پیشرفتهبردی شناسی کار مجله زمین بهار29 ، شماره7 زمینمی و شی توزیع فلزاتگین سن خلیج چابهاری و دریای در رسوبات ساحلی بهنام کشاورزی زمینستادیار بخش علوم ا، ه شیرازنشگا دامی ابراهی پوریا دانشجو ارشد زمین کارشناسی ی زیست شناسیطی محی، ه شیرازنشگا دارُ فرید م زمینستاد بخش علوم ا، ه شیرازنشگا دامد علی حمزه محقیانوسسه ملی ا موسوس هندقیانن و اای عما دری پژوهشییستگاهسی، ا شنا، چابهاراریخ دریافت ت: 11 / 7 / 29 یخ پذیر تار ش: 11 / 8 / 29 [email protected] چکیده خلیج چابهارار دارد بلوچستان قریستان وستان س جنوب شرق سواحل ا در، از نظر زیستود آب در آنی و چرخش محدمگایُیل شکل ا و به دلت ویژه اهمیطی محی ای دارد.یق در این تحق19 نه سطحی و نمو6 خلیج چابهاری و دریای مغزه رسوبات ساحلی برای توزیعرسی بر سطحی و عمقیگین فلزات سن برداشت شدشانی نایه شیمی تجزی . نتایج میگیند که میان ده غلظت مسppm 66 / 11 ، سربppm 11 / 11 ، رویppm 86 / 16 ، نیکلppm 82 / 11 ، کرومppm 7 / 66 ، کبالتppm 17 / 2 یم ، کادمppm 12 / 9 ، نادیم واppm 8 / 96 ، آرسنیکppm 11 / 2 ، منگنزppm 9 / 127 ، آهن% 9 % زیم و منی61 / 1 می باشدب غنی . نتایج ضری، شاخص زمین شدگیشانب آلودگی ننباشت و ضری اه آلودگی عناصرهند دل، کروم، آهن، نیک غنیشترین منطقه است. بی در رسوبات روی و مسده میار مشاه تیر چابه هفتب نیز در اسکله شدگی عنصر سر شود. آلوده مناطق ترین خلیجنارک میله کنتری و اسک شهید کشتی، اسکله شهید بهر، اسکله تیر چابها هفتر، اسکله چابهایل خوشهگی و تحل همبستاشد. نتایج ضریب بشان می ای ند که عناصر دهشا زمین منینیم آلومزیم و، منیادیم، آهنلت، وانل، کروم، کبا نیکسان انب، روی و مس منشاد، و عناصر سر زا زاد دارد. دد کاهشی غلظت عنصر چابهار، رون تیر هفت اسکله ر مغزهق میت به عم نسب مسرسی مغزه رسوبات جنگلسوبات باشد. با بر در ر عنصر در توزیع ایننسانیلیت اده نقش فعا دهنشان تواند ن تاثیرحت منطقه تخص شد که اینرنا مشُ کت عناصوند تغییراست. شباهت ر گرفته ااروی قر ر آلودگی عنصر مغزهینیم آلومزیم و، منیادیم، آهنلت، وانل، کروم، کبا ر نیک مختلف می هایشا زمیننده منشان ده تواند ن زاد اینهم عناصر باشد. مسانبع آلودگی ان منا ترینایق و نگهداری قنطقه، تعمیر زاد در م ها و لنجیج، باعث آلودگخت و رنگ در خلغن موتور، سول ریختن رو است که به دلی ها ی رسوبات شده است.ب، روی و مس خلیج به عناصر سررانیت سامانه بایل حاکم نیز به دلابستان در فصل ت جهت جنوب غربابستانی، وزش باد دروسمی ت های م- امواج شمال شرق، و زمین باعث آلودگی ساحل منتقل، و دریا به سمت بستر رسوبات فرسایش یافته وقدرت، خط ساحلی پرد عناصر زا آهن در رسوبات میل، کروم و نیک شود. واژهدی کلی های: خلیج چابهار، بلوچستان،یستان وستان س ان، آلودگی فلزات سنگی مقدمه رسوبات محیطینده انواع آحل تجمع ساحلی م هایای ورودی به ساحل ه میت زیست، قابلیل سمناکی باگین به دلی، فلزات سن میانشد که از این بانباشت ا وداری پایخوردار استی بریهمیت باد، از ا زیا(Tam &Wong, 2000; Clark et al., 1998) . کی نزدی سواحل به منابع آلودگی موجود در خشکی باعثست که طی سال شده ا اخیر، های غلظتیی باگین در رسوبات فلزات سن ازسر دنیاحلی سراز بنادر و مناطق ساری ا بسیاه شود مشاهد( Feng et al., 2004; Wang et al., 2007 .) افز شهرسازی، ایشوسعه صنعت، فعالیت ت هایحی تفری ، تجاریایق ، ق رانی، ری بارگی و گاهی نظامی، له منابع از جمسان ان زاد فلزاتگین سن به مناطق ساحلی می ورودیوه بر آن، باشد. ع سامانه گرمابی های، واحده زمین ای شناختی را دریاتی بستر افیولی و می توانوان به عنابع زمین من زادگین فلزات سن به مناطق ساحلی ورودی معرفی کرد. اری در بسی از جنگلای جهان از کشورهرناُ ک شده تدرو یا کاشته ی خو وسطت کاهش آلودگی پسابسان، جه ان هایستفاده مینی انسا ا شود. این بوم سامانه ها در بعضی بخش سواحل جنوبی کشور ب های ه خلیج چابهاریژه در سواحل و توسط شده است.یجادن انسا اکی و شزیجود خاصیت فییل و نواحی به دل اینیای یمیر، می متغی تووان محل تهمی را به عن اند نقش مه نشسگین در منبع فلزات سن ت و یا محیط بازی کند ساحلی های( Harbison, 1986 ) . زیست آلودگیطی فلزات محی سم ناک در جهانی می یک پدیدهدیل شدن به حال تب باش د.یل به دل افزایشنی آثار آلودگی نگراسان ومت ان های فلزی بر س بوم سامانه ها، پژوهش های در این رابطه در سواحلدی متعدز نقاط دنیاری ا بسیام شده استنجا ا( Bertolotto et al., 2003; Feng et al., 2004; Wang et al., 2007 ) . 71
