Page 1
Dr. Gülen AKYOLDr. Gülen AKYOL
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim DalıGazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı
STEATOZ VE STEATOHEPATİTYağlı Karaciğer Hastalığı
STEATOZ VE STEATOHEPATİTYağlı Karaciğer Hastalığı
ANTALYA 2012ANTALYA 2012
Page 2
Yağlı Karaciğer Hastalığı (YKH) Yağlı Karaciğer Hastalığı (YKH)
Basit steatoz (+/- inflamasyon)Steatohepatit (SH)
SirozKC yetmezliğiKanser– Hepatosellüler
– Kolanjiosellüler
SirozKC yetmezliğiKanser– Hepatosellüler
– Kolanjiosellüler
Page 3
Etyoloji Etyoloji AlkolikNonalkolik- NAYKH
– Obezite– İnsülin direncine yol açan
metabolik hastalıklar (Tip II DM, metabolik sendrom X, polikistik over send.)
– Hiperlipidemi– Leptin defektleri / direnci
(lipodistrofik ailesel send.)İlaç ve toksinler
– Tamoksifen, kortikosteroidler, metotreksat, nifedipin
– Petrokimyasallar– Kokain
Viral hepatitler– HCV >>>> HBV, HDV
Lipoprotein metabolizması kalıtsal hastalıkları
– Abetalipoproteinemi– Ailesel hipobetalipoproteinemi
Obezite dışı beslenme bozuklukları– TPN– Kwashiorkor– Obezite cerrahileri
Sistemik hastalıklar– Kaşeksi, febril hastalıklar, MI– İnflamatuar barsak hastalıkları– Weber-Christian hastalığı– Kistik fibrozis
Metabolik Hastalıklar– Galaktozemi– Tirozinemi– Herediter fruktoz intoleransı– Wilson hastalığı
Diğerleri– Yaşlanma– Bakteriyel endotoksemi
Page 4
Non-Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAYKH)
Non-Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAYKH)
Metabolik sendromun hepatik yansımasıdır
Santral obezite, insüline direnç, Tip II DM, hipertansiyon, hiperlipidemi
Page 5
NAYKH - Siroza progresyon (%)NAYKH - Siroza progresyon (%)
Tip I - Basit steatoz
Tip II - Steatoz + inflamasyon
Tip III - steatoz +balonlaşma
Tip IV - steatoz + Mallory cisimciğiveya perisinüzoidal fibrozis
Tip III-IV steatohepatit
Tip I - Basit steatoz
Tip II - Steatoz + inflamasyon
Tip III - steatoz +balonlaşma
Tip IV - steatoz + Mallory cisimciğiveya perisinüzoidal fibrozis
Tip III-IV steatohepatit
% 4
%19-33
Page 7
Steatoz – Patogenez (1)Steatoz – Patogenez (1)ALIM
SEKRESYONSEKRESYON
KAT
AB
OLİ
ZMA
KAT
AB
OLİ
ZMA
Serbest Yağ Asitleri (SYA)Serbest Yağ Asitleri (SYA)
Yağ AsitleriYağ Asitleri AsetatAsetat
Trigliserid(depo)
Trigliserid(depo)
LipoproteinLipoprotein
VLDLVLDL
ApoproteinApoprotein
MitokondrialMitokondrialPeroksizomalPeroksizomalCYP2E1CYP2E1FosfolipidlerKolesterol esterleriFosfolipidlerKolesterol esterleri
OksidasyonOksidasyon
SentezSentez
Page 8
Steatoz – Patogenez (2)Steatoz – Patogenez (2)Yağ Asidi Girişi Yağ Asidi Girişi Yağ Asidi Oksidasyonu Yağ Asidi Oksidasyonu
Yağ asidi Sentezi Yağ asidi Sentezi VLDL Oluşumu / Sekresyonu VLDL Oluşumu / Sekresyonu
Trigliserid
Page 9
Steatoz-SH – Patogenez (3)Steatoz-SH – Patogenez (3)
Steatoz Lipid peroksidasyon / oksidatif stresLipid peroksidasyon / oksidatif stres
Sitokinlerin salınması
Sitokinlerin salınması
Hepatik stellate hücre aktivasyonu
Hepatik stellate hücre aktivasyonu
prooksidanlar antioksidanlarprooksidanlar antioksidanlar
Zedelenme / inflamasyonZedelenme / inflamasyon
Fibrozis Fibrozis
Lipid peroksidasyonu / oksidatif stresLipid peroksidasyonu / oksidatif stres
Hepatik stellate hücre aktivasyonu
Hepatik stellate hücre aktivasyonu
Page 11
İnsülin direnciİnsülin direnciFFA FFA
NAYKHNAYKH
‘İyi yağ depolanması’
‘İyi yağ depolanması’
‘Kötü yağ depolanması’Lipotoksisite
ROS
‘Kötü yağ depolanması’Lipotoksisite
ROS
‘İkinci Vuruş’Sitokinler
Endotoksinİlaçlar
Virus vs.
