Galicja jako Królestwo Zaginione Spotkanie z historią i różnorodnością kulturową dawnej Galicji Zachodniej projekt edukacyjny z zakresu edukacji regionalnej realizowany na przedmiotach historii i wiedzy o społeczeństwie dla uczniów Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie w roku szkolnym 2014/2015 Autor i koordynator projektu edukacyjnego: mgr Magdalena Tomczyk nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie
19
Embed
Galicja jako Królestwo Zaginione - Szkoła Podstawowa Nr ... · im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie ... brak odrębnego przedmiotu edukacji regionalnej w nowej podstawie programowej
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Galicja jako Królestwo Zaginione
Spotkanie z historią i różnorodnością kulturową
dawnej Galicji Zachodniej
projekt edukacyjny z zakresu edukacji regionalnej
realizowany na przedmiotach
historii i wiedzy o społeczeństwie
dla uczniów Gimnazjum Nr 2
im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie
w roku szkolnym 2014/2015
Autor i koordynator projektu edukacyjnego: mgr Magdalena Tomczyk
nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie
w Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika
w Tarnowie
Wstęp
Co pamiętamy o dawnej Galicji, a co zapomnieliśmy? Czy warto przywoływać pamięć
historyczną obszaru, który zniknął z mapy politycznej Europy 96 lat temu? Mam wrażenie, że
świetność ziem polskich pod panowaniem austro – węgierskim odchodzi powoli w niepamięć.
Galicja to przecież nie tylko prowincja imperium Habsburgów. To przede wszystkim
specyficzny rodzaj społeczeństwa, ukształtowanego przez bogactwo różnych narodów, kultur,
języków i religii. Ta różnorodność przesądziła o oryginalności dziejów ziem, przynależnych
monarchii miłościwie panującego cesarza Franciszka Józefa.
Na skutek polityki PRL, negatywnie ustosunkowanej wobec podtrzymywania pamięci
historycznej pokoleń, dopiero dziś w wyniku procesów integracji europejskiej, wypełniane są
powoli braki nad kształtowaniem pamięci historycznej. Wiele błędów popełnionych przez
doświadczenia komunizmu zostało poprawionych lub wyeliminowanych. Jednak w dalszym
ciągu trudno nadal osiągnąć i zilustrować pełny wizerunek wielonarodowej i wielokulturowej
Galicji, w której najważniejszymi wartościami były: konserwatyzm, patriotyzm oraz szacunek
wobec tradycji, religii, pracy i rodziny.
Dzięki zastosowaniu właściwych oraz innowacyjnych metod odnajdywania śladów
pamięci można rekonstruować przeszłość historyczną i dokonania pokoleń. Wspaniałym
rodzajem antidotum na zachowanie i utrwalanie dziejów Galicji, a zwłaszcza Galicji
Zachodniej scalającej ziemie Polski południowo – wschodniej, jest obecność muzeów,
skansenów, archiwów, wystaw artystycznych.
Niniejszy projekt, którego pierwsza część tytułu reprezentuje myśl prof. Normana
Daviesa Galicja jako Królestwo Zaginione. Spotkanie z historią i różnorodnością kulturową
dawnej Galicji Zachodniej stawia za główny cel starania nad zachowaniem oraz
pielęgnowaniem pamięci pozostawionej po czasach imperium dynastii Habsburgów,
obejmującego ziemie Polski południowo – wschodniej. Projekt stanowi pewnego rodzaju
próbę spojrzenia historycznego na wpół zapomniane i na wpół zapamiętane przez młode
pokolenia Królestwo, pod pojęciem którego należy postrzegać właśnie Galicję. Niech setna
rocznica wybuchu I wojny światowej, która przypada na obecny rok 2014 będzie
zasadniczym motywem do poznania jej dziejów.
Magdalena Tomczyk
Galicja to nie tylko prowincja habsburskiego imperium.
Galicja była przede wszystkim specyficznym społeczeństwem,
wytworzonym przez różne narody, grupy religijne i językowe oraz przez wiele bogatych,
a przy tym odrębnych kultur1.
