Gapo Review

G A P O

2013-2014Florentino Torres High School

Marianne Dean A. Morales

IV-Lakandula (4) Gng.Marco

II.Talambuhay ng May-

Akda

Si Lualhati Bautista ay isang bantog na babaeng Pilipinong

manunulat. Kadalasan, ang mga akda niya ay nasa anyong nobela o

maikling kuwento, pero nakalikha na rin siya ng ilang akdang-

pampelikula.Pinanganak si Lualhati Bautista sa Tondo, Manila noong 2

Disyembre 1945. Nagtapos siya sa Emilio Jacinto Elementary School

noong 1958, at sa Torres High School noong 1962. Naging journalism

major siya sa Lyceum of the Philippines, ngunit nag-drop out bago man

niya matapos ang kanyang unang taon.Ilan sa mga nobela niya ang:

Gapo, Dekada '70, at Bata, Bata, Pa'no Ka Ginawa? na nakapagpanalo

sa kanya ng Palanca Award ng tatlong beses: noong 1980, 1983, at 1984.

Nakatanggap din siya ng dalawang Palanca Award para sa dalawa sa

kanyang mga maikling kuwento: Tatlong Kuwento ng Buhay ni Juan

Candelabra (unang gantimpala, 1982) at Buwan, Buwan, Hulugan mo

Ako ng Sundang (pangatlong gantimpala, 1983). Noong 1984, ang

kanyang script para sa Bulaklak ng City Jail ay nagwagi bilang Best Story-

Best Screenplay sa Metro Manila Film Festival, Film Academy Awards, at

Star Awards.Bilang karagdagan sa pagiging isang nobelista, si Lualhati

Bautista ay isa ring manunulat ng mga maiikling kuwento, at maging sa

larangan ng pelikula at telebisyon. Ang pinakaunang akdang-

pampelikulang isinulat niya ay ang Sakada (mga magsasaka ng tubo),

isang kuwentong naisatitik ni Bautista noong 1972 na naglantad ng

katayuan at pamumuhay ng mga mahihirap ng Pilipino. Nakatanggap ng

pagkilala at parangal na Gantimpalang Don Carlos Palanca para sa

Panitikan ng Pilipinas, maging mula sa Surian ng Wikang Pambansa

noong 1987. Ilan sa mga ginantimpalaang sulating-pampelikula niya ang

Bulaklak sa City Jail (1984), Kung Mahawi Man ang Ulap (1984), Sex

Object (1985). Para sa pagsusulat para sa pelikula, nakatanggap siya ng

pagkilala mula sa Metro Manila Film Festival (best story-best

screenplay), Film Academy Awards (best story-best screenplay), Star

Awards (finalist para sa best screenplay), FAMAS (finalist para sa best

screenplay), at mga gantimapalang URIAN. Dalawa sa kaniyang mga

maiikling kuwento ay nagwagi rin mga gantimpalang Carlos Palanca

para sa Panitikan: ang Tatlong Kuwento ng Buhay ni Juan Candelabra,

unang gantimpala, 1982, at Buwan, Buwan, Hulugan mo Ako ng

Sundang, pangatlong gantimpala, 1983. Sumulat rin si Bautista ng mga

dramang pang-telebisyon: ang Daga sa Timba ng Tubig (1975) at Isang

Kabanata sa Libro ng Buhay ni Leilani Cruzaldo (1987). Nanalo ang

huling akda ng pinakamagaling na kuwentong pandrama para sa

telebisyon mula sa Catholic Mass Media Awards.Pinarangalan si

Bautista ng Ateneo Library of Women’s Writings (Aklatan ng mga Sulatin

ng mga Kababaihan ng Ateneo) noong 10 Marso 2004 habang idinaraos