‘İkinci Vuruş’Sitokinler
Endotoksinİlaçlar
Virus vs.Saf steatozSaf steatoz
Benign gidişBenign gidiş
NASHNASHFibrogenezFibrogenez
SirozSiroz
Page 13
SteatozSteatozen sık karşılaşılan, geriye dönebilen, dinamik değişiklik
lipid > %5lipid > %5
Page 14
SteatozSteatoz
Otopsilerde fokal steatoz- %3 Kadavra donörlerde -%13-28Sistemik hastalık (+)Febril hastalık (+)KC dışı hastalıkKronik hepatitler– HCV %50-55– HBV %26– Otoimmün hepatit %17
Otopsilerde fokal steatoz- %3 Kadavra donörlerde -%13-28Sistemik hastalık (+)Febril hastalık (+)KC dışı hastalıkKronik hepatitler– HCV %50-55– HBV %26– Otoimmün hepatit %17
%5-10 steatoz%5-10 steatoz
Page 15
Steatoz MakrovezikülerKüçük ve büyük damlacık, periferde nukleus
SteatozSteatoz
Page 16
SteatozSteatozMikroveziküler (Köpüksü Hepatosit)– sitoplazmayı dolduran damlacıklar<1µ– santral nukleus– Oil-Red-O– Sudan Black
Sudan BlackSudan Black
Page 17
SteatozSteatozMikstMikro-makroveziküler (küçük-büyük damlacıklar)
Gelişim süreciGelişim süreci
Page 18
Diyete bağlı steatozTrigliserid sentezi – Hafif klinik– Makroveziküler
Reye sendromuMitokondrial Disfonksiyon– Ağır klinik– Mikroveziküler
Reye sendromuMitokondrial Disfonksiyon– Ağır klinik– Mikroveziküler
Page 19
Makroveziküler Steatoz Mikroveziküler SteatozAlkolObeziteDMSteroid, metotreksat, tamoksifen, CCl4MalnutrisyonKronik C hepatitiKalıtsal lipoprotein metabolizma hastalıklarıFokal yağlanma
Gebeliğin akut yağlı KC Reye sendromuAlkolik köpüksü dejenerasyonİlaç ve toksinlarValporik asitTetrasiklinNükleozid analoglarıKolesterol ester depo hastalıklarıÜre siklusu defektleriBacillus aereus toksini
Page 20
Steatoz tipi(Mikro – Makro)
Asiner yerleşimi(Zonal dağılım)
Asiner yerleşimi(Zonal dağılım)++
EtyolojiEtyoloji
Page 21
SteatozSteatozZon 3 – perivenüler – makroveziküler hakim
mikst– Alkol– Obezite– DM– Steroid
Zon 1 – periportal– Kwashiorkor– AIDS– TPN
Fokal steatoz – makroveziküler– Subkapsüler, 0,5-4 cm, %3
NAYKH
Page 22
Steatoz – SONUÇSteatoz – SONUÇ
Patogenez ve birikim şiddeti klinik
Zemin karaciğer hastalığı (+) “benign” steatoz??
Steatoz varlığı / derecesi raporlanmalıdır.
