-
ASTEKO ASMAKIZUNAberria
GAZTETXOEN ASTEKARIA 872. ZENBAKIA LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN
21A
Nire oskola dut txabola,
eta zer ordu den bost axola!
Zer den nork daki?
m a n t a n g o r r iErantzuna: barraskiloa.
Asmakizunaren jatorria: ‘Nik papaita, zuk papaita (Igarkizunak,
olerkizunak eta igarkilimak) Xabier Olaso (Pamiela).
E. T. S.
Etxeko epelean
-
m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN 21A
berria
ZORiON AGURRAK
Zorion agurrak argitaratu ahal izateko, gogoanizan mezuak
asteartearratsaldea baino lehen jasobehar ditugula.
Asteartetikaurrera jasotzen diren mezuguztiak hurrengo
astekozenbakian argitaratuko ditugu.
Bihar 8 urte beteko dituzu, Garazitxo! Zorionak! Dantza batean
pasatu zaizkigu...Segi horren alai! Estutu goxo bat!
Kaixo, MANTANGORRIko lagunok! Nola ari
zareten pasatzen berrogeialdia? Nola ari
zarete etxeko lanak egiten? Eta,
horretaz gainera, zer egiten duzue
etxean? Liburuak irakurri, kirola egin,
mozorrotu, kozinatu? Bidali zuen
argazkiak MANTANGORRIn argitaratzeko!
Kaixo, MANTANGORRiko lagunak!
Alaitz eta Garazi Compains
Elorza gara, Iruñekoak, 6 eta 8
urteko neskak.
Liburu sorten zozketan parte
hartzeko, marrazki hauek
prestatu ditugu. Ea zortea
dugun! Mila esker!
-
m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN
21A
Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa:
[email protected] Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI.
Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.
Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05
Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Uxue Gutierrez
Lorenzo
Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g.
20140 Andoain ISSN: 1699-728x
Kaixo, hemen duzue 5 urteko Sara Erasorenmarrazkia zozketarako.
Eskerrik asko.
Kaixo, MANTANGORRIko lagunak. Ni
Nagore naiz, eta 7 urte beteditut. Marrazki hau bidaltzen
dizuet
zozketarako. Espero dut asko, asko,
asko, asko gustatzea. Muxu bat.
Nagore.
Ixone Muñoa,9 urte.
Kaixo, MANTANGORRI zaleok! Aspaldi
honetan ez dugu zozketarik egin, eta
liburuak pilatzen ari zaizkigu apaletan.
Horregatik, pentsatu dugu badela garaia
zuen lana eskertzeko: martxoaren
24ra bitarte marrazkiak bidaltzen
dituzuenon artean lau liburusorta zozkatuko ditugu.Martxoaren
28ko MANTANGORRIn
argitaratuko ditugu irabazleen izenak.
Zorte on!
ZU ERE ARTiSTA
Kaixo, Maider naiz, eta 10urte ditut. Asko gustazen zait
marraztea, eta, horregatik,
panpina baten marrazkia egin
dut. Espero dut asko
gustatzea. Muxu asko,
Maider
-
m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN 21A
berria
ERREPORTAJEA Berrogeialdian zer egin
Gaitz berri batenagerpenak ezohikoegoera sortu duegunotan
gizarte-an; eskolarik ez, etaahal den neurrian
etxean ahalik eta denbora gehienpasatzea da araua. Halere,
etxeanegoteak ez du esan nahi aspertutaedo sofan botata egotea
direnikaukera bakarrak. Imajinazioz, asko-tariko agertoki bihur
daiteke etxeaegunotan. Ariketa fisikoa egitea,musika instrumentu
bat jotzenikastea edota errezeta goxo-go-xoak prestatzea izan
daitezke au-kera zenbait; edo, bestela, irakur-tzeko, idazteko,
antzezteko alamarrazteko espazioa ere bihur li-tezke egongela,
logela eta etxekokorridoreak.
ANTZERKIZALEENTZAT
(Antzerkia)
Teatroa balitz bezala, etxekoegongela aise bihur daiteke
an-tzerki emanaldi eder baterakoleku aproposa. Hasteko, antzezla-na
bera asmatu behar da. Horreta-rako, ekin buruari. Pentsatu
ideiabat, sortu zenbait pertsonaia, etamozorrotu. Ondoren,
antzerkiemanaldia egin eta grabatu; horre-la, nahi adina aldiz
ikusteko aukeraegongo da etorkizunean. Bestalde,lotsati samarrak
direnentzat bes-te aukera bat izan daiteke istorioakartoi mehez
egindako pertso-naiekin kontatzea. Galtzerdi zaha-rrei botoiak
josiz ere sor daiteketxotxongilo antzerkia.