8
Embed
Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of Chabahar Bay
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
7، شماره 29 بهار مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته
در رسوبات ساحلی و دریایی خلیج چابهارسنگین فلزاتتوزیع شیمی و زمین
بهنام کشاورزی دانشگاه شیراز ،استادیار بخش علوم زمین
پوریا ابراهیمی دانشگاه شیراز ،محیطیشناسی زیستی کارشناسی ارشد زمیندانشجو
فرید مر دانشگاه شیراز ،استاد بخش علوم زمین
محمد علی حمزه
چابهار، شناسی، ایستگاه پژوهشی دریای عمان و اقیانوس هندموسسه ملی اقیانوس 11/8/29: شتاریخ پذیر 11/7/29:تاریخ دریافت
ترین مناطقشود. آلودهشدگی عنصر سرب نیز در اسکله هفت تیر چابهار مشاهده میروی و مس در رسوبات منطقه است. بیشترین غنینیکل، کروم، آهن، دهنده آلودگی عناصر
دهد که عناصر ای نشان میباشد. نتایج ضریب همبستگی و تحلیل خوشهچابهار، اسکله هفت تیر چابهار، اسکله شهید بهشتی، اسکله شهید کالنتری و اسکله کنارک میخلیج
ر مغزه اسکله هفت تیر چابهار، روند کاهشی غلظت عنصر زاد دارد. دزاد، و عناصر سرب، روی و مس منشا انساننیکل، کروم، کبالت، وانادیم، آهن، منیزیم و آلومینیم منشا زمین
کرنا مشخص شد که این منطقه تحت تاثیر تواند نشان دهنده نقش فعالیت انسانی در توزیع این عنصر در رسوبات باشد. با بررسی مغزه رسوبات جنگلمس نسبت به عمق می
زاد این تواند نشان دهنده منشا زمینهای مختلف میر نیکل، کروم، کبالت، وانادیم، آهن، منیزیم و آلومینیم مغزهآلودگی عنصر روی قرار گرفته است. شباهت روند تغییرات عناص
ی رسوبات ها است که به دلیل ریختن روغن موتور، سوخت و رنگ در خلیج، باعث آلودگها و لنجزاد در منطقه، تعمیر و نگهداری قایقترین منابع آلودگی انسانعناصر باشد. مهم
شمال شرق، و امواج -های موسمی تابستانی، وزش باد در جهت جنوب غرب در فصل تابستان نیز به دلیل حاکمیت سامانه بارانخلیج به عناصر سرب، روی و مس شده است.
شود. نیکل، کروم و آهن در رسوبات میزاد عناصر پرقدرت، خط ساحلی فرسایش یافته و رسوبات بستر دریا به سمت ساحل منتقل، و باعث آلودگی زمین
فلزات سنگین، آلودگیاستان سیستان و بلوچستان، خلیج چابهار، :های کلیدیواژه
مقدمههای ورودی به ساحل های ساحلی محل تجمع انواع آالیندهرسوبات محیط
انباشت باشد که از این میان، فلزات سنگین به دلیل سمناکی باال، قابلیت زیستمی
;Tam &Wong, 2000)زیاد، از اهمیت باالیی برخوردار است پایداریو
Clark et al., 1998) . باعث به منابع آلودگی موجود در خشکی سواحل نزدیکی
از فلزات سنگین در رسوبات باالییغلظت های اخیر،شده است که طی سال
,.Feng et al)مشاهده شود بسیاری از بنادر و مناطق ساحلی سراسر دنیا
2004; Wang et al., 2007 .)های توسعه صنعت، فعالیتایش شهرسازی، افز
فلزات زاد انسان از جمله منابع ،و گاهی نظامیبارگیری ،رانی، قایق، تجاریتفریحی
، های گرمابیسامانهباشد. عالوه بر آن، ورودی به مناطق ساحلی میسنگین
زاد منابع زمین به عنوان توانمیو بستر افیولیتی دریا را شناختی ای زمینواحده
.معرفی کرد ورودی به مناطق ساحلیفلزات سنگین
وسط ی خودرو یا کاشته شده تکرنا از کشورهای جهان از جنگل در بسیاری
ها سامانهاین بومشود. انسانی استفاده می هایانسان، جهت کاهش آلودگی پساب
توسط ویژه در سواحل خلیج چابهار ه های سواحل جنوبی کشور بدر بعضی بخش
یمیایی این نواحی به دلیل وجود خاصیت فیزیکی و ش انسان ایجاد شده است.