ang ika-8 Taunang Panayam sa Panitikang Isinulat ng mga Kababaihan sa

Katutubong Wika.Ang mga maiikling kuwento na isinulat ng mga

kababaihang Pilipino ay inilimbag sa Finland ng The Finnish-Philippine

Society (Ang Samahang Pinlandes-Pilipino, o FPS), isang hindi-

pampahalaang organisasyon na itinatag noong 1988. Pinatnugutan at

isinalin ni Riitta Vartti, at iba pa, ang Tulikärpänen. Sa Firefly: Writings by

Various Authors (Alitaptap: Mga Sulatin ng Iba't Ibang May-akda), ang

bersiyong Ingles ng kalipunang Pinlandes, ang sipi mula sa nobelang

Pilipinong Gapô (daglat ng Olongapo) ay pinamagatang The Night in

Olongapo (Ang Gabi sa Olongapo) samantalang ang sipi mula sa Bata,

Bata, Pa'no Ka Ginawa? ay pinamagatan namang Children's Party

(Handaang Pambata).Ang buong salinwika ng mga pinakamahahalagang

akda ni Bautista ay maaaring makabuwag sa hadlang sa palimbagang

pansandaigdigan, bagaman may mga nagsasabi na ang dahilan kung

bakit walang nasasagawang pagsasalinwika ay ang paggamit ni Bautista

ng payak ngunit makabuluhang wika para maisalarawan ang ang mga

masasalimuot na katayuang panlipunan at pangkaluluwa sa Pilipinas,

isang katangian palagiang ipinagsasawalang-bahala ng mga samahang

pampanitikan

III.Pagpapakilala sa Tauhan

Michael Taylor Jr. – Anak ni Dolores kay Michael

Taylor Sr. na isang kano;Isang sikat na singer sa

Freedom Pad; Galit sa mga kano.

Dolores- Isang Pinay na nangangarap na makapunta

sa Amerika; Ina ni Mike;Nabuntis ni Michael

Taylor Jr.

Michael Taylor Sr.- Kanong tatay ni Mike na

nakabuntis kay Dolores.

Magdalena “Magda”- Matalik na kaibigan ni

Dolores; Kasama ni Mike sa isang bahay.

Modesto “Desto”- Naging kaibigan ni Mike;

Mahilig uminom at pumasok sa bar; Napatay ni

Johnson.

Ali- Isang baklang kumikita tuwing buhay ang

Olongapo; Kaibigan nila Mike at Desto; Niloko at

sinaktan nila Richard Halloway at Igna.

Igna- Pinagkakatiwalaan ni Ali; Kasabwat ni

Richard sa panloloko at pananakit kay Ali.

William Smith- Kano na nakapagasawa ng pinay;

mabait kay Desto.

Irene- Asawa ni William Smith.

Jun-Pamangkin ni Igna na anak ni Alicia sa kano.

Alicia- Kapatid ni Ali;Ina ni Jun;Nakapagasawa ng

kano ngunit di nagtagal.

Richard Halloway- Nanloko kay Igna; Kinasabwat

si Igna.

Steve Taylor- Nanloko at nakabuntis kay Magda;

Napatay ni Mike.

IV. Buod

Sa Olongapo, sikat na sikat ang lugar na buhay na buhay tuwing gabi

dahil sa ingay at malalakas na tawanan ng mga tumatao dito. Isa na rito

ang Freedom Pad na bentang benta sa mga sundalong amerikano dahil

sa aliw na ibinibigay nito tuwing sasapit ang gabi. Sikat sa bar na iyon

ang mang-aawit na si Michael Taylor,Jr. Nakapaskil sa pagpasok pa

lamang ng bar ang malaking larawan ni Mike na nakadikit sa malaking

salamin. Ang mga kinakanta ni Mike ay mga uri ng awiting pampasaya at

pampatama sa mga kano. Hindi naman ito naiintindihan ng mga kano

kaya tuwang tuwa pa rin sila na sumsabay sa musika.

