Gasi Safety First Daatgal

ҮО,МШӨ-ийн даатгалыг урьдчилан

сэргийлэх үйл ажиллагаатай холбох ньХөдөлмөр, нийгмийн

хамгааллын хяналтын хэлтсийн дарга

Г.Эрдэнэтөгс

ҮОМШӨ-ний хувь хүн, нийгэмд үзүүлэх дарамт

ҮОМШӨ-ний даатгалын үндсэн зорилго нь:

ҮОМШӨ-ний улмаас ажилтан хөдөлмөрийн чадвараа алдах, хөгжлийн бэрхшээлтэй болох үед ажилтан болон түүний гэр бүлд олгох орлогын хэмжээг тодорхойлоход оршиж байна.


ОУХБ-ын мэдээгээр дэлхий дээр жил бүр ойролцоогоор 337 сая үйлдвэрлэлийн осол

Мэргэжлийн өвчний 160 сая тохиолдол бүртгэгдэж

Үйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний улмаас дэлхий 2,3 сая хүн нас барж

Өдөр бүр 6 мянган хүн ажлын байран дээрээ нас барж байна.


Дээрх осол өвчлөлийн зардалд дэлхийн эдийн засгийн 4 хувь буюу 1,25 тэрбум ам долларын эдийн засгийн алдагдал хүлээж байдаг

Осол өвчлөлд өртсөн ажилтан хүн ажиллах чадвараа алдах, өвдөх, шаналах зэрэг дарамтыг хүлээж байдаг

Ажил олгогч нь хөдөлмөрийн бүтээмж буурахтай холбоотой алдагдал хүлээж байдаг.

Монгол улсын ажиллах хүчний өнөөгийн байдал

Манай улсын ажиллагчдын тоо 2011 оны байдлаар 1037,7 мян

Уул уурхай, олборлолтын салбарт 45,1мян Хөдөө аж ахуйд 342,8 мян Барилга 52,0 мян Тээвэр агуулах 75,8 мян Мэдээлэл холбооны салбарт 11,5 мянган

ажиллагсад ажиллаж байна


• Манай орны хувьд сүүлийн 3 жилд жил бүр 1169 үйлдвэрлэлийн осол бүртгэгдэж, түүнд 1253 хүн осолд орсны улмаас 242 хүн нас барсан, 119 хүн хөдөлмөрийн чадвараа удаанаар алдаж, тахир дутуу болсон, 884 хүн хөдөлмөрийн чадвараа түр хугацаагаар алдсан байна.


• ҮОМШӨ-ний улмаас хөдөлмөрийн чадвараа алдсан, нас барсан ажилтан болон түүний ар гэрт 2 төрлийн тэтгэвэр, 1 төрлийн тэтгэмж, 1 төрлийн төлбөр олгож байна.

• ҮОМШӨДС-аас дээрх тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөрт төлсөн зарлагын хэмжээ 2000 -2002 онуудад 6,8 тэрбум төгрөг байсан 2009-2011 онд 50.1 тэрбум төгрөг болж өссөн байна.


• Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 97 дугаар зүйлийн дагуу нөхөн төлбөрт ихээхэн хэмжээний хөрөнгө зарцуулагдаж байна.

Үйлдвэрлэлийн ослын үед үзүүлэх арга хэмжээний тухай Конвенц 121

• Конвенцийн үндсэн зарчим:

1.Даатгуулсан болон ажилласан хугацаа, төлсөн төлбөрийн хэмжээ, төлбөр төлсөн эсэхээс үл хамааран нөхөн төлбөр авах эрх

• Нөхөн төлбөрийг хөдөлмөрийн чадвар алдсан, нас барсан тохиолдолд тодорхой хугацаатайгаар олгох

• Тэжээгчээ алдсан, хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн алдсан бол байнга, хөдөлмөрийн чадвараа түр алдсан, мөн осолдогчтой өөртэй нь тохиролцсоноор нэг удаа олгох


• Конвенцийн үндсэн зарчим:• 2.Тодорхой хугацаагаар олгох нөхөн төлбөрийн хэмжээ олгох