IRUDIMENA HEGAN
(Jolasak)
Oso gauza gutxirekin, jolas ugariegin daitezke. Adibidez, keinu
bi-dezko jolasa edo pelikulak asma-tzea izan daitezke bi aukera.
Bestejolas posible bat kideak kopetanidatzia duen hitza asmatzea
izandaiteke. Oso erraza da. Bakoitzakalboko jokalariari paper zati
bate-an hitz bat idatzi, eta kopetan itsa-tsi. Txandaka, bai/ez
erako galde-
rak eginez, bakoitzak kopetanduen hitza asmatzea da
jolasarenhelburua. Arkatz, boligrafo etaerrotuladoreak erabilita,
jostailuz-ko autoentzako ibilbide bat ereegin liteke etxeko
korridoreetanbarrena. Bestela, Altxorraren Bilajolasaren etxeko
bertsioa ere egindaiteke. Arrastoei jarraitu, eta eanork aurkitzen
duen altxorra!
Ideiarik behar izatekotan,Eitb.euswebgunean, ETB3ri dago-kion
atalean, hainbat eskulan etajolas aurki daitezke: trapuzko pan-
pina bat egiteko jarraibideak, mas-kara bat nola egin edota
eskutitzbereziak sortzeko baliabideak,besteak beste. Urtxintxa
aisialdielkartea ere egunero ari da saresozialen bidez jarduera
proposa-men bat igotzen, 16:00etan.
DOINUEN XARMA
(Musika)
Musikaren bueltan, badira egin dai-tezkeen zenbait gauza,
bakoitza-ren trebezia eta gustuen arabera.Ganbaran gordeta dagoen
musika
tresnari hautsa kendu eta etxeko-entzako kontzertu bat
presta-tzea, adibidez. Gainera, kantu be-rriak ikasteko une egokia
ere izandaiteke. Musika jo baino entzuteanahiago dutenentzat, bada
doi-nuez non gozatu. Youtuben eta Ba-dok.eus atarian bideoklipak
ikusieta talde berriak ezagutzeko au-kera aparta ere izan liteke
berro-geialdia. Gabi de la Mazaren karao-kearekin abestu edota
norberarentalde gustukoenaren playbackaere antolatu liteke etxeko
egonge-
Lau pareten artean,milaka aukera
-
m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN
21A
lan. Ene Kantak-en Youtubeko ka-nalean ere kantu eta dantza
ugariaurki daitezke. ETB3ren webgune-an ere bada abestiei
eskainitakoatal berezi bat, gaika banatuta.
Are, musikaren aitzakian sortu-tako jolasak ere badaude.
Esatera-ko, batek hitz bat esan eta gaine-rakoek hitz hori duen
kantu batabesteari ekin beharko diote. Hel-burua hitz hori duten
ahalik etaabesti gehien kantatzea izango da.
ISTORIO BERRIAK(Idatzi, irakurri, marraztu)
Istorio berriak ezagutzeko aukeraugari daude, eta denak jar
daitez-ke martxan etxean. Horretarako,irakurtzea edo filmak ikustea
diraaukerarik errazenak. Kasurako,Eñaut Aiartzaguena Bravo
marraz-
PANTAILA ATZEKO AUKERA(Aplikazioak)
Ordenagailua, sakelakoa edota ta-bleta erabilita, badira
entreteni-tzeko hainbat aplikazio. Hitzikieuskarazko hiztegia
ikasteko jola-sa, Galtzagorri elkarteak euskaraz-ko haur literatura
klasikoetan oina-rriturik ondutako Klis klasikoak jo-las birtuala
edota Mariasun Landakidatzi eta Jon Zabaletak ilustratuduten Txan
Fantasma aplikazioa,beste askoren artean. Eranafa-rroa.eus-en,
adinaren arabera sail-katutako aplikazio zerrenda luzeadago.
GORPUTZA ASTINDU(Kirola, dantza)
Ariketa fisikoa etxetik kanpo egi-tea izan ohi da ohitura, baina
espa-zio itxiak ere eman lezake gorpu-tza mugitzeko parada.
Esaterako,puxika bat puztu eta boleibolerajolasteko baloi gisa
erabili daiteke.Erlaxatzeko saioak ere egin daitez-ke, musika
lasaia jarrita, begiak itxieta irudimenaren bidez mundu be-rri eta
ezberdinak irudikatuz. Her-nani Kirola Twitter kontua, adibi-dez,
umeentzako ariketa fisikokosorten bideoak zabaltzen ari
daegunotan.