Abot langit ang kaligayahan ng may aring intsik dahil sa dami ng

kostumer nilang mga kano.Bentang benta ang mga beer at ladies drink

na halo lang naman ng mirinda at konting alak. Ang mga babaeng

bayaran ay nakaakbay sa mga sundalong kano. Sige ang tawag ng isang

pinoy sa wayter na rumoronda sa bar subalit hindi siya nito naririnig

dahil kasalukuyan pa nitong pinaglilingkuran ang mga kano. Naiinis ang

pinoy kaya nagsiklab ng away sa bar. Galit nag alit ang instik na may-ari

mg bar dahil natakot ang kaniyang mga parukyanong kano kaya sige ang

pasensya niya sa mga ito. Nagreklamo ang hostess at sinabing huwag ng

magpapasok ng pinoy sa bar dahil puro gulo lang ang inihahatid ng mga

ito.

Ang downtown Olongapo naman ay walang kaibahan sa ibang

lugar ng probinsya. Pagtungtong ng alas singko ay lumalabas na ang mga

taga-aliw sa lansanggan. Ang lugar ay nahahati sa iba’t ibang

teritoryo.Merong lugar na puro black American lang ang pwede meron

din namang puro puti lang. Si Mike ay hindi inaasahang napadpad sa

lugar ng mga itim kaya pinaghahahabol siya ng mga ito. Puti kasi si Mike.

Naanakan ang ina niyang si Dolores ng isang sundalong kano noon.

Nakuha ni Mike ang pisikal niyan katangian kaya marami ang

napagkakakamalan siyang kano kahit na Tagalog ang salita niya.

Nagtatakbo si Mike at nakita siya sa gilid ng iskinita si Modesto at Si Ali.

Tinulungan siya ng mga ito kaya nakaligtas siya. Nang makaalis si Mike,

napag-usapan ni Modesto at ni Ali ang diskriminasyon na nangyayari sa

lipunan nila dahil sa base ng mga kano.

Pag-uwi ni Mike sa bahay ay naabutan niya ang kaibigang si

Magda kasama sa sofa ang isang kano. Ibinarog ni Mike ang pinto

pagpasok niya sa kwarto. Nagalit si Sam kaya iniwan niya si Magda.

Hahabo-habol si Magda sa kano.Kinaumagahan ay nag-usap si Magna at

si Mike. Nagkaroon sila ng sagutan dahil sa nangyari kagabi.

Lalong lumaki ang galit ni Mike sa mga kano.Sinabi naman ni

Magdalena na kailangan na nilang maghiwalay ng tahanan dahil kung

anu-ano ang iniisip sa kanila ng mga tao, pati na rin si Sam. Sinabi ni

Mike na kung may aalis ay si Magdalena daw ito dahil siya naman ang

tunay na nakatira doon mula pa noon. Napunta lang naman dun si

Magda dahil naging kabigan nito ang nanay niyang si Dolores.

Umalis ang barko ng mga sundalo sa daungan.Nawalan ng sigla

ang negosyo sa Olongapo.Ang mga hostess ay nagsimula ng manamlay

at hindi mag-ayos ng sarili. Natuwa ang mga Pilipino dahil sa wakas ay

maibebenta na ng mga hostess ang kanilang mga colored tv na mula

states.at iba pang gamit dahil mauubusan na sila ng kita. Si Magdalena

ay namili muna nag mag pagkaing galing sa states. Niyaya niyang

kumain si Mike subalit tumanggi ito dahil sabi niya ay nabalita daw sa

telebisyon na maraming nagkasakit dahil sa imported na produkto.

Dalawa pa nga daw ang namatay dahil doon. Sinabi din ni Mike na tira

tira lang ang dumadating na produkto sa bansa natin dahil nagsisilbi

lang tayong tapunan ng mga Amerikano. Biglang nakaramdam ng kulo

sa tiyan si Magdalena kaya isinuka niya ang kinain niya. Nagsimula na

ding magbenta ng mga gamit si Magdalena dahil wala na siyang kita.