Page 23
Raporlamada: SteatozunRaporlamada: SteatozunTipi mikro – makro – mikstDiffüz – fokalAsiner zonal dağılımı Z1, 3
YaygınlığıŞiddetiYaygınlığıŞiddeti
% Grade (Derece)> 5-33 G1 (hafif)>33-66 G2 (orta)>66 G3 (şiddetli)
% Grade (Derece)> 5-33 G1 (hafif)>33-66 G2 (orta)>66 G3 (şiddetli)
KomplikasyonlarıKomplikasyonları SteatohepatitFibrozisNeoplazi
SteatohepatitFibrozisNeoplazi
Page 24
Hepatik Steatoz varsa…Hepatik Steatoz varsa…
Demir BirikimiDemir Birikimi HFE mutasyonu +/-HFE mutasyonu +/-
1-antitripsin eksikliği1-antitripsin eksikliği
Progresyonu Progresyonu
Graft fonksiyonuGraft fonksiyonu Erken disfonksiyon– Anoksi– Oksidatif strese intolerans– Hepatosit duyarlılığı
Erken disfonksiyon– Anoksi– Oksidatif strese intolerans– Hepatosit duyarlılığı
Page 25
Hepatik Steatoz varsa…Hepatik Steatoz varsa…
Kronik C hepatiti – Fibrozis progresyonu – Antiviral tedaviye cevap– Fibrozis progresyonu – Antiviral tedaviye cevap
Alkolik KC hast.Alkolik KC hast. – Steatohepatite progresyon (hepatosit duyarlılığında )
– Steatohepatite progresyon (hepatosit duyarlılığında )
İlaçlar / Toksinlerİlaçlar / Toksinler – Sinerjik etki ile zedelenme – Sinerjik etki ile zedelenme
Page 26
Steatoz + inflamasyon - YKHSteatoz + inflamasyon - YKHLobüler inflamasyon - mononükleer baskın
– Mikst – eozinofil, PMN– Lipogranülom, mikrogranülom
Page 27
LipogranülomLipogranülom
İnflamasyon ve derecesi
raporlanmalı
Page 29
İsimlendirmeİsimlendirmeNon alkolik steatohepatit (NASH) -steatohepatit (SH)
steatohepatitsteatohepatitAlkolObeziteDMHipertrigiseridemiİlaçlar (%2)
AlkolObeziteDMHipertrigiseridemiİlaçlar (%2)
Page 30
Steatohepatit- Histolojik ÖzelliklerSteatohepatit- Histolojik Özellikler
Hepatosit bulgularıBalonlaşma - K8/18 kaybı
Litik nekroz, apoptozis
Mallory cisimciği - ubiquitin, p63
Megamitokondri
Nükleer glikojenizasyon
Balonlaşma - K8/18 kaybı
Litik nekroz, apoptozis
Mallory cisimciği - ubiquitin, p63
Megamitokondri
Nükleer glikojenizasyon
Page 31
Histolojik ÖzelliklerHistolojik Özellikler
Balonlaşma - kolesterol seviyesi insülin direnciserum nekroinflamasyon belirteçleri
Basit steatoz SHBasit steatoz SH
Page 32
BalonlaşmaBalonlaşmaİntermediyer filamen zedelenmesiNekroz ve apoptozise ilerleme (+)Hepatositte büyümeHegzogonal şekilde kayıpSitoplazmada retikülasyonHiperkromatik, periferal –büyük nükleus
K 8/18 kaybı
İntermediyer filamen zedelenmesiNekroz ve apoptozise ilerleme (+)Hepatositte büyümeHegzogonal şekilde kayıpSitoplazmada retikülasyonHiperkromatik, periferal –büyük nükleus
K 8/18 kaybı
Page 36
Balonlaşma - Ayırıcı TanıBalonlaşma - Ayırıcı Tanı
Glikojenik hepatopati
Glikojen depo hast.
Glikojenik hepatopati
Glikojen depo hast.
Mikroveziküler steatoz
Wilson hast.
Akut/kronik kolestaz-(feathery dej/kolat stazı)
Mikroveziküler steatoz
Wilson hast.