ت و یا منبع فلزات سنگین در نشساند نقش مهمی را به عنوان محل تهتومتغیر، می
محیطی فلزات آلودگی زیست. (Harbison, 1986) های ساحلی بازی کندمحیط
افزایش به دلیل د.باشحال تبدیل شدن به یک پدیده جهانی می در ناکسم
های پژوهش، هاسامانهبومهای فلزی بر سالمت انسان و نگرانی آثار آلودگی
انجام شده است بسیاری از نقاط دنیا متعددی در این رابطه در سواحل
(Bertolotto et al., 2003; Feng et al., 2004; Wang et al., 2007).
Bertolotto. R. M., Tortarolo. B., Frignani. M., Bellucci. L. G., Albanese. S., Cuneo. C., 2003, Heavy metals in coastal
sediments of the Ligurian sea off Vado Ligure, J. Phys., Vol: 107, No:1, p: 159-162.
Cabrera. F., Clemente. L., Diaz Barrientos. E., Lopez. R., Murillo. JM., 1999, Heavy metal pollution of soils affected
by the Guadiamar toxic flood, Sci Tot Environ, Vol: 242, P: 117–129.
Chen. A., Lin. C., Lu. W., Wu. Y., Ma. Y., Li. J., Zhu. L., 2007, Well water contaminated by acidic mine water from
the Dabaoshan Mine, South China: Chemistry and Toxicity, Chemosphere, Vol: 70, P: 248-255.
Clark. M. W., McConchie. D., Lewis. D. W., Saenger. P., 1998, Redox stratification and heavy metal partitioning in
Avicennia-dominated mangrove sediments: a geochemical model, Chemical Geology, Vol: 149, p: 147-171.
De Mora. S., Fowler. S. W., Wyse. E. and Azemard. S., 2004, Distribution of heavy metals in marine bivalves, fish and
coastal sediments in the Gulf and Gulf of Oman, Marine Pollution Bulletin, Vol: 49, P: 410-424.
Feng. H., Han. X.F., Zhang. W.G., Yu. L.Z., 2004, A preliminary study of heavy metal contamination in Yangtze River
intertidal zone due to urbanization, Mar. Pollut. Bull., Vol: 49 , P: 910-915.
Hakanson. L., 1980, Ecological risk index for aquatic pollution control. A sedimentological approach. Water Res., Vol:
14, No: 5, P: 975-1001.
Harbison. P., 1986, Mangrove muds: a sink or source for trace metals. Marine Pollution Bulletin, Vol: 17, p: 246-250.
Karbassi. A. R., Nabi-Bidhendi. G. R., Bayati. I., 2005, Environmental geochemistry of heavy metals in a sediment
core off Bushehr, Persian Gulf, Iran. J. Environ. Health. Sci. Eng., Vol: 2, No: 4, p: 255-260.
Leblanc. M. and Ceuleneer. G., 1992, Chromite crystalization in a multicellular magma flow: evidence from a
chromatite dike in the Oman ophiolite, Lithos, Vol: 27, P: 231-257.
Muller. G., 1979, Schwermetalle in den sedimenten des Rheins-Veranderungen seitt 1971, Umschan. Vol: 79, p: 778-
783.
Owfi. F., Rabbaniha. M. and Tosi. M., 2007, Geomorphological structure and habitat diversity of marine coastal
ecosystems of Iranian zone, INOC, Jordean.
Sadrinasab. M., 2008, Three-dimensional numerical modeling of the pollution dispersion in the Persian Gulf,
International conference on Monitoring and modeling of Marine pollution, 1-3 December, Kish Island, Iran. Shau. B. K., 1965, Theory of sieving, Journal Sedimentary Petrology, Vol: 35, p: 750-753.
Sharghi. A., 2008, Monitoring pollution in Persian Gulf, International conference on Monitoring and modeling of
Marine pollution, 1-3 December, Kish Island, Iran.
Sharma. S.K. and Subramanian. V., 2010, Source and distribution of trace metals and nutrients in Narmada and Tapti
river basins, India, Environ Earth Sci, Vol: 61, P: 1337–1352.
Sarkar. B., 2002, Heavy Metals in the Environment. Marcel Dekker, New York, p: 725.
Tam. N. F. Y., Wong. W. S., 2000, Spatial variation of heavy metals in surface sediments of Hong Kong mangrove