Tuwang tuwa ang pamilyang Pilipinon nabentahan niya ng TV galing sa

kano.Iniisip nila na kapag galling sa States ang gamit mo, sikat ka. Ayos.

Maagang umalis si Mike sa bar dahil wala din namang gaanong

kostumer.Tinawag siya ni Modesto at niyayang makipag-inuman.May

isang hostess dun ang nagsisilbi sa kano,naging waiter na din dahil

walang empliyado ang napasok dahil karamihan ay naka-leave. Siya ang

kumuha ng order nila Mike at Modesto. Kada utos ng dalawa ay sigeng

tawag din ng isang kano. Nainis si Modesto kaya sinabihan si Rosalie na

mag bihis dahil ilalabas daw siya ni Mike. Nagulat si Mike sa sinabi ng

kaibigan. Nadarama niya na gusto ni Modesto na maghamon ng away

kaya umalis na palabas si Mike at Rosalie.

KInabukasan, sa kabila ng mga patawa ni Mike ay kapansin

pansin na nananamlay pa din ang Freedom Pad. Ang mga empleyado ay

naglaro na lang ng sugal dahil wala silang ginagawa. Sa isip isip ni Mike,

wala ng ngang kita, natalo pa.

Si Ali naman ay na problemado kasi sa kanya iniwan ang

pamangking si Jeffrey na lumaki sa Amerika. Biglang nawala ang kapatid

niyang si Alicia na nabutis ng isang kano, kaya ito tagapag-alaga siya

ngayon ng isang batang kano.Napag-isip isip niya na kailangan niya ng

makahanap ng mapapang-asawa dahil baka lumaking bakla ang

pamangkin. Kailangan kasing makahanap ito ng ideyang lalaki upang

hindi ito lumaking mahina.Pinuntahan ni Ali si Modesto. Pinakiusapan

na baka pwedeng magsama sila kahit alam ni Ali na may pamilya na si

Modesto. Hindi umepek ang paiyak iyak ni Ali kaya sa huli, kinuha niya

na lamang si Modesto bilang ninong ni Jeffrey sa kumpil. Kasama din si

Michael sa pagiging ninong.

Dumating ang araw ng kumpil ni Jeffrey. Pagtapos noon ay

nagtungo sila sa beach. Abalang-abala si Micheal at Modesto sa pag-

aaliw kay Jeffrey. Nakatulala si Ali ng biglang nilapitan siya ng isang kano

nagngangalang Richard Halloway.

Ang araw ng pagdaong ulit ng barko ng US sa Olongapo ay

dumating na. Nabuhayan nanamang muli ang lahat. Kasabay ng mga

umusbong na pangarap ng mga hostess na makahanap ng katambal na

magdadala sa kanila sa lupaing pinapangarap. Pinana ni kupido si Ali kay

Richard. Nalove at first sight daw. Hayun naman si Magdalena at

nakakilala nanaman ng bagong kano na nagngangalang Steve Taylor.

Dinala ni Magda si Steve sa bahay nila ni Michael. Ipinakilala at

sinabi na pareho silang Taylor. Naabutan nila na nagpapraktis ng gitara

si Mike sa tulong ng Jingle Chord Book. Nakinig ang kano at

nagkapalagayan sila ng loob ni Mike. Masaya si Magda dahil sa wakas ay

hindi na naging suplado si Mike sa mga kano. Kinagabihan, nagtatatka si

Mike kung bakit hindi niya aabutan ang kano sa apartment. Iba si Steve

sa mga naunang karelasyon ni Magdalena. May respeto ito at masayang

kasama.

Masayang nag inuman si Modesto at si Mike. Napagkwentuhan

nila ang usad ng mga relasyon ni Ali at ni Richard, Magdalena at Steve.