Akut/kronik kolestaz-(feathery dej/kolat stazı)
Page 37
Mallory-Denk CisimcikleriMallory-Denk Cisimcikleri
intermediyer filamanzedelenmesi…ubiquitin
p 63, K8/18
Page 38
MD - SH Dışı DurumlarMD - SH Dışı Durumlar
PBS
Wilson Hastalığı
Indian Childhood Sirozu
Fokal Nodüler Hiperplazi
Hepatosellüler Karsinom
Page 39
Megamitokondri - mitokondriyal zedelenme
Page 40
Glikojenize nukleuslar Apoptozis
Page 41
SteatohepatitSteatohepatit
Fibrozis Zon 3Zon 3 PerisinüzoidalPerisellülerPerisinüzoidalPerisellüler
köprüleşmeköprüleşme
SirozSiroz
Zon 1 Portal
Page 42
Fibrozis - 0.08-028 evre/yıl hızda– Perisinüzoidal– Perisellüler
Fibrozis - 0.08-028 evre/yıl hızda– Perisinüzoidal– Perisellüler
Portal fibrozisPortal fibrozis
Page 43
SH - FibrozisSH - Fibrozis
Sentrzonal duktuler reak. matür hepatosit kökenli
Gill RM. Am J Surgical Pathol, 2011
neoanjiogenez // fibrozis
SH’de fibrotik progresyonSH’de fibrotik progresyon
Sentrzonal CD34(+) arterler portal hepatik arter kökenli
Page 45
Çocuklarda YKHÇocuklarda YKH
Genel popülasyonda %2-3Obezite / Metabolik S %50Risk faktörleri: Yaş
Genetik-ailesel yatkınlıkCinsiyet IrkEtnik kökenObeziteHızlı kilo verme
10 y
Ayırıcı TanıAyırıcı Tanı
Page 46
Çocuklarda YKH EtyolojisiÇocuklarda YKH EtyolojisiGenel / Sistemik Genetik / Metabolik Diğer Herediter /
Genetik Hastalıklarİlaçlar
Akut Sistemik Hst.Akut AçlıkProtein MalnutrisyonuTPNObezite / Metabolik S.Polikistik Over S.Obstruktif Uyku ApnesiHızlı Kilo KaybıAnorexia nervozaKaşeksiİnflamatuar Barsak Hst.Çölyak HastalığıHCVNefrotik SendromTip I DiyabetTiroid HastalıklarıHipotalamo-pitüer Hst.
Kistik FibrozisWilson Hst.GalaktozemiFruktozemiKolesterol Ester Depo Hst.Glikojen Depo Tip I ve VIMitokondriyal /
Peroksizomal Yağ Asit Oksidasyon Defektleri
LipodistrofilerAbeta / Hipobeta
LipoproteinemilerPorfiria Kutaneatarda
Tirozinemi Tip 1Safra Asidi Sentez Defekti
Weber-Christian Hastalığı
Bardot-Bredal Sendromu
Cohen Sendromu
AlkolEkstaziKokainE2
SteroidlerAmiadoroneMetotreksatValporateVitaminlerPestisidler
Page 47
Çocuklarda NAYKH 3 TipÇocuklarda NAYKH 3 Tip
Tip 1 - yetişkine benzer - %17
Tip 2 - portal dominant - %50
Tip 3 - tip1-2 hibrid
Page 48
Çocuklarda NAYKH BulgularıÇocuklarda NAYKH Bulguları
Steatozis (zon 1’de)
Balonlaşma +/-
Mallory cisimciği +/-
Lobüler inflamasyon, lökosit
Portal inflamasyon / fibrozis
İnterfaz aktivite -/+
Brunt, 2004
Lezyonlarda zon 1 dominansıLezyonlarda zon 1 dominansı
Page 49
Makroveziküler steatoz+/- lobüler mikst inflamasyon
SH
Zon (3) hepatosellüler zedelenme– Balonlaşma, apoptozis, mallory cisimciği– +/-perisinüzoidal fibrozis
Zon (3) hepatosellüler zedelenme– Balonlaşma, apoptozis, mallory cisimciği– +/-perisinüzoidal fibrozis
steatoz
Page 50
SteatohepatitSteatohepatitGerekli olanlar– Steatoz (makroveziküler > %5, zon 3)– Balonlaşma (zon 3)– Mikst lobüler inflamasyon
Gerekli olanlar– Steatoz (makroveziküler > %5, zon 3)– Balonlaşma (zon 3)– Mikst lobüler inflamasyon
Genellikle olan, ama gerekli olmayan– Zon 3 perisinüzoidal / perisellüler fibrozis– Zon 1 glikojenize nükleuslar– Lipogranülomlar