нөхцөл нь өөрчлөгдөх боломжтой байх• Хөгжлийн бэрхшээлийн улмаас байнгын асаргаа шаардлагатай

болоход хэмжээг өөрчлөх• Нөхөн төлбөр олгох нөхцөл нь ХЧА-ын хувь хэмжээ болон

амьдралын өртгөөс хамаарч өөрчлөх дахин хянаж үзэх боломжтой байх

• Ажил олгогч шаардлагатай даатгалын төлбөрийг төлөөгүй, гадаад оронд ажиллаж байгаа, ажилтан ажлаасаа гарсны дараа ажиллаж байсан хөдөлмөрийн нөхцөлтэй холбоотойгоор мэргэжлийн өвчин тогтоогдсон бол ажилчид ҮОМШӨ-ний улмаас нөхөн төлбөр авах эрхтэй


• Конвенцийн үндсэн зарчим:• 3.Нөхөн төлбөрийн доод хэмжээ• Хөдөлмөрийн чадвар хагас болон бүрэн алдсан бол

цалингийн 60 хувиас багагүй ( энэ нь ажилтан эхнэр 2 хүүхэдтэй байх гэр бүлд олгох доод хэмжээ)

• Гэр бүлийн тэжээгч нас барсан бол цалингийн 50 хувь / эхнэр эсвэл нөхөр 2 хүүхэдтэй гэр бүлд олгох доод хэмжээ /


• Конвенцийн үндсэн зарчим:

4.Тэгш үйлчлэх дүрэм журамтай байх / гадаад ажилчдад үйлчлэх /

5.ҮО-д ажилдаа очих замд гарсан ослыг тооцдог байх

6.Мэргэжлийн өвчнийг тооцох

ҮОМШӨ-ний үед хэрэгжүүлж байгаа даатгалын төрлүүд

1.Улсын даатгалын схем

2.Хувийн даатгалаас зарим үйлчилгээнүүдийг худалдан авдаг схем

3.Ажил олгогчийн хариуцлага дээр үндэслэсэн даатгалын схем

/осолд орсон ажилтан болон түүний гэр бүлд ҮОМШӨ- ний улмаас учирсан хохирлыг шууд нөхөн төлж байх/

ҮОМШӨ-ний даатгалын байгууллага нь:

• Ямар эрсдэлүүдийг хамаарах- / ажилдаа очих замд гарсан осол, МШӨ-ний тохиолдлын үед хамаарах эсэх/

• Ямар ажил мэргэжил категорын ажилтныг хамаарах- /уламжлалт алхам бол зөвхөн хөлсний ажилчдийг хамааруулдаг ба илүү их өргөн хүрээнд /ХХЭ, оюутан,жирэмсэн үед осолдсон бол ирээдүйд төрөх хүүхэд гэрийн хөдөлмөр эрхлэгч гэх мэт хүрээг хамаарах/

• Ямар нөхөн төлбөр олгох – /мөнгөн хэлбэр, биет байдлаар/

• Ямар давтамжаар олгох- /байнга, нэг удаа, эсвэл дээрх 2 аргыг хосолсон байдлаар олгох/ тодорхойлдог.

Улсын даатгалын хүрээнд

• Улсын даатгалын хүрээнд дээрх элементүүдийг улсын байгууллага ихэнхдээ хариуцдаг ба хувийн даатгалын компаниудын оролцоотой хоёулаа хамтран хариуцдаг

• Мөн хувийн даатгалын байгууллага зарим төрлийн даатгалын хариуцан улсын байгууллага түүний шийдвэрлэлтийн байдалд хяналт тавьдаг.

• Улсын даатгалын хэлбэр хөгжиж буй орнуудад илүү өргөн тархаж хөгжсөн

Улсын даатгалын хүрээнд• Улсын даатгалын байгууллага нь хураамжийн сан, нөхөн

төлбөр олгох асуудлыг хариуцдаг, үнэлгээ өгдөг ба зарим орнуудад даатгалын хураамжийн сангийн тодорхой хувийг ҮОМШӨ-с урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хөдөлмөрийн нөхцөлийг сайжруулахад зарцуулдаг. Ингэснээр төлөх нэмэлт төлбөрийг бууруулж чадсан туршлага байна.