Masaya silang nag angat ng alak para sa ligaya ng mga kaibigan.Tuwing

dumadalaw daw kasi si Richard kay Ali ay may dala pang bulaklak at

pinapasyal ang pamangkin nitong si Jeffrey,ani ni Modesto. Naging

magkaibigan naman si Mike at Steve, lagi siyang pinapanood ng kano sa

pagpapraktis.

Pumasa sa eksamin ang anak ni Modesto na makapagtrabaho sa

Base. Natatakot siya kung paano sasabihin sa ama. Ayaw kasi ni

Modesto na magtrabaho dun si Jun dahil nga alam niya na ang

patakaran doon.Sinabi ni Jun na natanggap na nga siya. Tinanung nito sa

ama kung ano ang ibigsabihin ng salitang “yardbird”. Nanlamig ang

pakiramdam ni Modesto. Sinabi niya na anga kahulugan nun ay

pataygutom at walang dapat magsabi nun sa anak. Sinagot naman ni Jun

ang ama, sinabi nito na hindi naman siya ang tinatawag na ganoon ni

Johnson kundi ang ama. Natahimik si Modesto, nalaman na ng anak niya

ang pang-aapi sa kanya sa base na araw-araw niyang tinitiis. Ang alam

kasi nila ay matigas ang tatay nila at walnag makakapang-api dito.

Nakaka-ilang alak na si Modesto at kahit sino ay hindi nito

pinapansin pati na si Mike.Noong pumasok siya sa trabaho hindi rin niya

kinakausap ang kaibigan niyang si William Smith. Isa itong kanong

naging sobrang bait kay Modesto. Hindi ito sang-ayon sa patakaran ng

Amerikano. Tunay na kaibigan ang turing ni William kay Modesto.

Sa trabaho, habang nagwewelding si Modesto ay may

tumatawag sa kanya ng yardbird.Hindi niya ito pinapansin dahil baka

ibang kasamahang Pilipino ang tinatawag ni Johnson. Lahat na ng

empleyadon Pilipino ay lumingon kay Johnson liban kay Modesto.

Nagpatuloy ang pagtawag. Napuno si Modesto at sinabing wag na wag

siyang tatawaging yardbird. Nagkainitan ang dalawa. Pumagitna si

William subalit hindi nita ito naawat. Sinapak ni Modesto si Johnson.

Babawi na si Johnson subalit bumanat ulit si Modesto. Umawat na rin

ang mga Pilipinong nagtatrabaho sa Base. Hinampas ng puting kamay

ang tubo sa ulo ni Modesto. Nakita ni William ang lahat ng nangyari sa

kaibigan, sakanya tumatalsik ang dulo kada hampas ng tubo.

Nagluluksa ang lahat. Dumalaw sa burol ni Modesto si Mike.

Inuuyam siya ng mga nakikiramay dahil akala ay kano siya.

Nagpaliwanag siya na kaibigan niya ang namapatay. Si Ali naman ay

hindi man lamang nakadalaw sa burol hanggang pagkalibing ni Modesto

dahil sa sobrang seloso ni Richard.

Handang tumestigo si William dahil alam niya ang nagyari at

may pinagsamahan sila ng kaibigan. Subalit inutos ng pinakamataas sa

barko na gawin na lamang ang idinidikta niya. Pinabalik si William sa US

kahit hindi siya sang-ayon upang mapagtakpan ang kaso laban sa mga

puti. Hindi makatarungan.

Sa bar, bigalang may tumawag sa telepono, hinahanap si Mike.

Nang makarating siya sa telepono ay wala namang nagsasalita. Panay

ang “Hello”’ niya sa linya. Naisip niya ang kaibigang si Ali kaya

pinuntahan niya ito. Saradong sarado ang bahay nila Ali. Sumilip siya sa

bintana ng biglang may narinig siyang tinig ng paghihingalo. Binasag niya

ang bintana. Tumawag ng pulis ang mga kapit-bahay dahil akala

magnanakaw si MIke. Nang makapasok sila sa bahay ay nakalupasay si

Ali at hinang-hina. Sinabi nito na pinagnakawan siya ni Richard. Dala nito

ang kaha de yero.Ginamit lamang siya nito dahil alam na mapera siya.