Genellikle olan, ama gerekli olmayan– Zon 3 perisinüzoidal / perisellüler fibrozis– Zon 1 glikojenize nükleuslar– Lipogranülomlar
Olabilen ama gerekli olmayanlar– Mallory cisimcikleri– Fe depolanması – Megamitokondri
Olabilen ama gerekli olmayanlar– Mallory cisimcikleri– Fe depolanması – Megamitokondri
Page 51
SH - Minimal Tanı KriteriSH - Minimal Tanı Kriteri
Makroveziküler steatozLobüler inflamasyon (PMN>L)Zon (3) hepatosellüler zedelenme (Balonlaşma, apoptozis, mallory cisimciği)
Perisinüzoidal fibrozis
Page 52
SH - Minimal Tanı KriteriSH - Minimal Tanı Kriteri
Steatoz ve lobüler inflamasyon ile ölüm oranları korele değilBalonlaşmaMallory-DenkPerisellüler/perisinüzoidal fibrozisPortal inflamasyonPortal fibrozis
// ölüm oranları
Page 53
SH - Minimal Tanı KriteriSH - Minimal Tanı Kriteri
Herhangi derecede makroveziküler steatoz + perivenüler balonlaşma ve/veya Mallory-Denk cisimciği
VEYA Herhangi derecede makroveziküler steatoz + perivenüler perisellüler/perisinüzoidal fibrozis veya köprüleşme fibrozisi
Younossi et al. Hepatology 2011
Page 55
Aktivite Grade’i - Brunt 1999Steatoz tanımsal olarak vardır ama grade’i etkilemez
Aktivite Grade’i - Brunt 1999Steatoz tanımsal olarak vardır ama grade’i etkilemez
GRADE 1. HAFİF
GRADE 2.ORTA
GRADE 3.ŞİDDETLİ
Steatoz makroveziküler <%33 – >66
farklı derecelerde>%33, >%66
>%66
Balonlaşmazon 3
Minimal Var Belirgin
Lobüler inflamasyon Hafif mikst Orta, mikst Belirgin, mikst
Portal inflamasyon + / - Hafif – orta Hafif - orta
Page 56
– Evre 1: zon 3 perivenüler perisinüzoidal / perisellüler fibrozis, fokal - yaygın
– Evre 2: 1 + fokal / yaygın portal/periportal
fibrozis
– Evre 3: köprüleşme fibrozisi, fokal - yaygın
– Evre 4: siroz
– Evre 1: zon 3 perivenüler perisinüzoidal / perisellüler fibrozis, fokal - yaygın
– Evre 2: 1 + fokal / yaygın portal/periportal
fibrozis
– Evre 3: köprüleşme fibrozisi, fokal - yaygın
– Evre 4: siroz
Fibrotik Evre - Brunt 1999Fibrotik Evre - Brunt 1999
Page 58
NAYKH Skorlama - NAS (1)NAYKH Skorlama - NAS (1)
Histoloji 5 grupta toplandı
Steatozis (0-3)
Balonlaşma (0-2)
Lobüler inflamasyon (0-3)
Fibrozis (0-4)
Diğerleri (skorlama dışı)
Aktif Zedelenme
Page 59
Diğerleri +/-Diğerleri +/-Portal inflamasyonLipogranülom, mikrogranülomApoptozisMegamitokondriMikroveziküler steatozMallory cisimciğiGlikojenize nükleuslerPigmente makrofajlar
Page 60
NAS 2005NAS 2005
Steatozis Lobüler inflamasyon (x200)
Balonlaşma
< %5 grade 0
%5-33 grade 1
%34-66 grade 2
>%66 grade 3
<2 odak grade 1
2-4 odak grade 2
>4 odak grade 3
Yok grade 0
Dağınık grade 1
Belirgin grade 2
NAS = 0-2 SH değil (non-SH)NAS = 3-4 olasılıkla sınırda SHNAS 5 kesin SH
NAS = 0-2 SH değil (non-SH)NAS = 3-4 olasılıkla sınırda SHNAS 5 kesin SH
Page 61
NAS 2005 - FibrozisNAS 2005 - FibrozisEvre 1 – perisinüzoidal veya periportal– 1A – hafif, zon 3 perisinüzoidal– 1B – orta, zon 3 perisinüsoidal– 1C – portal / periportal
Page 62
SH Tanısı ve Skorlar…SH Tanısı ve Skorlar…
Brunt SH tanısında abartıya… grade 1
NAS SH tanısında kaçaklara…steatoz 2, balonlaşma 1, inflamasyon 1= 4 sınırda
SH??steatoz 2, balonlaşma 0, inflamasyon 2= 4 SH değilsteatoz 3, balonlaşma 0, inflamasyon 3= 6 SH??