SUKALDEAN EGITEKOAK(Errezetak)
Beste aukera bat sukaldean den-boratxo bat pasatzea da, eta
hel-du baten laguntzaz janari goxoaprestatzea. Hona hemen
hastekopare bat errezeta proposamen:
Errezeta gehiago: Makazetzablogean eta Guraso.euswebgune-ak
aurki daitezke, besteak beste.
MADALENAK
Osagaiak:
d 200 gramo azukred Hiru arrautzad Bost koilarakada esned 250
gramo irind Koilaratxokada bat legamia hautsd 125 gramo gurin
urtu
Hartu itzazu hiru arrautza, eta,haien astuna edo pisua
adina,hainbeste azukre eta hainbesteirin jarri behar duzu. Gero, su
ondo-an, urtu gurina, erantsi azukrea,eta, hori urtu arte, ondo
nahastudena; banaka, hiru arrautzak bota,eta asko harrotu. Irina
erantsi, etaondo landu dena. (Ez du gaitzik egi-ten, eta ona da
nahaspila hori erra-zago harrotzeko koilarakada txikibat
bikarbonato eranstea). Nahas-pila hori molde txikitan jarri, eta
la-bean sartu: asko eta azkar harro-tuko dira. Hozten direnean,
ateramahaira.
MARRUBIZKO IRABIAKIA
Osagaiak
d 600 gramo marrubid Lau arrautzad 200 gramo azukred Litro erdi
esned Koilarakada bat arto irind 100 gramo esne gain likido
Urarekin garbitu marrubiak, etakendu txapela, hots, zati
berdea.Ondoren, esnearekin batera birrin-du. Iragazkitik pasatu.
Irabiatu go-rringoak bakarrik, azukrerik gabe.Behin ongi
irabiatutakoan, gehituarto irina eta marrubi purea. Botanahasketa
osoa kazola batera, etaberotu maria bainuan. Jarraitu ira-biatzen
loditu arte. Ondoren, sartuizozkailuan, eta utzi barruan ordueta
erdiz. Nahasketa izozkailutikatera aurretik, irabiatu
zuringoak,elur puntuan geratu arte. Ateraizozkia izozkailutik,
irabiatu, etanahastu esne gainarekin eta zurin-go harrotuarekin.
Sartu berriz ereizozkailuan, eta utzi barruan ordu-betez. Atera
izozkia, eta, platereanjarri aurretik, eman azken ukitu
batirabiagailuan.
Eta, horiek denak ondo gogoan iza-teko, egunaren amaieran
egunero-ko bat idazten hastea izan litekeideia guztiak batu eta
egunarierrepasoa emateko era.
kilariak eta Iñaki Sanz Azkue biolo-goak proiektu bat sortu dute
el-karlanean. Egunero, 16:00etan ba-tera sortu duten ipuinaren
ataltxobat eta marrazki bat argitaratukodituzte euren sare
sozialetan. Bes-talde, Galtzagorri elkarteak ereegunero-egunero
liburu gomendiobat argitaratuko du bere webgu-nean. Symbaloo.com
atari digitale-an ere ipuin andana eskuratu dai-tezke. Beste aukera
bat e-liburu-tegiko mailegu zerbitzu digitalabaliatzea da, 15
egunez liburu batonline irakurtzeko aukera eskain-tzen duen
zerbitzua. Irakurtzeazeta koloreztatzeaz gain, istorioberriak
ezagutzeko beste modubat izan daiteke filmak ikustea.Horretara,
Euskal-encodings.comwebgunean, euskarazko film sortaluzea dago
ikusgai. Halere, betidago nork bere istorioak sortzekoaukera: poema
bat, bertso bat,ipuin bat edota komiki bat asmadaitezke; formatuak
ere askotari-koak dira.
-
m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN 21A
berria
DENBORA-PASAK
1 2 3
A B C D
4
Asmatu eta margotu.Zatiketa, biderketa, batuketa ala
kenketa. Egin dagokioneragiketa, eta margotukatuaren atal
bakoitzadagokion kolorearekin.
8 : 2=
4 : 2=
3 x 2=
6 - 3=
11-10=
9 - 4=
Laranja
Gorria
Arrosa
Beltza
Horia
Urdina
1.
Moztu eta osatu.Janireren urtebetetze festa
antolatzen ari da Kerman. Girlanden
kutxa ireki duenean, denak nahastuta daudela
ohartu da. Lotu girlanda zatibakoitza dagokionmuturrarekin!
2.
-
m a n t a n g o r r i 7berria LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN
21A
Erantzunak: 2.-4 laranja, 2 gorria, 6 arrosa,3 beltza, 1 horia
eta 5 urdina. 1-B, 2-D, 3-A eta 4-C.