Umuwi na si Mike. Umaga na ng muli siyang magising. Napansin

niya na may kumakaluskos sa ibaba kay bumanggon na siya. Si

Magdalena pala. Hindi ito pumasok at napansin ni Mike na namumugto

ang mga mata nito. Sa bar, napansin niyang nag iisa sa table si Steve.

Matapos kumanta ay pinuntahan niya ang kaibigan. Sinabi ni Steve na

kaibigan lang talaga ang turing niya ka Magdalena at may pamilya siya

sa Amerika. Kaya lang, masyadong umasa si Magdalena kaya nabuntis

ito dahil hindi nag-iingat. Nagpantig ang tengga ni Mike sa mga

pinagsasabi ni Steve. Kinuha niya ang gitara at hinampas sa ulo ni Steve.

Dumalaw si Magdalena kay Mike. Dinalahan ito ng pagkain.

Homicide ang kaso nito.Huminge ng pabor si Mike na habang

nagpapagaling si Ali ay si Magda muna ang mag-alaga kay Jefferey.

Masaya si Magdalena sa pabor dahil gusto niya na daw maranasan

makitungo sa batang kano upang paghahanda sa paglabas ng anak.

V. Pagsusuri sa Tauhan

Michael Taylor Jr.-Isang folk singer na G.I. Baby na magaling

sumuri ng tama at mali. Siya ay galit sa mga Kano dahil sa

pagiging iresponsable ng mga ito at dahil isa siya sa mga naging

bunga ng pambibiktima ngmga Kano sa mga Pilipina. Makabansa

siya at pinagtatanggol niya ang ating bansa sa kanyang sariling

paraan

Magdalena- Isang mabuting kaibigan kay Dolores. Isa sa mga

babaing nag-ambisyon na makarating saAmerika.Naapektuhan ng

kolonyalismo at dahil dito ay tinatangkilik niya ang mga

produktong Kano

Alipio -Isang bakla na nagkagusto kay Modesto. Siya ang nag-

alaga sa kanyang pamangkin na si Jeffreynang umalis ang kanyang

kapatid na si Alice. Mapagkalinga siya ngunit ang kanyang

kahinaan ay ang maaaringhindi magandang impluwensiya niya sa

kanyang pamangkin dahil sa kanyang kasarian. Kaya nang

dumating si Richard Halloway ay agad siyang nahulog sa bitag

nito

Modesto -Matatag na lalaki dahlil kinakaya niya ang masasakit na

salita ng mga Kano.Ngunit sa kabila ngkatatagan niya ay mahina

pa rin siya dahil ginagawa niyang panlutas ng problema ang alak

Dolores-Isang babaeng nang magutom ay nagbenta na pati ng

katawan. Nabuntis ni Michael Taylor Sr.ngunit di na siya binalikan

nito. Sa kabila nito ay nagpakatatag siya at isinilang si Michael

Taylor Jr.

William Smith - Isang responsableng Kano na pinakasalan ang

isang Pilipina nang mabuntis niya.Palakaibigan siya at hindi

nananapak ng ibang tao. Siya ay piping tumututol sa mga kamalian

ng kanyang mgakalahi.

Johnson -Isang mapanlait at marahas na Kano. Minamaliit niya

ang kakayahan ng mga Pilipino.

Richard Halloway-Palakaibigan na Kano subalit masasabi rin na

minamaliit niay ang kakayahan atkatayuan sa buhay ng mga

Pilipino dahil di siya makapaniwala na mayaman ang amo ni Igna.

Mapagsamantaladin siya dahil ginamit niya ang kahinaan ni Ali

para makuha ang mga kayamanan nito.