neden olabiliyorneden olabiliyor
Page 63
YKH’da Histolojik KategorilerYKH’da Histolojik KategorilerKategori Tanım1. YKH bulgusu (-) Steatoz <%5, SH bulguları (-)2. Steatoz
(+) inflamasyon(+) nonspesifik fibrozis
Steatoz, SH bulgusu (-)Fokal lobüler inflamasyon ve/veya hafif portal / periportal fibrozisPerisellüler fibrozis (-)
3. Steatohepatit (SH)
Zon 3, sınırda SH
Erişkin tip zon 3’de steatoz, balonlaşma, inflamasyon, MD, fibrozis +/-Bir kısım bulgu (+) ama SH tanısı için yetersiz
4. Zon 1, sınırda pattern Genç çocuklarda, zon 1’de zedelenme (+)Zon 1 steatoz, portal inflamasyon / fibrozisBalonlaşma +/-
5. Kriptojenik fibrozis / siroz İleri fibrozis veya siroz steatoz +/-balonlaşma (-)MD (-)
NASH Clinical Research NetworkKleiner, Brunt. Semin Liver Dis, 2012
Page 64
Kategoriler - NASKategoriler - NAS
Kleiner, Brunt. Semin Liver Dis, 2012
Lezyon YKH (-) Steatozis SH Zon 1 Sınırda P. Kriptojenik Fibrozis / Siroz
Steatoz (-) minimal (<%5)
(>%5) Her derecedeZon 3 panasiner
(>%5) Her derecedeZon 3 panasiner
fibrozis yoksa
Her derecedeZon 1 panasiner
(-) minimal
İnflamasyon Hafif Lobüler, her derecede
Lobüler, her derecede
Portal > lobüler, her derecede
Portal,her derecede
Balonlaşma (-) (-) Kesinse (+)Sınırda (-) / minimal
(+)
Genelde (-)(+) Zon 1
(-)
Fibrozis (-) / Evre 1-2Portal /
periportal
(-) / Evre 1-2Portal / periportal
(-) / Zon 3 perisellüler (+)
Periportal (1c)portal-portal septa
> Evre 2
NAS 0-1 1-5 3-8 Kesin2-6 Sınırda
2-6 0-4
Page 65
Skorlamanın DeğeriSkorlamanın Değeri
SH tanısı histolojik bulgularla konmalı
Skorlama tanıda değil, çalışma ve tedavi değerlendirmede kullanılmalı
Page 66
Z3 makroveziküler steatozLobüler hafif inflamasyon– Lenfosit baskın– Mikrogranülomlar
Balonlaşma (-)Fibrozis (-)
TANI: Orta derecede steatoz ve lobüler inflamasyon, SH (-)
TANI: Orta derecede steatoz ve lobüler inflamasyon, SH (-)
Page 67
Z3 makroveziküler steatozLobüler hafif inflamasyonZ3’de seyrek balonlaşma
TANI: SteatohepatitTANI: Steatohepatit
Page 68
Steatohepatitte Karaciğer BiyopsisiSteatohepatitte Karaciğer Biyopsisi
Popülasyon NAYK NASH
Karaciğer biyopsisi %15-39 %1-32
Otopsi %16-24 %2.1-2.4
Ultrason %16-23 -
Bilgisayarlı Tomografi %9.7 -
Klinik olarak NAYKH olanların %25’de normal histoloji
Klinik olarak NAYKH olanların %25’de normal histoloji
Page 69
YKH - Biyopsi YKH - Biyopsi
Steatoz-SH ayırımında altın standartÖrnekleme hatalarıBiyopsi yeterliliği≥ 1.5 cm, ≥ 11 portal alanBoyalar: – HE, trikrom, Prusya mavisi– PAS - d.PAS, retikülin (??)