‘Harri bat poltsikoan’ Xanari jolas bat egitea gustatzen zaio
etxeondoko zebra-bidera iristean: “Amatxo, ama-txo, ezin dira marra
beltzak zapaldu! Eta bes-te alderaino marra beltzik zapaldu gabe
iris-ten banaiz… hegoak aterako zaizkit ikastola-raino hegan eginez
joateko!”. Eta hortxe doaXana egunero ikastolaraino, besoak
astinduz,hegaztia dela imajinatuz. Gaurkoan, ordea,zebra-bidea
marra beltzik zapaldu gabe igaroduenean, gauza zoragarri bat
gertatu da…
Nerea Loiola PikazaArgitaletxea: Erein
‘Kiwi hartza’ Askari bat mozorrotuta. Neskatxo bat hartzazalaren
azpian. Basoko haurrak, bitxiak etabihurriak. Arrakastarik izango
ote du festak?Animalien eta gizakien arteko
harremanari,sentimenduei buruzko istorio bizia, diberti-garria,
berezia…
Ana Jaka / Patxi GallegoArgitaletxea: Ttarttalo
AZOKA
A Z B G Y E U E O M G IZ L L H I Z U S D E A SZ A R P C T S F Z
R A RA U H G P I G E I R T O R K A E A P A R O O K SN I D D P E L A
I N I GT Z A A R T S I A B T AZ U G A F A A Z B A X MA Z A A F H R
G A O A XL E S M X A D R O N R ID N K U Y W I T E N R OI A A G K A
N A R I O KS A R E G I I U R E A AT T O N K I A K A E M RA U B C X
L A U K I A SX T B A I E R L M Y R IH M A D E I R A F O R KH A U T
E S L E I A A A
3. Hizki salda. Figura geometrikoakirakasteko jolas berezi bat
prestatu duandereño Mirenek. Topa itzazu hizkisalda honetan bost
figurageometrikoak!
HeptagonoaEsferaLaukizuzena
LaukiaErronboa
Duela 350milioi urte,anfibioaklehorrera
irten ziren inguruakaztertzera, baina uringuruari lotuta
ja-rraitu zuten. Itsaso-arekiko indepen-dentzia narrastiekiniritsi
zen, duela 325milioi urte inguru,asmakizun berri bati esker:
arrau-tzaren oskola. Hau da, ornodunen le-horraren benetako
konkista orduanhasi zen, umekia garatzeko elikagaiaeta ur ingurua
gordetzen duen mintzbabeslea agertu zenean. Arrautzaamniotoa esaten
zaiona sortu zen;gurasoak edozein lekutan ugaltzeabaimentzen duen
itsaso txiki era-mangarria. Hasierako oskolak, segu-
ruenik, narruaren antze-koak izango ziren. Gero-ra, espezie
batzuk etabesteak sortu ahala, di-bertsifikatu egin zirentesturak,
koloreak, neu-
rriak, formak eta gai-nontzeko ezauga-rriak. Lehorrekoak zi-ren
hainbat ornodunitsasora bueltatu zi-ren, baina, hala ere,
behin amniotoa izanez gero, leho-rrera itzuli beharra dute
ugaltzera.Horregatik egiten dute itsas dorto-kek hondartzetarako
bidaia luze etanekagarriak arrautzak errutera. Bes-te batzuek,
ordea, arrautza errunbeharrean, umekia hazi eta jaio artegorputz
barruan eroaten dute, ho-beto babeste aldera; sugegorriek,adibidez,
eta baita guk ere!
Arrautzarenoskola
Natur txokoa
-
m a n t a n g o r r iberria
GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2020KO MARTXOAREN 21A
JOLASA
Herekeeipatu
Hiruzpalau lagunez osatutako tal-deak egin behar dira. Talde
bakoi-tzak arku bat eta zenbait gezi
izango ditu. Zozketa bidez erabakiko da zertalde hasiko den.
Hasten den taldeak, gezi bat
bota, eta lurrean sartuta utziko du. Beste taldekokide batek
beste gezi bat bota, eta aurretik lurrean
sartuta dagoena apurtzea edo ukitzea izango du helburu.Lortzen
badu, puntu bat lortuko du taldeak, eta beste gezi batbotatzeko
aukera izango dute. Lortzen ez badu, aldiz, talde horre-tako kide
batek gezi bat botako du, beste taldekoei hura apurtze-ko edo
ukitzeko aukera emanez.
DATUAK
Kontinentea: Ozeania (Papua Ginea Berria). Materiala: Arku
banaeta zenbait gezi taldeko.Adina: 12-16 urte artean.Lantzen
dituenalderdiak: Punteria etaelkarlanaren garrantzia.
Iturria: Munduko
jolasak(Txatxilipurdi).Webgunea:www.txatxilipurdi.com