց նվաճված տարածքների մեծ մասը: ԱրդենՔ. ա. 11-րդ դարի վերջին միասնական պետությունըԵգիպտոսում տրոհվեց: Հարևան ժողովուրդները ևպետությունները սկսեցին հաճախակիասպատակել Եգիպտոսի տարածքը և անգամ կարճժամանակով գրավում էին այն: Ք.ա. 525թԵգիպտոսը նվաճվեց Աքեմենյան Պարսկաստանիկողմից և կորցրեց իր անկախությունը

Հազարամյակների ընթացքում եգիպտացիներըստեղծեցին դաստիարակության ուսուցման ևկրթության յուրահատուկ համակարգ: Հին եգիպտացունբնորոշ էր քչախոսությունը, աշխատասիրությունը, դիմացկու-նությունը: Հետմահու կյանքի վերաբերյալկրոնական պատկերացումները ստիպում էին հատուկուշադրություն հատկացնել երեխաների ուսուցմանն ուդաստիարակությանը: Զավակները ճիշտ կատարելովիրենց ծնողների թաղման ծիսակատարություններըպետք է ծնողների համար հետմահու կյանքապահովեին: Զավակների բարոյական դաստիարակու-թյունն իրականացվում էր բանավոր և գրավորխրատական պատմությունների միջոցով: Ընտանիքումկնոջ և տղամարդու միջև կար իրավահավասարություն, ահա ինչու տղաների և աղջիկների ուսուցմանն ուդաստիարակությանը հավասար ուշադրություն էրհատկացվում:

Թե բարձր և թե ցածր խավերի համար բնորոշ էրմասնագիտության փոխանցումը հորից որդուն: Դակատարվում էր երկարատև ուսուցման միջոցով, որի ժամանակկիրառվում էին նաև ֆիզիկական պատժամիջոցներ: Քանի որուսուցման նպատակը երեխային տվյալ ընտանիքիավանդական մասնագիտությանը պատրատելն էր, կրթությանառաջին օղակը հանդիսանում էր ընտանեկան դպրոցը: Հայրըորդուն սովորեցնում էր իր մասնագիտության հիմունքները: Հետագայում նման ընտանեկան դպրոցներում վճարովիհիմունքներով տվյալ մասնագիտությունը սովորում էին նաև այլծնողների երեխաներ: Գրավոր լեզվի տարածումը և պետությանկարիքների համար գրագետ մարդկանց աճող պահանջարկըառաջ բերեց նաև գրագիտության դպրոցների առաջացմանպահանջ: Պաշտոնյաներին և աստիճանավորների մոտծառայության մեջ էին մեծ թվով գրագիրներ: Նրանցպարտականությունների շրջանակը լայն և բազմազան էր: Գրագիրը պետք է կարողանար գրագետ և արագ գրել, կարդալարագագիր գրառումները և դասական հիերոգլիֆներով գրվածտեքստերը, կազմել տեղանքի քարտեզ, կատարելմաթեմատիկական հաշվարկներ հարկերի հավաքման, ծախսերի և եկամուտների վերաբերյալ, կազմել պաշտոնականգրություններ, հրովարտակներ, տարեգրություններ:

Գրագիր դառնալու արվեստին տիրապետում էին տարիների տքնաջանաշխատանքով: Գրել սովորում էին պապիրուսի վրա, եղեգնյա գրչով, մոխրից պատրաստված սև թանաքով: Դպրոցական պապիրուսներըլվացվում և բազմիցս անգամ օգտագործվում էին: Պահպանվել են նմանգրառումներ` ուսուցչի կատարած ուղղումներով:

Հին Եգիպտոսում կարևոր տնտեսական և գիտա-կրթական դեր էինխաղում տաճարները: Արքաները տաճարներին խոշոր կալվածքներ ևհազարավոր ստրուկներ էին նվիրում: Տաճարներում կուտակվածմթերքի պաշարներն օգտագործվում էին պետության կարիքներիհամար հասարակական աշխատանքներ կատարելիս գյուղացիներինմթերապահիկ հատկացնելու, ինչպես նաև տարերային աղետներիդեպքում բնակչությանը օգնություն տրամադրելու համար Արքայականև տաճարական խոշոր տնտեսություններում օգտագործում էինհամայնական գյուղացիների աշխատանքը որպես պարհակ: Նմանաշխատանքները ղեկավարելու համար անհրաժեշտ էին գրագետ, կրթված մարդիկ, որոնք կարողանային հաշվարկել օրվա ընթացքումկատարված աշխատանքների ծավալը, ծախսված մթերքների չափը ևայլն: Նման գիտելիքներ կարելի էր ստանալ հատուկ պետական-տաճարական դպրոցներում, որտեղ սովորում էին քրմերի ևաստիճանավորների երեխաները: Այսպիսով, Եգիպտոսումկրթությունը պետական մենաշնորհ էր և հասանելի էր միայնհասարակության վերնախավին:

Բարձր պաշտոն զբաղեցնելու համար անհրաժեշտ էրսովորել տաճարային դպրոցում: Նման դպրոցները խիստմասնագիտացված էին: Կային դպրոցներ որտեղսովորեցնում էին կառավարելու արվեստը, ճարտարախոսություն, պատմություն: Որոշ տաճարներիդպրոցներում առավելապես սովորեցնում էին ճշգրիտգիտություններ`մաթեմատիկա, երկրաչափություն, աշխարհագրություն, աստղագիտություն: Առանձինդպրոցներում սովորեցնում էին օտար լեզուներ`նվաճվածերկրներում աստիճանավոր աշխատելու, կամ հարևաներկրների հետ գրագրություն վարելու համար: Կային նաևառանձին դպրոցներ որտեղ սովորեցնում էին բշկականգիտելիքներ, քիմիա, ֆիզիկա, դեղագործություն, անասնաբուժություն: Եգիպտացիները շատ հմուտ էինբժշկության մեջ և կարողանում էին բուժել տարբեր ներքինհիվանդություններ, կատարել բարդ վիրահատություններ: Ուսյալ և կրթված մարդիկ հասարակության մեջ ավելիբարձր դիրք էին զբաղեցնում և ավելի հարուստ էին լինում:

Gharibyan Edgar 10-3 das

Documents