altın standart
Page 70
YKH - BiyopsiYKH - Biyopsi
Steatoz ve fibrozis derecesiDiyabetlilerde görülen diğer patolojiler:– Glikojenik hepatopati– Diyabetik hepatoskleroz
Eşlik eden diğer kronik KC hastalıkları– Otoantikor (+) olgular (%3- 40)– HCV, alkol, Fe birikimi
Tedavi etkisi
Page 71
Hepatik Steatoz ve Diğer Patolojiler
Hepatik Steatoz ve Diğer Patolojiler
3581 bx’de %22 başka bir karaciğer hastalığı (+)Başka bir KC hastalığı olanları %1-7’sinde
steatohepatit (+)
Brunt et al., 2007
Page 72
SH - OverlapSH - Overlap
1. Klinik ve bx SH1. Klinik ve bx SH eşlik eden patoloji?eşlik eden patoloji?
2. Klinik ve bx (+) hastalık2. Klinik ve bx (+) hastalık eşlik eden SH?eşlik eden SH?
Page 73
Diffüz mikroveziküler steatozPortal inflamasyon > lobüler inflamasyonSklerozon hyalen nekroz, VOD, flebosklerozKolestaz Konfluen nekrozGranülomlar
Diğer Hastalıkları DüşündürenDiğer Hastalıkları Düşündüren
Page 74
Eşlik Eden SHEşlik Eden SH
Makroveziküler steatoz
Balonlaşma +/-
MD cisimleri +/-
Lobüler inflamasyon +/-
Perisinüzoidal / perisellüler fibrozis
Makroveziküler steatoz
Balonlaşma +/-
MD cisimleri +/-
Lobüler inflamasyon +/-
Perisinüzoidal / perisellüler fibrozis
Page 75
SH - OverlapSH - Overlap
PBS
Otoimmün hepatit
Hemokromatozis
HCV
%12.7
Brunt, Gastroenterology – Hepatology 2010
Page 76
SH - OverlapSH - OverlapPortal inflamasyon / Fibrozis
AlkolAlkol
SHSH
KlinikCu birikimiKolestaz
KlinikCu birikimiKolestaz
WilsonWilson
Portal lenfoid agregatİnterfaz aktivite
Portal lenfoid agregatİnterfaz aktivite
HCVHCV otoimmünotoimmün
hepatithepatit
Plazma hücreli lobüler / portalKonfluen / köprüleşme nekrozlarıHepatosit rozetleri
Plazma hücreli lobüler / portalKonfluen / köprüleşme nekrozlarıHepatosit rozetleri
Page 77
HCV Asosiye SteatohepatitHCV Asosiye Steatohepatit
Steatoz (+)Balonlaşma ve zon 3 fibrozisi (-)Portal inflamasyon > lobüler inflamasyon
Steatoz derecesi fibrozisle koreleAntiviral tedavi ile gerileme
Page 78
Steatoz > %25 (nonzonal)Balonlaşma (+)Mallory cisimciği (+)Periselüller / perivenüler fibrozis
HCV + SH HCV + SH fibrotik evre– Antiviral tedaviye direnç – Kanser gelişimi
fibrotik evre– Antiviral tedaviye direnç – Kanser gelişimi
HCV + SHHCV + SH
Page 79
SH - Fe Birikimi Kofaktör?SH - Fe Birikimi Kofaktör?