• Даатгалын байгууллага нь эдийн засгийн чадавхаа удаан хугацаагаар хадгалж чадах эсхэд, үе үе дүгнэлт өгч байх ажлыг зохион байгуулах актуар анализ хийдэг. Үүнд: Санхүүгийн байдал, санхүүгийн тогтвортой байдал, даатгалын тарифыг тогтоох үйл явц зэрэг болно.

• Даатгалын тариф нь ихэвчлэн мэргэжлээс эрсдэлээс шалтгаалдаг

Хувийн даатгалын компанийн оролцоо бүхий даатгалын схем

• Сүүлийн жилүүдэд даатгалын хувийн компаниуд ҮОМШӨ-ний даатгалын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож байна.

• ҮОМШӨ-ний даатгалын ихэнх үйл ажиллагаа хувийн компаниудад шилжүүлсэн ч улс эрх зүйн зохицуулалт хийх, даатгалын хувийн компаниудад тавих хяналтын эрх үүрэг нь байх хэрэгтэй. Тухайлбал:

• Даатгалын компаниудад үйлчилгээ явуулах эрх олгох• Санхүүжилт эдийн засгийг байдлыг хянах журам ( тайлагнах,

санхүүгийн нөөц, )• Тариф тогтооход даатгалын хураамж төвлөрүүлэх эрсдэлийн

өндөр түвшин бүхий ажил мэргэжил, ААНБ-ыг улсаас тогтоож өгдөг, зарим улс орнуудад хувийн даатгалын компаниуд өөрсдөө тогтоодог.

Хувийн даатгалын компанийн оролцоо бүхий даатгалын схем

• Хувийн даатгалын схемийн үед улс дараах асуудлуудад өөрийн байр сууриа хамгаалах шаардлагатай

• Мэргэжлийн өвчний даатгал • Инфляцтай уялдан төлбөрийн хэмжээг өөрчлөх • Цэрэг цагдаа, төрийн байгууллагын ажилчдын

даатгал• Өндөр эрсдэл бүхий ажил мэргэжлүүдтэй ААНБ

дампуурах тохиолдолд

Ажил олгогчийн хариуцлагад үндэслэсэн даатгалын схем

• Энэ төрөл нь улсын даатгалаас өмнө өргөн хэрэглэгдэж байсан төрөл хэлбэр бөгөөд ажил олгогчоос осолдогчдод нөхөн төлбөрийг шууд олгодог боловч нөхөн төлбөрийн хэмжээ ажил олгогчийн эдийн засгийн байдлаас хамаарч хязгаарлагдмал байдаг.

• МШӨ-ний үед удаан хугацаагаар төлбөр төлөх үед тухайлбал далд эрсдэлийн үед хэрэглэх боломжгүй дутагдалтай

• ҮОМШӨ-ний холбоотой эдийн засгийн эрсдэл нийгмийн хамгааллын даатгалын системд хамрагдах зайлшгүй шаардлагатай.

Хураамжийг хэн төлөх, хэн нөхөн төлбөр авах вэ

• ҮОМШӨ-ний даатгалын сан ажил олгогчийн хураамжаар бүрддэг. Ихэнх оронд энэ даатгалын заавал хураамжийг зөвхөн ажил олгогч төлдөг. Зарим оронд хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч нар өөрөө төлдөг .

• Ихэнх орнуудад тухайн байгууллагын цалингийн фондын 0.5-4 хувь хүртэл хураамжийн хувийг мэргэжлийн бүлэг, үйлдвэрлэлийн шинж чанараас хамаарч тогтоодог, Шведэд нэг ижил хураамж авдаг байхад, Канадад салбарын эрсдэлийн байдлаас хамааруулж тогтоодог

• ҮОМШӨ-ний даатгал нь ажилтныг төдийгүй түүний гэр бүл тэжээгч нь ҮОМШӨ-нд өртөж, хүсээгүй эдийн засгийн хүндрэлээс хамгаалах ач холбогдолтой.