Galicyjskość to szacunek dla własnych korzeni…
prof. Andrzej Chwalba
Nazwa szkoły: Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie
Adres: ul. Kopernika 5, 33-100 Tarnów
Tytuł projektu edukacyjnego: Galicja jako Królestwo Zaginione. Spotkanie z historią
i różnorodnością kulturową dawnej Galicji Zachodniej
Autor projektu: mgr Magdalena Tomczyk
Osoba wprowadzająca projekt: mgr Magdalena Tomczyk
Programy na jakich oparty jest projekt: program nauczania historii w gimnazjum, program
nauczania wiedzy o społeczeństwie w gimnazjum, plan pracy koła historycznego
i wiedzy o społeczeństwie
Zajęcia edukacyjne podczas których będzie realizowany projekt: lekcje historii
i wiedzy o społeczeństwie, koło historyczne i wiedzy o społeczeństwie
Czas trwania projekt: wrzesień 2014 - czerwiec 2015
Zasięg projektu i miejsce wdrożenia projektu: Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika
w Tarnowie
Odbiorcy projektu: uczniowie klas: 1 D, 1 F, 1 G, 2 A, 2 D, 3 H, rodzice i nauczyciele
Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie
Przyczyny napisania projektu.
pomysł napisania niniejszego projektu zrodził się w roku szkolnym 2013/2014
podczas lekcji historii i zajęć koła historycznego, podczas których realizowałam wraz
1 Cyt. za: N. Davies, Galicja jako Królestwo Zaginione, [w:] K. Fiołek, M. Stala (red.), Kraków i Galicja wobec
przemian cywilizacyjnych (1866-1914). Szkice i studia, Kraków 2011, s. 8.
z moimi uczniami treści oraz zadania dotyczące setnej rocznicy wybuchu I wojny
światowej oraz obecności na terenie Ziemi Tarnowskiej licznych cmentarzy
wojennych, był on jednak poprzedzony pogłębianiem przeze mnie zainteresowań
Galicją,
potrzeba wdrażania treści na poziomie edukacji w gimnazjum, obejmujących wiedzę
o regionie, dawnej Galicji Zachodniej, w której w istotny sposób wkomponowała się
historia miasta Tarnowa i Ziemi Tarnowskiej,
niska i niewystarczająca wiedza uczniów na temat dorobku historycznego
i kulturowego Galicji, a w szczególności Galicji Zachodniej oraz miasta Tarnowa,
to wynik refleksji wynikającej z obserwacji osiągnięć edukacyjnych moich uczniów,
uwagi i spostrzeżenia zasugerowali także rodzice uczniów, podczas zebrań oraz
spotkań wychowawczych,
potrzeba systematyzacji wiedzy historycznej dotyczącej dziejów Galicji,
kryzys tradycyjnych wartości we współczesnym społeczeństwie polskim, które miały
swe źródło w świadomości i kulturze mieszkańców Galicji, a sam konserwatyzm
oraz patriotyzm galicyjski stanowił o niepowtarzalnym charakterze tych ziem
i kręgosłupie moralnym jego mieszkańców,
setna rocznica wybuchu I wojny światowej obchodzona w obecnym 2014 roku oraz
setna rocznica (przypadająca w roku 2015) najważniejszych działań wojennych Frontu
Wschodniego (bitwa pod Łowczówkiem, bitwa pod Gorlicami, bitwa pod Limanową),
przebiegającego bezpośrednio przez ziemie południowo – wschodniej Polski,
samodzielne badania archiwalne przeprowadzone w Archiwach Państwowych
w Tarnowie, Krakowie, Katowicach i Rzeszowie, Archiwum Diecezjalnym
w Tarnowie, w Instytucie Pamięci Narodowej w Rzeszowie i Krakowie, w oparciu
o przygotowywaną rozprawę doktorską, których treść dotyczyła w znacznej mierze
Galicji, jej polityki, mieszkańców oraz aspektu kulturowego,
samodzielne poszukiwanie, zainteresowanie oraz fascynacja mozaiką kulturową,
polityczną oraz etniczną byłej Galicji Zachodniej, których efekty przedstawiłam