Igna -Mabait at mapagmalasakit an katulong ni Ali sa unang

bahagi ngunit nakakapoot na siya ay nasilaw din sa kinang ng pera

sa huli.

Jeffrey - Ang pamangkin ni Ali na lumaki sa ibang bansa. Dahil

dito ay naapektuhan din ng pamumuhaydoon ang kanyang pag-

uugali kaya naging pasaway ito.

Jun- Anak ni Modesto na labis ang pagnanais na makapagtrabaho

sa Base. Siyang dahilan ng pagkapahiya ni Modesto kaya naubusan

ng pagtitimpi.

Steve Taylor-Matuturing na kakaiba sa lahat ng Kano dahil may

pag-aalala at respeto kay Magda kaya nakasundo niya si Mike.

Ngunit sa huli ay manloloko rin pala siya dahil di niya sinabi

kaagad na mayroonsiyang naiwang pamilya at ninais pa niyang

ipalaglag ang bata sa tiyan ni Magda

VI. Pagsusuri sa may akda

Ang akdang tulad ng 'GAPÔ ay isa sa mga halimbawa ng

akda na nagmumulat sa ating kaisipan tungkol sa mga bagay-bagay

na dati'y bulag tayo, dahil sa mga Akdang gaya nito natutoto

tayong gisingin ang ating kamalayan mula sa pagkakatulog ng

ating mga kaisipan, bagay na ayaw nating mangyari simula pa

noong una. Si Lualhati Bautista ay isang halimbawa ng Nobelista

na alagad sa pagtataguyod ng Demokratikong pamumuhay na

dapat na makamit ng mga Pilipino noong una pa lamang. Sa tulong

ng akdang ito naibahagi niya ang mga bagay na kanyang

nalalaman tungkol sa mga kalakalan sa Olangapo, na hindi nating

lubusang nalalaman dito sa mga taga-Maynila. Sa tulong niya

naipahayag niya ang mga bagay na hindi natin nalalaman gaya na

lamang ng ugnayan ng Amerikano-Pilipino sa lugar ng Olongapo.

Sa tulong ng mga tauhang kaniyang nalikha na hango sa tunay na

kanilang karanasan, naipahayag niya ang di makatarungang tingin

ng mga Amerikano sating mga kapwa Pilipino sa lugar ng

Olangapo, ngunit kabaligtaran naman ng mga tingin ng mga

Pilipino roon ang mga Amerikano, para sa kanila ang mga

Amerikano ay tinututing nilang hulog ng langit o di kaya'y Diyos

para sa mga Hostess na gaya sa akdang ito. Ilan lamang yan sa mga

bagay na naisiwalat ni Lualhati Bautista, sa gaya ng akdang ito.

VII. Pagsusuri sa

nilalaman

Ang Akdang 'GAPÔ na nilikha ni Lualhati Bautista ay

naglalaman ng mga bagay na magbubukas sating kamalayan mula

sa pagiging bulag natin sa mga katotohanan. Sa tulong ng akdang

halimbawa nito namumulat ang ating kaisipan ang mga bagay na

hindi natin nauunawaan. Sa akdang ito pinaunawa sa'tin ang mga

bagay na may kinalaman sa ugnayan nating mga Pilipino sa mga

Amerikano. Ang 'GAPÔ ay naglalaman ng mga iba't-ibang

halimbawa ng relasyon natin sa mga Amerikano. Gaya na lamang

ng relasyon ni Dolores na halimbawa ng isang Pilipinang hostess

na nangangarap yumaman at sa pamamagitan ni Michael Taylor,

Sr. Maaring matupad yun. Sa kanilang sitwasyon nagkakaroon ng

ugnayan kung saan satingin ng mga Amerikano na ang mga babae

dito sa Pilipinas ay pawang mga bayaran lamang na nagbebenta ng

kanilang laman, na inaabuso naman ng mga Amerikano.