• ҮОМШӨ-ний холбоотой олгох нөхөн төлбөр нь нэг удаагийн биш байнга олгож байхаар зохицуулагдах нь илүү ач холбогдолтой.

• ҮОМШӨ-ийн даатгалын санхүүжилтээр зөвхөн нөхөн төлбөр олгох биш, эмнэлгийн болон мэргэжлийн нөхөн сэргээлтэд зарцуулах хөрөнгөтэй байх нь чухал.

Өнөөдөр урьдчилан сэргийлэх нь дараа төлөхөөс илүү дээр

• Үйлдвэрлэлийн осол өвчлөлд өртсөн ажилтнаас гадна ажил олгогчид шууд ба шууд бус дараах алдагдлыг хүлээдэг. Үүнд:

• Осолтой холбоотой шууд зардал• Далд зардлууд (ажлын бүтээмж, мэргэжилтэн дахин

бэлтгэх, түүхий эд, бүтээгдэхүүн тоног төхөөрөмжийн эвдрэл гэх мэт)

• Хэмжиж болохгүй алдагдал нийгмийн нэр хүндээ алдах• Шууд бус зардал нь 30 дахин их байдаг. /Мөсөн уулыг

харна уу/

ЭДИЙН ЗАСГИЙН АЛДАГДАЛ

• Шууд

• Шууд бус зардал


• ҮО-той холбоотой хохирол нь хэн буруутайгаас хамаарахгүй байх нь үндсэн зарчим. Нөхөн төлбөр олгох нь ажилтны буруутай эсвэл буруугүй байх асуудалтай холбоогүй байх ёстой.

• ОХУ, Монгол г.м. зарим орнуудад ҮО–г судлан нөхөн төлбөрийг бүрэн олгохоос татгалзахын тулд буруутай этгээдийг олж тогтоохыг хүсдэг хандлага байна

• Ослыг судлах зорилго нь ажилтныг зовлонгоос хамгаалах, ажил олгогчийг илүү зардал гаргахаас хамгаалахад чиглэгдэх ёстой.

• Хэрэв ажилтан хэт их ачааллаас болж нас барсан бол түүний нас барсан шалтгааныг ажилтай холбоотой юу гэдгийг тогтоож болох уу .


• Япон улсад 4 үзүүлэлтийн тусламжтайгаар нас барсан шалтгааныг үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаатай холбоотой юу гэдгийг тогтоодог байна.

1.Сэтгэцийн ямар нэгэн өөрчлөлт байсан уу хэзээ яаж үүссэн

2.Тухайн ажлын ачаалал илүү цагийн үргэлжлэх хугацаа, хамт ажилладаг хүмүүсийн хоорондын харилцаа

3.Ажилтай холбоогүй ямар нэгэн ачаалал байсан эсэх

4.Эрүүл мэндийн өөрчлөлт байсан эсэх• Тохиолдол тус бүрийг дээрх үзүүлэлтээр судалж үздэг


• ОХУ, Монгол улсад хөдөлмөрийн нөхцөлөөс хамааруулан нэмэлт хөнгөлөлт /сүү олгох/ энэ нь ажилтны эрүүл мэндийг улам эрсдэлд оруулах төдийгүй, үргүй зардал болж үнэн хэрэгтээ ажилтныг худалдан авч, үүнийхээ төлөө ажил олгогч хөдөлмөрийн нөхцөлөө сайжруулах хөшүүргээс татгалзах шалтгаан болсон.

• ХАБЭА- н систем нь ажилтны аюулгүй байдал эрүүл мэндэд нөлөөлж байгаа эрсдэлт хүчин зүйлийг хамтад нь цогцоор нь шийдвэрлэхэд чиглэгдэх ёстой .

• Аюулгүй ажлын байр, ажлын байрны аюулгүй байдал, эрүүл ахуйг тогтмол сайжруулах нь ҮОМШӨ-ний үүссэнтэй холбоотой заавал нөхөн төлөх зардлыг бууруулахад чиглэгдэнэ.

Урьдчилан сэргийлэх эдийн засгийн хөшүүрэг

• 2 төрлийн үндсэн хөшүүрэг байна.