HFE gen mutasyonlar (+)Hepatosit hasarlanması Fe birikimiFe birikimi lipid peroksidasyonu ROS oluşumu
hepatosit hasarı
fibrozisTürkiye’de NASH’de Fe birikimi
Uraz, et al. Digest Dis and Sci 2005
Page 80
SH - Fe Birikimi Kofaktör?SH - Fe Birikimi Kofaktör?
Prognozu etkiler mi?
Zedelenme bulgusu mu yoksa nedeni mi?
İnsülin direnci bulgusu mu?
Boya yapılmalıDerecesi raporlanmalı
Page 81
Alkolik Hepatit – NASHAlkolik Hepatit – NASH
Alkolik Hepatitis NASHSteatoz (şiddetli) 15 65Lobüler PMN infiltrasyonu 85 54Periportal fibrozis 33 0Mallory cisimcikleri (şiddetli) 16 (satellitozis +) 3Nükleer vakuolizasyon 7 76Duktuler proliferasyon 96 53Fibrozis / siroz 63 38Köpüksü dej., sklerozan hyalen nekroz, damar lezyonları
+ -
Page 82
YKH - Kriptojenik SirozYKH - Kriptojenik Siroz
Karakteristik bulgularda kayıpSteatoz, balonlaşma, lobüler inflamasyon +/-, Mallory, glikojenize nükleuslar, perisinüzoidal - sellüler fibrozis,septal lipogranülomlar
Page 83
Kriptojenik Sirozda YKH AlgoritmiKriptojenik Sirozda YKH AlgoritmiHistolojik Parametre İleri YKH’daki AnemiRezidü SH ve diğer YKH bulguları aranmalı
1. Steatoz ve SH -/+2. Periportal / periseptal SH (+)3. Glikojenize nukleuslar4. Mallory Denk -/+ Ubiquitin kullan
Fibrozis patterni 1. İnce septa +/- mikrodamarlar2. İnce septa PA
Santral ven3. İrregüler fibrozis (ince-kalın septalar)4. Noninflame / kaba fibrozis rezidü
santralobüleralan bulgusu
Yapısal anomaliler 1. Santral ven kaybı2. Fokal PA yokluğu tersine lobülasyon3. Portal / periportal duktuler reak. ödem (-)
İmmünhistokimya Ubiquitin MDK 7/19 duktuler reak., progenitör h.Glutamin sentetaz (GS)
Lefkowitch, Morowski. Semin Liver Dis, 2012
İnce santralobüler septal pattern
Periportal periseptal dağılım
Page 84
YKH - Hepatosellüler Karsinom (HSK)
YKH - Hepatosellüler Karsinom (HSK)
Kriptojenik sirozda HSK gelişimi %18
Kriptojenik siroz + obezlerde HSK %27
Nonsirotik SH’de HSK (+)
neden mi, epifenomen mi?neden mi, epifenomen mi?
Page 85
YKH - Hepatosellüler Karsinom (HSK)YKH - Hepatosellüler Karsinom (HSK)Steatoz,metabolik send. Hepatosit duyarlılığı Hepatosit duyarlılığı
ROS oluşumuROS oluşumu
ROS-ilişkili genetik zedelenmeROS-ilişkili genetik zedelenme AlkolHCVDiğerleri
AlkolHCVDiğerleri
Primer hepatosit proliferatif cevap kaybı replikasyon arresti
Primer hepatosit proliferatif cevap kaybı replikasyon arresti
Progenitör hücre proliferasyonu – stem cell ekspansiyonu
Progenitör hücre proliferasyonu – stem cell ekspansiyonu
Neoplastik TransformasyonNeoplastik TransformasyonFibrozisFibrozis
Page 86
, 72 yaşHiperlipidemiNonsirotik karaciğerViral, otoimmün belirteçler (-)
HSK CK7
Page 87
SH - HSKSH - HSK
HCV (+) / SH overlap Steatohepatitik HSK
Glypican 3Glutamin sentetazHSP 70Retikulin (??)
neoplazi
Page 88
Tedaviye Histolojik CevapTedaviye Histolojik Cevap
Skorlamada en az 3 puan (steatoz, balonlaşma, inflamasyon) gerileme
Fibrozisde kaba kollajen ince kollajen
Portal inflamasyon > lobular inflamasyon