Isa lamang yan sa mga halimbawa na naisiwalat ni

Lualhati Baustista, marami pa siyang mga bagay na naipahayag

niya sa tulong ng akdang 'GAPÔ, mga bahong mayroon ang mga

Amerikano, mga bagay na akala natin na mabuti lang ang nais ng

mga Amerikano sa'tin ngunit diyan tayo nagkakamali, mga dahilan

kung bakit tayo tinutulungan ng mga Amerikano dahil may mga

bagay silang napapakinabanagan satin kaya nila ginagawa iyon,

mga bagay na hindi pantay na naibibigay sating mga Pilipino sa

ilalim ng kanilang pamamalagi sa'tin gaya na lamang ng usapin

tungkol sa pagkamit ng hustisya,pagtingin sa atin at human rights

na sila mismo ang nagpanukala ngunit hindi nila tahasang

naibibigay sating mga Pilipino, at mga edukasyon na kanilang

itinuro sa'tin ay pawang tungkol lamang sakanilang mga litaratura

at kanilang kultura. Iyan ang mga ideyang nilalaman ng akdang

'GAPÔ, mas lubos niyong mauunawaan ang aking sinasabi kong

ito'y inyong babasahin at uunawin.

VIII. Reaksyon o Puna

Matapos kong mabasa ang nobelang gapo ni Lualhati

Bautista hindi ko maiwasang itanong Ano nga ba ang pinagkaiba

ng kalagayan natin noon sa kalagayan natin ngayon? Kung

pinakikinabangan tayo ng mga Amerikano noon ano pa kaya

ngayon? Ang sakit din kasing isipin minsan na lahat ng talino mo't

pinag-aralan sila pa rin ang nakikinabang.Ngunit napaka ganda ng

pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa nobelang ito. Sa

nobelang ito ay sana isang araw ay mamulat rin tayo na dapat

maging matalino tayo sa nakapalibot o sa ating paligid dahil hindi

natin alam na ginagamit lang pala tayo ng mga taong ito para sila

ay sumaya o para sila ay pakinabang satin

IX. Konklusyon

Sa pagbasa ko ng Gapo dito ko nalaman o natuklasan ang

nangyayari sa pagitan ng mga Amerikano at ang katulad nating

mga Pilipino ang Gapo ni Lualhati Bautista ay nagbigay kaalaman

sa mga Pilipino ngayun, Dito natin malalaman kung ano ba talaga

ang ginagawa nang mga Amerikano dati sa mga taong Pilipino

noon. Naisawalat lahat ang baho ng mga Amerikano ngunit

nakakalungkot isipin na ang mga Pilipina noon katulad ng nasa

Olongapo ay naging isa lamang sangkap para maging masaya ang

mga amerikano sa loob ng club002E

X. Mensahe o Aral

Wala nang hihigit pang kadakilaan sa pag-alay ng buhay sa

bayan.Para sa akin, sa kanilang simpleng pamamaraan,

maituturing na bayani sina Modesto, Mike, Magda dahilinialay nila

ang buhay sa ating bansa. Hindi man sa paraang pagpapakamatay,

sa paraan ng pamumuhay aynaipakita nila ang tunay na ugali ng

Pilipino sa mga pagsubok ng buhay. Batong buhay ka man na sakdal ng

tigas, sa patak ng tubig lamang naagnas.Masasalamin ito sa nagyari kay

Mike na animo napakatatag sa kabila ng mga kaguluhan sa Gapo at

tila balewala na lang sa kanya ito. Nang sumapit ang oras na ang

mga kaibigan naman niya ang nalagay saalanganin, hindi siya

nakapagpigil at bumigay ang matagal nang tinitimping galit.

Parang sa tao, kahit gaanotayo kalakas, lahat tayo ay may

kahinaan. Maaaring mga mahal sa buhay o mga bahay na

mahalaga sa atin