1.Ажлын байранд урьдчилан сэргийлэх зайлшгүй арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд зарцуулах санхүүжилтийн хэлбэр

• Урьдчилан сэргийлэх нь зөвхөн ажилтны болон түүний ар гэрийн амьдралыг хамгаалахад зориулагдах төдийгүй эдийн засгийн болон гаргасан зардал өөрөө ашгийг авчирдаг.

• Компанийн төлөх нөхөн төлбөрийн хэмжээг бууруулах, үйлдвэрлэлийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, нэг үгээр хэлбэл “Эрүүл ажилтан нь илүү сайн ажиллана”, “Аюулгүй ажиллагаа л ашигтай” Энэ бол уриа биш, бодит зүйл

• Дани Сангийн хөрөнгө 403 сая евро жил бүр 47 сая еврог төрөл бүрийн төсөл хэрэгжүүлэхэд зарцуулдаг сан 10 жилийн хугацаатай 2017 он хүртэл үйл ажиллагаа явуулна.


Санхүүжүүлэх төслийн чиглэл • Физикийн болон сэтгэл зүйн өөрчлөлт оруулах өндөр

магадлал бүхий эрсдэл бүхий ажил мэргэжил салбарын хөдөлмөрийн нөхцөлийг сайжруулах

• Мэргэжилтэн бэлтгэх, мэргэжлийн нөхөн сэргээлтийг сайжруулах

• Тамхи таталт согтууруулах ундаа хэрэглэх илүүдэл жингийн холбоотой эрсдэлийн талаар мэдлэг мэдээллийг нэмэгдүүлэх

• Лазерийн хамгаалах тоног төхөөрөмж


2.Эдийн засгийн урамшууллын 2 дахь хэлбэр • Урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ,

ҮОМШӨ даатгалтай холбоотой нөхөн төлсөн төлбөрийн хэмжээг харьцуулах замаар үзүүлэх эдийн засгийн урамшууллын систем –Даатгалын хураамжийг бууруулах

• Даатгалын шагналын хувь олгох • Даатгуулагч компани урьд онд гарсан золгүй тохиолдлын тооноос

хамааруулан жил бүр даатгуулсан хэмжээнээсээ 10 хувийн шагнал авах

• Сүүлийн 5 жилийн туршид үйлдвэрлэлийн ослын тохиолдол тухайн салбарын дунджаас доогуур үзүүлэлттэй бол даатгуулагч компани нэмэлт урамшуулал эдлэх жил бүрийн даатгалаас 5 хүртэл хувь хөнгөлөлт эдлэх

• ҮОМШӨ-өөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаандаа даатгалын сангаас 5 хүртэлх хувийг зарцуулдаг байх

• Энэ нь үйлдвэрлэлийн ослоос урьдчилан сэргийлэх хөшүүрэг болж өгдөг байна.

Урьдчилан сэргийлэх хамгаалах нь чухал

• Хэрэв урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авахгүй бол осолд өртөх улмаар тэдний гэр бүл даатгалын системийн нөлөөн дор орж энэ системийн санхүүгийн байдал хүндэрнэ.

• Нөгөө талаас нийгмийн хамгааллын арга хэмжээ байхгүй бол осолд орсон хүн тэдний ар гэр ямар нэг хамгаалалтгүй үлдэнэ гэсэн үг юм.

• Урьдчилан сэргийлэлт ба хамгаалалт 2 бол өөр хоорондоо ялгаатай үндсэн ойлголт арга хэрэгсэл бөгөөд ҮОМШӨ-ний даатгалын системийн үйл ажиллагааны үнэт зүйл мөн.