w ramach siedemnastu konferencji naukowych, wygłaszając referaty,
osobiste spostrzeżenia i obserwacje z uczestnictwa w projekcie edukacyjnym dla
nauczycieli Czy my się znamy? Sposoby przeciwdziałania dyskryminacji w szkole,
który realizowany był w roku szkolnym 2004/2005 w Nowym Sączu przez
Małopolskie Towarzystwo Oświatowe oraz Stowarzyszenie Kobiet Romskich
w Nowym Sączu, efektem warsztatów była publikacja podręcznika i zeszytu ćwiczeń
pod tym samym tytułem, w których zostały zamieszczone dwa scenariusze zajęć
mojego autorstwa,
samodzielne poszukiwanie pozostałości śladów powstania styczniowego na terenie
południowo – wschodniej Polski,
zwiedzenie ponad 150 cmentarzy wojskowych I wojny światowej na terenie dawnej
Galicji Zachodniej, składając tym samym cześć pamięci żołnierzy poległych na
Froncie Wschodnim, poszukiwania realizowałam wraz z pracownikiem naukowym
Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie dr inż. Jolantą Natkaniec,
czego relatywnym skutkiem było zorganizowanie uroczystego Spotkania
z historią cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej na obszarze dawnej
Galicji Zachodniej - Dążyliśmy do waśni, znaleźliśmy spokój w dniu 3 czerwca 2014
roku na sali teatralnej Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie dla
społeczności: dyrekcji, nauczycieli i uczniów, ponadto zaprezentowano film
historyczny autorstwa moich uczniów, dotyczący czterech cmentarzy wojennych na
terenie Ziemi Tarnowskiej Zgasły nasze imiona, ale czyny jaśnieją, a wszystkie
informacje zamieszczono na stronie internetowej szkoły.
Rys. 1. Kadr z filmu Zgasły nasze imiona, ale czyny jaśnieją…cmentarze wojenne na terenie
dawnej Galicji Zachodniej autorstwa moich uczniów: kl. 3D i 3H Gimnazjum Nr 2 im.
Mikołaja Kopernika w Tarnowie, czerwiec 2014.
Rys. 2. Cmentarz wojskowy z I wojny światowej nr 3 w Ożennej. Położony przy granicy
polsko – słowackiej, „rozpoczyna” Szlak Cmentarzy Wojennych Frontu Wschodniego
w dawnej Galicji Zachodniej. Zdjęcie wykonano podczas mojej wycieczki pieszej – lipiec
2014.
Rys. 3. Spotkanie z historią cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej na obszarze
dawnej Galicji Zachodniej - Dążyliśmy do waśni, znaleźliśmy spokój w dniu 3 czerwca 2014
roku na sali teatralnej Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie.
Mocne strony projektu.
brak odrębnego przedmiotu edukacji regionalnej w nowej podstawie programowej
szkoły gimnazjalnej,
historia, zabytki, przyroda, osoby związane z Galicją, relacje świadków wydarzeń
stanowią niewątpliwie o atrakcyjności ziem Polski południowo – wschodniej,
własne doświadczenia dydaktyczne, a w szczególności samodzielne zainteresowanie
oraz fascynacja dziejami Galicji w istotny sposób przyczyniają się do możliwości
powodzenia niniejszego projektu,
realizacja przez 12 lat ścieżki regionalnej podczas zajęć lekcyjnych,
o sukcesie niniejszego projektu przemawia przede wszystkim posiadana przeze mnie
wiedza, wynikająca z zainteresowań historią i kulturą regionów Polski oraz
zgromadzona literatura a także samodzielne kształcenie,
wydanie drukiem artykułów poświęconych historii ziem południowo – wschodniej
Polski.
Założenia projektu.
poznanie przez uczniów pojęć: Galicja, Galicja Zachodnia, Galicja Wschodnia,
Lodomeria, Królestwo Galicji i Lodomerii, galicyjskość, Autonomia Galicyjska,