Орчин үеийн ослын даатгалын системийн зарчим нь:

• Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ нийгмийн хамгааллын цогц арга хэмжээнд үндэслэгдсэн байх

• Улсын даатгал нь хувийн даатгалын байгууллагатай боломжит оролцоотой байх зарчимд тулгуурласан

• ҮОМШӨ- ний урьдчилан сэргийлэлт нь ҮОМШӨ-ний даатгалын системийн ачааллыг бууруулах зорилгод чиглэсэн байх

• Тухайн осолд буруутныг хайх биш, осолдогчийн үндсэн эдийн засгийн аюулгүй байдлыг хангасан байх

• Тухайн байгууллага хүнд ноцтой осол гарсны улмаас дампуурах байдлаас үл хамааран удаан хугацааны туршид даатгалын нөхөн төлбөр авах боломжтой байх

• Үйлдвэрлэлийн бүтээмж, ажилчдын идэвхийг нэмэгдүүлэх• Компанийн үйл ажиллагаа амжилттай байх, олон улсын үндэстний

хамтын ажиллагааг дэмжин сайшаасан байхад тулгуурлагдана .

“ХАБЭА-г Канад улсын Онтарио мужийн жишгээр сайжруулах боломж”

1.Засгийн газрын хэрэгжүүлэх бодлого мөн хууль дүрэмийг сайжруулах

2.Хуулиар хүлээх хариуцлагыг бүх шатанд дээшлүүлэх

3.МӨНГӨ-ийг хэрэглэх

4.Даатгалыг шинэчлэх

Даатгалын тогтолцоо

• Даатгалын шинэ тогтолцоо бий болгосон

• WCB (Workers Compensation Board) Ажилчдын /Нөхөн олговорын Сан/

• WSIB (Workplace Safety & Insurance Board)

Ажлын байрны ХАБ /Даатгалын Сан/

Даатгалын Сан(WSIB)

- Ажлын байрны ХАБ-ын боловсрол, сургалтыг хянадаг

- Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэмж олгодог

- Эмнэлгийн үйлчилгээг хянадаг- Ажилдаа аюулгүй хурдан ороход

тусалдаг


• Бүх компаниуд уг даатгалын санд ажлын байр тус бүрийн эрсдэлээр даатгалын хураамж төлнө

• Салбарын эрсдэлээс хамааран хураамжийн хувь хэмжээ өөр байдаг

• Байгууллагын аюулгүй ажиллагааны үзүүлэлтээс хамааран хураамж огцом багасах эсвэл ихсэх боломжтой

WSIB-н 2013 оны суурь хураамж

Мэргэжлийн код

Салбар

2013 Premium Rate/100$

2012 Premium Rate/100$

($) ($)

30 Мод бэлтгэл 13.04 12.72110 Алтны уурхай 8.15 7.95113 Никелийн уурхай 5.2 5.08119 Бусад уурхай 6.69 6.53134 Техникийн засвар 6.52 6.36

167 Газар тариалан 2.84 2.77

301 Хөнгөн үйлдвэрлэл 2.43 2.37361 Төмөрлөгийн үйлдвэрлэл 3.59 3.51764 Барилгын салбар 9.1 8.88

830 Эрчим хүч, холбооны шугам сүлжээ 4.45 4.34

833 Цахилгаан үйлдвэрлэл 0.78 0.77835 Газрын тос, эрчим хүч усны түгээлт 1.07 1.05845 Төрийн үйлчилгээ 2.24 2.19919 Нийтийн хоолны үйлчилгээ 1.72 1.68921 Зочид буудлын үйлчилгээ 3.1 3.03

* New Rate Group for 2013


• Ажилтанд эмнэлгээс эмнэлгийн тусламж үзүүлнэ

• WSIB-д эмнэлгийн байгууллагаас мэдээ шууд ирнэ

• WSIB эмчилгээний бүх зардал хариуцна• WSIB – ажилчинд хөдөлмөрийн чадвараа

алдсан хугацааны цалин, хохиролын нөхөн олговор олгоно

• WSIB – осол гаргасан компанийг бүртгэж, энэ нь дараагийн хураамжийг өсгөнө


• Ослын давтамж, ноцтой байдлаас хамааран WSIB тухайн компанийн хураамжийг ихэсгэдэг

• Хариуцлага тооцдог• Осол авааргүй ажилласан

компанийг мөнгөн урамшуулан, хөнгөлөлт/хувь/ олгодог

Хүний амь нас, эрүүл мэнд

• ЯМАР ҮНЭТЭЙ ВЭ?

Анхаарал тавьсанд баярлалаа

Gasi Safety First Daatgal

Documents